1. Έννοια Επιχείρησης. Διακρίσεις οικονομικών μονάδων. 2. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης. Βασικές λειτουργίες.

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ 1 Ο. Επιχείρηση και Λογιστική. Κύρια σημεία. 1. Έννοια Επιχείρησης. Διακρίσεις οικονομικών μονάδων. 2. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης. Βασικές λειτουργίες. 3. Έννοια και σκοπός της λογιστικής. 4. Λογιστικές αρχές. Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. 5. Διακρίσεις Λογιστικής. Λογιστικά Βιβλία και κατηγορίες. Διπλογραφία και Απλογραφία.

2 1. Έννοια Επιχείρησης. Διακρίσεις οικονομικών μονάδων. Παραγωγικοί συντελεστές Εργασία (άνθρωπος) Φύση/Έδαφος (γη) Κεφάλαιο (χρήμα) Επιχειρηματικότητα (ιδέα, διοίκηση) Παραγωγική διαδικασία Χρήση παραγωγικών συντελεστών οι οποίοι με κατάλληλη «επεξεργασία» παράγουν το προϊόν ή δημιουργούν την υπηρεσία. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ στηρίζεται στην επιχειρηματική δράση που γίνεται με βάση αρχές οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων (management). Κύριες λειτουργίες της επιχειρηματικής δράσης Προγραμματισμός o Στρατηγική (πως θα επιτευχθεί το αποτέλεσμα) o Καθορίζει χρηματοδοτικές και άλλες πηγές o Χρονοδιάγραμμα Οργάνωση o Κατανομή έργου o Προσδιορισμός ευθυνών, εξουσιών και αρμοδιοτήτων Διοίκηση o Καθοδήγηση και οδηγίες Έλεγχος o Συγκρίνει απόδοση με επιθυμητό αποτέλεσμα o Καθορίζει διορθωτικές ενέργειες

3 Διακρίσεις οικονομικών μονάδων Οι οικονομικές μονάδες διακρίνονται ανάλογα με 2) τον κλάδο δραστηριότητας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον i. πρωτογενή τομέα (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία) ii. δευτερογενή τομέα (βιομηχανία, βιοτεχνία) 2) την νομική μορφή, σε i. ατομικές επιχειρήσεις, όπου υπάρχει ο ιδρυτής επιχειρηματίας ii. iii. προσωπικές εταιρίες (ομόρρυθμη, ετερόρρυθμη), όπου υπάρχουν δύο τουλάχιστον πρόσωπα που ονομάζονται εταίροι και διακρίνονται ανάλογα με την ευθύνη που έχουν έναντι σε τρίτους σε ομόρρυθμους ή ετερόρρυθμους εταίρους μετοχικές επιχειρήσεις, (εταιρίες περιορισμένης ευθύνης ή ανώνυμες εταιρίες) όπου η επιχείρηση ανήκει στους μετόχους. 2) τον φορέα σε i. ιδιωτικές επιχειρήσεις ii. iii. δημόσιες επιχειρήσεις μικτές επιχειρήσεις

4 2) Λειτουργικός Κύκλος Επιχείρησης Για να λειτουργήσει η επιχείρηση πρέπει πρώτα να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια. Αυτό γίνεται στο στάδιο της ίδρυσής της με κεφάλαια που προέρχονται από δύο πηγές την ιδιοκτησία της επιχείρησης (κεφάλαιο) και τις τράπεζες ή γενικότερα τους πιστωτές/προμηθευτές (υποχρεώσεις). Οι πηγές κεφαλαίου διακρίνονται ανάλογα με την λήξη τους σε Βραχυχρόνιες Μακροχρόνιες Οι ιδιοκτήτες εισφέρουν κεφάλαια στην επιχείρηση και σαν αντάλλαγμα παίρνουν τίτλους κυριότητας που εξαρτώνται από την νομική μορφή της επιχείρησης. Συγκεκριμένα όταν η επιχείρηση είναι ατομική υπάρχει ο επιχειρηματίας, όταν είναι προσωπική (ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη) υπάρχει ο εταίρος ενώ όταν η επιχείρηση είναι ανώνυμη υπάρχει ο μέτοχος. Η επιχείρηση έχει νομική αυτοτέλεια σε σχέση με τους ιδιοκτήτες της και δεν είναι υποχρεωμένη να τους επιστρέψει τα κεφάλαια που εισέφεραν παρά μόνο στην διάλυσή της (εκκαθάριση). Οι πιστωτές δανείζουν την επιχείρηση με αντάλλαγμα μια αυξημένη απόδοση (τόκος) στο αρχικό τους κεφάλαιο. Επίσης οι προμηθευτές παραγωγικών συντελεστών μπορούν να χαρακτηριστούν βραχυχρόνια πηγή κεφαλαίου για την επιχείρηση εφόσον προσφέρουν τους παραγωγικούς συντελεστές χωρίς να απαιτούν άμεση πληρωμή δίνοντας τη δυνατότητα στην επιχείρηση να τους πληρώσει από τα χρήματα που θα εισπράξει από την πώληση των προϊόντων ή υπηρεσιών που θα διαθέσει στους πελάτες της. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης. Στη συνέχεια με τα κεφάλαια η επιχείρηση αγοράζει παραγωγικούς συντελεστές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Τα προϊόντα πουλιούνται στους πελάτες της επιχείρησης και στη συνέχεια

5 εισπράττονται χρήματα τα οποία χρησιμοποιούνται για να αγοραστούν παραγωγικοί συντελεστές και έτσι συνεχίζεται ο λειτουργικός κύκλος της επιχείρησης. Συνοψίζοντας οι βασικές λειτουργικές δραστηριότητες της επιχείρησης είναι 1. Προμήθειες, δηλαδή ο εφοδιασμός της επιχείρησης με τους απαραίτητους παραγωγικούς συντελεστές (κυρίως πρώτες ύλες ή εμπορεύματα που έχουν υποστεί ολική ή μερική επεξεργασία). 2. Παραγωγή, δηλαδή ο συνδυασμός πρώτων υλών, εργασίας μέσω της παραγωγικής διαδικασίας για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. 3. Πώληση, Διάθεση δηλαδή των προϊόντων και υπηρεσιών στους πελάτες 4. Λογιστική, καταχώρηση των οικονομικών συναλλαγών και είσπραξη χρημάτων από τους πελάτες 5. Διοικητική, δηλαδή η οργάνωση και ο προγραμματισμός της επιχειρηματικής δράσης.

