«Ηπαηίηιδα Ε» Γενικά Δεδομένα και Σσμπεράζμαηα Πολσκενηρικής Μελέηης ηοσ ΣΚΑΕ

Transcript

1 «Ηπαηίηιδα Ε» Γενικά Δεδομένα και Σσμπεράζμαηα Πολσκενηρικής Μελέηης ηοσ Κωνςταντίνα Πολίτθ Τπεφκυνθ του υντονιςτικοφ Κζντρου Αιμοεπαγρφπνθςθσ -.Κ.ΑΕ. Κζντρο Ελζγχου και Πρόλθψθσ Νοςθμάτων - ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ 4η Πανελλήνια Συνάντηςη AIDS & Ηπατίτιδεσ Πρόληψη-Διάγνωςη-Θεραπεία 29/9/2016 ΚΑΕ

2 Γενικά δεδομζνα Θ HEV είναι ιογενισ νόςοσ αυτοπεριοριηόμενθ ςτθν πλειονότθτα των περιπτϊςεων με χαμθλά ποςοςτά κνθτότθτασ, ενϊ υπάρχουν αναφορζσ κεραυνοβόλου και χρόνιασ θπατίτιδασ Ε ςε ειδικζσ πλθκυςμιακζσ ομάδεσ (εγκυμονοφςεσ, ανοςοκαταςταλμζνοι, αςθενείσ με αιματολογικά νοςήματα και μεταμοςχευμζνοι) Ο αιτιολογικόσ παράγοντασ HEV ανακαλφφκθκε πρϊτθ φορά ςτισ αρχζσ του 1980s (Emerson and Purcell, 2003) Θ νόςοσ προκαλεί ςθμαντικι ανθςυχία για τθ δθμόςια υγεία ςτισ αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ ςτισ οποίεσ προκαλεί ςυχνά επιδθμία κυρίωσ με κοπρανοςτοματικι μετάδοςθ(aggarwal, 2011) Οι βιομθχανικζσ χϊρεσ προθγουμζνωσ κεωροφνταν απαλλαγμζνεσ από HEV, με περιοριςμζνο αρικμό κρουςμάτων ςε άτομα με ιςτορικό ταξιδιοφ ςε ενδθμικζσ περιοχζσ

3 Πρόςφατεσ Μελζτεσ Πρόςφατεσ μελζτεσ ζχουν περιγράψει ςποραδικά κροφςματα ςε ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ Ευρϊπθσ, μεταξφ αςκενϊν που δεν είχαν ιςτορικό ταξιδιοφ ςε χϊρεσ ενδθμικζσ για θπατίτιδα Ε Επιπλζον, υψθλι οροκετικότθτα αντι-hev ζχει ανιχνευκεί ςε ζνα ςθμαντικό ποςοςτό υγιϊν ατόμων από μθ ενδθμικζσ χϊρεσ (Aggarwal και Jameel, 2011) Ορολογικζσ ενδείξεισ τθσ HEV λοίμωξθσ και τθσ ανίχνευςθσ του ιοφ ζχουν αναφερκεί ςε πολλά ηωικά είδθ, κυρίωσ ςτουσ χοίρουσ τόςο ςτισ ανεπτυγμζνεσ όςο και ςτισ αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ τελζχθ HEV χοίρων ζχουν εντοπιςτεί ςε όλθ τθν υδρόγειο H δυνατότθτα τθσ διαςταυροφμενθσ μετάδοςθσ ςτελεχϊν των χοίρων ςτον άνκρωπο και ανκρϊπινων ςτελεχϊν ςε μθ ανκρϊπινα πρωτεφοντα ζχει αποδειχκεί (Meng,2011)

4 HEV: μια αναδυόμενθ ηωονόςοσ Οροεπιδθμιολογικζσ μελζτεσ αναφζρουν υψθλό επιπολαςμό αντιςωμάτων HEV ςε ανκρϊπουσ που εργάηονται ςε άμεςθ επαφι με χοίρουσ ι αγριογοφρουνα (Carpentier et al., 2012/ Withers et al., 2002) Θ πρϊτθ άμεςθ απόδειξθ μετάδοςθσ μιασ πικανισ ηωονόςου του ιοφ τθσ θπατίτιδασ ιταν ςτθν Λαπωνία το 2003, όταν περιπτϊςεισ θπατίτιδασ Ε προκλικθκαν από τθν κατανάλωςθ ωμοφ κρζατοσ ι οργάνων από χοίρουσ, αγριογοφρουνο, ελάφι (Tei et al.,2003; Yazaki et al., 2003) Μελζτθ που διενεργικθκε ςτθ Γαλλία επιβεβαίωςε 13 ανκρϊπινεσ περιπτϊςεισ θπατίτιδασ Ε που ςυνδζονται με τθν κατανάλωςθ λουκάνικων από χοιρινό ςυκϊτι (Colson et al., 2010)

