ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ
|
|
- Θέτις Δασκαλόπουλος
- 10 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής: Καθηγητής Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος, MD, FACP, FRCP ΔΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΑΥΤΟΑΝΤΙΓΟΝΩΝ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΛΕΝΗ-ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΑ ΣΤΕΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑ 2007
2 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Διευθυντής: Καθηγητής Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος, MD, FACP, FRCP ΔΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΩΝ ΑΥΤΟΑΝΤΙΓΟΝΩΝ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΛΕΝΗ-ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΑ ΣΤΕΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑ 2007 ii
3 Ημερομηνία αίτησης για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής: 17/02/2003 Ημερομηνία ορισμού τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής: 17/04/2003 Τριμελής συμβουλευτική επιτροπή: 1. Μουτσόπουλος Χαράλαμπος, Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας. 2. Τζιούφας Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας. Επιβλέπον μέλος Δ.Ε.Π. 3. Μανουσάκης Μενέλαος, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας. iii
4 ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΟΡΚΟΣ ΟΜΝΥΜΙ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΙΗΤΡΟΝ ΚΑΙ ΑΣΚΛΗΠΙΟΝ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΝ ΚΑΙ ΠΑΝΑΚΕΙΑΝ ΚΑΙ ΘΕΟΥΣ ΠΑΝΤΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΠΑΣΑΣ ΙΣΤΟΡΑΣ ΠΟΙΕΥΜΕΝΟΣ ΕΠΙΤΕΛΕΑ ΠΟΙΗΣΕΙΝ ΚΑΤΑ ΔΥΝΑΜΙΝ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΝ ΕΜΗΝ ΟΡΚΟΝ ΤΟΝΔΕ ΚΑΙ ΞΥΓΓΡΑΦΗΝ ΤΗΝΔΕ. ΗΓΗΣΕΣΘΑΙ ΜΕΝ ΤΟΝ ΔΙΔΑΞΑΝΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΝ ΤΑΥΤΗΝ ΙΣΑ ΓΕΝΕΤΗΣΙΝ ΕΜΟΙΣΙ, ΚΑΙ ΒΙΟΥ ΚΟΙΝΩΣΕΣΘΑΙ ΚΑΙ ΧΡΕΩΝ ΧΡΗΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑΔΟΣΙΝ ΠΟΙΗΣΕΣΘΑΙ ΚΑΙ ΓΕΝΟΣ ΤΟ ΕΞ ΑΥΤΟΥ ΑΔΕΛΦΕΟΙΣ ΙΣΟΝ ΕΠΙΚΡΙΝΕΕΙΝ ΑΡΡΕΣΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΞΕΙΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΝ ΤΑΥΤΗΝ, ΗΝ ΧΡΗΙΖΩΣΙ ΜΑΝΘΑΝΕΙΝ, ΑΝΕΥ ΜΙΣΘΟΥ ΚΑΙ ΞΥΓΓΡΑΦΗΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΗΣ ΤΕ ΚΑΙ ΑΚΡΟΗΣΙΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΟΙΠΗΣ ΑΠΑΣΗΣ ΜΑΘΗΣΙΟΣ ΜΕΤΑΔΟΣΙΝ ΠΟΙΗΣΕΣΘΑΙ ΥΙΟΙΣΙ ΤΕ ΕΜΟΙΣΙ ΚΑΙ ΤΟΙΣΙ ΤΟΥ ΕΜΕ ΔΙΔΑΞΑΝΤΟΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΑΙΣΙ ΞΥΓΓΕΓΡΑΜΕΝΟΙΣ ΤΕ ΚΑΙ ΩΡΚΙΣΜΕΝΟΣ ΝΟΜΩ ΙΗΤΡΙΚΟ ΑΛΛΩ ΔΕ ΟΥΔΕΝΙ. ΔΙΑΙΤΗΜΑΣΙ ΤΕ ΧΡΗΣΟΜΑΙ ΕΠ ΩΦΕΛΕΙΗ ΚΑΜΝΟΝΤΩΝΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΝ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΝ ΕΜΗΝ, ΕΠΙ ΔΗΛΗΣΕΙ ΔΕ ΚΑΙ ΑΔΙΚΙΗ ΕΙΡΞΕΙΝ. ΟΥ ΔΩΣΩ ΔΕ ΟΥΔΕ ΦΑΡΜΑΚΟΝ ΟΥΔΕΝΙ ΑΙΤΗΘΕΙΣ ΘΑΝΑΣΙΜΟΝ, ΟΥΔΕ ΥΦΗΓΗΣΟΜΑΙ ΞΥΜΒΟΥΛΗΝ ΤΟΙΝΔΕ ΟΜΟΙΩΣ ΔΕ ΟΥΔΕ ΓΥΝΑΙΚΙ ΠΕΣΣΟΝ ΦΘΟΡΙΟΝ ΔΩΣΩ. ΑΓΝΩΣ ΔΕ ΚΑΙ ΟΣΙΩΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΩ ΒΙΟΝ ΤΟΝ ΕΜΟΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΝ ΤΗΝ ΕΜΗΝ. ΟΥ ΤΕΜΕΩ ΔΕ ΟΥΔΕ ΜΗΝ ΛΙΘΙΩΝΤΑΣ, ΕΚΧΩΡΗΣΩ ΔΕ ΕΡΓΑΤΗΣΙΝ ΑΝΔΡΑΣΙΝ ΠΡΗΞΙΟΣ ΤΗΣΔΕ. ΕΣ ΟΙΚΙΑΣ ΔΕ ΟΚΟΣΑΣ ΑΝ ΕΣΙΩ ΕΣΕΛΕΥΣΟΜΑΙ ΕΠ ΩΦΕΛΕΙΗ ΚΑΜΝΟΝΤΩΝ, ΕΚΤΟΣ ΕΩΝ ΠΑΣΗΣ ΑΔΙΚΙΑΣ ΕΚΟΥΣΙΗΣ ΚΑΙ ΦΘΟΡΙΗΣ ΤΗΣ ΤΕ ΑΛΛΗΣ ΚΑΙ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΠΙ ΤΕ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΙΩΝ, ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΔΟΥΛΩΝ. Α Δ ΑΝ ΕΝ ΘΑΡΑΠΕΙΗ Η ΙΔΩ Η ΑΚΟΥΣΩ, Η ΚΑΙ ΑΝΕΥ ΘΕΡΑΠΕΙΗΣ ΚΑΤΑ ΒΙΟΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, Α ΜΗ ΧΡΗ ΠΟΤΕ ΕΚΛΑΛΕΕΣΘΑΙ ΕΞΩ, ΣΙΓΗΣΟΜΑΙ, ΑΡΡΗΤΑ ΗΓΕΥΜΕΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΤΟΙΑΥΤΑ. ΟΡΚΟΝ ΜΕΝ ΟΥΝ ΜΟΙ ΤΟΝΔΕ ΕΠΙΤΕΛΕΑ ΠΟΙΕΟΝΤΙ ΚΑΙ ΜΗ ΞΥΓΧΕΟΝΤΙ ΕΙΗ ΕΠΑΥΡΑΣΘΑΙ ΚΑΙ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ, ΔΟΞΑΖΟΜΕΝΩ ΠΑΡΑ ΠΑΣΙΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΕΙ ΧΡΟΝΟΝ ΠΑΡΑΒΑΙΝΟΝΤΙ ΔΕ ΚΑΙ ΕΠΙΟΚΕΟΝΤΙ, ΤΑΝΑΝΤΙΑ ΤΟΥΤΕΩΝ. iv
5 ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΟΡΚΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΟΡΚΙΖΟΜΑΙ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΤΟΝ ΙΑΤΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΣΚΛΗΠΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΚΕΙΑ ΚΑΙ Σ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΘΕΕΣ, ΠΟΥ ΒΑΖΩ ΜΑΡΤΥΡΕΣ, ΟΤΙ ΘΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΩ ΤΟΝ ΟΡΚΟ ΜΟΥ ΑΥΤΌ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΑΥΤΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΟΥ. ΟΤΙ ΘΑ ΘΕΩΡΩ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ ΜΟΥ ΔΙΔΑΞΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΝ ΑΥΤΗ ΙΣΟΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΝ ΚΑΝΩ ΚΟΙΝΩΝΟ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΟΥ ΟΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟΥΣ ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ ΤΟΥ ΘΑ ΘΕΩΡΩ ΩΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΔΙΔΑΞΩ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΑΥΤΗ, ΑΝ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ, ΧΩΡΙΣ ΜΙΣΘΟ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ. ΟΤΙ ΘΑ ΜΕΤΑΔΩΣΩ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ, ΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ ΜΟΥ, ΣΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΔΕΘΗ ΜΑΖΙ ΜΟΥ ΜΕ ΟΡΚΟ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ, ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΑΛΛΟ. ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΩΦΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΡΩΣΤΩΝ, ΟΣΟ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΌ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΟΥ, ΚΑΙ (ΥΠΟΣΧΟΜΑΙ ΟΤΙ) ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΒΛΑΒΗ ΚΑΙ ΑΔΙΚΙΑ. ΔΕΝ ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΣΩ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΝ ΠΡΟΚΛΗΘΩ, ΟΥΤΕ ΘΑ ΥΠΟΔΕΙΞΩ ΤΕΤΟΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗ. ΕΠΙΣΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΔΩΣΩ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΟ ΕΚΤΡΩΤΙΚΟ. ΑΓΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗ ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΩ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΜΟΥ. ΔΕΝ ΘΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΣΩ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΣΧΟΥΝ ΑΠΟ ΠΕΤΡΑ, ΑΛΛΑ ΘΑ ΑΦΗΣΩ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΑΥΤΗ ΣΤΟΥΣ ΕΞΑΣΚΗΜΕΝΟΥΣ. ΣΕ ΟΣΑ ΣΠΙΤΙΑ ΠΡΟΣΚΑΛΟΥΜΑΙ, ΘΑ ΜΠΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΩΝ ΑΡΡΩΣΤΩΝ, ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΘΕΛΗΜΑΤΙΚΗ ΑΔΙΚΙΑ Η ΑΛΛΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΠΡΟ ΠΑΝΤΩΣ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΦΡΟΔΙΣΙΑΚΗ ΠΡΑΞΗ ΣΕ ΣΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΔΡΩΝ, ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ Η ΔΟΥΛΩΝ. ΟΣΑ ΔΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΘΑ ΔΩ Η ΘΑ ΑΚΟΥΣΩ Η ΚΑΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ, ΟΣΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΚΟΙΝΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΞΩ, ΘΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΩ, ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΙΕΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ. ΟΣΟ ΛΟΙΠΟΝ ΘΑ ΤΗΡΩ ΤΟΝ ΟΡΚΟ ΜΟΥ, ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΒΙΑΖΩ, ΕΙΘΕ ΝΑ ΠΕΤΥΧΑΙΝΩ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΜΟΥ, ΕΧΟΝΤΑΣ ΚΑΛΟ ΟΝΟΜΑ ΠΑΝΤΟΤΕ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΕΑΝ ΟΜΩΣ ΤΟΝ ΠΑΡΑΒΩ ΚΑΙ ΓΙΝΩ ΕΠΙΟΡΚΟΣ, ΝΑ ΠΑΘΩ ΤΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ. v
