ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΗ ΚΙΝΗΣΙΚΩΝ ΔΤΛΕΙΣΟΤΡΓΙΩΝ. Δρ. Κωνςταντύνοσ Υουςϋκησ Επ. Καθηγητόσ Υυςικοθεραπεύασ

Transcript

1 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΗ ΚΙΝΗΣΙΚΩΝ ΔΤΛΕΙΣΟΤΡΓΙΩΝ Δρ. Κωνςταντύνοσ Υουςϋκησ Επ. Καθηγητόσ Υυςικοθεραπεύασ

2 Διαχείριςθ ενόσ ατόμου με οξεία κάκωςθ νωτιαίου μυελοφ (ΚΝΜ) τουσ κύριουσ ςτόχουσ για τη διαχεύριςη ενόσ ατόμου που ϋχει υποςτεύ μια οξεύα κϊκωςη νωτιαύου μυελού (ΚΝΜ) περιλαμβϊνονται η διϊςωςη τησ ζωόσ του ατόμου, η ελαχιςτοπούηςη τησ νευρολογικόσ ζημύασ, η ςταθεροπούηςη τησ ςπονδυλικόσ ςτόλησ () και η πρόληψη των δευτερογενών ιατρικών επιπλοκών

3 Διαχείριςθ ενόσ ατόμου με οξεία κάκωςθ νωτιαίου μυελοφ (ΚΝΜ) Όταν λαμβϊνει χώρα η κϊκωςη, το προςωπικό των Πρώτων Βοηθειών εξαςφαλύζει αρχικϊ την ακινητοπούηςη τησ, τοποθετώντασ τον αςθενό ςε ύπτια θϋςη πϊνω ςτο ειδικό φορεύο με ιμϊντεσ, οπότε ακινητοποιεύται ολόκληρη η, από το κρανύο μϋχρι το ιερό οςτό. Δεν πρϋπει να εφαρμόζεται ςπονδυλικό ϋλξη μϋχρι να υπϊρξει ςαφόσ διϊγνωςη κϊκωςησ τησ, δηλαδό μετϊ την ολοκλόρωςη του κατϊλληλου απεικονιςτικού ελϋγχου ολόκληρησ τησ ςτο νοςοκομεύο. Αν δεν εύναι εφικτό η ςταθερότητα τησ και η αποςυμπύεςη του νευρικού ιςτού με μη χειρουργικϊ μϋςα, τότε ύςωσ υπϊρχει ϋνδειξη για χειρουργικό παρϋμβαςη.

4 Διαχείριςθ ενόσ ατόμου με οξεία κάκωςθ νωτιαίου μυελοφ (ΚΝΜ) Η ΚΝΜ ϋχει ωσ αποτϋλεςμα τη δυςλειτουργύα πολλών ςυςτημϊτων, οπότε το ϊτομο με ΚΝΜ διατρϋχει υψηλό ενδεχόμενο κύνδυνο για ιατρικϋσ επιπλοκϋσ, ειδικϊ κατϊ την οξεύα φϊςη μετϊ την κϊκωςη. Αν μπορούν να προληφθούν οι αρχικϋσ ιατρικϋσ επιπλοκϋσ τησ ΚΝΜ, τότε διευκολύνεται η πορεύα τησ αποκατϊςταςησ, ελαττώνεται η διϊρκεια τησ νοςηλεύασ, ο αςθενόσ υποφϋρει λιγότερο και μειώνεται το ςυνολικό κόςτοσ τησ ιατρικόσ φροντύδασ. Οι δευτερογενεύσ ιατρικϋσ επιπλοκϋσ μετϊ την ΚΝΜ μπορούν να παρατηρηθούν ακόμη και ςτα κα- λύτερα ιδρύματα, αλλϊ η επύπτωςη των επιπλοκών αυτών φαύνεται να εύναι αντιςτρόφωσ ανϊλογη προσ την ποιότητα τησ παρεχόμενησ φροντύδασ και τησ διαθϋςιμησ εμπειρύασ. Οι όποιεσ κλινικϋσ καταςτϊ- ςεισ πριν από την ΚΝΜ ύςωσ εκθϋτουν τον αςθενό με ΚΝΜ ςε υψηλότερο ενδεχόμενο κύνδυνο για την εκδόλωςη επιπλοκών, οι οπούεσ εύναι περιςςότερο πιθανόν ότι θα παρατηρηθούν ςτον μεγαλύτερο ςε ηλικύα ενόλικο, παρϊ ςτον νεαρό.

