Εγκλημαηική παράβλεψη η μη-ιδρσζη εηαιρείας εκμεηάλλεσζης πεηρελαίων-θσζικού αερίοσ Κσπριακών ζσμθερόνηων

Transcript

1 Εγκλημαηική παράβλεψη η μη-ιδρσζη εηαιρείας εκμεηάλλεσζης πεηρελαίων-θσζικού αερίοσ Κσπριακών ζσμθερόνηων Παράθσρο εσκαιρίας για διορθωηικές κινήζεις ηο αίηημα ηης Delek για ζσμμεηοτή ζηο οικόπεδο 12 Πάλνο Παπαλαζηαζίνπ Καζεγεηήο, Κνζκήηνξαο Πνιπηερληθήο Σρνιήο, Παλεπηζηεκίνπ Κύπξνπ Γεκνζηεύηεθε ζηελ εθεκεξίδα Πνιίηεο ηελ Κπξηαθή 3 Ινπιίνπ, 2011 Σηηο 23 Ινπλίνπ ε εηαηξεία The Gulf Intelligence δηνξγάλσζε ζην Παλεπηζηήκην Κύπξνπ to Levant Energy Forum Τν Φόξνπκ δηνξγαλώζεθε σο αληαιιαγή απόςεσλ θαη εκπεηξηώλ κεηαμύ Ληβάλνπ θαη Κύπξνπ, ελώ από όηη θάλεθε δελ πξνζθιήζεθε ην Ιζξαήι ην νπνίν θαιύπηεη ην κεγαιύηεξν κέξνο ηεο ιεθάλεο ηεο Λεβαληίλεο θαη ζπγθεληξώλεη ζήκεξα ην πεξηζζόηεξν ελδηαθέξνλ κεηά ηηο πεξζηλέο αλαθαιύςεηο θπζηθνύ αεξίνπ ζηo Tamar θαη Leviathan. Σην Φόξνπκ έιαβαλ κέξνο πνιινί ζύλεδξνη από ην εμσηεξηθό από ηε βηνκεραλία εθκεηάιιεπζεο Πεηξειαίσλ-Φπζηθνύ αεξίνπ. Αμηνζεκείσηεο ήηαλ νη παξνπζίεο πνιιώλ ζπλέδξσλ από ηε Shell κε εμεηδίθεπζε ζε LNG, ηεο Γαλέδηθεο εηαηξείαο Maersk Oil θαη θπζηθά ε εθπξνζώπεζε ζε ςειό βαζκό ηεο Noble Energy. Σην Φόξνπκ ζπκκεηείραλ επίζεο θαη πνιινί ζύλεδξνη από κηθξόηεξεο εηαηξείεο θαη νξγαληζκνύο ηεο Κύπξνπ θαη ηνπ εμσηεξηθνύ. Οη απόςεηο πνπ αθνύζηεθαλ επίζεκα ζην Φόξνπκ ηόζν από νκηιεηέο όζν θαη ζηηο ζπδεηήζεηο επηβεβαίσζαλ, γηα αθόκε κία θνξά, ηηο απόςεηο πνπ έρσ ήδε εθθξάζεη δεκόζηα γηα ηελ αλάγθε ράξαμεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε πηζαλώλ θνηηαζκάησλ θπζηθνύ αεξίνπ ή θαη πεηξειαίνπ ώζηε ε Κύπξνο λα εμαζθαιίζεη ηα κέγηζηα νηθνλνκηθά νθέιε. Μεηαμύ ησλ νκηιεηώλ, ν πξώελ πξσζππνπξγόο ηνπ Ληβάλνπ Fuad Siniora πεξηέγξαςε θαη ηόληζε κε έκθαζε ηε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο Σπκβνπιίνπ Πεηξειαίνπ ζην Λίβαλν ην νπνίν ζα δεκηνπξγεζεί κεηά από πξνθήξπμε γηα εθδήισζε ελδηαθέξνληνο από επηζηήκνλεο ηνπ Ληβάλνπ ζην εμσηεξηθό κε εκπεηξίεο ζηε βηνκεραλία Πεηξειαίσλ θαη αδηάβιεηνπ ραξαθηήξα. Τόληζε