ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ. ΣΕΙ ΑΜΘ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩ Γεώργιος Θερίοσ

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΕΙ ΑΜΘ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩ Γεώργιος Θερίοσ

2 Η ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΓΝΩΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:4 Μέρος 1

3 Ειζαγωγή το κεφϊλαιο αυτό θα επεξηγόςουμε ολόκληρη τη διαδικαςύα δημιουργύασ γνώςησ χρηςιμοποιώντασ το παρϊδειγμα τησ Matsushita Electric. Η μελϋτη τησ εταιρύασ χωρύζεται ςε δύο μϋρη. Σο πρώτο μϋροσ εξηγεύ την ανϊπτυξη μιασ ςυςκευόσ παραςκευόσ ψωμιού, γνωςτόσ ωσ «πιτικόσ Υούρνοσ». το δεύτερο μϋροσ θα αναλύςουμε τη ςυνεχό διαδικαςύα δημιουργύασ γνώςησ ςτο επιχειρηςιακό επύπεδο τησ Matsushita. Ο πιτικόσ Υούρνοσ τησ Matsushita εύναι η πρώτη εντελώσ αυτόματη ςυςκευό παραςκευόσ ψωμιού για οικιακό χρόςη, το Η ςυςκευό αυτό μετατρϋπει, τα υλικϊ ςε φρεςκοψημϋνο ψωμύ, κϊνοντασ τα πϊντα, από το ζύμωμα ωσ το ψόςιμο. Έχει ςυλλϊβει την τϋχνη του αρτοποιού με τϋτοιο τρόπο, ώςτε η κρύςιμη διαδικαςύα του ζυμώματοσ, μπορεύ να αναπαραχθεύ με ςυνϋπεια, χρηςιμοποιώντασ την ηλεκτρομηχανικό τεχνολογύα.

4 Ειζαγωγή (ζςνέσεια) Ο τρόποσ με τον οπούο δημιουργόθηκε ο πιτικόσ φούρνοσ πρώτον, ςκιαγραφεύ τα τϋςςερα εύδη μετατροπόσ τησ γνώςησ - κοινωνικοπούηςη, εξωτερύκευςη, ςυνδυαςμό, εςωτερύκευςη. Η περύπτωςη αυτό δεύχνει καθαρϊ πώσ κινητοποιεύται η ϊρρητη γνώςη ςτην αναζότηςη δημιουργικόσ καινοτομύασ. Δεύτερον, ςκιαγραφεύ τισ ςυνθόκεσ που την καθιςτούν δυνατό, καθώσ και τα πϋντε ςτϊδια τησ δημιουργύασ γνώςησ - την ανταλλαγό ϊρρητων γνώςεων, τη δημιουργύα ιδεών, την αιτιολόγηςη, την καταςκευό αρχετύπων και την πολλαπλαςιαςτικό αξιοπούηςη τησ γνώςησ. Όπωσ υποδεικνύεται η δημιουργύα γνώςησ δεν εύναι γραμμικό διαδικαςύα εύναι διαδικαςύα κυκλικό και επαναλαμβανόμενη. Σο δεύτερο μϋροσ τησ μελϋτησ αυτόσ δεύχνει ότι η γνώςη που δημιουργόθηκε μϋςα από την ανϊπτυξη του πιτικού Υούρνου ϋγινε αντικεύμενο επεξεργαςύασ μϋςα ότι Matsushita, οδηγώντασ ςε μια πιο ευρεύα ςπεύρα δημιουργύασ γνώςησ.

5 Εηαιπικό ςπόβαθπο Ωρύμανςη ιαπωνικόσ αγορϊσ οικιακών ςυςκευών το 70 - ιςχυρόσ ανταγωνιςμόσ των τιμών. Σο 1977, το 95,4% των ιαπωνικών νοικοκυριών όδη διϋθετε ϋγχρωμη τηλεόραςη, το 94,5% διϋθετε ηλεκτρικό ςκούπα και το 98,4% διϋθετε ψυγεύο, Επιπλϋον, διϊφοροι ανταγωνιςτϋσ από πρόςφατα βιομηχανοποιημϋνεσ χώρεσ εύχαν βελτιώςει τη θϋςη τουσ, ωσ ανταγωνιςτϋσ χαμηλού κόςτουσ. Ένα τριετϋσ επιχειρηςιακό ςχϋδιο ονόματι ACTION 61, ανακοινώθηκε το To ACTION όταν ακρωνύμιο των όρων Action (Δρϊςη), Cost Reduction (Μεύωςη Κόςτουσ), Topical Products (Επύκαιρα Προώόντα), Initiative in Marketing (Πρωτοβουλύα ςτο Μϊρκετινγκ), Organisational Reactivation (Οργανωςιακό Επανεργοπούηςη) και New Management Strength (Νϋο Ιςχυρό Μϊνατζμεντ). Ο αριθμόσ 61 αντιπροςώπευε το εξηκοςτό πρώτο ϋτοσ τησ περιόδου του αυτοκρϊτορα Φιροχύτο, δηλαδό, τη χρονιϊ 1986.