5 Ο ιόσ ανικει ςτο γζνοσ Hepevirus, είναι μικρόσ ςφαιρικόσ, μθ ελυτροφόροσ, περιβάλλεται από καψίδιο, παρουςιάηει εικοςαεδρικι ςυμμετρία και αποτελείται από διμερι μιασ πρωτεΐνθσ 660 αμινοξζων Σα ιικά ςωμάτια του ιοφ τθσ θπατίτιδασ Ε αδρανοποιοφνται ςε χαμθλζσ κερμοκραςίεσ μεταξφ -70 C και +8 C, μετά από επϊαςθ ςτουσ 56 C για μία ϊρα ι ςτουσ 37 C για μιςι ϊρα, κακϊσ επίςθσ μετά από ζκκεςθ ςε ιονιςμζνα απολυμαντικά Μζςω τθσ μοριακισ ανάλυςθσ των διαφόρων ςτελεχϊν που μολφνουν τον άνκρωπο και τα ηϊα ζχουν αναγνωριςτεί 5 γονότυποι του ιοφ τθσ θπατίτιδασ Ε και 24 υπότυποι αυτών, που ςυνιςτοφν ζνα μοναδικό ορότυπο Ο ιόσ HEV

6 Γονότυποι και υπότυποι του ιοφ HEV Γονότυποσ Υπότυποι Ξενιςτισ Κατανομι G1 a-e (5) Άνκρωποσ Αςία, Αφρικι G2 a-b (2) Άνκρωποσ Μεξικό, Tchad G3 a-j (10) Άνκρωποσ, οικόςιτα και άγρια ηϊα Διεκνισ κατανομι (αυξανόμενθ επικράτθςθ ςτθν Ευρϊπθ) G4 a-g (7) Άνκρωποσ, οικόςιτα και άγρια ηϊα Σαϊβάν, Λαπωνία, Κίνα, Ευρϊπθ G5 - Πτθνά ΘΠΑ, Βραηιλία, Λςπανία Οι γονότυποι 1 και 2 ευκφνονται για υδατογενείσ επιδθμίεσ ςτουσ ανκρϊπουσ μζςω κοπρανοςτοματικισ μετάδοςθσ Οι γονότυποι 3 και 4 ςχετίηονται με ηωονοτικζσ λοιμϊξεισ HEV που μεταδίδονται με κατανάλωςθ ωμοφ ι μθ επαρκϊσ μαγειρεμζνου μολυςμζνου χοιρινοφ κρζατοσ

7 Θπατίτιδα Ε και αςφάλεια του αίματοσ Μετάδοςθ HEV με μετάγγιςθ αίματοσ και μεταμοςχεφςεισ ζχει αναφερκεί ςε μικρό αρικμό περιπτϊςεων Θ μετάδοςθ αποδίδεται ςε χοριγθςθ αίματοσ από αςυμπτωματικοφσ δότεσ κατά τθν οξεία φάςθ τθσ ιαιμίασ θ οποία διαρκεί 4-6 εβδομάδεσ Μελζτεσ με τθ μζκοδο ΝΑΣ ςε ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ζχουν αναδείξει ςυχνότθτα ιαιμίασ HEV 1:726 μονάδεσ αίματοσ Μετάδοςθ τθσ θπατίτιδασ Ε μπορεί να γίνει με όλα τα προϊόντα αίματοσ ςυμπεριλαμβανομζνου και αδρανοποιθμζνου πλάςματοσ με απορρυπαντικά (SD plasma) Θ απειλι τθσ HEV για τθν αςφάλεια του αίματοσ απαςχολεί τισ Τπθρεςίεσ Τγείασ και Αιμοδοςίασ. Πρόςφατθ ζρευνα του ECDC για τισ ςτρατθγικζσ πρόλθψθσ τθσ μετάδοςθσ θπατίτιδασ Ε με μετάγγιςθ αίματοσ ζδειξε ότι 2 ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ζχουν εφαρμόςει εκλεκτικό ι κακολικό ζλεγχο του αίματοσ για τθν παρουςία HEV-RNA Ζλεγχοσ δεξαμενϊν πλάςματοσ για τθν παραγωγι SD πλάςματοσ επιβάλλεται από τθν Ευρωπαϊκι Φαρμακοποιία