κε έκθαζε όηη ν ρεηξηζκόο ηνπ ζέκαηνο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε πιήξε δηαθάλεηα γηα ηελ απνθπγή θαηλνκέλσλ δηαθζνξάο πνπ έρνπλ παξαηεξεζεί ζε άιιεο ρώξεο πνπ ζην ηέινο ηνπο απέκεηλε κόλν ε πεξηβαιινληηθή θαηαζηξνθή. Γη απηό, όπσο είπε θαηά ιέμε, δελ πξέπεη ην ζέκα λα ην ρεηξίδεηαη έλαο ππνπξγόο κίαο θπβέξλεζεο ή έλαο δηεπζπληήο. Τν Σπκβνύιην Πεηξειαίνπ ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ζηηο αξκνδηόηεηεο ηνπ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ εζόδσλ ηα νπνία ζα πξέπεη λα επελδύνληαη κε ηξόπν ώζηε λα δηαζθαιίδεηαη θαη ην κέιινλ ησλ επνκέλσλ γελεώλ θαη λα απνθεπρζεί ην ιεγόκελν Dutch disease (κεηά ηελ αλαθάιπςε ηνπ πεηξειαίνπ ζηελ Β. Θάιαζζα ε Οιιαλδία επέλδπζε κόλν ζηε βηνκεραλία πεηξειαίνπ θαη βάζηζε ηελ νηθνλνκία ηεο ζηα έζνδα από ην πεηξέιαην κε απνηέιεζκα ζε ιίγα ρξόληα ε νηθνλνκία

2 ηεο λα πεξηέιζεη ζε πιήξε καξαζκό πνπ έκεηλε ζηελ ηζηνξία σο the Dutch disease ). Δθηόο από ην άκεζν νηθνλνκηθό όθεινο θαη ην πώο απηό κπνξεί λα κεγηζηνπνηεζεί (πξάγκα ην νπνίν δελ απνηειεί θαζόινπ εύθνιε ππόζεζε), άιια έκκεζα ζεκαληηθά νθέιε πνπ κπνξεί λα πξνλννύληαη ζηηο ζπκθσλίεο κε ηηο εηαηξείεο πεξηιακβάλνπλ πόζεο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο γηα απαζρόιεζε ζα δεκηνπξγεζνύλ θαη ηη λέεο δξαζηεξηόηεηεο θαη ππεξεζίεο ζα αλαπηπρζνύλ ζηελ Κύπξν. Σε παιαηόηεξα δεκνζηεύκαηα κνπ ππνζηήξημα όηη ε Κύπξνο ζα πξέπεη λα ηδξύζεη Σπκβνύιην κε εμεηδηθεπκέλεο επηζηεκνληθέο γλώζεηο ζε ζέκαηα ελέξγεηαο, δηαρείξηζεο θαη εθκεηάιιεπζεο πδξνγνλαλζξάθσλ ζε ζρέζε κε ηε καθξνρξόληα νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηνπ ηόπνπ. Τν Σπκβνύιην απηό ζα πξέπεη λα αλαιάβεη θαη ην ζρεδηαζκό γηα ηελ απόθηεζε ηεο απαξαίηεηεο ηερλνγλσζίαο ζηελ Κύπξν. Οη ζπδεηήζεηο γηα ηελ έιεπζε ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ θαηέδεημαλ ηελ αλάγθε ύπαξμεο ελόο ηέηνηνπ Σπκβνπιίνπ, πόζν κάιινλ γηα ην ζέκα ηεο εθκεηάιιεπζεο πδξνγνλαλζξάθσλ όπνπ ππάξρεη παληειήο έιιεηςε εκπεηξηώλ θαη ηερλνγλσζίαο (ε αλάγθε παξαπνίεζεο