6 Εηαιπικό ςπόβαθπο (ζςνέσεια) Ο ςτόχοσ του ςχεδύου όταν διττόσ: (1) να βελτιωθεύ η ανταγωνιςτικότητα τησ Matsushita ςτισ κύριεσ δραςτηριότητεσ τησ, με τρόπο που να εςτιϊζει ςτο κόςτοσ και ςτο μϊρκετινγκ και (2) να ςυγκεντρωθούν οι απαιτούμενοι πόροι προκειμϋνου η εταιρεύα να ειςϋλθει ςε νϋεσ αγορϋσ που ιςτορικϊ κυριαρχούνταν από ανταγωνιςτϋσ όπωσ IBM, Hitachi, NEC. Oι δύο αυτού ςτόχοι εκφρϊςτηκαν με το γνωςτό ςύνθημα «Οικιακϋσ υςκευϋσ και Όχι Μόνο». Σο 1983 επόλθε δημιουργικό χϊοσ ςτην Ομϊδα Οικιακών υςκευών, καθώσ η εταιρεύα μετακύνηςε το ςτρατηγικό ςτόχο τησ από τισ οικιακϋσ ςυςκευϋσ ςτα βιομηχανικϊ προώόντα υψηλόσ τεχνολογύασ. Αυτό η ςτρατηγικό ςτροφό οδόγηςε ςτην αναδόμηςη τησ κύριασ δραςτηριότητασ τησ επιχεύρηςησ, καθώσ επύςησ και ςτη ςυγχώνευςη τριών τομϋων ςτον Σομϋα Μαγειρικών υςκευών.

7 Η Σςγσώνεςζη ηων Τπιών Πποβλημαηικών Παιδιών Σο Μϊιο του 1984, τρεισ τομεύσ ενοποιόθηκαν και αποτϋλεςαν τον Σομϋα Μαγειρικών υςκευών, ωσ μϋροσ του ςχεδύου ACTION 61. Ο ςκοπόσ όταν διπλόσ: πρώτον, βελτύωςη τησ αποδοτικότητασ τησ επιχεύρηςησ, με ελαχιςτοπούηςη τησ επικϊλυψησ πόρων, και ανϊπτυξη, μϋςα από το ςυνδυαςμό τησ τεχνολογύασ και τησ τεχνογνωςύασ των τριών τομϋων. Οι τρεισ τομεύσ όταν: ο Σομϋασ Φυτρών Ρυζιού, που καταςκεύαζε ςυςκευϋσ που μαγεύρευαν ρύζι και ελϋγχονταν από μικροώπολογιςτό, ο Σομϋασ θερμαντικών υςκευών, που καταςκεύαζε ζεςτϊ πιϊτα, τοςτιϋρεσ και καφετιϋρεσ χρηςιμοποιώντασ την τεχνολογύα τησ επαγωγικόσ θερμότητασ, και ο Σομϋασ Κινητόρων, που καταςκεύαζε μηχανοκύνητα προώόντα, όπωσ επεξεργαςτϋσ τροφύμων.

8 Η Σςγσώνεςζη ηων Τπιών Πποβλημαηικών Παιδιών Όλα αυτϊ τα προώόντα αντιμετώπιζαν την ωρύμανςη τησ αγορϊσ. Σα οφϋλη από τη ςυγχώνευςη δεν όταν ϊμεςα ορατϊ. Τπόρχε η αύςθηςη ότι κϊτι νϋο ϋπρεπε να ξεκινόςει, χρηςιμοποιώντασ τα χαρακτηριςτικϊ των τριών τομϋων.

9 Επιηπέποςζερ ζςνθήκερ ζηη Matsushita H ςυγχώνευςη των τριών τομϋων ειςόγαγε ϋνα αίςθημα κρίςησ ςτον Σομϋα Μαγειρικών υςκευών. Σο ςυνακόλουθο δημιουργικό χάοσ ενϋπνευςε ςε ατομικό επύπεδο και εξαςφϊλιςε τη δϋςμευςη των εργαζομϋνων ςε ολόκληρο τον τομϋα. Η ςυγχώνευςη ϋφερε επύςησ την απαιτούμενη ποικιλία. Οι τρεισ τομεύσ μαζύ απαςχολούςαν υπαλλόλουσ, που προϋρχονταν από εντελώσ διαφορετικϋσ κουλτούρεσ. Ήταν εμφανϋσ ότι εύχαν διαφορετικϊ υπόβαθρα και διαφορετικό τρόπο εργαςύασ. Για να βελτιωθεύ η επικοινωνία, ώςτε να ευνοηθεύ ο πλεοναςμόσ πληροφοριών ο νϋοσ τομϋασ ϋςτειλε 13 μεςαύα διευθυντικϊ ςτελϋχη που προϋρχονταν από διαφορετικούσ τομεύσ ςε μια τριόμερη ςυνϊντηςη εκτόσ εταιρεύασ, ςε μια προςπϊθεια να κινητοποιηθούν και να επικοινωνόςουν την ϊρρητη γνώςη τουσ. Επύςησ ο τομϋασ προςωπικού εξϋδωςε ϋντυπα που προωθούςαν την επικοινωνύα ανϊμεςα ςτουσ εργαζόμενουσ.

10 Επιηπέποςζερ ζςνθήκερ ζηη Matsushita Η τελευταύα επιτρϋπουςα ςυνθόκη όταν η ανϊπτυξη τησ οργανωςιακόσ πρόθεςησ, που αφορούςε την καθοδόγηςη μιασ ομϊδασ διαφορετικών ατόμων προσ ϋνα κοινό ςτόχο, μια κοινό κατεύθυνςη. Για να βρεθεύ ποια θα μπορούςε να εύναι αυτό η κοινό κατεύθυνςη του τμόματοσ, εςτϊλη ςτισ ΗΠΑ, το 1984, μια ομϊδα ςχεδιαςμού, για να παρατηρόςει τισ διϊφορεσ τϊςεισ ςτην καθημερινό ζωό των Αμερικανών. Η ομϊδα ϋφταςε ςτο ςυμπϋραςμα ότι οι μαγειρικϋσ ςυςκευϋσ θα ϋπρεπε να καθιςτούν το μαγεύρεμα εύκολη υπόθεςη, ταυτόχρονα όμωσ και νόςτιμο και πλούςιο το φαγητό ςε θρεπτικό αξύα. Ωσ αποτϋλεςμα όλων αυτών, το τμόμα κατϋληξε ςε μια γενικό ϋννοια που ϋγινε γνωςτό ωσ «Εύκολο & Πλούςιο».

