Μορθές βίας: trafficking

Transcript

1 Ηραθιής Μοζθώθ Εκπεηρογλώκφλ Σύκβοσιος ΥΠΕΞ / Εζληθός Σσληοληζηηθός & Εποπηηθός Μεταληζκός Καηαποιέκεζες Εκπορίας Αλζρώπφλ Μορθές βίας: trafficking (Ο ειζηγηηής ζσζηήνεηαι και ζηηά από κάποιον/-α να πει ηι έτοσν κάνει ως ηώρα. Λένε κάποια πράγμαηα για ηην ως ηώρα εκπαίδεσζή ηοσς ζηην ΓΓΙΦ). Απφ φηη αληηιακβάλνκαη ε γξακκή SOS, γεληθφηεξα ν ηξφπνο πνπ πξνζεγγίδεη ην ζέκα ε ΓΓΙΦ έρεη λα θάλεη κε ηε βία θαηά ησλ γπλαηθψλ. Σν δηθφ κνπ ην ζέκα απηφ πνπ ζέισ λα θνπβεληηάζνπκε ζήκεξα έρεη λα θάλεη κε ην trafficking δειαδή ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο εκπνξίαο αλζξψπσλ κε ζθνπφ ηελ νηθνλνκηθή θαη ζεμνπαιηθή εθκεηάιιεπζε. Γελ μέξσ αλ είραηε ηελ επθαηξία λα κηιήζεηε γηα ην trafficking κε θάπνηνπο άιινπο. Δίλαη κηα ηζηνξία ε νπνία νπζηαζηηθά ζπλδέεηαη κε ηε κεηαλάζηεπζε (ελλνψ ηελ παξάλνκε κεηαλάζηεπζε), αιιά έρεη κηα πνιχ ζεκαληηθή δηαθνξά: δελ έρεη θακία ζρέζε, ή ηνπιάρηζηνλ δελ έρεη ζην επίπεδν ηεο πνιηηηθήο, δελ ζπλδέεηαη κε απηφ πνπ ιέκε ιαζξνκεηαλάζηεπζε, δειαδή δηαθίλεζε αλζξψπσλ νη νπνίνη κε ηε ζέιεζή ηνπο πεξλνχλ ηα ζχλνξα θαη έξρνληαη ζηε ρψξα καο ή ζε άιιεο ρψξεο γηα έλα θαιχηεξν αχξην. Μηιάκε γηα ηελ παξάλνκε δηαθίλεζε αλζξψπσλ κε ζθνπφ ηελ νηθνλνκηθή θαη ζεμνπαιηθή εθκεηάιιεπζε, θφζκνο ν νπνίνο παξά ηε ζέιεζή ηνπ ή κε απαηειά κέζα -δειαδή ιέγνληάο ηνπο φηη ζα θάλνπλ θάηη άιιν απφ απηφ πνπ ηειηθά ζπκβαίλεη ζε απηνχο- έξρνληαη ζηε ρψξα καο θαη πέθηνπλ ζχκαηα εθκεηάιιεπζεο απφ ην νξγαλσκέλν έγθιεκα. Απηφ ην ιέσ γηαηί, φζν θη αλ ππάξρεη έλα πνιχ δηαθξηηφ λνκηθφ πιαίζην, έλα εζληθφ ζρέδην δξάζεο θαη ζηελ Διιάδα θαη ζηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο, δελ είλαη ζαθέο ζηνλ θφζκν. Άξα εκείο κηιάκε γηα ην trafficking ην νπνίν είλαη ε εκπνξία αλζξψπσλ. Βέβαηα ελψ είλαη δηαθνξεηηθφ απφ ην smuggling ηε ιαζξνδηαθίλεζε, απηφ πνπ ιέκε νη θαξαβηέο ησλ πξνζθχγσλ, φιν απηφ ην θχκα ησλ κεηαλαζηψλ 1

2 ησλ παξάλνκσλ πνπ δνχκε ζηελ Διιάδα, πνιιέο θνξέο ζπλδέεηαη, θαη ζα έιεγα, φηη φιν θαη πεξηζζφηεξν αληηκεησπίδνπκε θαηαζηάζεηο νη νπνίεο απαηηνχλ θαη εδψ είλαη θαη ν δηθφο ζαο ξφινο εκκέζσο, αλίρλεπζε απφ ηελ πιεπξά ηνπ αλζξψπνπ πνπ έξρεηαη ζε επαθή κε απηνχο. Βεβαίσο νη βαζηθνί θνξείο νη νπνίνη αζρνινχληαη κε απηνχο ηνπο αλζξψπνπο, είλαη θαη αξράο ζην επίπεδν, ππάξρνπλ 4 επίπεδα: ππάξρεη ην επίπεδν πξνζηαζίαο, θαηαζηνιήο, πξφιεςεο θαη εηαηξηθφηεηνο είλαη ηα 3 P πνπ ιέκε ζηα αγγιηθά (prevention, prosecution, protection) θαη ζε θάζε άμνλα απ απηνχο ππάξρνπλ δηαθνξεηηθνί θνξείο νη νπνίνη έξρνληαη ζε επαθή κε απηνχο ηνπο αλζξψπνπο θαη θαινχληαη λα ηνπο αλαγλσξίζνπλ, λα ηνπο βνεζήζνπλ θαη λα θηλεηνπνηεζεί έλα ζχζηεκα λνκηθφ ην νπνίν είλαη πνιχ επαξθέο θαη πνιχ θαιφ, αιιά βεβαίσο ππάξρεη κεγάιν πεξηζψξην βειηίσζεο ζε φ,ηη αθνξά ζηελ πινπνίεζή ηνπ. Γη απηφ αθξηβψο εμαξηάηαη θαη απφ ηελ επαηζζεηνπνίεζε θαη ηελ επηκφξθσζε θαη ηελ ελεκέξσζε ησλ ζπλαξκφδησλ θνξέσλ θαη φισλ απηψλ, νη νπνίνη, κε ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν, θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ ζχκαηα ή πηζαλνινγνχκελα ζχκαηα trafficking. Λνηπφλ απηφ πνπ έιεγα είλαη φηη, ην trafficking άξρηζε κε φιν ην θχκα ηεο κεηαλάζηεπζεο, ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 ζηε ρψξα καο θαη πέξαζε απφ κηα θάζε βαξβαξφηεηαο -ζα ηε ραξαθηήξηδα- ηα πξψηα 10 ρξφληα, φπνπ είρακε ηηο θιαζηθέο πεξηπηψζεηο trafficking, δειαδή γπλαίθεο σο επί ην πιείζηνλ, νη νπνίεο έπεθηαλ ζχκαηα βάλαπζεο θαθνπνίεζεο, ήηαλ ζε ππφγεηα, είραλ ράζεη ηελ αίζζεζε ηνπ ρψξνπ, ηνπ ρξφλνπ, ηηο ρηππνχζαλ ή αθφκα ηηο ζθφησλαλ αλ ηνικνχζαλ λα θάλνπλ θάηη. Έρνπκε πεξάζεη ηψξα απφ ηελ πεξίνδν ηεο βαξβαξφηεηαο, ζηελ πεξίνδν ηεο δηαρείξηζεο ηνπ θαηλνκέλνπ, ζε κηα κνξθή πην ρακνγειαζηνχ trafficking, φπνπ ην νξγαλσκέλν έγθιεκα ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα είλαη έλα βήκα πην κπξνζηά απφ φινπο εκάο, πξνζπαζεί λα θάλεη θάπνηεο παξαρσξήζεηο ζηα ζχκαηα, ηνπο πξνζθέξεη κηα πξννπηηθή απειεπζέξσζεο αο πνχκε, αλ ζηξαηνινγήζνπλ θαη λέα ζχκαηα. Οπζηαζηηθά ην νξγαλσκέλν έγθιεκα ην νπνίν δελ αλαγλσξίδεη νχηε λφκνπο, νχηε ηίπνηα, ην κφλν πνπ ην ελδηαθέξεη είλαη ην θέξδνο θαη ην εκπφξεπκά ηνπ είλαη ν άλζξσπνο ζνπ ιέεη εδψ πέξα κε ηη έρσ λα θάλσ έρσ λα θάλσ κε έλα λφκν, κε έλα λνκηθφ πιαίζην, κε κηα πνιηηεία, κε κηα θνηλσλία ησλ πνιηηψλ, ε νπνία ζηγά-ζηγά αληηδξά, θαη γηα απηφ εγψ ζα πξέπεη λα εμειηρζψ, λα 2

3 πξνζαξκνζηψ, λα ζπλερίζσ ην έξγν κνπ, ην νπνίν είλαη αθξηβψο λα εθκεηαιιεχνκαη απηνχο ηνπο αλζξψπνπο. Σειεπηαία απηφ ην ρακνγειαζηφ trafficking ηνπο έρεη δψζεη θάπνηα θίλεηξα δίλνπλ θάπνηα ιεθηά (5-10 ηελ εκέξα) ή κηα πξννπηηθή απειεπζέξσζεο θαη απηφ έρεη θάλεη ην έξγν καο πνιχ πην δχζθνιν. Γηαηί αθξηβψο ζε φινπο εκάο, φιε απηή ε ηζηνξία ηνπ λα πείζεηο, ηνπ λα ελζαξξχλεηο ηα ζχκαηα, γηαηί ρσξίο λα ελζαξξχλεηο έλα ζχκα λα παηά γεξά ζηα πφδηα ηνπ δελ κπνξείο λα έρεηο θαηαπνιέκεζε ηνπ trafficking, γη απηφ θαη ε άπνςε θαη ε λνκηθή επηπρψο, αιιά θαη ε πνιηηηθή ζα έιεγα, ζα έπξεπε λα είλαη ζπκαηνθεληξηθή / αλζξσπνθεληξηθή, δειαδή ζέινπκε έλα ζχκα ην νπνίν λα παηά γεξά ζηα πφδηα ηνπ. Καη ηα ιέσ απηά γηαηί ζηελ Διιάδα θαη γεληθά ζηνλ θφζκν, πνιιέο θνξέο ηα ίδηα ηα ζχκαηα πέθηαλ ζχκαηα θαη απφ ηηο αζηπλνκηθέο θαη απφ ηηο δηθαζηηθέο αξρέο, φρη ηφζν επεηδή ήηαλ θαθνί νη αζηπλφκνη φζν απφ ην γεγνλφο φηη ππήξρε ν λφκνο πνπ έιεγε «ηί έρεηο θάλεη εδψ; Έρεηο πιαζηά ραξηηά;», π.ρ. απέιαζε. Απηφ ην πξάγκα πξέπεη λα ην πξνζηαηεχζεηο. Γηαηί αθξηβψο ην ρξεηάδεζαη γηα λα έρεηο θαιχηεξε ζπλζήθε, θαιχηεξε δηθνγξαθία, θαιχηεξεο πξνυπνζέζεηο γηα λα παο ζην δηθαζηήξην θαη λα θηάζεηο ζηνλ ηξάθηθεξ, πνπ έρεη αλαπηχμεη πινθάκηα-δίθηπα, έρνπλ ηνπο θαιχηεξνπο δηθεγφξνπο, ηνπο θαιχηεξνπο ηξφπνπο λα μεπιέλνπλ ρξήκα, έρνπλ αο πνχκε, κηα εληειψο επππφιεπηε θαη αθκαία επηρείξεζε, ηελ νπνία παξνπζηάδνπλ πξνο ηα έμσ. Απαηηείηαη επηκφξθσζε ζε κηα θνηλσλία, ζηελ νπνία εληάζζνληαη θαη δηθαζηέο, νη νπνίνη ελδέρεηαη λα έρνπλ πξνθαηαιήςεηο. νπ ιέεη: «ηψξα, ηη είζαη εζχ ζχκα trafficking;». Σηο βιέπνπλ σο πφξλεο, γη απηφ απαηηείηαη απφ φινπο καο εμεηδίθεπζε, επαηζζεηνπνίεζε θαη γλψζε, φηη φιε απηή ε ηζηνξία έρεη έλα θπξίαξρν παίθηε, ν νπνίνο είλαη ν πειάηεο, δειαδή απηφο πνπ δεηάεη ηηο ππεξεζίεο απηέο. Γελ κηιάσ κφλν γηα ην ζεμ αιιά θαη γηα ην εξγαζηαθφ trafficking. Σν trafficking εμειίζζεηαη, φιν θαη πεξηζζφηεξν αθνξά ζην εξγαζηαθφ trafficking, πνιιέο απφ ηηο θαξαβηέο ησλ πξνζθχγσλ θαηαιήγνπλ λα είλαη καληξσκέλνη ζε δηάθνξεο απνζήθεο, ζε δηάθνξεο αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο, νη νπνίνη δνπιεχνπλ γηα έλα θνκκάηη ςσκί ζε ζπλζήθεο νηνλεί δνπιείαο, ζνπ ιέεη πξέπεη λα μεπιεξψζσ 20, 30, 40 ρηιηάξηθα, ζα παίξλσ 10 επξψ ηε κέξα, νπφηε αληηιακβάλεζηε γηα ηη πξάγκα κηιάκε. ε φιν απηφ ην δηάζηεκα θπζηθά κπνξεί λα ηνλ εθβηάδνπλ, λα ηνπ έρνπλ ζηεξήζεη ηα ραξηηά. Γελ μέξσ αλ ζπκάζηε ηελ ηζηνξία ηεο Μαλσιάδαο κε ηηο θξάνπιεο, 3

