Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ. Γεκήηξεο παλφο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ. Γεκήηξεο παλφο"

Transcript

1 Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ Γεκήηξεο παλφο

2 ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 2 -

3 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1.1. ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΜΗΚΡΟΟΡΓΑΝΗΜΟΗ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΗΚΡΟΟΡΓΑΝΗΜΩΝ ΜΔΣΑΓΟΖ ΚΑΗ ΑΝΣΗΜΔΣΩΠΗΖ ΣΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΗΚΡΟΟΡΓΑΝΗΜΩΝ ΜΖΥΑΝΗΜΟΗ ΑΜΤΝΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΗΝΟΤ ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΑΝΟΗΑ ΜΖΥΑΝΗΜΟΗ ΜΖ ΔΗΓΗΚΖ ΑΜΤΝΑ ΜΖΥΑΝΗΜΟΗ ΔΗΓΗΚΖ ΑΜΤΝΑ - ΑΝΟΗΑ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΣΖ ΓΡΑΖ ΣΟΤ ΑΝΟΟΒΗΟΛΟΓΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΝΓΡΟΜΟ ΔΠΗΚΣΖΣΖ ΑΝΟΟΛΟΓΗΚΖ ΑΝΔΠΑΡΚΔΗΑ (AIDS) ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 3 -

4 1.1 ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΠΟΤ ΕΠΗΡΕΑΖΟΤΝ ΣΗΝ ΤΓΕΘΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Να θαηαιάβσ ζσζηά ηνλ νξηζκφ ηεο νκνηφζηαζεο θαη λα αλαθέξσ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο νκνηνζηαηηθνχο κεραληζκνχο ζσζηά. ηε πεξηγξαθή ηνπ νκνηνζηαηηθνχ κεραληζκνχ γηα ηε ξχζκηζε ηεο ζεξκνθξαζίαο λα θαηαιάβσ θαιά ηη είλαη: ζεξκνυπνδνρείο, θέληξν γεληθψλ αηζζήζεσλ θαη θέληξν ξχζκηζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηνλ εγθέθαιν θαη πσο ζπληνλίδεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπο. Να μέξσ επηγξακκαηηθά πσο αληηδξά ν νξγαληζκφο ζηελ πςειή θαη πσο ζηελ ρακειή ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. (αλ είλαη δπλαηφλ λα θαηαλνψ ζε θάπνην πνζνζηφ ην ξφιν ησλ αληηδξάζεσλ απηψλ). Να θαηαιάβσ φηη απφ ηε ζηηγκή πνπ δηαηαξάζζεηαη ε νκνηφζηαζε ην απνηέιεζκα είλαη αζζέλεηα, κφληκε βιάβε, ή θαη ζάλαηνο. (Να θξαηήζσ θαιά ζην κπαιφ κνπ φηη: παξνδηθέο κεηαβνιέο ηεο νκνηφζηαζεο νδεγνχλ ζε αζζέλεηα, ελψ κφληκεο δηαηαξαρέο ζην ζάλαην). Να μέξσ πνηεο αηηίεο κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε δηαηαξαρή ηεο νκνηφζηαζεο. Πξνζνρή ζηηο αθξαίεο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο θαζψο θαη ζε απηέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηξφπν δσήο ηνπ αλζξψπνπ. Σελ ηδηαηηεξφηεηα θαη ην ξφιν ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζηνλ άλζξσπν. ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) ε ηη δηαθέξεη ην εζσηεξηθφ απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηνπ αλζξψπνπ; 2) Πσο εμαζθαιίδεηαη ε εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 3) Ση νλνκάδεηαη νκνηφζηαζε; 4) Να αλαθέξεηε παξαδείγκαηα νκνηνζηαηηθψλ κεραληζκψλ ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ. 5) Πφηε θαη γηαηί ππάξρεη ηάζε γηα αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο; 6) Πνηνο ν ξφινο ησλ ζεξκνυπνδνρέσλ ηνπ δέξκαηνο; 7) Πνηα κελχκαηα ζηέιλεη ην εηδηθφ θέληξν ξχζκηζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ εγθεθάινπ; 8) Γηαηί ε έθθξηζε ηδξψηα θαη ε δηαζηνιή ησλ αηκνθφξσλ αγγείσλ ζπκβάιινπλ ζηελ ςχμε ηνπ αίκαηνο; 9) Να πεξηγξάςεηε ηηο αληηδξάζεηο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ ζηελ ρακειή ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ην ιφγν ησλ αληηδξάζεσλ απηψλ. 10) Πνηα ηα πηζαλά απνηειέζκαηα απφ ηηο δηαηαξαρέο ηεο νκνηφζηαζεο; 11) Πνπ κπνξεί λα νθείινληαη νη δηαηαξαρέο ηεο νκνηφζηαζεο; 12) Γηαηί απαζρνιεί ηελ επηζηήκε ε δνκή θαη νη κεραληζκνί αλαπαξαγσγήο ησλ κηθξννξγαληζκψλ; 13) Πνηνο ν ξφινο ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζηνλ άλζξσπν; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 4 -

5 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Ζ ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα δηαηεξεί ζηαζεξέο ηηο ζπλζήθεο ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο (ζεξκνθξαζία, ζπγθεληξψζεηο δηάθνξσλ ζπζηαηηθψλ θηι.), παξά ηηο εμσηεξηθέο κεηαβνιέο, νλνκάδεηαη νκνηφζηαζε. ηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ νκνηνζηαηηθνί κεραληζκνί ξπζκίδνπλ ηε ζεξκνθξαζία ηνπ ζψκαηνο Σν δέξκα ηε ζπγθέληξσζε ηεο γιπθφδεο Σν ήπαξ ζην αίκα, ηε ζπγθέληξσζε ηνπ λεξνχ, Οη λεθξνί ην ph ηνπ αίκαηνο, πνπ πξέπεη λα Οη λεθξνί είλαη ζηαζεξφ ζην 7,4, ηα επίπεδα ηνπ CO2 ζην αίκα. Οη πλεχκνλεο Γηαηαξαρή ηεο νκνηφζηαζεο κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ Οη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί Οη αθξαίεο κεηαβνιέο ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ (ζεξκνθξαζία, αθηηλνβνιίεο, δηαζεζηκφηεηα νμπγφλνπ), Ο ηξφπνο δσήο (θάπληζκα, αιθνφι θηι.). έθθξηζε ηδξψηα δηαζηνιή ησλ αγγείσλ ηξίρεο θνληά ζην δέξκα ξίγνο ζπζηνιή ησλ αγγείσλ αλφξζσζε ησλ ηξηρψλ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 5 -

6 1.2 ΜΘΚΡΟΟΡΓΑΝΘΜΟΘ ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Να κάζσ κε πνην θξηηήξην έλαο νξγαληζκφο ραξαθηεξίδεηαη ζαλ κηθξννξγαληζκφο. Να θαηαιάβσ θαιά φηη δελ παξαζηηνχλ φινη νη κηθξννξγαληζκνί ζηνλ άλζξσπν, θαη λα κπνξψ λα αλαθέξσ παξαδείγκαηα. Να θαηαιάβσ φηη έλαο κε παζνγφλνο κηθξννξγαληζκφο δελ είλαη ππνρξεσηηθφ λα είλαη θαη σθέιηκνο. Να θαηαιάβσ θαιά πφηε ρξεζηκνπνηψ ηνπο φξνπο: παξάζηην θαη μεληζηήο. Ση δηαθέξνπλ νη δπλεηηθά παζνγφλνη απφ ηνπο παζνγφλνπο κηθξννξγαληζκνχο. Γηα πνηνπο ιφγνπο έλαο κηθξννξγαληζκφο κεηαηξέπεηαη απφ κε παζνγφλνο ζε παζνγφλν.(ηη κπνξεί λα ζεκαίλεη κεησκέλε αληίζηαζε ηνπ νξγαληζκνχ). Να μέξσ έλα ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα γηα θάζε είδνο κηθξννξγαληζκνχ (ππξήλαο γηα ηα επθαξπσηηθά, απνπζία ππξήλα γηα ηα βαθηήξηα θαη απνπζία κεκβξάλεο γηα ηνπο ηνχο). Να κπνξψ λα εμεγψ επαξθψο ηη ζεκαίλεη φηη νη ηνί είλαη αθπηηαξηθέο κε απηνηειείο κνξθέο δσήο. Ση ζεκαίλεη κνλνγνληθή αλαπαξαγσγή θαη φηη κπνξεί λα γίλεηαη κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο: απιή δηρνηφκεζε θαη εθβιάζηεζε. Ζ κεηαθίλεζε κε ςεπδνπφδηα, κε βιεθαξίδεο θαη κε καζηίγηα είλαη ηξφπνη ελεξγεηηθήο κεηαθνξάο. Οη κηθξννξγαληζκνί φκσο κεηαθηλνχληαη θαη παζεηηθά παξαζπξφκελνη απφ ην λεξφ, ηνλ αέξα θ.ι.π. Να απνκλεκνλεχζσ πσο θάζε παζνγφλν πξσηφδσν κεηαδίδεηαη ζηνλ άλζξσπν θαη ηη ζπλέπεηεο πξνθαιεί. Να μέξσ θαιά ηη είλαη θνηλνθπηηαξηθνί ζρεκαηηζκνί θαη ηη πθέο ζηνπο κχθεηεο. Να κάζσ φηη νη κχθεηεο κπνξεί λα δνπλ είηε ζαλ ειεχζεξνη ζην πεξηβάιινλ, είηε ζαλ παξάζηηα ζε άιινπο νξγαληζκνχο φπσο ν άλζξσπνο. Να θαηαιάβσ φηη φινη νη κχθεηεο πνιιαπιαζηάδνληαη κνλνγνληθά, είηε κε απιή δηρνηφκεζε είηε κε εθβιάζηεζε. Σηο δπν δπλαηφηεηεο πνπ έρεη ην εθβιάζηεκα. Οη παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο πνπ νθείινληαη ζηνπο κχθεηεο ιέγνληαη κπθεηηάζεηο, θαη λα μέξσ ηη πξνθαινχλ ηφζν ηα δεξκαηφθπηα φζν θαη ην Candida albicans. Όηη ην βαζηθφ γλψξηζκα ησλ βαθηεξίσλ είλαη ηφζν ε απνπζία ζπγθξνηεκέλνπ ππξήλα, φζν θαη νπνηνπδήπνηε άιινπ κεκβξαλνεηδνχο ζρεκαηηζκνχ ζην εζσηεξηθφ ηνπο. Σηο θαηεγνξίεο ησλ βαθηεξίσλ αλάινγα κε ην ζρήκα ηνπο θαη ηα νλφκαηα ηνπο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 6 -

7 Σελ κνξθή ηνπ γελεηηθνχ ηνπο πιηθνχ (DNA), ηε ζέζε ηνπ κέζα ζην θχηηαξν (ππξεληθή πεξηνρή) θαη ηα επηπιένλ κφξηα γελεηηθνχ πιηθνχ πνπ δηαζέηνπλ (πιαζκίδηα). Σα πεξηβιήκαηα ησλ βαθηεξίσλ. Κπηηαξηθφ ηνίρσκα έρνπλ φια, θάςα κεξηθά απφ απηά. Σνλ ηξφπν αλαπαξαγσγήο ηνπο θαη ην πξφβιεκα ηεο δεκηνπξγίαο κεγάινπ αξηζκνχ απφ απηά ζε επλντθέο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο θαη ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Να δνζεί ν γεληθφο ηχπνο ππνινγηζκνχ ηνπ αξηζκνχ ησλ βαθηεξίσλ ζ έλα ζξεπηηθφ πιηθφ κεηά απφ θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ζε επλντθέο ζπλζήθεο. Ν=Νν.2 λ Σνλ νξηζκφ ηνπ ελδνζπνξίνπ, ηηο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο ζρεκαηίδνληαη, θαη ην ξφιν ηνπο ζηελ δηαηψληζε ησλ βαθηεξίσλ.(αλ θαη δελ είλαη πνιιαπιαζηαζκφο ε δεκηνπξγία ησλ ελδνζπνξίσλ έρεη ην ίδην απνηέιεζκα σο πξνο ηελ δηαηψληζε). ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Ση νλνκάδνληαη κηθξννξγαληζκνί; Ση είλαη παξάζηην θαη ηη μεληζηήο; 2) Πνηνη κηθξννξγαληζκνί ιέγνληαη παζνγφλνη γηα ηνλ άλζξσπν; 3) Τπάξρνπλ κηθξννξγαληζκνί πνπ είλαη κε βιαβεξνί θαη ρξήζηκνη γηα ηνλ άλζξσπν; 4) Ση νλνκάδνληαη δπλεηηθά παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί; Να αλαθέξεηε παξαδείγκαηα θαη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο κεηαηξέπνληαη απφ κε παζνγφλνη ζε παζνγφλνπο. 5) ε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη νη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί; 6) Πνηνη απφ ηνπο παζνγφλνπο κηθξννξγαληζκνχο είλαη κνλνθχηηαξνη, πνηνη ζρεκαηίδνπλ απνηθίεο, πνηνη ζρεκαηίδνπλ θνηλνθπηηαξηθνχο ζρεκαηηζκνχο; 7) Πσο θηλνχληαη θαη πψο αλαπαξάγνληαη ηα πξσηφδσα; 8) Να αλαθέξεηε ηα νλφκαηα ησλ ζπνπδαηφηεξσλ παζνγφλσλ πξσηφδσσλ, ηνλ ηξφπν κεηάδνζήο ηνπο ζηνλ άλζξσπν θαη ηηο αζζέλεηεο πνπ πξνθαινχλ. 9) Ση είλαη νη θνηλνθπηηαξηθνί ζρεκαηηζκνί ησλ κπθήησλ; 10) Ση είλαη νη πθέο ζηνπο κχθεηεο; 11) Πνπ βξίζθνληαη νη κχθεηεο; 12) Με πφζνπο ηξφπνπο αλαπαξάγνληαη νη κχθεηεο; Ση είλαη εθβιάζηεκα θαη ηη εθβιάζηεζε; 13) Ση είλαη νη κπθεηηάζεηο; Ση είλαη ηα δεξκαηφθπηα θαη ηη πξνθαινχλ; 14) Ση κπνξεί λα πξνθαιέζεη ν κχθεηαο Candida albicans ; 15) Πνην ην ζπνπδαηφηεξν κνξθνινγηθφ γλψξηζκα ησλ βαθηεξίσλ; 16) ε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη ηα βαθηήξηα αλάινγα κε ην ζρήκα ηνπο; 17) Ση είλαη ε ππξεληθή πεξηνρή θαη ηη ηα πιαζκίδηα ησλ βαθηεξίσλ; 18) Να αλαθέξεηε ηα ππνρξεσηηθά θαη ηα πξναηξεηηθά πεξηβιήκαηα ησλ βαθηεξίσλ. 19) Πνηα νξγαλίδηα δηαζέηνπλ ζην θπηηαξφπιαζκά ηνπο ηα βαθηήξηα θαη πνηνο ν ξφινο ηνπο; 20) Ση γλσξίδεηε γηα ηελ αλαπαξαγσγή ησλ βαθηεξίσλ θάησ απφ επλντθέο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο; 21) Ση είλαη ηα ελδνζπφξηα; 22) Να αλαθέξεηε παξαδείγκαηα αζζελεηψλ ζηνλ άλζξσπν πνπ νθείινληαη ζε βαθηήξηα. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 7 -

8 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Μηθξννξγαληζκνί ή κηθξφβηα ραξαθηεξίδνληαη εθείλνη νη νξγαληζκνί ηνπο νπνίνπο δελ κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε κε γπκλφ κάηη, γηαηί έρνπλ κέγεζνο κηθξφηεξν απφ 0,1 mm. Καηεγνξίεο κηθξννξγαληζκψλ Παζνγφλνη Με παζνγφλνη Γπλεηηθά παζνγφλνη Οη κηθξννξγαληζκνί πνπ δελ πξνθαινχλ αζζέλεηεο ζηνλ άλζξσπν Οη κηθξννξγαληζκνί πνπ πξνθαινχλ αζζέλεηεο ζηνλ άλζξσπν Οη κηθξννξγαληζκνί πνπ άιινηε ζπκπεξηθέξνληαη σο παζνγφλνη θαη άιινηε σο κε παζνγφλνη πεξλνχλ φιε ηε δσή ηνπο ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα Κάπνηνη κηθξννξγαληζκνί πεξλνχλ έλα κέξνο ή νιφθιεξε ηε δσή ηνπο ζην εζσηεξηθφ θάπνηνπ πνιπθχηηαξνπ νξγαληζκνχ. Οη κηθξννξγαληζκνί Ο νξγαληζκφο πνπ ηνπο απηνί ραξαθηεξίδνληαη «θηινμελεί» ραξαθηεξίδνηαη σο παξάζηηα σο μεληζηήο. δπλεηηθά παζνγφλνη. φπσο ην βαθηήξην Escherichia coli φηαλ βξίζθνληαη ζε κηθξφ αξηζκφ θαη δε κεηαλαζηεχνπλ ζε άιινπο ηζηνχο θαη φξγαλα, απνηεινχλ θπζηνινγηθή κηθξνρισξίδα γηα ηνλ άλζξσπν, είηε δηφηη παξάγνπλ ρξήζηκεο ρεκηθέο νπζίεο ηηο νπνίεο ν άλζξσπνο δελ κπνξεί λα ζπλζέζεη κφλνο ηνπ (π.ρ. βηηακίλε Κ απφ ηελ E. coli) είηε δηφηη ζπκβάιινπλ ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ Αλ φκσο, γηα θάπνην ιφγν, απμεζνχλ (π.ρ. επεηδή ν μεληζηήο παξνπζηάδεη κεησκέλε αληίζηαζε) ή βξεζνχλ ζε άιινπο ηζηνχο, ηφηε πξνθαινχλ ηελ εθδήισζε αζζελεηψλ. Οη πεξηζζφηεξνη φκσο κηθξννξγαληζκνί φρη κφλν δελ είλαη βιαβεξνί γηα ηνλ άλζξσπν, αιιά αληίζεηα είλαη ρξήζηκνη ή θαη απαξαίηεηνη, θαζψο ζπκκεηέρνπλ ζε ζεκαληηθέο δηεξγαζίεο απνηθνδφκεζε ηεο λεθξήο νξγαληθήο χιεο ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνλ άλζξσπν γηα ηελ παξαγσγή νπζηψλ ρξήζηκσλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο (π.ρ. πγεία, δηαηξνθή θηι.). ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 8 -

