ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER

Transcript

1 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΛΥΣΙΤΣΑΣ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΗΨΙΑ ΚΑΙ VIDEO ΗΕΓ ΣΤΟ ST HOSPITAL OF LONDON ΠΟΠΤΣΗ ΕΛΕΝΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΑΠΘ ΤΣΟΛΑΚΗ ΜΑΓΔΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ-ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ T

2 Τι είναι η αναισθησία? Κατά την διάρκεια της γενικής αναισθησίας Αδρανοποιούνται οι υποδοχείς του πόνου στον εγκέφαλο, ενώ ταυτόχρονα προκαλείται αναστρέψιμη απώλεια συνείδησης (καταστολή).

3 Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η γενική αναισθησία, σε ηλικιωμένους, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης των νευροεκφυλιστικών διαταραχών σε ποσοστό 15% και συγκεκριμένα νόσο Alzheimer. Alzheimer. General Anesthesia Can Make The Elderly 15% More Likely To Develop Alzheimer's Disease. European Society of Anesthesiology 2013

4 Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει μια αρχική πτώση στη νοητική λειτουργία, αμέσως μετά την επέμβαση, που ονομάζεται μετεγχειρητική νοητική δυσλειτουργία (POCD), που μπορεί να οδηγήσει σε άνοια. To POCD σχετίζεται με την δημιουργία νευροφλεγμονώδων αντιδράσεων στον εγκέφαλο. Οι αντιδράσεις καθιστούν ουσιαστικά τον εκφυλισμό των κυττάρων του. Clin Interv Aging Maria Hussain, at all

5 Αυτός ο εκφυλισμός σε κυτταρικό επίπεδο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της άνοιας, ή της μείωσης της νοητικής λειτουργίας, η οποία μπορεί να προκαλέσει αμνησία, διαταραχή στην ευφράδεια του λόγου, αφασικές διαταραχές, μείωση της κρίσης και διαταραχές συμπεριφοράς.

6 H ΜΕΛΕΤΗ Η μελέτη συμπεριέλαβε ηλικιωμένα άτομα που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο διάστημα μεταξύ 1999 και Είχαν υποβληθεί σε νευροψυχολογικές και γνωστικές αξιολογήσεις σε 2, 4, 7 και 10 έτη μετά την επέμβαση με γενική αναισθησία.

7 Περίπου 9% των συμμετεχόντων ανέπτυξε νοητική έκπτωση, μετά από οκτώ χρόνια έκθεσης στην αναισθησία και 15% ήταν πιθανό να αναπτύξουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

8 POCD Κυρίως, οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε γενική αναισθησία και ανέπτυξαν POCD ήταν στην ομάδα που είναι πιθανότερο να αναπτύξουν νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Οι ερευνητές κατέληξαν,στο συμπέρασμα ότι όσοι υποβάλλονται σε γενική αναισθησία, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν νευροεκφυλιστικές νόσους,σε σύγκριση με εκείνους που λαμβάνουν τοπική αναισθησία.

9 POCD Το POCD είναι συχνό στους ηλικιωμένους ασθενείς, η έρευνα δείχνει ότι επηρεάζει περίπου 10 έως 15% των ασθενών με μικρές χειρουργικές επεμβάσεις, περίπου 30 έως 50% των ασθενών μείζονα χειρουργική επέμβαση, και μέχρι 60% των ασθενών σε καρδιοχειρουργική επέμβαση. Eckenhoff et al. ( 2004 CARNINI et αl, 2007

10 BY PASS Το μόνο είδος της χειρουργικής επέμβασης που έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προκαλέσει άνοια ή να επιδεινώσει την γνωστική λειτουργία είναι η καρδιοχειρουργική επέμβαση. Αυτό οφείλεται πιθανώς λόγω των δυσμενών επιπτώσεων της καρδιοπνευμονικής παράκαμψης στον εγκέφαλο, η οποία προκαλεί κάποιου βαθμού υποξία και όχι η αναισθησία.

11 POCD Μετεγχειρητικό παραλήρημα παρατηρείται συνήθως την πρώτη ή δεύτερη ημέρα μετά την χειρουργική επέμβαση και τα συμπτώματα είναι συχνά χειρότερα τη νύχτα. Η πλειοψηφία των ηλικιωμένων ασθενών αναρρώνουν μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά σε ένα μικρό αριθμό ασθενών το παραλήρημα μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες. Είναι σημαντικό, επιμένων παραλήρημα δεν είναι άνοια.