11 Η ππώηη ζπείπα δημιοςπγίαρ γνώζηρ καηά ηη διάπκεια ανάπηςξηρ ηος ζπιηικού θούπνος Θα παρατηρόςουμε τρεισ κύκλουσ ςτη διαδικαςύα δημιουργύασ γνώςησ. Κϊθε κύκλοσ ξεκινϊ με την ανταλλαγή εμπειριών από τα μϋλη τησ ομϊδασ. Από αυτϋσ τισ κοινϋσ εμπειρύεσ δημιουργούνται ιδέεσ ή και αρχέτυπα. Οι ιδϋεσ και τα αρχϋτυπα αιτιολογούνται ϋναντι τησ οργανωςιακόσ πρόθεςησ. Ο επόμενοσ κύκλοσ ξεκινϊ με ςκοπό εύτε να βελτιώςει το αποτϋλεςμα του προηγούμενου κύκλου εύτε για να ξεπεραςτούν οι αδυναμύεσ του. Ο πρώτοσ κύκλοσ ϊρχιςε με την ανταλλαγό εμπειριών μεταξύ των μελών τησ πιλοτικόσ ομϊδασ. τη ςυνϋχεια, η ομϊδα εξωτερύκευςε την ιδϋα του προώόντοσ ςυγκεκριμενοποιώντασ τα χαρακτηριςτικϊ του, και καταςκεύαςε ϋνα πρότυπο.

12 Η ππώηη ζπείπα δημιοςπγίαρ γνώζηρ καηά ηη διάπκεια ανάπηςξηρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο δεύτεροσ κύκλοσ ϊρχιςε όταν μια μηχανικόσ λογιςμικού, μοιρϊςτηκε την εμπειρύα ενόσ αρχιαρτοποιού, για να μϊθει πώσ να ζυμώνει ςωςτϊ τη ζύμη του ψωμιού (τεχνικό ςτριφτού τεντώματοσ). Αφού το πρότυπο μπορούςε να παρϊγει νόςτιμο ψωμύ η διαδικαςύα μπόκε ςτον τρύτο κύκλο. Ο τρύτοσ κύκλοσ ξεκύνηςε με την επικοινώνηςη τησ ϊρρητησ γνώςησ μεταξύ των μελών τησ ομϊδασ εμπορευματοπούηςησ. την αρχικό ομϊδα προςτϋθηκαν νϋα μϋλη που προϋρχονταν από τα τμόματα παραγωγόσ και μϊρκετινγκ. Η ομϊδα ανϋπτυξε καινοτόμο τρόπο ζυμώματοσ, ο οπούοσ ςυνύςτατο ςτην προςθόκη μαγιϊσ και βελτύωςε περαιτϋρω την ποιότητα του ψωμιού, μειώνοντασ το κόςτοσ. Η επιτυχύα του πιτικού Υούρνου οδόγηςε ςτην Πολλαπλαςιαςτικό αξιοπούηςη τησ γνώςησ ςε εταιρικό επύπεδο.

13 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος υςτόθηκε μια πιλοτικό ομϊδα, ςτην οπούα ςυμμετεύχαν υπϊλληλοι του Εργαςτηρύου Οικιακών υςκευών, ϋνα εργαςτόριο Έρευνασ και Ανϊπτυξησ που υποςτόριζε τα προώόντα τεςςϊρων τομϋων, ανϊμεςα ςτα οπούα και του Σομϋα Οικιακών υςκευών, ϋνασ μηχανικόσ ςχεδιαςμού και ϋνασ μηχανικόσ λογιςμικού, οι οπούοι όταν εξοικειωμϋνοι με την παραςκευό ψωμιού. Η ομϊδα που ςυςτϊθηκε για το ςυγκεκριμϋνο αυτό ςκοπό ϋκανε αρκετϋσ ςυζητόςεισ προκεύμενου να αναπτύξει μια ιδϋα για κϊποιο νϋο προώόν η οπούα θα ανταποκρινόταν ςτο ςύνθημα «Εύκολο και Πλούςιο". Επικεφαλόσ τϋθηκε ο Μαςϊο Σορικόςι του εργαςτηρύου οικιακών ςυςκευών.

14 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο Σιρικόςι ανϋπτυξε τισ ακόλουθεσ προδιαγραφϋσ του προώόντοσ: Η ςυςκευό πρϋπει να ζυμώνει και να ψόνει το ψωμύ αυτόματα από τη ςτιγμό που τοποθετούνται τα υλικϊ μϋςα ςε αυτό. Δεν πρϋπει να απαιτεύται ειδικό μεύγμα υλικών. Ένασ ενςωματωμϋνοσ χρονομετρητόσ πρϋπει να επιτρϋπει ςτο χρό ςτη να ετοιμϊζει τα υλικϊ από το βρϊδυ και. να ϋχει ϋτοιμο το ψωμύ για το πρωινό. Η παραςκευό του ψωμιού δεν πρϋπει να επηρεϊζεται από τη Θερμοκραςύα του ςωματύου Σο ψωμύ πρϋπει να ϋχει ωραύο ςχόμα. Πρϋπει να ϋχει καλύτερη γεύςη από οποιοδόποτε ϊλλο ψωμύ μαζικόσ παραγωγόσ. Η λιανικό τιμό πρϋπει να εύναι μεταξύ και γιεν.