9 Καηεγορίες παζογόλωλ κηθροοργαληζκώλ Δπθαξπσηηθνί Πξνθαξπσηηθνί ηνί Πξσηφδσα Μχθεηεο Βαθηήξηα Αθπηηαξηθέο κνξθέο δσήο Πξσηφδσα κνλνθχηηαξνη επθαξπσηηθνί νξγαληζκνί. Σα πεξηζζφηεξα αλαπαξάγνληαη κνλνγνληθά κε δηρνηφκεζε. Κηλνχληαη 1. ζρεκαηίδνληαο ςεπδνπφδηα (ακνηβάδα) 2. κε ηηο βιεθαξίδεο ή ηα καζηίγηα πνπ δηαζέηνπλ. Παζνγφλα πξσηφδσα Αζζέλεηα ή παζνγφλνο δξάζε Σξφπνο κεηάδνζεο πιαζκψδην εινλνζία θνπλνχπηα ηξππαλφζσκα αζζέλεηα ηνπ χπλνπ κχγα ηζεηζέ ηζηνιπηηθή ακνηβάδα ακνηβαδνεηδή δπζεληεξία λεξφ ή ηξφθηκα ηνμφπιαζκα Σξφπνη πνιιαπιαζηαζκνχ πξνζβάιιεη βαζηθά φξγαλα φπσο πλεχκνλεο, ήπαξ, ζπιήλα θαη πξνθαιεί απνβνιέο ζηηο εγθχνπο). Μχθεηεο θαηνηθίδηα δψα Δηεξφηξνθνη επθαξπσηηθνί κνλνθχηηαξνη ή θνηλνθπηηαξηθνί νξγαληζκνί Οη πεξηζζφηεξνη απνηεινχληαη απφ απινχζηεξεο λεκαηνεηδείο δνκέο, ηηο πθέο. δηαζέηνπλ θπηηαξφπιαζκα κε πνιπάξηζκνπο ππξήλεο παξαζηηνχλ ζε δσληαλνχο νξγαληζκνχο ζην έδαθνο Γηαβίσζε ειεχζεξνη ζην λεξφ ζηνλ αέξα ζηα ηξφθηκα κνλνγνληθά κε απιή δηρνηφκεζε κε εθβιάζηεζε ηνπο κχθεηεο απηνχο ζρεκαηίδεηαη ζε θάπνην ζεκείν ηνπ αξρηθνχ θπηηάξνπ έλα εμφγθσκα, ην εθβιάζηεκα, ην νπνίν, φηαλ αλαπηπρζεί αξθεηά, είηε παξακέλεη ελσκέλν κε ην γνληθφ νξγαληζκφ είηε απνθφβεηαη απφ απηφλ θαη δεη πιένλ σο απηνηειήο νξγαληζκφο. Μπθεηηάζεηο. Σα λνζήκαηα πνπ πξνθαινχληαη ζηνλ άλζξσπν απφ παζνγφλνπο κχθεηεο Παζνγφλνη κχθεηεο πκπηψκαηα. Ζ Candida albicans αλάινγα κε ην φξγαλν πνπ πξνζβάιιεη, κπνξεί λα (θάληηληα ε ιεπθάδνπζα), πξνθαιέζεη πλεπκνληθή θαληηληίαζε, θνιπίηηδα, ζηνκαηίηηδα Σα δεξκαηφθπηα εηδηθή θαηεγνξία κπθήησλ πνπ πξνζβάιινπλ ην δέξκα, ηδηαίηεξα ην ηξηρσηφ κέξνο ηεο θεθαιήο, αιιά θαη ηηο κεζνδαθηχιηεο πεξηνρέο ησλ πνδηψλ πξνθαιψληαο εξπζξφηεηα θαη έληνλν θλεζκφ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 9 -

10 Βαθηήξηα πξνθαξπσηηθνί νξγαληζκνί, δειαδή δε δηαζέηνπλ νξγαλσκέλν ππξήλα. ζπλήζσο ζρεκαηίδνπλ αζξνίζκαηα, ηηο απνηθίεο πρλά δηαζέηνπλ, επηπιένλ, κηθξφηεξα κφξηα γελεηηθνχ πιηθνχ, ηα πιαζκίδηα. Σξφπνο πνιιαπιαζηαζκνχ Μνλνγνληθά κε απιή δηρνηφκεζε. Ζ αλαπαξαγσγή ηνπο δηαξθεί κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Οξηζκέλα βαθηήξηα, ζε επλντθέο γη απηά ζπλζήθεο, δηαηξνχληαη θάζε 20 ιεπηά. ε αληίμνεο ζπλζήθεο, φπσο ζε αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο ή ππφ ηε δξάζε αθηηλνβνιηψλ, πνιιά βαθηήξηα κεηαηξέπνληαη ζε αλζεθηηθέο κνξθέο, ηα ελδνζπφξηα. Σα ελδνζπφξηα είλαη αθπδαησκέλα θχηηαξα κε αλζεθηηθά ηνηρψκαηα θαη ρακεινχο κεηαβνιηθνχο ξπζκνχο. Όηαλ νη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο μαλαγίλνπλ επλντθέο, ηα ελδνζπφξηα βιαζηάλνπλ δίλνληαο ην θαζέλα έλα βαθηήξην. Παζνγφλα βαθηήξηα Vibrio cholerae Treponema pallidum πκπηψκαηα πξνθαιεί ηε ρνιέξα πξνθαιεί ηε ζχθηιε. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

11 ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: ΙΟΙ: Ση είλαη ίσζε θαη ηα πνηθίια ζπκπηψκαηα πνπ κπνξεί λα πξνθαινχλ ζηνλ άλζξσπν. Σν κέγεζνο ησλ ηψλ θχξηα αηηία γηα ηελ θαζπζηεξεκέλε αλαθάιπςή ηνπο. Πνηα είλαη ε ζχζηαζε θαη πνηνο ν ξφινο ηφζν ηνπ θαςηδίνπ φζν θαη ηνπ ειχηξνπ. Οη ηνί κπνξεί Να έρνπλ γηα γελεηηθφ πιηθφ DNA ή RNA θαη ηη πιεξνθνξίεο πεξηέρεη απηφ. Να μέξσ λα εμεγψ ηθαλνπνηεηηθά ηη ζεκαίλνπλ γηα ηνπο ηνχο νη ραξαθηεξηζκνί: αθπηηαξηθέο κνξθέο δσήο, κε απηνηειείο κνξθέο δσήο θαη ππνρξεσηηθά θπηηαξηθά παξάζηηα. Όηη νη ηνί δηαθξίλνληαη ζε θαηεγνξίεο αλάινγα κε: ην είδνο ηνπ νξγαληζκνχ πνπ πξνζβάιινπλ, ην είδνο ηνπ θπηηάξνπ πνπ παξαζηηνχλ ζε θάζε νξγαληζκφ θαη ην είδνο ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ πνπ πεξηέρνπλ. Όηη ν ηφο αλαγλσξίδεη ην θχηηαξν πνπ ζα πξνζβάιιεη απφ εηδηθνχο ππνδνρείο πνπ έρεη ζηελ επηθάλεηά ηνπ ην θχηηαξν θαη φηη ε πξφζδεζε ζε απηνχο είλαη ην πξψην βήκα γηα ηελ πξνζβνιή. Όηη θαηά ηελ πξνζβνιή ηνπ θπηηάξνπ απφ ηνλ ηφ, εηζέξρεηαη νπσζδήπνηε ην γελεηηθφ πιηθφ αιιά ην θαςίδην θαη ην έιπηξν κπνξεί είηε λα εηζέξρνληαη είηε λα παξακέλνπλ πξνζθνιιεκέλα ζηελ κεκβξάλε ηνπ θπηηάξνπ. Σν DNA ησλ ηψλ πεγαίλεη ζην ππξήλα ηνπ θπηηάξνπ θαη εθεί είηε αξρίδεη ακέζσο ν πνιιαπιαζηαζκφο είηε ελζσκαηψλεηαη γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα ζην γνληδίσκα ηνπ μεληζηή θπηηάξνπ. ηελ δεχηεξε πεξίπησζε φηαλ ηειεηψζεη ε ιεζαξγηθή θαηάζηαζε ζα αξρίζεη ηαπηφρξνλα ν πνιιαπιαζηαζκφο απφ πνιιά θχηηαξα ηα νπνία ζα δηαζέηνπλ ήδε ην γελεηηθφ πιηθφ ηνπ θπηηάξνπ Καηά ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ DNA ηψλ ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ αθελφο αληηγξάθεηαη δεκηνπξγψληαο αληίηππα ηνπ, αθεηέξνπ κεηαγξάθεηαη θαη κεηαθξάδεηαη (εθθξάδεηαη), ψζηε λα ζρεκαηηζηνχλ νη πξσηεΐλεο ηνπ πεξηβιήκαηνο. Όια απηά βέβαηα ράξε ζηα έλδπκα θαη ηνπο κεραληζκνχο ηνπ πξνζβεβιεκέλνπ θπηηάξνπ. Μέζα ζε θάζε θχηηαξν δεκηνπξγνχληαη αξθεηνί λένη ηνί. Οη ξεηξντνί είλαη κηα εηδηθή θαηεγνξία RNA ηψλ κε θπξηφηεξν εθπξφζσπν ηνλ ηφ ηνπ AIDS. Οη ξεηξντνί καδί κε ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ εηζάγνπλ κέζα ζην πξνζβεβιεκέλν θχηηαξν θαη έλα εηδηθφ έλδπκν πνπ δηαζέηνπλ, ηελ αληίζηξνθε κεηαγξαθάζε. Απηή ηελ ρξεζηκνπνηνχλ γηα λα κεηαγξάςνπλ ην κνλφθισλν RNA ηνπο ζε κνλφθισλν DNA.Σα θχηηαξα ακέζσο κεηά κεηαηξέπνπλ ην κνλφθισλν DNA ζε δίθισλν. Μεηά ηελ δεκηνπξγία ηνπ δίθισλνπ DNA αθνινπζνχλ ηα ίδηα πηζαλά ελδερφκελα φπσο θαη ζηνπο ηνχο κε DNA.Να πξνζέμνπκε κφλν φηη θαηά ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ξεηξντψλ δελ ρξεηάδεηαη αληηγξαθή ηνπ DNA, αιιά κφλν κεηαγξαθή γηα λα δεκηνπξγεζεί ην RNA πνπ απνηειεί ην γελεηηθφ ηνπ πιηθφ θαη κεηάθξαζε απηνχ ψζηε λα δεκηνπξγεζνχλ νη πξσηεΐλεο ηνπ πεξηβιήκαηνο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

12 Να θαηαιάβσ ζσζηά ην πξφβιεκα πνπ ππάξρεη κε ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ηψλ, (έλαο ηφο κπνξεί λα δψζεη κέζα ζε 30 ιεπηά 1000 λένπο ηνχο), θαη λα δηακνξθψζσ έλα ηχπν γηα ηνλ αξηζκφ ησλ ηψλ κεηά απφ έλα ρξνληθφ δηάζηεκα αλάινγν κε απηφ ησλ βαθηεξίσλ. ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Ση νλνκάδνληαη ηψζεηο; Αλαθέξαηε παξαδείγκαηα. 2) Πνηνο ν αλαζηαιηηθφο παξάγνληαο γηα ηε κειέηε ησλ ηψλ θαη πσο μεπεξάζηεθε; 3) Ση είδνπο πεξηβιήκαηα δηαζέηνπλ νη ηνί θαη πνηα ε ρεκηθή ηνπο ζχζηαζε; 4) Ση είδνπο γελεηηθφ πιηθφ δηαζέηνπλ νη ηνί θαη ηη πιεξνθνξίεο δηαζέηεη απηφ; 5) Γηαηί νη ηνί ραξαθηεξίδνληαη ππνρξεσηηθά θπηηαξηθά παξάζηηα; 6) Ση γλσξίδεηε γηα ηελ εμεηδίθεπζε ησλ ηψλ σο πξνο ην είδνο ηνπ νξγαληζκνχ ή ην είδνο ηνπ θπηηάξνπ πνπ πξνζβάιινπλ; 7) Πνην ην πξψην βήκα γηα ηελ είζνδν ηνπ ηνχ ζην θχηηαξν μεληζηή; Ση γίλεηαη ην έιπηξν ή ην θαςίδην ησλ ηψλ θαηά ηελ είζνδφ ηνπο ζηα θχηηαξα; 8) Ση ρξεζηκνπνηεί ν ηφο γηα ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ; 9) Πφηε ιέκε φηη έλαο DNA ηφο βξίζθεηαη ζε ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε; Πνηα ε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο θαηάζηαζεο απηήο; 10) Πνπ θαη κε πνηα δηαδηθαζία γίλεηαη ν πνιιαπιαζηαζκφο ησλ DNA ηψλ; 11) Ση είλαη ξεηξντνί θαη πνην ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ; 12) Ση είλαη ε αληίζηξνθε κεηαγξαθάζε θαη πνηνο ν ξφινο ηεο; 13) Πνηα ε ηχρε ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ ησλ ξεηξντψλ κεηά ηελ είζνδφ ηνπ ζην πξνζβεβιεκέλν θχηηαξν; 14) Πνην ην κεηνλέθηεκα ηεο ελζσκάησζεο ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ ησλ ηψλ ζην γελεηηθφ πιηθφ ησλ πξνζβεβιεκέλσλ θπηηάξσλ; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

13 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Ηνί Ίσζε Παξαδείγκαηα ηψζεσλ Αλαθάιπςε Μέγεζνο Γνκή Πιεξνθνξίεο ζην γνληδίσκα Βαζηθά ζεκεία ζεσξίαο Αθπηηαξηθέο κνξθέο δσήο ηα λνζήκαηα δειαδή πνπ πξνθαινχληαη απφ ηνχο ην θξπνιφγεκα ή ε γξίπε, αιιά θαη ζνβαξφηεξεο, φπσο είλαη ε πνιηνκπειίηηδα ή ην AIDS. ζην ηέινο ηνπ 19νπ αηψλα Σν κηθξφ ηνπο κέγεζνο (20 έσο 250 nm πεξίπνπ) απνηέιεζε αξρηθά αλαζηαιηηθφ παξάγνληα γηα ηε κειέηε ηνπο. Ζ αλαθάιπςε φκσο αξγφηεξα ηνπ ειεθηξνληθνχ κηθξνζθνπίνπ βνήζεζε ζην λα πξνζδηνξηζηνχλ αξθεηά ζηνηρεία γηα ηε δνκή ηνπο. Οη ηνί έρνπλ ζρεηηθά απιή δνκή. Απνηεινχληαη απφ έλα πξσηετληθφ πεξίβιεκα κε ραξαθηεξηζηηθή γεσκεηξία, ην θαςίδην, κέζα ζην νπνίν πξνθπιάζζεηαη ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ. Οξηζκέλνη ηνί δηαζέηνπλ θαη έλα επηπιένλ πεξίβιεκα, ην έιπηξν, ην νπνίν είλαη ιηπνπξσηετληθήο θχζεο. Σν γελεηηθφ πιηθφ ελφο ηνχ κπνξεί λα είλαη είηε DNA είηε RNA γηα ηε ζχλζεζε ησλ πξσηετλψλ ηνπ πεξηβιήκαηνο αιιά θαη γηα ηε ζχλζεζε θάπνησλ ελδχκσλ απαξαίηεησλ γηα ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ Πνιιαπιαζηαζκφο Οη ηνί εμαζθαιίδνπλ απφ ηνλ μεληζηή ηνπο κεραληζκνχο αληηγξαθήο, κεηαγξαθήο θαη κεηάθξαζεο, θαζψο θαη ηα πεξηζζφηεξα έλδπκα πνπ ηνπο είλαη απαξαίηεηα γηα ηηο ιεηηνπξγίεο απηέο. Γηα ην ιφγν απηφ ραξαθηεξίδνληαη σο ππνρξεσηηθά θπηηαξηθά παξάζηηα. Κχηηαξα μεληζηέο Ωο πξνο ην είδνο ηνπ μεληζηή πνπ πξνζβάιινπλ, νη ηνί δηαθξίλνληαη ζε ηνχο βαθηεξίσλ, ηνχο θπηψλ θαη ηνχο δψσλ. Ζ εμεηδίθεπζε φκσο ησλ ηψλ δελ αθνξά κφλν ην είδνο ηνπ νξγαληζκνχ αιιά θαη ην είδνο ηνπ θπηηάξνπ ή ηνπ ηζηνχ ζηνλ νπνίν παξαζηηνχλ. Γελεηηθφ πιηθφ ησλ ηψλ ηνί βαθηεξίσλ (θάγνη) DNA (ζπλήζσο) RNA (ζπάληα) ηνί δψσλ DNA RNA Αξθεηά ζηειέρε ησλ ηψλ θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ηνί θπηψλ DNA (ζπάληα) RNA (ζπλήζσο) ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

14 Μεραληζκνί εηζφδνπ ησλ ηψλ ζηα θχηηαξα ησλ μεληζηψλ Οη ηνί πνπ δηαζέηνπλ έιπηξν κπνξνχλ είηε λα εηζέιζνπλ νιφθιεξνη κέζα ζην θχηηαξν - μεληζηή είηε ην έιπηξφ ηνπο λα παξακείλεη έμσ απφ ην θχηηαξν, πξνζθνιιεκέλν ζηελ επηθάλεηά ηνπ. Οη ηνί πνπ δηαζέηνπλ κφλν θαςίδην, απηφ ζπλήζσο παξακέλεη πξνζθνιιεκέλν ζηελ επηθάλεηα ηνπ θπηηάξνπ θαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ θπηηάξνπ εηζέξρεηαη κφλν ην λνπθιετθφ νμχ ηνπ ηνχ. Ο πνιιαπιαζηαζκφο ησλ ηψλ κε δίθισλν DNA, φπσο είλαη νη εξπεηντνί, γίλεηαη ζηνλ ππξήλα ηνπ θπηηάξνπ - μεληζηή. Μεηά ηελ είζνδν ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ ηνπ ηνχ ζην θχηηαξν ην δίθισλν DNA ηνπ ηνχ είλαη δπλαηφ λα ελζσκαησζεί ζην γνληδίσκα ηνπ θπηηάξνπ θαη λα παξακείλεη ζε ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε γηα θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα. ηελ πεξίπησζε απηή ην DNA ηνπ ηνχ κπνξεί λα δηπιαζηάδεηαη καδί κε ην γνληδίσκα ηνπ θπηηάξνπ - μεληζηή, φηαλ απηφ δηαηξείηαη. Κάησ φκσο απφ ηελ επίδξαζε δηάθνξσλ εξεζηζκάησλ είλαη δπλαηή ε ελεξγνπνίεζε θαη ε έθθξαζε ηνπ DNA ηνπ ηνχ. Σν απνηέιεζκα ηεο δηαδηθαζίαο απηήο είλαη ν ζρεκαηηζκφο πνιιψλ ηψλ. Οη λένη ηνί ζα απειεπζεξσζνχλ απφ ην θχηηαξν μεληζηή θαη ζα κνιχλνπλ άιια θχηηαξα, κε δπζάξεζηεο ζπλέπεηεο γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία θαη ηελ επηβίσζε ηνπ νξγαληζκνχ Ο πνιιαπιαζηαζκφο ησλ ξεηξντψλ, κηαο εηδηθήο θαηεγνξίαο RNA ηψλ, ζηνπο νπνίνπο αλήθεη θαη ν ηφο πνπ πξνθαιεί ην AIDS Σν γελεηηθφ πιηθφ ησλ ηψλ απηψλ πεξηιακβάλεη δχν παλνκνηφηππα κφξηα RNA, θαζέλα απφ ηα νπνία είλαη ζπλδεδεκέλν κε έλα κφξην αληίζηξνθεο κεηαγξαθάζεο, έλα έλδπκν πνπ θαηαιχεη ηελ αληίζηξνθε κεηαγξαθή, δειαδή ηε ζχλζεζε DNA κε πξφηππν RNA. Μεηά ηελ είζνδν ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ ηνπ ηνχ ζην θχηηαξν - μεληζηή ην RNA ηνπ ηνχ ιεηηνπξγεί σο πξφηππν γηα ηελ παξαγσγή ελφο κνλφθισλνπ κνξίνπ DNA. Σν κφξην απηφ, αθνχ γίλεη δίθισλν ρξεζηκνπνηψληαο ηα έλδπκα ηνπ θπηηάξνπ, ελζσκαηψλεηαη ζην γελεηηθφ πιηθφ ηνπ θπηηάξνπ. ηελ πεξίπησζε απηή, θάζε θνξά πνπ ην θχηηαξν αληηγξάθεη ην DNA ηνπ πξνθεηκέλνπ λα αλαπαξαρζεί, αληηγξάθεηαη θαη ην γελεηηθφ πιηθφ ηνπ ηνχ πνπ έρεη ελζσκαησζεί ζ απηφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ κπνξνχλ λα αλαπαξαρζνχλ γεληέο θπηηάξσλ πνπ ζα θέξνπλ θαη ηηο γελεηηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ ηνχ. Κάπνηα ζηηγκή, γηα ιφγνπο πνπ δελ είλαη πάληνηε ζαθείο, ην γελεηηθφ πιηθφ ηνπ ηνχ ελεξγνπνηείηαη, κεηαγξάθεηαη θαη κεηαθξάδεηαη, κε απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή λέσλ ηηθψλ κνξίσλ RNA θαη πξσηετλψλ. Απφ ην ζπλδπαζκφ ηνπο παξάγνληαη λένη ηνί, νη νπνίνη, αθνχ εγθαηαιείςνπλ ην πξνζβεβιεκέλν θχηηαξν, κνιχλνπλ κε ηελ ίδηα δηαδηθαζία άιια θχηηαξα. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

