Κατανοώντας και επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των υποψηφίων αιμοδοτών. Κοντακίδου Ερμίνα Ψυχολόγος Msc

Transcript

1 Κατανοώντας και επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των υποψηφίων αιμοδοτών Κοντακίδου Ερμίνα Ψυχολόγος Msc

2 Ποια είναι η ομάδα στόχου;

3 Σύνολο Ερωτηθέντων 2101 άτομα - / - 1. Μη Αιμοδότες Όσοι δήλωσαν ότι δεν έχουν δώσει ποτέ αίμα (69,8%) 4. Εθελοντές Αιμοδότες + / + Όσοι δήλωσαν ότι έχουν δώσει αίμα τα τελευταία 3 χρόνια και αυτό- προσδιορίζονται ως εθελοντές αιμοδότες (6,7%) Εθελοντές που έχουν δώσει τα τελευταία 3 χρόνια 4+ φορές (3,6%) (76 άτομα) + / - 2. Αιμοδότες στο παρελθόν, αλλά ΟΧΙ τα τελευταία 3 χρόνια 3. Αιμοδότες τα 3 τελευταία χρόνια, αλλά ΟΧΙ εθελοντές (4,2%) + / - Πηγή: ΠΟΣΕΑ, MRB 2008

4 Ποικιλία ομάδων στόχου à Διαφοροποίηση παρεμβάσεων επιρροής

5 Κίνητρα à ενίσχυση Αντικίνητρα à μείωση

6 Θέματα υγείας Φόβος 40,3% 23,6% ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΧΑΝΩ ΔΥΝΑΜΕΙΣ/ΕΞΑΝΤΛΟΥΜΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΠΙΣΤΕΥΩ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΜΟΥ ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΣΥΡΙΓΓΕΣ ΦΟΒΟΣ ΖΑΛΑΔΑΣ ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΜΟΛΥΝΣΗ ΚΑΚΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΤΟ ΑΙ ΜΑ ΑΞΙ ΟΠΟΙ ΕΙ ΤΑΙ ΣΩΣΤΑ ΚΑΚΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΙ ΜΟΔΟΣΙ ΑΣ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ ΑΜΕΛΕΙ Α ΔΕΝ ΤΟ ΕΧΩ ΣΚΕΦΤΕΙ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΩ ΔΕΝ ΤΟ ΘΕΩΡΩ ΑΠΑΡΑΙ ΤΗΤΟ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΩ ΔΕΝ ΕΧΩ ΧΡΟΝΟ ΔΕΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΩ ΔΕΝ ΕΧΩ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΑΛΛΟ ΔΞ/ΔΑ Πηγή: ΠΟΣΕΑ, MRB ,8 0,4 7,1 11,5 5 3,6 3,5 2,1 5,6 4,8 1,3 1,2 1,7 3,2 19,6 15,7 33,1 34,7 Κακή εντύπωση/ καχυποψία 82,9% 9,2% Αμέλεια/ δεν χρειάστηκ δεν είναι απαραίτητο

7 επιρροή = αλλαγή 300 διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες σχετικά με την αλλαγή της συμπεριφοράς Διαθεωρητικό Μοντέλο Αλλαγής James Prochaska & Carlo DiClemente (1983)

8 Precontemplation ΠΡΟΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ Contemplation ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ Preparation ΠροετοιµαςΙα Action ΔραΣη Maintenance ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗ

9 Καμία πρόθεση (6 μήνες) Λίγη ή καθόλου πληροφόρηση για τις συνέπειες της αιμοδοσίας Μπορεί να είχαν προσπαθήσει να αιμοδοτήσουν στο παρελθόν και για κάποιο λόγο έχουν αποθαρρυνθεί Αποφεύγουν να διαβάσουν, να μιλήσουν ή να σκεφτούν την αιμοδοσία «Άτομα που αντιστέκονται» / «άτομα χωρίς κίνητρο» / «άτομα μη δεκτικά σε προγράμματα Αγωγής Υγείας»

10 Σκέφτονται να αιμοδοτήσουν (6 μήνες) Γνώση πλεονεκτημάτων Γνώση πιθανών προβλημάτων εξισορρόπηση «υπέρ» και «κατά»à έντονη αμφιθυμία à φαινόμενο «χρόνιας περισυλλογής» ή «συμπεριφοριστικής αναβλητικότητας» Τα άτομα δεν είναι έτοιμα για προγράμματα Α.Υ. προσανατολισμένα στη δράση.