15 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος τον πρώτο κύκλο δημιουργύασ γνώςησ παρατηρούμε πώσ λειτουργούν οι πϋντε επιτρϋπουςεσ ςυνθόκεσ. Πρώτον, ςτην πιλοτικό ομϊδα εύχε δοθεύ πλόρησ αυτονομία. Δεύτερον, υπόρχε η απαιτούμενη ποικιλία (ϋνα μϋλοσ από ςχεδιαςμό προώόντων, τρύα από τισ μηχανϋσ, δύο από τα ςυςτόματα ελϋγχου και τρύα από την ανϊπτυξη λογιςμικού), αφού κϊθε μϋλοσ τησ πιλοτικόσ ομϊδασ εύχε διαφορετικό βϊςη γνώςεων. Σρύτον, υπόρχε πλεοναςμόσ πληροφοριών, εφόςον τα ϊτομα που εύχαν διαφορετικϋσ βϊςεισ γνώςεων εύχαν την ύδια θϋςη εργαςύασ. Σϋταρτον, ειςήχθη δημιουργικό χάοσ, με τη ςυνϋνωςη τριών τομϋων. Σϋλοσ, η ιδϋα «Εύκολο και Πλούςιο» αποτϋλεςε την οργανωςιακή πρόθεςη, που χρηςύμευε ςτο ςυντονιςμό και την καθοδόγηςη των δραςτηριοτότων των εργαζόμενων ςτον Σομϋα Μαγειρικών υςκευών.

16 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο πρώτοσ κύκλοσ τησ ςπεύρασ λειτούργηςε ωσ εξόσ: Η κοινό γενικό αντύληψη «εύκολο και πλούςιο» λειτούργηςε ωσ κατευθυντόρια γραμμό ςτισ ςυζητόςεισ αυτϋσ επικοινώνηςη άρρητησ γνώςησ. Η ϋννοια όταν αρκετά γενική ώςτε να ςυμπεριλϊβει ιδϋεσ τησ ϊρρητησ γνώςησ που κατεύχε ο καθϋνασ. Σαυτόχρονα, όμωσ, όταν και τόςο ςυγκεκριμένη ώςτε να αποςαφηνύζει αυτό που θϋλανε: ευκολύα ςτη χρόςη και αυθεντικό ποιότητα. Για να επιτευχθεύ η «εύκολη χρόςη» η ϊρρητη γνώςη κϊθε μϋλουσ και οι επιθυμύεσ των καταναλωτών εξωτερικεύτηκαν ωσ χαρακτηριςτικά του προΰόντοσ (αυτόματη ζύμωςη και ψόςιμο από την ςτιγμό που τοποθετούνται τα υλικϊ και χρονομετρητόσ προετοιμαςύασ υλικών από το βρϊδυ για να εύναι ϋτοιμο το ψωμύ το πρωύ). Έτςι μια νέα ιδέα δημιουργόθηκε αφού ϋγινε κοινό ςε όλουσ η ϊρρητη γνώςη.

17 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος τη ςυνϋχεια η ιδϋα του προώόντοσ αιτιολογήθηκε ϋναντι τησ ϋννοιασ «εύκολο και πλούςιο» και ϋγινε αποδεκτό. Από τη ςτιγμό που η ιδϋα αιτιολογόθηκε καταςκευϊςτηκε ϋνα αρχϋτυπο ςυνδυϊζοντασ τη ρητό γνώςη, ςυνδυϊζοντασ δηλαδό την υπϊρχουςα τεχνολογύα. Παρόλα αυτϊ το πρότυπο ϋψηνε υπερβολικϊ την κρούςτα και ϊφηνε ωμό το εςωτερικό τησ ζύμησ, μη ικανοποιώντασ την αρχικό ιδϋα. Ωσ εκ τούτου, η διαδικαςύα δημιουργύασ γνώςησ πϋραςε ςτον δεύτερο κύκλο.

18 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο δεύτεροσ κύκλοσ τησ ςπεύρασ λειτούργηςε ωσ εξόσ: το δεύτερο κύκλο, η ομϊδα εύχε να επιλύςει το πρόβλημα του να κϊνει τη ςυςκευό να ζυμώνει τη ζύμη ςωςτϊ. Για να επιλυθεύ το πρόβλημα του ζυμώματοσ, η Ικούκο Σανϊκα μαθότευςε κοντϊ ςτον αρχιαρτοποιό του Διεθνούσ Ξενοδοχεύου τησ Οζϊκα. Εκεύ απϋκτηςε τη ςχετικό δεξιότητα μϋςω κοινωνικοπούηςησ, παρατηρώντασ και μιμούμενη τον αρχιαρτοποιό και όχι με το να διαβϊζει υπομνόματα και εγχειρύδια. τη ςυνϋχεια μετϋφραςε τη δεξιότητα του ζυμώματοσ ςε ρητό γνώςη. Η γνώςη αυτό εξωτερικεύτηκε με τη δημιουργύα τησ ιδϋασ του «ςτριφτού τεντώματοσ». Επιπλϋον, η Σανϊκα εξωτερύκευςε αυτό τη γνώςη, εκφρϊζοντασ τισ κινόςεισ που ϋπρεπε να κϊνει η προπϋλα του ζυμώματοσ, χρηςιμοποιώντασ φρϊςεισ όπωσ «πιο αργϊ» ό «πιο δυνατϊ».