15 1.2.2 Μεηάδοζε θαη αληηκεηώπηζε ηωλ παζογόλωλ κηθροοργαληζκώλ ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Να θαηαιάβσ ζσζηά ηη είλαη εζσηεξηθφ ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ θαη κεηά ηη ζεκαίλνπλ νη έλλνηεο κφιπλζε θαη ινίκσμε. Να θαηαιάβσ φηη ηα ινηκψδε λνζήκαηα είλαη κηα θαηεγνξία λνζεκάησλ γη απηφ επηβαιιφηαλ ε ζεζκνζέηεζε ησλ θξηηεξίσλ ηνπ Koch ηα νπνία θπζηθά πξέπεη λα μέξσ πνιχ θαιά. Ζ παξαγσγή ηνμηλψλ είλαη έλαο απφ ηνπο ηξφπνπο πνπ κπνξεί έλα κηθξφβην λα βιάςεη έλα άλζξσπν. Να θαηαιάβσ ηε δηάθξηζε ησλ εμσηνμηλψλ απφ ηηο ελδνηνμίλεο θαη ηηο δηαθνξεηηθέο δπλαηφηεηεο πξνζβνιήο πνπ έρνπλ ζηνλ άλζξσπν. Να μέξσ φινπο ηνπο ηξφπνπο κεηάδνζεο κηθξνβίσλ ζηνλ άλζξσπν θαη λα δηαθξίλσ ηνπο ηξφπνπο άκεζεο θαη έκκεζεο κεηάδνζεο απφ έλαλ αζζελή ζε έλα πγηή άλζξσπν. Με πνηνπο ηξφπνπο έλα κηθξφβην κπνξεί λα εηζέιζεη ζηνλ νξγαληζκφ (δέξκα, βιελλνγφλνη). Ση πξέπεη λα πξνζέρσ ζε ηξαπκαηηζκνχο ηνπ δέξκαηνο. Σν ζεκαληηθφηεξν φπιν ζηελ θαηαπνιέκεζε ησλ κεηαδνηηθψλ αζζελεηψλ είλαη λα γλσξίδσ θαιά ηνπο κεραληζκνχο αλάπηπμεο θαη πνιιαπιαζηαζκνχ ησλ κηθξνβίσλ. Σνπο θαλφλεο πξνζσπηθήο θαζαξηφηεηαο θαη πγηεηλήο πνπ πξέπεη λα ηεξεί ν θάζε έλαο απφ καο γηα λα απνθχγεη ηελ κφιπλζε απφ παζνγφλα κηθξφβηα. Σνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο κεηψλεηαη ε πηζαλφηεηα λα κεηαδνζεί παζνγφλνο κηθξννξγαληζκφο απφ ηα ηξφθηκα, ην λεξφ θαη ην γάια. Αλαιπηηθά ηελ κέζνδν ηεο παζηεξίσζεο. Να πξνζέμσ γηαηί κνπ ρξεηάδεηαη ζε κηα άζθεζε φηη θαηά ηελ παζηεξίσζε είλαη δπλαηφλ λα ζρεκαηηζηνχλ ελδνζπφξηα ηα νπνία κπνξεί λα βιαζηήζνπλ φηαλ ην γάια κείλεη εθηφο ςπγείνπ. Σνλ ηξφπν απνθπγήο κεηάδνζεο παζνγφλσλ κηθξνβίσλ πνπ πξνθαινχλ αθξνδίζηα λνζήκαηα. Σνλ νξηζκφ ησλ αληηβηνηηθψλ, απφ πνχ παξάγνληαη θαη ηνλ γεληθφ ηξφπν δξάζεο ηνπο. Σνπο κεραληζκνχο δξάζεο ησλ αληηβηνηηθψλ πάξα πνιχ θαιά. Να μέξσ ηη ζεκαίλεη επηιεθηηθή δξάζε αληηβηνηηθψλ θαη επίζεο αλ θαη δελ ππάξρεη ζην βηβιίν λα μέξσ φηη ε δξάζε ηνπο είλαη εμεηδηθεπκέλε κε ηελ έλλνηα φηη θάζε αληηβηνηηθφ αληηκεησπίδεη έλα ή κεξηθά κφλν κηθξφβηα. Να κπνξψ λα δηθαηνινγήζσ αλαιπηηθά γηαηί ηα αληηβηνηηθά δελ έρνπλ θακηά επίδξαζε ζηνπο ηνχο θαη λα ην ζπλδπάδσ κε ηνπο άιινπο ραξαθηεξηζκνχο ησλ ηψλ. Πσο δεκηνπξγνχληαη βαθηήξηα αλζεθηηθά ζηα αληηβηνηηθά, πνην πξφβιεκα δεκηνπξγεί απηφ ην γεγνλφο θαη πσο κπνξεί ν θάζε άλζξσπνο λα πεξηνξίζεη ηελ ηθαλφηεηα ησλ βαθηεξίσλ γη απηφ. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

16 Πνηα λνζήκαηα ιέγνληαη ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα θαη κε πνηνπο ηξφπνπο κπνξνχλ ζπλνιηθά λα κεηαδίδνληαη. Σα ζπκπηψκαηα ησλ ζεμνπαιηθψο κεηαδηδφκελσλ λνζεκάησλ. Να γλσξίδσ θαιά ηα πην ζπρλά ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα θαη κα μέξσ ζε πνηα θαηεγνξία παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ νθείιεηαη ην θαζέλα απφ απηά. ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Ση είλαη κφιπλζε, ηη ινίκσμε θαη ηη ινηκψδε λνζήκαηα; 2) Να δηαηππψζεηε ηα θξηηήξηα ηνπ Κφρ, ζχκθσλα κε ηα νπνία έλα λφζεκα ραξαθηεξίδεηαη ινηκψδεο. 3) Ση είλαη νη ηνμίλεο, ζε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη, ηη μέξεηε γηα θάζε θαηεγνξία απφ απηέο; 4) Να αλαθέξεηε ηνπο ζπλεζέζηεξνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί κεηαδίδνληαη ζηνλ άλζξσπν. 5) Πνηεο νη ζπλεζηζκέλεο είζνδνη κηθξννξγαληζκψλ ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ; 6) Με πνηεο πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα γίλεη ζσζηφηεξε πξφιεςε ησλ κνιχλζεσλ θαη αληηκεηψπηζε ησλ ινηκψμεσλ; Να αλαθέξεηε ηνπο θνηλφηεξνπο θαη ηαπηφρξνλα ζπνπδαηφηεξνπο θαλφλεο γηα ηα ελ απνθπγή ησλ κνιχλζεσλ. 7) Ση είλαη παζηεξίσζε ηνπ γάιαθηνο θαη ηη ρισξίσζε ηνπ λεξνχ; 8) Ση είλαη ηα αληηβηνηηθά, απφ πνχ παξάγνληαη θαη πνηα ε ζεκαζία ηεο αλαθάιπςήο ηνπο; 9) Πνηνο ν γεληθφο ηξφπνο δξάζεο ησλ αληηβηνηηθψλ; 10) Με πνηνπο ζπγθεθξηκέλνπο κεραληζκνχο δξνπλ ηα αληηβηνηηθά; 11) Ση ζεκαίλεη φηη ηα αληηβηνηηθά έρνπλ επηιεθηηθή δξάζε; 12) Γηαηί ηα αληηβηνηηθά δελ έρνπλ θακηά επίδξαζε ζηνπο ηνχο; 13) Πνηα νθέιε αιιά θαη πνηα πξνβιήκαηα δεκηνχξγεζε ζηνλ άλζξσπν ε ρξεζηκνπνίεζε ησλ αληηβηνηηθψλ; 14) Πνηα λνζήκαηα ιέγνληαη ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα; 15) Ση πξνθαινχλ ηα ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα; 16) Με πνηνπο ηξφπνπο, εθηφο απφ ηε ζεμνπαιηθή επαθή, κπνξεί λα κεηαδίδνληαη ηα ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα; 17) Πνηα ηα πην ζπλεζηζκέλα ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα λνπ νθείινληαη ζε βαθηήξηα, ηνχο, πξσηφδσα θαη κχθεηεο αληίζηνηρα; 18) Πνηνο ν πην αζθαιήο ηξφπνο πξνθχιαμεο απφ ηα ζεμνπαιηθά κεηαδηδφκελα λνζήκαηα; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

17 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Μόλςνζη: Ζ είζνδνο ελφο παζνγφλνπ κηθξννξγαληζκνχ ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ αλζξψπνπ Λοίμωξη: Η εγθαηάζηαζε θαη ν πνιιαπιαζηαζκφο ελφο παζνγφλνπ κηθξννξγαληζκνχ ζηνλ νξγαληζκφ. Λοιμώδη νοζήμαηα: Ολνκάδνληαη νη αξξψζηηεο πνπ πξνθαινχληαη απφ ηνπο παζνγφλνπο κηθξννξγαληζκνχο (κηθξφβηα θαη ηνί). Σα ινηκψδε λνζήκαηα κπνξεί λα είλαη κεηαδνηηθά ή επηδεκηθά. Σα ινηκψδε λνζήκαηα κπνξνχλ λα απνηεινχλ παλδεκία ή ελδεκία. Σα θξηηήξηα ηνπ Κνρ Μηα αζζέλεηα νθείιεηαη ζε έλαλ παζνγόλν κηθξννξγαληζκό, όηαλ ν κηθξννξγαληζκόο απηόο: Αληρλεχεηαη ζηνπο ηζηνχο ή ζηα πγξά ηνπ αζζελνχο ή ζηνλ νξγαληζκφ αηφκσλ πνπ πέζαλαλ απφ απηή ηελ αζζέλεηα. Μπνξεί λα απνκνλσζεί θαη λα θαιιηεξγεζεί ζην εξγαζηήξην. Μπνξεί λα πξνθαιέζεη ηελ ίδηα αζζέλεηα ζε πεηξακαηφδσα αιιά θαη λα απνκνλσζεί εθ λένπ απφ απηά. Τοξίνερ: Οπζίεο πνπ παξάγνπλ ηα κηθξφβηα θαη πξνθαινχλ βιάβεο ζηνλ άλζξσπν εκθαλίδνληαο παζνγφλν δξάζε. Σέηνηεο νπζίεο είλαη νη εμσηνμίλεο, νη ελδνηνμίλεο Οη ηνμίλεο ησλ βαθηεξίσλ ελδνηνμίλεο εμσηνμίλεο Βξίζθνληαη ζην θπηηαξηθφ ηνίρσκα νξηζκέλσλ παζνγφλσλ βαθηεξίσλ Δθθξίλνληαη απφ ηα παζνγφλα βαθηήξηα θαη κε ηελ θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο Δίλαη ππεχζπλεο γηα ζπκπηψκαηα φπσο ν δηαζπείξνληαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ ππξεηφο, ε πηψζε ηεο πίεζεο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ θαη πξνζβάιινπλ, αίκαηνο θ.ά. αλάινγα κε ηε θχζε ηνπο, ζπγθεθξηκέλα φξγαλα. Αέξαο άκεζε Νεξφ Άλζξσπνο Δπαθή Σξνθή Έκκεζε Αίκα πλνπζία Γεξκαηνινγηθή επαθή Φίιεκα Μνιπζκέλα Εψα Με αληηθείκελα πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί απφ κνιπζκέλν άηνκν ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

18 Λνηκψδε λνζήκαηα Πξφιεςε Αληηκεηψπηζε Δκβφιηα Τηνζέηεζε θαη ηήξεζε ησλ θαλφλσλ Ζ αληηκεηψπηζε ησλ βαθηεξηαθψλ πξνζσπηθήο θαη δεκφζηαο πγηεηλήο Παζηεξίσζε ηνπ γάιαθηνο ινηκψμεσλ ζηεξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηα αληηβηνηηθά Υισξίσζε ηνπ λεξνχ Υξήζε πξνθπιαθηηθνχ Αληηβηνηηθά Υεκηθέο νπζίεο κε αληηκηθξνβηαθή δξάζε πνπ παξάγνληαη απφ βαθηήξηα, κχθεηεο θαη θπηά. Γξνπλ επηιεθηηθά, κε ηελ έλλνηα φηη βιάπηνπλ κφλν ηνπο κηθξννξγαληζκνχο θαη φρη ηα θχηηαξα ηνπ αλζξψπνπ Γελ είλαη απνηειεζκαηηθά έλαληη ησλ ηψλ Ζ αιφγηζηε ρξήζε ηνπο έρεη σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ζηειερψλ βαθηεξίσλ πνπ είλαη αλζεθηηθά ζηα αληηβηνηηθά Σξφπνο δξάζεο Σα αληηβηνηηθά δξνπλ αλαζηέιινληαο ή παξεκπνδίδνληαο θάπνηα εηδηθή βηνρεκηθή αληίδξαζε ησλ θπηηάξσλ ηνπ κηθξννξγαληζκνχ Μεραληζκνί δξάζεο Παξεκπνδίδνπλ ηε ζχλζεζε ηνπ θπηηαξηθνχ ηνηρψκαηνο ησλ κηθξννξγαληζκψλ (π.ρ. ε πεληθηιίλε). Αλαζηέιινπλ θάπνηα αληίδξαζε ηνπ κεηαβνιηζκνχ ησλ κηθξννξγαληζκψλ. Παξεκβαίλνπλ ζηηο ιεηηνπξγίεο αληηγξαθήο, κεηαγξαθήο θαη κεηάθξαζεο ηνπ γελεηηθνχ πιηθνχ ησλ κηθξννξγαληζκψλ. Πξνθαινχλ δηαηαξαρέο ζηε ιεηηνπξγία ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξάλεο. εμνπαιηθψο κεηαδηδφκελα λνζήκαηα Ννζήκαηα, πνπ κεηαδίδνληαη θαηά θχξην ιφγν κε ηε ζεμνπαιηθή επαθή. Σξφπνη κεηάδνζεο κε ηε ζεμνπαιηθή επαθή. ε ζχθηιε, ε γνλνθνθθηθή νπξεζξίηηδα ή γνλφξξνηα) ε ινίκσμε απφ ριακχδηα κέζσ ηνπ αίκαηνο ή ησλ παξαγψγσλ ηνπ (π.ρ. ζε πεξηπηψζεηο κεηάγγηζεο ή ρξήζεο κνιπζκέλεο ζχξηγγαο), Παξαδείγκαηα ζεμνπαιηθψλ λνζεκάησλ απφ: Απφ κνιπζκέλε κεηέξα ζην έκβξπν. βαθηήξηα ηνχο πξσηφδσα κχθεηεο ν απιφο έξπεηαο, ε ινίκσμε απφ ηνχο ησλ ε ινίκσμε ε ινίκσμε αλζξψπηλσλ ζεισκάησλ, απφ απφ ην AIDS, ηξηρνκνλάδα θάληηληα. ε επαηίηηδα Β ε επαηίηηδα C. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

19 ΛΕΞΕΙ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ομοιόζηαζη: Αζθένεια: Ζ ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα δηαηεξεί ζηαζεξέο ηηο ζπλζήθεο ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο (ζεξκνθξαζία, ζπγθεληξψζεηο δηάθνξσλ ζπζηαηηθψλ θηι.), παξά ηηο εμσηεξηθέο κεηαβνιέο. Ζ δηαηαξαρή ηεο νκνηφζηαζεο ηνπ νξγαληζκνχ, ε νπνία έρεη σο απνηέιεζκα ηελ θαθή ιεηηνπξγία ηνπ. Παθογόνοι μικποοπγανιζμοί: Οη κηθξννξγαληζκνί πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ άλζξσπν σο μεληζηή ηνπο θαη κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ δηαηαξαρέο ζηελ πγεία ηνπ. Μύκηηερ: Μςκηηιάζειρ: Δπθαξπσηηθνί κνλνθχηηαξνη ή πνιπθχηηαξνη νξγαληζκνί Σα λνζήκαηα πνπ πξνθαινχληαη ζηνλ άλζξσπν απφ παζνγφλνπο κχθεηεο. Βαθηήξηα: Πξνθαξπσηηθνί νξγαληζκνί, δειαδή δε δηαζέηνπλ νξγαλσκέλν ππξήλα. πλήζσο ζρεκαηίδνπλ αζξνίζκαηα, ηηο απνηθίεο. Σν ζρήκα ηνπο κπνξεί λα είλαη ειηθνεηδέο (ζπεηξχιιηα), ζθαηξηθφ (θφθθνη) ή ξαβδνεηδέο (βάθηινη). Ιοί: Μηθξννξγαληζκνί ρσξίο θπηηαξηθή δνκή είλαη ππνρξεσηηθά θπηηαξηθά παξάζηηα Καςίδην: Έλςηπο: Ανηίζηποθη μεηαγπαθάζη: Μόλςνζη: Λοίμωξη: Λοιμώδη νοζήμαηα: Δμβόλια: Βακηηπιακέρ λοιμώξειρ: Ανηιβιοηικά: Πξσηετληθφ πεξίβιεκα κε ραξαθηεξηζηηθή γεσκεηξία, κέζα ζην νπνίν πξνθπιάζζεηαη ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ. Έλα επηπιένλ πεξίβιεκα, ιηπνπξσηετληθήο θχζεο πνπ δηαζέηνπλ νξηζκέλνη ηνί. Έλδπκν πνπ δηαζέηνπλ νξηζκέλνη ξεηξντνί ην νπνίν έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα ζπλζέηεη DNA έρνληαο σο «θαινχπη» ην RNA ηνπ ηνχ Ζ είζνδνο ελφο παζνγφλνπ κηθξννξγαληζκνχ ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ αλζξψπνπ Ολνκάδεηαη ε εγθαηάζηαζε θαη ν πνιιαπιαζηαζκφο ελφο κηθξνβίνπ ζηνλ νξγαληζκφ. Ολνκάδνληαη νη αξξψζηηεο πνπ πξνθαινχληαη απφ ηα κηθξφβηα θαη ηνπο ηνχο. Σα ινηκψδε λνζήκαηα κπνξεί λα είλαη κεηαδνηηθά ή επηδεκηθά. Σα ινηκψδε λνζήκαηα κπνξνχλ λα απνηεινχλ παλδεκία ή ελδεκία. Δμαζζελεκέλνη ή λεθξνί κηθξννξγαληζκνί ή θαη νπζίεο πνπ πξνέξρνληαη απφ παζνγφλνπο κηθξννξγαληζκνχο θαη εκθαλίδνπλ αληηγνληθή αιιά φρη παζνγφλν δξάζε, ελεξγνπνηψληαο ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα ηνπ νξγαληζκνχ Οη αζζέλεηεο πνπ πξνθαινχληαη απφ παζαγφλα βαθηήξηα Δίλαη ρεκηθέο νπζίεο κε αληηκηθξνβηαθή δξάζε πνπ παξάγνληαη απφ βαθηήξηα, κχθεηεο αιιά θαη απφ θπηά. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

