نکته و تست شیمی سال دوم فصل 1 شماره 3( ) کنکور 69 دکتر رضا بابایی برنامه این جلسه: 1( ادامه ی جزوه ی شماره 2 )استوکیومتری(

Transcript

1 نکته و تست 2 شیمی سال دوم فصل 1 و شماره 3( ) برنامه این جلسه: 1( ادامه ی جزوه ی شماره 2 )استوکیومتری( 2( فصل 1 و 2 دوم کنکور 69 دکتر رضا بابایی 1

2 متن کتاب 1- نخستین بار دالتون ادعا کرد عنصر را به گونه ای معرفی کرد که نمی توان آن را به مواد ساده تری تبدیل کرد. 2- تا پیش از بویل مشاهده کردن و اندیشیدن و آزمایش های عملی ابزار مطالعه یونانیان برای طبیعت بود. 3- ارسطو سه عنصر هوا خاک و آتش را به عنصر آب افزود و این چهار عنصر را سازنده ی کاینات اعالم کرد. 4- در شکل زیر A نشان دهنده ی سبز صورتی گیری آند کاتد رنگ ایجاد می کند این پرتو به سمت قطب بار الکترون e الکترون نسبت m و B نشان دهنده ی الکترود منفی مثبت استفاده شده است و به جای ماده ی C منفی مثبت است که در برخورد آن به ماده ی فلوئورسنت نور میدان الکتریکی منحرف می شود این دستگاه نخستین بار برای اندازه می توان نمی توان از روی سولفید استفاده کرد. A B C 5- رادرفورد امید داشت که اگر ورقه ی نازک طال را با ذره های آلفا بمبارن کند همه ذره های آلفا با کمترین انحراف عبور کنند. 6- با توجه به وجود ذرات زیر اتمی هنوز باور بر این است که اتم کوچکترین ذره هر عنصر است که خواص فیزیکی و شیمیایی عنصر به ویژگی های آن بستگی دارد. 7- رابرت بویل در کتاب خود به نام شیمیدان شکاک درستی نظریه ی اتمی دالتون را زیر سوال برد. 8- اجرای آزمایش های برقکافت در قرن 11 میالدی توسط فارادی به کشف ذره ای منجر شد که توسط استونی نامگذاری شد. 1- در تئوری تامسون فضای کروی ابرگونه با بار منفی جرمی نداشته است. 2

3 11- با توجه به شکل زیر عبارت های درست و نادرست را مشخص کنید: ) 1( ) 2( )3( 1( پرتوی )2( از نظر جنس مشابه پرتوی کاتدی است اما میزان انرژی آن غالبا بیشتر است. 2( از پرتوی )1( برای اندازه ی شعاع اتم می توان استفاده کرد و جرم آن چهار برابر جرم مولکول هیدروژن است. 3( میزان انحراف پرتوی )2( نسبت به پرتوی )1( در میدان الکتریکی بیشتر است. 4( با از دست دادن هر ذره ی )2( بدون آن که عدد جرمی تغییر کند یک واحد عدد اتمی افزوده می شود و از دست دادن هر ذره ی )1( چهار واحد از عدد جرمی آن کم می کند. 5( پرتو )3( نسبت به پرتوهای X انرژی بیشتری دارد و در میدان الکتریکی منحرف نمی شود. 6( پدید ه ی نشان داده شده در شکل فوق با دیدگاه دالتون سازگاری ندارد و توسط رادرفورد بررسی شده است. 11- با توجه به شکل زیر عبارت های درست و نادرست را مشخص کنید: 1( از نقاط نورانی B که تعداد نسبتا زیادی دارند می توان فهمید که بیشتر فضای اتم خالی است. 2( نقاط نورانی رنگ A از برخورد پرتوی بتا با صفحه ی فلورسنت به وجود آمده است. 3( در نقطه ی C امکان مشاهده ی نقاط نورانی در صفحه ی فلورسنت وجود ندارد. 4(Z محفظه ایی از جنس فلز واسطه را نشان می دهد. 5(Y ماده ای است که منبع پرتوی کاتدی محسوب می شود. 3

