Η κοινωνική διάσταση της επιδηµιολογίας της καρδιαγγειακής νόσου την περίοδο της οικονοµικής κρίσης

Transcript

1 Η κοινωνική διάσταση της επιδηµιολογίας της καρδιαγγειακής νόσου την περίοδο της οικονοµικής κρίσης ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Σχολή Επιστηµών Υγείας & Αγωγής ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

2

3

4 Ιστορική αναδρομή Από το 1830 στην Αγγλία είχε παρατηρηθεί ότι άτομα με χαμηλότερο ΚΟΕ είχαν μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης. Whitehead Symposium XV, 1997

5 Mean number of unhealthy days among adults aged 65 years by level of socioeconomic status (SES) and sex, Behavioral Risk Factor Surveillance System, 2003.

6 Life Expectancy UN WPP 2006 Country Life expectancy at birth (years) 1 Andorra Macau Japan Singapore San Marino Hong Kong Canada France Sweden Switzerland UN WPP 2006

7 Ανισότητες στο προσδόκιμο ζωής (έτη) μεταξύ «χαμηλού» - «υψηλού» ΚΟΕ, στις ΗΠΑ, Singh και Siahpush, 2006

8 High Low High Low

9 Τυποποιημένοι Δείκτες Θνησιμότητας από Καρδιαγγειακές παθήσεις (ΕΕ15)

10 The global distribution of ischaemic heart disease burden, in DALYs, in 2011 Wong, N. D. (2014) Nat. Rev. Cardiol.

11 European Union Working Group on Socioeconomic Inequalities in Health «Ανισότητες στην υγεία μεταξύ των χαμηλών και των υψηλών ομάδων ΚΟΕ, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν με βάση το μορφωτικό επίπεδο, το επάγγελμα και το εισόδημα, βρέθηκαν σε ΟΛΕΣ τις χώρες της Ευρώπης» Mackenbach JP 2006, Mackenbach et al 2008

12 Ελληνικά δεδομένα ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΥΓΕΙΑ

13 Keys A et al. Epidemiological studies related to coronary heart disease: characteristics of men aged in seven countries. Acta Med Scand Suppl. 1966;460:1-392

14 Θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις / κάθε αιτία / πληθυσμού

15 Θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις / κάθε αιτία / πληθυσμού

16 10ετης Επίπτωση Καρδιαγγειακής Νόσου ( ) µελέτη ΑΤΤΙΚΗ Στο διάστηµα της 10ετους περιόδου παρακολούθησης 3042 ατόµων του γενικού πληθυσµού της Αττικής, 1.570/ /έτος εµφάνισαν καρδιαγγειακή νόσο 1.970/ /έτος άνδρες 1.170/ /έτος γυναίκες Η 10-ετής θνησιµότητα από καρδιαγγειακή νόσο ήταν 1.8% (3.4% στους άνδρες και 1.2% στις γυναίκες). Panagiotakos D, et al., Int J Cardiol 2014

17 10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ, ΑΝΑ ΦΥΛΟ & ΗΛΙΚΙΑ Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ Panagiotakos D, et al., Int J Cardiol 2014

18 Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ

19 Δεδομένα από την Ελλάδα CARDIO2000 Άτοµα µε χαµηλό µορφωτικό επίπεδο έχουν 82% µεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν οξύ στεφανιαίο επεισόδιο σε σύγκριση µε αυτά του υψηλού επιπέδου. Pitsavos C, Panagiotakos DB, Chrysohoou C, et al. Bull World H Organ 2002

20 Δεδομένα από την Ελλάδα ΜΕΛΕΤΗ ΑΤΤΙΚΗ: Αντίστροφη συσχέτιση του ΚΟΕ, με βάση το μορφωτικό επίπεδο και/ή το εισόδημα, με παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Panagiotakos DB et al. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2005

21 ΚΟΕ και «φορτίο» καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου HellenicSCORE, %

22 Average number of CVD risk factors (hypertension, obesity, diabetes and hypercholesterolaemia) by education and income among the ATTICA study participants.

23 10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ >>2x φορές μικρότερη σε σχέση με το χαμηλό Άνδρες & Γυναίκες χαμηλού ΚΟΕ έχουν 170% & 233% 10ετή μεγαλύτερη επίπτωση, σε σύγκριση με το μέσο συμμετέχοντα

24 Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ ετής ( ) επίπτωση υπέρτασης, διαβήτη και δυσλιπιδαιµίας, ανά ΚΟΕ

25 Καταθλιπτική συµπτωµατολογία και ΚΟΕ ( ) x2 Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ >x2

26 Οικονομική κρίση οι Έλληνες έγιναν φτωχότεροι κατά 40% από το 2008 στο Τα εισοδήματα του 2014 είναι μικρότερα από τα εισοδήματα του Οικονομική κρίση Χαμηλό ΚΟΕ