12 POCD Πρόσθετοι παράγοντες μπορεί να προδιαθέτουν ένα ηλικιωμένο άτομο να εμφανίσει μετεγχειρητικό παραλήρημα είναι: η σωματική ασθένεια, η κατάθλιψη και το άγχος, ο χρόνιος αιθυλισμός. Ομοίως, οι συν-υπάρχουσες καρδιαγγειακές διαταραχές, το κάπνισμα, ιστορικό Α.Ε.Ε. μπορεί να συμβάλει στην θνησιμότητα της αναισθησίας και την ανάπτυξη της άνοιας.

13 POCD Επίσης η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η νοσηρότητα είναι πιο συχνή μετά την ηλικία των 75 ετών. POCD σπάνια έχει τεκμηριωθεί σε άτομα κάτω 40. Εμφανίζεται συνήθως μια έως δυο εβδομάδες μετά την επέμβαση, το 60% περίπου των ασθενών καρδιοχειρουργικής επέμβασης, περίπου το 30% των ασθενών με μείζονα χειρουργική επέμβαση και περίπου 7% των ασθενών με μικρή χειρουργική επέμβαση θα εμφανίσει POCD.

14 POCD Ωστόσο, το POCD συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Ο κίνδυνος της μακροπρόθεσμης νοητικής δυσλειτουργίας από μη καρδιακή χειρουργική επέμβαση είναι σχετικά χαμηλός. Για παράδειγμα, η μελέτη περιλαμβάνει 262 ηλικιωμένους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ολική αρθροπλαστική γόνατος, μόνο ~ 5% είχε μείωση στην γνωστική λειτουργία.

15 Μήπως το είδος της αναισθησίας που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης μακροπρόθεσμα (διάρκειας 3 έως 6 μήνες) POCD;

16 Σημειώνεται ότι οι ειδικοί εκτιμούν πως περί τα 60 εκατομμύρια άνθρωποι σε παγκόσμιο επίπεδο λαμβάνουν πτητικά αναισθητικά φάρμακα κάθε χρόνο. Τα φάρμακα αυτά είναι γνωστό ότι προκαλούν μετεγχειρητική φθίση των νοητικών ικανοτήτων, η οποία μπορεί να διαρκέσει για ημέρες, εβδομάδες ή και χρόνια.

17 ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ Οι εισπνεόμενες δόσεις αλοθάνης, μιας ουσίας που ανήκει στην κατηγορία των αποκαλούμενων πτητικών αναισθητικών, φαίνεται να αυξάνουν τα επίπεδα της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο ποντικών, αναφέρουν οι ερευνητές στο έντυπο «Νeurobiology of Αging».

18 Eξέθεσαν λοιπόν,ποντίκια γενετικώς τροποποιημένα ώστε να εμφανίζουν υψηλά επίπεδα β-αμυλοειδούς, αλλά και φυσιολογικά πειραματόζωα σε αλοθάνη και ισοφλουράνη επί πέντε ημέρες. Τα γενετικώς τροποποιημένα ποντίκια που εκτέθηκαν σε αλοθάνη είχαν περισσότερο β-αμυλοειδές, αν και δεν παρουσίασαν πρόβλημα στις νοητικές ικανότητές τους. CARNINI et αli, 2007

19 Τα φυσιολογικά ποντίκια που εκτέθηκαν σε ισοφλουράνη εμφάνισαν φθίση της μνήμης, αλλά αυτή δεν συνοδεύθηκε από αύξηση στο β-αμυλοειδές, γεγονός που μαρτυρεί ότι αυτού του είδους τα φάρμακα,μπορούν να επιδράσουν τον εγκέφαλο με περισσότερους από έναν τρόπους.

20 Αρχικά, έδειξαν ότι τα εισπνεόμενα αναισθητικά (αλοθάνιο και ισοφλουράνιο) ενισχύουν το σχηματισμό ινιδίων και την κυτταροτοξικότητα της Αβ. Μεταγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα εισπνεόμενα αναισθητικά ευνοούν τον σχηματισμό ενδιαμέσου ολιγομερών Αβ (1-40). J Pain Res at all. 2015

21 Σύμφωνα με το αποτέλεσμα της παραπάνω έρευνας, οι επιπτώσεις για τον άνθρωπο μπορεί να είναι σημαντικές, καθώς η εναπόθεση β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο μπορεί να σημάνει εμφάνιση άνοιας.