4 12- بر پایه ی نتایج به دست آمده از آزمایش رادرفورد با ورقه ی نازک طال چند مورد از ویژگی های بیان شده برای اتم ها توسط تامسون زیر سوال رفت 4)4 3)3 2)2 1)1 13- تخلیه ی الکتریکی هنگامی روی می دهد که الکترون ها به علت اختالف پتانسیل باال به هر صورتی از یک اتم به اتم دیگر منتقل شوند. 14 -چند مورد از مشاهدات زیر با توجه به بسط نظریه ی اتمی بور به سایر اتم ها قابل توجیه است تابش نور از المپ های تبلیغاتی نئونی پر شدن زیرالیه ها بر پایه ی قاعده ی هوند تفاوت انرژی یونش فلزهای قلیایی با یکدیگر جهت گیری اوربیتال های p در سه بعد z y x وجود طول موج های مختلف در طیف نشری خطی اتم ها 4)4 3)3 2)2 1)1 15- امروزه از رادرفورد به عنوان کشف کننده ی پروتون یاد می شود اگر چه او از تجزیه و تحلیل داده های موزلی استفاده کرد. 16 -اگر الکترون در اتم هیدروژن از حالت پایه به الیه ی = 5 n برانگیخته شود کدام عبارت در این مورد درست است 1( برای یونش این اتم انرژی کم تری نسبت به حالت پایه نیاز است. 2( الکترون در این حالت انرژی کم تری نسبت به حالت پایه دارد و از هسته دورتر است. 3( طول موج نور نشر یافته هنگام برگشت به حالت پایه بیشتر از برگشت به حالت = 2 n است. 4( به انرژی الزم برای جدا کردن این الگترون برانگیخته در اتم انرژی نخستین یونش هیدروژن می گویند. 4

5 17- با توجه به شکل زیر کدام عبارت درست است M A B C D 1( توجیه بخش مرئی طیف نشری خطی هیدروژن با کوانتومی در نظر گرفتن ترازهای انرژی را نشان می دهد که توسط بور ارائه شده است. 2( چنانچه الکترون برانگیخته از 3=n به پایدارترین تراز انرژی برگردد طول موج آن در بخش فروسرخ است و مرئی نیست. 3( خط طیفی D در منشور بیشترین میزان انحراف را نشان می دهد. 4( طول موج خطوط A و B و C و D نخستین بار توسط آنگستروم اندازه گیری شد. n بزرگتر( قرار دارند انرژی کمتری دارند. 5( الکترون هایی که در ترازهای باالتر ( 6( مدل رادرفورد در توضیح شکل فوق نارسا بوده اما بور با این مدل توانست برای تمام اتم ها مدل مناسبی ارائه کند. 7( بور به هر یک از ترازهای کوانتومی انرژی عددی نسبت داد M تراز 1=n را نشان می دهد. 18- در آزمایش ورقه ی طال چون تعداد نسبتا زیادی از ذره های آلفا با زاویه ی اندکی از مسیر اولیه منحرف شدند رادرفورد نتیجه گرفت که اتم هسته ای بسیار کوچک با جرم بسیار زیاد دارد. 11- برای درمان بیماری های غده تیروئید از رادیو ایزوتوپ ید 131 استفاده می کنند. 21- در اتم های عنصر 13Al تعداد پروتون های موجود در هسته یکسان است ولی تعداد نوترون های آن ها متفاوت است. 21- توجیه برخی خواص فیزیکی شیمیایی اتم ها با نسبت دادن حضور دو الکترون در یک اوربیتال امکان پذیر بود نبود. 22- در نمادهای ذره های زیراتمی عددهای سمت چپ از باال به پایین پایین به باال به ترتیب جرم نسبی جرم مطلق و بار نسبی بار مطلق مشخص می شود. 5

6 1 1 1n 1p به 1 و با جذب یک پروتیوم با از دست دادن یک الکترون به 1n 1p تریتیوم دوتریوم تبدیل می شود. 24- با عبور دادن نور آبی سبز رنگ که از قرار دادن کات کبود در طیف بین بدست آمد طیف نشری خطی طیف نشری پیوسته بدست آمد که طراحی این دستگاه توسط بونزن بور انجام شد و بررسی بیشتر بونزن بور ثابت کرد که هر اتم فلز طیف خاص خود را دارد. FeCl 2 CuSO با افزودن به جرقه های آتش می توان رنگ نارنجی به آن بخشید که اگر به محلول این نمک ها رنگ این شعله دیدنی تر مشاهده می شود. در این آزمون بهتر است که نمک به کابرده شده خلوص باال لیتیم پتاسیم استفاده کنیم رنگ شعله بنفش و سدیم لیتیم رنگ شعله را قرمز می کند. داشته نداشته اتانول بنزن اضافه کنیم باشد و اگر نمک 26- بر طبق مدل اتمی بور الکترون در حالت برانگیخته ناپایدار است از این رو بخشی از آن انرژی را که پیش از این گرفته بود از دست می دهد و به حالت پایه برمی گردد. 27- شرودینگر فیزیکدان مشهور اتریشی با تاکید بر رفتار موجی آن مدلی برای اتم پیشنهاد داد او از حضور الکترون در فضای سه بعدی به نام اوربیتال سخن گفت و برای مشخص کردن هر یک از این اوربیتال ها از چهار عدد کوانتومی استفاده کرد. -28 دهد. فلوئورسانس روی سولفید از جمله مهم ترین موادی است که خاصیت فسفرسانس دارند طول معین را جذب کرده و طول موج معین باالتر می 21- نخستین بار چادویک ادعا کرد که : پروتون تنها ذره سازنده هسته نیست بلکه باید ذره ی دیگری نیز درهسته ی اتم وجود داشته باشد که بار ندارد و جرم آن با پروتون برابر است. 31- در مدل اتمی بور الکترون در مسیر دایره ای حرکت می کند و فقط می تواند در فاصله های معین و ثابت پیرامون هسته باشد و انرژی آن با فاصله از هسته رابطه ی مستقیم دارد. 6

