«Τα Ταφικά Έθιμα των Κυκλάδων στην. Πρώιμη Εποχή του Χαλκού»

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΑ ΙΣΤΡΙΑΣ - ΑΡΧΑΙΛΓΙΑΣ - ΚΙΝΩΝΙΚΣ ΑΝΘΡΩΠΛΓΙΑΣ «Τα Ταφικά Έθιμα των Κυκλάδων στην Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ» Επιβλέπυσες καθηγήτριες: Τρανταλίδυ Κατερίνα υνδρέα - Αγραφιώτη Αντίκλεια Φιτήτρια: Γιαννακπύλυ Ιωάννα Εξάμην: ΒΛΣ 2004 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

2 Πανεπιστήμι Θεσσαλίας ΥΠΡΕΣΙΑ ΒΙΒΛΙΘΚΣ & ΠΑΡΦΡΙΙΣΙΙΣ Ειλικιι Συλλγή «Γκρίζα Βιβλιγραφία» Αριθ. Εισ.: 4253/1 μερ. Εισ.: Δωρεά: Συγγραφέα Ταξιθετικός Κωδικός: ΠΤ-ΙΑΚΑ 2004 ΓΙΑ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

3 ΠΕΡΙΕΧΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓ α) ι Κυκλάδες και πρώτς τυς επικισμός... σελ. 1 β) Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ στις Κυκλάδες...σελ. 3 γ) Ιστρική Έρευνα στα νησιά των Κυκλάδων...σελ. 2. ΤΑ ΠΡΩΤΚΥΚΛΑΔΙΚΑ ΝΕΚΡΤΑΦΕΙΑ - ΤΥΠΛΓΙΑ ΤΑΦΩΝ α) Νεκρταφεία - Τάφι και τα χαρακτηριστικά τυς...σελ. 13 β) Κατασκευή των Κυκλαδυτών τάφων... σελ ΠΡΣΕΓΓΙΣ ΣΚΕΛΕΤΙΚΥ ΥΛΙΚΥ...σελ ΤΑΦΙΚΑ ΈΘΙΑ - ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ Ερμηνευτική Πρσέγγιση...σελ ΕΠΙΛΓΣ...σελ. 51 χ Κυκλαδικί τάφι της ΠΕΧ - Τα δεδμένα... Κατάλγς εικόνων... ΐ - χχχϊχ Βιβλιγραφικές Συντμγραφίες... Βιβλιγραφία... Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

4 Χάρτης 1- πειρωτική Ελλάδα και τα Νησιά των Κυκλάδων (Lcy 18, 257). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

5 1. Εισαγωγή Α) ι Κυκλάδες και npcjxc επικισιιός τυς. Τ Αιγαί είναι ένας πλιτισμικός χώρς, στν πί ι κάτικι μπρύν να επικινωνύν με τυς γειτνικύς λαύς εξαιτίας της γεωγραφικής τυ θέσης, ανάμεσα σε τρεις πείρυς, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική (Χάρτης 1). Αν και η γεωγραφική τυ έκταση είναι αρκετά περιρισμένη, η ζώνη μέσα στην πία βρίσκεται είναι εύκρατη και είναι δυνατή η ανάπτυξη της χλωρίδας και της πανίδας. Τ ανάγλυφό τυ πικίλει: πανύψηλα όρη με χινσκεπείς κρυφές τν χειμώνα, βυνά με πυκνά δάση, κιλάδες πταμών, κάμπι καταπράσινι πυ τν χειμώνα είναι κατάξερι, λίμνες και περάσματα ανάμεσα στα βυνά. Τα νησιά πυ απτελύν τ Αιγαί σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές πήραν την νμασία «Κυκλάδες» εξαιτιάς τυ κύκλυ πυ σχηματίζυν γύρω από τ ιερό κέντρ της Δήλυ. ε αυτό τ όνμα γίνεται η αναφρά τυς από πλλύς συγγραφείς όπως τν Πλίνι, τν Στράβωνα, τν ρόδτ, πίς γράφει: «...αυτήν τε Νάξν τε καί τάς εκ ταύτης ηρτημένας Πάρν καί Άνδρν καί άλλας τας Κυκλάδας καλευμένας...». Επίσης, γεωγράφς Στράβων περιγράφει: «...αυτήν τε η Δήλς καί αι περί αυτήν Κυκλάδες...ένδξν δ επίησαν αυτήν αι περιικίδες νήσι, καλύμενι Κυκλάδες...». Ωστόσ, άλλι δεν απδέχνται αυτήν την άπψη αλλά απδίδυν την νμασία τυς στυς ύφαλυς πυ περιβάλλυν τα νησιά (Ντύμας 2000, 16). Γεωλγικά τα νησιά αυτά απλώννται απ την ηπειρωτική Ελλάδα ντιανατλικά στ Αιγαί και είναι ι κρυφές βυθισμένων βυνών πυ τα δυτικά τυς όρια είναι η Εύβια και ι χερσόνησι της Αττικής και των εθάνων (Brber 14, 1). 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