19 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο δεύτεροσ κύκλοσ τησ ςπεύρασ λειτούργηςε ωσ εξόσ (ςυνϋχεια): Για όςουσ δεν εύχαν αγγύξει ποτϋ ζυμϊρι, η κατανόηςη τησ τϋχνησ του ζυμώματοσ όταν τόςο δύςκολη, που οι μηχανικού ϋπρεπε να μοιραςτούν εμπειρύεσ, περνώντασ ώρεσ ςτο αρτοποιεύο, ώςτε να κατανοόςουν την υφό τησ ζύμησ. Η ϊρρητη γνώςη εξωτερικεύτηκε (το αύτημα τησ Σανϊκα για μια κύνηςη ςτριφτού ζυμώματοσ) με την προςθόκη ειδικών ρϊβδων μϋςα ςτο δοχεύο τησ ζύμησ. Ο ςυνδυαςμόσ επιτεύχθηκε όταν η ιδϋα του «ςτριφτού τεντώματοσ» και η τεχνολογικό γνώςη των μηχανικών ςυςχετύςτηκαν, για την από κοινού παραγωγό του προτύπου του πιτικού Υούρνου. Από τη ςτιγμό που το πρότυπο δικαύωςε το χαρακτηριςμό «Πλούςιο», η διαδικαςύα προχώρηςε ςτον τρύτο κύκλο.

20 Ο ηπίηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο τρύτοσ κύκλοσ τησ ςπεύρασ λειτούργηςε ωσ εξόσ: Βλϋποντασ την επιτυχύα του νϋου προτύπου, ο ϊνο μετϋφερε το ϋργο από την τεχνολογικό ανϊπτυξη ςτο ςτϊδιο τησ εμπορευματοπούηςησ, δηλαδό, από το εργαςτόριο ςτον τομϋα του. το ςτϊδιο αυτό, τα κύρια ζητόματα με τα οπούα εύχε να αςχοληθεύ η ομϊδα ϋργου όταν ο βιομηχανικόσ ςχεδιαςμόσ, η ςταθεροπούηςη τησ ποιότητασ και η μεύωςη του κόςτουσ. Μολονότι η ϊρρητη γνώςη τησ παραςκευόσ ψωμιού εύχε όδη ενςωματωθεύ ςτο πρότυπο, η ϊρρητη γνώςη των αρχικών μελών εξακολουθούςε να εύναι απαραύτητη, οπότε παραβρύςκονταν ςτισ ςημαντικότερεσ ςυναντόςεισ. Η μεγαλύτερη πρόκληςη ςτο ςτϊδιο τησ εμπορευματοπούηςησ όταν να μειωθεύ το ςυνολικό κόςτοσ, ώςτε η λιανικό τιμό να πϋςει κϊτω από τα γιεν.

21 Ο ηπίηορ κύκλορ ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Ο τρύτοσ κύκλοσ τησ ςπεύρασ λειτούργηςε ωσ εξόσ (ςυνϋχεια): Κατϊ το ςτϊδιο τησ εμπορευματοπούηςησ, η ομϊδα αντιμετώπιςε το πρόβλημα τησ δραςτικόσ μεύωςησ του κόςτουσ τησ ςυςκευόσ, με ταυτόχρονη διατόρηςη τησ αρχικό απαύτηςησ για ποιότητα. Η ομϊδα αντιμετώπιςε αυτό το πρόβλημα βρύςκοντασ μια καινοτόμο λύςη που δεν απαιτούςε τον ψύκτη (που προφύλαςςε τη ζύμη από την υπερζύμωςη ςε υψηλϋσ θερμοκραςύεσ) που όταν ακριβόσ. Η λύςη όταν να προςτύθεται, η μαγιϊ ςε μεταγενϋςτερο ςτϊδιο τησ διαδικαςύασ του ζυμώματοσ, αντύ να αναμειγνύεται με τα ϊλλα υλικϊ από την αρχό. Αυτό βελτύωςε την ποιότητα, μειώνοντασ ταυτόχρονα το κόςτοσ. Η μϋθοδοσ αυτό, που αναφϋρεται ωσ «Σςουμϋν», όταν αποτϋλεςμα κοινωνικοποίησης και εξωτερίκευςησ τησ ϊρρητησ γνώςησ των μελών τησ ομϊδασ.

22 Οι ηπείρ κύκλοι ηηρ ζπείπαρ ηος ζπιηικού θούπνος Οι τρεισ κύκλοι αυτόσ τησ διαδικαςύασ των πϋντε ςταδύων παρουςιϊζονται ςτο παρακϊτω ςχεδιϊγραμμα. Όπωσ φαύνεται, ςτον πρώτο κύκλο η διαδικαςύα περνϊ μϋςα από τα τϋςςερα από τα πϋντε ςτϊδια δημιουργύασ γνώςησ, ςτη ςυνϋχεια επαναλαμβϊνει τον κύκλο δύο ακόμη φορϋσ, προτού περϊςει ςτο ςτϊδιο τησ Πολλαπλαςιαςτικόσ αξιοπούηςησ:

23 Η ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΓΝΩΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ:4 Μέρος 2

24 Πολλαπλαζιαζηική αξιοποίηζη ηηρ γνώζηρ ενηόρ ηος ηομέα Πολλαπλαςιαςτικό αξιοπούηςη τησ γνώςησ: Αναβάθμιςη τησ οργανωςιακήσ γνώςησ μέςα από ένα νέο κύκλο δημιουργίασ γνώςησ ςε διαφορετικό οντολογικό επίπεδο. Η νϋα γνώςη που δημιουργόθηκε με την ανϊπτυξη του πιτικού Υούρνου διαδόθηκε και πϋρα από την ομϊδα ανϊπτυξησ προώόντοσ. Η ςυντηρητικό εταιρικό κουλτούρα του παρελθόντοσ (ανταγωνιςμόσ με βϊςη τισ τιμϋσδιατόρηςη του ςτϊτουσ κβο) ανατρϊπηκε με την εμφϊνιςη ενόσ «νϋου» προώόντοσ και μιασ «νϋασ» διαδικαςύασ.