7 31- امروزه از موزلی به عنوان کاشف پروتون یاد می شود هر چند که این کشف مبتنی بر داده هایی بود که از آزمایش ها و مطالعات رادرفورد بدست آمد. 32- با توجه به شکل زیر عبارت های درست و نادرست را مشخص کنید. ( A ) M ( B ) ( C ) 1( خط طیفی A دارای رنگ بنفش با طول موج 411nm است ومتعلق به بازگشت الکترون از مدار 6 به 2 در اتم هیدروژن است. 2 (پرتو B که انحراف کمتری را نسبت به منشور داشته است انرژی باالتری دارد. 3( C نشان دهنده ی فیلم عکاسی می باشد. 4( تالش برای علت ایجاد جایگاه ثابت خط های فوق زمینه پیشرفت در شیمی و فیزیک شد. 5( M نشان دهنده ی منبع با ولتاژ پایین می باشد. 7

8 amu ذره های زیر اتمی -33 همه اغلب هسته هایی که 84 یا بیش تر از آن بیش از 84 پروتون دارند ناپایدار هستند و اگر نسبت نوترون به پروتون باشد بیش از 1/5 1/5 یا بیش از آن هسته ناپایدار است. 34- تا کنون بیش از 2311 ایزوتوپ مختلف پایدار شناخته شده است جرم اتم C را دقیقا برابر 12amu در نظر می گیریم و در فراوان ترین ایزوتوپ آن شماره ذره های زیر اتمی 3 برابر عدد اتمی است. 36- اندازه گیری های انجام شده به کمک دستگاه طیف سنج جرمی در مورد اتم های فسفر یک عدد را نشان می دهد نسبت تعداد ذرات زیر اتمی در اتم تریتیم به تعداد ذرات زیر اتمی در یون 3 15A برابر 1/18 است. 38- قلع دارای ده ایزوتوپ پایدار است اما فلوئور فسفر و آهن تنها یک ایزوتوپ پایدار دارند کمترین فراوانی عنصر کربن متعلق به اتم C می باشد و فراوانی ایزوتوپ کربن 12- % 81/81 می باشد. 41- با در نظر گرفتن ایزوتوپ های مختلف هیدروژن و اکسیژن 7 نوع مولکول آب با جرم های مختلف می توان یافت. 41 -یک مول گاز کلر شامل 21 درصد جرمی Cl و 81 درصد جرمی 17Cl است. چگالی این گاز در شرایطی که حجم مولی گازها برابر 31 لیتر باشد چند 1 L.g است )عدد جرمی را به تقریب برابر اتم گرم هر ایزوتوپ در نظر بگیرید.( 1/48)4 1/35)3 1/22)2 1/18)1 8

9 42 -عنصر A A برابر 86/ دارای سه ایزوتوپ A A A است. اگر درصد فراوانی سبک ترین ایزوتوپ آن %21 و جرم اتمی میانگین باشد درصد فراوانی دو ایزوتوپ دیگر به ترتیب از راست به چپ کدام اند )عدد جرمی را به تقریب معادل جرم یک مول از هر ایزوتوپ در نظر بگیرید.( 21 61) ) ) )1 43- چند الکترون در اثر مالش باید از سطح یک کره پالستیکی جدا شود تا تغییر وزن آن با یک ترازوی با حساسیت 1/1 میلی گرم قابل اندازه گیری باشد و این تعداد الکترون به تقریب چند کولن بار الکتریکی دارد )جرم الکترون حدود g 1 و بار الکتریکی آن C 1/6 است.( 1/ / )2 1/ / )1 1/ / )4 1/ / )3 A 2 X 3 چند amu است )عدد جرمی را برابر جرم اتمی با یکای ایزوتوپ درصد فراوانی 37 X X A A با توجه به داده های جدول زیر جرم مولکولی ترکیب amu در نظر بگیرید.( 213/4)2 213/6)1 188/7)4 118/5)3 9