6 πρώτη επίκηση των νησιών μαρτυρείται ήδη από την εσλιθική περίδ από μετανάστες της πειρωτικής Ελλάδας με χαρακτηριστικό παράδειγμα την θέση αρυλά της Κύθνυ (Χάρτης 2), όπυ βρέθηκαν τέσσερις ταφές περιτριγυρισμένες από διασκρπισμέν ψιανό και εργαλεία από πυριτόλιθ (Perles 2001, 22). Επίσης, η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων τυς γίνεται ήδη από την 8'ΐ χιλιετία π.χ. και αυτό τεκμηριώνεται από την εύρεση μηλιακύ ψιανύ σε μεσλιθικά ή και παλαιότερα στρώματα τυ σπηλαίυ Φράγχθι της ΒΑ Πελπννήσυ. Είναι βέβαι τι η εξαγωγή τυ ηφαιστειακύ αυτύ γυαλιύ ήταν σημαντικός παράγντας της ικνμίας της ήλυ κατα την διάρκεια της Επχής τυ Χαλκύ. μως, ίχνη ακόμα πι πρώιμης κατίκησης στ νησί δεν έχυν παρατηρηθεί με απτέλεσμα η εκμετάλλεση τυ ψιανύ, αλλά και εξαγωγή τυ να έγινε από περαστικύς ναυτικύς (Brber 14, 14). ι γνώσεις μας για την Νελιθική Επχή έρχνται από τις ανασκαφές πυ έχυν πραγματπιηθεί σε αρχαιλγικές θέσεις και από μερικά επιφανειακά ευρήματα. νελιθικός ικισμός στη νησίδα τυ Σάλιαγγυ κντά στην Αντίπαρ χρνλγείται στην ΝΝ I περίδ και θεωρείται τι απτέλεσε κέντρ κατεργασίας και διακίνησης τυ ψιανύ. Επίσης, ικισμός στην Κεφάλα της Κέα, ανήκει στην ΝΝ II περίδ. θέση αυτή φαίνεται να συνδέεται με τν Πρωτκυκλαδικό Πλιτισμό λόγω των στιχείων πυ παρυσιάζει. Συγκεκριμένα, τ νεκρταφεί της Κεφάλα έχει παρυσιάσει μιότητες τόσ με τα ταφικά έθιμα, όσ και με τα νεκρταφεία της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ, καθώς ρισμένι από τυς τάφυς πυ έχυν βρεθεί είναι κιβωτιόσχημι (Cskey 177, 45). Άλλες ανάλγες θέσεις πυ παρυσίασαν ίχνη Νελιθικής κατίκησης είναι η Φτελιά της υκόνυ, η θέση Στρόφιλα της Άνδρυ, πυ δεν έχει ακόμα δημσιευθεί και πυ απκάλυψε η Τελεβάντυ., καθώς επίσης και η Γκρόττα της Νάξυ και συγκεκριμένα Κκκινόβραχς της Γκρόττας, όπυ η Χατζήαναστασίυ. βρήκε λείψανα ικισμύ της Ύστερης Νελιθικής περιόδυ ( ). Επίσης, στ Ακρωτήρι της Θήρας αρινάτς Σπ. Και Ντύμας. Εχυν έχυν αναφέρει ενδείξεις κατικήσεως τυ ικισμύ 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

7 Χάρτης 2 - εσλιθική θέση αρυλά ιης Κύθνυ (Perles 2001, 21). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

8 ήδη από χην ΠΚ περίδ και πιθανότατα από την Νελιθική Επχή. Αυτό τεκμηριώνεται από την εύρεση νελιθικών στράκων (Σωτηρακπύλυ 1, 40). Επμένως, δηγύμαστε στ συμπέρασμα τι πληθυσμός των Κυκλάδων της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ δεν είχε μεταναστεύσει από γειτνικές περιχές αλλά ήταν απόγνς τυ Νελιθικύ και πλιτισμός τυ είναι η ανάπτυξη τυ πλιτισμύ των πργόνων τυ. γεωγραφική θέση των Κυκλάδων ανάμεσα στην πειρωτική Ελλάδα, την ικρά Ασία και την Κρήτη έπαιξε σημαντικό ρόλ στην πλιτισμική τυς ανάπτυξη, καθώς δέχτηκαν επιρρές από τα γύρω πλιτισμικά κέντρα. Αυτές τις επιρρές αφύ τις αφμίωσαν, τις τρππίησαν δημιυργώντας τν δικό τυς πλιτισμό. Αυτός πλιτισμός, ρόλς τυ πίυ απδείχτηκε ιδιαίτερα σημαντικός καθ όλη τη διάρκεια της Επχής τυ Χαλκύ αναγνωρίστηκε για πρώτη φρά από τν Τσύντα δίνντάς τυ την νμασία Κυκλαδικός Πλιτισμός (Dums 177, 11). Β) Πρώιμη Επχή χα Χαλκύ στις Κυκλάδες Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ στις Κυκλάδες ξεκινάει την 3'ΐ χιλιετία π.χ. και χρνλγικά ρίζεται από τ 3200 π.χ. περίπυ και τελειώνει τ 2000 π.χ. ας είναι γνωστή με τν όρ Πρωτκυκλαδική περίδς και χρησιμπιήθηκε για να διαχωριστεί από από την Πρωτμινωική και την Πρωτελλαδική αντίστιχα. Χωρίζεται σε τρεις υππεριόδυς και ι γνώσεις μας γι αυτην περιρίζνται κυρίως στ χώρ των νεκρταφείων, τα πία και απτελύν την μόνη πηγή πληρφριών καθώς τα γραπτά μνημεία απυσιάζυν παντελώς. ι υππερίδι στις πίες χωρίζεται είναι ι εξής: α) Πρωχκυκλαδική φάση I πυ χρνλγείται περίπυ από τ 3200 π.χ. 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