5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ ΣΗ ΣΑΘΕΡΟΣΗΣΑ ΣΗ : ΟΡΘΩΣΙΚΑ ΜΕΑ ΓΙΑ ΣΗ Σα ορθωτικϊ μϋςα που χρηςιμοποιούνται ςυχνϊ μετϊ μια ΚΝΜ για τον περιοριςμό τησ κινητικότητασ τησ την προςτατεύουν κατϊ τη διϊρκεια τησ επούλωςησ και παρϋχουν μηχανικό αποφόρτιςη.1-3 Τπϊρχουν πολλϊ ςχϋδια τϋτοιων ορθωτικών μϋςων, τα οπούα παρϋχουν διαφορετικού βαθμού υποςτόριξη ςε διαφορετικϊ τμόματα τησ. Λύγεσ τϋτοιεσ ορθώςεισ παρϋχουν πλόρη ακινητοπούηςη τησ, αλλϊ, ςε γενικϋσ γραμμϋσ, όςο μακρύτερη εύναι η όρθωςη και όςο καλύτερη εφαρμογό ϋχει, τόςο πιο αποτελεςματικό εύναι. Όταν μια όρθωςη χρηςιμοποιεύται για την προςταςύα τησ κατϊ τη διϊρκεια τησ επούλωςησ ενόσ κατϊγματοσ ό μετεγχειρητικϊ ύςτερα από χειρουργικό αρθρόδεςη, ςε γενικϋσ γραμμϋσ εφαρμόζεται για 10 ωσ 12 εβδομϊδεσ.

6 Αυχενικζσ ορκώςεισ Οι πιο απλϋσ ΑΟ εύναι μαλακϊ αυχενικϊ κολϊρα καταςκευαςμϋνα από πανύ ό αφρώδεσ πλαςτικό. Αυτϊ ςυνόθωσ εύναι ϊνετα και περιορύζουν την κινητικότητα του αυχϋνα, κυρύωσ μϋςω τησ αιςθητικόσ ανατροφοδότηςησ παρϊ λόγω μηχανικού περιοριςμού.4 Δεν ϋχουν ςημαντικό ϋνδειξη εφαρμογόσ ςτην τραυματικό ΚΝΜ. Άλλεσ ΑΟ εύναι ϋνα πιο ϊκαμπτο κολϊρο, αλλϊ αυτό δεν προςφϋρει επαρκό ακινητοπούηςη ςε μια τραυματικό κϊκωςη. τισ προκαταςκευαςμϋνεσ ΚΑΟ, οι οπούεσ εύναι καταςκευαςμϋνεσ από διϊφορα πλαςτικϊ υλικϊ ςε διϊφορα ςχϋδια για την παροχό περιςςότερησ υποςτόριξησ και περιοριςμού, περιλαμβϊνονται τα κολϊρα Philadelphia (εικόνα 2-1), Aspen και Miami, και διϊφορα ϊλλα κολϊρα με παρόμοια ςχϋδια.5 Αυτϊ τα κολϊρα εύναι χρόςιμα για μερικό ςταθεροπούηςη τησ, αλλϊ δε ςταθεροποιούν ολόκληρη τη. Ένασ χρόςιμοσ κανόνασ εύναι ότι κϊθε κηδεμόνασ που μπορεύ να αφαιρϋςει ο ύδιοσ ο αςθενόσ δεν μπορεύ να προςφϋρει ςταθερότητα για μια τραυματικό ΚΝΜ. Οι ΚΑΟ ςυνόθωσ ενδεύκνυνται για ςταθεροποιημϋνεσ μεςοαυχενικϋσ οςτικϋσ ό ςυνδεςμικϋσ κακώςεισ, ό μετεγχειρητικϊ όταν δεν απαιτεύται τόςο ϋντονοσ ϋλεγχοσ..