βηνγξαθηθώλ ζεκεησκάησλ απνδεηθλύεη αθξηβώο ην ζεκείν απηό). Γελ πξέπεη λα βαζηδόκαζηε απνθιεηζηηθά ζηνπο μέλνπο ζπκβνύινπο νη νπνίνη εμππεξεηνύλ πξώηα ηα δηθά ηνπο ζπκθέξνληα πνπ ζπλδένληαη κε ηηο δηθέο ηνπο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηόηεηεο θαη κεηά ηα ζπκθέξνληα ηεο Κύπξνπ πνπ πνιύ πηζαλόλ λα κε ζπκπίπηνπλ πάληνηε. Τνλίδνπκε όηη ε ύπαξμε θνηηαζκάησλ θπζηθνύ αεξίνπ πεηξειαίνπ είλαη εζληθόο πινύηνο πνπ αλήθεη ζε όινπο αθόκε θαη ζηηο κειινληηθέο γελεέο. Φξεηάζηεθαλ εθαηνκκύξηα ρξόληα γηα λα ζρεκαηηζηεί θαη είλαη κε αλαλεώζηκνο δειαδή εμαληιήζηκνο πόξνο άξα ρξεηάδεηαη πξνζεθηηθή δηαρείξηζε γηα λα κε γίλεη εθκεηάιιεπζε από μέλα ζπκθέξνληα. Τν πξνηεηλόκελν Δπηζηεκνληθό Σπκβνύιην δελ κπνξεί λα ππνθαηαζηαζεί από ηελ πεξί Υδξνγνλαλζξάθσλ Νόκνπ Δπηηξνπή, απνηεινύκελε θπξίσο από δηεπζπληέο ππνπξγείσλ. Καλέλα κέινο ηεο Δπηηξνπήο απηήο δελ έρεη ηηο ζρεηηθέο εκπεηξίεο γηα λα δηαζθαιηζηνύλ ηα ζέκαηα θαιήο δηαρείξηζεο, δηαθάλεηαο θαη απνθπγή δηαθζνξάο. Τν ζέκα είλαη ηόζν ζεκαληηθό, γηαηί έρεη λα θάλεη κε ηελ επεκεξία ησλ ησξηλώλ θαη ησλ επνκέλσλ 4-5 γελεώλ, πνπ ζα πξέπεη θαη ηα ίδηα ηα κέιε ηεο Δπηηξνπήο λα αλαινγηζηνύλ ηηο επζύλεο ηνπο. Κάπνηνη από ηνπο νκηιεηέο, κεηαμύ ησλ νπνίσλ ν Dr Walid Khadduri πξώελ αξρηζπληάθηεο θαη ηώξα ζύκβνπινο ηνπ πεξηνδηθνύ Middle East Economic Survey, ζηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ Φόξνπκ, αλέθεξε σο κεηνλέθηεκα ηελ κε ύπαξμε εζληθώλ εηαηξεηώλ πεηξειαίνπ ζηελ πεξηνρή. Τν ζέκα ηεο κε ύπαξμεο εζληθήο εηαηξείαο πεηξειαίνπθπζηθνύ αεξίνπ ζηελ Κύπξν ηέζεθε θαη αλαθέξζεθε σο κεηνλέθηεκα θαη από ηνλ Sean Evers κέηνρν ηεο Gulf Intelligence θαη πξόεδξν ηνπ ζπλεδξίνπ. Πνιινί ζύλεδξνη από εμσηεξηθό εθθξάζαλε ηελ ίδηα άπνςε. Παιηόηεξα ππνζηήξημα θαη ζπλερίδσ λα ππνζηεξίδσ θσλαθηά (εμνύ θαη ε επηινγή ηνπ ηίηινπ) όηη ε Κύπξνο ζα πξέπεη λα ηδξύζεη εηαηξεία Πεηξειαίνπ-Φπζηθνύ αεξίνπ θαη λα πεξηιακβάλεη πξόλνηα γηα ζπκκεηνρή (joint venture) ζηε ζπκθσλία εθκεηάιιεπζεο ησλ πδξνγνλαλζξάθσλ ηεο, έζησ θαη κε κηθξό πνζνζηό αξρηθά γηα λα αλαπηύμεη