9 έως ί 2800 π.χ. και είναι γνωστή, σύμφωνα με ιν Renfrew και ως Πλιτισμός Γκρόττα-Πηλύ (Renfrew 172, 147). Σε αυτή τη φάση σύμφωνα με ανασκαφές πυ πραγματπιήθηκαν στ νεκρταφεί Λάκκυδες της Νάξυ πιστεύεται τι τα ευρήματα κεραμεικής πυ ήρθαν στ φώς ήταν πρωιμότερα από αυτά πυ ήταν ήδη γνωστά με απτέλεσμα όρς Πλιτισμός Γκρόττα-Πηλός να μπρεί να αντικατασταθεί από τν όρ Πηλός-Λάκκυδες (Dums 177, 13), β) Πρωτκυκλαδική φάση II γνωστή και ως Πλιτισμός Κέρυ-Σύρυ και χρνλγείται από τ 2800 π.χ. έως τ 2300 π.χ. και γ) Πρωτκυκλαδική φάση III ή Πλιτισμός Φυλακωπή I πυ χρνλγείται από τ 2300 π.χ. έως τ 2000 π.χ. Για να καταλάβυμε όμως καλύτερα αυτόν τν πλιτισμό θα αναφερθύμε σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της κάθε φάσης τυ. Διεξδικότερα, στην Πρωτκυκλαδική I περίδ ι ικισμί εντπίζνται κντά στη θάλασσα και σε μέρη πυ πρόσφεραν πρστασία από τις φυσικές καταστρφές. παντελής έλλειψη αρχιτεκτνικών καταλίπων δήγησε στ συμπέρασμα τι ι Κυκλαδίτες πιθανώς διέμεναν σε καλύβες πυ ήταν φτιαγμένες από φθαρτά υλικά και δεν υπήρχαν βηθητικί χώρι (Dums 177, 13-14). ι ικισμί, επίσης, δεν διακρίννταν για τ μέγεθς τυς και αυτό συνεπάγεται από τ γεγνός τι στα νεκρταφεία υπήρχαν συστάδες τάφων πυ ανήκαν σε μία ικγένεια. ι τάφι ήταν κιβωτιόσχημι με κάτψη σε σχήμα τραπεζίυ και νεκρός πυ εναπτίθεντ μέσα συνδευόταν από διάφρα πρσωπικά τυ αντικείμενα, όπως κσμήματα, αγγεία και ειδώλια (Brber 14, 78). ετά την ταφή επάνω στν τάφ τπθετύνταν μεγάλη πλάκα για να τν καλύψει. Πάνω από αυτήν την καλυπτήρια πλάκα ή μίας στν χώρ τυ νεκρταφείυ υπήρχε μικρή εξέδρα πυ χρησίμευε ως σήμα τυ τάφυ (Brber 14, 85). Στην περίδ αυτή διακρίνυμε κάπιες φάσεις ι πίες σχετίζνται κυρίως με την κεραμεική της. Τα πρωιμότερα έργα κεραμεικής χαρακτηρίζνται για τη χνδρειδή κατασκευή τυς, την περιρισμένη πικιλία σχημάτων και τ ατελές ψήσιμό τυς. Είναι αγγεία ευρύστμα, 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