4 κάιηζηα είρα βξεζεί ζε έλα ζπλέδξην ζην νπνίν ε δεκνζηνγξάθνο ε νπνία είρε αλαδείμεη ην ζέκα κε ηηο θξάνπιεο, κε ηνπο Αθγαλνχο εθεί πνπ ηνπο είραλε ζθιάβνπο, κίιεζε ζην πάλει θαη κίιεζε κε ην δηθφ ηεο δεκνζηνγξαθηθφ ηξφπν, ιίγν πην αθηηβίζηηθα, ιίγν πην δπλαηά, θαη ππήξμαλ αληηδξάζεηο ηχπνπ «πσο ηνικάο θαη ιεο ηέηνηα πξάγκαηα, ακαπξψλεηο ηελ εηθφλα ηεο ρψξαο». Γειαδή είλαη θαη κηα θαθψο ελλννχκελε αληίιεςε πνπ ππάξρεη ζε πνιινχο δεκφζηνπο ππαιιήινπο, φπνπ λνκίδνπλ φηη θπιάλε Θεξκνπχιεο κε απηφ ηνλ ηξφπν, φηη πξνζηαηεχνπλ ηε ρψξα. Σε ρψξα ηελ πξνζηαηεχεηο πξψηνλ αλ είζαη εηιηθξηλήο θαη δεχηεξνλ αλ εθαξκφδεηο ηνλ λφκν. Σειηθά γη απηφ κηιάκε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ, δελ κηιάκε γηα θάηη πνπ είλαη ππεξβνιηθφ. Καη ν λφκνο επηπρψο θαη ράξε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, απηή ηε ζηηγκή, είλαη πνιχ επαξθήο. Ο λφκνο ςεθίζζεθε ην 2002 γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο εκπνξίαο αλζξψπσλ, ππήξμε θαη έλα πξνεδξηθφ δηάηαγκα ην νπνίν εμεηδίθεπε ιίγν πεξηζζφηεξν ην ζχζηεκα αξσγήο γηα ηα ζχκαηα. Απφ ηφηε έρνπλ ππάξμεη πνιιέο βειηηψζεηο, ηειεπηαία ζα έιεγα είκαζηε ζην θαιχηεξν επίπεδν γηαηί έρνπκε θπξψζεη ηε χκβαζε ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο ηε γλσζηή σο χκβαζε ηνπ Παιέξκν, πνπ πξαγκαηηθά απνζπλδέεη θαη ηε δπλαηφηεηα λα βνεζήζεηο ην ζχκα, κάιινλ έρεηο ηελ ππνρξέσζε λα βνεζήζεηο ην ζχκα, αλεμάξηεηα απφ ην αλ ζα ζπλεξγαζζεί κε ηηο αξρέο, γηαηί κέρξη ηψξα, απηφ ήηαλ φιν ην παηρλίδη κε ηελ αζηπλνκία: «Έια ζα ζε αλαγλσξίζσ σο ζχκα, ζα ιάβεηο ηα επεξγεηήκαηα θαη ηελ αξσγή ηνπ λφκνπ, αιιά ζε ζέισ ζην δηθαζηήξην», ην νπνίν θπζηθά είλαη ν ζηφρνο καο, γηαηί ρσξίο θαηαδίθεο δελ κπνξεί λα αξρίζεηο έλαλ άιιν θχθιν. Αιιά γη απηφ, πξέπεη λα ιεηηνπξγήζεη ππνδεηγκαηηθά, λα είλαη ην ζχκα ζε έλα θαηαθχγην, λα ιάβεη ςπρνθνηλσληθή, λνκηθή, δηνηθεηηθή ππνζηήξημε πξαγκαηηθά ν λφκνο ηα πξνβιέπεη φια απηά. Πφζεο θνξέο έρνπλ ζπκβεί; Διάρηζηεο. Αιιά ην θαιφ είλαη κε απηέο ηηο θπξψζεηο ησλ λφκσλ, ησλ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ θαη θπξίσο ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο, ην πξάγκα νδεγείηαη λα γίλεη έλα - πσο ιέκε;- εζληθφ ζρέδην δξάζεο, λα ππάξρεη έλα επξσπατθφ ζρέδην δξάζεο, είκαζηε φιν θαη πεξηζζφηεξν ελαξκνληζκέλνη θαη επζπγξακκηζκέλνη κε ην επξσπατθφ θεθηεκέλν. Απηφ θάλεη ην έξγν φισλ πην δχζθνιν απφ ηελ άπνςε ηνπ φηη αλεβαίλεη ν πήρεο, πην εχθνιν απφ ηελ άπνςε φηη ππάξρνπλ εγρεηξίδηα, ζπγθεθξηκέλα πξάγκαηα ηα νπνία 4