6 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΤΕΑ ΕΛΕΝΗ-ΧΙΩΤΟΠΟΥΛΑ Ημερομηνία Γέννησης: Υπηκοότητα: Όνομα πατρός: Ελληνική Αντώνιος Τηλέφωνο: Οικογενειακή Κατάσταση: Άγαμη Ηλεκτρονική διεύθυνση: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 2003-Σήμερα Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή Εργαστήριο Παθολογικής Φυσιολογίας Εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής Υποτροφία προγράμματος ΠΕΝΕΔ κωδικός έργου 01ΕΔ 164 (Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας) Γνωστικό αντικείμενο: Ανοσολογία Θέμα διατριβής: «Δομική και ανοσολογική μελέτη ενδοκυττάριων αυτοαντιγόνων στη συστηματική αυτοανοσία.» Τμήμα Βιολογίας Σχολής Θετικών Επιστημών Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Βαθμός πτυχίου: 8,2 «Λίαν Καλώς» Τίτλος πτυχιακής εργασίας: «Κλωνοποίηση του γονιδίου της κρυσταλλικής πρωτεΐνης του στελέχους 1.1 του Bacillus thuringiensis» 2002 Πρακτική άσκηση στο Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσ/νίκης (ΕΘ.Ι.Α.Γ.Ε.) Τίτλος εργασίας: «Ανάλυση του γονιδιώματος παραγωγικών ζώων. Εφαρμογές της και μελλοντικές προοπτικές. Ανάλυση καρυότυπου. Τεχνικές χειρισμού ωαρίων και εμβρύων παραγωγικών ζώων» Φοίτηση στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Rennes II στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος Socrates 1999 Πτυχίο Αγγλικής γλώσσας (Επάρκεια διδασκαλίας) Proficiency Certificate of Cambridge University vi
7 1996 Πτυχίο Γαλλικής γλώσσας (Επάρκεια διδασκαλίας) Diplôme d Études Françaises (2 e Degré) Université de Paris- Sorbonne Ελληνογαλλικό Κολλέγιο «Delasalle, Θεσσαλονίκη Απολυτήριο: 19.2 «Άριστα» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 2003-Σήμερα Εργαστήριο Ανοσοχημείας Τμήμα Παθολογικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Γενικής Μικροβιολογίας Τομέας Γενετικής, Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας, Α.Π.Θ Εργαστήριο Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης (ΕΘ.Ι.Α.Γ.Ε.) - Ανοσοαποτύπωση με τη μέθοδο Western - Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών σε δύο διαστάσεις - Ανοσοενζυμική μέθοδος (ELISA) - Χρωματογραφία συγγένειας - Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης - Πέψη DNA με ενδονουκλεάσες περιορισμού - Ηλεκτροφόρηση DNA - Απομόνωση πλασμιδιακού DNA σε μεγάλη κλίμακα - Προετοιμασία «ικανών» βακτηριακών κυττάρων για μετασχηματισμό - Κλωνοποίηση αλληλουχιών DNA σε βακτηριακό φορέα - Καλλιέργεια και μετασχηματισμός βακτηρίων - in situ ανοσοανίχνευση μετασχηματισμένων βακτηρίων - Ανάλυση καρυότυπου από ολική καλλιέργεια αίματος - Απομόνωση ωαρίων και εμβρύων παραγωγικών ζώων και διατήρηση τους - Καλλιέργεια ωοθυλακικών κυττάρων - Χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή Άριστη γνώση χειρισμού Microsoft Office (Microsoft Word, Excel, PowerPoint), Internet Explorer, Adobe Acrobat, Adobe Photoshop. vii
8 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 1. E.A. Stea, J.G. Routsias, M. Samiotaki, G. Panayotou, E. Papalambros, H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas. Analysis of parotid glands of primary Sjögren s syndrome patients using proteomic technology reveals altered autoantigen composition and novel antigenic targets. Clin Exp Immunol 2007;Jan;147(1): E.A. Stea, J.G. Routsias, R.M. Clancy, J.P. Buyon, H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas. Anti-La/SSB Antiidiotypic Antibodies in Maternal Serum: A Marker of Low Risk for Neonatal Lupus in an Offspring. Arthr Rheum. 2006, Jul; 54(7): E.A. Stathopoulou, J.G. Routsias, E.A. Stea, H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas. Cross-reaction between antibodies to the major epitope of Ro60 kd autoantigen and a homologous peptide of Coxsackie virus 2B protein. Clin Exp Immunol 2005, Jul ; 141(1): ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΜΕ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 23-26/2/ th European Workshop for Rheumatology Research Ηράκλειο Inadequate anti-idiotypic response, as assessed by antibodies to La/SSB complementary epitopes: a novel component in the development of neonatal lupus Stea E.A., Routsias J.G., Clancy R.M., Buyon J.P., Moutsopoulos H.M. and Tzioufas A.G. Annals of Rheumatic Diseases, 2006, Vol.65 (Suppl 1) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΜΕ ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΕ POSTER 21-24/6/2005 Annual European Congress of Rheumatology EULAR Amsterdam Quantitation of anti-ro52 autoantibodies identifies clinical subgroups among patients with primary Sjögren s Syndrome (pss) I.A. Tsonis, J.G. Routsias, E.A. Stea, E. Zintzaras, S. Avrameas, H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas Annals of Rheumatic Diseases, 2006, Vol.65 (Suppl 2) Proteomic analysis of parotid glands of primary Sjögren s Syndrome patients viii
9 E.A. Stea, J.G. Routsias, E.K. Kapsogeorgou, G. Panayotou, A.G. Terzoglou,H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas Annals of Rheumatic Diseases, 2006, Vol.65 (Suppl 2) 27-29/4/ th International Symposium on Sjögren s Sundrome - Washington Proteomic analysis of parotid glands of primary Sjögren s Syndrome patients E.A. Stea, J.G. Routsias, E.K. Kapsogeorgou, G. Panayotou, A.G. Terzoglou,H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas Inadequate anti-idiotypic response, as assessed by antibodies to La/SSB complementary epitopes: a novel component in the development of neonatal lupus Stea E.A., Routsias J.G., Clancy R.M., Buyon J.P., Moutsopoulos H.M. and Tzioufas A.G. Quantitation of anti-ro52 autoantibodies identifies clinical subgroups among patients with primary Sjögren s Syndrome (pss) I.A. Tsonis, J.G. Routsias, E.A. Stea, E. Zintzaras, S. Avrameas, H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas 22-24/9/2005 XI Mediterranean congress of Rheumatology - Ηράκλειο Analysis of autoantigens in parotid glands of primary Sjögren s Syndrome patients using a proteomic approach E.A. Stea, J.G. Routsias, E.K. Kapsogeorgou, G. Panayotou, A.G. Terzoglou,H.M. Moutsopoulos and A.G. Tzioufas Clin Exp Rheumatology 2005, Vol.23 (5): 591 ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ - Συμμετοχή στη μετάφραση, από την Αγγλική στην Ελληνική γλώσσα, των πρακτικών του συνεδρίου «Ημέρες αυτοάνοσων ρευματικών νοσημάτων» (Αθήνα Ιουνίου 2004) για το τριμηνιαίο ιατρικό περιοδικό «Τι νεώτερο στη ρευματολογία», Οκτ-Δεκ 2004, Τεύχος 8 ix