22 Πολλοί άνθρωποι φέρουν μεταλλάξεις οι οποίες συνδέονται με προδιάθεση για νόσο Αλτσχάιμερ, αν και δεν υπάρχει σήμερα τρόπος ελέγχου για αυτές τις μεταλλάξεις προτού το άτομο μπει στο χειρουργείο. Ο Eckenhoff σημειώνει ότι τα άτομα που δεν είναι μεγάλα σε ηλικία και δεν έχουν τέτοια γονιδιακή προδιάθεση δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Eckenhoff et al. 2004

23 βιοδείκτες Μέχρι σήμερα, λίγες κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει βιοδείκτες AD στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση και την αναισθησία. Σε μια μελέτη που περιορίζεται σε ασθενείς με ιδιοπαθή υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, ανέφεραν ότι βιοδείκτες CSF tau (Τ-tau), και tau φωσφορυλιωμένη (Ρ-tau) ήταν σημαντικά αυξημένα μετά από χειρ/κή επέμβαση παράκαμψης, αλλά Αβ42 δεν άλλαξε. Agren-Wilsson et αl. ( 2007 )

24 βιοδείκτες Ομοίως, ανέφεραν σταδιακή εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών, μείωσε σημαντικά τα επίπεδα των πεπτιδίων Αβ, και σημαντικά αυξημένες συγκεντρώσεις πρωτεΐνης tau στο ΕΝΥ των ασθενών 6 μήνες μετά την επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης με μόσχευμα. Palotás et al. ( 2010 )

25 Από την άποψη αυτή, οι ασθενείς με AD αντιπροσωπεύουν μια ιδιαίτερη περίπτωση στην οποία, η χορήγηση αναισθητικών θα μπορούσε να έχει αρνητική επίδραση στην μετεγχειρητική έκβαση. Υπάρχει επίσης η εκδοχή, ότι τα άτομα με αγγειακή άνοια,λόγω μικροαγγειακών βλαβών,βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας της μείωσης του κορεσμού οξυγόνου στο εγκεφαλικό παρέγχυμα.

26 Παθογένεση

27 Νευροινιδιακές πλάκες Η επίδραση των αναισθητικών στην παραγωγή Αβ έχει επίσης εξεταστεί in vivo. Aπέδειξαν σε θηλυκά διαγονιδιακά ποντίκια,ότι αναπτύχτηκαν περισσότερες νευροινιδιακές πλάκες με χορήγηση πτητικών αναισθητικών σε σύγκριση με ζώα ελέγχου. Bianchi et al. ( 2008 )

28 Νευροινιδιακές πλάκες Σε αυτή τη μελέτη, τα ποντίκια εκτέθηκαν σε αλοθάνιο (0,8-1%) ή ισοφλουράνιο (0,9 έως 1%) για 120 λεπτά ανά ημέρα, για 5 ημέρες. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι halothane αύξησε την εμφάνιση νευρινιδιακών πλακών στο μοντέλο ποντικού Tg2576 ενώ isoflurane δεν το έκανε.

29 Από την άλλη πλευρά, ισοφλουράνιο προκάλεσε μείωση της νοητικής απόδοσης σε πειραματικά ζωικά μοντέλα γεγονός που δεν παρατηρήθηκε με αλοθάνη. Μία άλλη ομάδα παρατηρησε ότι η χορήγηση ισοφλουρανίου 4% για για min) σε ποντικούς Tg2576, δύο φορές την εβδομάδα για 3 μήνες, οδήγησε σε αύξηση της θνησιμότητας, αυξημένη απόπτωση, και αυξημένη συσσώρευση του Αβ, Αλλαγές που δεν ήταν παρούσεςς στα ποντίκια ελέγχου (Perucho et al., 2010 ).

30 tau φωσφορυλίωση Έχουμε προηγουμένως παρατηρήσει στον εγκέφαλο των μη διαγονιδιακών ποντικών ότι η βραχυπρόθεσμη χορήγηση (30-60 min) αναισθησίας, που επάγεται από ένυδρη χλωράλη, πεντοβαρβιτάλη νατρίου ή ισοφλουράνιο οδήγησε σε ισχυρή υπερφωσφορυλίωση της tau.