5 πξέπεη λα εθαξκφζνπκε. Απηφο είλαη ν δηθφο κνπ ξφινο. Δγψ είκαη εζληθφο ζπληνληζηήο, έρνπκε έλα εζληθφ ζπληνληζηηθφ κεραληζκφ κε ηα ζπλαξκφδηα ππνπξγεία, πξνζπαζνχκε λα θάλνπκε δηάθνξεο δξάζεηο θαη πξσηνβνπιίεο, νη νπνίεο ζα εθαξκφδνπλ θαη ην λνκηθφ πιαίζην θαη λα επαηζζεηνπνηνχλ ηνλ θφζκν, ηα 3P (ζηα αγγιηθά) πνπ έιεγα πξηλ (πξνζηαζία, πξφιεςε θαη θαηαζηνιή). Δκείο ζπλεξγαδφκαζηε βαζηθά κε ηελ αζηπλνκία, ε νπνία έρεη 19 task forces / νκάδεο θξνχζεο γηα ην trafficking ζηελ Διιάδα. Πξνζπαζνχκε λα εμαζθαιίζνπκε φηη ην δησθηηθφ έξγν δελ ζα γίλεηαη ακηγψο απφ αζηπλνκηθνχο αιιά ζα ππάξρεη ζπλεξγαζία κε ΜΚΟ θαη άιινπο θνξείο νη νπνίνη εκπιέθνληαη. ηελ Διιάδα, ην πην δχζθνιν πξάγκα είλαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ππνπξγείσλ θαη άιισλ θνξέσλ θαη ΜΚΟ, θπζηθά. Δίκαη 10 ρξφληα ζε απηή ηε δνπιεηά θαη κνπ έρεη δεκηνπξγήζεη ηα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα, απηή είλαη θαη ε πξφθιεζε ζηε δνπιεηά κνπ: λα κπνξέζσ λα θέξσ φια ηα ππνπξγεία καδί θαη λα έρνπλ κηα θνηλή αληίιεςε, λα κελ έρνπλ κηα ζπληερληαθή αληίιεςε α! είκαη ππνπξγείν δηθαηνζχλεο πξνζηαηεχσ απνθιεηζηηθά ηνπο δηθαζηέο, είκαη αζηπλνκία αζρνινχκαη κε ηελ αζηπλνκία, είκαη ηζφηεηα αζρνινχκαη κφλν κε ηελ ηζφηεηα θ.ιπ. δειαδή λα κπνξνχλ φινη λα έρνπλ κηα θνηλή αληίιεςε θαη κηα ζπλεξγαζία, λα γλσξίδνληαη νη άλζξσπνη, λα κπνξνχλ λα ζπλεξγαζηνχλ. ε απηφ ην πιαίζην θάλνπκε δηάθνξα πξάγκαηα, φπσο κηα εζληθή βάζε δεδνκέλσλ, ε δεκηνπξγία ηζηνζειίδαο, φια απηά βέβαηα ειπίδνπκε λα γίλνπλ, επεηδή δελ έρνπκε θαη πνιιά θνλδχιηα, εηδηθφηεξα κε ηελ θξίζε, πξνζπαζνχκε λα γίλνληαη κέζσ θνηλνηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο, κέζσ ΔΠΑ θ.ιπ. πκκεηέρνπκε ζε επξσπατθά πξνγξάκκαηα κε ρψξεο φπσο ε Γαιιία θαη άιιεο πέληε άιιεο ρψξεο ηεο Δ.Δ., γηα λα ππάξρεη έλα θνηλφ εζληθφ ζχζηεκα αλαγλψξηζεο θαη παξαπνκπήο ησλ ζπκάησλ. Να μέξνπλ αθξηβψο, φζνη έξρνληαη ζε επαθή κε ζχκαηα ή κε πηζαλνινγνχκελα ζχκαηα, πνηνο είλαη ν ξφινο ηνπο, πσο ζα αληρλεχζνπλ, πσο ζα αλαγλσξίζνπλ έλα ζχκα, ηη εξσηήζεηο ζα ηνπ θάλνπλ θαη πσο ζα είλαη ην λνκηθφ πιαίζην, έηζη ψζηε λα πξνρσξήζνπλ ζην επφκελν ζηάδην. Να ζαο δψζσ έλα παξάδεηγκα: ππάξρεη κηα πξνζεζκία πεξίζθεςεο, φπνπ ν λφκνο πξνβιέπεη έλα κήλα ή δχν κήλεο γηα αλήιηθα, θαηά ηελ νπνία παγψλεη νπνηαδήπνηε δηαδηθαζία απέιαζεο ελφο παξάλνκνπ κεηαλάζηε ή ελφο πηζαλνινγνχκελνπ ζχκαηνο trafficking, αθξηβψο γηα λα ηνπ/ηεο δνζεί ε απαξαίηεηε ςπρνθνηλσληθή ππνζηήξημε, λνκηθή θαη δηνηθεηηθή, λα δεη πνπ παηάεη απηφ ην δίκελν, 5

6 ψζηε λα απνθαζίζεη αλ ζέιεη λα ζπλεξγαζζεί. Δλψ πξηλ, ήηαλ ζηα θξαηεηήξηα φινη καδί, πνιιέο θνξέο θαη κε ηνλ ηξάθηθεξ, ήηαλ πην εχθνιν λα εθβηάζεηο ην ζχκα, λα ην θνβίζεηο θαη ηειηθά λα κε γίλεηαη θακηά πξφνδνο. Κάλνπκε πνιχ έξγν θαη ζην επίπεδν ηεο επαηζζεηνπνίεζεο, δει. θακπάληεο επαηζζεηνπνίεζεο φρη ηφζν νη θιαζηθέο (αθίζεο, TV spot), πξνζπαζνχκε ζε έλα πην δηαδξαζηηθφ πιαίζην, έρνπκε θάλεη κηα επίηηκε επηηξνπή πξνζσπηθνηήησλ, κε γλσζηέο πξνζσπηθφηεηεο απφ ην ρψξν ηεο ηέρλεο, ηνπ πνιηηηζκνχ, ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ, ηνπ αζιεηηζκνχ, ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Διιάδνο. Σνλ Μάξηην, ζην ακθηζέαηξν ηνπ ΤΠΔΞ, ζα δείμνπκε κηα ηαηλία πνπ ιέγεηαη sex SLAVES θαη είλαη κηα βξαβεπκέλε θαλαδηθή παξαγσγή, δείρλεη κε θξπθέο θάκεξεο ηνλ εθηάιηε ησλ ζπκάησλ (π.