ηελ ηερλνγλσζία πνπ ζα ηεο επηηξέςεη λα δηαρεηξηζηεί θαιύηεξα ηηο επόκελεο ππό δηεξεύλεζε πεξηνρέο. Πξόλνηα γηα ζπκκεηνρή κπνξεί λα γίλεη γηα ην ζηάδην ηεο εθκεηάιιεπζεο θαη όρη γηα θαη αλάγθε ζην ζηάδην ησλ εξεπλώλ. Η ζπκκεηνρή ηεο ρώξαο κέζσ Γεκνζίσλ ή άιισλ Κππξηαθώλ ζπκθεξόλησλ εηαηξεηώλ ζε θνηλνπξαμία κε ηηο εηαηξείεο πεηξειαίνπ είλαη ζπλήζσο ζηε δηαρείξηζε ηνπ έξγνπ ελώ ε

3 ηερλνινγία παξέρεηαη από ηελ εηαηξεία πεηξειαίνπ (technical operator) θαη ηηο εηαηξείεο ππεξεζηώλ πεηξειαίνπ (service companies) θαη άξα δελ είλαη ηόζν δύζθνιν εγρείξεκα όπσο πηζαλόλ λα θαίλεηαη ε ζπκκεηνρή. Η ζπκκεηνρή ζηελ εθκεηάιιεπζε, εθηόο από ηελ απόθηεζε ηερλνγλσζίαο, δίλεη ην πιενλέθηεκα ηεο άκεζεο επνπηείαο ησλ εμόδσλ ηεο εθκεηάιιεπζεο θαη δελ βαζίδεηαη ζηηο νηθνλνκηθέο απαηηήζεηο ησλ εηαηξεηώλ. Ο άκεζνο έιεγρνο εμαζθαιίδεηαη κε ηελ παξνπζία εξγαδνκέλσλ ηεο ρώξαο ζηηο πιαηθόξκεο πεηξειαίνπ. Η δηαδηθαζία ησλ πξνζθνξώλ γηα έιεγρν δήζελ ησλ εμόδσλ είλαη πξσηάθνπζηε ζηε βηνκεραλία πεηξειαίσλ, γη απηό θαη νη πξόζθαηεο δηθαηνινγεκέλεο παξαθιήζεηο κε ηε Noble. Δπηπιένλ, όπσο αλάθεξα θαη ζην Φόξνπκ, όηαλ ε εθκεηάιιεπζε γίλεηαη ζε έλα ηόζν επαίζζεην θαη δύζθνιν πεξηβάιινλ όπσο ην βάζνο ηεο ζάιαζζαο θάπνηνο ζα πξέπεη λα επηιέγεη ηηο θαιύηεξεο ππεξεζίεο θαη ηελ θαιύηεξε ηερλνινγία θαη όρη ηηο θηελόηεξεο αλ ζέιεη λα απνθύγεη αηπρήκαηα όπσο πέξζη ζηνλ Κόιπν ηνπ Μεμηθνύ θαη πνιιά άιια πνπ δελ βγαίλνπλ ζηελ επηθάλεηα. Πνιιέο ρώξεο, αθόκε θαη Αθξηθαληθέο νη νπνίεο δελ δηαζέηνπλ ην επηζηεκνληθό θαη επηρεηξεκαηηθό δπλακηθό πνπ δηαζέηεη ε Κύπξνο, πεξηιακβάλνπλ ζηηο ζπκθσλίεο πξόλνηα γηα ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ εθκεηάιιεπζε. Υπάξρνπλ πνιιά ηέηνηα παξαδείγκαηα αλά ην παγθόζκην, όπσο νη Ννξβεγηθέο εηαηξείεο πεηξειαίνπ νη νπνίεο μεθίλεζαλ κε απηό ηνλ ηξόπν θαη δξαζηεξηνπνηνύληαη ηώξα ζε νιόθιεξν ηνλ θόζκν. Σηελ πεξηνρή καο ππάξρεη ην παξάδεηγκα ηεο εηαηξείαο Διιεληθά Πεηξέιαηα (Hellenic Petroleum) ε νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη κε αξθεηή επηηπρία ζηελ έξεπλα θαη