10 κυρίως πυξίδες, ία πία απαντώνται στη φάση Αάκκυδες της Νάξυ. Επίσης, στην φάση αυτή απαντώνται κσμήματα, από θαλάσσια κχύλτα. διακόσμηση της κεραμεικής είναι ευθύγραμμη και μπρεί να διαπιστωθεί στη φάση Πηλός. Στη τελευταία φάση αυτής της περιόδυ κάνυν την εμφάνισή τυς μναδικής τελειότητας σκεύη και σχηματικά ειδώλια. Κατα την Πρωτκυκλαδική II περίδ η ργάνωση είναι κάπως διαφρετική. τύπς τυ σπιτιύ πυ χρησιμπιείται είναι λιθόκτιστς με ευθύγραμμη και καμπυλόγραμμη κάτψη απτελύμεν από ένα έως δύ δωμάτια. Συνήθως, τα σπίτια αυτά ήταν απμνωμένα και χτισμένα κντά στα νεκρταφεία. Απ 'την άλλη μεριά ι ικισμί παρυσιάζνται μεγαλύτερι σε μέγεθς απ ότι στην πρηγύμενη περίδ και χυρωμένι και η επιλγή της θέσης γινόταν κυρίως σε άγνη βυνπλαγιά και σε κάπια απόσταση από την θάλασσα. πληθυσμός της πρωτκυκλαδικής II παρυσίαζε σημαντική αύξηση και επμένως κάθε τάφς αντιστιχύσε σε μόν μία ικγένεια (Dums 177, 14). Τα νεκρταφεία συνλικά απτελύνταν απ τάφυς, είχαν τραπεζιόσχημη κάτψη και κλείννταν με ξηρλιθιά. Αντιπρσωπευτικό παράδειγμα απτελεί η αρκιανή της Αμργύ. Παράλληλα σημειώνεται μία ανάπτυξη της κεραμεικής και της κατεργασίας μαρμάρυ. Νεόι τύπι αγγείων κάνυν την εμφάνισή τυς, όπως τ τηγανόσχημ σκεύς και τ απιόσχημ αγγεί (εικ. 65, χχχνίί) σε συνδυασμό με την εμπίεστη τεχνική και τα καμπυλόγραμμα εγχάρακτα σχέδια στη διακόσμηση πυ ανήκυν στη φάση Κάμπυ (Renfrew 172, Ζαφειρπύλυ 184, 31). Επίσης, κάνει την εμφάνισή τυ και τ λεμβειδές εμβαματδχεί ή σαλτσιέρα, πυ αν και πλλά δείγματα έχυν βρεθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα, φαίνεται τι τι κύρις τόπς παραγωγής ήταν τι Κυκλάδες (Lcy 18, 278). Επίσης, σε αυτήν την φάση έχυμε κρατηρίσκυς και κυλινδρικές πυξίδες. Δύ ακόμη φάσεις στην κεραμεική είναι εκείνη της Σύρυ και της Αμργύ. Σύρς παρυσιάζει μεγάλη πικιλία στα σχήματα των πήλινων και μαρμάρινων αγγείων αλλά και στυς τύπυς των ειδωλίων, 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

11 πυ εξακλυθύν να είναι σχηματικά και να επικρατεί τύπς με διπλωμένα τα χέρια. Και εδώ τ τηγανόσχημ σκεύς κάνει την εμφάνισή τυ, καθώς και ι κρατηρίσκι. Επίσης, παρατηρείται η κατεργασία μαρμάρυ και η ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δραστηριότητας και συγκεκριμένα της βραχγραφίας με διάφρα μέσα. Τέτιες βραχγραφίες απαντύν στη θέση Στρόφιλα της Άνδρυ και μάλιστα σε πλύ μεγάλη έκταση. Τέλς, η φάση της Αμργύ περιλαμβάνει αγγεία όπως τν κρατηρίσκ και η διακόσμηση απτελείται από εμπίεστα καμπυλόγραμμα σχέδια. Τέλς, στην Πρωχκυκλαδική III παρατηρείται μία διαμόρφωση αξιόλγων ικιστικών κέντρων σε θέσεις ι πίες επέτρεπαν την ανάπτυξη εμπρικών και ναυτιλιακών δραστηριτήτων. πληθυσμιακή αύξηση είναι ιδιαίτερα αισθητή αυτήν την περίδ αυτό επιβεβαιώνεται απ τα αρχιτεκτνικά λείψανα και τα νεκρταφεία. ι τάφι, εδώ, πρρίζνταν για πλλαπλές ταφές, ενώ κυρίαρχς τύπς ήταν λαξευτός θαλαμειδής. ι ικισμί είναι χυρωμένι και η επιλγή της θέσης γινόταν πάνω σε απότμες πλαγιές και όχι τόσ κντά στην θάλασσα. διάρκεια ζωής ενός ικισμύ ήταν μικρή και συνήθως είχε βίαι τέλς. Τέτιι ικισμί θα πρέπει να πρήλθαν από από την άφιξη νέων πληθυσμιακών στιχείων από τ ΒΑ Αιγαί, όπως υπστηρίζει Ντύμας (Ντύμας 13, 20). Παρ όλα αυτά δεν έλλειψαν και ι άλλες εκδχές. σν αφρά τα σπίτια αυτό πυ τα χαρακτήριζε ήταν τ τετράγων σχήμα τυς και θύμιζαν κατασκευές πειρωτικής Ελλάδας. Γενικότερα, έχει διαπιστωθεί τι τ Πρωτκυκλαδικό σπίτι με τις μικρές διαστάσεις τυ, την τετράπλευρη συνήθως κάτψή τυ και την απλή διαρρύθμιση φαίνεται τι πρριζόταν να στεγάσει μικρό αριθμό ατόμων μιας και ι χώρι τυ δεν ξεπερνύσαν τυς δύ. άλιστα, ένας από τυς σύγχρνυς μελετητές, Ams Rpprt, γράφει: «Τ σπίτι, τ χωριό και η πόλη εκφράζυν τ γεγνός τι ι κινωνίες συμμερίζνται ρισμένυς απδεκτύς όρυς και αξίες της ζωής.» (Ντύμας 14,116). Ως πρς τ θέμα της κεραμεικής τα σχήματα και η τεχνική πυ χρησιμπιύνται δεν ανήκυν στην κυκλαδική παράδση και 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