7 Αυχενικζσ ορκώςεισ Άλλα παραδεύγματα ΚΑΟ εύναι ςυςκευϋσ που αποτελούνται από ϋνα ινιακό και ϋνα γναθιαύο τεμϊχιο, τα οπούα ςυνδϋονται μϋςω δύο ό τεςςϊρων ρυθμιζόμενων μεταλλικών ςτηλών με πλϊκεσ ςτην πλϊτη και το ςτϋρνο αντύςτοιχα. Αυτού του εύδουσ οι ςυςκευϋσ παρϋχουν περιςςότερο περιοριςμό τησ κινητικότητασ του αυχϋνα από ό,τι τα κολϊρα. Ο ςτερνο-ινιακο-γναθιαύοσ ακινητοποιητόσ (sternal occipital mandibular immobizer - SOMI) εύναι ελαφρύσ και ςυνόθωσ πιο ϊνετοσ, καθώσ δεν υπϊρχουν οπύςθιεσ ρϊβδοι, κϊτι που διευκολύνει τη χρόςη του ςε κατακεκλιμϋνουσ αςθενεύσ. Επιπλϋον, μπορεύ να χρηςιμοποιηθεύ ϋνασ κεφαλόδεςμοσ γύρω από το μϋτωπο, αν πρϋπει να αφαιρεθεύ το γναθιαύο τμόμα (π.χ. κατϊ τη διϊρκεια τησ ςύτιςησ). Ο SOMI μπορεύ να εφαρμοςτεύ εύκολα και παρϋχει ουςιαςτικό περιοριςμό τησ κινητικότητασ ςτη μϋςη προσ κϊτω αυχενικό μούρα. Ένα ϊλλο παρϊδειγμα ΚΑΟ εύναι η όρθωςη Yale, η οπούα μοιϊζει με ϋνα μεγαλύτερο κολϊρο Philadelphia, οπότε αυξϊνεται ο περιοριςμόσ τησ κινητικότητασ.

8 Αυχενικζσ ορκώςεισ (ΗΑLO) Η μϋγιςτη ακινητοπούηςη τησ αυχενικόσ μούρασ εύναι εφικτό μϋςω τησ εφαρμογόσ αυχενο-κεφαλο-θωρακικών ορθώςεων, όπωσ εύναι η ϊκαμπτη όρθωςη H halo (εικόνα 2-2) και η ημιϊκαμπτη όρθωςη Minerva. Κατϊ τη διϊρκεια τησ οξεύασ φϊςησ τησ αυχενικόσ ΚΝΜ, εφαρμόζεται ςυχνϊ μια όρθωςη halo για εξωτερικό υποςτόριξη μετϊ μια περύοδο αυχενικόσ ϋλξησ ό μετϊ από χειρουργικό αυχενικό αρθρόδεςη. Αν και η όρθωςη halo παρϋχει μϋγιςτο περιοριςμό τησ κϊμψησ και τησ ϋκταςησ ςε μια δυνητικϊ αςταθό αυχενικό μούρα, δεν εγγυϊται τη διατόρηςη τησ ευθυγρϊμμιςησ και τησ τελικόσ αρθρόδεςησ. Η ςυςκευό αποτελεύται από ϋναν δακτύλιο halo, ϋνα γιλϋκο και ανορθωτικϋσ ρϊβδουσ. Ο δακτύλιοσ εύναι καταςκευαςμϋνοσ από ελαφρύ μϋταλλο, ςυμβατό με τουσ μαγνητικούσ τομογρϊφουσ, και πρϋπει να εύναι αρκετϊ μεγϊλοσ, ϋτςι ώςτε να υπϊρχει απόςταςη 1 cm μεταξύ αυτού και τησ κεφαλόσ.