10 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ 28/3-1/4/2005 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Τέταρτος κύκλος κατάρτισης του μεταπτυχιακού προγράμματος «Μοριακή Ιατρική και Ανοσολογία-Από τη Βασική Έρευνα στην Κλινική Εφαρμογή» Τίτλος: «Ιστική Φλεγμονή» 13-17/12/2004 Ιατρική Σχολή-Πανεπιστήμιο Αθηνών Τρίτος κύκλος κατάρτισης του μεταπτυχιακού προγράμματος «Μοριακή Ιατρική και Ανοσολογία-Από την Βασική Έρευνα στην Κλινική Εφαρμογή» Τίτλος: «Κλινική Ανοσολογία (Αυτοανοσία και Μοριακή Βιολογία)» 18-27/10/2004 Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (Ι.ΙΒ.Ε.Α.) Δεύτερος κύκλος κατάρτισης του μεταπτυχιακού προγράμματος «Μοριακή Ιατρική και Ανοσολογία-Από την Βασική Έρευνα στην Κλινική Εφαρμογή» Τίτλος: «Βασική Ανοσολογία» 29/11-21/12/2004 Πανεπιστήμιο Αθηνών-Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Σεμινάρια με τίτλο: «Διοίκηση και αποτίμηση της έρευνας και τεχνολογίας και ενσωμάτωσή της στη διαδικασία της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης» ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΒΡΑΒΕΙΑ th European Workshop for Rheumatology Research Ηράκλειο Young Investigator Award για την εργασία: Inadequate anti-idiotypic response, as assessed by antibodies to La/SSB complementary epitopes: a novel component in the development of neonatal lupus 1997 Υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) για την εισαγωγή στο Τμήμα Βιολογίας του Α.Π.Θ. x
11 Στους γονείς μου και στον αδελφό μου, Αντώνη, Ελισσάβετ και Άλκη xi
12 Πρόλογος Η παρούσα Διδακτορική Διατριβή εκπονήθηκε στο Εργαστήριο Παθολογικής Φυσιολογίας κατά την περίοδο Θερμές ευχαριστίες οφείλω στον Καθηγητή Χαράλαμπο Μ. Μουτσόπουλο για την ευκαιρία που μου έδωσε να εκπονήσω την διατριβή μου, για την εμπιστοσύνη, την συμπαράσταση και την εκτίμηση που μου έδειξε όλα αυτά τα χρόνια, για τις οξυδερκείς παρατηρήσεις του, την αστείρευτη μετάδοση της γνώσης και της εμπειρίας του, το ειλικρινές του ενδιαφέρον απέναντι μου και τη βοήθεια του σε ό,τι και αν τον έχω χρειαστεί. Ευχαριστώ θερμά τον Αναπληρωτή Καθηγητή Αθανάσιο Τζιούφα για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε με την ανάθεση της διατριβής αυτής, για τη συνεχή επιστημονική του καθοδήγηση, τη μετάδοση των γνώσεων του, καθώς και για την συνεχή παρότρυνση και υποστήριξη του κατά την εκπόνηση της διατριβής μου. Ιδιαίτερα επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Επίκουρο Καθηγητή Μενέλαο Μανουσάκη για τις πολύτιμες συμβουλές του. Ο Λέκτορας Ιωάννης Ρούτσιας ήταν πάντα πρόθυμος να μου μεταδίδει την εμπειρία του και να με προκαλεί να ανακαλύψω τα μονοπάτια της έρευνας, να με στηρίζει και να δημιουργεί φιλικό κλίμα και για αυτό τον ευχαριστώ από την καρδιά μου. Πολύτιμη υπήρξε η συμβολή του Ερευνητή Α Γιώργου Παναγιώτου και της Βιολόγου Μαρτίνας Σαμιωτάκη του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ», όποτε χρειάστηκε να τους συμβουλευτώ ή να χρησιμοποιήσω τον τεχνικό τους εξοπλισμό με βοήθησαν πρόθυμα, δίχως δεύτερη σκέψη. Ακόμη ευχαριστώ την επιστημονική συνεργάτιδα Ευσταθία Καψογεώργου για τη βοήθεια της και τις συμβουλές της, όποτε της τις ζήτησα. Ευχαριστίες θα ήθελα να απευθύνω στα μέλη του εργαστηρίου Παθολογικής Φυσιολογίας για τη στήριξη τους και ιδιαίτερα στη «συνοδοιπόρο» Μαρία Σπαχίδου, η οποία είναι πλέον μια από τις πολυτιμότερες φίλες μου. Οι φίλοι μου και ιδιαίτερα η Ολυμπία Παπαδάκη, Νέλη Γουσέτη και ο Παύλος Τσιατούρας επέδειξαν κατανόηση και στήριξη κατά την επίπονη και πολύωρη ενασχόληση μου με τη διατριβή μου και παράλληλα προσέφεραν «ισορροπία» στη ζωή μου. Οι γονείς μου και ο αδελφός μου υπήρξαν θερμοί υποστηρικτές της προσπάθειας μου, συνέπασχαν σε κάθε δύσκολη στιγμή και χαίρονταν σε κάθε μου επίτευγμα με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Η εργασία αυτή υποστηρίχτηκε οικονομικά από το ερευνητικό πρόγραμμα ΠΕΝΕΔ 2001 (01ΕΔ164) της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (Γ.Γ.Ε.Τ.) με τίτλο «Κυτταρική και ανοσολογική απόκριση κατά του αυτοαντιγόνου La/SSB» με υπεύθυνο τον Αναπληρώτη Καθηγητή Α.Γ. Τζιούφα. xii
13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντμήσεις...4 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ...7 Ι. ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ...8 Ι.1. Φυσική ανοσία...8 Ι.2. Επίκτητη ανοσία...11 Ι.2.1. Τ λεμφοκύτταρα...13 Ι.2.2. Δομή και βιολογική σημασία αντισωμάτων...14 Ι.2.3. Παραγωγή αντισωμάτων...17 Ι.2.4. Στάδια της επίκτητης ανοσίας...19 II. ΑΥΤΟΑΝΟΣΙΑ...22 ΙΙ.1. Ανοσολογική ανοχή...22 ΙΙ.2. Φυσικά και παθογενετικά αυτοαντισώματα...26 ΙΙ.3. Αιτιολογικοί παράγοντες της αυτοανοσίας...27 ΙΙ.3.1. Γενετικοί παράγοντες...28 ΙΙ.3.2. Ρόλος των λοιμώξεων στην αυτοανοσία...29 ΙΙ.3.3. Απόπτωση και αυτοανοσία...30 ΙΙ.3.4. Διαταραχές του ανοσολογικού συστήματος...31 ΙΙ.3.5. Διαταραχές της αντιγονικής παρουσίασης...32 ΙΙ.3.6. Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την αυτοανοσία...32 II.4. Νοσήματα σχετιζόμενα με τα αυτοαντιγόνα του συμπλέγματος RoRNP...33 II.4.1. Σύνδρομο Sjögren ή αυτοάνοση επιθηλιίτιδα...33 ΙΙ.4.2. Ιστοπαθολογία του σs...34 II.4.3. Παθοφυσιολογία και παθογένεια του σs...36 II.4.4. Γενετικές συσχετίσεις στο σs...38 II.4.5. Αυτοαντισώματα στο σs Πολυκλωνική και μονοκλωνική υπερδραστηριότητα...39 II.5.1. Σύνδρομο Νεογνικού Λύκου...40 ΙΙ.5.2. Παθογένεια του κολποκοιλιακού αποκλεισμού...41 ΙΙ.5.3 Αντισώματα στο Σύνδρομο Νεογνικού Λύκου...44 ΙΙΙ. ΑΥΤΟΑΝΤΙΓΟΝΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΑΥΤΩΝ...45 ΙΙΙ.1. Β κυτταρικοί επίτοποι των ενδοκυττάριων αυτοαντιγόνων...46 ΙΙΙ.1.1. Η αξία των Β κυτταρικών επιτόπων...46 ΙΙΙ.1.2. Ταξινόμηση των Β κυτταρικών επιτόπων...47 ΙΙΙ.1.3. Ενδοκυττάρια αυτοαντιγόνα και Β κυτταρικοί επίτοποι αυτών...49 ΙΙΙ Το σύμπλοκο Ro/La RNP...49 ΙΙΙ Το αυτοαντιγόνο La/SSB
14 ΙΙΙ Το αυτοαντιγόνο Ro ΙΙΙ Το αυτοαντιγόνο Ro ΙΙΙ Το αυτοαντιγόνο ασβεστιοδικτίνη (calreticulin)...57 ΙΙΙ Τα αυτοαντιγόνα α- και β-φοδρίνη...59 III.2. Οι Β κυτταρικοί επίτοποι ως εργαλεία για τη μελέτη της αυτοάνοσης απόκρισης...60 ΙΙΙ.2.1. Συμπληρωματικοί επίτοποι και αντι-ιδιοτυπικά αντισώματα...61 ΙΙΙ Η συμβολή του δικτύου ιδιοτυπικών και αντι-ιδιοτυπικών αλληλεπιδράσεων στον έλεγχο της παραγωγής αντισωμάτων...65 ΙΙΙ Ιδιοτυπικά και αντι-ιδιοτυπικά αντισώματα. Ορισμοί...66 ΙΙΙ Καταστολή ιδιοτυπικών αποκρίσεων μέσω αντι-ιδιοτυπικών αντισωμάτων...67 ΙΙΙ Η θεωρία του δικτύου: Αντιγονικοί καθοριστές εσωτερικής εικόνας...68 ΙΙΙ.2.2. Πρώιμη αναγνώριση επιτόπων και εξάπλωση της ανοσολογικής απόκρισης...72 ΙΙΙ.2.4. Μετα-μεταφραστικές τροποποιήσεις επιτόπων...75 IV. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΑΝΤΙΓΟΝΩΝ...81 IV.1. Χρωματογραφία ανοσοσυγγένειας...82 IV.2. ELISA...84 IV. 3. Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών και ανοσοαποτύπωση...87 IV.3.1. Ηλεκτροφόρηση σε γέλη πολυακρυλαμιδίου (SDS-PAGE)...87 IV.3.2. Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών σε δύο διαστάσεις...89 IV.3.3. Ανοσοαποτύπωση...91 IV.4. Ανοσοκατακρήμνιση...93 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΜΕΡΟΥΣ...95 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Σκοπός της μελέτης Αντι-ιδιοτυπικά αντισώματα έναντι αντι-la/ssb αντισωμάτων στο μητρικό ορό Περίληψη Εισαγωγή Ασθενείς και μέθοδοι Αποτελέσματα Συζήτηση ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Η πρωτεομική ανάλυση παρωτίδων ασθενών με πρωτοπαθές σύνδρομο Sjögren αποκαλύπτει μεταβολή στη σύσταση των αυτοαντιγόνων και νέους αντιγονικούς στόχους