31 tau φωσφορυλίωση Και συγκεκριμένα η χορήγηση 1,5% ισοφλουράνιο για 2 h οδήγησε σε tau υπερφωσφορυλίωση στον ιππόκαμπο. Άλλοι ερευνητές έχουν επίσης επιβεβαιώσει τα αποτελέσματα της αυξημένης φωσφορυλίωσης τau,μετά από αναισθησία με πεντοβαρβιτάλη νατρίου, κεταμίνη, ή ουρεθάνης. Holscher et αϊ., 2008, Ταh et αl., 2010

32 tau φωσφορυλίωση Μία ώρα από αναισθησία πεντοβαρβιτάλης συνδέθηκε με μια μείωση στη θερμοκρασία του σώματος και επαγόμενη φωσφορυλίωση τau στο Thr 181, Thr 205, Thr 212, και Ser 262 / Ser 356 επίτοπους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι έκαναν αναισθησία για 5 min (που δεν επάγει υποθερμία) Marie-Amélie Papon at all 2010

33 Συνεπώς όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της αναισθησίας, επάγεται σε μεγαλύτερο βαθμό υποθερμία και κυτταρική απόπτωση και στην συνεχεία νευροεκφυλιστική διαδικασία. Επίσης και το είδος του αναισθητικού παίζει σημαντικό ρολό στην πιθανή νεύρο- εκφύλιση και στην συνέχεια νοητική έκπτωση.

34 συνοδοί παράγοντες Η αφυδάτωση είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη παραληρήματος και POCD, έτσι ο θεράπων γιατρός πρέπει για να διασφαλίσει, ότι ο ασθενής έχει αφθονία των υγρών, - πριν και μετά την επέμβαση-.

35 συνοδοί παράγοντες Υπήρξε μια πρόσφατη έκθεση ότι η χειρουργική επέμβαση (είτε το άγχος της χειρουργικής επέμβασης ή η επίδραση των αναισθητικών στο μεταβολισμό του ήπατος) θα μπορούσε να επηρεάσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς.απαραιτητη λοιπόν πριν και μετά τη χειρουργική επέμβαση είναι ο έλεγχος επίπεδων της θυρεοειδούς ορμόνης και της βιταμίνης Β12.

36 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Λυσίτσας Κ. 1, Πόπτση Ε. 1 Τσολάκη Μ Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer 2 3 η Νευρολογική Κλινική ΑΠΘ

37 ΥΛΙΚΟ Μεθοδολογικά,στο δείγμα μας συμμετείχαν 94 άτομα,που προσήλθαν στο κέντρο ημέρας «Αγία Ελένη» της Ελληνικής εταιρείας νόσου Alzheimer Θεσσαλονίκης. Εξεταστήκαν από το 2008 έως το 2016 Οι 37 συμμετέχοντες αποτέλεσαν την «πειραματική» μας ομάδα,με ιστορικό χειρουργικής επέμβασης και λήψη ολικής αναισθησίας, σε διάστημα έως και μια δεκαετία πριν την πρώτη τους νευροψυχολογική εκτίμηση.

38 ΥΛΙΚΟ Από αυτά τα 37 άτομα τα 13 ήταν άνδρες και τα 24 γυναίκες, με εκπαίδευση από 0-17 χρόνια. Την αντίστοιχη ομάδα έλεγχου, αποτέλεσαν, 57 άτομα. Ομάδα στην οποία δε υποβλήθηκε ποτέ κανείς σε χειρουργική επέμβαση με γενική αναισθησία.

39 υλικό Από τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση με ολική αναισθησία την τελευταία πενταετία, σε 17 ετέθη η διάγνωση άνοιας και στους 20 MCI. Στην ομάδα έλεγχου (Χωρίς ιστορικό αναισθησίας ) στους 24 ετέθη η διάγνωση της άνοιας και στους 33 της ΗΝΔ.

40 μέθοδος Tο δείγμα μας, δηλαδή οι 2 ομάδες (πειραματική με γενική αναισθησία & ελέγχου χωρίς) ήταν εξισωμένο στα δημογραφικά χαρακτηριστικά (εκπαίδευση στην ηλικία, στο φύλο) και στη συνολική νοητική και συνολική λειτουργική επίδοση κατά την έναρξη της μελέτης. Δηλαδή δε διέφεραν μεταξύ τους στατιστικώς σημαντικά.

