ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ (ΠΕΡΙΤΤΟΙ) Ασκησεις - Φυλλαδιο 2

Transcript

1 ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ Τµηµα Β (ΠΕΡΙΤΤΟΙ) Ασκησεις - Φυλλαδιο 2 ιδασκων: Α. Μπεληγιάννης Ιστοσελιδα Μαθηµατος : Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018 Ασκηση 1. Εστω E ένας διανυσµατικός χώρος υπεράνω του σώµατος K, και f : E E ένας ενδοµορφισµός του E. Εστω x και y δύο ιδιοδιανύσµατα του f τα οποία αντιστοιχούν σε διαφορετικές ιδιοτιµές του f. Αν a, b K και ab 0, να δείξετε ότι το διάνυσµα a x + b y δεν είναι ιδιοδιάνυσµα της f. Ενας ενδοµορφισµός f : E E του K-διανυσµατικού χώρου E καλείται οµοθεσία µε λόγο λ, όπου λ K, αν : x E : f( x) = λ x δηλαδή f = λid E. Προφανώς για µια οµοθεσία f : E E µε λόγο λ, κάθε µη-µηδενικό διάνυσµα του E είναι ιδιοδιάνυσµα του f που αντιστοιχεί στην ιδιοτιµή λ. Ασκηση 2. Εστω f : E E ένας ενδοµορφισµός του K-διανυσµατικού χώρου E. (1) Αν ο ενδοµορφισµός f είναι οµοθεσία µε λόγο λ, τότε το λ είναι η µόνη ιδιοτιµή του f και κάθε µη-µηδενικό διάνυσµα του E είναι ιδιοδιάνυσµα του f που αντιστοιχεί στην ιδιοτιµή λ. (2) Αν κάθε µη-µηδενικό διάνυσµα του E είναι ιδιοδιάνυσµα του f, να δειχθεί ότι η f είναι οµοθεσία. Ασκηση 3. (1) Αν A και B είναι δύο n n πίνακες µε στοιχεία από ένα σώµα K, τότε : Tr(AB) = Tr(BA) (2) Να δειχθεί ότι όµοιοι πίνακες έχουν το ίδιο ίχνος. (3) Να δειχθεί ότι αν A και B είναι 2 2 πίνακες, τότε 1 οι πίνακες AB και BA έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό πολυώνυµο : P AB (t) = P BA (t). (4) Αν ο πίνακας A ή ο πίνακας B είναι αντιστρέψιµος, να δειχθεί ότι οι πίνακες AB και BA είναι όµοιοι, και άρα : P AB (t) = P BA (t) (5) Να δειχθεί ότι αν A και B είναι n n πίνακες, τότε γενικά οι πίνακες AB και BA δεν είναι όµοιοι. (6) Να δειχθεί ότι οι πίνακες AB και BA έχουν τις ίδιες ιδιοτιµές. Ασκηση 4. Θεωρούµε τον ακόλουθο πίνακα πραγµατικών αριθµών : Να ϐρεθούν οι ιδιοτιµές του A και ϐάσεις των αντίστοιχων ιδιοχώρων. Είναι ο πίνακας A διαγωνοποιήσιµος ; 1 Αποδεικνύεται γενικότερα ότι για τυχόντες n n πίνακες A και B, οι πίνακες AB και BA έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό πολυώνυµο : P AB(t) = P BA(t).