15 Περίληψη Εισαγωγή Υλικά και μέθοδοι Αποτελέσματα Συζήτηση ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Περίληψη Summary ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
16 Συντμήσεις Ελληνικοί όροι 1) αα: αμινοξική αλληλουχία ή αλληλουχία αμινοξέων 2) ΒΚΥ: υποδοχέας αντιγόνου Β λεμφοκυττάρων 3) β/ό: βάρος κατ όγκον 4) ΕΚΣΑ: επιθηλιακά κύτταρα σιελογόνου αδένα 5) ΚΚΑ: κολποκοιλιακός αποκλεισμός 6) ΜΔ: μονάδες δέσμευσης 7) ΜΜΤ: μετα-μεταφραστικές τροποποιήσεις 8) ΜΣΙ: μείζον σύμπλεγμα ιστοσυμβατότητας 9) ό/ό: όγκος κατ όγκον 10) ΡΑ: ρευματοειδής αρθρίτιδα 11) ΣΕΛ: συστηματικός ερυθηματώδης λύκος 12) ΣΝΛ: σύνδρομο νεογνικού λύκου 13) σσ: σύνδρομο Sjögren 14) TKY: υποδοχέας αντιγόνου T λεμφοκυττάρων Ξενόγλωσσοι όροι: 1) 2D: 2 dimensional, 2 διαστάσεων 2) ΑΝΑ: anti-nuclear antibodies, αντι-πυρηνικά αντισώματα 3) ANCA: anti-neutrophil cytoplasmic antibodies, αντισώματα έναντι κυτταροπλάσματος ουδετερόφιλων 4) APC: antigen presenting cell, αντιγονοπαρουσιαστικό κύτταρο 5) ATP: τριφωσφορική αδενοσίνη 6) bcl: οικογένεια αντι-αποπτωτικών πρωτεϊνών που ανακαλύφθηκαν σε ανθρώπινο Β κυτταρικό λέμφωμα, Β cell lymphoma 7) c: complementary, συμπληρωματικό 8) CCP: cyclic citrullinated peptides, κυκλικά κιτρουλλινιωμένα πεπτίδια 9) CD: cluster of differentiation, δείκτες διαφοροποίησης των λεμφοκυττάρων 4
17 10) CMV: cytomegalovirus, κυτταρομεγαλοϊός 11) CTL: cytotoxic T lymphocytes, κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα 12) CTLA-4: υποδοχέας των πρόσφατα ενεργοποιημένων Τ λεμφοκυττάρων που συνδέεται στα συνενεργοποιητικά μόρια της οικογένειας Β7 και καταστέλλει την ενεργοποίηση τους 13) D ή Da: Dalton, μονάδα μοριακού μεγέθους πρωτεϊνών 14) dsdna: double-stranded deoxyribonucleic acid, δεοξυριβουνουκλεϊκό οξύ διπλής έλικας 15) ΕΒΝΑ-1: Epstein Barr nuclear antigen-1, πυρηνικό αντιγόνο-1 του ιού Epstein Barr 16) ELISA: enzyme linked immunosorbent assay, ανοσοενζυματική ανίχνευση στερεάς φάσης 17) Fab: fragment antigen binding, περιοχή αντισώματος τάξης IgG στην οποία συνδέεται το αντιγόνο 18) Fc: fragment crystallizable, σταθερή περιοχή αντισώματος τάξης IgG 19) HCV: hepatitis C virus, ιός της ηπατίτιδος C 20) HIV: human immunodeficiency virus, ανθρώπινος ιός ανοσοανεπάρκειας 21) HLA: human leukocyte virus, ανθρώπινο λευκοκυτταρικό αντιγόνο 22) HTLV: human T cell lymphotropic virus, ανθρώπινος Τ λεμφοτρόπος ιός 23) hyrna: human cytoplasmic RNA, ανθρώπινο κυτταροπλασματικό ριβονουκλεϊκό οξύ 24) ICAM: intercellular adhesion molecule-1, διακυτταρικό μόριο σύνδεσης 25) IFN: interferon, ιντερφερόνη 26) Ig: immunoglobulin, ανοσοσφαιρίνη 27) IL: interleukin, ιντερλευκίνη 28) IRES: internal ribosome entry site, στοιχεία εισόδου στο εσωτερικό του ριβοσώματος 29) LFA: leukocyte function associated antigen, αντιγόνου σχετίζεται με τη λειτουργία των λευκοκυττάρων 30) MW: molecular weight, μοριακό βάρος ή μέγεθος 31) ΝΚ: natural killers, κύτταρα φυσικοί φονείς 5
18 32) PAD: peptidylarginine deiminase, απαμινάση της πεπτιδυλοαργινίνης 33) PAGE: polyacrylamide gel electrophoresis, ηλεκτροφόρηση σε γέλη πολυακρυλαμιδίου 34) PBS: phosphate buffer saline, ρυθμιστικό διάλυμα φωσφορικών αλάτων 35) pi: isoelectric point, ισοηλεκτρικό σημείο 36) PR-3: proteinase 3, πρωτεϊνάση 3 37) PVDF: Polyvinylidene Fluoride, πολυβινυλοφθορίδιο 38) RF: rheumatoid factor, ρευματοειδής παράγοντας 39) RNA: ribonucleic acid, ριβονουκλεϊκό οξύ 40) RNA polііі: RNA polymerase ІІІ, RNA πολυμεράση ΙΙΙ 41) RNP: ribonucleoprotein, ριβονουκλεοπρωτεΐνη 42) RRNL: research registry for neonatal lupus, Κέντρο Καταγραφής για το Νεογνικό Λύκο 43) SDS: sodium dodecylsulfate, δωδεκυλοθειϊκό νάτριο 44) Ser: serine, σερίνη 45) snrnp: small nucleolar RNP, μικρό πυρηνισκικό RNP 46) TBS: tris buffer saline, ρυθμιστικό διάλυμα Tris 47) TGF-β: transforming growth factor β, αυξητικός παράγοντας μεταμόρφωσης-β 48) Th: T helper, βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα 49) Thr: threonine, θρεονίνη 50) TLR: toll like receptor, υποδοχείς τύπου Toll 51) TNF-α: tumor necrosis factor, παράγοντας νέκρωσης των όγκων 52) Treg: T regulatory, Τ ρυθμιστικά κύτταρα 53) trna: transporting RNA, μεταφορικό RNA 54) VP1: viral capsid protein 1, πρωτεΐνη του καψιδίου των ιών Coxsackie 55) VSV: vesicular stomatitis virus, ιός της φυσσαλιδώδους στοματίτιδας 6
19 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 7
20 Ι. ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο όρος ανοσία αναφέρεται στη σχετική αντίσταση του οργανισμού σε μολυσματικές νόσους (α-νοσία, immunity) και προέρχεται από τo λατινικό επίθετο immunis, το οποίο σημαίνει ελεύθερος από φόρους ή φορτία [1]. Το ανοσοποιητικό σύστημα των ανώτερων σπονδυλωτών, όπως ο άνθρωπος, οργανώνεται σε ιστούς, κύτταρα και δραστικά μόρια που προλαμβάνουν την εγκατάσταση λοιμώξεων παθογόνων μικροοργανισμών ή αναχαιτίζουν ήδη εγκαταστημένες λοιμώξεις [2]. Η συντονισμένη αντίδραση των συστατικών του ανοσοποιητικού συστήματος σε εισβολή παθογόνων μικροοργανισμών ονομάζεται ανοσολογική απάντηση ή απόκριση. Οι μηχανισμοί άμυνας του ξενιστή χωρίζονται για λόγους κατανόησης σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τη φυσική ή έμφυτη ανοσία και την επίκτητη ανοσία. Η φυσική ανοσία μεσολαβεί στην πρώιμη φάση της προστασίας από τους παθογόνους μικροοργανισμούς και αντιδρά με τον ίδιο τρόπο σε επαναλαμβανόμενες εκθέσεις στον ίδιο μικροοργανισμό, ενώ η επίκτητη ανοσία μεσολαβεί στο όψιμο και πιο αποτελεσματικό στάδιο της άμυνας και αποκρίνεται καλύτερα σε κάθε διαδοχική έκθεση σε έναν μικροοργανισμό. Οι δύο τύποι της ανοσίας δεν είναι ανεξάρτητοι, αλλά υπάρχει μια μόνιμη αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των μηχανισμών των δύο συστημάτων με κοινό στόχο τη βέλτιστη προστασία του οργανισμού. Ι.1. Φυσική ανοσία Πρώτη γραμμή στην άμυνα του ξενιστή αποτελούν οι επιθηλιακοί ιστοί στις πιθανές πύλες εισόδου των μικροοργανισμών, όπως το δέρμα, το αναπνευστικό σύστημα και ο γαστρεντερικός σωλήνας. Τα συνεχή επιθήλια 8
21 αποτελούν μηχανικούς φραγμούς για τους παθογόνους μικροοργανισμούς, ενώ ταυτόχρονα παράγουν πεπτίδια με μικροβιοκτόνο δράση (αμυντίνες). Παράλληλα στα επιθήλια εντοπίζονται Τ λεμφοκύτταρα, τα ενδοεπιθηλιακά λεμφοκύτταρα που λειτουργούν ως «φρουροί» κατά λοιμωδών παραγόντων. Εφόσον οι μικροοργανισμοί καταφέρουν να διαπεράσουν τους επιθηλιακούς φραγμούς, επιστρατεύονται δύο τύποι κυκλοφορούντων φαγοκυττάρων, τα ουδετερόφιλα και τα μακροφάγα, τα οποία αναγνωρίζουν μέσω υποδοχέων κοινές δομές προϊόντων των μικροοργανισμών, τους φαγοκυτταρώνουν και τέλος τους φονεύουν ενδοκυττάρια. Σημαντικό ρόλο στην ενεργοποίηση των μακροφάγων παίζει η οικογένεια πρωτεϊνικών υποδοχέων τύπου Toll (TLRs). Οι υποδοχείς τύπου Toll είναι μια οικογένεια μεμβρανικών πρωτεϊνών οι οποίες αναγνωρίζουν συγκεκριμένα μοτίβα μικροβιακών μορίων και λειτουργούν σε συνεργασία με κινάσες σχετιζόμενες με υποδοχείς, οι οποίες διεγείρουν την παραγωγή μικροβιοκτόνων ουσιών και κυτοκινών από τα φαγοκύτταρα. Η πρώτη πρωτεΐνη της οικογένειας που ταυτοποιήθηκε ήταν η πρωτεΐνη Toll στη μύγα Drosophila. Στον άνθρωπο έχουν εντοπιστεί 10 διαφορετικά μέλη βάσει της ομολογίας τους με την πρωτεΐνη Toll, οι υποδοχείς TLR Όλοι οι TLR υποδοχείς περιέχουν περιοχές πλούσιες σε λευκίνη, οι οποίες γειτνιάζουν με μοτίβα πλούσια σε κυστεΐνη, τα οποία εντοπίζονται στην εξωκυττάρια τους περιοχή. Στην κυτταροπλασματική τους περιοχή εντοπίζεται μια περιοχή ομόλογη με τους υποδοχείς Toll/IL1 (περιοχή TIR), η οποία είναι απαραίτητη για την μεταγωγή σήματος. Κάθε υποδοχέας τύπου Toll φαίνεται να είναι ειδικός για διαφορετικά μικροβιακά προϊόντα για παράδειγμα ο υποδοχέας TLR-3 αναγνωρίζει μόρια RNA διπλής έλικας, ο TLR-4 αναγνωρίζει τον 9