8 Ιςτορικά δεδομζνα Οροεπικράτθςθ Anti- HEV ςτθν Ελλάδα Αιμοδότεσ Νεφροπακείσ Καλαςςαιμικοί Συγγραφείσ Περιοχι Tested n Anti -HEV Tested Anti-HEV Anti- HBc Anti-HCV Tested Anti-HEV Anti- HBc Anti-HCV % n n % n % n % n n % n % n % Politis et al, ISBT, Venezia, 1995 Ακινα * * 4 100* Psichogiou, Nephr. Diab. Transpl Dalekos et al, Transfusion 38, 1998 Ακινα Ιπειροσ ns ns Αγρίνιο ns ns Stefanidis et al, 2004 Κεςςαλία * * Υψηλή ςυςχζτιςη με HBV και HCV

9 Παροφςα Μελζτθ Περιοχζσ : Ακινα, Λωάννινα, Κεςςαλονίκθ, Κριτθ- Θράκλειο Κριτθ- Χανιά, Λζςβοσ αντορίνθ, Ρόδοσ, Αλεξανδροφπολθ

10 κοποί τθσ μελζτθσ Οροεπικράτθςθ τθσ ζκκεςθσ τθσ θπατίτιδασ Ε Ανίχνευςθ ιαιμίασ

11 Μζκοδοι I Περίοδοσ μελζτθσ Αρχειοκετθμζνα δείγματα από 1835 αιμοδότεσ και πρόςφατα δείγματα από 249 καλαςςαιμικοφσ εξετάςτθκαν για anti-hev αντιςϊματα με MP Biomedicals HEV Elisa 4.0 ςτο Παν. Νοςοκομείο Λωαννίνων Ειδικά αντιςϊματα (IgG, IgM and IgA) εξετάςτθκαν με προτυποποιθμζνα αναςυνδυαςμζνα αντιγόνα διαφορετικϊν ςτελεχϊν HEV Σα κετικά δείγματα για ολικά αντιςϊματα ελζγχκθκαν με ανοςοχρωματογραφικι μζκοδο MP Biomedicals ASSURE HEV IgM Rapid Test για τθν ανάδειξθ HEV IgM αντιςωμάτων

12 Μζκοδοι ΛΛ HEV RNA εξετάςτθκε με ID- NAT Procleix HEV Grifols ςε 1813 δείγματα αιμοδοτϊν από 1670 αιμοδότεσ και 143 καλαςςαιμικοφσ αςκενείσ ςε ςυνεργαςία με το Copenhagen University Hospital, Department of Clinical Immunology Πρόκειται για ποιοτικι μζκοδο TMA ανάδειξθσ HEV-RNA ςε οροφσ με το ςφςτθμα Procleix Panther Σα κετικά δείγματα με χαμθλό ιικό φορτίο και περιπτϊςεισ με απροςδιόριςτα αποτελζςματα εξετάςτθκαν για τθν παρουςία αντι-hev αντιςωμάτων

13 Αποτελζςματα Αιμοδότεσ Αρικμόσ 1835 Φφλο 51.5 % άρρενεσ, 48.5 % κιλεισ Θλικία ζτθ Καλαςςαιμικοί Αςκενείσ Αρικμόσ 249 Φφλο 49 % άρρενεσ, 51 % κιλεισ Θλικία ζτθ

14 Ορολογικά δεδομζνα ςε αιμοδότεσ HEV IgG ςε 2.9% αιμοδότεσ 3.9% ςε άρρενεσ, 1.8% ςε θήλεισ, p=0.040 υχνότθτα υψθλότερθ ςε δότεσ μεγαλφτερθσ θλικίασ 5.9% ςε δότεσ > 50 ετϊν vs. 1.8% ςε νεότερησ ηλικίασ δότεσ, p<0.001 υχνότθτα 13.3% ςε άρρενεσ από το Θράκλειο Κριτθσ Παράγοντεσ κινδφνου: 19% των οροκετικϊν αιμοδοτϊν είχαν ιςτορικό ταξιδιοφ ςε ενδθμικζσ περιοχζσ - Οι περιςςότεροι οροκετικοί δότεσ διζμεναν ςε αςτικζσ περιοχζσ - Κανείσ δεν είχε ιςτορικό επαγγελματικισ εναςχόλθςθσ με χοιρινά - Δεν διαπιςτϊκθκε ςυςχζτιςθ με δείκτεσ HBV και HCV - Δεν επιβεβαιϊκθκαν άλλοι παράγοντεσ κινδφνου για HEV

