Γεωργία Παπαϊωάννου, MD, PhD Παιδοακτινολόγος Διευθύντρια Τμήματος Παιδοακτινολογίας Νοσοκομείο «Μητέρα», Όμιλος «Υγεία» Αθήνα

Transcript

1 Γεωργία Παπαϊωάννου, MD, PhD Παιδοακτινολόγος Διευθύντρια Τμήματος Παιδοακτινολογίας Νοσοκομείο «Μητέρα», Όμιλος «Υγεία» Αθήνα

2 Σημαντική συμπληρωματική μέθοδος στο προγεννητικό υπερηχογράφημα (ΥΗ), που αποτελεί την κύρια τεχνική εμβρυικής απεικόνισης

3 Εξέλιξη εμβρυικής ιατρικής (fetal medicine) Πρόοδος τεχνικών μαγνητικού τομογράφου Το έμβρυο δεν είναι μικρού μεγέθους παιδί

4 0.35T μαγνήτη Συμπέρασμα: Η εμβρυική κίνηση δεν απέτρεψε την ανάδειξη ανωμαλιών, αν και η κίνηση των άκρων δημιούργησε κινητικά artifacts. McCarthy SM, et al. AJR 1985; 145:677-82

5 Συλλογή αξιόπιστων πληροφοριών για τη συμβουλευτική γονέων πρόγνωση εμβρύου επόμενων κυήσεων Limperopoulos C, et al. AJR 2008; 190:

6 Επιβεβαίωση ΥΗ ανωμαλιών Ανάδειξη πρόσθετων υπερηχογραφικά αμυδρών ανωμαλιών ~50% των περιπτώσεων επηρεάζουν χειρισμό κύησης και μέθοδο τοκετού Glenn OA, Barkovich AJ. AJNR 2006; 27:

7 Άγνωστη Επηρεάζεται από Ηλικία κύησης Βαρύτητα ανωμαλίας Επανάληψη σε μεγαλύτερη ηλικία κύησης

8 Στο 2 ο και 3 ο τρίμηνο κύησης δεν υπάρχει γνωστός κίνδυνος για το έμβρυο Δεν χορηγούνται σκιαγραφικές ουσίες ούτε αναισθησία Coakley FV, et al. AJR 2004;182: Glenn OA, Barkovich AJ. AJNR 2006; 27:

9 Μεταξύ ακτινολόγων που γνωματεύουν μαιευτικούς ΥΗ και MRI υπάρχει σημαντική ασυμφωνία Τα έμβρυα με διχογνωμία φαίνεται να έχουν τελικά καλύτερη πρόγνωση Levine D, et al. Radiology 2008; 247:

10 Κατά το 2 ο τρίμηνο κύησης Όσο αργότερα γίνεται 23 η εβδομάδα κύησης Λιγότερη εμβρυική κίνηση Μεγαλύτερο μέγεθος δομών Καλύτερη ωρίμανση

11

12

13 Νηστεία μητέρας Προγεννητικό ΥΗ Παρουσία ακτινολόγου Διάρκεια εξέτασης: 20 45

14

15

16

17 SSh FSE T2W T1W T2*W GE DW SSh (b value 800) T1W IR B-TFE_CLEAR video Slice thickness 2.5-3mm

18 19w+6 GA

19

20

21 23w GA 20-28w GA

22 20w GA 23w GA 32w GA

23 Ένας από τους δείκτες ωρίμανσης φλοιού Ηλικία κύησης Γίνεται με οργανωμένο τρόπο 34w GA

24 Sulcus Parietooccipital Calcarine Callosal Cingulate Central Precentral Postcentral Superior temporal Superior frontal Inferior frontal Inferior temporal Detectable by Pathology in 25 50% of Fetuses (wk) Detectable by Fetal MR Imaging in 75% of Fetuses (wk) Glenn OA, Barkovich AJ. AJNR 2006; 27:

25 18w GA 33w GA

26 24w GA 37w GA

27 24wGA 32wGA

28

29 Κοιλιομεγαλία Αγενεσία μεσολοβίου Ανωμαλίες οπισθίου βόθρου Μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις Οικογενειακό ιστορικό

30 19w +2 GA

31 Κοιλιομεγαλία Αγενεσία μεσολοβίου Ανωμαλίες οπισθίου βόθρου Μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις Οικογενειακό ιστορικό Τεχνικές δυσκολίες