2 2 Ασκηση 5. Θεωρούµε τον ενδοµορφισµό του R-διανυσµατικού χώρου R 3 : και τον ενδοµορφισµό 2 του C-διανυσµατικού χώρου C 3 : f : R 3 R 3, f(x, y, z) = (x y, x + y, y z) f : C 3 C 3, f(x, y, z) = (x y, x + y, y z) (1) Να ϐρεθούν και στις δυο περιπτώσεις, οι ιδιοτιµές του f καθώς και οι αντίστοιχοι ιδιοχώροι. (2) Και στις δύο περιπτώσεις, να διαγωνοποιηθεί, αν αυτό είναι εφικτό, ο ενδοµορφισµός f. Ασκηση 6. Βρείτε τις ιδιοτιµές και τους αντίστοιχους ιδιοχώρους του πίνακα M 3 (R) 1 Είναι ο πίνακας A διαγωνοποιήσιµος ; Ασκηση 7. Να ϐρεθούν οι ιδιοτιµές και οι αντίστοιχοι ιδιοχώροι του πίνακα 1 1 M 3 (R) (1) Είναι ο πίνακας A διαγωνοποιήσιµος ; (2) Είναι ο πίνακας διαγωνοποιήσιµος υπεράνω του σώµατος C, όταν ϑεωρηθεί ως πίνακας µιγαδικών αριθ- µών ; Ασκηση 8. Να ϐρεθούν οι ιδιοτιµές και οι αντίστοιχοι ιδιοχώροι του ενδοµορφισµού f : R 2 [t] R 2 [t], P (t) f(p (t)) = P (t) P (t) Είναι διαγωνοποιήσιµος ο ενδοµορφισµός f; Ασκηση 9. Αν λ είναι µια ιδιοτιµή ενός ενδοµορφισµού f : E E ή ενός πίνακα A M n (K), να δείξετε ότι το λ m είναι ιδιοτιµή του ενδοµορφισµού f m ή του πίνακα A m αντίστοιχα, m 1. Ποιά είναι η σχέση των ιδιοχώρων V f (λ) και V f m(λ m ) ή των ιδιοχώρων V A (λ) και V A m(λ m ) αντίστοιχα ; Ασκηση 10. Εστω f : E E ένας ενδοµορφισµός του K-διανυσµατικού χώρου E, όπου dim K E <, και A M n (K) ένας n n πίνακας. Να δειχθεί ότι ο ενδοµορφισµός f, αντίστοιχα ο πίνακας A, είναι αντιστρέψιµος αν και µόνον αν για κάθε ιδιοτιµή λ του f, αντίστοιχα του A, ισχύει ότι : λ 0. (1) Αν ο f είναι ισοµορφισµός, να δείξετε ότι τα ακόλουθα είναι ισοδύναµα : (αʹ) Το λ K είναι ιδιοτιµή του f. (ϐʹ) λ 0 και το λ 1 είναι ιδιοτιµή του f 1. Ποιά είναι η σχέση των ιδιοχώρων V f (λ) και V f 1(λ 1 ); (2) Αν ο A είναι αντιστρέψιµος, να δείξετε ότι τα ακόλουθα είναι ισοδύναµα : (αʹ) Το λ K είναι ιδιοτιµή του A. (ϐʹ) λ 0 και το λ 1 είναι ιδιοτιµή του A 1. Ποιά είναι η σχέση των ιδιοχώρων V A (λ) και V A 1(λ 1 ); 2 Αν και πρόκειται για διαφορετικές απεικονίσεις, συµβολίζουµε χάριν απλότητας και στις δύο περιπτώσεις τους ενδοµορφισµούς µε το ίδιο σύµβολο, επειδή έχουν τον ίδιο τύπο ορισµού.