εθκεηάιιεπζε πεηξειαίσλ ζηελ Αίγππην θαη Ληβύε. Πην θνληηλό παξάδεηγκα απνηεινύλ νη Ιζξαειηλέο Δηαηξείεο νη νπνίεο κάιηζηα επηδεηθλύνπλ ελδηαθέξνλ γηα ζπκκεηνρή ζηελ εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ ηεο Κύπξνπ. Άξα είλαη κνλαδηθή επθαηξία θαη γηα ηελ Κππξηαθή νηθνλνκία λα δεκηνπξγεζεί κηα ηέηνηα εηαηξεία ε νπνία αξγόηεξα ζα κπνξνύζε λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηεο Μέζεο Αλαηνιήο. Θεωρώ εγκλημαηική παράβλεψη ηη μη-ιδρσζη εηαιρείας εκμεηάλλεσζης πεηρελαίων-θσζικού αερίοσ Κσπριακών ζσμθερόνηων. Τν αίηεκα ηεο Delek πνπ ππνβιήζεθε κέζσ ηεο Noble γηα ζπκκεηνρή ζηελ εθκεηάιιεπζε ζην νηθόπεδν 12 πξνζθέξεη ίζσο ηελ επθαηξία γηα δηνξζσηηθά κέηξα. Η Κύπξνο κπνξεί λα αμηώζεη όηη γηα λα αλαζεσξήζεη ηελ αξρηθή ζπκθσλία κε ηε Ννble ζα πξέπεη λα πεξηιεθζεί ζηελ εθκεηάιιεπζε θαη εηαηξεία Κππξηαθώλ ζπκθεξόλησλ έζησ θαη κε κηθξό πνζνζηό. Ο Dr Walid Khadduri αλέθεξε επίζεο όηη είλαη κε ξεαιηζηηθή ε εηζήγεζε ηεο Noble όηη κπνξεί λα πξνκεζεύζεη ηελ Κύπξν κε θπζηθό αέξην ην 2014, ηε ζηηγκή πνπ αθόκε δελ έρεη αξρίζεη ηελ πξώηε δηεξεπλεηηθή γεώηξεζε. Η άπνςε απηή εληζρύεη ηελ αλάγθε αλαδήηεζεο ελδηάκεζεο ιύζεο γηα έιεπζε ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ ην γξεγνξόηεξν δπλαηόλ ζηελ Κύπξν. Ο πξόεδξνο ηνπ Φόξνπκ Sean Evers θαη ζπληνληζηήο ηνπ πάλει έζεζε ην εξώηεκα πξνο ηηο εηαηξείεο θαηά πόζν ιόγσ ησλ απεηξηώλ ηεο Κύπξνπ ζηα ζέκαηα απηά ζα ήηαλ ινγηθό λα επηδείμνπλ θάπνηα αλνρή ζε δηνξζσηηθά κέηξα. Καηά ηελ άπνςε κνπ έλα από ηα δηνξζσηηθά κέηξα πνπ ζα πξέπεη λα απαηηήζεη ε Κύπξνο από ηελ εηαηξεία ησλ γεσθπζηθώλ κειεηώλ PGS ζα ήηαλ ε εμαίξεζε ζηνπο επόκελνπο γύξνπο ησλ αδεηνδνηήζεσλ ησλ νηθνπέδσλ 1 θαη 2 ηα νπνία γεηηληάδνπλ κε ηηο αθηέο ηεο Κύπξνπ. Δίλαη ηεξαζηία ε επζύλε ηεο PGS θαη ησλ μέλσλ ζπκβνύισλ Franlab ην όηη πεξηέιαβαλ