20 ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΚΗΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΧΟΛΙΚΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ: 1. Ο οργανισμός του ανθρώπου προκειμένου να διατηρεί σταθερό το εσωτερικό του περιβάλλον είναι υποχρεωμένος να τροποποιεί συνεχώς τη λειτουργία του. υμφωνείτε με την πρόταση; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας παραθέτοντας επιχειρήματα που θα αντλήσετε από το σχολικό εγχειρίδιο. ΑΠΑΝΣΖΖ: Ο άλζξσπνο, αλ θαη δεη ζε έλα πεξηβάιινλ πνπ ζπλερψο κεηαβάιιεηαη, δηαζέηεη κεραληζκνχο πνπ δηαηεξνχλ ζηαζεξφ ην εζσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ, εμαζθαιίδνληαο έηζη ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνχ θαη επνκέλσο ηελ επηβίσζή ηνπ. Ζ ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα δηαηεξεί ζηαζεξέο ηηο ζπλζήθεο ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο (ζεξκνθξαζία, ζπγθεληξψζεηο δηάθνξσλ ζπζηαηηθψλ θηι.), παξά ηηο εμσηεξηθέο κεηαβνιέο, νλνκάδεηαη νκνηφζηαζε. ηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ ππάξρνπλ νκνηνζηαηηθνί κεραληζκνί πνπ ξπζκίδνπλ: ηε ζεξκνθξαζία ηνπ ζψκαηνο (δέξκα), ηε ζπγθέληξσζε ηεο γιπθφδεο ζην αίκα, ηε ζπγθέληξσζε ηνπ λεξνχ, ην ph ηνπ αίκαηνο, πνπ πξέπεη λα είλαη ζηαζεξφ ζην 7,4, ηα επίπεδα ηνπ CO2 ζην αίκα. Έλα απφ ηα πην ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα νκνηνζηαηηθνχ κεραληζκνχ ζηνλ άλζξσπν είλαη ν κεραληζκφο ξχζκηζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ζψκαηνο ζηνπο 36,6 C.Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πεξίπησζε πνπ βξεζνχκε ζε έλα ρψξν κε ζεξκνθξαζία κεγαιχηεξε απφ ηνπο 36,6 C, ε ζεξκφηεηα πνπ θζάλεη ζπλερψο απφ ην πεξηβάιινλ ζην ζψκα καο ηείλεη λα πξνθαιέζεη αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ. Ωζηφζν ε αχμεζε απηή δε ζπκβαίλεη, εμαηηίαο κηαο ζεηξάο δηαδνρηθψλ αληηδξάζεσλ ζηηο νπνίεο θχξην ξφιν παίδεη ν εγθέθαινο. Αξρηθά νη ζεξκνυπνδνρείο ηνπ δέξκαηφο καο, δειαδή ηα εηδηθά λεπξηθά ζσκάηηα πνπ αληρλεχνπλ ηηο κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο, «εηδνπνηνχλ» ηνλ εγθέθαιν γηα ηελ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο κε κελχκαηα πνπ απνζηέιινπλ ζην θέληξν ησλ γεληθψλ αηζζήζεσλ ηνπ εγθεθάινπ. ηε ζπλέρεηα ην εηδηθφ θέληξν ξχζκηζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ εγθεθάινπ, κε κελχκαηα πνπ απνζηέιιεη ζηνπο ηδξσηνπνηνχο αδέλεο θαη ζηα αγγεία ηεο επηθάλεηαο ηνπ δέξκαηνο, πξνθαιεί έθθξηζε ηδξψηα θαη δηαζηνιή ησλ αγγείσλ αληίζηνηρα. Ο ζπλδπαζκφο απηψλ ησλ δχν αληηδξάζεσλ ζπκβάιιεη ζηε δηαηήξεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ζψκαηφο καο κε ηνλ εμήο ηξφπν: ηα αγγεία πνπ έρνπλ δηαζηαιεί θέξνπλ κεγάιεο πνζφηεηεο αίκαηνο πξνο ηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηνο, ε νπνία φκσο έρεη ςπρζεί ιφγσ ηεο εμάηκηζεο ηνπ ηδξψηα. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ην αίκα πνπ θζάλεη ζηα αηκνθφξα αγγεία ηνπ δέξκαηνο λα ςχρεηαη θαη επηζηξέθνληαο κε ηελ θπθινθνξία ζην εζσηεξηθφ ηνπ νξγαληζκνχ καο λα απνηξέπεη ηελ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

21 2. Πολλοί θεωρούν το σύνολο των μικροβίων απειλητικό για την υγεία του ανθρώπου. υμφωνείτε με την άποψή τους; Με ποιους τρόπους ένα μικρόβιο μπορεί να πλήξει την υγεία του ανθρώπου; ΑΠΑΝΣΖΖ: Γεληθά, σο κηθξννξγαληζκνί ή κηθξφβηα ραξαθηεξίδνληαη εθείλνη νη νξγαληζκνί ηνπο νπνίνπο δελ κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε κε γπκλφ κάηη, γηαηί έρνπλ κέγεζνο κηθξφηεξν απφ 0,1 mm. Πνιινί απφ ηνπο κηθξννξγαληζκνχο, φπσο γηα παξάδεηγκα ηα ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα, πεξλνχλ φιε ηε δσή ηνπο ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Άιινη, πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζνπλ θαη λα αλαπαξαρζνχλ, πεξλνχλ έλα κέξνο ή νιφθιεξε ηε δσή ηνπο ζην εζσηεξηθφ θάπνηνπ πνιπθχηηαξνπ νξγαληζκνχ. Οη κηθξννξγαληζκνί απηνί ραξαθηεξίδνληαη σο παξάζηηα θαη ν νξγαληζκφο πνπ ηνπο «θηινμελεί» σο μεληζηήο. Μεξηθνί σζηφζν απφ ηνπο κηθξννξγαληζκνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ άλζξσπν σο μεληζηή ηνπο κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ δηαηαξαρέο ζηελ πγεία ηνπ. Οη κηθξννξγαληζκνί απηνί νλνκάδνληαη παζνγφλνη. Οη πεξηζζφηεξνη φκσο κηθξννξγαληζκνί φρη κφλν δελ είλαη βιαβεξνί γηα ηνλ άλζξσπν, αιιά αληίζεηα είλαη ρξήζηκνη ή θαη απαξαίηεηνη, θαζψο ζπκκεηέρνπλ ζε ζεκαληηθέο δηεξγαζίεο (φπσο ε απνηθνδφκεζε ηεο λεθξήο νξγαληθήο χιεο) ή ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνλ άλζξσπν γηα ηελ παξαγσγή νπζηψλ ρξήζηκσλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο (π.ρ. πγεία, δηαηξνθή θηι.). Άιινη κηθξννξγαληζκνί, φπσο ην βαθηήξην Escherichia coli πνπ δεη ζην έληεξν, φηαλ βξίζθνληαη ζε κηθξφ αξηζκφ θαη δε κεηαλαζηεχνπλ ζε άιινπο ηζηνχο θαη φξγαλα, απνηεινχλ θπζηνινγηθή κηθξνρισξίδα γηα ηνλ άλζξσπν, είηε δηφηη παξάγνπλ ρξήζηκεο ρεκηθέο νπζίεο ηηο νπνίεο ν άλζξσπνο δελ κπνξεί λα ζπλζέζεη κφλνο ηνπ (π.ρ. βηηακίλε Κ απφ ηελ E. coli) είηε δηφηη ζπκβάιινπλ ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ. Αλ φκσο, γηα θάπνην ιφγν, απμεζνχλ (π.ρ. επεηδή ν μεληζηήο παξνπζηάδεη κεησκέλε αληίζηαζε) ή βξεζνχλ ζε άιινπο ηζηνχο, ηφηε πξνθαινχλ ηελ εθδήισζε αζζελεηψλ. Οη κηθξννξγαληζκνί απηνί ραξαθηεξίδνληαη σο δπλεηηθά παζνγφλνη. Οη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί κεηαδίδνληαη ζηνλ άλζξσπν κε ηελ ηξνθή θαη ην λεξφ, κε ηελ επαθή κε κνιπζκέλα δψα, κε ηα ζηαγνλίδηα ηνπ βήρα αζζελνχο αηφκνπ, κε ηελ άκεζε επαθή κε κνιπζκέλα άηνκα, θαζψο θαη κε ηελ έκκεζε επαθή κε αληηθείκελα πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί απφ κνιπζκέλν άηνκν. πλήζσο εηζέξρνληαη ζηνλ νξγαληζκφ απφ θάπνηα αζπλέρεηα ηνπ δέξκαηνο ή απφ ηνπο βιελλνγφλνπο πνπ ππάξρνπλ ζε θνηιφηεηεο ηνπ νξγαληζκνχ φπσο ην ζηφκα, ην ζηνκάρη, ν θφιπνο. 3. Μερικοί θεωρούν ότι η δημιουργία ενδοσπορίων στα βακτήρια δεν αποτελεί τρόπο πολλαπλασιασμού τους. Είναι βάσιμη κατά τη γνώμη σας η άποψή τους; ΑΠΑΝΣΖΖ: Σα βαθηήξηα αλαπαξάγνληαη θπξίσο κνλνγνληθά κε απιή δηρνηφκεζε. Ζ αλαπαξαγσγή ηνπο δηαξθεί κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Οξηζκέλα βαθηήξηα, ζε επλντθέο γη απηά ζπλζήθεο, δηαηξνχληαη θάζε 20 ιεπηά. ε αληίμνεο ζπλζήθεο, φπσο ζε αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο ή ππφ ηε δξάζε αθηηλνβνιηψλ, πνιιά βαθηήξηα κεηαηξέπνληαη ζε αλζεθηηθέο κνξθέο, ηα ελδνζπφξηα. Σα ελδνζπφξηα είλαη αθπδαησκέλα θχηηαξα κε αλζεθηηθά ηνηρψκαηα θαη ρακεινχο κεηαβνιηθνχο ξπζκνχο. Όηαλ νη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο μαλαγίλνπλ επλντθέο, ηα ελδνζπφξηα βιαζηάλνπλ δίλνληαο ην θαζέλα έλα βαθηήξην. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

22 4. Σρεις ημέρες μετά την αγορά και την κατανάλωση παστεριωμένου γάλατος σε κονσέρβα διαπιστώσατε ότι το υπόλοιπο του περιεχομένου της, παρά το ότι είχε τοποθετηθεί στο ψυγείο, «έκοψε». Σι μπορεί να συνέβη κατά τη γνώμη σας; ΑΠΑΝΣΖΖ: Σν γεγνλφο φηη ην γάια «έθνςε» ππνδειψλεη ηελ χπαξμε κηθξνβίσλ ζην γάια, ηα νπνία κε ηηο βηνρεκηθέο ηνπο αληηδξάζεηο επηθέξνπλ απηέο ηηο αιινηψζεηο ζην γάια. Με ηελ παζηεξίσζε, νπφηε ην γάια ζεξκαίλεηαη ζηνπο 62 C γηα κηζή ψξα, θαηαζηξέθνληαη φια ηα παζνγφλα, αιιά θαη ηα πεξηζζφηεξα κε παζνγφλα κηθξφβηα, ελψ ηαπηφρξνλα δηαηεξείηαη ε γεχζε ηνπ. Καηά ηε δηαδηθαζία ηεο παζηεξίσζήο ηνπ, θάπνηα κηθξφβηα κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ελδνζπφξηα, ηα νπνία παξακέλνπλ ζε απηήλ ηελ θαηάζηαζε φζν νη ζπλζήθεο είλαη δπζκελείο γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο. Με ην άλνηγκα ηεο θνλζέξβαο θάπνηα απφ απηά ηα κηθξφβηα κπνξνχλ λα βιαζηήζνπλ πάιη, δειαδή λα επαλέιζνπλ ζηελ αξρηθή ηνπο κνξθή, εάλ βέβαηα είλαη αλζεθηηθά ζηηο ρακειέο ζεξκνθξαζίεο πνπ επηθξαηνχλ ζην ςπγείν (ςπρξφθηια). Τπάξρεη βέβαηα θαη κηα άιιε εθδνρή: ην ςπγείν καο, ηδηαίηεξα φηαλ αλνίγεηαη ζπρλά, νπφηε ε ζεξκνθξαζία ζην εζσηεξηθφ ηνπ δελ είλαη πνιχ ρακειή, δε ζπληζηά έλαλ απνζηεηξσκέλν ρψξν, ππφ ηελ έλλνηα φηη ππάξρνπλ θάπνηνη κηθξννξγαληζκνί πνπ είλαη αλζεθηηθνί ζε απηέο ηηο ζπλζήθεο θαη κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ζηα ηξφθηκα πνπ βξίζθνληαη κέζα ζην ςπγείν. Απηφο είλαη ν ιφγνο εμάιινπ γηα ηνλ νπνίν πξέπεη λα ηνπνζεηνχκε ηα ηξφθηκα κέζα ζ' απηφ είηε θαιά πιπκέλα είηε ζθεπαζκέλα. Αληηιακβαλφκαζηε ινηπφλ φηη είλαη δπλαηφλ λα αλαπηχρζεθαλ ζηελ αλνηρηή θνλζέξβα θάπνηνη κηθξννξγαληζκνί πνπ ππήξραλ ζην ςπγείν θαη βξήθαλ ην θαηάιιειν ζξεπηηθφ πιηθφ ζην γάια. 5. Είναι πιθανό να αποτελούμε ξενιστές για παθογόνους μικροοργανισμούς χωρίς να νοσούμε; ΑΠΑΝΣΖΖ: Παζνγφλνη νλνκάδνληαη νη κηθξννξγαληζκνί πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ άλζξσπν σο μεληζηή ηνπο θαη πξνθαινχλ δηαηαξαρέο ζηελ πγεία ηνπ. Όκσο, ε εκθάληζε κηαο λφζνπ ζπλήζσο δελ εθδειψλεηαη ακέζσο κεηά ηε κφιπλζε, δειαδή ηελ είζνδν ηνπ νξγαληζκνχ ζην ζψκα καο, αιιά αξγφηεξα, κε ηελ εγθαηάζηαζε θαη ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ κηθξννξγαληζκνχ. πλεπψο ππάξρεη θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα ζην 0πνίν, ελψ απνηεινχκε μεληζηέο γηα ηνπο παζνγφλνπο κηθξννξγαληζκνχο, αθφκα δε λνζνχκε. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε πεξίπησζε ηνπ πλδξφκνπ Δπίθηεηεο Αλνζνπνηεηηθήο Αλεπάξθεηαο (AIDS), φπνπ έλα άηνκν κπνξεί λα είλαη θνξέαο ρσξίο λα εκθαλίδεη ηα ηππηθά ζπκπηψκαηα ηεο αζζέλεηαο, δειαδή ν ηφο λα βξίζθεηαη ζε «αλελεξγή» θαηάζηαζε. 6. Ανάμεσα στα μέλη της επιστημονικής κοινότητας υπάρχουν αρκετοί που θεωρούν τους ιούς έμβια όντα, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι οι ιοί αποτελούν απλές χημικές ενώσεις. Με ποια από τις δύο απόψεις συμφωνείτε; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας. ΑΠΑΝΣΖΖ: Με βάζε ηελ θπηηαξηθή ζεσξία «θχηηαξν είλαη ε βαζηθή δνκηθή θαη ιεηηνπξγηθή κνλάδα πνπ εθδειψλεη ην θαηλφκελν ηεο δσήο», νη ηνί δελ είλαη θχηηαξα, άξα ζα έπξεπε λα κε ζεσξνχληαη δσληαλνί Δληνχηνηο, φηαλ παξαζηηνχλ θχηηαξα, ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο βηνινγηθνχο θαη βηνρεκηθνχο κεραληζκνχο ηνπο θαη εκθαλίδνπλ ραξαθηεξηζηηθά ησλ δσληαλψλ νξγαληζκψλ, άξα κπνξνχκε λα ηνπο ζεσξήζνπκε έκβηα φληα. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

23 7. Να συγκρίνετε, όσον αφορά τη δομή και τη λειτουργία, τους προκαρυωτικούς οργανισμούς και τους ιούς. ΑΠΑΝΣΖΖ: ΠΡΟΚΑΡΤΩΣΗΚΟΗ 1. Έρνπλ κεγαιχηεξν κέγεζνο απφ ηνπο ηνχο. 2. Γελ εκθαλίδνπλ εμεηδίθεπζε. 3. Δίλαη θχηηαξα. 4. Έρνπλ απιή δνκή. Γε δηαζέηνπλ κεκβξαλψδε νξγαλίδηα, αιιά δηαζέηνπλ ξηβνζψκαηα. 5. Πεξηβάιινληαη απφ πιαζκαηηθή κεκβξάλε θαη θπηηαξηθφ ηνίρσκα, ελψ κεξηθά πεξηβάιινληαη θαη απφ έλα επηπιένλ πεξίβιεκα, ηελ θάςα. 6. Σν γελεηηθφ ηνπο πιηθφ είλαη έλα θπθιηθφ κφξην DΝΑ, ελψ κπνξεί λα δηαζέηνπλ θαη κηθξφηεξα θπθιηθά κφξηα DΝΑ, ηα πιαζκίδηα. 7. Σν γελεηηθφ πιηθφ βξίζθεηαη ζπγθεληξσκέλν ζηελ ππξεληθή πεξηνρή (ππξελνεηδέο). 8. Αλαπαξάγνληαη κνλνγνληθά κε απιή δηρνηφκεζε, ελψ ζε αληίμνεο ζπλζήθεο ζρεκαηίδνπλ ελδνζπφξηα. ΗΟΗ 1.'Δρνπλ πνιχ κηθξφ κέγεζνο, nm.. 2. Δκθαλίδνπλ κεγάιε εμεηδίθεπζε πξνο ην είδνο ηνπ νξγαληζκνχ θαη σο πξνο ην είδνο ηνπ ηζηνχ πνπ πξνζβάιινπλ. 3. Γελ είλαη θχηηαξα, αιιά ππνρξεσηηθά θπηηαξηθά παξάζηηα. 4. Γελ έρνπλ νξγαλίδηα. ρξεζηκνπoηoχλ ηνπο κεραληζκνχο θαη ηα πιηθά ησλ θπηηάξσλ ζηα νπνία παξαζηηνχλ. 5. Γελ πεξηβάιινληαη απφ πιαζκαηηθή κεκβξάλε, νχηε θπηηαξηθφ ηνίρσκα. 6. Σν γελεηηθφ ηνπο πιηθφ κπνξεί λα είλαη DΝΑ ή RNA. 7 Σν γελεηηθφ πιηθφ πξνθπιάζζεηαη κέζα ζην θαςίδην, έλα πξσηετληθφ πεξίβιεκα κε ραξαθηεξηζηηθή γεσκεηξία 2. Πνιιαπιαζηάδνληαη ζην εζσηεξηθφ ησλ θπηηάξσλ ζηα νπνία παξαζηηνχλ Ένας ερευνητής μπέρδεψε τα τρία δείγματα μικροβίων (Α, Β, Γ) με τα οποία εργαζόταν. Αν το μικρόβιο Α διαθέτει μια κεντρική περιοχή όπου είναι συγκεντρωμένο το γενετικό υλικό, το μικρόβιο Β διαθέτει πολυάριθμους πυρήνες και το μικρόβιο Γ δεν έχει καθόλου πυρήνα, μπορείτε να τον βοηθήσετε να διαπιστώσει ποιο μικρόβιο είναι μύκητας, ποιο ιός και ποιο βακτήριο; ΑΠΑΝΣΖΖ: Οη κχθεηεο είλαη επθαξπσηηθνί κνλνθχηηαξνη ή θνηλνθπηηαξηθνί νξγαληζκνί (δηαζέηνπλ θπηηαξφπιαζκα κε πνιπάξηζκνπο ππξήλεο). Οη πεξηζζφηεξνη κχθεηεο απνηεινχληαη απφ απινχζηεξεο λεκαηνεηδείο δνκέο, ηηο πθέο. (Σν Β γηαηί δηαζέηεη πνιπάξηζκνπο ππξήλεο) Οη ηνί έρνπλ ζρεηηθά απιή δνκή. Απνηεινχληαη απφ έλα πξσηετληθφ πεξίβιεκα κε ραξαθηεξηζηηθή γεσκεηξία, ην θαςίδην, κέζα ζην νπνίν πξνθπιάζζεηαη ην γελεηηθφ ηνπο πιηθφ. Οξηζκέλνη ηνί δηαζέηνπλ θαη έλα επηπιένλ πεξίβιεκα, ην έιπηξν, ην νπνίν είλαη ιηπνπξσηετληθήο θχζεο. (Σν Γ γηαηί δελ έρεη θαζφινπ ππξήλα) Σα βαθηήξηα είλαη πξνθαξπσηηθνί νξγαληζκνί, δειαδή δε δηαζέηνπλ νξγαλσκέλν ππξήλα. πλήζσο ζρεκαηίδνπλ αζξνίζκαηα, ηηο απνηθίεο. Σν ζρήκα ηνπο κπνξεί λα είλαη ειηθνεηδέο (ζπεηξχιιηα), ζθαηξηθφ (θφθθνη) ή ξαβδνεηδέο (βάθηινη). Σν γελεηηθφ ηνπο πιηθφ (DNA) βξίζθεηαη θαηά θαλφλα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, πνπ νλνκάδεηαη ππξεληθή πεξηνρή (ππξελνεηδέο). πρλά δηαζέηνπλ, επηπιένλ, κηθξφηεξα κφξηα γελεηηθνχ πιηθνχ, ηα πιαζκίδηα. Ζ πιαζκαηηθή ηνπο κεκβξάλε πεξηβάιιεηαη απφ θπηηαξηθφ ηνίρσκα. Οξηζκέλα βαθηήξηα δηαζέηνπλ θαη έλα επηπιένλ πεξίβιεκα, ηελ θάςα. Γελ έρνπλ κεκβξαλψδε νξγαλίδηα, έρνπλ φκσο ξηβνζψκαηα ζηα νπνία γίλεηαη ε ζχλζεζε ησλ πξσηετλψλ ηνπο. (Σν Α γηαηί δηαζέηεη κηα θεληξηθή πεξηνρή φπνπ είλαη ζπγθεληξσκέλν ην γελεηηθφ πιηθφ) ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