9 Θωρακοςφυοϊερζσ ορκώςεισ Η ακινητοπούηςη τησ θωρακικόσ μούρασ από απλϊ ορθωτικϊ μϋςα εύναι δύςκολη υπόθεςη. ε γενικϋσ γραμμϋσ χρειϊζεται μια κατϊ παραγγελύα θωρακο-ςφυοώερό όρθωςη (ΘΟΙΟ) για τον περιοριςμό τησ κινητικότητασ ςτο ϊνω μιςό τησ θωρακικόσ μούρασ (εικόνα 2-3). Μια καλϊ καταςκευαςμϋνη ΘΟΙΟ μπορεύ να παρϋχει επαρκό προςταςύα ςτην κατώτερη θωρακικό μούρα. την ανώτερη θωρακικό μούρα ο ϊθικτοσ θωρακικόσ κλωβόσ παρϋχει ςχετικό ςταθερότητα και ελαχιςτοποιεύ την παρεκτόπιςη ενόσ κατϊγματοσ. Αυτό εύναι ευτυχϋσ, γιατύ αυτό το τμόμα τησ εύναι δύςκολο να ακινητοποιηθεύ με μια απλό όρθωςη. Η αποτελεςματικό ακινητοπούηςη τησ οςφυώκόσ μούρασ, ειδικϊ του κατώτερου τμόματόσ τησ, και τησ οςφυοώερόσ ϋνωςησ εύναι δύςκολο να γύνει με ορθωτικϊ μϋςα, αν και ςυχνϊ καταβϊλ- λεται η ςχετικό προςπϊθεια. Για την επύτευξη τησ μϋγιςτησ εξωτερικόσ ακινητοπούηςησ για τα κατώτατα τμόματα τησ οςφυώκόσ μούρασ ύςωσ χρειαςτεύ μια καλουπωτό ϊκαμπτη πυελικό ζώνη ό μια ιςχιακό ζώνη. Η όρθωςη πρϋπει να εκτεύνεται προσ τα πϊνω, προσ τη θωρακοςφυώκό μούρα. ε γενικϋσ γραμμϋσ η ιςχιακό όρθωςη δεν εύναι καλϊ ανεκτό και η αποτελεςματικότητϊ τησ ϋχει αμφιςβητηθεύ.

10 ΙΑΣΡΙΚΕ ΕΠΙΠΛΟΚΕ Καρδιαγγειακζσ επιπλοκζσ Οι καρδιαγγειακζσ παρεκκλίςεισ που τυπικά παρατθροφνται ςτθν οξεία ΚΝΜ είναι θ υπόταςθ και θ βραδυκαρδία, οι οποίεσ οφείλονται ςτθν ζκπτωςθ του τόνου του ςυμπακθτικοφ ςυςτιματοσ. τθν κλαςικι τριάδα τθσ νευρογενοφσ καταπλθξίασ περιλαμβάνονται θ υπόταςθ, θ βραδυκαρδία και θ υποκερμία (κλινικό ςθμείωμα «Κλαςικι τριάδα νευρογενοφσ καταπλθξίασ») Οι ϊμεςεσ καρδιαγγειακϋσ επιπλοκϋσ μετϊ μια ΚΝΜ οφεύλονται ςτη διατϊραξη τησ επικοινωνύασ με- ταξύ των υποδεκτικών οργϊνων και των κϋντρων ςτο εγκεφαλικό ςτϋλεχοσ, όπωσ και ςτη διατϊραξη του αυτόνομου νευρικού ςυςτόματοσ (ΑΝ). τισ καρδιαγγειακϋσ επιπλοκϋσ περιλαμβϊνονται ορθοςτατικό υπόταςη, η καρδιακό αρρυθμύα, οι θερμορρυθμιςτικϋσ διαταραχϋσ, η αυτονομικό δυςαντανακλαςτικότητα (ΑΔ) και οι θρομβοφλεβικϋσ διαταραχϋσ, που περιλαμβϊνουν την εν τω βϊθει φλεβοθρόμβωςη (ΕΥΘ) και την πνευμονικό εμβολό (ΠΕ).

11 Ορκοςτατικι υπόταςθ Ορκοςτατικι υπόταςθ Η ορκοςτατικι υπόταςθ είναι θ πτώςθ τθσ πίεςθσ του αίματοσ λόγω τθσ μεταβολισ τθσ κζςθσ του ςώ- ματοσ προσ τθν ανορκωμζνθ κζςθ. τα ςυμπτώματα περιλαμβάνονται θ ηάλθ, θ ςυγκοπι, θ αιμωδία γφρω από το πρόςωπο και θ ωχρότθτα (κλινικό ςθμείωμα Εύναι πιθανότερο να εκδηλωθεύ ςε ϊτομα με τϋλεια κϊκωςη πϊνω από το επύπεδο Θ6. Ο μηχανιςμόσ τησ ορθοςτατικόσ υπόταςησ περιλαμβϊνει τη διατϊραξη τησ ειςροόσ καρδιαγγειακών αιςθητικών ερεθιςμϊτων προσ το εγκεφαλικό ςτϋλεχοσ και τα προγαγγλιακϊ κϋντρα ςτον νωτιαύο μυελό. Σα ςυμπτώματα τησ ορθοςτατικόσ υπόταςησ εξαρτώνται από την εγκεφαλικό αιματικό ροό παρϊ από την απόλυτη τιμό τησ πύεςησ του αύματοσ.10