27 Οικονοµική κρίση & Υγεία H οικονοµική κρίση συνδέεται µε την αύξηση των δεικτών θνησιµότητας, κυρίως από: καρδιαγγειακά, λοιµώξεις του αναπνευστικού, χρόνια ηπατοπάθεια, αυτοκτονίες και δολοφονίες βρεφική θνησιµότητα

28 37% των ελλήνων θεωρούν ότι η οικονομική κρίση επηρέασε την υγεία τους Πληθυσμιακή έρευνα που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2015 από το ΙΚΠΙ για λογαριασμό της διανεοσις

29 Πληθυσμιακή έρευνα που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2015 από το ΙΚΠΙ για λογαριασμό της διανεοσις

30 CHANGES IN SELF-REPORTED HEALTH AND ACCESS TO HEALTH CARE LINKED TO FINANCIAL CRISIS BETWEEN 2007 AND % +16% +15% Data are from the Greece EU Survey on Income and Living Conditions, 2007 and 2009 survey waves. Models correct for potentially confounding differences of survey respondents, including age, a dummy for age older than 65 years, sex, marital status, the degree of urbanisation (from 1 to 3), and educational attainment; similar patterns found when including measures of household income. Kentikelenis A et al., Lancet 2011

31 Εξέλιξη ψυχικής υγείας, Το 2014 το 4,7% του πληθυσμού δήλωσε κατάθλιψη -ποσοστό αυξημένο κατά 80,8% σε σχέση με το ποσοστό του Από το ποσοστό αυτό, -3 στους 10 είναι άνδρες και - 7 στους 10 γυναίκες.

32 Εξέλιξη ψυχικής υγείας,

33 44% of men and 54% of women had a health check-up during the previous year. 15% of men and 11% of women never had a check-up in their life. an annual DECREASE of having a check-up by 2.1% (95%CI 0.1%-4.1%) was observed during the studied period ( ). 25% of the participants recognize stress as the most important CVD risk factor, followed by smoking, unhealthy diet and the common risk factors (i.e., diabetes, hypertension and hypercholesterolemia); this percent INCREASED into those interviewed after the year 2009 (before 2009: 25% vs. after 2009: 29%, p<0.001).

34 Chang S et al. BMJ 2013 Οικονομική κρίση! ΑΝΕΡΓΙΑ Η οικονομική κρίση οδηγεί σε ανεργία CHANGES IN UNEMPLOYMENT RATES AND GROSS DOMESTIC PRODUCT (GDP) PER CAPITA IN 54 STUDY COUNTRIES.

35 Οι επιπτώσεις της ανεργίας στην υγεία H ανεργία συνδέεται µε αύξηση της θνησιµότητας 20-25%. Αύξηση της ανεργίας 1%! αύξηση της θνησιµότητας από αυτοκτονίες 4%. ψυχικές διαταραχές, προβλήµατα εθισµού και εξάρτησης σε ουσίες κατάθλιψη άγχος που οδηγεί σε αύξηση των καρδιαγγειακών.

36

37 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Κ.Ο.Ε. Ψυχική υγεία, συμπεριφορές τρόπου ζωής Ανεργία Υπηρεσίες υγείας Δαπάνες για την υγεία

38

39 Πηγή: WHO αιτία της σχέσης χαμηλού ΚΟΕ αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, είναι ο αυξημένος επιπολασμός παραγόντων κινδύνου στα χαμηλού ΚΟΕ στρώματα του πληθυσμού

40

41

42 Τι πρέπει να γίνει

43 The incidence of CVD according to (A) the number of ideal health behaviours (diet, smoking, exercise and stress) and (B) health factors adopted (cholesterol, BMI, blood pressure, glucose). Wong, N. D. (2014) Nat. Rev. Cardiol.

44 Σωματική δραστηριότητα, Κάπνισμα και Ηλικία εμφάνισης ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Σωματικά δραστήριοι Καπνιστές Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ άνδρες 69 έτη 67 έτη 62 έτη γυναίκες άνδρες γυναίκες 57 έτη άνδρες γυναίκες Μέση ηλικία εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου

45 Ο ρόλος της Πολιτείας

46 Ο ρόλος της Πολιτείας

47 Η Ελλάδα δεν ανήκει πλέον στις χώρες χαμηλού καρδιαγγειακού κινδύνου! Πολλοί παράγοντες έχουν συνδράμει σε αυτό το γεγονός Η Πολιτεία, οι Φορείς, αλλά και οι ιατροί κατά την άσκηση της καθημερινής πράξης οφείλουν να θέσουν σε εφαρμογή το «Κάλλιον του Θεραπεύειν, το Προλαμβάνειν!»