10 45- چگالی گاز کلر در شرایطی که حجم مولی گازها 31 لیتر باشد برابر با 1/22 گرم بر لیتر است اگر اتم کلر دارای ایزوتوپ های فراوانی ایزوتوپ سبک تر چند درصد است و 17Cl 17Cl 81)4 61)3 41)2 21 )1 46- نسبت تعداد ذره های زیر اتمی تریتیم به تعداد نوکلئون های دوتریم برابر 2 است. 47- در طبیعت به ازای هر ایزوتوپ سنگین تر عنصر 34Se سه ایزوتوپ سبک تر آن وجود دارد. در ایزوتوپ سبک تر اختالف شمار نوترون و پروتون ها برابر 8 می باشد. اگر جرم اتمی میانگین این عنصر 71amu باشد جرم اتمی ایزوتوپ سنگین تر چند amu است 81 )4 88 )3 76 )2 71 ) اگر اکسیژن دارای سه ایزوتوپ O O O باشد امکان تشکیل... مولکول اوزون ) 3 O) مختلف وجود دارد و در بین آن ها... جرم مولکولی متفاوت مشاهده می کنیم.)از راست به چپ( 7-18 )4 6-18) ) ) جرم یک اتم C دقیقا 12 برابر 1amu است. 37 Cl 36 Cl 35 Cl 13 C 12 اگر برای کربن دو ایزوتوپ C و برای کلر سه ایزوتوپ و داشته باشیم در یک نمونه ی نوع مولکول CCl 4 طبیعی CCl 4 با جرم متفاوت وجود دارد. X محسوب می شود -51 یون 2 X داراری 36 الکترون و 45 نوترون است کدام اتم ایزوتوپ اتم 71 36D) C ) B ) A)1 11

11 آ- دکتر رضا بابایی عددهای کوانتومی و آرایش الکترونی رایش الکترونی نموداری 5B به صورت 1S 2 2S 2 2P 1 است که مجموع اعداد کوانتومی اوربیتالی الکترون های آن برابر 52 با یک است. 53- کدام از عبارت های زیر شکل با توجه به شکل مورد نظر درست است 54- در اتم کدام عنصر )به ترتیب از راست به چپ( شمار الکترون های زیرالیه های 3d و 3p برابر و در اتم کدام عنصر شمار الکترون های زیر الیه ی 3d با شمار الکترون های زیر الیه ی 4s برابر است 22Ti و 24Cr)1 25Mn و 24Cr)1 26Fe)1 و 22Ti و 24Cr 26Fe)1 55 -آخرین الکترون در اتم عنصر 17X با آخرین الکترون در اتم عنصر 53Y در کدام مورد تفاوت دارد m l )4 m s )3 l )2 n )1 11

12 56 -بیست و یکمین الکترون اتم 25Mn طبق اصل آفبا دارای کدام مجموعه از عددهای کوانتومی است n = 3, l = 2, m l = 1, m s = + 1 )1 2 n = 3, l = 2, m l = 2, m s = + 1 )2 2 n = 4, l = 3, m l = 1, m s = 1 )3 2 n = 4, l = 3, m l = 2, m s = 1 ) بر پایه ی قاعده ی هوند در هر اوربیتال اتمی حداکثر دو الکترون جای می گیرد. تعداد الکترون ها با عدد کوانتومی مغناطیسی برابر با صفر با تعداد الکترون با عدد کوانتومی اوربیتالی 58- در اتم 24Cr یک مساوی است. 3p 6 رسیده باشد در این صورت مجموع اعداد کوانتومی اصلی الکترون های الیه ی -51 اگر یون 3+ X به آرایش الکترونی ظرفیت اتم آن برابر با 11 است. 61- مجموع اعداد کوانتومی اسپین الکترون های عنصری در تناوب چهارم و گروه VB برابر 1/5 می باشد. - = s m باشد عدد اتمی این اتم 35 و آخرین 1 2 m l =1 61- اگر آخرین الکترون اتمی دارای اعداد کوانتومی 4=n 1=l الیه ی آن 7 الکترون دارد مجموع اعداد کوانتومی الکترون های الیه ی ظرفیت اتم نیتروژن برابر 14/5 است. ] N [ اتمی دارای 13 الکترون با عدد کوانتومی برابر با 2 می باشد در اینصورت اتم به گروه VB و دوره ی پنجم تعلق دارد. برابر 6 باشد در این صورت چهار الکترون اگر تفاوت شمار الکترون ها با شمار نوترون ها در یک یون تک اتمی (g) A آن دارای عدد کوانتومی اوربیتالی برابر با 2 است آنیون تک اتمی و پایدار عنصر 34X دارای 71 ذره ی زیر اتمی باردار است. به صورت [ 18 Ar]3d 5 /4s 1 می باشد. 66- آرایش الکترونی نموداری اتم 24Cr 67- آفبا یک واژه ی آلمانی به معنای بناگذاری است. 68- الکترون های موجود در الیه ی الکترونی چهارم گروه های کوچک تری تشکیل می دهند که شمار آن ها برابر با چهار است. 12