ρ. αθνινπζεί έλα ζχδπγν ηνπ νπνίνπ έρνπλ απαγάγεη ηε γπλαίθα θαη απηφο αθνινπζεί ην δξφκν ηνπ trafficking, απφ ηε Μνιδαβία πάεη ζηελ Οδεζζφ θαη απφ θεη κε πινίν ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε θαη κεηά ζηελ Αηηάιεηα, γίλεηαη ν ίδηνο ηξάθηθεξ, κπαίλεη ζην νξγαλσκέλν έγθιεκα θαηεβαίλεη ηα ζθαιηά, γηα λα αγνξάζεη ηε γπλαίθα ηνπ ). (ηε ζπλέρεηα, αλαθέξνληαη απφ ηνπο/ηηο ζπκβνχινπο θάπνηεο ηαηλίεο ζρεηηθέο κε ην ζέκα) Έρσ ζπγθεληξψζεη φιεο απηέο ηηο ηαηλίεο θαη ζα θάλνπκε έλα θεζηηβάι λα ηηο δείμνπκε, ζε ζπλεξγαζία κε ην θεζηηβάι ληνθηκαληέξ Θεζζαινλίθεο. Τπάξρεη θαη κηα ηειενπηηθή ζεηξά, ιέγεηαη ζχκα trafficking θαη ζπκκεηέρνπλ γλσζηνί εζνπνηνί. Δπίζεο θάπνηεο πξνζσπηθφηεηεο (π.ρ. Σδνιί θ.ιπ.) πνπ είλαη πξέζβεηξεο θαιήο ζέιεζεο, εγνχληαη θάπνηαο θακπάληαο ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ θαη ε ηδέα είλαη λα ηνπο θέξνπκε εδψ θάπνηα ζηηγκή, ζε ζπλεξγαζία κε επηρεηξεκαηίεο, νη νπνίνη ζα καο βνεζήζνπλ ζην νηθνλνκηθφ, γηαηί ρξήκαηα δελ ππάξρνπλ, λα θάλνπκε θαη κηα ζπλαπιία ζηελ Σερλφπνιε ζην πιαίζην ηνπ fringe θεζηηβάι κε γλσζηά νλφκαηα (Αξβαληηάθε, Αιεμίνπ), αιιά αθηεξσκέλε ζην trafficking κε είζνδν 5-10, λα κπνξέζνπκε λα ππνζηεξίμνπκε έλα θαηαθχγην ζπκάησλ θ.ιπ. Πξνζπαζνχκε λα βάινπκε ην θξάηνο ζε κηα ηέηνηα δηαδηθαζία, δελ είλαη εχθνιν. πλεξγαδφκαζηε κε ΜΚΟ, δελ μέξσ αλ γλσξίδεηε ηελ ΤΓΑ ζην ΤΠΔΞ, ήηαλ ε γεληθή δηεχζπλζε πνπ ηα πξνεγνχκελα 10 ρξφληα ήηαλ ν αηκνδφηεο φιεο ηεο πξνζπάζεηαο ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ ζηελ Διιάδα. ήκεξα, αλ 6

7 είδαηε ηηο εθεκεξίδεο, κπαίλεη εηζαγγειέαο γηα ηελ ππφζεζε ζρεηηθά κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ ΜΚΟ, ππάξρεη έλα λνζεξφ θιίκα. Καηά ηε γλψκε κνπ είραλ ράζεη ην κέηξν, ππήξμε θαθνδηαρείξηζε θαη πξνρεηξφηεηα ζηνλ ηξφπν πνπ έγηλαλ φια απηά, φκσο δελ ρξεηάδεηαη λα ηα ηζνπεδψλνπκε φια. Κάηη πξέπεη λα ην εμνξζνινγήζεηο, λα ην ειέγμεηο, λα ην βνεζήζεηο. Δδψ βνεζάεη θαη ε θξίζε ζήκεξα, δελ κπνξείο λα δίλεηο ιεθηά ζηελ Αηζηνπία, ζήκεξα. Θέιεηε λα αλνίμνπκε ιίγν ηελ θνπβέληα, λα καο πείηε πσο ηα βιέπεηε θαη ζεηο, έρεηε θάπνηεο απνξίεο; Ση γλσξίδαηε γηα ην trafficking, μέξεηε φηη γίλεηαη θάπνηα δνπιεηά απφ κέξνπο ηεο Πνιηηείαο, ηεο θνηλσλίαο; Βέβαηα πξέπεη λα πσ φηη ε αζηπλνκία πνπ φινη καο έρνπκε κηα πξνθαηάιεςε γηα ηελ αζηπλνκία, ζην ζπγθεθξηκέλν θνκκάηη θάλεη θαιή δνπιεηά, δελ κηιάκε ην ζχλνιν ησλ αζηπλνκηθψλ, φκσο νη νκάδεο task forces πνπ έρνπλ ζπγθεθξηκέλε εθπαίδεπζε θαη εηδηθά ηεο Αηηηθήο, ν επηθεθαιήο εδψ θάλεη πξαγκαηηθά πνιχ θαιφ έξγν. Η αζηπλνκία ιεηηνπξγεί πην ζπζηεκαηηθά, πξνηνχ επέκβεη ζα έρεη θάλεη έξεπλα, ψζηε λα μέξεη φηαλ γίλεη ε έθνδνο, ζα κπνξέζνπλ λα έρνπλ πξνυπνζέζεηο, ψζηε λα κπεη θφζκνο κέζα θαη λα απειεπζεξσζεί, λα αλαγλσξηζηνχλ θαη ζχκαηα, γηαηί θη απηφ δελ είλαη εχθνιν. Η αλαγλψξηζε απφ ηνλ εηζαγγειέα δελ είλαη θαη δελ γίλεηαη εχθνια, κηιάκε, ίζσο εθαηνληάδεο άηνκα θάζε ρξφλν ηα νπνία είλαη αλαγλσξηζκέλα ζχκαηα. Η επξχηεξε εηθφλα πνπ έρνπκε γηα ηα πφζα είλαη ηα πηζαλνινγνχκελα ζχκαηα είλαη πνιχ κεγαιχηεξε, αιιά φρη πάξα πνιχ. Μπνξεί λα έρεηο αλζξψπνπο πνπ πξέπεη λα βνεζεζνχλ θαη λα βνεζήζεηο 500. Σν ζηνίρεκα γηα καο είλαη λα θηάζνπκε θαη ζηα ζχκαηα, φρη κφλνλ εδψ αιιά θαη πξηλ, ζηηο ρψξεο πξνέιεπζεο, λα ππάξρνπλ θαη εθεί εθζηξαηείεο επαηζζεηνπνίεζεο, δελ είλαη κφλν νη πξψελ αλαηνιηθέο αιιά είλαη θαη ε Αθξηθή πνιχ πεξηζζφηεξν. Πσο γεκίζακε αθξηθαλέο, ληγεξηαλέο, μέξεηε; Σελ πεξίνδν ηεο νιπκπηάδαο ππήξρε κηα παγθφζκηα αλεζπρία φηη ην θαηλφκελν trafficking ζα έρεη έμαξζε ηελ πεξίνδν ησλ νιπκπηαθψλ αγψλσλ, αιιά απηφ δελ ζπλέβε. Αιιά φιε απηή ε θηλεηνπνίεζε, ηα ΜΜΔ, ηα άξζξα πνπ βγήθαλ, ηα είδαλ νη ηξάθηθεξο θαη ζθέθηεθαλ φηη εδψ ππάξρεη κηα αγνξά θαη καο πεξηκέλεη θαη έηζη άξρηζαλ απφ ην 2004 θη χζηεξα λα έξρνληαη νη ληγεξηαλέο. 7