4 απηέο ηηο πεξηνρέο νη νπνίεο απέρνπλ ιηγόηεξν από 10 ρκ από ηηο αθηέο ηεο Κύπξνπ. Αο βγνπλ δεκόζηα λα ππνζηεξίμνπλ όηη ήηαλ ζσζηή ε επηινγή ηνπο απηή. Με ηε ζπγθεθξηκέλε επηινγή νη μέλνη ζύκβνπινη ππνζηήξημαλ θαζαξά ηα δηθά ηνπο ζπκθέξνληα θαη όρη ηεο Κύπξνπ. Δθηόο θπζηθά αλ παξαδερηνύκε όηη δελ καο ελδηαθέξεη ε ηνπξηζηηθή βηνκεραλία θαη νη θαζαξέο ζάιαζζεο θαη όηη ζα απνιακβάλνπκε ηα κπάληα καο ζε πηζίλεο κε ηηο θνηιηέο έμσ. Πνιινί ζύλεδξνη ππνζηήξημαλ όηη δελ ζα πξέπεη θαλείο λα βηάδεηαη ζηα ζέκαηα απηά εηδηθά πνπ ιόγσ ηνπ όηη ε πξόνδνο ηεο ηερλνινγίαο αλνίγεη ζπλερώο λέεο πξννπηηθέο. Καηά ηελ άπνςε κνπ δελ ζα πξέπεη λα βηαζηνύκε λα αλνίμνπκε λέεο πεξηνρέο, εηδηθά θνληά ζηηο αθηέο ηεο Κύπξνπ ιόγσ πηζαλώλ θηλδύλσλ πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ηνλ ηνπξηζκό, πξηλ απνθηήζνπκε ηελ απαηηνύκελε θαη απαξαίηεηε ζρεηηθή ηερλνγλσζία γηα νξζή δηαρείξηζε ηνπ ζέκαηνο. Φσξίο ηελ ίδξπζε Δπηζηεκνληθνύ Σπκβνπιίνπ κε ζρεηηθέο γλώζεηο, εηαηξείαο Πεηξειαίσλ-Φπζηθνύ αεξίνπ Κππξηαθώλ ζπκθεξόλησλ, ηε ράξαμε ζηξαηεγηθήο θαη δηαθαλείο δηαδηθαζίεο πνιύ πηζαλόλ ηα νηθνλνκηθά νθέιε λα εμαλεκηζηνύλ πξηλ ην πάξνπκε είδεζε. Γηα λα κεγηζηνπνηήζεη ε Κύπξνο ηα νθέιε ηεο από ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ νξπθηνύ ηεο πινύηνπ, ηα κέηξα απηά θαη νη απνθάζεηο ζα πξέπεη λα ιεθζνύλ άκεζα πξηλ ηελ ππνγξαθή ζπκθσληώλ θαη ζπκβνιαίσλ γηαηί ηόηε ζα είλαη αξγά. 28 Ιοσνίοσ, 2011

5 *Ο Πάνος Παπαναζηαζίοσ είλαη Καζεγεηήο θαη Κνζκήηνξαο ηεο Πνιπηερληθήο Σρνιήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Κύπξνπ. Υπεξέηεζε σο ηδξπηηθόο πξόεδξνο θαη πξόεδξνο ηνπ Τκήκαηνο Πνιηηηθώλ Μεραληθώλ θαη Μεραληθώλ Πεξηβάιινληνο από ην Από ην 1991 κέρξη ην 2002 εξγάζζεθε ζην Cambridge ηεο Αγγιίαο ζην Δξεπλεηηθό Κέληξν ηεο εηαηξείαο Schlumberger ( θαη ζηε ζπλέρεηα κέρξη ην 2007 σο Σύκβνπινο ηεο Schlumberger ε νπνία είλαη ε κεγαιύηεξε εηαηξεία παξνρήο ππεξεζηώλ ζηε βηνκεραλία πεηξειαίσλ-θπζηθνύ αεξίνπ ζην θόζκν. Έρεη δεκνζηεύζεη πεξηζζόηεξα από 100 άξζξα ζε επηζηεκνληθά πεξηνδηθά θαη πξαθηηθά ζπλεδξίσλ θαη είλαη θάηνρνο 3 επξεζηηερληώλ ζε ζέκαηα επζηάζεηαο γεσηξήζεσλ θαη άληιεζεο πεηξειαίσλ. Δίλαη κέινο ηεο Society of Petroleum Engineers (SPE) θαη Σύκβνπινο έθδνζεο ηνπ International Journal of Geomechanics (ASCE).