11 Σκοπεύουν να αιμοδοτήσουν (1 μήνα) Μπορεί να είχαν αιμοδοτήσει την προηγούμενη χρονιά (για διάφορους λόγους) Συνήθως έχουν ένα σχέδιο δράσης για την αιμοδοσία (προσέγγιση ΣΕΑ, να έχουν κουβεντιάσει το θέμα με το γιατρό τους ή να έχουν επισκεφθεί την Αιμοδοσία του νοσοκομείου τους, κτλ)

12 Έχουν αιμοδοτήσει τους προηγούμενους 6 μήνες (εθελοντικά;) Η επαγρύπνηση για τυχόν «υποτροπή» είναι κρίσιμη.

13 Προσπαθούν να παγιώσουν την εθελοντική αιμοδοσία ως συμπεριφορά. Με το χρόνο, νιώθουν όλο και περισσότερο βέβαιοι ότι μπορούν να συνεχίσουν την αλλαγή που έχουν επιτύχει.

14 ά ά, ί ής, ά ς ός ός ί ό ς ( έπ ό ί ) π ί π ί ό ς ( ί ό ς ί ς) ά (πώς ά ί ) ί π ύπ π ί ώ ή 1 ς άς ό ς ( ί ί ) ή π έ ύ ς π ό ς, ί ό ς

15 Ø Ø Ø Η αλλαγή συμπεριφοράς είναι μια διαδικασία και ΟΧΙ ένα γεγονός. Οι άνθρωποι δεν ανταποκρίνονται με τον ίδιο τρόπο στην παροχή πληροφοριών και καθοδήγησης για την αλλαγή της συμπεριφοράς, καθώς η ετοιμότητά τους για αλλαγή είναι διαφορετική. Η διαδικασία αλλαγής μπορεί να γίνει σε διάστημα μηνών ή και ετών και περιλαμβάνει πέντε διακριτά, αμοιβαία αποκλειόμενα στάδια.

16 Ø Ø Ø Η ετοιμότητα του ατόμου για αλλαγή, μ ε τ α β ά λ λ ε τ α ι σ τ ο χ ρ ό ν ο ( β ά σ η προϋποθέσεων) Ως επιτυχία ορίζεται οποιαδήποτε μετάβαση από ένα στάδιο σε επόμενο και όχι μόνο η τελική αλλαγή συμπεριφοράς. Το μοντέλο αναγνωρίζει την υποτροπή (relapse) ως συχνό φαινόμενο και δεν την αντιμετωπίζει ως αποτυχία

17 Εξατομικευμένη προσέγγιση: Ø αναγνώριση σταδίου Ø παρέμβαση υποστήριξης της διαδικασίας αλλαγής Ø ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

18 Ø Δεξιότητες επικοινωνίας Ø Δεξιότητες συμβουλευτικής Ø Συνέντευξη κινητοποίησης

19 Συν + Βουλεύομαι = Συν + σκέφτομαι/αποφασίζω

20 α. «άνευ όρων» αποδοχή β. Γνησιότητα γ. Θετική αναγνώριση δ. Ενσυναίσθηση

21 Ενεργητική ακρόαση Γλώσσα του σώματος Βλεμματική επαφή Κ α τ α ν ό η σ η κ α ι α ν τ α π ό κ ρ ι σ η τ ο υ συμβούλου στα συναισθήματα του άλλου Εμπλοκή στην επικοινωνία απαλλαγμένοι από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις μας Ανοχή στη ματαίωση

22 Ø Η τάση να ελέγχουμε και να κατευθύνουμε Ø Η αξιολόγηση και η κριτική του άλλου Ø Το πατρονάρισμα, η ηθικολογία και η τάση να «διδάξουμε» Ø Η ετικετοποίηση Ø Η μη αποδοχή των συναισθημάτων του άλλου Ø Η τάση να διακόπτουμε Ø Η τ ά σ η ν α μ η ν ε ί μ α σ τ ε συγκεντρωμένοι στην επαφή

23 Ø Δέχεται τον πελάτη ως ξεχωριστό, μοναδικό άτομο Ø Δημιουργεί κλίμα ασφαλείας επομένως αυξάνει τα εσωτερικά κίνητρα και μειώνει τους λόγους αποφυγής

24 Ø Συμπόρευση με την αντίσταση Ø Ανάπτυξη απόκλισης

25 1) Αξιολογήστε τη δική σας γνώση και κατανόηση: Γνωρίζετε τις ιδιαιτερότητες του κάθε σταδίου και πώς συνδράμουν οι διαδικασίες αλλαγής; 2) Αξιολογήστε τον στοχευόμενο πληθυσμό ή ομάδες στις οποίες έχετε πρόσβαση: Έχει το μοντέλο νόημα για αυτούς και για την αλληλεπίδρασή σας μαζί τους; Υπάρχουν τρόποι να αξιολογήσετε το στάδιο αλλαγής τους; (ερωτηματολόγιο, συνέντευξη, βάση δεδομένων) Θα ήταν εφικτό να χωριστούν σε ομάδες με βάση το στάδιο αλλαγής, τους ώστε να λάβουν διαφορετικές παρεμβάσεις;