12 νμάζεται κεραμεική της μάδας Κασιριύ. κεραμεική είναι σκτεινόχρωμη και ως πρς τα σχήματα, η μάδα αυτή περιλαμβάνει την κωνική πυξίδα, πυ αντικατέστησε την κυλινδρική, την ραμφόστμη πρόχυ και ρισμένα παραστατικά ή ζωόμρφα σκεύη, καθώς επίσης και τ βόσχημ αγγεί από την Φυλακωπή. διακόσμηση είναι εγχάρακτη με ευθύγραμμα και καμπυλόγραμμα μτίβα (Brber 14, 8). Γενικότερα, στη φάση αυτή παρυριάζεται τ φαινόμεν των πλεμικών επιχειρήσεων πυ είχαν ως συνέπεια την αναπόφευκτη κάμψη της ανάπτυξης και της καλλιτεχνικής δημιυργίας. Από όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά μπρύν να διεξαχθύν πλλά συμπεράσματα για τ τι είδυς άνθρωπι ήταν ι Κυκλαδίτες και πως αντιμετώπιζαν την καθημερινότητά τυς, καθώς και πως ήταν η κινωνία τυς. ι Κυκλαδίτες ήταν άνθρωπι πυ είχαν να αντιμετωπίσυν πλλές δυσκλίες μιας και η γεωγραφική έκταση των νησιών τυς δεν τυς παρείχε μεγάλες δυνατότητες. καθημερινή τυς διαβίωση χαρακτηρίζεται από λιτότητα και με την επινηκότητά τυς αλλά και την συνεχή αναβάθμιση των γνώσεων τυς να δημιυργήσυν τις πρώτες «αστικά» ργανωμένες κινωνίες και να εκμεταλλευτύν στ έπακρν όλυς τυς φυσικύς πόρυς πυ τυς παρείχαν τα νησιά τυς (Ντύμας 2000, 14). ε την συνεχή αυτή αναβάθμιση των γνώσεων τυς άρχισαν να επεξεργάζνται και να μεταπιύν τα φυσικά αγαθά και να ασχλύνται με τη μεταλλυργία και συγκεκριμένα με την εκμετάλλευση τυ ρυκτύ πλύτυ των νησιών τυς, όπως ψιανό από την ήλ, ήδη από την Παλαιλιθική περίδ, πίς χρησιμπιήθηκε πάρα πλύ για την κατασκευή εργαλείων και όπλων, σμύρη από την Νάξ, μόλυβδ, χαλκό και άργυρ από τη Σίφν, ελαφρόπετρα από τη Θήρα, μάρμαρ από τα περισσότερα νησιά. Τα στενά όρια των νησιών τυς δεν τυς επέτρεπαν τη συνεχή επικινωνία με τν έξω κόσμ με απτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί γενικότερα μία τάση συντηρισμύ πυ επικράτησε κατά τη διάρκεια της φάσης Πηλός-Λάκκυδες (Ντύμας 13, 17). 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