12 Καρδιακζσ αρρυκμίεσ Οι καρδιακϋσ αρρυθμύεσ παρατηρούνται πιο ςυχνϊ τισ πρώτεσ εβδομϊδεσ μετϊ την κϊκωςη και ςε αςθενεύσ με βλϊβεσ πϊνω από το επύπεδο Θ5. Αυτό ςυμβαίνει εξαιτίασ του ανεπαρκούσ ελέγχου του ςυμπαθητικού νευρικού ςυςτήματοσ και του τόνου του πνευμονογαςτρικού νεύρου, που δεν εξιςορροπείται. Η ςυμπαθητικό εννεύρωςη προσ την καρδιϊ εύναι από τα επύπεδα Θ1 ωσ Θ4, ενώ ο παραςυμπαθητικόσ ϋλεγχοσ τησ καρδιϊσ γύνεται από το πνευμονογαςτρικό νεύρο, το οπούο εκβϊλλει από το εγκεφαλικό ςτϋλεχοσ. Η βραδυκαρδία είναι η πιο ςυχνή αρρυθμία και μπορεί να επιδεινωθεί από δραςτηριότητεσ οι οποίεσ ερεθίζουν το πνευμονογαςτρικό νεύρο, όπωσ είναι η αναρρόφηςη από την τραχεία, η ςτροφή και η τοποθέτηςη του αςθενή ςε πρηνή θέςη, η αφόδευςη, ή ακόμη και το ρέψιμο. Αυτό η κατϊςταςη ςυνόθωσ αποδρϊμει εντόσ μερικών εβδομϊδων από την κϊκωςη, καθώσ αποδρϊμει και η νωτιαύα καταπληξύα, αλλϊ οι αςθενεύσ πρϋπει να παρακολουθούνται για πιθανό ςοβαρό βραδυκαρδύα όταν εκτελούνται οι προαναφερθεύςεσ δραςτηριότητεσ.

13 Αυτονομικι δυςαντανακλαςτικότθτα Αυτονομικό δυςαντανακλαςτικότητα Η ΑΔ, γνωςτό και ωσ αυτονομικό δυςαντανακλαςτικότητα, εύναι ϋνα ςύνδρομο μαζικόσ, ανιςόρροπησ αντανακλαςτικόσ ςυμπαθητικόσ δραςτηριοπούηςησ ςε αςθενεύσ με ΚΝΜ πϊνω από το επύπεδο Θ6. Η ΑΔ θεωρεύται ιατρικό επεύγον που πρϋπει να αναγνω- ριςτεύ και να αντιμετωπιςτεύ ϋγκαιρα. Η επύπτωςη αναφϋρεται ότι εύναι από 48% ωσ 85% των επιρρεπών ατόμων14, 15 και προκαλεύται από ϋνα βλαπτικό ερϋ- θιςμα κϊτω από το επύπεδο τησ κϊκωςησ, το οπούο δεν αντιλαμβϊνεται ο αςθενόσ εξαιτύασ τησ ϋλλειψησ αιςθητικότητασ. Αυτϊ τα βλαπτικϊ ερεθύςματα πιο ςυχνϊ παρϊγονται από την ουροδόχο κύςτη, καθώσ η υπερδιόγκωςη εύναι η βαςικότερη αιτύα. Μπορεύ να προκύψει και από την απόφραξη ενόσ καθετόρα Foley ό από αμϋλεια εκτϋλεςησ διαλεύποντα καθετη- ριαςμού.