6 3. Έννοια και σκοπός της ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Α. Εξέλιξη λογιστικής επιστήμης. Σκοπός λογιστικής. Αρχικά στόχος της λογιστικής ήταν η διασφάλιση των κεφαλαίων των ιδιοκτητών των επιχειρήσεων από κλοπές και καταχρήσεις. Αργότερα με τη δημιουργία μεγάλων μονάδων (ανωνύμων εταιριών) σκοπός της ήταν η παροχή απαραίτητων πληροφοριών στους ενδιαφερόμενους (π.χ. μετόχους, πιστωτές και τράπεζες). Σήμερα η λογιστική μετεξελίχθηκε από χρηματοοικονομική σε διοικητική η οποία ασχολείται με τη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν το μέλλον της επιχείρησης και την επέκταση της παραγωγής. Αναλυτικότερα, η χρηματοοικονομική λογιστική αναφέρεται στην παροχή πληροφοριών που περιγράφουν τις πηγές προέλευσης των περιουσιακών στοιχείων, τις υποχρεώσεις και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. Τέτοιες πληροφορίες είναι το ποσό των διαθεσίμων, η ποσότητα και η αξία των αποθεμάτων καθώς και το ύψος των υποχρεώσεων προς τους πιστωτές/προμηθευτές. Αντίθετα, η διοικητική λογιστική έχει ως αντικείμενό της την ανάλυση και ερμηνεία των λογιστικών πληροφοριών ώστε η επιχείρηση να κατανείμει καλύτερα τους παραγωγικούς συντελεστές στα προϊόντα και στις δραστηριότητες που μεγιστοποιούν το κέρδος της. Η διοίκηση, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να αξιολογήσει τα διάφορα τμήματα και τους εργαζόμενους ή για να αποφασίσει ποια προϊόντα θα παραχθούν. Κύρια πηγή τέτοιων πληροφοριών είναι η αναλυτική λογιστική όπου προσδιορίζεται αναλυτικά το κόστος των διαφόρων λειτουργιών και δραστηριοτήτων της επιχείρησης και ελέγχεται η αποτελεσματικότητά τους. Εκτός από τη χρηματοοικονομική και τη διοικητική 1 υπάρχει και η φορολογική λογιστική η οποία παρακολουθεί τις φορολογικές υποχρεώσεις της επιχείρησης και προετοιμάζει και συμπληρώνει τις φορολογικές δηλώσεις της επιχείρησης. Επίσης σημαντική εργασία είναι και ο φορολογικός σχεδιασμός και η παροχή στην επιχείρηση συμβουλών και προβλέψεων για τις φορολογικές επιπτώσεις των οικονομικών συναλλαγών της επιχείρησης ώστε να ελαχιστοποιούνται οι φορολογικές επιβαρύνσεις. Συνοψίζοντας βασικός σκοπός της λογιστικής είναι η παροχή πληροφόρησης 1 Η Διοικητική λογιστική αναφέρεται συχνά και ως Λογιστική Κόστους.

7 Στα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης και Στις ενδιαφερόμενες ομάδες και φορείς (όπως μέτοχοι, τράπεζες, προμηθευτές, εργαζόμενοι)

8 Β. Έννοια λογιστικής Η λογιστική είναι επιστημονική διπλογραφική μέθοδος ποσοτικού προσδιορισμού καταγραφής/παρατήρησης (διαπίστωση λογιστικών γεγονότων με ορισμένα παραστατικά/δικαιολογητικά π.χ. τιμολόγια) ανάλυσης (καθορισμό λογιστικής εγγραφής και καταχώρισή της με χρονολογική σειρά στο Ημερολόγιο) κατάταξης (ταξινόμηση στο Καθολικό σε τάξεις) λογιστικών γεγονότων από τα οποία αποκαλύπτει στις ενδιαφερόμενες ομάδες συνοπτικά πληροφοριακά στοιχεία στις οικονομικές καταστάσεις (που σύμφωνα με τη διάταξη της παρ.1.του άρθρου 42 α του Ν. 2190/1920 περί Α.Ε.) περιλαμβάνουν τον Ισολογισμό το Λογαριασμό Αποτελέσματα Χρήσεως τον Πίνακα Διαθέσεως Αποτελεσμάτων και το Προσάρτημα Οι κυριότερες λειτουργίες της λογιστικής είναι προσδιορισμός της οικονομικής κατάστασης της οικονομικής μονάδας με τη λεπτομερή καταγραφή κατ είδος, ποσότητα και αξία όλων των στοιχείων της περιουσίας και των πηγών προέλευσής τους μέσω της Απογραφής και του Ισολογισμού, συνεχής παρακολούθηση των μεταβολών των στοιχείων της οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης με τη λειτουργία των λογαριασμών, αντιπαραβολή εσόδων προς δαπάνες, εξαγωγή οικονομικού αποτελέσματος και συνοπτική παρουσίασή του στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως, διενέργεια ελέγχων,