3 3 Ασκηση 11. (1) Εστω f : E E ένας ενδοµορφισµός του K-διανυσµατικού χώρου E. Αν ο f είναι ισοµορφισµός, τότε τα ακόλουθα είναι ισοδύναµα : (αʹ) Ο f είναι διαγωνοποιήσιµος. (ϐʹ) Ο f 1 είναι διαγωνοποιήσιµος. Επιπρόσθετα να δειχθεί ότι αν B είναι µια ϐάση του E στην οποία ο πίνακας του f είναι διαγώνιος, τότε ο πίνακας του f 1 στη ϐάση B είναι διαγώνιος. Ποιά είναι η σχέση των πινάκων M B B (f) και M B B (f 1 ); (2) Εστω A M n (K) είναι ένας n n πίνακας. Αν ο A είναι αντιστρέψιµος, τότε τα ακόλουθα είναι ισοδύναµα : (αʹ) Ο A είναι διαγωνοποιήσιµος. (ϐʹ) Ο A 1 είναι διαγωνοποιήσιµος. Επιπρόσθετα να δειχθεί ότι αν P είναι ένας αντιστρέψιµος πίνακας έτσι ώστε ο πίνακας P 1 AP είναι διαγώνιος, τότε ο πίνακας P 1 A 1 P είναι επίσης διαγώνιος. Ποιά είναι η σχέση των πινάκων P 1 AP και P 1 A 1 P ; Ασκηση 12. Να ϐρεθούν οι ιδιοτιµές και ϐάσεις των αντίστοιχων ιδιοχώρων του πίνακα M 3 (R) Ακολούθως να ϐρεθεί αντιστρέψιµος πίνακας P έτσι ώστε ο πίνακας P 1 AP να είναι διαγώνιος. Ποιά είναι η n-οστή δύναµη του πίνακα A; Ασκηση 13. Θεωρούµε τον πίνακα Να ϐρεθεί ο πίνακας A m, m M 3 (R) Ασκηση 14. Ποιές συνθήκες πρέπει να ικανοποιούν οι αριθµοί α, β, γ, δ, ɛ, ζ, έτσι ώστε ο πίνακας 3 α β γ 0 3 δ ɛ ζ να είναι διαγωνοποιήσιµος ; Ασκηση 15. Θεωρούµε τον πίνακα Να δειχθεί ότι : A 593 2A 15 = A M 3 (R) Ασκηση 16. Βρείτε τις ιδιοτιµές καθώς και τους αντίστοιχους ιδιοχώρους του πίνακα 0 i i i 0 i M 3 (C) i i 0

4 4 (1) Είναι ο πίνακας A διαγωνοποιήσιµος ; (2) Αν ο πίνακας A διαγωνοποιήσιµος, τότε : (αʹ) Να ϐρεθεί αντιστρέψιµος 3 3 πίνακας µιγαδικών αριθµών P έτσι ώστε ο πίνακας P 1 AP να είναι διαγώνιος. (ϐʹ) Να ϐρεθεί ο πίνακας A Ασκηση 17. Να ϐρεθούν αναγκαίες και ικανές συνθήκες τις οποίες πρέπει να ικανοποιούν τα ώστε ο πίνακας µ 3 0 ν να είναι διαγωνοποιήσιµος. µ, ν R, έτσι Ασκηση 18. (1) Να εξετασθεί αν οι πίνακες 1 1 και B = είναι όµοιοι. (2) Να εξετασθεί αν οι πίνακες και B = ν είναι όµοιοι. a b Ασκηση 19. (1) Εστω ένας 2 2 πίνακας µε στοιχεία από ένα σώµα K. Να δειχθεί ότι : c d P A (t) = t 2 (a + d)t + (ad bc) = t 2 Tr(A)t + Det(A) όπου Tr(A) = a + d είναι το ίχνος του A και Det(A) = ad bc είναι η οριζουσα του A, και : A 2 (a + d)a + (ad bc)i 2 = A 2 Tr(A)A + Det(A)I 2 = O 2 3 (2) Να ϐρεθεί η n-οστή δύναµη του πίνακα. 1 2 (3) Να δειχθεί ότι ο πίνακας ( ) 1 0, αν a = 0 1 a είναι όµοιος µε τον πίνακα 1 1, αν a 0 όπου a R. (4) Να εξετασθεί αν οι πίνακες A και B είναι όµοιοι, στις ακόλουθες περιπτώσεις : (αʹ) (ϐʹ)