13 شعاع اتمی و انرژی یونش و الکترونگاتیوی 61 به نصف فاصله ی میان هسته ی دو اتم در یک مولکول دو اتمی شعاع اتمی گفته می شود. دارند. 71- از آن جا که اتم توده ی ابر مانند است و مرز مشخص ندارد اعداد بدست آمده برای شعاع اتمی اندکی با یکدیگر تفاوت 71- نصف فاصله ی بین دو اتمی در بلور یک عنصر شعاع واندروالسی نامیده می شود. 15P > 16S > 72- مقایسه ی شعاع: 17Cl 73- بیشترین شعاع اتمی کوواالنسی در تناوب سوم متعلق به سدیم و کمترین شعاع اتمی کوواالنسی متعلق به آرگون است. 74- روند تغییر شعاع اتمی در عناصر تناوب سوم منظم تر از عناصر تناوب دوم است. 13

14 75- انرژی الزم برای هر فرآیند چیست: 1) Ca (s) Ca 2+ (g) + 2e 2) Br 2(l) 2Br + (g) + 2e KJ mol 76- انرژی های یونش پی در پی عنصری از دوره ی دوم برحسب اکسایش این عنصر چند واحد است و در الیه ی ظرفیت اتم آن چند الکترون با اسپین به چپ بخوانید( 1 2 به صورت زیر است تفاوت پایین ترین و باالترین عدد + وجود دارد )گزینه ها را از راست IE 1 IE 2 IE 3 IE 4 IE 5 IE )4 4 8)3 3 4)2 3 8 )1 77 -انرژی نخستین یونش پنج عنصر پشت سرهم )از نظر عدد اتمی( در دوره های دوم و سوم جدول تناوبی در جدول زیر داده شده است. با توجه به روند تغییر انرژی نخستین یونش عنصرها در دوره های جدول تناوبی امکان تشکیل چند ترکیب یونی دوتایی از واکنش این عنصرها با یکدیگر وجود دارد A B C D E عنصر انرژی نخستین یونش 1 mol KJ. 6)4 4)3 3)2 2)1 78- با توجه به شکل زیر که مربوط به انرژی های یونش پی در پی یک عنصر است تفاوت انرژی یونش IE 2 و IE 5 به تقریب چند کیلوژول بر مول است 111)1 111)2 1111)3 1111)4 14

15 4 71 -اثر پوشش الکترون های درونی بر الکترون الیه ی ظرفیت اتم در کدام مورد تاثیر بیشتری دارد 1( شکل هندسی مولکول ها 2( واکنش پذیری عنصر سدیم 3( تنوع عدد اکسایش در فلزهای واسطه 4( نقطه ی جوش فلوئور در مقایسه با عنصرهای هم دوره -81 در بین اتم Be 5 B 6C 7N 8O اتم... کمترین و اتم... بیشترین انرژی یونش را دارد. 81- شعاع یون های تک اتمی پایدار در سه گروه نخست به صورت 1A > 2A > 3A و در نافلزات به صورت VA > VIA > VIIA می باشد. 82 -کدام مطلب درباره ی عنصری که نمودار تغییر انرژی یونش های پی در پی آن در زیر آمده درست است 1( مجموع عدد کوانتومی الکترون هایی از اتم آن که به هنگام تبدیل یون پایدارش مبادله می شوند نصف عدد اتمی آن است. 2( شمار الکترون های ظرفیتی آن با شمار الکترون های ظرفیتی دومین عنصر واسطه ی تناوب چهارم برابر است. 3( واکنش آن با محلول استیک اسید منجر به تشکیل گاز هیدروژن و یک ترکیب دوتایی محلول در آب می شود. 15