41 μέθοδος Το δείγμα μας χωρίστηκε σε 2 κατηγορίες: 1)α)Πειραματικη ομάδα με άνοια και γενική αναισθησία. β) ομάδα έλεγχου με άνοια χωρίς γενική αναισθησία. 2) α) πειραματική ομάδα με ΗΝΔ και γενική αναισθησία. β) ομάδα έλεγχου με ΗΝΔ χωρίς γενική αναισθησία

42 μέθοδος Έγινε νευροψυχολογικός έλεγχος στα άτομα και των δυο ομάδων, με επανεκτίμηση σε διάστημα ενός έτους και θέλαμε να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα, κατά πόσο η γενική αναισθησία ήταν εκλυτικός παράγων νοητικής εξασθένησης,τόσο στους ασθενείς με άνοια όσο και στα άτομα με MCI ως τόσο ως προς την έναρξη,όσο και την εξέλιξη της νόσου.

43 μέθοδος Στατιστικοί έλεγχοι που χρησιμοποιήθηκαν 1. Μη παραμετρικές μέθοδοι 2. Mann Whitney για 2 ανεξάρτητα δείγματα 3. Wilcoxon για δύο σχετιζόμενα δείγματα 4. x2 για έλεγχο της επίδρασης του φύλουt test για τον έλεγχο ύπαρξης στατιστικώς σημαντικής διαφοράς μεταξύ των δύο ομάδων πριν την έναρξη της μελέτης

44 ANOVA για δύο ανεξάρτητα δείγματα για τον έλεγχο της στατιστικής διαφοράς των δύο ομάδων κατά τη 2η εκτίμηση, τέθηκε υπό έλεγχο (covariate) το στάδιο της άνοιας ANOVA για δύο σχετιζόμενα δείγματα για τον έλεγχο της ύπαρξης στατιστικώς σημαντικής διαφοράς στην κάθε ομάδα χωριστά ανάμεσα στην πρώτη εκτίμηση και την επανεξέταση.

45 αποτελέσματα Ο διομαδικός έλεγχος, ανάμεσα στην ομάδα της γενικής αναισθησίας με ΗΝΔ και στην ομάδα έλεγχου ΗΝΔ, χωρίς ιστορικό αναισθησίας κατέδειξε: Στην δεύτερη νευροψυχολογική εκτίμηση ένα χρόνο μετά την πρώτη, η πειραματική ομάδα είχε χειρότερη επίδοση συγκριτικά με την ομάδα έλεγχου στα τεστ οπτικής μνήμης.

46 Βαθμός στατιστικής σημαντικότητας p=0,039 Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable: freydel Source Διομαδικός έλεγχος πειραματική ελέγχου P=0.039 Type III Sum of df Mean Square F Sig. Partial Eta Squared Squares Corrected Model 397,975 a 2 198,988 4,148,022,147 Intercept 1749, ,114 36,460,000,432 THERA 178, ,058 3,712,060,072 ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ 216, ,817 4,520,039,086 Error 2302, ,973 Total 9724, Corrected Total 2700, a. R Squared =,147 (Adjusted R Squared =,112)

47 Μ.Ο. ομάδα έλεγχου: 13,40 πειραματική: 9,15 Report freydel ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Mean N Std. Deviation P=0.039 ΜΟ (ΤΑ) ΟΜΆΔΑ ΕΛΕΓΧΟΥ (7.23) ΜΟ (ΤΑ) ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ 9.15 (6.92),00 13, , ,00 9, ,92459 Total 11, ,34939

48 αποτελέσματα Στον ενδοομαδικό έλεγχο των ασθενών με ΗΝΔ με γενική αναισθησία. Έγινε σύγκριση των δυο νευροψυχολογικών εκτιμήσεων, σε διάστημα ενός έτους σε όλα τα επίπεδα νοητικών λειτουργιών και λειτουργικότητας.