9 παροχή πληροφοριών στις ενδιαφερόμενες ομάδες που βρίσκονται είτε Σκοποί της Λογιστικής εντός της επιχείρησης (διοίκηση και διευθυντικά στελέχη) είτε εκτός της επιχείρησης (μέτοχοι, τράπεζες, χρηματιστήριο). Με βάση τις σύγχρονες απαιτήσεις η λογιστική έρχεται να εξυπηρετήσει την ανάγκη παροχής πληροφοριών σε κάθε ενδιαφερόμενο. Οι πληροφορίες αυτές αποτελούν πολύτιμο υλικό για τη λήψη ορθών αποφάσεων σε θέματα όπως : - Διαπίστωση της οικονομικής κατάστασης κρατών κλάδων ή οικονομικών μονάδωνοικονομικών οργανισμών - Αξιολόγηση των επιλογών που έχουν γίνει και προγραμματισμού (βραχυπρόθεσμουμακροπρόθεσμου). - Κατανομή των διαθέσιμων πόρων. Η κατανομή αυτή μπορεί να αναφέρεται σε επίπεδο κράτος (φορολογική πολιτική, Δημόσιες επενδύσεις κλπ) ομάδα κρατών(π.χ. αναπτυξιακή πολιτική στα πλαίσια της Ε.Ε.). Μπορεί επίσης να ενδιαφέρει Οργανισμούς όπως π.χ. Τράπεζες με σκοπό να κριθεί η σκοπιμότητα της χρηματοδοτήσεις κλάδων ή και μεμονωμένων οικονομικών οργανισμών. Σε επίπεδο οικονομικής μονάδας για την αριστοποίηση της κατανομής των διαθέσιμων πόρων μεταξύ των λειτουργιών του οργανισμού στη λήψη τέτοιων αποφάσεων βοηθά η Διοικητική Λογιστική. Απαραίτητη είναι η εξασφάλιση ελέγχου για την ομαλή διαχείριση και τη τήρηση των διαδικασιών που προβλέπονται από το νομοθετικό πλαίσιο καθώς και τις αποφάσεις του οικονομικού αυτού οργανισμού. Κατά κύριο λόγο ο έλεγχος αυτός είναι εσωτερικός (Internal control). Υπάρχουν όμως και πληροφορίες που προέρχονται από τη Λογιστική και απευθύνονται σε ενδιαφερόμενους έξω από τον οικονομικό οργανισμό. Οι ενδιαφερόμενοι αυτοί μπορεί να είναι ιδιοκτήτες, προμηθευτές, πελάτες, χρηματοδότες, κρατικές υπηρεσίες(π.χ. Δ/νση Εμπορίου), το προσωπικό, επιμελητήρια, ή ερευνητικά κέντρα. Κτλ. Για την επίτευξη των σκοπών που προαναφέρθηκαν η Λογιστική χρησιμοποιεί τεχνικές και διαδικασίες, που από πολλούς συγγραφείς αναφέρονται και ως τέτοιες (διαδικασίες) μπορούμε να αναφέρομαι : 1) Προσδιορισμός της οικονομικής κατάστασης της οικονομικής μονάδας με τη λεπτομερή καταγραφή κατ είδος, ποσότητα και αξία όλων των στοιχείων της περιουσίας της και των πηγών προέλευσης των στοιχείων (σύνταξη απογραφής, ισολογισμού). 2) Συνεχής παρακολούθηση των μεταβολών των στοιχείων της οικονομικής κατάστασης, της οικονομικής μονάδας, με τη χρήση των λογαριασμών. 3) Αντιπαραβολή εσόδων προς τις δαπάνες και εξαγωγή του οικονομικού αποτελέσματος. 4) Διενέργεια ελέγχου τυπικών και ουσιαστικών (Ελεγκτική). 5) Συλλογή-Επεξεργασία-Παροχή πληροφοριών που ζητούν οι ενδιαφερόμενοι.

10 Στάδια των διαδικασιών αυτών είναι : 1.Καταφραφή και καταχώρηση οικονομικών συναλλαγών (recording) 2.Κατάταξη και ταξινόμησή τους (classifying) 3.Αναφορά στους ενδιαφερόμενους (reporting) 4.Ανάλυση-ερμηνία των στοιχείων (analyzing and interpreting) 5.Διενέργεια προβλέψεων με βάση τα στοιχεία (forecasting and budgeting) 6.Λήψη αποφάσεων (decision making) Διακρίσεις της Λογιστικής Ανάλογα με το κριτήριο που θα χρησιμοποιήσουμε μπορούμε να κατατάξουμε τη Λογιστική: Α. Ανάλογα με το περιεχόμενό της μπορούμε να διακρίνουμε τη Λογιστική σε Γενική Λογιστική στην οποία περιλαμβάνονται οι βασικές αρχές οι οποίες χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε οικονομική μονάδα ανεξάρτητα από το μέγεθος της και στην ειδική Λογιστική η οποία ασχολείται με ειδικά λογιστικά θέματα που αφορούν τους οικονομικούς οργανισμούς και περαιτέρω να διαχωριστεί: Β. Ανάλογα με το κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται ο οικονομικός οργανισμός σε εμπορική, Βιομηχανική, τραπεζική, Λογιστική των Ο.Τ.Α., των Ν.Π.Δ.Δ. κτλ. Γ. Με κριτήριο τη νομική μορφή του φορέα σε Λογιστική των ατομικών επιχειρήσεων, εταιριών, Λογιστική των σωματείων-ιδρυμάτων, Λογιστική των ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων κτλ. Στην πράξη έχουμε συνδυασμό των κριτηρίων κι έτσι μπορούμε π.χ. να διακρίνουμε σε Λογιστική της ανώνυμης τραπεζικής εταιρίας. Δ. Με βάση τον τομέα σε Ιδιωτική και Δημόσια, ανάλογα με την φύση του φορέα της. Ε. Με βάση την οικονομική επιστήμη σε Μικροοικονομική Λογιστική (Microaccounting) και σε Μακροοικονομική λογιστική (Macroaccounting) Η Μικροοικονομική λογιστική μπορεί να υποδιαιρεθεί σε: 1)Επιχειρηματική Λογιστική(Business Accounting) και περιλαμβάνει την χρηματοοικονομική(financial) και την Διοικητική (Management) Λογιστική. 2)Κυβερνητική Λογιστική(Govermental Accounting) 3)Λογιστική της οικονομικής μονάδας (Household Accounting). H Μακροοικονομική ή Εθνική ή Κοινωνική Λογιστική επιδιώκει τον προσδιορισμό συνολικών οικονομικών μεγεθών για λήψη με βάση αυτά τα στοιχεία αποφάσεων. Υποδιαιρείται σε:

11 1)Λογιστική οικονομικού εισοδήματος.(national Income Accounting). 2)Λογιστική Εισροών-εκροών.(Input-Output Accounting) 3)Λογιστική Χρηματικών ροών.(money Flow Accounting) 4)Λογιστική Ισοζυγίου Πληρωμών.(Balance of Payments Accounting). ΣΤ. Από την πλευρά της ακαδημαϊκής διδασκαλίας κύρια η Γενική Λογιστική μπορεί να διακριθεί σε: -Βασικές Αρχές Λογιστικής.(Basic Accounting),που περιλαμβάνει θέματα όπως η έννοια των λογαριασμών, συστήματα καταχωρίσεων, αποσβέσεις, κατάρτιση Χρηματοοικονομικών καταστάσεων κτλ. -Μέση Λογιστική (Intermediate Accounting)που περιλαμβάνει λεπτομερή σχεδιασμό εννοιών, όπως έξοδα-έσοδα, ανάλυση θεμάτων περιουσιακής κατάστασης του οικονομικού οργανισμού (αποτίμηση στοιχείων, αποσβέσεις κ.ά.) ανάλυση κεφαλαίου και αποθεμάτων κ.τ.λ. -Και Προχωρημένη Λογιστική(Advanced Accounting)που περιλαμβάνει συνήθως θέματα λογιστικής των διαφόρων οργανισμών (π.χ Λογιστική εταιριών και θυγατρικών τους, κατάρτιση ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, Περιοδικών οικονομικών Καταστάσεων. Ζ. Ανάλογα με την ειδικότητα που απαιτείται σε Φοροτεχνική Λογιστική (Τax Accounting), Λογιστική Εταιριών κτλ. 1. Περιεχόμενο -Γενική Λογιστική -Ειδική Λογιστική 2. Κλάδο δραστηριοποίησης Του οικονομικού οργανισμού. 3. Με βάση τη νομική μορφή του φορέα. -Βιομηχανική Λογιστική -Εμπορική Λογιστική -Λογιστική των Ο.Τ.Α.κτλ. -Λογιστική των ατομικών επιχειρήσεων -Λογιστική των Σωματίων -Λογιστική των ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων κτλ. 4. Ιδιότητα του φορέα. -Ιδιωτική -Δημόσια 5. Με βάση την Οικονομική Επιστήμη. -Μικροοικονομική Λογιστική -Μακροοικονομική 6. Από πλευράς της ακαδημαϊκής διδασκαλίας. Λογιστική -Βασικές αρχές Λογιστικής -Μέση Λογιστική -Προχωρημένη Λογιστική 7. Ανάλογα με την -Φοροτεχνική Λογιστική

12 ειδικότητα -Λογιστική Εταιριών.

13 4. Λογιστικές αρχές. Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (Ε.Γ.Λ.Σ.) Α. ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 1. Αρχή της αυτοτέλειας επιχειρηματικής οντότητας, δηλαδή η επιχείρηση έχει νομική αυτοτέλεια, λειτουργεί ανεξάρτητα από τους μετόχους/επιχειρηματίες. Τα κτίρια ανήκουν στην επιχείρηση και όχι στον επιχειρηματία. 2. Αρχή της συνέχισης της δραστηριότητας της επιχείρησης. Οι Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζουν την περιουσιακή διάρθρωση της επιχείρησης με δεδομένο ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει τη λειτουργία της. 3. Αρχή της σταθερότητας της νομισματικής μονάδας μέτρησης. Η λογιστική καταγράφει μόνο εκείνα τα λογιστικά γεγονότα τα οποία μπορούν να αποτιμηθούν/μετρηθούν σε νομισματικές αξίες. 4. Αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων. Η λογιστική ξεχωρίζει τις οικονομικές συναλλαγές σε οικονομικές χρήσεις συνεχόμενες μεταξύ τους και ίσου χρονικού διαστήματος ώστε να επιτυγχάνεται η συγκρισιμότητα διαχρονικά. 5. Αρχή περιοδικότητας των αποτελεσμάτων. Η λογιστική παρουσιάζει τα οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης σε συγκεκριμένα (και ίσα μεταξύ τους) χρονικά διαστήματα ή οικονομικές χρήσεις. 6. Αρχή της αντικειμενικότητας, ώστε οι χρήστες των λογιστικών πληροφοριών να έχουν αξιόπιστη πληροφόρηση για την πορεία της επιχείρησης. 7. Αρχή του ιστορικού κόστους. Η λογιστική χρησιμοποιεί ως βάση για τη μέτρηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων το κόστος κατά την ημερομηνία αγοράς. 8. Αρχή της πραγματοποίησης του εσόδου. Η λογιστική αναγνωρίζει και καταχωρεί τα έσοδα μόνο τη στιγμή που ολοκληρώνεται η πώλησης του προϊόντος ή η παροχή της υπηρεσίας και όχι πριν. 9. Αρχή του συσχετισμού εσόδου εξόδου. 10. Αρχή της συνέπειας των λογιστικών μεθόδων. Για να εξυπηρετείται η αντικειμενική πληροφόρηση των χρηστών των λογιστικών πληροφοριών απαιτείται οι λογιστικές μέθοδοι να μην αλλάζουν διαχρονικά.

14 11. Αρχή της συντηριτικότητας. Τα έσοδα δεν θα πρέπει να είναι διογκωμένα ενώ τα έξοδα να είναι μειωμένα ώστε να φαίνεται ότι η επιχείρηση έχει καλύτερο αποτέλεσμα από το πραγματικό. 12. Αρχή του ουσιώδους. Μόνο τα σημαντικά για τον οικονομικό οργανισμό λογιστικά γεγονότα θα πρέπει να παρακολουθούνται.