13 Αντίθετα, στην φάση Κέρυ-Σύρυ ι σχέσεις των Κυκλαδιτών με τν έξω κόσμ είναι ιδιαίτερα αισθητές. ενασχόλησή τυς με τη μαρμαργλυπτική, την αγγειπλαστική, καθώς και με την ναυπηγική και τη ναυσιπλΐα συντέλεσε στην ανάπτυξη και τη διατήρηση σε μεγάλ βαθμό της επικινωνίας τυς με γειτνικύς πλιτισμύς. ικνμία τυς κατα κύρι βασιζόταν στην αγρτική καλλιέργεια, στ κυνήγι, στ ψάρεμα, αλλά και στ εμπόρι, τ πί απτέλεσε μία από τις σημαντικότερες δραστηριότητές τυς. Αυτό φαίνεται από τ εμπόρι των μεταλλφόρων κιτασμάτων πυ ήταν ένας σημαντικός παράγντας για την ανάπτυξη της ικνμίας ιδιαίτερα κατά τη φάση Κέρυ-Σύρυ (Ντύμας 2000, 1). Στη φάση αυτή εμφανίζεται η πειρατεία, ένα φαινόμεν πυ δημιύργησε έντν πρόβλημα στυς νησιώτες, καθώς η δράση της στν χώρ τυ Αιγαίυ ήταν ανεξέλεγκτη και απτελύσε απειλή για τυς κατίκυς των νησιών. ι χυρώσεις τυς εμφανίζνται στην περίδ αυτή δεν πρσφέρυν ιδιαίτερα ασφαλή πρστασία, κάτι για τ πί ι ινωίτες είχαν μεριμνήσει. Απτέλεσμα αυτύ ήταν, πρς τ τέλς της φάσης αυτής, η ικνμία των νησιωτών να υπστεί μεγάλες και αισθητές αλλαγές (Dums 177, 14). Στην τελευταία φάση της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ ρισμένι μελετητές πιστεύυν τι ι Κυκλαδίτες έχασαν τ θαλάσσι έλεγχ τυ Αιγαίυ και έστρεψαν τ ενδιαφέρν τυς πρς τη Δυτική εσόγει. Αν και δεν υπάρχυν αρχαιλγικά στιχεία πυ να τ επιβεβαιώνυν αυτό Θυκυδίδης περιγράφει τι για την αλλαγή αυτή πυ συνέβη στν αιγαιακό χώρ ευθυνόταν η ανάπτυξη τυ Κρητικύ ναυτικύ (Dums 177, 15). 8 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

14 Χάρτης 3 - ι Κυκλάδες με τις κυρτότερες θέαετς (Brber 14, 2, εικ. 2). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

15 Γ) Ιστρική Έρευνα στα νησιά των Κυκλάδων ι γνώσεις πυ διαθέτυμε σήμερα μας βήθησαν στην καλύτερη κατανόηση τυ πλιτισμύ των νησιών τυ Αιγαίυ κατά τη διάρκεια της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ (Χάρτης 3). Αυτές φείλνται στις ανασκαφές πυ διεξήχθησαν στυς ικσιμύς, αλλά και στα διάφρά νεκρταφεία. Από πλύ νωρίς τα νεκρταφεία αυτά έλκυσαν τ ενδιαφέρν όχι μόν των ταξιδιωτών αλλά και των ερευνητών, καθώς τα κτερίσματα πυ περιείχαν ήταν λεπτότεχνα μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια διατηρημένα σε πλύ καλή κατάσταση. πρωταρχική αναφρά σχετικά με τα νεκρταφεία των Κυκλάδων έγινε από τν Θυκυδίδη, πίς στ πρώτ τυ βιβλί δίνει μία σύντμη περιγραφή για τυς Κυκλαδίτες και για τις πειρατικές τυς δραστηριότητες πριν την άνθηση των ινωιτών στην Κρήτη. Σε ένα άλλ σημεί τυ βιβλίυ τυ περιγράφει τν τρόπ με τν πί ι Αθηναίι εξάγνησαν την Δήλ τ 426π.Χ. από τυς τάφυς των νεκρών πυ είχαν πεθάνει στ νησί (Dums 177, 27). Τ διάστημα πυ ακλύθησε από τ τέλς τυ 5υ αι. π.χ. έως και τ δεύτερ μισό τυ 1υ αι μ.χ. δεν μαρτυρεί καμία ανασκαφή σε κάπι νεκρταφεί των Κυκλάδων. επιστημνική έρευνα των καταλίπων των νεκρταφείων ξεκίνησε αρκετά αργά, ενώ πρηγείται μία περιγραφή των Κυκλαδικών αρχαιτήτων από τ γερμανό Ludwing Rss (στα τέλη τυ 1830), πυ ταξίδεψε στα νησιά κάνντας μία καταγραφή των εντυπώσεών τυ μαζί με τις περιγραφές των αρχαιλγικών θέσεων. Τριάντα χρόνια αργότερα ακλύθησε γάλλς F. Fuque με την πρώτη σβαρή επιτόπια έρευνα στη Θήρα και με κύρια απασχόλησή τυ την μελέτη της ηφαιστειλγίας της (Brber 14, 36). Άγγλς J. Bent πρόσφερε και αυτός σημαντικές υπηρεσίες στην Κυκλαδική Αρχαιλγία ανασκάπτντας ένα νεκρταφεί στην Αντίπαρ τ 1884 και ανίγντας περίπυ 40 τάφυς, ι πίι περιείχαν ως κτερίσματα πήλινα αγγεία και πικίλα αντικείμενα από μάρμαρ, Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