25 Πολλαπλαζιαζηική αξιοποίηζη ηηρ γνώζηρ ενηόρ ηος ηομέα Σο εγχεύρημα αυτό ϋδειξε ότι ϋνα πρωτοποριακό προώόν μπορεύ να αναπτυχθεύ μϋςα από ςυνεργαςύα και όχι εςωτερικό ανταγωνιςμό. Επύςησ απϋδειξε ότι οι καταναλωτϋσ ανταποκρύνονται θετικϊ ςε προώόντα που υλοποιούν τον περιοριςμό «Εύκολο και Πλούςιο». Κι ακόμη, ϋδειξε ότι ϋχει, μεγϊλη ςημαςύα να ρωτϊ κανεύσ τι ανϊγκεσ ϋχουν ςτην καθημερινό τουσ ζωό οι ϊνθρωποι και να ανταποκρύνονται ςτισ ανϊγκεσ αυτϋσ.

26 Πολλαπλαζιαζηική αξιοποίηζη ηηρ γνώζηρ ενηόρ ηος ηομέα Η πρόςφατα δημιουργηθεύςα γνώςη μεταφϋρθηκε ςτα υπόλοιπα ϊτομα του τομϋα που δεν μετεύχαν ςτην ομϊδα ανϊπτυξησ και εύναι αυτό που αποκαλούμε πολλαπλαςιαςτικό αξιοπούηςη τησ γνώςησ. Σο προώόν ϊλλαξε ριζικϊ την ϊποψη των ατόμων για τη δυναμικό των οικιακών ςυςκευών και ενϋπνευςε και ϊλλα ϊτομα, μϋςα ςτην επιχεύρηςη, να αναπτύξουν νϋα, πρωτοποριακϊ προώόντα, παρόμοια με τον ςπιτικό φούρνο. Η πλόρωσ αυτοματοποιημϋνη καφετιϋρα με τον ενςωματωμϋνο μύλο (αυτόματα ϊλεςμα ςπυριών και ψόςιμο καφϋ) και μια νϋα γενιϊ χυτρών ρυζιού (αυτόματο μαγεύρεμα παρόμοιο με τον παραδοςιακό ιαπωνικό φούρνο ατμού) ακολούθηςαν. Όλα αυτϊ τα προώόντα όταν βαςιςμϋνα ςτο «εύκολο και πλούςιο».

27 Πολλαπλαζιαζηική αξιοποίηζη ηηρ γνώζηρ μεηαξύ ηομέων Η ανϊπτυξη του ςπιτικού φούρνου ενϋπνευςε τα Διευθύνον ςύμβουλο Ακύο Σανιι, να υιοθετόςει την ιδϋα «Ανθρώπινα ηλεκτρονικϊ». τα πλαύςια αυτϊ η εταιρύα θα ανϋπτυςςε περιςςότερο «ανθρώπινα προΰόντα», χρηςιμοποιώντασ υψηλό τεχνολογύα. Η νϋα ϊρρητη γνώςη που κερδόθηκε από τον ςπιτικό φούρνο μπορεύ να εκφραςτεύ ωσ εξόσ: Οι μηχανικού θα πρϋπει, να αναπτύςςουν νϋα προώόντα μϋςα από την ϊμεςη επαφό τουσ με τουσ καταναλωτϋσ και να επιζητούν τη γνόςια ποιότητα, χωρύσ κανϋνα περιοριςμό. Αυτό η γνώςη μεταβιβϊςτηκε ανεπύςημα ςε ϊλλουσ εργαζόμενουσ τησ Matsushita, οι οπούοι τη χρηςιμοπούηςαν για να αναπτύξουν νϋα προώόντα με αντύςτοιχα πρότυπα ποιότητασ για τηλεορϊςεισ, μαγειρικϋσ ςυςκευϋσ και οπτικοακουςτικό εξοπλιςμό.

28 Πολλαπλαζιαζηική αξιοποίηζη ηηρ γνώζηρ μεηαξύ ηομέων Παρϊδειγμα νϋου προώόντοσ που ενςωμϊτωνε την ιδϋα «Ανθρώπινα ηλεκτρονικϊ» όταν η Gao, μια ςειρϊ τηλεορϊςεων μεγϊλησ οθόνησ που κυκλοφόρηςαν το Σο προώόν όφειλε την επιτυχύα του ςτο γεγονόσ ότι ανταποκρινόταν ςτον περιοριςμό για γνόςια ποιότητα και υλοποιούςε τισ επιθυμύεσ των καταναλωτών (ευκρύνεια εικόνασ, όχου, υψηλό ποιότητα, όμορφο ςχόμα με κρυμμϋνα ηχεύα, ευκολύα ςτη χρόςη). Η ανϊπτυξη μιασ τηλεόραςησ ςυνόθωσ απαιτούςε 6 μόνεσ, ςτην Matsusita, αντύθετα, πϋραςαν δύο χρόνια προτού ο τομϋασ τηλεορϊςεων λανςϊρει την Gao. Με πωλόςεισ κατϊ μϋςο όρο 16 δις. Γιϋν το μόνα, η Gao κατϋκτηςε την τρύτη θϋςη ανϊμεςα ςτα «20 κορυφαύα προώόντα του 1991».