15 5. Κατηγορίες Λογιστικών Βιβλίων. Λογιστικές μέθοδοι Α. Λογιστικές μέθοδοι, είναι Απλογραφία, κατά την οποία οι οικονομικές πράξεις καταχωρούνται κατά ημερολογιακή σειρά σε ένα βιβλίο ή λογαριασμό. Μειονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι δεν παρακολουθούνται όλα τα λογιστικά γεγονότα (π.χ. πώληση με πίστωση λογαριασμός πελάτες) και δεν εξάγεται αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημιά) από τις συναλλαγές της επιχείρησης. Διπλογραφία, κατά την οποία για κάθε οικονομική πράξη γίνεται διπλή λογιστική εγγραφή (χρεώνεται ένας λογαριασμός και πιστώνεται ένας άλλος) υπό την έννοια ότι κάθε οικονομική πράξη επιφέρει διπλή μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. Για παράδειγμα η αγορά εμπορευμάτων με μετρητά αυξάνει το λογαριασμό εμπορευμάτων (ο οποίος και χρεώνεται) και μειώνει το ταμείο (το οποίο και πιστώνεται). Β. Λογιστικά Βιβλία και Στοιχεία Τα βιβλία και στοιχεία που υποχρεώνεται κάθε επιχείρηση να τηρεί για να παρακολουθεί τις οικονομικές πράξεις που διεξάγει, αλλά και ο τρόπος που πρέπει να τα τηρεί ορίζονται από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.). Τα βιβλία που υποχρεώνει ο Κ.Β.Σ. να τηρούν οι επιτηδευματίες 2 χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Στην πρώτη και τη δεύτερη κατηγορία τα στοιχεία καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο και στην τρίτη κατηγορία με την διπλογραφική μέθοδο. Αναλυτικά 1. Βιβλία πρώτης κατηγορίας είναι το βιβλίο αγορών όπου καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο όλες οι αγορές που γίνονται με μετρητά ή με πίστωση κατά απόλυτη χρονολογική σειρά. 2. Βιβλία δεύτερης κατηγορίας είναι το βιβλίο εσόδων εξόδων όπου καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο σε ξεχωριστές κατηγορίες τα έσοδα και τα έξοδα της επιχείρησης. 2 Ο Κ.Β.Σ. αναφέρεται σε υποχρεώσεις επιτηδευματιών και δίνει στον όρο ευρύτερη έννοια. Ο επιτηδευματίας στις σημειώσεις είναι ταυτόσημη έννοια με την επιχείρηση.

16 3. Βιβλία τρίτης κατηγορίας όπου ο επιχειρηματίας καταχωρεί με τη διπλογραφική μέθοδο σύμφωνα με τις γενικά παραδεκτές αρχές της λογιστικής τις οικονομικές πράξεις της επιχείρησης. Τα κυριότερα βιβλία, σύμφωνα με το συγκεντρωτικό σύστημα (που είναι αυτό που εφαρμόζεται συνήθως), είναι τα Ημερολόγιο Αναλυτικό Συγκεντρωτικό Καθολικό Αναλυτικό Γενικό Βιβλίο Απογραφών και Ισολογισμού Βιβλίο Πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων και Πρακτικών Διοικητικού Συμβουλίου Βιβλίο Αποθήκης Συμπερασματικά, κάθε λογιστής για να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του πρέπει να γνωρίζει εκτός από τις λογιστικές αρχές και κανόνες και Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείών (Κ.Β.Σ.), με τον οποίο ορίζονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των επιτηδευματιών σχετικά με o την τήρηση των βιβλίων (προσδιορίζονται ανάλογα με το τζίροκύκλο πωλήσεων της επιχείρησης και αναπροσαρμόζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα) o την έκδοση των στοιχείων (δικαιολογητικά παραστατικά των οικονομικών συναλλαγών όπως τιμολόγιο, δελτίο αποστολής) και o την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων

17 Φορολογία Εισοδήματος, η οποία ορίζει τις φορολογικές υποχρεώσεις των φυσικών και νομικών προσώπων επιχειρήσεων Ν. 2190/1920 περί Ανωνύμων Εταιριών

18 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποιος είναι ο σκοπός της λογιστικής. 2. Δώστε παραδείγματα «χρηστών» / «ενδιαφερόμενων» των οικονομικών καταστάσεων. 3. Παραδείγματα τήρησης και ενημέρωσης βιβλίων α, β και γ κατηγορίας. 4. Διακρίσεις λογιστικής. 5. Διαφορές απλογραφίας και διπλογραφίας. 6. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης. 7. Βασικές αρχές και παραδοχές της λογιστικής.