14 Εν τω βάκει φλεβοκρόμβωςθ Η εν τω βϊθει φλεβοθρόμβωςη (ΕΥΘ) εύναι η πιο ςυχνό καρδιαγγειακό επιπλοκό μετϊ την οξεύα περύοδο τησ ΚΝΜ. Η επύπτωςη κυμαύνεται μεταξύ 8% και 100%, ανϊλογα με τον διαγνωςτικό ϋλεγχο που εφαρμόζεται.17, 18 Από πρόςφατα ςτοιχεύα προκύπτει ότι η επύπτωςη τησ ΕΥΘ ύςωσ να ελαττώνεται,18, 19 ενδεχομϋνωσ ωσ αποτϋλεςμα τησ αποτελεςματικόσ προφύλαξησ. τουσ παρϊγοντεσ ενδεχόμενου κινδύνου ςχετικϊ με την εκδόλωςη ΕΥΘ ςτην ΚΝΜ περιλαμβϊνονται η τριϊδα ςτϊςησ του Virchow, ο τραυματιςμόσ του ϋςω χιτώνα των αγγεύων και η υπερπηκτικότητα. Άλλοι παρϊγοντεσ ενδεχόμε- νου κινδύνου εύναι τα κατϊγματα του κϊτω ϊκρου, η μεγαλύτερη ηλικύα, η παχυςαρκύα, το ιςτορικό πρότερησ θρόμβωςησ, ο διαβότησ και η αρτηριακό αγγειακό νόςοσ.20

15 Αναπνευςτικζσ επιπλοκζσ Η επύπτωςη των αναπνευςτικών επιπλοκών μετϊ μια ΚΝΜ εύναι υψηλό22 και ςυνόθωσ αφορϊ ςε ειςρόφηςη, ατελεκταςύα και πνευμονύα. ε γενικϋσ γραμμϋσ, όςο μεγαλύτεροσ ςε ηλικύα εύναι ο αςθενόσ, όςο υψηλότερο εύναι το νευρολογικό επύπεδο και πιο τϋλεια η νευρολογικό βλϊβη, τόςο πιθανότερο εύναι να εκδηλωθούν τα παραπϊνω προβλόματα. Οι προώπϊρχουςεσ αναπνευςτικϋσ καταςτϊςεισ (π.χ. ιςτορικό καπνύςματοσ, χρόνια αποφρακτικό πνευμονοπϊθεια, βρογχικό ϊςθμα, πνευμονοπϊθεια και ϋντονη παχυςαρκύα) καθιςτούν τον αςθενό με ΚΝΜ πιο ευϊλωτο ςτην ανϊπτυξη αναπνευςτικών επιπλοκών. Η αναπνευςτικό ανεπϊρκεια κατϊ τη διϊρκεια τησ οξεύασ ΚΝΜ οφεύλεται ςε αρκετούσ λόγουσ. Εκδηλώνεται παρϊλυςη κϊποιων ό όλων των αναπνευςτικών μυών ςτην υψηλού επιπϋδου ΚΝΜ. Οι αςθενεύσ με κακώςεισ ςτο επύπεδο Α3 και πϊνω από αυτό αρχικϊ ςυνόθωσ δεν εύναι ςε θϋςη να αναπνεύςουν ανεξϊρτητα και χρειϊζονται μηχανικό αεριςμό για κϊποιο χρονικό διϊςτημα. Οι αςθενεύσ αυτού ενδϋχεται να μην μπορούν να απομακρύνουν τισ εκκρύςεισ επειδό ϋχουν απολϋςει την ικανότητα βόχα ωσ αποτϋλεςμα τησ παρϊλυςησ ςε διϊφορα επύπεδα των κοιλιακών μυών. Οι κακώςεισ του θώρακα, όπωσ εύναι τα κατϊγματα των πλευρών, ο αιμοθώρακασ ό ο πνευμοθώρακασ και οι θλϊςεισ των πνευμόνων, ςχετύζονται ςυχνϊ με τη θωρακικό ΚΝΜ και ύςωσ να προκαλϋςουν προςωρινό αναπνευςτικό ανεπϊρκεια.