16 μέταλλ και ψιανό. Τα νεκρταφεία της Αμργύ εξερευνήθηκαν από τν γερμανό Dummler τ Από τ σημεί αυτό και εξής ι τάφι φαίνεται να είναι συλλημένι ή λαθρανασκαμένι (Τσύντας 188, 137). άνθρωπς, ωστόσ, πυ πρσέφερε πάρα πλλά στην έρευνα και την καλύτερη κατανόηση τυ Κυκλαδικύ Πλιτισμύ ήταν. Τσύντας. Ως μέλς της Ελλήνικής Αρχαιλγικής Υπηρεσίας, ερεύνησε στ τέλς τυ 1υ αι. τη Σύρ και την Αντίπαρ, τη Σίφν και την Αμργό και με δύ άρθρα τυ στην Αρχαιλγική Εφημερίδα τυ 188 και 18 καθόρισε σαφώς τα χαρακτηριστικά τυ Πρωτκυκλαδικύ Πλτισμύ. Παρ όλα αυτά σημαντικό μέρς της δυλειά τυ παραμένει ανλκλήρωτ (Brber 13, 37-38). Αγγλική Αρχαιλγική Σχλή τ 188 πραγματπίησε ανασκαφές στν ικισμό της επχής τυ Χαλκύ στη Φυλακωπής της ήλυ. Αρχικά σκόπευαν να μελετήσυν την κλασική πρωτεύυσα τυ ικισμύ αλλά τ απτέλεσμα ήταν απγητευτικό και έτσι άρχισαν αν ανασκάπτυν την Φυλακωπή, η πία είχε αναγνωριστεί από τα επιφανειακά ευρήματα ως μία πλύ σημαντική θέση. άλιστα, ι ανασκαφές πυ έχυν διεξαχθεί στην Φυλακωπή διαθέτυν μία πλύ καλή τεκμηρίωση, καθώς Σκωτσέζς D. ckenzie επέβλεπε καθημερινή εργασία ανελειπώς κρατώντας, παράλληλα, λεπτμερείς σημειώσεις (Brber 13, 38). Ενώ, λιπόν, είχε πρηγηθεί μία αρκετά πλύχρνη επιστημνική έρευνα σε πλλά νησιά τυ Αιγαίυ, τ 103 ανθρωπλόγς Κ. Στέφανς εκ μέρυς της Αρχαιλγικής Εταιρείας πραγματπίησε ανασκαφές στ νησί της Νάξυ τ χρνικό διάστημα ανασκάπτντας συνλικά 400 τάφυς σε 8 νεκρταφεία της. Ωστόσ, ι έρευνες αυτές υπήρξαν κακής πιότητας και απέφεραν ασαφή τεκμηρίωση. ι ανασκαφές πυ είχαν διεξαγχθεί στη ήλ δημσιεύθηκαν τ 104 και η αγγλική μάδα ερεύνησε και τ νεκρταφεί τυ Πηλύ, τ πί ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για τη σειρά ευρημάτων πυ ήρθε στ 10 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

17 φως και ανήκε στην πρώιμη επχή τυ Χαλκύ (Brber 14, 3). ι έρευνες στ νησί της ήλυ, αλλά και στα άλλα νησιά συνεχίστηκαν στ δεύτερ μισό τυ 20υ αι., αλλά ξεκίνησαν και συστηματικές ανασκαφές. ι γερμανί αρχαιλόγι ύστερα από έρευνες έφεραν στ φως έναν πρϊστρικό ικισμό πυ βρισκόταν κάτω από τα μεταγενέστερα λέιψανα της Παρικιάς στην Πάρ. Ανάμεσα στα δεν πραγματπιήθηκαν σημαντικές ανασκαφές εκτός από κάπιες έρευνες της Ε. Βαρύχα σε τάφυς της περιχής Κάμπς στην Πάρ. Επιπλέν, Ν. Κντλέων, καθηγητής τυ Πανεπιστημίυ Αθηνών, άρχισε τις έρευνες τυ τ 14 στν ικισμό της Γρόττας στην Νάξ, όπυ βρήκε ένα πρωτκυκλαδικό νεκρταφεί και θαλαμειδείς τάφυς της ύστερης επχής τυ Χαλκύ, καθώς επίσης και στ νεκρταφεί Απλωμάτων εκ μέρυς της Αρχαιλγικής Υπηρεσίας. Παράλληλα, στη Νάξ απ τ 164 θα πραγματπιηθεί μία σειρά ερευνών στην υτσύνα από τν Έφρ Αρχαιτήτων Ν. Ζαφειρόπυλ και κυρίως ανασκαφές τυ. Ντύμα στν ικισμό της Πανόρμυ. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ανάλυση και δημσίευση των ευρημάτων τ 177 τυ. Ντύμα από τις ανασκαφές πυ διεξήγαγε ίδις για την καλύτερη κατανόηση της πρωτκυκλαδικής κινωνίας και της επχής γενικότερα (Brber 14, 3-40). Ν. Ζαφειρόπυλς, από την άλλη μέρια, ερεύνησε τ νεκρταφεί Ζυμπάρια στ Δεσπτικό και η Φ. Ζαιρειρπύλυ ανακάλυψε τα νεκρταφεία Σπαθί και Καλγριές στη ήλ. Επίσης, δύλεψε στ νησί της Κέρυ τ 164 και 168 και πραγματπίησε ανασκαφές και στ νησί Άνω Κυφνήσι τ 170. ι ανασκαφές στ νησί της Κέας ξεκίνησαν τ 160 και η επιτόπια έρευνα πυ είχε πραγματπιηθεί λκληρώθηκε με την έκδση των πρώτων τόμων της τελικής δημσίευσης. Νελιθικός ικισμός της Κεφάλα στην Κέα και τ νεκρταφεί της ανασκάφθησαν από τν καθηγητή J. Clemn (Brber 3, 41). Τέλς, ανασκαφές διεξήγχθησαν στ Ακρωτήρι της Θήρα τ 167 από τν Σπ. αρινάτ μέχρι και τν θάνατό τυ τ 174. Από εκείν τ 11 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