8 - Τη γίλεηαη κε ηα ζύλορα, αλ πηάλοσλ θάποηολ τφρίς ταρηηά, είπαηε γηα κηα δηαδηθαζία 2 κήλες; Γελ κηιάσ γηα ηνπο ελ δπλάκεη πξφζθπγεο. Γηα ην trafficking είπα γηα ηελ πεξίνδν πεξίζθεςεο, πνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ιάβεη ηελ ππνζηήξημε έλα πηζαλνινγνχκελν ζχκα δει. πξηλ αλαγλσξηζηεί απφ ηνλ εηζαγγειέα, ψζηε κέζα ζε δηάζηεκα ελφο ή δχν κελψλ λα απνθαζίζεη κε κεγαιχηεξε ςπρξαηκία θαη εκπηζηνζχλε ζηνλ εαπηφ ηεο /ηνπ, αλ ζέιεη λα εκπιαθεί ζε απηή ηε δηαδηθαζία. Να θαηαγγείιεη ην δηαθηλεηή λα θάλεη ζπγθεθξηκέλεο αλαθνξέο ζηελ αζηπλνκία, γηαηί νη πεξηζζφηεξεο είηε ζέινπλ λα γπξίζνπλ, είηε ζέινπλ λα επηζηξέςνπλ κε θαιχηεξεο ζπλζήθεο, ή λα μεθχγνπλ απφ ην ζπγθεθξηκέλν δηαθηλεηή, απηφ ζπκβαίλεη. - Αλ ηειεθφλήζεη κηα γσλαίθα ποσ δελ έτεη ταρηηά θαη λα είλαη ζύκα trafficking, δελ έτφ θαηαιάβεη αθρηβώς ηε δηαδηθαζία, δειαδή αλ παραπέκυοσκε θάποηολ ζα ηες ποσλ γύρλα πίζφ ; Γελ ζπλδέεηαη ην έλα κε ην άιιν. Σν γεγνλφο φηη δελ έρεη ραξηηά είλαη απνηέιεζκα ηεο θαηάζηαζήο ηεο σο ζχκα. Παιηφηεξα ζα κπνξνχζα λα ζαο πσ α δελ έρεη ραξηηά, είλαη πξφβιεκα, ζα απειαζεί. Ή αλ εθαξκφδακε ην λφκν θαη δελ ήκαζηαλ επαηζζεηνπνηεκέλνη, θαη δελ κπνξνχζακε λα θαηαιάβνπκε, θαη καο έιεγε κα, κνπ, θ.α., ζα ιέγακε, απέιαζε. Απηφ πνπ ηψξα είκαζηε ππνρξεσκέλνη λα θάλνπκε, είλαη λα ελεκεξψζνπκε ηνλ εηζαγγειέα. Σν πξψην πξάγκα πνπ ζα έθαλα εγψ αλ θαηαιάβαηλα ζην ηειέθσλν φηη πξφθεηηαη γηα ηέηνηα πεξίπησζε ή κπνξεί λα ππάξρεη δπλαηφηεηα ηέηνηαο πεξίπησζεο, ζα ήηαλ λα επηθνηλσλήζσ εγψ, απεπζείαο, κε ηα ηειέθσλα ηεο αληη-trafficking Αηηηθήο. Ο πξντζηάκελνο ιέγεηαη Γ. Βαληθηψηεο θαη είλαη έλαο εμαηξεηηθφο αμησκαηηθφο, πνπ κε κεγάιε ζχλεζε θαη γλψζε αληηκεησπίδεη ην ζέκα, έρεη θαη πνιχ θαιή ζπλεξγαζία κε ηηο ΜΚΟ, φπνπ ππάξρνπλ θαηαθχγηα. Βέβαηα ηειεπηαία ηα πεξηζζφηεξα θαηαθχγηα ιφγσλ νηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ έρνπλ θιείζεη, αιιά ππάξρεη ν μελψλαο ηνπ ΔΚΚΑ, ν νπνίνο είλαη ν θνξέαο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο. Δπηπρψο δελ ρξεηάζηεθε πνηέ λα αληηκεησπίζνπκε κεγάια λνχκεξα, ψζηε λα αλαδεηρζνχλ θαη νη αδπλακίεο καο λα ηνπο ζηεγάζνπκε. Δδψ είλαη ην θξίζηκν ζέκα κε ην εξγαζηαθφ trafficking, πνπ είλαη πνιχ πην ζπζηεκηθφ, έρεη λα θάλεη κε ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο πιένλ, δελ έρεη λα θάλεη κφλν κε ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα αιιά κε ηα εξγαζηαθά πεξηζζφηεξν. Αληηιακβάλεζηε εδψ, αλ ιεηηνπξγήζεη ππνδεηγκαηηθά ην ψκα Δπηζεψξεζεο 8