16 Ουροποιογεννθτικζσ επιπλοκζσ Διαχείριςθ τθσ κφςτθσ Ουροποιογεννητικϋσ επιπλοκϋσ Διαχεύριςη τησ κύςτησ Οι ςτόχοι τησ διαχεύριςησ τησ νευρογενούσ κύ-ςτησ εύναι η καθιϋρωςη μιασ αποδεκτόσ μεθόδου παροχϋτευςησ τησ κύςτησ και η πρόληψη επιπλοκών, όπωσ εύναι η λούμωξη, ο ςχηματιςμόσ λύθων, η υδρο νϋφρωςη και η ςχετικό με την κύςτη ΑΔ. Αν και δεν αποτελεύ πλϋον μια από τισ κύριεσ αιτύεσ θανϊτου ατόμων με ΚΝΜ, η δυςλειτουργύα τησ κύςτησ παραμϋνει ϋνα μεύζον πρόβλημα προσ διαχεύριςη. Κατϊ τη διϊρκεια τησ ϊμεςησ μετϊ την κϊκωςη περιόδου, προτεύνεται ϋνασ μόνιμοσ καθε- τόρασ. Κατϊ τη διϊρκεια αυτόσ τησ περιόδου τησ νωτιαύασ καταπληξύασ η κατακρϊτηςη ούρων εύναι ςχεδόν βϋβαιη, αφού η κύςτη δεν ϋχει αντανακλα- ςτικϊ. Ένασ μόνιμοσ καθετόρασ παρϋχει επαρκό παροχϋτευςη τησ κύςτησ και επιτρϋπει τηςυνεχό μϋτρηςη τησ εκροόσ των ούρων όταν ο αςθενόσ με ΚΝΜ ενδϋχεται να εύναι ουροδυναμικϊ αςταθόσ. Η κατακρϊτηςη ούρων ό η παρουςύα ξϋνων ςωμϊτων ςτην κύςτη, περιλαμβανομϋνου και του καθετόρα, ύςωσ οδηγόςει ςε ςυχνϋσ ουρολοιμώξεισ.

17 εξουαλικότθτα εξουαλικότητα Η ςεξουαλικότητα αφορϊ ςτην ενςωμϊτωςη ςωματικών, ςυναιςθηματικών, νοητικών και κοινωνικών παραμϋτρων τησ προςωπικότητασ ενόσ ατόμου με ςκοπό την ϋκφραςη τησ θηλυκόσ ό ανδρικόσ ταυτότητασ.27 Η ΚΝΜ μπορεύ να ϋχει ςημαντικό αντύκτυπο ςτο ςωματικό εύδωλο ενόσ ατόμου και ςτην αυτοε- κτύμηςό του, κϊτι που επηρεϊζει τη ςεξουαλικότητα. Ο αντύκτυποσ τησ ΚΝΜ ςτη ςεξουαλικότητα ςε επύπεδο φυςιολογύασ εξαρτϊται από τη ςοβαρότητα τησ κϊκωςησ (π.χ. τϋλεια ό ατελόσ) και το επύπεδο τησ κϊκωςησ (π.χ. ΑΚΝ ό ΚΚΝ)

18 ΓΑΣΡΕΝΣΕΡΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ Οι ςτόχοι ενόσ αποτελεςματικού προγρϊμματοσ για το Οι γαςτρεντερικϋσ διαταραχϋσ (ΓΔ) εύναι ςυχνό φαινόμενο μετϊ μια ϋντερο εύναι η ελαχιςτοπούηςη ό η εξϊλει- ψη των μη οξεύα ΚΝΜ. Ουςιαςτικϊ όλοι οι αςθενεύσ ϋχουν παραλυτικό ειλεό, ςχεδιαςμϋνων κινόςεων του εντϋρου, η απομϊκρυνςη των γαςτρικό ατονύα και διϊταςη κατϊ τη διϊρκεια των αρχικών φϊςεων κοπρϊνων ςε τακτικϊ και προ- βλϋψιμα χρονικϊ τησ νωτιαύασ καταπληξύασ, αλλϊ η κατϊςταςη αυτό ςπϊνια διαρκεύ διαςτόματα, διϊρκειασ μύασ ώρασ από την αρχό μϋχρι το περιςςότερο από 5 ημϋρεσ. τϋλοσ, και η ελαχιςτοπούηςη των γαςτρεντερικών Η ςύτιςη από το ςτόμα δεν πρϋπει να ξεκινόςει μϋχρι να υπϊρχουν ςυμπτωμϊτων.4 εντερικού όχοι. Η διαχεύριςη κατϊ το διϊςτημα αυτό μπορεύ να περιλαμβϊνει ρινογαςτρικό αποςυμπύεςη και εναλλακτικούσ τρόπουσ διατροφόσ, όπωσ εύναι η ολικό περιφερικό διατροφό. Ενδϋχεται να εκδηλωθούν πεπτικό ϋλκοσ, οιςοφαγύτιδα και 36 Κακώςεισ Νωτιαύου Μυελού: Διαχεύριςη και Αποκατϊςταςη αιμορραγύα. Η προληπτικό αγωγό εύναι αποτελεςματικό με τη χορόγηςη ιςταμινικού ανταγωνιςτό των υποδοχϋων 2 και επαρκό διατροφικό υποςτόριξη. Η παγκρεατύτιδα ϋχει τον υψηλότερο επιπολαςμό τον πρώτο μόνα μετϊ την κϊκωςη και μπορεύ να ςχετύζεται με τη χορόγηςη ςτεροειδών. Αυτό πρϋπει να λαμβϊνεται υπόψη αν ο αδυναμικόσ ειλεόσ δεν αποδρϊμει ό αν υποτροπιϊζει αφού ϋχει αποδρϊμ