22 λιποπολυσακχαρίτη (LPS) και ο TLR-2 την πεπτιδογλυκάνη. Οι TLRs μπορούν να δράσουν σε συνεργασία με άλλα μόρια που αναγνωρίζουν απευθείας μικροβιακά προϊόντα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται ο ετεροδιμερισμός διαφορετικών TLR υποδοχέων (Σχήμα 1). Ένας άλλος τύπος κυττάρων, τα φυσικά φονικά κύτταρα (ΝΚ), έχουν την ικανότητα να φονεύουν κύτταρα του ξενιστή μολυσμένα με ενδοκυττάριους μικροοργανισμούς και να ενεργοποιούν τα μακροφάγα, ώστε να φονεύσουν τους φαγοκυτταρωμένους οργανισμούς. Σχήμα 1. Α. Τυπική δομή υποδοχέα TLR. B. Ενεργοποίηση του μεταγραφικού παράγοντα NF-κΒ, μέσω διέγερσης του υποδοχέα TLR-4 από λιποπολυσακχαρίτη (LPS). Οι πρωτεΐνες του συμπληρώματος συμμετέχουν στη φυσική ανοσία, καθώς ενεργοποιούνται στην επιφάνεια των μικροοργανισμών (εναλλακτική οδός ενεργοποίησης του συμπληρώματος) και με την ενζυμική τους δράση προκαλούν λύση σε βακτήρια. Άλλες πρωτεΐνες που παίζουν ρόλο στην πρώιμη φάση των ανοσολογικών αποκρίσεων είναι η λεκτίνη του πλάσματος που συνδέεται με τη μαννόζη (MBL) η οποία επικαλύπτει τους μικροοργανισμούς και ενεργοποιεί τα φαγοκύτταρα και τις πρωτεΐνες του συμπληρώματος (οδός λεκτίνης). Τέλος η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) συνδέεται με μόρια φωσφοχολίνης των μικροοργανισμών, προκειμένου να φαγοκυτταρωθούν. 10
23 Ι.2. Επίκτητη ανοσία Συστατικά της επίκτητης ανοσίας αποτελούν τα λεμφοκύτταρα (σχήμα 2) και τα προϊόντα τους. Τα λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν ειδικά, μέσω υποδοχέων, συγκεκριμένες μολυσματικές και μη ουσίες που παράγονται από τους μικροοργανισμούς, οι οποίες ονομάζονται αντιγόνα. Οι επίκτητες ανοσολογικές απαντήσεις δημιουργούν εξειδικευμένους μηχανισμούς για την αντιμετώπιση διαφόρων τύπων λοιμώξεων, ενώ τα κύτταρα και τα μόρια της φυσικής ανοσίας χρησιμοποιούνται προκειμένου να εξουδετερωθούν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί. Σχήμα 2. Εικόνα ηλεκτρονικού μικροσκοπίου, όπου απεικονίζεται ένα ανενεργό λεμφοκύτταρο, το οποίο χαρακτηρίζεται από συμπυκνωμένη χρωματίνη, περιορισμένο κυτταρόπλασμα, έλλειψη ενδοπλασματικού δικτύου ή άλλων μεταβολικών δραστηριοτήτων. Η επίκτητη ανοσία έχει τέσσερις ιδιότητες οι οποίες τη διαχωρίζουν από τη φυσική ανοσία. Τα χαρακτηριστικά αυτών είναι περιληπτικά τα εξής: I. Ειδικότητα. Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει την ιδιότητα να διακρίνει διαφορές ανάμεσα σε τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο διαφορετικά αντιγόνα ή τμήματα αυτών. Ο οργανισμός μετά από επανέκθεση του σε ένα αντιγόνο εμφανίζει έντονη αντίδραση έναντι αυτού κι όχι έναντι άλλων αντιγόνων. Η ιδιότητα αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι ο πληθυσμός των λεμφοκυττάρων αποτελείται από πολλούς 11
24 διαφορετικούς κλώνους, καθένας εκ των οποίων εκφράζει έναν ειδικό αντιγονικό υποδοχέα. II. Μνήμη. Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει τη δυνατότητα να θυμάται τα αντιγόνα με τα οποία έχει έρθει σε επαφή, με αποτέλεσμα να αντιδρά ταχύτερα και αποτελεσματικότερα σε επανεκθέσεις του σε αυτά. III. Αυτορύθμιση. Οι ανοσολογικές απαντήσεις είναι αυτοπεριοριζόμενες και εξασθενούν καθώς εξαλείφονται οι λοιμώξεις, ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να επιστρέφει σε κατάσταση ηρεμίας και να είναι έτοιμο να απαντήσει σε νέες λοιμώξεις. IV. Ανοχή. Το ανοσοποιητικό σύστημα «εκπαιδεύεται», ώστε να μην αντιδρά στις δυνητικά αντιγονικές ουσίες του ιδίου του ξενιστή, δηλαδή στα αυτοαντιγόνα. Η επίκτητη ανοσία διακρίνεται σε δύο κατηγορίες: τη χυμική ανοσία και την κυτταρική ανοσία. Στη χυμική ανοσία κύριο ρόλο παίζουν τα Β λεμφοκύτταρα. Στην περίπτωση που το αντιγόνο είναι πρωτεϊνικής φύσης απαιτείται η βοήθεια των Τ λεμφοκυττάρων προκειμένου τα Β λεμφοκύτταρα να ενεργοποιηθούν (Τεξαρτώμενες απαντήσεις). Τα Β λεμφοκύτταρα εκφράζουν έναν ειδικό υποδοχέα που αναγνωρίζει και παρουσιάζει στο ανοσοποιητικό σύστημα ξένους αντιγονικούς καθοριστές (επίτοποι). Ο Β κυτταρικός υποδοχέας αντιγόνου (ΒΚΥ) είναι ένα μόριο ανοσοσφαιρίνης, το οποίο συγκρατείται στην επιφάνεια των κυττάρων από τη σταθερή (Fc) περιοχή του. Τα Β λεμφοκύτταρα εφόσον αναγνωρίσουν ένα αντιγόνο ενεργοποιούνται προκειμένου να παράξουν τους μεσολαβητές της χυμικής ανοσίας, τα 12
25 αντισώματα. Τα αντισώματα εκκρίνονται στην κυκλοφορία και στα υγρά των βλεννογόνων και λειτουργία τους είναι η εξουδετέρωση των μικροοργανισμών και των τοξινών τους και η απομάκρυνση τους από το αίμα, το γαστρεντερικό σωλήνα και το αναπνευστικό σύστημα. Τα αντισώματα δεν μπορούν να συνδεθούν με μικροοργανισμούς που εντοπίζονται ενδοκυττάρια, οπότε σε αυτή την περίπτωση μεσολαβεί η κυτταρική ανοσία. Ι.2.1. Τ λεμφοκύτταρα Μεσολαβητές της κυτταρικής ανοσίας είναι τα Τ λεμφοκύτταρα. Ορισμένα από τα κύτταρα αυτά ενεργοποιούν τα φαγοκύτταρα, ώστε να καταστρέψουν τους μικροοργανισμούς που εγκλωβίζονται σε φαγοκυτταρικά κυστίδια. Ένας άλλος πληθυσμός των κυττάρων αυτών είναι υπεύθυνος για τη φόνευση κάθε τύπου κυττάρων του ξενιστή που φιλοξενούν λοιμώδεις μικροοργανισμούς στο κυτταρόπλασμα τους. Τα Τ λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν τα αντιγόνα μέσω του υποδοχέα τους ΤΚΥ. Ο υποδοχέας αυτός είναι ένα ετεροδιμερές δύο διαμεμβρανικών πολυπεπτιδικών αλυσίδων, οι οποίες ενώνονται μεταξύ τους ομοιοπολικά. Η πλειοψηφία των Τ λεμφοκυττάρων εκφράζουν ΤΚΥ τύπου αβ, ο οποίος αναγνωρίζει πεπτίδια, ενώ 10% των Τ λεμφοκυττάρων εκφράζουν ΤΚΥ τύπου γδ, ο οποίος επιπρόσθετα φαίνεται να αναγνωρίζει λιπίδια και άλλα μη πεπτιδικά αντιγόνα. Ο ΤΚΥ αναγνωρίζει αντιγόνα, αλλά όπως και οι ανοσοσφαιρίνες της μεμβράνης των Β κυττάρων, δεν μπορεί να μεταβιβάσει σήματα προς τα Τ κύτταρα. Υπεύθυνα για αυτή τη λειτουργία είναι δύο άλλα μόρια τα οποία συνδέονται με τον ΤΚΥ, τα μόρια CD3 και η αλυσίδα ζ. Ο υποδοχέας ΤΚΥ αναγνωρίζει αντιγόνα τα οποία έχουν συνδεθεί στα μόρια του 13
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ. 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 3. Η πρόσληψη του αντιγόνου και η παρουσίασή του στα λεμφοκύτταρα 4. Η αναγνώριση του αντιγόνου. Αντιγονικοί
Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα
Επίκτητη Ανοσιακή Απάντηση (χυμικό σκέλος) Β λεμφοκύτταρα φυσική ή μη ειδική ανοσία δεν απαιτεί προηγούμενη έκθεση στο παθογόνο και δεν διαθέτει μνήμη. σε επίκτητη ή ειδική ανοσία χυμική ανοσία με παραγωγή
Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία I. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.
Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία I Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 14/10/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Γενικά στοιχεία
Ερωτήµατα προς απάντηση
Κεφ. 9. Ανοσιακή ανοχή και αυτοανοσία: Η διάκριση εαυτού-ξένου και οι διαταραχές της Ερωτήµατα προς απάντηση Πως διατηρεί το ανοσοποιητικό σύστηµα τηµη απαντητικότητα σε εαυτά αντιγόνα (=ανοχή); Ποιοι
ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ
ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Στάδια μικροβιακής λοίμωξης δημιουργία αποικίας σε εξωτερική επιφάνεια διείσδυση στον οργανισμό τοπική μόλυνση συστηματική (γενικευμένη) μόλυνση H σημασία
Μοριακή κυτταρική βιοχημεία Ανοσοποιητικό σύστημα
Μοριακή κυτταρική βιοχημεία Ανοσοποιητικό σύστημα κωδικός μαθήματος: ETY-335 Χειμερινό εξάμηνο 2014 / 2015 Μαρία Χατζηνικολαΐδου mchatzin@materials.uoc.gr Έμφυτο και προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Απαντήσεις του κριτηρίου αξιολόγησης στη βιολογία γενικής παιδείας 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε τον αριθμό καθεμίας από τις ημιτελείς προτάσεις 1 έως και 5, και δίπλα σε αυτόν το γράμμα που αντιστοιχεί
όλοι αναπνευστική οδός στομάχι στόμα
κεράτινη στιβάδα περιέχει σμήγμα λιπαρά οξέα Μηχανισμοί που παρεμποδίζουν την είσοδο Δέρμα περιέχει ιδρώτας φυσιολογική μικροχλωρίδα λυσοζύμη γαλακτικό οξύ μικροοργανισμών Βλεννογόνοι όλοι αναπνευστική
ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΟΣΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Ενεργοποίηση των Τ κυττάρων από τους µικροοργανισµούς. Οι φάσεις των Τ κυτταρικών απαντήσεων
ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΟΣΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Ενεργοποίηση των Τ κυττάρων από τους µικροοργανισµούς Οι φάσεις των Τ κυτταρικών απαντήσεων Αναγνώριση του αντιγόνου και συνδιέγερση Αναγνώριση πεπτιδίων συνδεδεµένων µε το
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η πρώτη γραπτή αναφορά στο φαινόμενο της ανοσίας μπορεί να αναζητηθεί στον Θουκυδίδη, τον μεγάλο ιστορικό του Πελοποννησιακού Πολέμου Ανάπτυξη και επιβίωση o
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία Ι Ανοσολογία - Ρευματολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Παθολογίας/Ρευματολογίας, Αλέξανδρος Α. Δρόσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος
Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος Απρίλιος 2018 Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα Ευκαρυωτικά κύτταρα: Δυο μηχανισμούς αποδόμησης και ανακύκλωσης κυτταροπλασματικών αποβλήτων Πρωτεάσες
Ανοσιακή απάντηση (immune response)
Ανοσιακή απάντηση (immune response) Το σύνολο των μηχανισμών που καθιστούν τον οργανισμό ικανό να αναγνωρίζει,να εξουδετερώνει και να απομακρύνει κάθε ξένη ουσία προς αυτόν χαρακτηρίζεται ως ανοσία. Αποτέλεσμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Χυμικές ανοσοαπαντήσεις Ενεργοποίηση των Β λεμφοκυττάρων και παραγωγή των αντισωμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Χυμικές ανοσοαπαντήσεις Ενεργοποίηση των Β λεμφοκυττάρων και παραγωγή των αντισωμάτων Φάσεις και τύποι των χυμικών ανοσοαπαντήσεων Διέγερση των Β λεμφοκυττάρων από το αντιγόνο Μεταβίβαση σήματος
ΘΕΩΡΙΑ 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ ή ΚΥΤΤΟΚΙΝΕΣ Dr ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΘΕΩΡΙΑ 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ ή ΚΥΤΤΟΚΙΝΕΣ Dr ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Είδαμε ότι οι ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ είναι 1. Ανατομικοί φραγμοί - Δέρμα - Βλεννώδεις
Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ
Βιολογία γενικής παιδείας τάξη Γ Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: Γιάννης Αργύρης Βιολόγος M.Sc. Καθηγητής 3 ου Γεν. Λυκ. Ηλιούπολης Κεφάλαιο 1ο Άνθρωπος και υγεία 2. Μηχανισμοί Άμυνας του Ανθρώπινου
είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα
είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα Χ.Μ. Μουτσόπουλος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών ο ανοσολογικό (αμυντικό) σύστημα έχει σκοπό την προστασία του οργανισμού από ξένους εισβολείς, όπως είναι τα
Κεφ. 8. ραστικοί µηχανισµοί της χυµικής ανοσίας: Η εξάλειψη των εξωκυττάριων µικροοργανισµών και τοξινών
Κεφ. 8. ραστικοί µηχανισµοί της χυµικής ανοσίας: Η εξάλειψη των εξωκυττάριων µικροοργανισµών και τοξινών Οι ιδιότητες των αντισωµάτων που καθορίζουν τις δραστικές τους λειτουργίες Οι δραστικές λειτουργίες
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ. 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΑΝΤΙΓΟΝΟ και ΥΠΟ ΟΧΕΙΣ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ 3. Η πρόσληψη του αντιγόνου και η παρουσίασή του στα λεµφοκύτταρα 4. Η αναγνώριση
εοντολογία επαγγέλματος Professional Ethics
εοντολογία επαγγέλματος Professional Ethics Εισηγητής: Μ. Βραχνάκης Σύγγραμμα: Καρατόλια-Μετζάκη Ζ. 2004. εοντολογία Επαγγέλματος Τεχνολόγων Γεωπόνων. Εκδόσεις Έλλην. Αθήνα. ΥΛΗ 1. Εισαγωγή Γενικά περί
7. Χυµικές ανοσοαπαντήσεις. Ενεργοποίηση των Β λεµφοκυττάρων και παραγωγή αντισωµάτων
7. Χυµικές ανοσοαπαντήσεις. Ενεργοποίηση των Β λεµφοκυττάρων και παραγωγή αντισωµάτων Οι φάσεις και οι τύποι των χυµικών ανοσοαπαντήσεων Η διέγερση των Β λεµφοκυττάρων από το αντιγόνο Ο ρόλος των βοηθητικών
ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εξεταστική Ιανουαρίου 2010
Εξεταστική Ιανουαρίου 2010 Ποιες είναι οι διαφορές μιας πρωτογενούς από μια δευτερογενή χυμική ανοσολογική απόκριση; Περιγράψετε τους μηχανισμούς ενεργοποίησης στις δυο περιπτώσεις. ΘΕΜΑ 2 (1 μονάδα) Περιγράψετε
6. ΡΑΣΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ: Εξάλειψη των ενδοκυττάριων µικροοργανισµών
6. ΡΑΣΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ: Εξάλειψη των ενδοκυττάριων µικροοργανισµών Οι δύο τύποι της κυτταρικής ανοσίας Η µετανάστευση των δραστικών Τ κυττάρων στις εστίες της λοίµωξης (εντόπιση
Ανοσιακή απάντηση Αικατερίνη Ταράση
Ανοσιακή απάντηση Αικατερίνη Ταράση ιευθύντρια Τµ. Ανοσολογίας- Ιστοσυµβατότητας Γ.Ν.Α.. " Ο Ευαγγελισµός" ανοσιακή απάντηση είναι το σύνολο των πολύπλοκων διεργασιών µε τις οποίες ο οργανισµός (ξενιστής)
να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση
Ερωτήσεις κατανόησης της θεωρίας του 1 ο κεφαλαίου (συνέχεια) 1. Από τι εξαρτάται η επιβίωση του ανθρώπου και ποιοι εξωτερικοί παράγοντες θα μπορούσαν να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων
Η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση ενεργοποιείται κατά την πρώτη επαφή του οργανισμού με ένα αντιγόνο. Περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
Εικόνα 1.24: α) Σύνδεση αντισώματος - αντιγόνου, β) συμπληρωματικότητα αντισώματος - αντιγόνου, γ) ένα αντίσωμα συνδέεται με περισσότερα από ένα αντιγόνα. Στάδια ανοσοβιολογικής απόκρισης Η αντίδραση του
ΥΠΟΠΛΗΘΥΣΜΟΙ Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ. Αλεξάνδρα Φλέβα Ph.D Βιολόγος Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν. «Παπαγεωργίου»
ΥΠΟΠΛΗΘΥΣΜΟΙ Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Αλεξάνδρα Φλέβα Ph.D Βιολόγος Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Γ.Ν. «Παπαγεωργίου» Η αξιοποίηση του εύρους των δυνατοτήτων της κυτταρομετρίας ροής στην Ανοσολογία προσφέρει
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Καθώς η επιστημονική γνώση και κατανόηση αναπτύσσονται, ο μελλοντικός σχεδιασμός βιοτεχνολογικών προϊόντων περιορίζεται μόνο από τη φαντασία μας Βιοτεχνολογία
Αυτοάνοσα νοσήματα. Χ.Μ. Μουτσόπουλος
Αυτοάνοσα νοσήματα Χ.Μ. Μουτσόπουλος Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Η έγκαιρη αντιμετώπιση αποτελεί «κλειδί» για τον έλεγχο των αυτοάνοσων ασθενειών- της μεγάλης αυτής κατηγορίας
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙAΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (Ιανουάριος 2014)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙAΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (Ιανουάριος 2014) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-5, να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το συμπλήρωμα και η προπερδίνη είναι πρωτεΐνες
ΑΝΟΣΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Ανοσιακή ανοχή
ΑΝΟΣΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Βάσω Παστουρματζή, Βιολόγος Το ανοσιακό σύστημα ή αμυντικό σύστημα όπως είναι γνωστό στον πολύ κόσμο είναι αυτό που προστατεύει τον οργανισμό από κάθε είδος εισβολέα
ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Χρειάζεται η µελέτη της ανοσολογία; Εµβόλια Άµυνα κατά µικροοργανισµών Ανοσολογικές ασθένειες Αλλεργίες - υπερευαισθησίες, αυτοανοσίες, ανοσοανεπάρκειες,
ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera
Α1. 1. β Βιολογία ΘΕΜΑ Α γενιικής παιιδείίας 2. γ 3. γ 4. γ 5. δ Α2. ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Ηπατίτιδα C + Candida albicans
3. Η ΠΡΟΣΛΗΨΗΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΚΑΙ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ
3. Η ΠΡΟΣΛΗΨΗΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΚΑΙ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ ΤΙ ΒΛΕΠΟΥΝ ΤΑ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ Τα αντιγόνα που αναγνωρίζονται από τα Τ λεµφοκύτταρα Πρόσληψη των πρωτεϊνικών αντιγόνων από τα αντιγονοπαρουσιαστικά
2 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
2 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ 1. Ανατομικοί φραγμοί - Δέρμα - Βλεννώδεις μεμβράνες 2. Φυσιολογικοί φραγμοί
οµή Ανοσιακού Συστήµατος Ελένη Φωτιάδου-Παππά Τµήµα Ανοσολογίας Γ.Ν. Νίκαιας-Πειραιά
οµή Ανοσιακού Συστήµατος Ελένη Φωτιάδου-Παππά Τµήµα Ανοσολογίας Γ.Ν. Νίκαιας-Πειραιά Ανοσολογικό σύστηµα Βασικό σύστηµα του οργανισµού Λειτουργικές µονάδες του ανοσολογικού συστήµατος Οργανωµένος λεµφικός
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Η πήξη του αίματος συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού 2. Η φαγοκυττάρωση είναι αποτελεσματική μόνο έναντι των βακτηρίων 3. Οι ιντερφερόνες δρουν άμεσα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πρόσληψη του αντιγόνου και παρουσίασή του στα λεμφοκύτταρα: Τι βλέπουν τα λεμφοκύτταρα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πρόσληψη του αντιγόνου και παρουσίασή του στα λεμφοκύτταρα: Τι βλέπουν τα λεμφοκύτταρα Αντιγόνα που αναγνωρίζονται από Τ λεμφοκύτταρα Πρόσληψη πρωτεϊνικών αντιγόνων από τα αντιγονοπαρουσιαστικά
Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία
2012 Α2. Τα φαγοκύτταρα παράγονται α. στο νωτιαίο µυελό β. στο θύµο αδένα γ. στους λεµφαδένες δ. στον ερυθρό µυελό των οστών. Α3. Το συµπλήρωµα και η προπερδίνη συµβάλλουν στην καταπολέµηση α. των ιών
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: Το τρυπανόσωμα προκαλεί α. δυσεντερία β. ελονοσία γ. ασθένεια του ύπνου δ. χολέρα Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από β. φυτά γ. ιούς δ. πρωτόζωα Η σύφιλη
ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Οι αποικοδομητές είναι:
Μεταβολικές ανάγκες ανοσοκυττάρων
Μεταβολικές ανάγκες ανοσοκυττάρων Στέργιος Κατσιουγιάννης PhD Μεταδιδακτορικός συνεργάτης Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο Τµήµα Επιστήµης ιαιτολογίας και ιατροφής Μεταβολισµός και Ανοσολογία Ιστορικά το καλύτερο
Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1
Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1 Το αίμα Έχει όγκο περίπου 5 λίτρα Αποτελείται από Πλάσμα (55%) Είναι νερό και διαλυμένες ουσίες Πρωτεΐνες Ορμόνες Άλατα Άλλες θρεπτικές
Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς
Μικροοργανισμοί Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς Παθογόνοι μικροοργανισμοί Παθογόνοι μικροοργανισμοί ονομάζονται οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούν τον άνθρωπο ως ξενιστή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΣΗ COOMBS ΑΜΕΣΗ COOMBS Θεμελιώδες γνώρισμα του κάθε οργανισμού είναι ότι αναγνωρίζει τα κύτταρα των άλλων οργανισμών ως ξένα Αντιδρά με σκοπό την καταστροφή ΑΝΟΣΟΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Χρόνια φλεγμονή. Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου. Νοέμβριος 2018
Χρόνια φλεγμονή Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου Νοέμβριος 2018 Οξεία φλεγμονή Ταχεία εισβολή και λύση Εξιδρωματικά στοιχεία Πολυμορφοπύρηνα Χρόνια φλεγμονή Ύπουλη εισβολήπαρατεταμένη πορείαβραδεία λύση
Ανοσοποιητικό σύστημα
Ανοσοποιητικό σύστημα κωδικός μαθήματος: ETY- 335 Χειμερινό εξάμηνο 2016 Μαρία Χατζηνικολαΐδου mchatzin@materials.uoc.gr Έμφυτο και προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα Η ανοσία είναι η κατάσταση προστασίας
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
23-10-11 ΘΕΡΙΝΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν κυτταρικό
μαθητικό φροντιστήριο
σύγχρονο Φάσμα group προπαρασκευή για μαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 50.51.557 50.56.296 25ης Μαρτίου 74 ΠΛ.ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 50.50.658 50.60.845 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 50.27.990 50.20.990 Πρωτεσιλάου
5 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
5 Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Dr.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Ειδική ή επίκτητη ανοσία είναι ένα σύνολο μηχανισμών με τους οποίους επιτυγχάνεται σημαντική
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: επιλέξτε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή συνέχεια της πρότασης. 1. Δυσμενές χημικό περιβάλλον στην επιδερμίδα προκαλείται από:
Εισαγωγή στην Ανοσολογία
Εισαγωγή στην Ανοσολογία ρ. Γιώργος Κρασιάς Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου Τµήµα Μοριακής Ιολογίας Τι είναι το Ανοσοποιητικό Σύστηµα (ΑΣ)? Το ΑΣ (Immune System) είναι ένα σύστηµα άµυνας του
4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/10/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Το
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΗΤΑΛΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ
ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.3 : ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 Χαρακτηρίστε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες. 1. Οι βλεννογόνοι
ΑΝΤΙΓΟΝΑ. Aπτίνες Ετερόφιλα αντιγόνα Ομάδες αίματος 18/3/2015, M.ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ
ΑΝΤΙΓΟΝΑ Antigens Ags Aπτίνες Ετερόφιλα αντιγόνα Ομάδες αίματος 18/3/2015, M.ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟ Χημική ένωση διαγείρει Β, Τ -λεμφοκύτταρα σε ειδική ανοσολογική απόκριση μέσω υποδοχέων (Igs, ΤCR) Ειδική
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ 1.3, 1.4 Μηχανισμοί άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, AIDS ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS)
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εμφανίστηκε μία από τις σοβαρότερες ασθένειες ανεπάρκειας του ανοσοβιολογικού συστήματος Ανοσοβιολογική ανεπάρκεια
Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 12 : Απόπτωση ή Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κυτταρική Βιολογία Ενότητα 12 : Απόπτωση ή Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος Παναγιωτίδης Χρήστος ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ)
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ) Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΟΣΙΑ Η ανοσία (α- στερητικό + νόσος) είναι η ικανότητα ενός οργανισμού να αμύνεται ενάντια σε κάποιον εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα και να μην υφίσταται τις συνέπειές του.
Φάσμα. προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝ.ΠΑΙΔΕΙΑΣ
σύγχρονο Φάσμα προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. μαθητικό φροντιστήριο 25ης Μαρτίου 111 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 20 990-210 50 27 990 25ης Μαρτίου 74 - ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ - 210 50 50 658-210 50 60 845 Γραβιάς 85 -
Επιστημονικά Δεδομένα για τη βιοχημική δράση της αντιοξειδωτικής Βιταμίνης C.
Βιταμίνη C - Ενισχύει το ανοσοποιητικό με 20 διαφορετικούς τρόπους - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMP Επιστημονικά Δεδομένα για τη βιοχημική δράση της αντιοξειδωτικής Βιταμίνης C. Η βιταμίνη C, γνωστή και ως ασκορβικό
Κεφ. 10. Ανοσοαπαντήσεις κατά όγκων και µοσχευµάτων. Ανοσία κατά µη λοιµωδών κυττάρων: µετασχηµατισµένων ή ξένων
Κεφ. 10. Ανοσοαπαντήσεις κατά όγκων και µοσχευµάτων Ανοσία κατά µη λοιµωδών κυττάρων: µετασχηµατισµένων ή ξένων I. Ανοσοαπαντήσεις κατά όγκων Τα αντιγόνα των όγκων Ανοσιακοί µηχανισµοί της απόρριψης του
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Εξειδίκευση: προϊόντα (κύτταρα ή αντισώματα) ειδικά για το αντιγόνο. Μνήμη: κύτταρα
ΕΙΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Εξειδίκευση: προϊόντα (κύτταρα ή αντισώματα) ειδικά για το αντιγόνο Μνήμη: κύτταρα ΑΝΤΙΓΟΝΟ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΜΗΜΑ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΓΥΡΗ, ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ
Φαρµακευτική Ανοσολογία
Φαρµακευτική Ανοσολογία 1. Εισαγωγή (κυρίως στην επίκτητη ανοσία) 2. Φυσική ανοσία ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 3. Η πρόσληψη του αντιγόνου και η παρουσίασή του στα λεµφοκύτταρα 4. Η αναγνώριση του αντιγόνου.