24 1.3 ΜΗΥΑΝΘΜΟΘ ΑΜΤΝΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΘΝΟΤ ΟΡΓΑΝΘΜΟΤ ΒΑΘΚΕ ΑΡΥΕ ΑΝΟΘΑ ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Να μέξσ λα πεξηγξάθσ κε απιά ιφγηα ηη είλαη ην δπγσηφ θαη ηη ζεκαίλεη αλάπηπμε θαη δηαθνξνπνίεζε κέρξη λα δεκηνπξγεζεί ν αλζξψπηλνο νξγαληζκφο. Όηη ε επηβίσζε ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ εμαξηάηαη απφ ηελ ζπληνληζκέλε ιεηηνπξγία ηζηψλ θαη νξγάλσλ θαζψο θαη ζηελ πξνζηαζία ηνπο απφ εμσηεξηθνχο παξάγνληεο.(λα ζπλδπάζσ ην ζεκείν απηφ κε ηνλ νξηζκφ ηεο νκνηφζηαζεο). Με πνηα θξηηήξηα νη κεραληζκνί άκπλαο δηαθξίλνληαη ζε εμσηεξηθνχο θαη εζσηεξηθνχο θαη κε πνηα ζε κεραληζκνχο εηδηθήο θαη κε εηδηθήο άκπλαο; Να μέξσ πνηα είλαη ηα έκκνξθα ζπζηαηηθά ηνπ αίκαηνο θαζψο θαη ηη είλαη πιάζκα ηνπ αίκαηνο θαη λα γλσξίδσ φηη απνηειεί ζπνπδαίν φπιν άκπλαο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ. Να μέξσ ηη είλαη ν εξπζξφο κπειφο ησλ νζηψλ, πνπ βξίζθεηαη θαη ηη ζεκαίλεη ν ραξαθηεξηζκφο ηνπ ζαλ ην θέληξν αηκνπνίεζεο. Όηη ε κε εηδηθή άκπλα πεξηιακβάλεη θαη κεραληζκνχο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ κφιπλζε (εμσηεξηθή άκπλα), θαη κεραληζκνχο πνπ ζα πξνιάβνπλ ηελ ινίκσμε (εζσηεξηθή άκπλα). Όηη ην δέξκα κε ηξεηο ηξφπνπο ζπκκεηέρεη ζηελ άκπλα: κε ηε ζθιεξή θεξαηίλε ζηηβάδα ηεο επηδεξκίδαο, κε ηελ παξαγσγή αληηκηθξνβηαθψλ νπζηψλ απφ ηνπο ηδξσηνπνηνχο θαη ζκεγκαηνγφλνπο αδέλεο θαη κε ηελ εγθαηάζηαζε ζε απηφ κε παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ. Ζ θεξαηίλε ζηηβάδα πεξηέρεη λεθξά θχηηαξα (αλαλεψλνληαη ζπλέρεηα), θαη κφλν απφ ηξαπκαηηζκφ ηεο είλαη δπλαηή ε είζνδνο κηθξννξγαληζκψλ. Σηο ρεκηθέο νπζίεο πνπ δεκηνπξγνχλ ην ρεκηθά δπζκελέο πεξηβάιινλ γηα ηνπο κηθξννξγαληζκνχο ηνπ δέξκαηνο, απφ πνχ παξάγεηαη ε θάζε κηα απφ απηέο θαη ην πηζαλφ ηξφπν δξάζεο ηεο. Απφ πνχ παξάγεηαη ε βιέλλα θαη πσο ζπκκεηέρεη ζηελ άκπλα θαηά ησλ παζνγφλσλ κηθξνβίσλ. Όηη ζηελ αλαπλεπζηηθή νδφ, φρη κφλν παγηδεχνληαη νη κηθξννξγαληζκνί, αιιά κε ηα βιεθαξηδνθφξα θχηηαξα ζπξψρλνληαη πξνο ην εμσηεξηθφ ηνπ νξγαληζκνχ. ην ζηνκάρη νπνηνζδήπνηε παζνγφλνο κηθξννξγαληζκφο πεξηέρεηαη ζηηο ηξνθέο θαηαζηξέθεηαη απφ ην φμηλν πεξηβάιινλ ηνπ γαζηξηθνχ πγξνχ. Ζ ιπζνδχκε έρεη ηζρπξή βαθηεξηνθηφλα δξάζε ιφγσ ηεο ηθαλφηεηαο ηεο λα θαηαζηξέθεη ην θπηηαξηθφ ηνίρσκα ησλ βαθηεξίσλ. Βξίζθεηαη ζην ζάιην, ηα δάθξπα θαη ηνλ ηδξψηα. Να αλαθεξζεί ην αληαλαθιαζηηθφ ηεο ηνπνζέηεζεο ηνπ ηξαπκαηηζκέλνπ δαθηχινπ κέζα ζην ζηφκα. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

25 ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Απφ πνην θχηηαξν θαη κε πνηα δηαδηθαζία μεθηλά ν ζρεκαηηζκφο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; Πσο ζρεκαηίδνληαη ηζηνί θαη φξγαλα ζηνλ άλζξσπν; 2) Απφ ηη εμαξηάηαη θαη ηη πξνυπνζέηεη ε επηβίσζε ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 3) Πνηνη είλαη νη εμσηεξηθνί παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα δηαηαξάμνπλ ηελ ζπληνληζκέλε ιεηηνπξγία ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 4) Με πφζνπο ηξφπνπο κπνξεί λα δηαθξηζεί ην ζχλνιν ησλ κεραληζκψλ κε ηνπο νπνίνπο ν άλζξσπνο ακχλεηαη ζηνπο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο; 5) Πνηνο ν βαζηθφο παξάγνληαο νξγάλσζεο ηεο άκπλαο ηνπ αλζξψπνπ; 6) Πνην ην θέληξν αηκνπνίεζεο ηνπ αλζξψπνπ θαη πνηνο ν ξφινο ηνπ ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ; 7) Πνην είλαη ην βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κε εηδηθήο άκπλαο θαη ηη κεραληζκνχο πεξηιακβάλεη; 8) Πνηνη κεραληζκνί εκπνδίδνπλ ηελ είζνδν παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 9) Ση είλαη ε θεξαηίλε ζηηβάδα θαη πσο ιεηηνπξγεί ζαλ απνηξεπηηθφο κεραληζκφο εηζφδνπ κηθξννξγαληζκψλ; 10) Πνηεο νπζίεο δεκηνπξγνχλ ζην δέξκα δπζκελέο ρεκηθφ πεξηβάιινλ γηα ηα κηθξφβηα; Απφ πνχ παξάγνληαη νη νπζίεο απηέο; 11) Πσο νη κε παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί ηνπ δέξκαηνο εκπνδίδνπλ ηελ είζνδν παζνγφλσλ κηθξνβίσλ; 12) Πνπ βξίζθνληαη νη βιελλνγφλνη ηνπ ζψκαηνο, ηη παξάγνπλ θαη πνηνο ν ξφινο ηνπ; 13) Πνπ βξίζθεηαη ην βιεθαξηδνθφξν επηζήιην θαη πνηνο ν ξφινο ηνπ ζηελ άκπλα; 14) Πσο θαηαζηξέθνληαη ηα κηθξφβηα πνπ εηζέξρνληαη κε ηελ βνήζεηα ησλ ηξνθψλ ζην ζηνκάρη; 15) Ση είλαη ε ιπζνδχκε, πνπ παξάγεηαη θαη πνηνο ν ξφινο ηεο; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

26 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: 1. Απφ πνην θχηηαξν θαη κε πνηα δηαδηθαζία μεθηλά ν ζρεκαηηζκφο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; Πσο ζρεκαηίδνληαη ηζηνί θαη φξγαλα ζηνλ άλζξσπν; 2. Απφ ηη εμαξηάηαη θαη ηη πξνυπνζέηεη ε επηβίσζε ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 3. Πνηνη είλαη νη εμσηεξηθνί παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα δηαηαξάμνπλ ηελ ζπληνληζκέλε ιεηηνπξγία ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; Γηάθξηζε ησλ κεραληζκψλ άκπλαο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ Με βάζε ηε ζέζε ζην αλζξψπηλν ζψκα Με βάζε ηελ εμεηδίθεπζή ηνπο Με εηδηθφο Δηδηθφο ακπληηθφο ακπληηθφο κεραληζκφο κεραληζκφο Δμσηεξηθφο ακπληηθφο κεραληζκφο Δζσηεξηθφο ακπληηθφο κεραληζκφο Έρνπλ γεληθεπκέλε δξάζε Έρνπλ εμεηδηθεπκέλε δξάζε Σν αίκα, ηφζν κε ηα έκκνξθα ζπζηαηηθά ηνπ (θχηηαξα) φζν θαη κε ηα ζπζηαηηθά ηνπ πιάζκαηνο, απνηειεί ην βαζηθφηεξν παξάγνληα νξγάλσζεο ηεο άκπλαο (εηδηθήο θαη κε εηδηθήο) ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ Σν αίκα Κχηηαξα ηνπ αίκαηνο Πιάζκα ηνπ αίκαηνο Πξνθχπηνπλ απφ ηε δηαθνξνπνίεζε Σν πγξφ ζηνηρείν ηνπ αίκαηνο. πνιπδχλακσλ αηκνπνηεηηθψλ θπηηάξσλ, ηα νπνία βξίζθνληαη ζηνλ εξπζξφ κπειφ ησλ νζηψλ, πνπ απνηειεί ην θέληξν ηεο αηκνπνίεζεο. Απνηειείηαη θπξίσο απφ λεξφ κέζα ζην νπνίν βξίζθνληαη δηαιπκέλεο δηάθνξεο νπζίεο φπσο αλφξγαλα άιαηα γιπθφδε νξκφλεο πξσηεΐλεο νπξία θ.ι.π Κχηηαξα ηνπ αίκαηνο Δξπζξά αηκνζθαίξηα Λεπθά αηκνζθαίξηα Αηκνπεηάιηα Δίλαη ππεχζπλα γηα ηε κεηαθνξά ηνπ νμπγφλνπ ζηνπο ηζηνχο Κχηηαξα ηνπ αλνζνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο ππεχζπλα γηα ηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ απέλαληη ζηα παζνγφλα κηθξφβηα Δίλαη ππεχζπλα γηα ηελ πήμε ηνπ αίκαηνο ζε πεξηπηψζεηο ηξαπκαηηζκψλ Φαγνθχηηαξα Λεκθνθχηηαξα Οπδεηεξφθηια Μαθξνθάγα Β-Λεκθνθχηηαξα Σ-Λεκθνθχηηαξα ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

27 1.3.1 Μεταληζκοί κε εηδηθής άκσλας Παξεκπνδίδνπλ ηελ είζνδν κηθξννξγαληζκψλ ζηνλ νξγαληζκφ καο Γέξκα Βιελνγφλλνη Αληηκεησπίδνπλ ηνπο κηθξννξγαληζκνχο, αλ θαηαθέξνπλ λα εηζέιζνπλ ζηνλ νξγαληζκφ καο. (πξψηε αληίδξαζε ζηε κφιπλζε) Φαγνθπηηάξσζε Φιεγκνλψδεο αληίδξαζε Ππξεηφο Αληηκηθξνβηαθέο νπζίεο Γέξκα Δκπνδίδεη απνηειεζκαηηθά ηελ είζνδν ησλ κηθξνβίσλ ζηνλ νξγαληζκφ ιφγσ: α) Σεο δνκήο ηνπ ε ζθηθηή δφκεζε ησλ θπηηάξσλ ηνπ δέξκαηνο, ε νπνία εληζρχεηαη απφ ηελ θεξάηηλε ζηηβάδα, πνπ απνηειεί έλα ζηξψκα λεθξψλ θπηηάξσλ ηεο επηδεξκίδαο, ιεηηνπξγεί σο απνηειεζκαηηθφο θξαγκφο ζηελ είζνδν ησλ κηθξνβίσλ. β) Σσλ νπζηψλ πνπ παξάγνληαη απφ ηνπο ζκεγκαηνγφλνπο θαη ηνπο ηδξσηνπνηνχο αδέλεο Ηδξσηνπνηνί αδέλεο Δθθξίλνπλ ηνλ ηδξψηα πνπ πεξηέρεη γαιαθηηθφ νμχ θαη ιπζνδχκε (έλδπκν πνπ δηαζπά ην θπηηαξηθφ ηνίρσκα ησλ βαθηεξίσλ). κεγκαηνγφλνη αδέλεο Δθθξίλνπλ ην ζκήγκα ην νπνίν πεξηέρεη ιηπαξά νμέα, πνπ δεκηνπξγνχλ δπζκελέο ρεκηθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ κηθξνβίσλ γ) ηεο χπαξμεο ζηελ επηθάλεηα ηνπ δέξκαηφο καο κε παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ πνπ αληαγσλίδνληαη ηνπο παζνγφλνπο θαη εκπνδίδνπλ ηελ εγθαηάζηαζή ηνπο ζ απηήλ. Υρήζιμα ζηοιτεία: Ιδρώηας: Εθθξίλεηαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζώκαηνο από ηνπο ηδξσηνπνηνύο αδέλεο. Απνηειείηαη θπξίσο από λεξό, κέζα ζην νπνίν είλαη δηαιπκέλα δηάθνξα άιαηα θαη νπζίεο πνπ πξέπεη λα απνβιεζνύλ από ηνλ νξγαληζκό. Σπκκεηέρεη ζηε ξύζκηζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ζώκαηνο θαη απνηειεί εμσηεξηθό ακπληηθό παξάγνληα ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο. Γάκρσα: Λεπηόξξεπζην πγξό ην νπνίν εθθξίλεηαη από ηνπο δαθξπτθνύο αδέλεο ζηηο νθζαικηθέο θνηιόηεηεο. Υγξαίλεη θαη πξνζηαηεύεη ηνπο νθζαικνύο απνκαθξύλνληαο κηθξννξγαληζκνύο θαη ζσκαηίδηα ηα νπνία ηνπο πξνζβάιινπλ (πεξηέρεη ιπζνδύκε, έλα έλδπκν πνπ έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα δηαζπά ην θπηηαξηθό ηνίρσκα ησλ βαθηεξίσλ). άλιο: Λεπηόξξεπζην πγξό ην νπνίν εθθξίλεηαη ζηε ζηνκαηηθή θνηιόηεηα από ηνπο ζηεινγόλνπο αδέλεο. Απνηειείηαη θπξίσο από λεξό θαη πεξηέρεη βιέλλα, αληηζώκαηα θαη έλδπκα. Σπκβάιιεη ζηελ πέςε νξηζκέλσλ ζξεπηηθώλ νπζηώλ θαη απνηειεί παξάγνληα πξνζηαζίαο έλαληη ησλ παζνγόλσλ κηθξννξγαληζκώλ. (Πεξηέρεη ιπζνδύκε, έλα έλδπκν πνπ έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα δηαζπά ην θπηηαξηθό ηνίρσκα ησλ βαθηεξίσλ). ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

28 Βιελλνγφλνο Δίδνο επηζειηαθνχ ηζηνχ ν νπνίνο θαιχπηεη θνηιφηεηεο ηνπ ζψκαηνο, (π.ρ. ξηληθή θνηιφηεηα, ζηνκαηηθή θνηιφηεηα θ.ιπ.). Απνηειείηαη απφ δχν ζηηβάδεο θπηηάξσλ. Σα θχηηαξα ηεο εμσηεξηθήο ζηηβάδαο παξάγνπλ θαη εθθξίλνπλ ηε βιέλλα. Βιέλλα: Παρχξξεπζηε θαη θνιιψδεο νπζία πνπ παξάγεηαη απφ ηα θχηηαξα ησλ βιελλνγφλσλ θαη παγηδεχεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο κηθξννξγαληζκνχο πνπ πξνζπαζνχλ λα εηζέιζνπλ ζηνλ νξγαληζκφ καο. Ζ απνκάθξπλζε ηεο βιέλλαο θαη ησλ παγηδεπκέλσλ ζε απηήλ κηθξνβίσλ, γίλεηαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο κε ηελ θίλεζε ηξηρηδίσλ θαη βιεθαξίδσλ πνπ δηαζέηνπλ νη βιελλνγφλνη (π.ρ. ν βιελλνγφλνο ηεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ δηαζέηεη βιεθαξηδνθφξν επηζήιην). Βιελλνγφλνο αλαπλεπζηηθήο νδνχ Γηαζέηεη βιεθαξηδνθφξν επηζήιην. Ζ θίλεζε ησλ βιεθαξίδσλ απνκαθξχλεη ηε βιέλλα θαη ηα παγηδεπκέλα ζε απηή κηθξφβηα Παξαδείγκαηα βιελλνγφλσλ Βιελλνγφλνο ηνπ ζηνκάρνπ Δθθξίλεηαη πδξνρισξηθφ νμχ. Σν φμηλν πεξηβάιινλ δξα αλαζηαιηηθά ζηελ αλάπηπμε κηθξνβίσλ. Βιελλνγφλνο ηνπ επηπεθπθφηα Γάθξπα (Λπζνδχκε) Βιελλνγφλνο ζηνκαηηθήο θνηιφηεηαο άιην (Λπζνδχκε) Ζ ιπζνδχκε (έλδπκν) δηαζπά ην θπηηαξηθφ ηνίρσκα ησλ βαθηεξίσλ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

29 Μεταληζκοί ποσ αληηκεηωπίδοσλ ηοσς κηθροοργαληζκούς κεηά ηελ είζοδο ηοσς ζηολ αλζρώπηλο οργαληζκό ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Σα θαγνθχηηαξα είλαη θαηεγνξία ιεπθψλ αηκνζθαηξίσλ, δηαθξίλνληαη ζε νπδεηεξφθηια θαη κνλνθχηηαξα θαη ηα ηειεπηαία αθνχ δηαθνξνπνηεζνχλ ζε καθξνθάγα εγθαζίζηαληαη ζηνπο ηζηνχο. Άξα δπλαηφηεηα θίλεζεο έρνπλ κφλν ηα νπδεηεξφθηια. Πξνζνρή ζην γεγνλφο φηη ηα καθξνθάγα εθηφο απφ ηελ θαηαζηξνθή ηνπ κηθξνβίνπ, ζπκβάιινπλ θαη ζηελ ελεξγνπνίεζε ησλ κεραληζκψλ εηδηθήο άκπλαο. Πξνζνρή επίζεο ζην γεγνλφο φηη κε θαγνθπηηάξσζε αληηκεησπίδνληαη θαη θάπνηνη ηνί. Φιεγκνλή έρνπκε φηαλ ην δέξκα καο ηξαπκαηηζηεί θαη θάπνηνη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί εηζρσξήζνπλ απφ ηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή. Σν θνθθίληζκα ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή νθείιεηαη ζηελ ζπγθέληξσζε κεγαιχηεξεο πνζφηεηαο αίκαηνο απφ ηελ δηαζηνιή ησλ αηκνθφξσλ αγγείσλ. Απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ ζπκβάιιεη θαη ζην λα θηάζνπλ πεξηζζφηεξα θαγνθχηηαξα θαη λα δηαρένληαη επθνιφηεξα ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή νη αληηκηθξνβηαθέο νπζίεο πνπ πεξηέρεη ην πιάζκα. Σν πξήμηκν ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή πξνθαιείηαη απφ ηε δηάρπζε κεγαιχηεξεο πνζφηεηαο πιάζκαηνο, ζπκβάιιεη ζηελ δεκηνπξγία ηνπ πφλνπ φπσο επίζεο ζπκβάιινπλ: ν πηζαλφο ηξαπκαηηζκφο ησλ λεπξηθψλ απνιήμεσλ θαη ε επίδξαζε ηνμηλψλ πνπ εθθξίλνπλ νη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί. Ζ αηκνξξαγία ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή ζηακαηάεη κε ηε δεκηνπξγία ηνπ ηλψδνπο ην νπνίν επίζεο δελ επηηξέπεη ηελ είζνδν παζνγφλσλ κηθξνβίσλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ. Ζ πξνζέιθπζε ησλ θαγνθπηηάξσλ ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή γίλεηαη απφ αληηκηθξνβηαθέο νπζίεο πνπ πεξηέρεη ην πιάζκα θαη απφ νπζίεο πνπ εθθξίλνπλ ηα ηξαπκαηηζκέλα θχηηαξα θαη νη κηθξννξγαληζκνί. Ζ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή νθείιεηαη θαη ζηελ ζπγθέληξσζε κεγαιχηεξεο πνζφηεηαο αίκαηνο αιιά θαη ζηνλ αγψλα κεηαμχ ησλ κηθξνβίσλ θαη ησλ θαγνθπηηάξσλ. ην πχνλ πεξηέρνληαη θαη λεθξά θαγνθχηηαξα θαη λεθξνί κηθξννξγαληζκνί. Ο ππξεηφο δελ είλαη ζχκπησκα αζζέλεηαο αιιά κέζν άκπλαο θαηά ησλ παζνγφλσλ κηθξνβίσλ. Ζ απμεκέλε ζεξκνθξαζία ηνπ ζψκαηνο εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε ησλ κηθξνβίσλ, εκπνδίδεη ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ελδχκσλ ησλ θπηηάξσλ νπφηε αλαζηέιιεη ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ηψλ θαη εληζρχεη ηελ δξάζε ησλ θαγνθπηηάξσλ. Ζ παξαγσγή ηληεξθεξνλψλ δελ είλαη κεραληζκφο κε εηδηθήο άκπλαο πνπ εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε θάζε παζνγφλνπ κηθξννξγαληζκνχ, αιιά είλαη κεραληζκφο άκπλαο θαηά φισλ ησλ ηψλ. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