29 Η δεύηεπα ζπείπα δημιοςπγίαρ γνώζηρ ζε εηαιπικό επίπεδο Ειςαγωγή τη προηγούμενη ενότητα παρουςιϊςτηκε η πρώτη ςπεύρα δημιουργύασ τησ γνώςησ: ανταλλαγό εμπειριών μεταξύ των μελών τησ πιλοτικόσ ομϊδασ, μαθητεύα τησ Σανϊκα, επιτυχύα ςπιτικού φούρνου, διϊχυςη τησ γνώςησ και ςτο υπόλοιπο τμόμα, δημιουργύα ϊλλων επιτυχημϋνων προώόντων όπωσ η Gao. την ενότητα αυτό θα παρουςιαςτούν οι προςπϊθειεσ τησ Matsushita για ςυνεχό δημιουργύασ γνώςησ ςε εταιρικό επύπεδο. τη δεύτερη ςπεύρα τησ γνώςησ η προςοχό εςτιϊζεται όχι ςε προώόντα (πρώτη ςπεύρα) αλλϊ ςε λιγότερο απτϊ αποτελϋςματα όπωσ εύναι τα ςυςτόματα διούκηςησ, οι λειτουργικού μηχανιςμού, ό τα προγρϊμματα διούκηςησ ανθρωπύνου δυναμικού, τα οπούα εύναι εξύςου ςημαντικϊ για την καινοτομύα.

30 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Η διούκηςη τησ Matsushita ξεκύνηςε τη διαδικαςύα εδραύωςησ του εταιρικού τησ ορϊματοσ για τον εικοςτό πρώτο αιώνα το 1989 προχωρώντασ ςε μια εκ βϊθρων κριτικό αξιολόγηςη τησ εταιρύασ. Ο πρώτοσ κύκλοσ δημιουργύασ γνώςησ ςτο εταιρικό επύπεδο ξεκύνηςε όταν 200 ϊτομα ςτισ 12 εταιρύεσ του ομύλου ( «αςτϋρια» μεταξύ 25 και 32 ετών) αντϊλλαξαν τισ εμπειρύεσ τουσ και επιςημοπούηςαν αυτόν τον διϊλογο ςτην «επιτροπό των 200 ατόμων για το ϊτομο». Ο διϊλογοσ επικεντρώθηκε ςτο πια θα εύναι η κοινωνύα του μϋλλοντοσ και ςτο τι ςημαύνει αυτό για την εταιρύα. Η ιδϋα των «εθελοντών» (όχι μόνο υλικό αφθονύα αλλϊ και πνευματικό ικανοπούηςη) αναδύθηκε και κατόπιν υιοθετόθηκε από την «επιτροπό Άνθρωποσ 21» (ανώτερα-μεςαύα διευθυντικϊ ςτελϋχη).

31 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Σο μοντϋλο των 5 ςταδύων δεν υλοποιεύται πλόρωσ, αλλϊ το πρώτο ςτϊδιο τησ δημιουργύασ γνώςη περιλαμβϊνει 3 από τα 5 ςτϊδια: Επικοινώνηςη ϊρρητησ γνώςησ μεταξύ των 200 μελών τησ επιτροπόσ, δημιουργύα ιδϋασ «των εθελοντών», αιτιολόγηςη από την επιτροπό ϊνθρωποσ 21 ϋναντι επιφυλϊξεων που εκφρϊςτηκαν ςτο εξωτερικό τησ εταιρύασ προσ δεύτερο κύκλο..

32 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Οι 5 επιτρέπουςεσ ςυνθήκεσ λειτούργηςαν ωσ εξήσ: Μϋςα από το πρόγραμμα ϊνθρωποσ 21 η κεντρικό διούκηςη αμφιςβότηςε το ςτϊτουσ κβο και ανϋπτυξε ϋνα νϋο ιδανικό, δηλαδό μια νϋα οργανωςιακή πρόθεςη, ςε ςχϋςη με το τι πρϋπει να εύναι η Matsushita. Αυτόσ ο επαναπροςδιοριςμόσ πυροδότηςε μια αλυςιδωτό αντύδραςη, αυξϊνοντασ την ανηςυχύα των υπαλλόλων (διακύμανςη, χάοσ), γεγονόσ που, με τη ςειρϊ του, ενύςχυςε τη δϋςμευςη των νϋων υπαλλόλων τησ επιτροπόσ των 200. Η επιτροπό αποτελεύτο από 200 ϊτομα από διαφορετικούσ κλϊδουσ και εταιρύεσ του ομύλου (απαιτούμενη ποικιλία).

33 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Οι 5 επιτρέπουςεσ ςυνθήκεσ λειτούργηςαν ωσ εξήσ (ςυνέχεια): Σο γεγονόσ ότι 200 ϊτομα επικοινώνηςαν την ϊρρητη γνώςη τουσ δημιούργηςε πλεοναςμό πληροφοριών, πρϊγμα που πρόςφερε μια κοινό βϊςη γνώςησ για όλα τα μϋλη. την επιτροπό των 200 νϋων υπαλλόλων εύχε δοθεύ πλόρησ αυτονομύα από την επιτροπό των 21, προκειμϋνου να μπορϋςει να καινοτομόςει.

34 Ο ππώηορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ 2 από τα 4 είδη μετατροπήσ τησ γνώςησ παρατηρούνται ςτον πρώτο κύκλο τησ δημιουργίασ τησ: Τπόρξε κοινωνικοποίηςη μεταξύ των μελών τησ επιτροπόσ των 200 καθώσ αυτϊ μοιρϊζονταν τισ εμπειρύεσ τουσ. Τπόρξε εξωτερύκευςη όταν η ςυζότηςη τουσ για το τι εύδουσ ϊτομα θα χρειϊζονταν η εταιρύα ςτο μϋλλον διατυπώθηκε με ςαφόνεια ςτον όρο «ϊτομα εθελοντϋσ».