26 3) Έχετε διαμορφώσει διαφοροποιημένες παρεμβάσεις για κάθε στάδιο; Έχει εκπαιδευτεί το προσωπικό σε δεξιότητες επικοινωνίας και συμβουλευτικής (κινητοποιητική συνέντευξη, κτλ) ; 4) Έχετε σχεδιάσει τρόπους και μέσα συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της πάρέμβασής σας; Πώς θα μπορούσαν αυτά να φανούν χρήσιμα για μελλοντική εκπαίδευση του προσωπικού;

27 Επιθυμητά αποτελέσματα à ü Ρεαλιστικούς στόχους ü Αξιολόγηση δεδομένων (διερεύνηση σταδίου) ü Σχεδιασμό στοχευμένης παρέμβασης ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ à αλληλεπίδραση

28 «Προτιμώ μια στάλα αίμα από ένα ποτήρι μελάνι» Γ. Σεφέρης

29 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

30 Ομάδες: Μαθητές, ομάδες γενικού πληθυσμού (ποιες;) (σύλλογος γυναικών, εργατικά σωματεία, αθλητικοί σύλλογοι) Στόχος: Ενημέρωση, πληροφόρηση (για την αναγκαιό-τητα της αιμοδοσίας, πώς χρησιμοποιείται το αίμα, κ.ά.) Τεχνικές: Σεμινάρια (θεωρητικά/βιωματικά), ομιλίες [στο Δημοτικό: εμπλοκή των δασκάλων, στο Γυμνάσιο: εμπλοκή των μαθητών]. Υλικό: έξυπνο, πρωτότυπο, ανατρεπτικό / Τεχνική «πόρτα- πόρτα» / με στοιχειώδη χρηστικότητα (π.χ. μαγνητάκι, στυλό, ημερολόγιο) / stand στην είσοδο ενός σημαντικού κοινωνικού γεγονότος και διανομή φυλλαδίων

31 Ομάδες: Γενικός πληθυσμός (σε ομάδες) Στόχος: Ευαισθητοποίηση, πληροφόρηση [για οργανωτικά, διαδικαστικά θέματα, π.χ. που μπορεί να δώσει αίμα, ωράρια, διαδικασίες] Τεχνικές: Ομιλίες (από «αναγνωρίσιμους» εθελοντές αιμοδότες μίμηση προτύπου) Βιωματικά σεμινάρια (δυνατότητα επικοινωνίας για να εκφραστούν φόβοι κ.λπ..)

32 Ομάδες: Αιμοδότες, (πρώην, ψευδο- πρώην που αιμοδοτούν για συγγενείς κ.λπ..) Στόχος: Ευαισθητοποίηση - Αύξηση της πρόθεσης να γίνουν εθελοντές αιμοδότες Τεχνικές: Ενεργοποίηση του κοινωνικού περίγυρου σημαντικών άλλων. Μηνύματα με έμφαση στις κοινωνικές διαστάσεις της αιμοδοσίας / αλτρουισμό. Δέσμευση για αιμοδοσία (π.χ. εγγραφή σε Σύλλογο εθελοντών αιμοδοτών).

33 Ομάδες: Εθελοντές αιμοδότες (1 η φορά, συνεχείς αιμοδοσίες) Στόχος: Η ενίσχυσή τους για τη συμπεριφορά, να βιώσουν μια «ευχάριστη αιμοδοσία», ενίσχυση των κινήτρων, μείωση του αισθήματος «ανικανότητας» λόγω πιθανής απόρριψης Τεχνικές: Πληροφόρηση για τα οφέλη: π.χ. δωρεάν έλεγχος. Μίμηση προτύπου. Συμβουλευτική μετά την απόρριψη. Παρέμβαση σε οργανωτικά θέματα. Τεχνικές διαχείρισης του άγχους. Δώρα: καπελάκι, pin, T-shirt.

34 Ομάδες: Τακτικοί εθελοντές αιμοδότες Στόχος: Η ενίσχυση των εθελοντών αιμοδοτών Τεχνικές: Καθορισμός βραβείων (π.χ. «Ο αιμοδότης του τριμήνου» - κριτήρια (;), βραβείο (τι θα είχε νόημα;) Υπενθύμιση (με γράμμα) Σύστημα ραντεβού (;)