19 Βασικές οικονομικές καταστάσεις Στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να ετοιμάσει τις παρακάτω οικονομικές καταστάσεις I. Ισολογισμός. II. Αποτελέσματα Χρήσης. III. Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων. IV. Ταμειακές Ροές. V. Προσάρτημα. Στη συνέχεια θα αναλύσουμε συνοπτικά τις παραπάνω οικονομικές καταστάσεις Εμφάνιση της περιουσίας-ισολογισμός Η επιχείρηση πραγματοποιεί, όπως είπαμε, μια συνεχή οικονομική δράση που εκδηλώνεται πραχτικά με το συνεχή μετασχηματισμό των στοιχείων της περιουσίας και που συνεπάγεται ένα οικονομικό αποτέλεσμα. Είναι εύλογο συνεπώς ο επιχειρηματίας να θέλει κατά διαστήματα να μάθει και πως έχει διαμορφωθεί η περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης σε ορισμένο χρονικό σημείο και τι αποτέλεσμα έχει προκύψει μέσα σε ένα χρονικό διάστημα, που λήγει στο ίδιο χρονικό σημείο. Από την άλλη μεριά το Κράτος επιβάλλει στην επιχείρηση την υποχρέωση τις ίδιες αυτές πληροφορίες να τις δημοσιεύει προκειμένου να γίνονται γνωστές στους ενδιαφερόμενους, όπως είναι το ίδιο το Κράτος, οι δανειστές της επιχείρησης, οι συνέταιροι, κλπ. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να προκύψουν αν η περιουσία καταγραφεί και αποτιμηθεί, δηλαδή αν συνταχθεί απογραφή. Είναι ανάγκη λοιπόν προκειμένου να έχουμε μία εικόνα της επιχειρηματικής περιουσίας να συντάξουμε απογραφή. Εντούτοις η παράθεση και η δημοσίευση της απογραφής, δεν παρέχει εύληπτη εικόνα της οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης, επειδή είναι λεπτομερειακή και παρέχει πληροφορίες αναλυτικές που δεν χρειάζονται, ενώ δεν είναι σαφείς οι γενικές κατά κατηγορία στοιχείων, που είναι το ζητούμενο. Γι αυτό καταφεύγουμε σε μια συνοπτική παράθεση της περιουσίας, σε κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων. Με βάση λοιπόν,τα μεγέθη που είτε επαλήθευσε είτε προσδιόρισε η πραγματική απογραφή, καταρτίζεται μια κατάσταση, ένας πίνακας, που περιέχει τα μεγέθη της περιουσίας σε κατηγορίες, συνοπτικά, έτσι όπως οι κατηγορίες αυτές αναφέρθηκαν παραπάνω στην ανάπτύξη της περιουσίας, κατηγορίες που κατατάσσονται σε δύο πεδία που εκφράζουν τις δύο απόψεις της περιουσίας. Ο πίνακας αυτός, είναι ο Ισολογισμός.

20 Ο ισολογισμός έχει σχήμα <<Τ>>, όπου πάνω από την οριζόντια γραμμή δεσπόζει ο τίτλος της επιχείρησης που δηλώνει τον ιδιοκτήτη ολόκληρης της περιουσίας που εικονίζεται με τον ισολογισμό. Η κάθετη γραμμή χωρίζει τον Ισολογισμό σε δύο πεδία : Το αριστερό και το δεξιό. Στο αριστερό πεδίο, κάτω από την οριζόντια γραμμή, καταχωρείται το ενεργητικό, δηλαδή τα μέσα που κατέχει η επιχείρηση για να πραγματοποιεί την οικονομική της δράση (αξίες) και τα στοιχεία που προκύψαν απ αυτή τη δράση (απαιτήσεις). Στο δεξιό πεδίο, το παθητικό δηλαδή, καταχωρούνται κατά δικαιούχο, οι κατηγορίες από τα κεφάλαια (δάνεια, πιστώσεις), που διατέθηκαν για να αποκτηθούν τα μέσα δράσης που αναφέρονται στο ενεργητικό και υποχρεώσεις που προκύψαν από τη δράση της επιχείρησης (φόροι, εισφορές). Ανάμεσα στις δύο αυτές εκφράσεις της περιουσίας μεσολαβεί όπως είπαμε η κάθετος, το πόδι του ταφ, που τις χωρίζει. Ο διαχωρισμός αυτός συμβολίζει το νομικό διαχωρισμό που ισχύει πάνω στην επιχειρηματική περιουσία και που προκύπτει απ το γεγονός ότι τα δικαιώματα των τρίτων (επιχειρηματία, προμηθευτών, δανειστών κλπ) δεν συνδέονται απευθείας με το ενεργητικό, αλλά ασκούνται κατά της επιχείρησης. Και αυτό είναι εύλογο γιατί αν κάποιος από τους δικαιούχους που φαίνονται στο παθητικό ασκούσε το δικαίωμά του πάνω σ ένα στοιχείο του ενεργητικού, θα εμπόδιζε την επιχείρηση να συνεχίσει τη λειτουργία της, πράγμα που θα απέβαινε εις βάρος των άλλων δανειστών, αλλά και τις ίδιας της επιχείρησης. Τη διάταξη και τις σχέσης του Ισολογισμού, εμφανίζεται το παρακάτω σχήμα ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Αξίες Απαιτήσεις Διαθέσιμα ΠΑΘΗΤΙΚΟ Κεφάλαια Μακροπρ Υποχρ Βραχυπρ Υποχρ Καθένα από τα δύο πεδία σ αυτά που χωρίζεται ο Ισολογισμός, διαιρείται σε μικρότερες ενότητες που παραθέτονται από πάνω προς τα κάτω στο κάθε πεδίο, με κριτήριο πάντοτε τη διάρκεια <<ζωής>> της καθεμιάς ενότητας. Και η κατάταξη αρχίζει από τα <<μακροβιότερα>> και κατεβαίνει προς τα πιο <<βραχύβια>>. Στο ενεργητικό αρχίζει από τα <<Πάγια>> που θα διατηρηθούν στην επιχείρηση σ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της και τελειώνει με τα <<Διαθέσιμα>> που η διάρκεια <<ζωής>> τους είναι ελάχιστη. Ανάλογα είναι και τα φαινόμενα του παθητικού, όπου η κατάταξη αρχίζει από το Κεφάλαιο που η διάρκειά του είναι όπως και των παγίων ίση με τη διάρκεια