16 83- با توجه به داده های جدول زیر انرژی نخستین یونش ( 1 ) ΙE شش عنصر متوالی جدول تناوبی را نشان می دهد کدام A B C D E F مطلب درست است عنصر )kj.mol -1 (IE 1 1( تفاوت انرژی نخستین یونش و دومین یونش اتم عنصر F نسبت به بقیه عناصر بیشتر است. 2( عنصر C نسبت به عنصر B الکترونگاتیوی بیشتری دارد و در آخرین زیر الیه ی آن 3 الکترون وجود دارد. 3( شعاع یون پایدار B نسبت به شعاع یون پایدار F و C بیشتر است. 4( در عناصر هم گروه با A 2 عنصر شبه فلز وجود دارد. 84- در نمودار انرژی نخستین یونش تمام دوره های جدول تناوبی بی نظمی هایی مشاهده می شود. 85- تفاوت انرژی یونش منیزیم و آلومینیوم از برلیم و بور بیشتر است. -86 I) الکترونگاتیوی : O > N > C III) شعاع اتمی : O < N < C II) انرژی یونش : N > O > C IV) انرژی دومین یونش : O > N > C 87- تفاوت الکترونگاتیوی عنصرهای دوره ی دوم جدول تناوبی با هیدروژن نسبت به عدد اتمی رسم شود نمودار تقریبی به کدام صورت است 16

17 88- اگر IE 1 تا IE 4 عنصر X از دوره ی سوم جدول تناوبی به ترتیب برابر با 744 و 1465 و 7852 و کیلوژول بر مول باشد کدام عبارت ها درباره ی این عنصر درست است 1( به دسته S جدول تناوبی تعلق داشته و در مقایسه با عنصرهای هم تناوبش کمترین الکترونگاتیوی را دارد. 2( برای تبدیل /111 اتم گازی آن به همین تعداد یون پایدار گازی آن 1/1KJ انرژی الزم است. 3( نسبت به عنصرهای هم گروه خود بیشترین نقطه ذوب را دارد. 4( فراوانی کمتری نسبت به عنصر که عدد اتمی آن 8 واحد از X بیشتر است. 5( تمام عناصر هم گروه با آن با آب سر واکنش می دهند ولی شدت واکنش آن ها متفاوت است 81- الکترونگاتیوی در یک گروه از باال به پایین کاهش می یابد و در یک دوره از راست به چپ افزایش می یابد. 11- با توجه به جدول داده شده عبارت های درست و نادرست را مشخص کنید. بزرگتر دارد. گروه 1( عنصر B نسبت به عنصر قبل و بعد از خود ΙE 1 2( در آخرین زیر الیه عنصر C 6 الکترون وجود دارد. ΙVA دوره VA VΙA 2 A B C 3( M و عنصر زیرین آن یک شبه فلز محسوب می شوند. 3 M N Z 4( عنصر Z نسبت به عنصر C شعاع اتمی و الکترونگاتیوی بیشتر دارد. 5( عنصر Z نسبت به عنصر N الکترونگاتیوی بیشتری دارد ولی انرژی یونش آن کمتر است. 6( در بین اتم های فوق M بیشترین شعاع اتمی و C کمترین شعاع اتمی را دارد. 17

18 خواص تناوبی عنصرها 11- در فلزات دسته ی P جدول تناوبی فقط آلومینیوم به آرایش گاز نجیب می رسد. 12- بیسموت آخرین فلز دسته ی P محسوب می شود که با نیتروژن هم گروه است. 13- نخستین بار مندلیف دسته بندی ویژه ای برای عنصرها در سال 1871 پیشنهاد داد. 14- چهل سال پیش از مندلیف رادرفورد و موزلی کشف کردند که بار مثبت هسته عددی منحصر به فرد است که عدد اتمی نام دارد و با مرتب کردن آن ها بر حسب عدد اتمی بی نظمی های جدول مندلیف توجیه شد. 15- مهمترین نکته در جدول تناوبی تشابه آرایش الکترونی الیه ی ظرفیت عنصرها یک خانواده در تمام گروه های این جدول است. 16- عناصر اصلی جدول تناوبی که به آرایش ns ختم می شوند فلزاتی نسبتا واکنش پذیر هستند. با عنصر X از گروه 15 جدول تناوبی هم دوره باشد عنصر A در کدام گروه جدول تناوبی جای دارد و 17- اگر عنصر 32A عدد اتمی عنصر X کدام است 1 (سیزدهم 31 2 (سیزدهم 33 3 (چهاردهم 31 4 (چهاردهم اگر 3 A و +3 X هر دو به آرایش 3p 6 ختم شوند: 1( A نافلزی از دوره ی سوم جدول تناوبی است که تنها یک ایزوتوپ پایدار دارد. 2( مجموع عدد کوانتومی مغناطیسی آلکترون های ظرفیتی اتم عنصر A برابر صفر است. 3( مجموع عدد اتمی عنصرهای A و X با عدد اتمی یکی از عنصرهای دسته ی p برابر است. 4( هیچ یک از عنصرهای A و X در جدولی که توسط مندلیف ارائه شده حضور نداشتند. 11- هنگام واکنش پتاسیم با آب واکنش دیگری رخ می دهد که با کاهش آنتالپی و افزایش آنتروپی همراه است از میان عنصرهای فلزی تناوب چهارم آرایش الکترونی اتم سه عنصر به زیر الیه ی نیم پر ختم می شود در اتم عنصری از دوره ی پنجم که "با عنصری که آرایش الکترونی الیه ی ظرفیت اتم آن به ختم 2p 4 می شود هم گروه است." دو الکترون دارای عدد کوانتومی 5=n و 1 = m l هستند. 18