9 Δξγαζίαο, θαη πάλε ζηηο θξάνπιεο ζηε Μαλσιάδα θαη απειεπζεξψζνπλε 300 αλζξψπνπο, ηη λα ηνπο θάλνπλ, πνπ λα ηνπο βάινπλ; Γειαδή είλαη θαη κηα ζπλσκνζία ηεο ζησπήο φιν απηφ ην ζέκα θαη βεβαίσο επσθεινχληαη νη δηάθνξνη επηηήδεηνη, πνπ ζεζαπξίδνπλ εθκεηαιιεπφκελνη ηνπο αλζξψπνπο. - Γηαηί εγώ λα έτφ εσζύλε ποσ ο άιιος έτεη ηοσς αλαζθάιηζηοσς, ή ο άιιος θάλεη ηο trafficking; Γηα ην trafficking εκκέζσο ππάξρεη κηα επζχλε, εηδηθά γηα ηνπο άλδξεο. Όινη έρνπκε θίινπο πνπ έρνπλ θάλεη ρξήζε ηέηνησλ ππεξεζηψλ. Πξέπεη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε ην πξφβιεκα, λα αζρνιεζνχκε. Να αλαξσηεζνχκε: Με λνηάδεη; Θέισ λα πσ ππάξρεη κεγάιε ραιαξφηεηα ζε ζρέζε κε απηφ. Δθεί κπαίλνπλ δηάθνξνη μέλνη πνπ καο θαηεγνξνχλ, ζπκάκαη έλα ζπλέδξην ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, φπνπ κηα ακεξηθάλα έιεγε φηη ην trafficking ζηελ Διιάδα έρεη λα θάλεη κε ηελ θνπιηνχξα καο, γηαηί νη παηεξάδεο παξαδνζηαθά πεγαίλνπλ ηα παηδηά ηνπο ζηα πνξλεία γηα λα απνδείμνπλ φηη δελ είλαη νκνθπιφθηινη. - Αιήζεηα δελ είλαη; Δίλαη έλα ζηεξεφηππν, κπνξεί λα ίζρπε ηε δεθαεηία ηνπ 50, 60, κπνξεί λα έρνπκε κηα κάηζν, ζνβηληζηηθή θνπιηνχξα, αιιά δελ κπνξνχκε λα γεληθεχνπκε, ηεο απάληεζα αλάινγα. Γηα ην trafficking είρακε θάπνηεο γξακκέο, αιιά επεηδή δελ ππήξρε ηφζν κεγάιε θηλεηηθφηεηα, ηειηθά επηθαιχθζεθαλ απφ ηηο γξακκέο SOS ηνπ ΔΚΚΑ θαη άιισλ. Δίλαη φκσο ζεκαληηθφ λα μέξνπκε ηε δηαθνξά αλάκεζα ζην trafficking θαη άιια ζέκαηα. Πξνθαλψο ην ζέκα ηεο θαθνπνίεζεο θαη ηεο βίαο θαηά ησλ γπλαηθψλ είλαη πξσηεχνλ, φκσο είλαη θάηη πνπ πξέπεη λα έρεηε ζην πίζσ κέξνο ηνπ κπαινχ ζαο, γηα λα δσ γηα ηη πεξίπησζε πξφθεηηαη, είλαη αιινδαπφ ην ζχκα θ.ιπ. Γελ ζα ην αλαιχζνπκε ηψξα, φκσο πξέπεη λα ην έρνπκε ζην κπαιφ καο, φηη κπνξεί λα αθνξά ζε ηέηνηα ππφζεζε. (Ο εηζεγεηής επαλαιακβάλεη θάποηα πράγκαηα ποσ είπε θαη ζηελ αρτή, π.τ. γηα ηαηλίες θ.ιπ. θαη ζσλετίδεη) Θα ζαο πσ γηα θάπνηεο εθδειψζεηο πνπ ζέινπκε λα θάλνπκε. Θα πξνθεξχμνπκε έλα δηαγσληζκφ γηα ην trafficking, κε έπαζιν ζρεδφλ ζπκβνιηθφ απφ ηελ άπνςε ησλ ρξεκάησλ, πνπ ζα αθνξά ζην θφζκν ηνπ βίληεν, ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ αιιά θαληάδνκαη θαη ζε επίπεδν εξαζηηερληθφ. Οη ζπκκεηέρνληεο ζέινπλ λα θάπνηα ζπνηάθηα, ην έρνπκε ζπδεηήζεη ήδε κε 9

10 ην Ν. Πεξάθε ηνλ ζθελνζέηε, θαη είκαζηε θνληά λα ην ζηήζνπκε απηφ θαη λα βγεη πξνο ηα έμσ, θαη ηα 3 θαιχηεξα ζα βγνπλ ζην αέξα ελφο θαλαιηνχ. Κάηη ηέηνηα επέιηθηα θαη έμππλα ζέινπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε. Θέινπκε λα θάλνπκε ην θνπβέληηαδα θαη κε ηνλ Υξήζην Υσκελίδε- έλα ξαδηνθσληθφ θαη ηληεξλεηηθφ play writing (κηα δηαδξαζηηθή θφξκα επηθνηλσλίαο ζην επίπεδν ηεο δεκηνπξγηθήο γξαθήο). Άλζξσπνη γλσζηνί θαη άγλσζηνη κεηαμχ ηνπο, κέζσ twitter, facebook θ.ιπ., δεκηνπξγνχλ απφ θνηλνχ κηα ηζηνξία έρνληαο σο ζηφρν ζπλάληεζεο κηα ξαδηνθσληθή εθπνκπή, έλα on line form, κε αλαθνξά ην trafficking. Έρνπκε ζρεδηάζεη θαη θάπνηα πξάγκαηα ζην ρψξν ηνπ αθηηβηζκνχ, ην έλα ιέγεηαη Gorilla Tactics: είλαη ε ηνπνζέηεζε ελφο θνπηηνχ ζηελ πιαηεία πληάγκαηνο κέζα ζην νπνίν ζα θάζεηαη έλαο άλζξσπνο αλαπαξηζηψληαο ηηο ζπλζήθεο κε ηηο νπνίεο κεηαθέξνληαη άλζξσπνη δνχινη, ην άιιν είλαη ε δεκηνπξγία installation εγθαηάζηαζεο ζηελ θεληξηθή πιαηεία ηεο πφιεο, κε δηαβαηήξηα ή πξνζσπηθά αληηθείκελα, πνπ δείρλνπλ πξνζσπηθέο ηζηνξίεο κε ζηφρν λα απνθηήζνπλ απηνί νη άλζξσπνη πξφζσπν ζην ρψξν ηεο ηέρλεο. Έλα άιιν ζέκα πνπ είλαη πην mainstream, είλαη ε ιεγφκελε εηαηξηθή