30 Οη ηληεξθεξφλεο παξάγνληαη απφ θχηηαξα κνιπζκέλα ζε ηνχο, δηαρένληαη ζηα γεηηνληθά θχηηαξα θαη δελ αληηκεησπίδνπλ απηέο ηνπο ηνχο, αιιά πξνθαινχλ ηελ παξαγσγή άιισλ πξσηετλψλ πνπ εκπνδίδνπλ ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ηψλ. Να ηνληζηεί φηη ε δξάζε ησλ ηληεξθεξνλψλ εκπνδίδεη ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ θαη ησλ θπηηάξσλ ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ. Πξνπεξδίλε θαη ζπκπιήξσκα είλαη νκάδεο πξσηετλψλ πνπ ζπλεξγάδνληαη κεηαμχ ηνπο γηα λα εθδειψζνπλ ηελ αληηκηθξνβηαθή ηνπο δξάζε. ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Πσο έλα κηθξφβην κπνξέζεη λα δηαπεξάζεη ηνπο κεραληζκνχο εμσηεξηθήο άκπλαο, κε πνηνπο κεραληζκνχο άκπλαο ζα βξεζεί αληηκέησπν; 2) Ση είλαη ηα θαγνθχηηαξα, ζε πνηα νκάδα θπηηάξσλ αλήθνπλ, θαη ζε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη; 3) Απφ πνχ πξνέξρνληαη ηα καθξνθάγα, πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλα, πσο ελεξγνπνηνχληαη, θαη πσο δξνπλ; 4) Πνηα ε ζρέζε θαγνθπηηάξσλ θαη ηψλ; 5) Πνην είλαη ην ζχλνιν ησλ ζπκπησκάησλ πνπ απνηεινχλ ηελ θιεγκνλψδε αληίδξαζε ή θιεγκνλή; 6) Πνπ νθείιεηαη ην θνθθίληζκα θαη ην πξήμηκν ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή; 7) Πσο ζρεκαηίδεηαη ην ηλψδεο ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή θαη πνηνο ν ξφινο ηνπ; 8) Γηαηί πνλάεη ε ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή; 9) Πνηνο ν ξφινο ηνπ πιάζκαηνο ζηελ πεξηνρή ηνπ ηξαχκαηνο; 10) Πσο πξνζειθχνληαη ηα θαγνθχηηαξα ζηελ ηξαπκαηηζκέλε πεξηνρή θαη πνηνο είλαη ν ξφινο ηνπο εθεί; 11) Ση είλαη ην πχνλ; 12) Ση είλαη ππξεηφο, πφηε εκθαλίδεηαη θαη πνηνο είλαη ν ξφινο ηνπ ζηελ άκπλα ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ; 13) Απφ πνχ παξάγνληαη νη ηληεξθεξφλεο, πνηα πνξεία αθνινπζνχλ θαη πνηα ε ζεκαζία ηνπο ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνχ; 14) Ση είλαη ην ζπκπιήξσκα θαη ηη ε πξνπεξδίλε; 15) Να αλαθέξεηε ηνπο κεραληζκνχο κε εηδηθήο άκπλαο. 16) Να αλαθέξεηε ηνπο εμσηεξηθνχο ακπληηθνχο κεραληζκνχο κε εηδηθήο άκπλαο. 17) Να αλαθέξεηε ηνπο εζσηεξηθνχο κεραληζκνχο κε εηδηθήο άκπλαο. 18) Πνηεο ρεκηθέο νπζίεο ζπκκεηέρνπλ ζηνπο κεραληζκνχο κε εηδηθήο εμσηεξηθήο άκπλαο, απφ πνχ παξάγνληαη θαη πνηνο ν ξφινο ηεο θάζε κηαο. 19) Να αλαθέξεηαη νλνκαζηηθά πνηα ζπζηαηηθά ηνπ αίκαηνο ζπκκεηέρνπλ ζηνπο κεραληζκνχο κε εηδηθήο άκπλαο. 20) Πνηνη παξάγνληεο ελεξγνπνηνχλ ή θαη εληζρχνπλ ηελ δξάζε ησλ θαγνθπηηάξσλ; 21) Να αλαθέξεηε ηνπο κεραληζκνχο κε εηδηθήο άκπλαο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηνπο ηνχο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

31 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Μεραληζκνί κε εηδηθήο άκπλαο (ζπλέρεηα) Φαγνθπηηάξσζε Σχπνο ελδνθχηησζεο : κε ηνλ νπνίν ηα θαγνθχηηαξα ηνπ νξγαληζκνχ (νπδεηεξφθηια, καθξνθάγα) εγθισβίδνπλ θαη δηαζπνχλ μέλα θχηηαξα ή ζσκαηίδηα. Δίλαη κεραληζκφο κε εηδηθήο άκπλαο θαη ελεξγνπνηείηαη κεηά ηελ είζνδν ησλ κηθξννξγαληζκψλ ζηνλ νξγαληζκφ καο Σα θαγνθχηηαξα αλήθνπλ ζηα ιεπθά αηκνζθαίξηα ηνπ αίκαηνο Φαγνθχηηαξα νπδεηεξφθηια Μνλνθχηηαξα ηα νπνία δηαθνξνπνηνχληαη ζε :καθξνθάγα Φιεγκνλψδεο αληίδξαζε ή θιεγκνλή Δίλαη κεραληζκφο κε εηδηθήο άκπλαο θαη εθδειψλεηαη ζε πεξηπηψζεηο θάθσζεο ηζηνχ π.ρ 1. απφ ηελ δξάζε παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ (κφιπλζε) 2. απφ ηελ επίδξαζε ρεκηθψλ νπζηψλ (π.ρ έγθαπκα απφ ηζρπξφ νμχ) 3. απφ κεραληθφ αίηην (π.ρ ζπάζηκν νζηνχ) Υαξαθηεξηζηηθά ζπκπηψκαηα θιεγκνλήο 1. ην θνθθίληζκα ζηελ πεξηνρή ηνπ ηξαχκαηνο 2. ην νίδεκα (πξήμηκν) 3. ν πφλνο 4. ε ηνπηθή αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο. Βαζηθά ζηάδηα ηεο θιεγκνλήο 1. Γηεχξπλζε ησλ αηκνθφξσλ αγγείσλ θαη αχμεζε ηεο δηαπεξαηφηεηαο ησλ ηνηρσκάησλ ηνπο 2. ρεκαηηζκφο ηλψδνπο 3. πγθέληξσζε θαγνθπηηάξσλ 4. ρεκαηηζκφο πχνπ Ππξεηφο: Με θπζηνινγηθή πςειή ζεξκνθξαζία ηνπ ζψκαηνο, 1. εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε θαη ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ βαθηεξίσλ. 2. παξεκπνδίδεη ηε ιεηηνπξγία ησλ ελδχκσλ ησλ θπηηάξσλ, ε νπνία, ζε πεξηπηψζεηο ηψζεσλ, έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αλαζηνιή ηνπ πνιιαπιαζηαζκνχ ησλ ηψλ. 3. εληζρχεη ηε δξάζε ησλ θαγνθπηηάξσλ. Οπζίεο κε αληηκηθξνβηαθή δξάζε Ηληεξθεξφλεο: εηδηθέο πξσηεΐλεο πνπ παξάγνληαη απφ θχηηαξα πνπ έρνπλ κνιπλζεί απφ ηφ. ε έλα πξψην ζηάδην αληρλεχνληαη ζην θπηηαξφπιαζκα ηνπ κνιπζκέλνπ απφ ηνλ ηφ θπηηάξνπ. ε επφκελν ζηάδην απειεπζεξψλνληαη ζην κεζνθπηηάξην πγξφ θαη απνξξνθνχληαη απφ ηα γεηηνληθά πγηή θχηηαξα. Με ηελ εηζαγσγή ησλ ηληεξθεξνλψλ ζηα πγηή θχηηαξα ελεξγνπνηείηαη ε παξαγσγή άιισλ πξσηετλψλ νη νπνίεο έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα παξεκπνδίδνπλ ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ηψλ. Έηζη πξνζηαηεχνληαη ηα πγηή θχηηαξα, ζηα νπνία αλ εηζρσξήζεη ν ηφο ζα είλαη αλίθαλνο λα πνιιαπιαζηαζηεί. πκπιήξσκα: νκάδα 20 πξσηετλψλ ζηνλ νξφ ηνπ αίκαηνο. Πξνπεξδίλε: νκάδα 3 σλ πξσηετλψλ ζηνλ νξφ ηνπ αίκαηνο. Γξα ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πξσηεΐλεο ηνπ ζπκπιεξψκαηνο γηα ηελ θαηαζηξνθή ησλ κηθξνβίσλ. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

32 1.3.2 Μεταληζκοί εηδηθής άκσλας - Αλοζία ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Να μέξσ θαιά ηη κπνξεί λα δξάζεη ζαλ αληηγφλν ζηνλ άλζξσπν (κηθξννξγαληζκφο, ηκήκα κηθξννξγαληζκνχ, ηνμηθή νπζία πνπ παξάγεη ν κηθξννξγαληζκφο, γχξε, ζπζηαηηθά ηξνθψλ, θαξκαθεπηηθέο νπζίεο, θχηηαξα άιισλ αηφκσλ, νξφο απφ άιια άηνκα ή απφ δψα). Να μέξσ απφ ηψξα λα μερσξίδσ πνηα απφ απηά είλαη αιεξγηνγφλα θαη πνηα κπνξεί λα πξνέξρνληαη απφ κεηακνζρεχζεηο. Όηη αλνζία είλαη ε ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα αλαγλσξίδεη θαη λα θαηαπνιεκά ηα αληηγφλα. Όηη ε θαηαπνιέκεζε ελφο αληηγφλνπ κπνξεί λα γίλεη είηε κε εηδηθά θχηηαξα, είηε κε ηελ παξαγσγή εηδηθψλ νπζηψλ απφ ηα θχηηαξα. Ζ εμεηδίθεπζε ησλ κεραληζκψλ εηδηθήο άκπλαο ζεκαίλεη φηη κπνξνχλ λα δξνπλ κφλν ελάληηα ζηελ νπζία πνπ πξνθάιεζε ηε παξαγσγή ηνπο. Ζ κλήκε είλαη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ ηνπ δίλεη ηελ δπλαηφηεηα λα αληηδξά πνιχ γξήγνξα ζηελ νπνηαδήπνηε δεχηεξε θνξά πνπ ην ίδην αληηγφλν ζα εηζρσξήζεη ζην εζσηεξηθφ ηνπ νξγαληζκνχ καο. Φπζηθά λα μέξσ πνπ παξάγεηαη θαη πνπ σξηκάδεη θάζε θαηεγνξία ιεκθνθπηηάξσλ. Να μέξσ λα μερσξίδσ θαη λα αλαθέξσ ηα πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή φξγαλα ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο. Όηη ηα ιεκθνθχηηαξα είλαη θαηεγνξία ησλ ιεπθψλ αηκνζθαηξίσλ θαη φηη νη δπν θαηεγνξίεο ζηηο νπνίεο δηαθξίλνληαη έρνπλ δηαθξηηφ ξφιν ζηελ αλνζνβηνινγηθή αληίδξαζε. Να μέξσ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ιεκθνθπηηάξσλ. Σηο ηέζζεξηο θαηεγνξίεο ζηηο νπνίεο δηαθξίλνληαη ηα Σ- ιεκθνθχηηαξα θαη ηνλ ηδηαίηεξν ξφιν ηεο θάζε θαηεγνξίαο. Απφ πνχ ελεξγνπνηνχληαη θαη ηη κε ηε ζεηξά ηνπο ελεξγνπνηνχλ ηα βνεζεηηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα, κε ηε βνήζεηα νπζηψλ πνπ εθθξίλνπλ. Σν πφζν ζεκαληηθφο είλαη ζηελ φιε δξάζε ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ν ξφινο ησλ Σ- βνεζεηηθψλ ιεκθνθπηηάξσλ θαίλεηαη ζηε πεξίπησζε ηνπ AIDS φπνπ ε θαηαζηξνθή ηνπο απφ ηνλ HIV εθκεδελίδεη ηε δξάζε ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο. Σα Σ- θπηηαξνηνμηθά θαηαζηξέθνπλ θαξθηληθά θχηηαξα αιιά θαη θχηηαξα ηνπ νξγαληζκνχ καο πνπ έρνπλ πξνζβιεζεί απφ ηνχο. ηξέθνληαη επίζεο ελάληηα ζε θχηηαξα κνζρεπκάησλ απφ ηζηνχο ή φξγαλα. Σα Σ- θχηηαξα κλήκεο είλαη ζηελ νπζία θπηηαξνηνμηθά πνπ παξακέλνπλ ζε θαηάζηαζε αλακνλήο κέρξη ην ίδην αληηγφλν λα εηζρσξήζεη γηα δεχηεξε θνξά ζηνλ νξγαληζκφ καο. Φπζηθά θαη ηα βνεζεηηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα δεκηνπξγνχλ θχηηαξα κλήκεο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

33 Ο ξφινο ησλ Σ- θαηαζηαιηηθψλ είλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθφο, γηαηί αλ ηα ιεκθνθχηηαξα ή ηα παξάγσγά ηνπο δελ ζηακαηήζνπλ λα δξνπλ κεηά ηελ εμφλησζε ηνπ αληηγφλνπ, ζηξέθνληαη ελάληηα ζηα θχηηαξα ή ηνπο ηζηνχο ηνπ αλζξσπίλνπ ζψκαηνο. Σα Β- ιεκθνθχηηαξα απφ ηε ζηηγκή πνπ σξηκάδνπλ έρνπλ ζηελ επηθάλεηά ηνπο εηδηθέο αλνζνζθαηξίλεο- αληηζψκαηα, γηα θάζε δηαθνξεηηθφ αληηγφλν. Ο αξηζκφο φκσο ησλ ιεκθνθπηηάξσλ θάζε θαηεγνξίαο είλαη κηθξφο (ίζσο θαη έλα), γηα απηφ θαη πξέπεη λα πνιιαπιαζηαζηνχλ. Αηηία γηα ην πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ αξρηθνχ Β ιεκθνθπηηάξνπ είλαη ε ζχλδεζε ηνπ εηδηθνχ αληηζψκαηνο πνπ θέξεη ζηελ επηθάλεηά ηνπ κε ην αληηγφλν πνπ βξίζθεηαη ζηε πιαζκαηηθή κεκβξάλε ηνπ καθξνθάγνπ θαζψο θαη ε επίδξαζε ησλ εηδηθψλ ρεκηθψλ νπζηψλ πνπ εθθξίλνπλ ηα βνεζεηηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα. Μεηά ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ηνπ αξρηθνχ Β- ιεκθνθπηηάξνπ, ηα Β- ιεκθνθχηηαξα πνπ παξάγνληαη δηαθνξνπνηνχληαη ζε δπν νκάδεο: ηα πιαζκαηνθχηηαξα θαη ηα Β- ιεκθνθχηηαξα κλήκεο. Σα πιαζκαηνθχηηαξα παξάγνπλ ακέζσο θαη ζε κεγάιεο πνζφηεηεο αληηζψκαηα ίδηα κε απηά πνπ έρεη ην αξρηθφ Β- ιεκθνθχηηαξν ζηελ επηθάλεηά ηνπ. Σα Β- ιεκθνθχηηαξα κλήκεο κπνξνχκε λα ιέκε φηη κέλνπλ αλελεξγά ηελ πξψηε θνξά, πεξηκέλνληαο λα δξάζνπλ πνιχ πην γξήγνξα ηελ νπνηαδήπνηε επφκελε θνξά εηζρσξήζεη ζηνλ νξγαληζκφ καο ην ίδην αληηγφλν. Ζ εμεηδίθεπζε ηνπ θάζε αληηζψκαηνο κε ην αληίζηνηρν αληηγφλν ζπκίδεη ηε ζρέζε πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζην θιεηδί θαη ζηε θιεηδαξηά. Να κάζσ θαιά φηη θάζε αληίζσκα έρεη 4 πνιππεπηηδηθέο αιπζίδεο, δπν βαξηέο θαη δχν ειαθξηέο. Οη δπν βαξηέο είλαη ζε φιν ην κφξην θαη ιέγνληαη κεγάιεο, νη άιιεο δπν ζε έλα ηκήκα ηνπ κνξίνπ θαη ιέγνληαη κηθξέο. Όηη νη ηέζζεξηο αιπζίδεο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο αλά δπν θαη δίλνπλ ζην κφξην ηνπ αληηζψκαηνο κηα κνξθή πνπ κνηάδεη κε ην γξάκκα Τ Να πξνζδηνξίδσ ηε ζηαζεξή θαη ηελ κεηαβιεηή πεξηνρή ηνπ θάζε αληηζψκαηνο θαη λα μέξσ φηη ε ηθαλφηεηά ηνπ λα ζπλδέεηαη κε έλα αληηγφλν ην θαζέλα νθείιεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ λα ηξνπνπνηεί ην ζρήκα ηεο κεηαβιεηήο ηνπ πεξηνρήο. Να πξνζέμσ φηη ε παξνπζία δπν κεηαβιεηψλ πεξηνρψλ ζην θάζε αληίζσκα ηνπ δίλεη ηελ ηθαλφηεηα λα ζπλδέεηαη ηαπηφρξνλα κε δπν αληηγφλα. Φπζηθά λα γλσξίδσ φηη ε ζηαζεξή πεξηνρή είλαη ίδηα γηα φια ηα αληηζψκαηα. Να κάζσ θαιά ηη απνηειέζκαηα έρεη ε ζχλδεζε ηνπ αληηγφλνπ κε ην εηδηθφ γηα απηφ αληίζσκα: α) εμνπδεηέξσζε ηνπ κηθξννξγαληζκνχ, β) αδξαλνπνίεζε ησλ ηνμηλψλ ηνπ θαη γ) αλαγλψξηζε ηνπ κηθξννξγαληζκνχ απφ ηα καθξνθάγα ηνπ νξγαληζκνχ κε ζηφρν ηελ νινθιεξσηηθή θαηαζηξνθή ηνπ. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