15 Θετικοί αιμοδότεσ 8,40% ,9% ,80% 4 2,52% 3 1,90% % 3 2,40% 6 3,10% 2 1,30% 4 3,30% 0

16

17 Αποτελζςματα του μοριακοφ ελζγχου για HEV RNA και τθσ επιβεβαιωτικισ δοκιμαςίασ HEV-RNA ανιχνεφκθκε ςε 3 αιμοδότεσ (ςυχνότθτα 0.17%) 2 Κιλεισ με μεςαία (2.35 IU/mL) και χαμθλι (1.20 IU/ml) αντίςτοιχα 1 άρρεν με χαμθλι δραςτικότθτα (1.16 IU/mL) Άλλοι 2 αιμοδότεσ και 1 καλαςςαιμικόσ είχαν απροςδιόριςτα αποτελζςματα Και τα 6 άτομα βρζκθκαν αρνθτικοί για αντιςϊματα αντι-hev Περαιτζρω αξιολόγθςθ των αποτελεςμάτων του ελζγχου για HEV RNA κα γίνει με τθν επιβεβαιωτικι δοκιμαςία HEV PCR ςτα εργαςτιρια Sanquin

18 Συμπεράςματα I Λςτορικά δεδομζνα ( ) ζδειξαν υψθλι ςυχνότθτα HEV ςτουσ νεφροπακείσ και χαμθλι ςυχνότθτα ςτουσ καλαςςαιμικοφσ ςυγκριτικά με τον υψθλό αρικμό μεταγγίςεων. Και ςτισ δφο ομάδεσ αςκενϊν παρατθρικθκε ςυςχζτιςθ τθσ HEV με HBV και HCV Θ παροφςα ςυχνότθτα των αντιςωμάτων HEV ςτουσ αιμοδότεσ δείχνει μια αυξανόμενθ τάςθ ειδικά τα τελευταία χρόνια Θ ςυχνότθτα τθσ HEV ςτον ελλθνικό αιμοδοτικό πλθκυςμό είναι χαμθλι ςυγκριτικά με άλλεσ ευρωπαϊκζσ περιοχζσ Θ θλικία και το φφλο είναι ςθμαντικοί παράγοντεσ τθσ οροεπικράτθςθσ HEV Απαιτείται περαιτζρω διερεφνθςθ για τθν αυξθμζνθ ςυχνότθτα τθσ HEV ςτο Θράκλειο Θ παρουςία HEV RNA ςτουσ αιμοδότεσ είναι πολφ χαμθλι, εντοφτοισ απαιτείται επαγρφπνθςθ για τον κίνδυνο μετάδοςθσ τθσ HEV με μετάγγιςθ αίματοσ ςε πολυμεταγγιηόμενουσ και άλλουσ αιματολογικοφσ αςκενείσ κακϊσ και ςε ανοςοκαταςταλμζνουσ

19 Συμπεράςματα II Σα αποτελζςματα τθσ μελζτθσ δείχνουν τθν ανάγκθ μιασ διατομεακισ ςυνεργαςίασ για τθν HEV και γνωςτοποίθςθσ των κρουςμάτων ςτο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ Απαιτείται αυξθμζνθ επιτιρθςθ για τθν αςφάλεια του χοιρινοφ κρζατοσ και των εργαηομζνων ςτθ βιομθχανία αυτι Απαιτείται θ λιψθ μζτρων πρόλθψθσ για τθν αςφάλεια του αίματοσ και τθν αποφυγι μετάδοςθσ HEV με τθ μετάγγιςθ αίματοσ και προϊόντων του -αυξημζνη ενημζρωςη των Υπηρεςιϊν Αιμοδοςίασ και των επαγγελματιϊν υγείασ, - αιμοεπαγρφπνηςη, βιοεπαγρφπνηςη - ςυνεργαςία με τουσ διεθνείσ οργανιςμοφσ Δημόςιασ Υγείασ και Αιμοδοςίασ

20 Ευχαριςτοφμε Ελ. Ηερβοφ Ελ. Χαςαποποφλου Μ. Βίνθ Μ. Παραρά Λ. Καβαλλιζρου Κ. Φουντοφλθ Α. Ηαχαριουδάκθ Μ. Χατηθτάκθ Γ. Μαρτίνθσ Δ. Κατόπθ Α. Μεγάλου Δ. Αβράμθ Γ. Μπόλασ Π. Χαλκιά, Ε. Αγγζλου Ε. Σςιρϊνθ Λ. Λαφιατισ Cl. Richardson και το προςωπικό του ΚΑΕ ΚΑΕ