19 112- تمام عناصر جدول تناوبی که به آرایش ns 2 ختم می شود حالت فیزیکی جامد دارند در جدول تناوبی نمی توان دوره ای را یافت که تمام عناصر آن حالت فیزیکی یکسانی در دمای اتاق داشته باشند با توجه به موقعیت عنصرهای X E A وZ در جدول تناوبی زیر کدام گزینه درباره ی آن ها درست است 1( شعاع اتمی A در مقایسه با z و D کوچک تر است. 2( در آخرین زیرالیه ی اتم D 7 الکترون وجود دارد. 3( عنصر X با 21 Cu در جدول تناوبی هم گروه است و گروه 1B جای دارد. 4( آرایش الکترونی الیه ی آخر اتم عنصر E به صورت 4s 2 و زیر الیه ی 3d آن نیم پر است. 5( عنصر Z نسبت به عنصر قبل و بعد از خود IE 1 بیشتری دارد مجموع اعداد کوانتومی اصلی اوربیتال هایی که در دوره ی چهارم جدول تناوبی الکترون می پذیرند برابر با 31 است عنصرهای D X A و Z به صورت پی در پی )به ترتیب از راست به چپ( براساس افزایش عدد اتمی در دوره ی چهارم جدول تناوبی جای دارند.اگر A با کلر دو ترکیب پایدار ACl 2 و ACl را تشکیل دهد کدام مورد درباره ی این عنصرها درست است 1( Z فلز واسطه است و در گروه 4 جای دارد. 2(X فلزی دو ظرفیتی و هم گروه فلز منیزیم است. 3 (در باالترین الیه ی الگترونی اشغال شده ی عنصر A دو الکترون وجود دارد. 4 (آخرین الکترون اتم D دارای عددهای کوانتومی = 1 l و + 1 = s m است اگر عنصری در گروه 14 و دوره ی ششم جدول تناوبی جای داشته باشد چند مطلب زیر درباره ی آن درست است با عنصر 33Y هم گروه است. ترکیبی با فرمول XO 4 می تواند تشکیل دهد. در آخرین زیرالیه ی اشغال شده ی اتم آن چهار الکترون وجود دارد. الکترونی با عددهای کوانتومی = 1 l و = 3 n در اتم آن وجود دارد. 4)4 3 )3 2)2 1)1 19

20 118- چند مورد از مطالب زیر درباره ی هالوژن ها درست است بزرگ ترین شعاع اتمی را در مقایسه با عنصرهای هم دوره ی خود دارند. در واکنش با همه ی فلزهای قلیایی خاکی ترکیب های یونی تشکیل می دهند. با افزایش عدد اتمی واکنش پذیری و انرژی پیوند آن ها به گونه ی همسو کاهش می یابد. خاصیت اسیدی ترکیب آن ها با هیدروژن )HX( با افزایش عدد اتمی آن ها کاهش می یابد. 4)4 3)3 2)2 1) اگر آرایش الکترونی گونه ای به 1S 2 ختم شود چند مورد از مطالب زیر درباره ی آن درست است عنصر مربوط تنها در تناوب اول جدول تناوبی قرار دارد. عنصر مربوط می تواند در گروه اول جدول تناوبی قرار گیرد. چنین گونه ای می تواند آنیون متصل به کاتیون فلزهای قلیایی باشد. عنصر مربوط می توان باالترین انرژی نخستین یونش را در میان عنصرها داشته باشد. 4)4 3)3 2)2 1) با توجه به جدول زیر که یک بخش از جدول تناوبی عنصرها است کدام مورد درست است نماد شیمیایی آرایش الکترونی الیه ی ظرفیت )pm( شعاع اتمی IE 1 (KJ1mol 1 ) D Be Mg A Ca X 217 Y Ba A=4S 2 )4 X=Cs)3 Y=621)2 D=175)1 21