21 λειτουργίας της επιχείρησης και τελειώνει στις <<Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις>> που μερικές πρέπει να εξοφληθούν σε διάστημα μικρότερο από ένα μήνα από την ημερομηνία του Ισολογισμού. Από τη παραπάνω ανάλυση φάνηκε ότι ο Ισολογισμός είναι μια συνοπτική λογιστική κατάσταση, που παρουσιάζει τη συνολική περιουσία της επιχείρησης σε δύο πεδία και σε βασικές κατηγορίες (πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί) στην ποιοτική (είδος) και ποσοτική της (αξία) σύνθεση, σ ένα δεδομένο χρονικό σημείο. Λόγω της μεγάλης πληροφοριακής αξίας που έχει για τους τρίτους ο Ισολογισμός, το Κράτος επιβάλλει : - ενιαίο τύπο Ισολογισμού - υποχρεωτική δημοσίευση του. Βέβαια ο Ισολογισμός πρέπει ακόμα να είναι <<ειλικρινής>>, να παρέχει δηλαδή απόλυτα ακριβή στοιχεία για την περιουσία, αλλά ακόμη να είναι και <<σαφής >> να είναι γνωστό δηλαδή και κοινό το περιεχόμενο του κάθε λογαριασμού που περιλαμβάνει. Όμως τα δύο αυτά αιτήματα ικανοποιούνται έξω από τους κανόνες που αφορούν τον Ισολογισμό και συγκεκριμένα το πρώτο, από τους κανόνες που αφορούν την απογραφή και το δεύτερο από τους κανόνες του Ενιαίου Λογιστικού Σχεδίου.Παραθέτουμε παρακάτω ένα υπόδειγμα, για ευκολότερη κατανόηση του ζητήματος. Χ&Ψ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Χ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΠΑΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΧΧΧΧ Οικοδομές ΧΧΧ Μηχανήματα ΧΧΧ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘ. ΔΑΝΕΙΑ ΧΧΧΧ. ΧΧΧ ΧΧΧ ΒΡΑΧΥΠΡ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ Προμηθευτές ΧΧΧ Αποθέματα Γραμ. πληρωτέα ΧΧΧ Υλικά ΧΧΧ Εισφορές Οφειλ. ΧΧΧ Εμπορεύματα ΧΧΧ Φόροί Οφειλόμενοι ΧΧΧ Προϊόντα ΧΧΧ ΧΧΧ Αξίες Συν/κες Εισπρ. ΧΧΧ ΧΧΧ ΧΧΧ Απαιτήσεις Πελάτες ΧΧΧ Χρεώστες ΧΧΧ ΧΧΧ ΧΧΧΧ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ Ταμείο ΧΧΧ Επιταγές ΧΧΧ ΧΧΧΧ

22 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓ/ΣΜΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ Λ/ΣΜΟΙ Έξοδα Προκ/να XXXX Μη δουλεμένα έσοδα ΧΧΧΧ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΕΤΙΚΟΥ ΧΧΧΧ= ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΧΧΧΧ Για τις παραπάνω κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων διατυπώνονται οι εξής παρατηρήσεις: -Πάγια είναι όσα τεχνικά μέσα (κτίρια, μηχανήματα, εγκαταστάσεις, πλοία, αυτοκίνητα κ.λ.π, κ.λ.π ),χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση για την λειτουργία της (παραγωγική και διοικητική) γι μια μακριά σειρά χρόνια. -Κυκλοφοριακά χαρακτηρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία είναι, είτε προϋποθέσεις ης λειτουργίας της επιχείρησης(υλικά)είτε συνέπειες αυτής της λειτουργίας (προϊόντα, απαιτήσεις, γραμμάτια κ.λ.π ) και που πάντως, το καθένα τους δεν διατηρείται στην επιχείρηση περισσότερο από ένα χρόνο. -<<Διαθέσιμα>>, είναι εκείνα τα χρηματικά μέσα που οι τρίτοι είναι υποχρεωμένοι από το Νόμο να τα δεχτούν,είτε σε μια συναλλαγή, είτε σε εξόφληση μιας απαίτησης. -Οι μεταβατικοί Λογαριασμοί τέλος, περιλαμβάνουν κυρίως προκαταβολές εξόδων, όπως ενοίκια ή ασφάλιστρα για την επόμενη χρήση, κ.λ.π. Εξάλλου, καθόσον αφορά κατηγορίες του Παθητικού δια τυπώνομε τις παρακάτω παρατηρήσεις: -Κεφάλαιο είναι το χρηματικό ποσό που κατατέθηκε είτε από το μοναδικό (προσωπικό) επιχειρηματία, είτε από τον κάθε συνέταιρο σε εκτέλεση της συμφωνίας τους και που θα μείνει να χρηματοδοτεί την επιχείρηση καθ ολη την διάρκεια της λειτουργίας της και μέχρι την διάλυση της και που τότε μόνο και με ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να το πάρουν πίσω αυτοί που το δικαιούνται -Αποθεματικά είναι τα χρηματικά ποσά από κέρδη που πραγματοποίησε η επιχείρηση και δεν τα ανέλαβε ο επιχειρηματίας, αλλά έμειναν και χρηματοδοτούν την επιχείρηση. -Μακροπρόθεσμες είναι οι υποχρεώσεις της επιχείρησης που λήγουν και πρέπει να εξοφληθούν, σε χρόνο που απέχει περισσότερο από ένα ημερολογιακό έτος από την ημερομηνία του Ισολογισμού. -Βραχυπρόθεσμες είναι οι υποχρεώσεις που λήγουν νωρίτερα από τη παραπάνω προθεσμία. -Οι Μεταβατικοί Λογαριασμοί του Παθητικού, περιλαμβάνουν κυρίως έσοδα που λόγισε η επιχείρηση, αλλά που δεν ανήκουν στη χρήση που αφορά ο Ισολογισμός, επειδή κυρίως, δεν παραδόθηκαν τα προϊόντα γι αυτά που λογίστηκαν τα έσοδα. Μεγάλης σημασίας στοιχείο στη περιουσιακή συγκρότηση της επιχείρησης, αποτελεί το κεφάλαιο που έχει καταθέσει ο επιχειρηματίας, επειδή εξασφαλίζει στην επιχείρηση οικονομική σταθερότητα, που οφείλεται στο γεγονός ότι το κεφάλαιο είναι μόνιμα απασχολημένο στην επιχείρηση και ουσιαστικά μια αδάπανη πηγή χρηματοδότησης, αφού αμείβεται μόνο από τα κέρδη και όταν υπάρχουν. Για τους λόγους αυτούς άλλωστε ξεχωρίζεται στο παθητικό και αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία, με αποτέλεσμα ο Ισολογισμός να χωρίζεται σε τρεις βασικές κατηγορίες μεγεθών: από τη μια μεριά το <<ενεργητικό>> (Ε) και από την άλλη στο <<Κεφάλαιο>> (Κ) ή <<Καθαρή Θέση>> (ΚΘ) ή <<Καθαρή Περιουσία>> (ΚΠ) και στο <<Πραγματικό Παθητικό>> (ΠΠ) δηλαδή στις υποχρεώσεις προς τους τρίτους.