49 Όταν είδαμε την «πειραματική» ομάδα ξεχωριστά, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, υπήρχε στατιστικώς σημαντική διαφορά, ανάμεσα στην πρώτη εκτίμηση και δεύτερη εκτίμηση ένα έτος μετά. Ως προς τη νοητική επίδοση,βρέθηκε έκπτωση της λεκτικής μνήμης (συγκράτηση ιστορίας) στην δεύτερη επίσκεψη.

50 Βαθμός στατιστικής σημαντικότητας p=0,029 Measure: MEASURE_1 Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Partial Eta Squared Sphericity Assumed 40, ,333 5,610,029,238 RBMT22 Greenhouse-Geisser 40,333 1,000 40,333 5,610,029,238 Huynh-Feldt 40,333 1,000 40,333 5,610,029,238 Lower-bound 40,333 1,000 40,333 5,610,029,238 Sphericity Assumed 36, ,458 5,071,037,220 RBMT22 * THERA Greenhouse-Geisser 36,458 1,000 36,458 5,071,037,220 Huynh-Feldt 36,458 1,000 36,458 5,071,037,220 Lower-bound 36,458 1,000 36,458 5,071,037,220 Sphericity Assumed 129, ,190 Error(RBMT22) Greenhouse-Geisser 129,417 18,000 7,190 Huynh-Feldt 129,417 18,000 7,190 Lower-bound 129,417 18,000 7,190

51 Στον ενδοομαδικό έλεγχο των controls με MCI Μεταξύ των δυο νευροψυχολογικών εκτιμήσεων, σε διάστημα ενός έτους σε όλα τα επίπεδα νοητικών λειτουργιών και λειτουργικότητας δεν υπήρξε καμία στατιστική σημαντική διάφορα.

52 ANOIA Ο διομαδικος έλεγχος ανάμεσα στην ομάδα της γενικής αναισθησίας με άνοια και στην ομάδα έλεγχου, άνοια χωρίς ιστορικό αναισθησίας κατέδειξε: Στην δεύτερη νευροψυχολογική εκτίμηση ένα χρόνο μετά την πρώτη, η πειραματική ομάδα είχε χειρότερη επίδοση συγκριτικά με την ομάδα έλεγχου στο τεστ συνολικής εκτελεστικής λειτουργίας και μνήμης,fucas( functional cognitive assessment)

53 ΔΙΟΜΑΔΙΚΟΣ ΕΛΈΓΧΟΣ P=0.027 ΜΟ (ΤΑ) ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ (10.87) ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΟ (4.81) Tests of Between-Subjects Effects Dependent Variable: ffucatot Source Type III Sum of Squares df Mean Square F Sig. Partial Eta Squared ΔΙΟΜΑΔΙΚΟΣ ΕΈΓΧΟΣ P=0.027 ΜΟ (ΤΑ) ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ (10.87) ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΟ (4.81) Corrected Model 451,913 a 2 225,957 3,745,033,165 Intercept 51787, , ,274,000,958 THERA 134, ,025 2,221,144,055 ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ 319, ,908 5,302,027,122 Error 2292, ,339 Total , Corrected Total 2744, a. R Squared =,165 (Adjusted R Squared =,121)

54 εξέλιξη της άνοιας Στον ενδοομαδικό έλεγχο των ασθενών με άνοια και γενική αναισθησία Μεταξύ των δυο νευροψυχολογικών εκτιμήσεων, σε διάστημα ενός έτους σε όλα τα επίπεδα νοητικών λειτουργιών και καθημερινής λειτουργικότητας, δεν υπήρξε καμία στατιστική σημαντική διάφορα.

55 εξέλιξη της άνοιας Στον ενδοομαδικό έλεγχο των controls με άνοια. Μεταξύ των δυο νευροψυχολογικών εκτιμήσεων, σε διάστημα ενός έτους, σε όλα τα επίπεδα νοητικών λειτουργιών και λειτουργικότητας, δεν υπήρξε καμία στατιστική σημαντική διάφορα.

56 επίλογος Χρειάζονται μελέτες με σχεδιασμό, για να ελέγχουν κρίσιμες μεταβλητές, όπως το είδος της χειρουργικής επέμβασης, τη διάρκεια της διαδικασίας, την ηλικία κατά την έκθεση. Την προϋπάρχουσα συν-νοσηρή ασθένεια,την αναισθητική τεχνική, την υποθερμία, καθιστώντας έτσι εξαιρετικά δύσκολο να συγκριθούν άμεσα τα αποτελέσματα τους.

57 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!