21 111- در الیه ی ظرفیت اتم هالوژن ها هفت الکترون با انرژی یکسان وجود دارد باالترین عدد اکسایش هالوژن ها در ترکیب برابر با شمار الکترون های الیه ی ظرفیت آن هاست اگر عنصر X و Y و Z سه عنصر متوالی از تناوب چهارم باشند و X بتواند ترکیبات XCl و XCl 2 را پدید آورد کدام عبارت درست است 1(X فلز مناسب برای سکه زنی است. 2( محلول آبی XCl 2 می تواند با Y وارد واکنش شود. 3 (عنصر اصلی قبل Z فراوان ترین عنصر گروه خودش است همه ی عنصرهایی که میان اولین عنصر النتانید و آخرین عنصر سری اکتنید قرار دارند فلزند فلزات گروه اول در واکنش با آب گاز هیدروژن تولید می کنند که این واکنش با تولید شعله همراه است تمام دوره های جدول تناوبی با یک فلز قلیایی شروع می شوند. در عناصر دوره ی چهارم جدول تناوبی سه عنصر وجود دارد که مجموع اعداد کوانتومی مغناطیسی اسپین الکترون -117 های اتم آن ها برابر صفر است نقطه ی ذوب فلزهای قلیایی برخالف هالوژن ها با افزایش عدد اتمی کاهش می یابد در نخستین یونش اتم هر عنصر واسطه ی تناوب چهارم الکترون از اوربیتالی با عدد کوانتومی 2=l جدا می شود همه ی عنصرهایی که میان اولین عنصر از سری النتانیدها و آخرین عنصر از سری اکتینیدها قرار دارند فلزند در جدول تناوبی 11 عنصر گازی وجود دارد که 1 عنصر آن به دسته P تعلق دارند و همچنین 8 شبه فلز وجود دارد که تمام آن ها نیز به دسته ی P تعلق دارند عنصرهای گروه 18 به گازهای بی اثر معروف هستند زیرا این گازها واکنش پذیری بسیار کمی دارند. HCl اضافه کنیم و سپس مقداری KBrO 3 KBr رقیق غلیظ اضافه کنیم آب کلر آب برم بدست می آید اگر به محلول 124- چگالی لیتیم از سدیم و پتاسیم کمتر است به همین علت لیتیم برخالف سدیم و پتاسیم روی سطح نفت قرار می گیرد اگر عنصری در جدول تناوبی در خانه ی زیرین یک شبه فلز قرار داشته باشد یک فلز محسوب می شود. 21

22 هلیم و نئون و رادون از بین گازهای نجیب هیچ ترکیب پایداری ندارند و از نئون در المپ های تبلیغاتی استفاده می -126 شود سلنیم تلوریم و استاتین از شبه فلزات جدول تناوبی هستند کلیه فلزهای قلیایی خاکی واکنش پذیر هستند و از بین آن ها فقط باریم زیر نفت نگه داری می شود. HCl 121- برای مقایسه ی واکنش پذیری فلزات قلیایی خاکی از آب HCl و فلزات گروه اول از آب استفاده می شود. در جدول اولیه ی مندلیف فرمول ترکیب هیدروژن دار و نیز فرمول اکسید عنصرهای گروه 6 به ترتیب به صورت -131 RH 2 و RO 3 پیش بینی شده بود عنصر واسطه ای که شمار الکترون های زیرالیه 3d و 4s آن برابر است متعلق به گروه 2B است اتمی که دارای الکترونی با عدد کوانتومی 4=n و 3=l است. در کدام دوره و در کدام دسته از عنصرهای جدول تناوبی جای دارد 1( ششم النتانیدها 2( ششم اکتینیدها 3( چهارم النتانیدها 4 (چهارم اکتینیدها 133- در هر دوره از جدول تناوبی در چند مورد از خواص زیر فلزهای قلیایی کمترین اند الکترونگاتیوی شعاع اتمی نقطه ی ذوب انرژی نخستین یونش بارموثر هسته 4)4 3)3 2)2 1)

23 در جدول شماره 1 شبه فلزات را مشخص کنید. در جدول شماره 2 عناصر گازی را مشخص کنید. در جدول شماره 3 عناصر گروه های اصلی را نام گذاری کنید. در جدول شماره 4 اعداد اتمی 4 خانه ی اول دوره ی ششم را بنویسید. در جدول شماره 5 نافلزات گروه 13 را مشخص کنید. در جدول شماره 6 نافلزات دوره ی چهارم را مشخص کنید. در جدول شماره 7 عناصری از دوره چهارم را مشخص کنید که با کلر ترکیب یونی XCl تشکیل می دهد. در جدول شماره 8 عناصر دسته ی S را در جدول مشخص کنید. 23

24 برنامه جلسه بعدی: 1( ادامه این جزوه 2( ادامه ی اسید و باز تا آخر فصل )از PH تا آخر فصل( 3( فصل 3 سال دوم توجه: 1( قبل از هر جلسه به برنامه کالس برسید! 2( لطفا خواهشمندیم جزوه را جا نگذارید. 3( کتاب های درسی هر جلسه حتما همراهتون باشه. 24