θνηλσληθή επζχλε, λα θάλνπκε κηα εθδήισζε, φπνπ θαινχκε κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη εθπξνζψπνπο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, φπνπ νη ίδηνη ζα θάλνπλ κηα δηαθήξπμε θαη ζα ιέλε, εκείο δηαρσξίδνπκε ηε ζέζε καο απφ ην θαηλφκελν εθκεηάιιεπζεο αλζξψπνπ απφ άλζξσπν. Μπνξεί λα είλαη επρνιφγην θαη δεκφζηεο ζρέζεηο, φκσο είλαη ζεκαληηθφ λα βγνπλ 50 κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη λα ην πνπλ απηφ. Σν άιιν, πνπ κπνξεί λα ελδηαθέξεη ίζσο ηα αγφξηα, είλαη φηη ζέινπκε λα θάλνπκε κηα task force νιπκπηνληθψλ αζιεηψλ: πσο έγηλε απηφ ζην Καξατζθάθε, ν αγψλαο ππέξ ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο θηψρηαο, λα θάλνπκε θάηη αληίζηνηρν γηα ην trafficking, θαη έρνπκε βάιεη ζε απηή ηελ επηηξνπή ησλ 30, εκείο ζα ην θάλνπκε ζε ειιεληθφ πιαίζην, εγψ ζθέθηεθα ηνλ Νίλε θ.ά., θάπνηνπο νιπκπηνλίθεο π.ρ. ηελ Παηνπιίδνπ. (Αθοιοσζεί ζσδήηεζε) Έλα άιιν είλαη ε παξνπζίαζε ζην κνπζηθφ θαλάιη MTV ζην project EXIT φπνπ έρεη θάπνηα spot (κε Σδνιί, άδεξιαλη), θάηη αληίζηνηρν ζα θάλνπκε. Μεηά έρνπκε 2 εθδειψζεηο γηα ηα αλήιηθα παηδηά ζε ζπλεξγαζία κε ην Υακφγειν ηνπ παηδηνχ θαη ηελ ΑΡΙ πνπ είλαη ΜΚΟ ζηε Θεζζαινλίθε. Κάλνπκε πνιιά πξάγκαηα ρσξίο ιεθηά, αιιά λνκίδσ φηη είκαζηε ζε θαιφ 10

11 δξφκν, ζην ππνπξγείν καο ππάξρεη ζρεηηθή πνιηηηθή βνχιεζε, ζην επίπεδν ηεο δεκφζηαο δηπισκαηίαο θάλνπκε έλα άλνηγκα, βαζηθά ην θάλνπκε αξθεηφ θαηξφ, απιψο ηψξα ππάξρεη ζε κηα άιιε δπλακηθή θαη αλ κπνξέζνπκε λα έρνπκε θαη ηελ ππνζηήξημε θαη άιισλ ππνπξγείσλ, ην θνπβέληηαδα θαη κε ηελ θ. ηξαηεγάθε απηφ, λα κπνξέζνπκε λα ρξεκαηνδνηεζνχκε κέζα απφ ην ΔΠΑ, ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ ππάξρνπλ 3 άμνλεο, ε ςεθηαθή ζχγθιηζε, ε ςεθηνπνίεζε, ε αληαγσληζηηθφηεηα, ε δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε, ζηα νπνία φια απηά πνπ ζαο είπα κπνξεί κε ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν λα κπνπλ. Πξέπεη λα ζαο πσ φηη ζηε βαζηθή καο δνπιεηά πεξηιακβάλεηαη θαη ε εθπαίδεπζε ησλ ζπλεξγαδφκελσλ θνξέσλ: Έρνπκε θάλεη γηα ηε ιαζξνκεηαλάζηεπζε εθπαίδεπζε ζε 200, 500, δηθαζηέο, εηζαγγειείο, αζηπλνκηθνχο. Βέβαηα ήηαλ ιίγν απνζπαζκαηηθφ σο ηψξα, ηνπο καδεχακε 2 κέξεο ζε κηα σξαία ειιεληθή πφιε θαη ηνπο κηινχζακε απφ ην πξσί σο ην βξάδπ, γη απηφ πεξίπνπ , θεχγαλε επαηζζεηνπνηεκέλνη. Αιιά ζέινπκε λα ην θάλνπκε πην ζπζηεκαηηθά, κε κηθξφηεξεο νκάδεο, κε κηα ζπγθεθξηκέλε εθπαηδεπηηθή νκάδα θαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν απνηέιεζκα. Όπσο αληηιακβάλεζηε φια απηά είλαη θάπσο αλνηθηά ζην θνηλφ θαη νπνηνζδήπνηε ζέιεη λα δξαζηεξηνπνηεζεί θαη λα καο βνεζήζεη είλαη εππξφζδεθηνο, εηδηθά ηψξα ζε φια απηά ηα θαιιηηερληθά ππάξρεη ρψξνο γηα πνιχ θφζκν, ν νπνίνο ζέιεη εζεινληηθά λα πξνζθέξεη έξγν. Όηαλ ιέσ εζεινληηθά, θαη ζηνλ εζεινληηζκφ ππάξρεη κηα πξννπηηθή, κπαίλεηο ζε έλα ρψξν, γλσξίδεζαη, βιέπεηο ηελ πξαγκαηηθφηεηα. Δγψ ζηελ ΤΓΑ, ζηελ αλαπηπμηαθή ζπλεξγαζία πνπ είρα κε ηηο ΜΚΟ, είρα πάξα πνιινχο αζθνχκελνπο, νη νπνίνη πηζηεχσ πήξαλ κηα θαιή εκπεηξία. (Ακολοσθεί ζσζήηηζη για ηη θύζη ηης εργαζίας ζηο ελληνικό δημόζιο και πως μπορεί κάποιος να είναι λειηοσργικός, δραζηήριος και δημιοσργικός ζηο ζσγκεκριμένο πλαίζιο). 11