35 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ το δεύτερο κύκλο η ιδϋα των «εθελοντών» που δημιουργόθηκε ςτον πρώτο κύκλο, ϊρχιςε να τύθεται ςε λειτουργύα. τόχοσ να ενθαρρύνει τουσ υπαλλόλουσ να γύνουν εθελοντϋσ, φιλόδοξοι, δημιουργικού και διανοητικϊ παραγωγικού, και επύςησ καλού πολύτεσ και οικογενειϊρχεσ. Ένα από τα λειτουργικϊ μϋςα επύτευξησ των ςτόχων αυτών όταν η μεύωςη των ωρών εργαςύασ ςτισ 1800 ετηςύωσ. Με την εξϊλειψη του χρόνου που αναλώνεται ςε εργαςύεσ ρουτύνασ οι εργαζόμενοι θα μπορούςαν να εύναι περιςςότερο παραγωγικού διανοητικϊ και περιςςότερο δημιουργικού. Με την αύξηςη του ιδιωτικού χρόνου, θα εμπλουτιζόταν η προςωπικό τουσ ζωό ωσ πολιτών και μελών τησ οικογϋνειασ τουσ. Εξάλλου κανείσ εργαζόμενοσ δεν μπορεί να καταςκευάζει πρότυπα προΰόντα απλά και μόνο κοιτώντασ ςχέδια ςτο γραφείο κάθε βράδυ!

36 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Έτςι λοιπόν δημιουργόθηκε ϋνα νϋο ςύςτημα λειτουργύασ γα να δώςει ςτουσ εργαζόμενουσ περιςςότερο χρόνο για να εξαςκόςουν τη δημιουργικότητα τουσ. Για το ςκοπό αυτό ο οργανιςμόσ θϋςπιςε μια αυτόοργανούμενη ομϊδα ςε κϊθε τομϋα για όλεσ τισ εταιρύεσ του ομύλου. Η διαδικαςύα δημιουργύασ γνώςησ ϊρχιςε όταν τα μϋλη των ομϊδων μοιρϊςτηκαν ϊρρητη γνώςη για το τι εύδουσ εργαςύα θα ϋπρεπε ό δεν θα ϋπρεπε να κϊνουν οι εργαζόμενοι, ώςτε να αςκόςουν ςτο μϋγιςτο τη δημιουργικότητα τουσ.

37 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Οι ομϊδεσ αυτϋσ ανϋλυςαν επύςησ τα υπϊρχοντα μοντϋλα εργαςύασ και αποκϊλυψαν αιτύεσ αναποτελεςματικότητασ. Για παρϊδειγμα, ςκϋφτηκαν ότι οι ϊνθρωποι του τμόματοσ R&D θα ϋπρεπε να αφιερώνουν τον περιςςότερο χρόνο τουσ ςε πραγματικό ϋρευνα και ανϊπτυξη και όχι να επανεξετϊζουν τισ πρόςθετεσ αλλαγϋσ ςτο ςχεδιαςμό. Η ιδϋα «Καινοτομία πνεύματοσ και διοίκηςησ προσ το 1993» δημιουργόθηκε για να ενιςχυθεύ η δημιουργικότητα και να μειωθούν οι ώρεσ εργαςύασ.

38 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ Αυτό η ιδϋα αιτιολογόθηκε ϋναντι του ςτόχου ενθϊρρυνςησ «εθελοντών» κα επϋτρεψε ςτον ςτόχο αυτό να αναπτυχθεύ και να πϊρει τη μορφό ενόσ ςυςτόματοσ λειτουργύασ (αρχϋτυπο), το οπούο ονομϊςτηκε «παράλληλη μηχανική» και διαδόθηκε ςτα υπϊρχοντα ςυςτόματα λειτουργύασ. τη παρϊλληλη μηχανικό οι προδιαγραφϋσ του προώόντοσ θϋτονταν ςτο πρώιμο ςτϊδιο τησ ανϊπτυξησ του, με τη βοόθεια ηλεκτρονικών μϋςων πρϊγμα το οπούο μεύωνε τον αριθμό των αλλαγών ςτο ςχεδιαςμό που απαιτούνταν ςτα μεταγενϋςτερα ςτϊδια.

39 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ τον δεύτερο κύκλο μπορούμε επύςησ να παρατηρόςουμε τισ πϋντε επιτρϋπουςεσ ςυνθόκεσ: Ο ςτόχοσ πρόκληςη τησ εταιρύασ να μειώςει τισ ώρεσ εργαςύασ επϋφερε διακύμανςη και χάοσ ςτην επιχεύρηςη. Μια αύςθηςη κρύςησ κατϋβαλε τουσ πϊντεσ η οπούα ενθϊρρυνε τη δϋςμευςη τουσ να αναζητόςουν τα αύτια τησ αναποτελεςματικότητασ (δημιουργικότητα). Η οργανωςιακή πρόθεςη τησ εταιρύασ να δημιουργόςει «εθελοντϋσ» επαναπροςδιόριςε τη δϋςμευςη των ανθρώπων προσ μια ςυγκεκριμϋνη κατεύθυνςη.

40 Ο δεύηεπορ κύκλορ ηηρ Εηαιπικήρ ζπείπαρ τον δεύτερο κύκλο μπορούμε επύςησ να παρατηρόςουμε τισ πϋντε επιτρϋπουςεσ ςυνθόκεσ (ςυνϋχεια): Ομϊδεσ ατόμων με διαφορετικό υπόβαθρο ςυςτϊθηκαν ςε κϊθε τομϋα (ποικιλία) οι οπούεσ εύχαν πλόρη αυτονομία να προτεύνουν βελτιώςεισ. Ο πλεοναςμόσ των πληροφοριών κυριϊρχηςε ςε αυτϋσ τισ ομϊδεσ καθώσ όλεσ κατεύχαν την διαδικαςύα ανϊπτυξησ προώόντων τύπου ρϊγκμπι (ςυνεργαςύα τομϋων).