34 ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Ση είλαη αληηγφλν θαη ηη αλνζία; 2) Ση κπνξεί λα είλαη ην αληηγφλν; 3) Να πεξηγξάςεηε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαζέηνπλ νη κεραληζκνί εηδηθήο άκπλαο. 4) Απφ πφζεο θαηεγνξίεο νξγάλσλ απνηειείηαη ην αλνζνβηνινγηθφ ζχζηεκα θαη πνηα φξγαλα ζπκκεηέρνπλ ζε θάζε θαηεγνξία; 5) Πσο ιέγνληαη ηα θχηηαξα ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο, πνηα ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, ζε πνηα θαηεγνξία θπηηάξσλ αλήθνπλ θαη ζε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη. 6) Πνπ σξηκάδνπλ ηα Σ-ιεκθνθχηηαξα θαη ζε πνηεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη; 7) Ση γλσξίδεηε γηα ηα βνεζεηηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα; 8) Πσο ελεξγνπνηνχληαη θαη πσο δξνπλ ηα θπηηαξνηνμηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα; 9) Ση είλαη ηα Σ- ιεκθνθχηηαξα κλήκεο; 10) Πνηνο ν ξφινο ησλ θαηαζηαιηηθψλ Σ- ιεκθνθπηηάξσλ; 11) Πνπ δηαθνξνπνηνχληαη ηα Β-ιεκθνθχηηαξα; Ση ζπλζέηνπλ θαη πνπ ηα εθζέηνπλ; 12) Πνπ νθείιεηαη ε ηθαλφηεηα θάζε Β - ιεκθνθχηηαξνπ λα αλαγλσξίδεη κφλν έλα αληηγφλν; 13) Πνην ην απνηέιεζκα ηεο ζχλδεζεο ηνπ Β-ιεκθνθχηηαξνπ κε ην εηδηθφ γηα απηφ αληηγφλν; 14) Πνηνο ν ξφινο ησλ πιαζκαηνθχηηαξσλ θαη πνηνο ησλ Β-ιεκθνθχηηαξσλ κλήκεο; 15) Με ηη κπνξεί λα παξνκνηαζηεί ε εηδηθφηεηα αληηγφλνπ αληηζψκαηνο; 16) Απφ πφζεο πνιππεπηηδηθέο αιπζίδεο απνηειείηαη έλα αληίζσκα θαη ζε πφζεο θαηεγνξίεο δηαθξίλνληαη απηέο; 17) Να πεξηγξάςεηε ηε ζηαζεξή θαη ηε κεηαβιεηή πεξηνρή ελφο αληηζψκαηνο. 18) Πνηα απνηειέζκαηα έρεη ε ζχλδεζε αληηγφλνπ αληηζψκαηνο; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

35 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Αλνζία: Αληηγφλν: Ζ ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα αλαγλσξίδεη νπνηαδήπνηε μέλε πξνο απηφλ νπζία θαη λα αληηδξά παξάγνληαο εμεηδηθεπκέλα θχηηαξα θαη θπηηαξηθά πξντφληα (π.ρ. αληηζψκαηα), ψζηε λα ηελ εμνπδεηεξψζεη. Ζ μέλε νπζία πνπ πξνθαιεί ηελ αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε Ωο αληηγφλν κπνξεί λα δξάζεη 1. έλαο νιφθιεξνο κηθξννξγαληζκφο (π.ρ. ηφο, βαθηήξην θ.ά.), 2. έλα ηκήκα κηθξννξγαληζκνχ 3. ηνμηθέο νπζίεο πνπ παξάγνληαη απφ κηθξννξγαληζκνχο. 4. ε γχξε, (αιιεξγηθέο αληηδξάζεηο) 5. δηάθνξεο θαξκαθεπηηθέο νπζίεο, 6. ζπζηαηηθά ηξνθψλ, 7. θχηηαξα ή νξφο απφ άιια άηνκα ή δψα θ.ά. Υαξαθηεξηζκφο κεραληζκψλ εηδηθήο άκπλαο Δμεηδίθεπζε ηα πξντφληα ηεο αλνζνβηνινγηθήο απφθξηζεο ζα δξάζνπλ κφλν ελαληίνλ ηεο νπζίαο πνπ πξνθάιεζε ηελ παξαγσγή ηνπο, Μλήκε «ζπκάηαη» ηα αληηγφλα κε ηα νπνία έρεη έιζεη ζε επαθή, έηζη ψζηε κεηά απφ κηα πηζαλή δεχηεξε έθζεζή ηνπ ζ απηά λα αληηδξά γξεγνξφηεξα. Αλνζνβηνινγηθφ ζχζηεκα Πξσηνγελή ιεκθηθά φξγαλα Γεπηεξνγελή ιεκθηθά φξγαλα 1. ν κπειφο ησλ νζηψλ 1. νη ιεκθαδέλεο, 2. ν ζχκνο αδέλαο 2. ν ζπιήλαο, 3. νη ακπγδαιέο 4. ν ιεκθηθφο ηζηφο θαηά κήθνο ηνπ γαζηξεληεξηθνχ ζσιήλα. Σα θχηηαξα ηνπ αλνζνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο Φαγνθχηηαξα Πξψηε γξακκή άκπλαο ηνπ νξγαληζκνχ φηαλ ηα αληηγφλα θαη νη εηζβνιείο πεξάζνπλ ηνπο θπζηθνχο θξαγκνχο ηνπ νξγαληζκνχ Οπδεηεξφθηια Μνλνθχηηαξα Μαθξνθάγα Λεκθνθχηηαξα Κχηηαξα πνπ απαξηίδνπλ θπξίσο ην αλνζνβηνινγηθφ ζχζηεκα, ηα νπνία αλήθνπλ ζηα ιεπθά αηκνζθαίξηα. Δίλαη θχηηαξα κηθξά, ζηξνγγπιά, κε ζθαηξηθφ ππξήλα. Β-Λεκθνθχηηαξα δηαθνξνπνηνχληαη θαη σξηκάδνπλ ζην κπειφ ησλ νζηψλ. πλζέηνπλ θαη παξνπζηάδνπλ ζηελ επηθάλεηά ηνπο εηδηθέο πξσηεΐλεο πνπ νλνκάδνληαη αλνζνζθαηξίλεο ή αληηζψκαηα. Σ-Λεκθνθχηηαξα δηαθνξνπνηνχληαη θαη σξηκάδνπλ ζην ζχκν αδέλα θαη είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο αλνζνβηνινγηθήο απφθξηζεο ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

36 Σ-Λεκθνθχηηαξα Παξάγνληαη ζην κπειφ ησλ νζηψλ, δηαθνξνπνηνχληαη θαη σξηκάδνπλ ζην ζχκν αδέλα Βνεζεηηθά Κπηηαξνηνμηθά κλήκεο Καηαζηαιηηθά ελεξγνπνηνχληαη απφ ην εθηεζεηκέλν ζηελ επηθάλεηα ησλ καθξνθάγσλ ηκήκα ηνπ αληηγφλνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ελεξγνπνηνχλ ηα Β- ιεκθνθχηηαξα ή άιια είδε Σ- ιεκθνθπηηάξσλ κέζσ νπζηψλ πνπ εθθξίλνπλ. ελεξγνπνηνχληαη απφ ηα βνεζεηηθά Σ-ιεκθνθχηηαξα θαη θαηαζηξέθνπλ θαξθηληθά θχηηαξα ή θχηηαξα πνπ έρνπλ πξνζβιεζεί απφ ηφ. παξάγνληαη κεηά ηελ έθζεζε ηνπ νξγαληζκνχ ζε έλα αληηγφλν θαη έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα ελεξγνπνηνχληαη ακέζσο κεηά απφ επφκελε έθζεζε ηνπ νξγαληζκνχ ζ απηφ. ζηακαηνχλ ηελ αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε κεηά ηελ επηηπρή αληηκεηψπηζε ηνπ αληηγφλνπ Β-Λεκθνθχηηαξα Παξάγνληαη, δηαθνξνπνηνχληαη θαη σξηκάδνπλ ζην κπειφ ησλ νζηψλ, πιαζκαηνθχηηαξα Β-ιεκθνθχηηαξα κλήκεο παξάγνπλ θαη εθθξίλνπλ κεγάιεο ελεξγνπνηνχληαη ακέζσο κεηά απφ πνζφηεηεο αληηζσκάησλ, ίδησλ κ απηά επφκελε έθζεζε ηνπ νξγαληζκνχ ζην ίδην πνπ ππήξραλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ Β- αληηγφλν. ιεκθνθπηηάξνπ απφ ην νπνίν πξνήιζαλ. Αληηζψκαηα ή Αλνζνζθαηξίλεο Πξσηεΐλεο κεγάινπ κνξηαθνχ βάξνπο πνπ παξάγνληαη θαη εθθξίλνληαη απφ ηα ελεξγνπνηεκέλα Β-Λεκθνθχηηαξα (πιαζκαηνθχηηαξα) σο απάληεζε ζηελ εκθάληζε ελφο αληηγφλνπ. Δμεηδηθεπκέλε δξάζε: Κάζε αληίζσκα ζπλδέεηαη εθιεθηηθά κφλν κε ην ζπγθεθξηκέλν αληηγφλν πνπ πξνθάιεζε ηελ παξαγσγή ηνπ Όπσο θάζε θιεηδί αλνίγεη κία ζπγθεθξηκέλε θιεηδαξηά, Γνκή Σν κφξην ηνπ αληηζψκαηνο απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο πνιππεπηηδηθέο αιπζίδεο, δχν κεγάιεο θαη δχν κηθξέο. Οη κεγάιεο πνιππεπηηδηθέο αιπζίδεο νλνκάδνληαη βαξηέο θαη νη κηθξέο ειαθξηέο. Οη αιπζίδεο απηέο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε νκνηνπνιηθνχο δεζκνχο θαη ζρεκαηίδνπλ κηα δνκή πνπ κνηάδεη κε ζθεληφλα ή κε ην γξάκκα Τ. Ζ πεξηνρή ηνπ κνξίνπ ηνπ αληηζψκαηνο πνπ ζπλδέεηαη κε ην αληηγφλν νλνκάδεηαη κεηαβιεηή πεξηνρή. Ζ κεηαβιεηή πεξηνρή, αλάινγα κε ην ζρήκα ηεο, πνπ νθείιεηαη ζηελ αιιεινπρία ησλ ακηλνμέσλ ηεο, θαζηζηά ηθαλφ ην αληίζσκα λα ζπλδέεηαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν αληηγφλν. Αληίζεηα, ην ππφινηπν ηκήκα ηνπ είλαη ίδην ζε φια ηα αληηζψκαηα θαη απνηειεί ηε ζηαζεξή πεξηνρή ηνπ αληηζψκαηνο. Ζ ζχλδεζε αληηγφλνπ - αληηζψκαηνο έρεη σο απνηέιεζκα: 1. ηελ εμνπδεηέξσζε ηνπ κηθξννξγαληζκνχ, 2. ηελ αδξαλνπνίεζε ησλ παξαγφκελσλ ηνμηλψλ, 3. ηελ αλαγλψξηζε ηνπ κηθξννξγαληζκνχ απφ ηα καθξνθάγα κε ζθνπφ ηελ νινθιεξσηηθή ηνπ θαηαζηξνθή. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

37 ηάδηα αλοζοβηοιογηθής απόθρηζες ΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ: Πξσηνγελήο αλνζνινγηθή απφθξηζε είλαη ε αληίδξαζε ηνπ αλνζνινγηθνχ καο ζπζηήκαηνο ηελ πξψηε θνξά πνπ ζα έξζεη ζε επαθή κε θάπνην αληηγφλν, θαη δεπηεξνγελήο ε αλνζνινγηθή απφθξηζε ηελ νπνηαδήπνηε επφκελε θνξά. Σα καθξνθάγα εμνπδεηεξψλνπλ έλα αξηζκφ κηθξννξγαληζκψλ θαη εθζέηνπλ ζηελ πιαζκαηηθή ηνπο κεκβξάλε ηα ηκήκαηα ηνπ κηθξννξγαληζκνχ πνπ έρνπλ ηνλ αληηγνληθφ ξφιν, γη απηφ ιέγνληαη άιισζηε θαη αληηγναλνπαξνπζηαζηηθά. Ζ έθζεζε ηνπ αληηγφλνπ δελ γίλεηαη ζε νπνηαδήπνηε ζέζε ηεο πιαζκαηηθήο κεκβξάλεο ηνπ καθξνθάγνπ, αιιά ζε εηδηθέο πξσηεΐλεο πνπ δηαζέηεη θαη ιέγνληαη αληηγφλα ηζηνζπκβαηφηεηαο. Σα αληηγφλα ηζηνζπκβαηφηεηαο είλαη απφιπηα ραξαθηεξηζηηθά γηα θάζε άηνκν θαη παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ απφξξηςε ησλ κνζρεπκάησλ. Ζ ζπλνιηθή δξάζε ησλ Β- ιεκθνθπηηάξσλ απνηειεί ηελ ρπκηθή αλνζία, ε νπνία ραξαθηεξίζηεθε έηζη επεηδή ηα αληηζψκαηα ειεπζεξψλνληαη ζην αίκα θαη ηελ ιέκθν. Ζ δξάζε ησλ θπηηαξνηνμηθψλ Σ-ιεκθνθπηηάξσλ θαη ησλ βνεζεηηθψλ Σ- ιεκθνθπηηάξσλ απνηεινχλ ηελ θπηηαξηθή αλνζία. ην ηεξκαηηζκφ ηεο αλνζνινγηθήο απφθξηζεο εθηφο απφ ηα Σ- θαηαζηαιηηθά ιεκθνθχηηαξα ζπκκεηέρνπλ θαη πξντφληα ηεο αλνζνινγηθήο απφθξηζεο. Σα θχξηα γλσξίζκαηα ηεο αλνζνινγηθήο απφθξηζεο είλαη ε ηαρχηεξε θαη καδηθφηεξε παξαγσγή αληηζσκάησλ, ζηνηρεία πνπ βνεζάλε θαη ζηελ αλαγλψξηζή ηεο ζε έλα δηάγξακκα. Ζ δηάθξηζε ζε ρπκηθή θαη θπηηαξηθή αλνζία γίλεηαη κε θξηηήξην ην είδνο ησλ ιεκθνθπηηάξσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ. Ζ αλνζία κε άιια θξηηήξηα δηαθξίλεηαη ζε α) ελεξγεηηθή θαη παζεηηθή, β) θπζηθή θαη ηερλεηή, θαη γ) κφληκε θαη παξνδηθή. Δλεξγεηηθή είλαη ε αλνζία πνπ επηηπγράλεηαη φηαλ ηελ παξαγσγή αληηζσκάησλ θάλεη ν ίδηνο ν νξγαληζκφο, ελψ παζεηηθή φηαλ ρνξεγνχληαη έηνηκα αληηζψκαηα ζηνλ νξγαληζκφ. Φπζηθή είλαη ε αλνζία πνπ απνθηηέηαη κε θπζηθφ ηξφπν, π.ρ κεηά απφ κηα αζζέλεηα ή κε ηε κεηαθνξά αληηζσκάησλ απφ ηελ κεηέξα ζην παηδί, ελψ ηερλεηή απηή πνπ απνθηηέηαη κεηά απφ έλα εκβφιην ή έλα νξφ. Μφληκε είλαη ε αλνζία κεηά απφ κηα αζζέλεηα ή έλα εκβφιην θαη νθείιεηαη ζηελ δεκηνπξγία θπηηάξσλ κλήκεο ηα νπνία κπνξνχλ λα παξάγνπλ αληηζψκαηα εθ φξνπ δσήο, ελψ παξνδηθή είλαη ε παζεηηθή γηαηί ηα αληηζψκαηα κε νπνηνδήπνηε ηξφπν θαη αλ κεηαθεξζνχλ έρνπλ πεξηνξηζκέλν ρξφλν δσήο. Καηά ηνλ εκβνιηαζκφ κεηαθέξνληαη ζηνλ νξγαληζκφ λεθξνί ή εμαζζελεκέλνη κηθξννξγαληζκνί, ή ηκήκαηα απηψλ, κε ζθνπφ λα πξνθαιέζνπλ ηελ πξσηνγελή αλνζνινγηθή απφθξηζε άξα θαη ηελ δεκηνπξγία ησλ θπηηάξσλ κλήκεο, ρσξίο λα αξξσζηήζεη ην άηνκν νχηε λα κεηαδψζεη ηελ αζζέλεηα ζε άιια άηνκα. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

38 θνπφο ηνπ εκβνιηαζκνχ είλαη ε πξφιεςε ελψ ηνπ νξνχ ε αληηκεηψπηζε ηεο αζζέλεηαο. Παξ φια απηά κπνξνχκε λα ιέκε φηη έλαο νξφο κπνξεί λα γίλεη πξνιεπηηθά φηαλ έλα άηνκν δηαηξέρεη κεγάιν θίλδπλν λα πξνζβιεζεί απφ κηα αζζέλεηα. Γπν ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη είλαη ηα ζεηηθά ηεο ελεξγεηηθήο αλνζνπνίεζεο κέζσ ησλ εκβνιίσλ, ην φηη απνθεχγεηαη ε αζζέλεηα θαη νη φπνηνη θίλδπλνη απφ απηή θαη ην φηη δελ κεηαδίδεηαη ε αζζέλεηα. ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο εκβνιίσλ δελ επηηπγράλεηαη κφληκε αλνζία κε κηα δφζε, έηζη πξέπεη λα γίλνληαη αλακλεζηηθέο δφζεηο ηνπ ίδηνπ εκβνιίνπ. Σν πιενλέθηεκα ηεο παζεηηθήο αλνζίαο είλαη ε δπλαηφηεηα άκεζεο δξάζεο ησλ αληηζσκάησλ πνπ κεηαθέξνληαη ζην άηνκν. ΕΡΩΣΗΕΙ: 1) Ση νλνκάδεηαη πξσηνγελήο αλνζνινγηθή απφθξηζε; 2) Ση νλνκάδνληαη αληνγνλνπαξνπζηαζηηθά θχηηαξα; Πνπ νθείινπλ απηή ηελ νλνκαζία ηνπο; 3) Ση είλαη ην αληηγφλν ηζηνζπκβαηφηεηαο θαη πνηνο ν ξφινο ηνπ ζηνπο κεραληζκνχο εηδηθήο άκπλαο; Ση ελλννχκε ιέγνληαο φηη θάζε άηνκν έρεη ηα δηθά ηνπ αληηγφλα ηζηνζπκβαηφηεηαο; 4) Πφζα αληηγφλα κπνξεί λα εμνπδεηεξψζεη έλα αληίζσκα; 5) Με πνην ηξφπν ηα Σ- βνεζεηηθά ιεκθνθχηηαξα ελεξγνπνηνχλ ηα Β- ιεκθνθχηηαξα θαη πνην ην απνηέιεζκα απφ ηελ ελεξγνπνίεζε απηή; 6) Ση νλνκάδεηαη ρεκηθή αλνζία; 7) Πφηε ηα βνεζεηηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα ζα ελεξγνπνηήζνπλ ηα θπηηαξνηνμηθά Σ- ιεκθνθχηηαξα; 8) Ση νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλνζία; 9) Ση είδνπο θχηηαξα πεξηέρνπλ ηα Σ-θχηηαξα κλήκεο θαη πνηνο ν ξφινο ηνπο; 10) Πφηε θαη πψο ηεξκαηίδεηαη ε αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε; Γηα πνην ιφγν πξέπεη λα γίλεη απηφ; 11) Ση είλαη δεπηεξνγελήο αλνζνινγηθή απφθξηζε; Πσο πεηπραίλεηαη θαη πνηνο ν ξφινο ηεο; 12) ην επίπεδν ηεο παξαγσγήο αληηζσκάησλ ηη δηαθέξεη ε δεπηεξνγελήο απφ ηελ πξσηνγελή αλνζνινγηθή απφθξηζε; 13) Με πνην θξηηήξην ε αλνζία δηαθξίλεηαη ζε ελεξγεηηθή θαη παζεηηθή; 14) Με πφζνπο ηξφπνπο κπνξεί λα ελεξγνπνηεζεί ε ελεξγεηηθή αλνζία; 15) Ση πεξηέρεη έλα εκβφιην θαη πνηνο είλαη ν ξφινο ηνπ; 16) Με πφζνπο ηξφπνπο κπνξεί λα αλνζνπνηεζεί παζεηηθά έλαο άλζξσπνο; 17) Πνηα κνξθή αλνζίαο έρεη κεγαιχηεξε ρξνληθή δηάξθεηα; 18) Ση είλαη θπζηθή θαη ηη ηερλεηή αλνζία; ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