Kυτταρική Bιολογία. Απόπτωση, ή Προγραμματισμένος Κυτταρικός Θάνατος ΔIAΛEΞΗ 20 (9/5/2017) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.
Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞΗ 20 (9/5/2017) Απόπτωση, ή Προγραμματισμένος Κυτταρικός Θάνατος Τι είναι απόπτωση; Απόπτωση είναι ο προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος Η καταστροφή του κυττάρου γίνεται «ήπια»
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία Ι Ανοσολογία - Ρευματολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Παθολογίας/Ρευματολογίας, Αλέξανδρος Α. Δρόσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό
KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία
KΕΦΑΛΑΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία Α. ΕΡΩΤΗΣΕΣ ΚΛΕΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται από: α.
Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας
Ιοί & HPV Ευστάθιος Α. Ράλλης Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας Περί ΙΩΝ Ορισμός Οι ιοί είναι ατελείς, λοιμώδεις οργανισμοί μικρότεροι σε μέγεθος από τα μικρόβια και ορατοί μόνο με το ηλεκτρονικό
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. γ 2. α 3. β 4. δ 5. δ Β. Ερωτήσεις σωστού - λάθους 1. Σωστό 2. Λάθος 3. Λάθος 4. Λάθος 5. Σωστό ΘΕΜΑ
04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 04/11/2018 ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Πυρηνική περιοχή διαθέτει: Α. Ο ιός της
ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΜΕΛΕΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 1. Αναφέρετε ονομαστικά όλα τα μικρόβια και τις ασθένειες που αυτά προκαλούν. 2. Φτιάξτε ένα πίνακα που να φαίνονται οι δομικές κ λειτουργικές διαφορές μεταξύ
- Θεωρία- Δρ. ΠέτρουΚαρκαλούσου
- Θεωρία- Έκδοση2008 Πρόλογος Αγαπητοίσπουδαστέςοισημειώσειςπουκρατάτεσταχέριασαςέχουνσκοπόνασας εισαγάγουνστιςβασικέςγνώσειςμιαςαπότιςσημαντικότερεςβιοιατρικέςεπιστήμες, της ανοσολογίας. Η ανοσολογίαείναιμιασχετικάνέαεπιστήμηηοποίαεμφανίστηκεστοτέλοςτου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Φυσική ανοσία: Η πρώιμη άμυνα κατά των λοιμώξεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Φυσική ανοσία: Η πρώιμη άμυνα κατά των λοιμώξεων Αναγνώριση μικροοργανισμών από το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα Συστατικά της φυσικής ανοσίας Επιθηλιακοί φραγμοί Φαγοκύτταρα: ουδετερόφιλα και
4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/10/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Το
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ. Μαρία Χατζηστυλιανού Σιδηροπούλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ανοσολογίας Τμήματος Ιατρικής, ΣΕΥ, ΑΠΘ
ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ. Μαρία Χατζηστυλιανού Σιδηροπούλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ανοσολογίας Τμήματος Ιατρικής, ΣΕΥ, ΑΠΘ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ (ΝΟΣΗΣΗ) ΤΕΧΝΗΤΗ
Αντιγόνα & Ανοσοσφαιρίνες
Αντιγόνα & Ανοσοσφαιρίνες Ανοσολογικά χαρακτηριστικά των αντιγόνων I Τα αντιγόνα είναι ουσίες ικανές να επάγουν ειδική ανοσιακή απάντηση (ανοσογόνα) Ανοσογονικότητα (immunogenicity) ικανότητα επαγωγής
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται για την αποφυγή µετάδοσης ασθενειών που οφείλονται σε παθογόνους µικροοργανισµούς;
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται για την αποφυγή µετάδοσης ασθενειών που οφείλονται σε παθογόνους µικροοργανισµούς; ΘΕΜΑ Β ίνεται το παρακάτω
Επιλεγόµενο µάθηµα:λευχαιµίες. Γεωργόπουλος Χρήστος Καρκατσούλης Μάριος Μπρίκος Νικήτας
Επιλεγόµενο µάθηµα:λευχαιµίες Γεωργόπουλος Χρήστος Καρκατσούλης Μάριος Μπρίκος Νικήτας Ανοσολογία και καρκίνος Γενετικές και κυτταρικές αλλαγές που συµβαίνουν στον καρκίνο προσφέρουν στο ανοσιακό σύστηµα
προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι.
σύγχρονο Φάσµα & Group προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. μαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 210 50 51 557 210 50 56 296 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 210 50 20 990 210 50 27 990 25ης Μαρτίου 74 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Μονάδες 25 Α1.
Αντιγόνα & Aνοσοσφαιρίνες
Αντιγόνα & Aνοσοσφαιρίνες Ε. Παρασκευά Αναπλ. Καθηγήτρια Κυτταρικής Φυσιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Παν. Θεσσαλίας 13.10.2017 Αντιγόνα & Ανοσοσφαιρίνες Αντιγόνα Τα αντιγόνα είναι ουσίες ικανές να επάγουν
Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία II. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.
Εισαγωγή στην Ανοσολογία Επίκτητη Ανοσία II Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 18/10/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Γενικά
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
23 10 2011 ΘΕΡΙΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν
Βασικές αρχές αυτοανοσίας
Βασικές αρχές αυτοανοσίας Γρηγόρης Χατζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βασική ιδιότητα του ανοσολογικού συστήματος κάθε ανθρώπου, σε φυσιολογικές καταστάσεις, είναι αφενός η ικανότητά του ν' αναγνωρίζει και να εξουδετερώνει,
Εργαστηριακή άσκηση 2: Συγκολλητινοαντιδράσεις. Εργαστήριο Ανοσολογίας Εαρινό εξάμηνο 2019 Υπεύθυνες Διδάσκουσες: Βογιατζάκη Χρυσάνθη, Τσουμάνη Μαρία
Εργαστηριακή άσκηση 2: Συγκολλητινοαντιδράσεις Εργαστήριο Ανοσολογίας Εαρινό εξάμηνο 2019 Υπεύθυνες Διδάσκουσες: Βογιατζάκη Χρυσάνθη, Τσουμάνη Μαρία Αντιγόνο και Αντίσωμα Αντιγόνο: οποιαδήποτε ξένη προς
2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί.
1 ΘΕΜΑΤΑ κεφ 1. Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.
Κεφάλαιο 4ο Αίµα. στην άµυνα του οργανισµού (µε τα λευκά αιµοσφαίρια και τα αντισώµατα) και. Τεχνητή. Φυσική
Κεφάλαιο 4ο Αίµα 4.1 Γενικά Το αίµα έχει όγκο περίπου 5 λίτρα. Αποτελείται από το πλάσµα (55%), το οποίο είναι νερό και µέσα του βίσκονται διαλυµένες πρωτεϊνες, ορµόνες, άλατα και άλλες θρεπτικές ουσίες
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ 2017 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ 2017 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟΤ 16/06/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΠΑΡΑΧΗ ΘΕΜΑ Α A1. Δ Α2. Δ Α3. Β Α4. Γ Α5.Α ΘΕΜΑ Β Β1) I A II E III Σ IV Β V Ζ VI Γ VII Δ Β2) ε προκαρυωτικό γιατί
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 19 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ) ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. γ Α3. α Α4. γ Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1. α) Λάθος
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
10 Ιουνίου 2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Απαντήσεις Θεμάτων Επαναληπτικών Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων Περιεχόμενα ΘΕΜΑ Α.... 2 Α1.... 2 Α3.... 2 Α5.... 2 ΘΕΜΑ B.... 2 Β1.... 2 Β2....
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: 16 / 06 / 2017 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Θέμα Α Α1: δ Α2:
Νικόλαος Σιαφάκας Λέκτορας Διαγνωστικής Ιολογίας Εργαστήριο Κλινικής Μικροβιολογίας ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»
Νικόλαος Σιαφάκας Λέκτορας Διαγνωστικής Ιολογίας Εργαστήριο Κλινικής Μικροβιολογίας ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ» DNA RNA: ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ, ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ DNA RNA: Βασικά Χαρακτηριστικά Ρόλος Κεντικό Δόγμα της Βιολογίας:
Ο Ιπποκράτης ως πατέρας της Ιατρικής και της Ιατρικής Δεοντολογίας και πρόδρομος της Βιοηθικής
ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Ο Ιπποκράτης ως πατέρας της Ιατρικής και της Ιατρικής Δεοντολογίας και πρόδρομος της Βιοηθικής Ο Ιπποκράτης ο Κώος είναι ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης, διδάσκοντας
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ
ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Συγκρίνατε την πρωτογενή µε τη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση και απεικονίστε αυτές στο ίδιο διάγραµµα αξόνων. Πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση ονοµάζουµε την απόκριση του
Φλεγμονή. Α. Χατζηγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Φλεγμονή Α. Χατζηγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Μη ειδική ανοσολογική άμυνα ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΙ ΦΡΑΓΜΟΙ Φυσικοί: δέρμα, βλεννογόνοι, βλέννα, βήχας Χημικοί: λυσοζύμη, αντιμικροβιακά
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ανοσολογία. Αντιγόνα, αντισώματα Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Θυφρονίτης
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ανοσολογία Αντιγόνα, αντισώματα Διδάσκων: Αναπληρωτής Καθηγητής Γεώργιος Θυφρονίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)
Γιάννης Δρακόπουλος 1 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) 2. Το διάγραµµα α δείχνει ότι τα αντιγόνα είναι αρχικά πολλά και εν συνεχεία ελαττώνονται διαρκώς. Δεν µεσολαβεί στάδιο αύξησης τους, επομένως δεν παρατηρείται