32 23w GA Ολιγοϋδράμνιο

33 28w GA, δίδυμος κύηση

34 Κοιλιομεγαλία Αγενεσία μεσολοβίου Ανωμαλίες οπισθίου βόθρου Μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις Οικογενειακό ιστορικό Τεχνικές δυσκολίες

35 Ορισμός: υπερηχογραφικός Μετρήσεις MRI / ΥΗ της ίδιας ημέρας μπορεί να διαφέρουν κατά 2χιλ Levine D, et al. Radiology 2002; 223: Glenn OA, Barkovich AJ. AJNR 2006; 27: Kazan-Tannus JF, et al. AJR 2007;189:145-51

36 10-15 χιλ ΧΩΡΙΣ άλλες συνοδές ανωμαλίες 25% εμβρύων με ήπια κοιλιομεγαλία Gaglioti P, et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2005;25: Patel MD, et al. Radiology 1994;192: Bloom SL, et al. Obstet Gynecol 1997; 90:93 97

37 Ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας: πρόοδος κοιλιακής διάτασης Αριθμός των παιδιών που τελικά αναπτύσσουν ουσιαστική αναπηρία είναι άγνωστος αναπτυξιακές δυσκολίες με μικρότερες επιδόσεις δεξιότητας Οι αμφιβολίες και η ποικιλομορφία στην πρόγνωση κάνουν τη συμβουλευτική πρόκληση Melchiorre K et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2009; 34: Leitner Y et al. Am J Obstet Gyn 2009; 201: 215-6

38 Πρόσθετες ανωμαλίες: 40%-50% Μεσολόβιο διαφανές διάφραγμα Παρυφή κοιλιών Λευκή ουσία

39 Εξαρτάται από παρουσία πρόσθετων ανωμαλιών Διανοητική καθυστέρηση: 0% - 37% σε μεμονωμένη ήπια κοιλιομεγαλία 84% σε συνύπαρξη πρόσθετων ανωμαλιών Μικρότερος κίνδυνος <12 χιλ Άρρεν έμβρυο Griffiths PD et al. AJNR 2010; 31: Glenn OA. Pediatr Radiol 2010; 40:68-81 Glenn OA, Barkovich AJ. AJNR 2006; 27: Gupta JK, et al. Obstet Gynecol Surv 1994; 49:716-21

40 22w GA ΥΗ: κοιλιομεγαλία

41 22+4wGA ΥΗ: κοιλιομεγαλία

42 22w+4GA 23wGA ΥΗ: κοιλιομεγαλία

43 23w+4 GA ΥΗ: κοιλιομεγαλία και αγενεσία μεσολοβίου

44

45 Κοιλιομεγαλία Αγενεσία μεσολοβίου Ανωμαλίες οπισθίου βόθρου Μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις Οικογενειακό ιστορικό Τεχνικές δυσκολίες

46 ΥΗ Τεχνικά δύσκολη η άμεση απεικόνιση MRI εμβρύου Μήκος μεσολοβίου Ανίχνευση αγενεσίας 20% ψευδώς (+) ΥΗ παραπομπές για αγενεσία/υπογενεσία Glenn O et al. J Ultrasound Med 2005; 24:

47 Γενικότερη δυσγενεσία της λευκής ουσίας ΑΝΑΓΚΑΙΑ η εφαρμογή MRI σε ΥΗ υποψία για ανίχνευση συνοδών ανωμαλιών Tang PH et al. AJNR 2009; 30:257-63

48 ~ 83% ανωμαλίες αυλάκωσης (~ 100%) συνδρομικές (42%) φλοιώδης δυσπλασία ανωμαλίες οπισθίου βόθρου (30-50%) Tang PH et al. AJNR 2009; 30:257-63

49 37w GA

50 31w+5 GA ΥΗ: κολποκεφαλία

51 Κοιλιομεγαλία Αγενεσία μεσολοβίου Ανωμαλίες οπισθίου βόθρου Μονοχοριονικές δίδυμες κυήσεις Οικογενειακό ιστορικό Τεχνικές δυσκολίες

52 Μικρό μέγεθος δομών Πιθανή υπερ-/υπο-διάγνωση Κάποιες ανωμαλίες ανιχνεύονται μετά τη γέννηση Garel C. Pediatr Radiol 2010: 40:

53 21w+5 GA

54 2 διατομές: εγκάρσια μέση οβελιαία 6 ερωτήσεις: 1. Υπαραχνοειδείς χώροι οπισθίου βόθρου 2. Σκηνίδιο 3. Βιομετρία παρεγκεφαλίδας 4. Μορφολογία παρεγκεφαλίδας και στελέχους 5. 4 η κοιλία 6. Ηχογένεια σήμα παρεγκεφαλίδας Garel C. Pediatr Radiol 2010: 40:

55

56 Αύξηση υπαραχνοειδών χώρων ΔΔ Μεγάλη μεγάλη δεξαμενή Αραχνοειδής κύστη

57 Αύξηση υπαραχνοειδών χώρων και παθολογική βιομετρία και μορφολογία Παθολογική μορφολογία παρεγκεφαλίδας: Κλαστική βλάβη Παθολογική μορφολογία στελέχους: Βαλλεριανή εκφύλιση

58 Αύξηση υπαραχνοειδών χώρων και παθολογική βιομετρία αλλά φυσιολογική μορφολογία Γεφυροπαρεγκεφαλιδική υποπλασία επανέλεγχος ΔΔ ανευπλοϊδία, φλεγμονή CMV, μεταβολικά νοσήματα

59 25w GA 29w GA

60 Παθολογική μορφολογία στελέχους: ελικοειδής διαμόρφωση εμμονή στον αρχέγονο ρομβεγκέφαλο

61 Διάταση 4 ης κοιλίας με αύξηση γωνίας Κύστη θυλάκου Blake

62 «παραλλαγή Dandy-Walker» υποπλασία κατώτερου σκώληκα

63 Μη εμφανή τοιχώματα κύστης Κίνδυνος υπερδιάγνωσης με αύξηση των διακοπών κύησης Στο νεογνικό MRI το 30% έχουν φυσιολογικό σκώληκα Προσοχή και εγκράτεια στη συμβουλευτική Limperopoulos C et al. Am J Obstet Gynecol 2006; 194: Garel C. Pediatr Radiol 2010; 40:

64 Κακός σύμβουλος η απεικόνιση σε μικρή ηλικία κύησης επανάληψη Νεογνικό MRI Limperopoulos C, et al. AJR 2008; 190:

65 Υποπλασία / αγενεσία σκώληκα Δυσπλασία Dandy-Walker

66 Κοιλιομεγαλία, μικρός οπίσθιος βόθρος * * * * Δυσπλασία Chiari II Έλεγχος για μυελομηνιγγοκήλη

67 Παθολογική μορφολογία παρεγκεφαλίδας και 4 ης κοιλίας Ρομβοεγκεφαλοσύναψη

68 Ισχαιμικές / αιμορραγικές βλάβες Παρεγκεφαλιδική δυσπλασία Σηραγγώδης τηλαγγειεκτασία

69 Case reports DWI σε αγενεσία μεσολοβίου Functional MRI Glenn OA et al. AJNR 2010; 31: Fulford J, Gowland PA. Semin in Perinat 2009; 33Q281-8 Φασματοσκοπία σε IUGR και μητρική υπέρταση Tractography Garel C. Ultrasound Obstet Gynecol 2008; 31:123-8 WernerH, et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2011; 37: Mitter C, et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2011; 37:

70 Μεγαλύτερο ψυχολογικό stress στις μητέρες Όχι απόλυτη αντιστοιχία φυσιολογικών καμπύλων Διακρατική διαφορά στην εφαρμογή με βάση τη νόμιμη ηλικία για τερματισμό κύησης Garel C. Ultrasound Obstet Gynecol 2008; 31:123-8

71 ΥΗ: μέθοδος εκλογής MRI: συμπληρωματική κυήσεις υψηλού κινδύνου πρόσθετα ευρήματα που τροποποιούν το χειρισμό της κύησης και τη συμβουλευτική εγκύου/οικογένειας 24 η εβδομάδα: μπορεί να αποτελέσει «παγίδα» ως όριο απεικόνισης, ειδικά για τον οπίσθιο βόθρο

72 Συμβουλευτική: περίπλοκη σε ήπια μεμονωμένη κοιλιομεγαλία και υποπλασία κατώτερου σκώληκα Όλοι οι ακτινολόγοι να είναι ενήμεροι για τις εφαρμογές και τους περιορισμούς του προγεννητικού MRI Η συνεχιζόμενη συνεργασία πολλαπλών ειδικοτήτων είναι απαραίτητη

73 Η MRI εμβρύου ακόμη εξελίσσεται και αναμένεται περαιτέρω βελτίωση στην ποιότητα και τις εφαρμογές Τα δεδομένα που παρουσιάζονται επιστημονικά συνήθως αφορούν στην ατομική εμπειρία συγκεκριμένων τμημάτων

74