39 ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ- ΕΠΙΗΜΑΝΕΙ: Λεπθά αηκνζθαίξηα θαγνθχηηαξα Λεκθνθχηηαξα Οπδεηεξφθηια Μνλνθχηηαξα Β-ιεκθνθχηηαξα Σ-ιεκθνθχηηαξα Μαθξνθάγα Πιαζκνθχηηαξα Κχηηαξα κλήκεο Βνεζεηηθά Κπηηαξνηνμηθά Καηαζηαιηηθά Κχηηαξα κλήκεο Ζ αληίδξαζε ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ καο ζπζηήκαηνο ζηελ είζνδν θάζε αληηγφλνπ ζπληζηά ηελ αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε, ε νπνία δηαθξίλεηαη ζε πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή. Ζ πξσηνγελήο αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε ελεξγνπνηείηαη θαηά ηελ πξψηε επαθή ηνπ νξγαληζκνχ κε έλα αληηγφλν Δλεξγνπνίεζε ησλ βνεζεηηθψλ Σ-ιεκθνθπηηάξσλ Με ηελ εκθάληζε ηνπ παζνγφλνπ κηθξννξγαληζκνχ ελεξγνπνηνχληαη ηα καθξνθάγα. Σα καθξνθάγα εγθισβίδνπλ θαη θαηαζηξέθνπλ ην κηθξφβην (αληηγφλν). ηάδην 1 ν Σα καθξνθάγα εθζέηνπλ ζηελ επηθάλεηά ηνπο ηκήκα ηνπ αληηγφλνπ, ζπλδεδεκέλν κε ην αληηγφλν ηζηνζπκβαηφηεηαο. (αληηγνλνπαξνπζηαζηηθά θχηηαξα). Σα βνεζεηηθά Σ-ιεκθνθχηηαξα αλαγλσξίδνπλ ην αληηγφλν θαη ελεξγνπνηνχληαη. α. Δλεξγνπνίεζε ησλ Β-ιεκθνθπηηάξσλ (Υπκηθή αλνζία) Σα βνεζεηηθά Σ-ιεκθνθχηηαξα εθθξίλνπλ νπζίεο πνπ ελεξγνπνηνχλ ηα Β-ιεκθνθχηηαξα. Σα ελεξγνπνηεκέλα Β-ιεκθνθχηηαξα πνιιαπιαζηάδνληαη θαη ηειηθά δηαθνξνπνηνχληαη ζε πιαζκαηνθχηηαξα θαη Β-ιεκθνθχη-ηαξα κλήκεο. Σα πιαζκνθχηηαξα, εθθξίλνπλ αληηζψκαηα εηδηθά γηα ην ζπγθεθξηκέλν αληηγφλν. Σα αληηζψκαηα απειεπζεξψλνληαη ζην αίκα θαη ζηε ιέκθν, αληηδξνχλ κε ην ζπγθεθξηκέλν αληηγφλν θαη ην εμνπδεηεξψλνπλ. Σα Β-ιεκθνθχηηαξα κλήκεο ζα ελεξγνπνηεζνχλ ζε επφκελε έθζεζε ηνπ νξγαληζκνχ ζην ίδην αληηγφλν. β. Δλεξγνπνίεζε θπηηαξνηνμηθψλ Σ-ιεκθνθπηηάξσλ (θπηηαξηθή αλνζία) Σα βνεζεηηθά Σ-ιεκθνθχηηαξα βνεζνχλ ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ θαη ηελ ελεξγνπνίεζή ησλ θπηηαξνηνμηθψλ Σ-ιεκθνθπηηάξσλ. ηάδην 2 ν Σα θπηηαξνηνμηθά Σ-ιεκθνθχηηαξα θαηαζηξέθνπλ θχηηαξα κνιπζκέλα απφ ηνχο, θαξθηληθά ή θχηηαξα κεηακνζρεπκέλνπ ηζηνχ. Ζ δξάζε ησλ βνεζεηηθψλ θαη ησλ θπηηαξνηνμηθψλ Σ-ιεκθν-θπηηάξσλ απνηειεί ηελ θπηηαξηθή αλνζία. ρεκαηίδνληαη Σ-ιεκθνθχηηαξα κλήκεο (θαη απφ ηηο δχν θαηεγν-ξίεο Σ- ιεκθνθπηηάξσλ). Σα νπνία ζα ελεξγνπνηεζνχλ ζε επφκελε έθζεζε ηνπ νξγαληζκνχ ζην ίδην αληηγφλν. ηάδην 3 ν Σεξκαηηζκφο ηεο αλνζνβηνινγηθήο απφθξηζεο Οινθιεξψλεηαη θαη ζηακαηά ε αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε κε ηε βνήζεηα θαηαζηαιηηθψλ Σ-ιεκθνθπηηάξσλ θαη ησλ πξντφλησλ ηεο ίδηαο ηεο αλνζνβηνινγηθήο απφθξηζεο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

40 Ζ Γεπηεξνγελή αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε ελεξγνπνηείηαη θαηά ηελ επαθή ηνπ νξγαληζκνχ κε έλα αληηγφλν γηα δεχηεξε (ή επφκελε) θνξά. Ζ δεπηεξνγελήο αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε επηηπγράλεηαη κε ηελ ελεξγνπνίεζε ησλ ιεκθνθπηηάξσλ κλήκεο. (Β θαη Σ) είλαη πνιχ ζπληνκφηεξε (ε έθθξηζε αληηζσκάησλ μεθηλά ακέζσο). παξάγεηαη κεγαιχηεξε πνζφηεηα αληηζσκάησλ. ην άηνκν ζην νπνίν ζπκβαίλεη δελ αζζελεί θαη πηζαλφηαηα δελ αληηιακβάλεηαη φηη κνιχλζεθε, επεηδή δελ πξνιαβαίλνπλ λα εκθαληζηνχλ ηα ζπκπηψκαηα ηεο αζζέλεηαο. Πξσηνγελήο αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε Ζ αληίδξαζε ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζηε πξψηε επαθή ηνπ νξγαληζκνχ κε έλα αληηγφλν Παξάγνληαη Β θαη Σ ιεκθνθχηηαξα κλήκεο ηα νπνία ζηε θάζε απηή παξακέλνπλ αλελεξγά Ζ παξαγσγή ησλ αληηζσκάησλ είλαη θαζπζηεξεκέλε (ζπλήζσο μεθηλά ηελ πέκπηε εκέξα κεηά ηε κφιπλζε ηνπ αηφκνπ).σηε γξαθηθή παξάζηαζε ε θαζπζηεξεκέλε παξαγσγή αληηζσκάησλ εθδειώλεηαη από ηε κηθξή γσλία θιίζεο Γεπηεξνγελήο αλνζνβηνινγηθή απφθξηζε Ζ αληίδξαζε ηνπ αλνζνβηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζηε δεχηεξε ή γεληθά επφκελε επαθή ηνπ νξγαληζκνχ κε ην ίδην αληηγφλν. Δλεξγνπνηνχληαη άκεζα ηα Β θαη Σ ιεκθνθχηηαξα κλήκεο, ηα νπνία είραλ παξαρζεί θαηά ηελ πξψηε επαθή ηνπ νξγαληζκνχ κε ην ζπγθεθξηκέλν αληηγφλν. Παξάγεηαη πνιχ κεγαιχηεξε πνζφηεηα αληηζσκάησλ (κεγαιύηεξν ύςνο θακπύιεο) θαη ζε ζπληνκφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα (κεγαιύηεξε γσλία θιίζεο) Σν άηνκν εθδειψλεη (ζπλήζσο) ηα Σν άηνκν δελ εθδειψλεη (ζπλήζσο) ηα ζπκπηψκαηα ηεο αζζέλεηαο ζπκπηψκαηα ηεο αζζέλεηαο ιφγσ ηεο θαηαζηξνθήο ησλ αληηγφλσλ απφ ηελ άκεζε ελεξγνπνίεζε ησλ ιεκθνθπηηάξσλ κλήκεο. Ανοζία: Η ηθαλόηεηα ηνπ νξγαληζκνύ λα παξάγεη θύηηαξα θαη θπηηαξηθά πξντόληα (αληηζώκαηα) πνπ είλαη απνηειεζκαηηθά ζηελ εμνπδεηέξσζε νπνηνπδήπνηε αληηγόλνπ. Δνεργηηική ανοζία: Τα αληηζώκαηα παξάγνληαη από ηνλ ίδην ηνλ νξγαληζκό. Επεηδή έρνπλ παξαρζεί ιεκθνθύηηαξα κλήκεο, ε δηάξθεηα ηεο είλαη καθξνρξόληα. Η ελεξγεηηθή αλνζία είλαη θσζική αλ ν νξγαληζκόο έιζεη ζε επαθή κε αληηγόλν πνπ βξίζθεηαη ζην πεξηβάιινλ, είλαη ηετνηηή αλ ν νξγαληζκόο δερζεί πνζόηεηα εκβνιίνπ. Παθηηική ανοζία: Σηνλ νξγαληζκό ρνξεγνύληαη έηνηκα αληηζώκαηα πνπ έρνπλ παξαρζεί από άιιν νξγαληζκό. Η δξάζε ηεο παζεηηθήο αλνζίαο είλαη άκεζε αιιά ε δηάξθεηα ηεο παξνδηθή. Φσζική παθηηική ανοζία επηηπγράλεηαη από ηε κεηέξα ζην έκβξπν δηακέζνπ ηνπ πιαθνύληα, ή από ηε κεηέξα ζην λενγλό δηακέζνπ ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο. Σετνηηή παθηηική ανοζία επηηπγράλεηαη κε ρνξήγεζε νξνύ. Δμβόλιο: πεξηέρεη λεθξνύο ή εμαζζελεκέλνπο κηθξννξγαληζκνύο ή ηκήκαηά ηνπο. Ελεξγνπνηεί ηνλ αλνζνβηνινγηθό κεραληζκό γηα λα παξάγεη αληηζώκαηα θαη θύηηαξα κλήκεο. ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ. Γεκήηξεο παλφο

Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ. Γεκήηξεο παλφο Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΤΓΕΙΑ Γεκήηξεο παλφο ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ - 2 - ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ... - 4 - ΜΗΚΡΟΟΡΓΑΝΗΜΟΗ... - 5 - ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ

Διαβάστε περισσότερα

Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΥΓΕΙΑ ΕΡΩΣΗΕΙ -ΑΠΑΝΣΗΕΙ. Γεκήηξεο παλφο

Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΥΓΕΙΑ ΕΡΩΣΗΕΙ -ΑΠΑΝΣΗΕΙ. Γεκήηξεο παλφο Βηνινγία Γεληθήο Παηδείαο Γ Δληαίνπ Λπθείνπ ΑΝΘΡΩΠΟ & ΥΓΕΙΑ ΕΡΩΣΗΕΙ -ΑΠΑΝΣΗΕΙ Γεκήηξεο παλφο 2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1.1 ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ 4 1.2. ΜΗΚΡΟΟΡΓΑΝΗΜΟΗ 5 1.2.1. ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΜΑ 1 Ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 εως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΓΔΙΑ ΔΝΟΣΖΣΑ 1.1: ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΔΡΩΣΖΖ: Πνηνπο νκνηνζηαηηθνχο κεραληζκνχο γλσξίδεηε: 1) Ο νκνηζηαηηθφο κεραληζκφο ξχζκηζεο ζεξκνθξαζίαο ζψκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα και Ασκήσεις στο 1 ο. Κευάλαιο

Προβλήματα και Ασκήσεις στο 1 ο. Κευάλαιο Προβλήματα και Ασκήσεις στο 1 ο Κευάλαιο 1. Απφ έλα βαθηήξην πξνέθπςαλ κεηά απφ κηα εκέξα 296 βαθηήξηα. Να βξεζεί ν ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα λα νινθιεξσζεί κηα θπηηαξηθή δηαίξεζε ηνπ βαθηεξίνπ. 2. Ο ρξφλνο

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΔΝΙΚΗΣ ΠΑΙΓΔΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΔΝΙΚΗΣ ΠΑΙΓΔΙΑΣ 1 ΘΔΜΑ Α ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΔΝΙΚΗΣ ΠΑΙΓΔΙΑΣ Να γπάτεηε ζηο ηεηπάδιό ζαρ ηον απιθμό καθεμιάρ από ηιρ παπακάηυ ημιηελείρ πποηάζειρ Α1 υρ Α5 και δίπλα ηο γπάμμα πος ανηιζηοισεί ζηη λέξη ή ηη θπάζη, πος ζςμπληπώνει

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Εηζαγσγή Οη ηερληθέο ζπληήξεζεο ηξνθίκσλ έρνπλ ζθνπό : α) λα παξεκπνδίζνπλ αλεπηζύκεηεο κεηαβνιέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά (γεύζε - ρξώκα -

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Ημεπομηνία : 16/11/2014 Διάπκεια διαγωνίζμαηορ : 180' Απανηήζειρ ζηο εξεηαζόμενο μάθημα : Άνθπωπορ και Υγεία. ΘΔΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5.

Ημεπομηνία : 16/11/2014 Διάπκεια διαγωνίζμαηορ : 180' Απανηήζειρ ζηο εξεηαζόμενο μάθημα : Άνθπωπορ και Υγεία. ΘΔΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5. Ημεπομηνία : 16/11/2014 Διάπκεια διαγωνίζμαηορ : 180' Απανηήζειρ ζηο εξεηαζόμενο μάθημα : Άνθπωπορ και Υγεία ΘΔΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5. α ΘΔΜΑ 2 Ο Α. σκπιήρωκα: Πξφθεηηαη γηα νκάδα είθνζη πξσηετλψλ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger 1 θύιιν ζθνιηάηαο 2 πξάζα 150 γξ. bacon 150 γξ. θέηα ΓΧΓΧΝΗ 100 γξ. γξαβηέξα ΓΧΓΧΝΗ 1 θ.ζ. ειαηόιαδν Κόβνπκε ηα πξάζα ζε ιεπηέο ξνδέιεο. Κόβνπκε ην bacon

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Κοιμωμικά δίκτυα (multiplex network) Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Facebook? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην LinkedIn? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Twitter? Αεροπορικές γραμμές της Ευρώπης(multiplex

Διαβάστε περισσότερα

1. Να ζπγθξίλεηε ηνπο εμσθξηλείο θαη ηνπο ελδνθξηλείο αδέλεο. 2. Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ εξεηζηηθνύ ηζηνύ; 3. Να ζπκπιεξσζεί ν παξαθάησ πίλαθαο.

1. Να ζπγθξίλεηε ηνπο εμσθξηλείο θαη ηνπο ελδνθξηλείο αδέλεο. 2. Πνηα είλαη ηα είδε ηνπ εξεηζηηθνύ ηζηνύ; 3. Να ζπκπιεξσζεί ν παξαθάησ πίλαθαο. ΘΕΜΑ 1ν : Χαξαθηεξίζηε θάζε κηα από ηηο παξαθάηω πξνηάζεηο κε ( Σ ), αλ είλαη ζωζηή θαη κε ( Λ ), αλ είλαη ιαλζαζκέλε: α) Ο αλζξώπηλνο νξγαληζκόο απνηειείηαη από ηξηζεθαηνκκύξηα. ( Μνλάδεο 5 ) β) Τν αίκα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε:

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: 1 ΟΡΙΜΟΙ MONOTONIA AKΡOTATA Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: Σν ιέγεηαη ζέζε ή ζεκείν ηνπ ηνπηθνύ κεγίζηνπ θαη ην ( ηνπηθό κέγηζην.

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Α ο υ ι ς ε κ ς ξ μ ι κ ή ρ ύ μ θ ε ρ η 6 Τ ξ μ έ α π ΘΘΘ, X ώ ο ξ π κ α ι Δ π ι κ ξ ι μ χ μ ί α Η έ μ α : Διδάρκξμςεπ: Τξ εύοξπ ςξσ ξοίξσ Ιεοαμεικόπ

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα.

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα. Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΗΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΦΤΗΚΔ ΔΠΗΣΖΜΔ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ.

Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ. Κπθινθνξηθό ζύζηεκα ηνπ αλζξώπνπ. Βηνινγία Α γπκλαζίνπ Σαρηλίδεο Σπκεώλ Η πνξεία ηνπ αίκαηνο: Τν αίκα θαηαιήγεη κέζσ ησλ θιεβώλ ζηελ θαξδηά. Τν αίκα απηό είλαη πινύζην ζε διοξείδιο του άνθπακα. Οδεγείηαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ Διαφάνεια 1 η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ BIOS UITILITY Τν ζπλεζέζηεξν πιήθηξν γηα ηελ είζνδν ζην BIOS Utility είλαη ην πιήθηξν Del. Παξόια απηά δηαθνξεηηθνί θαηαζθεπαζηέο, ρξεζηκνπνηνύλ δηαθνξεηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ 2017

ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ 2017 α: κολάδα β: κολάδες Σειίδα από 8 ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΔ ΛΤΔΙ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ 7 ΘΔΜΑ Α Α Έζηω, κε Θα δείμνπκε όηη f ( ) f ( ) Πξάγκαηη, ζην δηάζηεκα [, ] ε f ηθαλνπνηεί ηηο πξνϋπνζέζεηο ηνπ ΘΜΤ Επνκέλωο,

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Γ1.2. ΟΗ ΑΝΣΧΝΤΜΗΔ ηελ παιαηά εθθιεζηαζηηθή ζιαβηθή, νη αλησλπκίεο δηαθξίλνληαλ ζε δπν κεγάιεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΝΓΔΙΚΤΙΚΔΣ ΛΥΣΔΙΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ ΓΔΥΤΔΡΑ 27 ΜΑΪΟΥ 2013

ΔΝΓΔΙΚΤΙΚΔΣ ΛΥΣΔΙΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ ΓΔΥΤΔΡΑ 27 ΜΑΪΟΥ 2013 ΔΝΓΔΙΚΤΙΚΔΣ ΛΥΣΔΙΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ ΓΔΥΤΔΡΑ 7 ΜΑΪΟΥ 13 ΘΔΜΑ Α : (Α1) Σρνιηθό βηβιίν ζειίδα 33-335 (Α) Σρνιηθό βηβιίν ζειίδα 6 (Α3) Σρνιηθό βηβιίν ζειίδα (Α) α) Λάζνο β) Σωζηό γ) Σωζηό

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ ΒΑΓΓΔΛΗ ΦΤΥΑ 2009 ελίδα 2 από 9 ΔΤΘΔΙΔ SIMSON 1 ΒΑΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 1.1 ΔΤΘΔΙΑ SIMSON Γίλεηαη ηξίγσλν AB θαη ηπρόλ ζεκείν ηνπ πεξηγεγξακκέλνπ θύθινπ ηνπ. Αλ 1, 1 θαη 1 είλαη νη πξνβνιέο ηνπ ζηηο επζείεο πνπ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43

ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 ΕΞΟΡΤΞΗ & ΚΑΣΑΚΕΤΕ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ ΜΑΘΗΜΑ 43 Κα ακαθένεηε 5 εονςπασθέξ πώνεξ θαη κα βνείηε ημ είδμξ ημο μνοθημύ ημοξ πιμύημο. Πμημη πανάγμκηεξ επηηνέπμοκ ηεκ θαηαζθεοή μεγάιςκ ηεπκηθώκ ένγςκ; Ε ελόνολε (ελαγςγή

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Μνληέινπ αηόκνπ κε βάζε ην πξόηππν ηνπ BOHR Τιηθά Κνθηάθη Κνπίδη ύξκα ρνληξό θαη

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano). Να δηαηππώζεηε ην Θ.Bolzano. 5 ΘΔΜΑ Α μονάδες A. Να απνδείμεηε όηη γηα θάζε πνιπωλπκηθή

Διαβάστε περισσότερα