19

20 ΣΑΞΙΝΟΜΗΗ ΣΗ ΚΑΚΩΗ ΝΩΣΙΑΙΟΤ ΜΤΕΛΟΤ Η τετραπληγύα ορύζεται ωσ η απώλεια τησ κινητικότητασ και τησ αιςθητικότητασ ςτα αυχενικϊ τμόματα του νωτιαύου μυελού. Δεν περιλαμβϊνονται οι κακώςεισ του βραχιονύου πλϋγματοσ ό η κϊκωςη των περιφερικών νεύρων εκτόσ του ςπονδυλικού ςωλόνα. Η παραπληγύα ορύζεται ωσ το ϋλλειμμα τησ κινητικότητασ ό τησ αιςθητικότητασ ςτα θωρακικϊ, οςφυώκϊ ό ιερϊ τμόματα του νωτιαύου μυελού. την περύπτωςη τησ παραπληγύασ η νευρολογικό λειτουργύα των ϊνω ϊκρων εύναι ϊθικτη, αλλϊ, ανϊλογα με το επύπεδο τησ κϊκωςησ, ο κορμόσ, τα κϊτω ϊκρα και τα όργανα τησ λεκϊνησ ενδϋχεται να ϋχουν προςβληθεύ. Η παραπληγύα μπορεύ να αναφϋρεται και ςε κακώςεισ του μυελικού κώνου και τησ ιππουρύδασ, όχι όμωσ ςε βλϊβεσ του οςφυοώερού πλϋγματοσ ό κακώςεισ ςτα περιφερικϊ νεύρα εκτόσ του ςπονδυλικού ςωλόνα. Η χρόςη των όρων «τετραπϊρεςη» και «παραπϊρεςη» αποθαρρύνεται, καθώσ δεν περιγρϊφουν με ακρύβεια τισ ατελεύσ βλϊβεσ.

21 ΣΑΞΙΝΟΜΗΗ ΣΗ ΚΑΚΩΗ ΝΩΣΙΑΙΟΤ ΜΤΕΛΟΤ Μια τϋλεια κϊκωςη ορύζεται ωσ η απουςύα αιςθητικότητασ ό κινητικότητασ ςτα κατώτατα ιερϊ τμόματα (δηλαδό μη διϊςωςη τησ λειτουργύασ αυτών). Μια ατελόσ κϊκωςη ορύζεται ωσ η διατόρηςη τησ κινητικότητασ ό τησ αιςθητικότητασ κϊτω από το ΝΕΚ, που περιλαμβϊνει τα κατώτατα ιερϊ τμόματα (δηλαδό διϊςωςη τησ λειτουργύασ αυτών). Η διϊςωςη αυτό ελϋγχεται μϋςω τησ ελαφρϊσ αφόσ και του νυγμού ςτην πρωκτικό βλεννοδερματικό ϋνωςη (δερμοτόμιο Ι4 προσ Ι5), και ςτισ δύο πλευρϋσ, καθώσ και μϋςω τησ εκούςιασ ςυςτολόσ του πρωκτού και τησ εν τω βϊθει πρωκτικόσ αιςθητικότητασ ωσ μϋρουσ τησ εξϋταςησ του ορθού.

22

23 Προγνωςτικοί δείκτεσ για τθν τζλεια τετραπλθγία