5 5 (γʹ) (δʹ) ( 1 ) Ασκηση 20. Εστω A και B δύο όµοιοι πίνακες. Να δειχθεί ότι οι πίνακες A 2 και B 2 είναι όµοιοι. Ισχύει το αντίστροφο ; Ασκηση 21. Εστω οι µιγαδικοί αριθµοί a+bi και a bi, όπου a, b R. Να δειχθεί ότι οι αριθµοί a+bi και a bi είναι ιδιοτιµές ενός πίνακα A M 2 (R) και ακολούθως να ϐρεθεί αντιστρέψιµος πίνακας µιγαδικών αριθµών P έτσι ώστε : P 1 a + bi 0 A P = 0 a bi Ασκηση 22. Εστω A ένας διαγωνοποιήσιµος n n πίνακας πραγµατικών αριθµών και υποθέτουµε ότι οι µόνες ιδιοτιµές του είναι οι αριθµοί 1 και 1. Να δειχθεί ότι : A 2 = I n Ασκηση 23. Να προσδιορισθούν όλοι οι 2 2 πίνακες πραγµατικών αριθµών οι οποίοι έχουν ως ιδιοτιµές τους αριθµούς 2 και 1 µε αντίστοιχα ιδιοδιανύσµατα : ( ( 0) 1) και Ασκηση 24. Υποθέτουµε ότι το χαρακτηριστικό πολυώνυµο ενός n n διαγωνοποιήσιµου πίνακα A είναι το (1) Να ϐρεθεί το n. (2) Να ϐρεθεί η ϐαθµίδα του πίνακα A. P A (t) = t 3 (t 1) 2 (t 2) 5 (t + 2) 4 Ασκηση 25. Να εξετασθούν ως προς τη διαγωνοποίηση οι πίνακες πραγµατικών αριθµών : 1 1 A 1 = (1), A 2 =, A = , A 4 = , A n = Ασκηση 26. Εστω A ένας n n πίνακας πραγµατικών αριθµών και υποθέτουµε ότι οι µόνες ιδιοτιµές του A είναι οι 2, 1, 7, και 13, πιθανόν µε κάποιες πολλαπλότητες. Να δειχθεί ότι ο πίνακας A + I n είναι αντιστρέψιµος. Ασκηση 27. Να ϐρεθεί ένας 3 3 πίνακας πραγµατικών αριθµών A για τον οποίο τα διανύσµατα στήλες X = 1 1, Y = 0 1, Z = είναι ιδιοδιανύσµατα του A µε αντίστοιχες ιδιοτιµές 1, 2 και 3.

6 6 Ασκηση 28. Εστω f : E E ένας ενδοµορφισµός του K-διανυσµατικού χώρου E, όπου dim K E <. Αν να δειχθεί ότι ο f είναι διαγωνοποιήσιµος. E = Ker(f) Im(f) (1) (αʹ) Αν f 2 = Id E, να δείξετε ότι ο f είναι διαγωνοποιήσιµος. (ϐʹ) Αν f 2 = f, να δείξετε ότι ο f είναι διαγωνοποιήσιµος. (2) Εστω A M n (K). (αʹ) Αν A 2 = I n, να δείξετε ότι ο πίνακας A είναι διαγωνοποιήσιµος. (ϐʹ) Αν A 2 = A, να δείξετε ότι ο πίνακας A είναι διαγωνοποιήσιµος. Ασκηση 29. Θεωρούµε τη γραµµική απεικόνιση : f : R 3 R 3, f(x, y, z) = (x + kz, 2ky, ky + 2z) Να ϐρεθούν οι τιµές του k R για τις οποίες η f είναι διαγωνοποιήσιµη. Ασκηση 30. Να προσδιορισθεί ο n-οστός όρος της ακολουθίας Fibonacci (F n ) n 0, όπου F 0 = 0, F 1, F n+1 = F n + F n 1, n 1 Ασκηση 31. Εστω (x n ) n 0, (y n ) n 0 και (z n ) n 0 ακολουθίες πραγµατικών αριθµών οι οποίες συνδέονται µε τις παρακάτω αναγωγικές σχέσεις, n 1: x n = x n 1 y n = 2x n 1 3y n 1 2z n 1 z n = 2x n 1 + 4y n 1 + 3z n 1 Να ϐρεθούν οι ακολουθίες, αν γνωρίζουµε ότι : x 0 = 2, y 0 = 3, z 0 = 1.