23 Όπως είπαμε παραπάνω, το παθητικό στο σύνολο του δείχνει τις πηγές απ αυτές που προήλθε το χρήμα που επενδύθηκε στα στοιχεία του ενεργητικού. Αυτό σημαίνει φυσικά ότι τα δύο μεγέθη ενεργητικό και παθητικό είναι ίσα. Αν λοιπόν χωρίζουμε το παθητικό σε δύο ξεχωριστά μέρη, το κεφάλαιο και το πραγματικό παθητικό, σημαίνει ότι το άθροισμα τους είναι κατά μαθηματική αναγκαιότητα, ίσο με ενεργητικό, άρα ο Ισολογισμός εκφράζεται μαθηματικά, με την ισότητα : E=KΘ+ΠΠ Ο Ισολογισμός αυτού του τύπου αποκαλείται <<θετικός>> επειδή περιλαμβάνει καθαρή θέση, Ο ισολογισμός του τύπου : Ε+Έλλειμα = ΠΠ Ε=ΠΠ-Έλλειμα Αποκαλείται <<αρνητικός>>επειδή παρουσιάζει ελλειμματική καθαρή θέση. Αριθμητικά υποδείγματα των παραπάνω τύπων ισολογισμού, είναι τα παρακάτω : Υπόδειγμα θετικού ισολογισμού : ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Καθαρή Θέση 70,00 Παθητικό 80,00 Συν. Ενεργ. 150,00 Συν. Παθητικό 150,00 Υπόδειγμα ουδέτερου ισολογισμού : Όπου Ε>ΠΠ Ή 150,00(Ε)-80,00(ΠΠ)=70,00(Κ.Θ) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

24 Καθαρή Θέση 0,00 Παθητικό 150,00 Συν. Ενεργ. 150,00 Συν.Παθητ. 150,00 Όπου Ε=ΠΠ Ή 150,00(Ε)-150,00(ΠΠ)=0 Υπόδειγμα αρνητικού ισολογισμού : ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Καθαρή Θέση -50,00 Παθητικό 200,00 Συν. Ενεργ. 150,00 Συν.Παθητ. 150,00 Όπου Ε=ΠΠ-Κ.Θ. Ή 150,00(Ε)=200,00(ΠΠ)-50,00(Κ.Θ)

25 Ανάλυση των εννοιών των στοιχείων του Ενεργητικού και Παθητικού Α. Ενεργητικό ή Επένδυση περιούσιας Τα κεφαλαία χρηματικά ή υλικά, αποτιμημένα σε χρηματικές μονάδες, που έχουν εισφέρει στην επιχείρηση ο επιχειρηματίας και οι τρίτοι, αποτελούν τα μέσα με τα οποία δρα η επιχείρηση, για να πετύχει τους σκοπούς της. Τα κεφάλαια αυτά που λέγονται και επενδύσεις τα χρησιμοποιεί η επιχείρηση όπως έχουν ή για την απόκτηση μηχανημάτων, πρώτων και βοηθητικών υλών, εργαλείων, για χορηγήσεις πιστώσεων στους πελάτες της κ.λ.π. Οι επενδύσεις κεφαλαίων σε οικονομικά αγαθά(υλικά ή αύλα) και οι απαιτήσεις, που γίνονται για την εξυπηρέτηση των σκοπών της επιχειρήσεως, αποτελούν το ενεργητικό της. Κατά συνέπεια : Ενεργητικό ονομάζεται το σύνολο των οικονομικών μέσων, τα οποία αποτιμούνται σε χρηματικές μονάδες και τα οποία η επιχείρηση επιδιώκει να επιτύχει τους σκοπούς της. Με αλλά λόγια Διάκριση των Στοιχείων του Ενεργητικού. Η λογιστική διακρίνει τα ενεργητικά στοιχεία, από την άποψη του προορισμού τους, σε δυο μεγάλες κατηγόριες : τα πάγια και τα κυκλοφορούντα.. 1. Πάγια περιουσιακά στοιχεία ή πάγιο ενεργητικό Πάγια είναι τα αγαθά και τα δικαιώματα που προορίζονται να παραμείνουν μακροχρόνια, με την ίδια περίπου μορφή, στην επιχείρηση, καθώς και τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως και οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Ή γενικότερα : Πάγια είναι τα στοιχεία του ενεργητικού των οποίων η χρησιμότητα, σύμφωνα με τον προορισμό τους, διαρκεί περισσότερο από μια χρήση. Πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι τα οικόπεδα, τα κτίρια, τα μηχανήματα, τα έπιπλα, τα αυτοκίνητα κ.λ.π., που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για την εξυπηρέτηση των σκοπών της (για πάγια εκμετάλλευση ). Τα μηχανήματα, έπιπλα, αυτοκίνητα και αλλά περιουσιακά στοιχεία που αγοράζονται ή παράγονται από την επιχείρηση με προορισμό την πώληση τους, δεν αποτελούν πάγια στοιχεία αλλά κυκλοφορούντα. Αν όμως μια επιχείρηση παράγει π.χ. μηχανήματα για πώληση και κρατήσει ένα από αυτά, το οποίο θα χρησιμοποιήσει για την εξυπηρέτηση της παραγωγής της, αυτό αποτελεί πάγιο στοιχείο. Τα πάγια διακρίνονται σε δυο κατηγόριες : Εκείνα που η άξια τους παραμένει σταθερή, ή αυξάνεται ή ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου, για λόγους άσχετους με την δράση της επιχειρήσεως, όπως π.χ. γήπεδα, οικόπεδα Εκείνα που η άξια τους μειώνεται σταδιακά, επειδή υπόκεινται σε φθορά (λειτουργική, χρονική και οικονομική ), που λέγεται απόσβεση. Δηλαδή