18 σημεί και εξής. Ντύμας διευθύνει την ανασκαφή. Επίσης, σιη Σαντρίνη εντπίστηκαν δύ αγρτικές εγκαταστάσεις εκ των πίων η μία, αυτή τυ Φτέλλυ (172) απκάλυψε λείψανα στεγασμένυ στάβλυ και μιας αγρικίας. Την δεκαετία τυ 170 η Αγγλική Αρχαιλγική Σχλή με τν καθηγητή C. Renfrew μας έδωσε περισσότερες πληρφρίες για τν ικισμό της Φυλακωπής και των διαδχικών φάσεων κατίκησής τυ. Επίσης, η Β. Φιλιππάκη, έφρς στ Εθνικό Αρχαιλγικό υσεί ερεύνησε την ακρόπλη τυ Αγ. Ανδρέα στη Σίφν, την πία βρήκε πρώτς Τσύντας, καθηγητής Δ. Σκιλάρντι, μέλς της εν Αθήναις Αρχαιλγικής Εταιρείας, στις Κυκυναριές στν κόλπ της Νάυσας στη βόρεια Πόρ διευθύνει τις ανασκαφές πυ είχαν ξεκινήσει τ 176. Τ 17 απκαλύφθηκε στην Αγία Θέκλα κντά στην Πάνρμ της Τήνυ μία σημαντική θέση πυ ανασκάφθηκε από τν Γ. Δεσπίνη καθηγητή τυ Πανεπιστημίυ Θεσσαλνίκης. Επρόκειτ για ένα μικρό θλωτό τάφ παρόμι με τυς χαρακτηριστικύς μυκηναϊκύς τάφυς της πειρωτικής Ελλάδας (Brber 14, 42-43). 12 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

19 2. Τα Πρωτκυκλαδικά νεκρταφεία και η τυπλγία των τάφων α) Τα Νεκρταφεία- ι Τάφι και τα Χαρακτηριστικά ις Τ νεκρταφεί είναι ένας χώρς, πυ συνισιά έναν χαρακτήρα χθόνι, καθώς διαχωρίζει την κινότητα των νεκρών από των ζώντων. έσα σ αυτόν ι άνθρωπι εκφράζυν τη στάση τυς απέναντι στν νεκρό με απτέλεσμα να μπρύμε να κατανήσυμε τα ταφικά συμφραζόμενα της κάθε κινωνίας πυ ανήκει σε διαφρετική επχή και στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτά της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ. Αυτό γιατί ι κινωνίες αντιπρσωπεύνται και εκφράζνται διαφρετικά στα ταφικά έθιμα (Hdder 2002, 35-36). καθηγητής. Ντύμας πυ συνεχίσε τ έργ τυ. Τσύντα αανέσκαψε κάπια νεκρταφεία και με βάση τη χρήση σύγχρνων μεθόδων έδωσε λύσεις σε διάφρα πρβλήματα πυ υπήρχαν και δημσιεύσε, ταυτόχρνα, μία συγκεντρωτική μελέτη των ταφικών εθίμων της Πρωτκυκλαδικής επχής (Brber 14, 78). Τα νεκρταφεία των Κυκλάδων μας πρσφέρυν ιδιαίτερα σημαντικά ευρήματα, αλλά και άφθνα (Renfrew 172, 153) και παρυσιάζυν κάπια χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα πία μας επιτρέπυν να διεξάγυμε ρισμένα συμπεράσματα πυ μας βηθάνε στην καλύτερη κατανόηση της Πρωτκυκλαδικής κινωνίας και αυτό γιατί τα νεκρταφεία είναι χώρι πυ, όπως αναφέραμε και παραπάνω, εκφράζυν ένα κινωνικό χαρακτήρα και μία συγκεκριμένη στάση απέναντι στν νεκρό. Γι αυτόν, λιπόν, τν λόγ αξίζει να θίξυμε τ θέμα των νεκρταφείων μιας και κατά την Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ αυτά είναι πυ μας πρσφέρυν τις περισσότερες πληρφρίες. Πρώτα απ όλα πρέπει να επισημάνυμε τ γεγνός τι τα νεκρταφεία δεν είχαν σταθερό πρσανατλισμό και φαίνεται τι αυτός υπαγρευόταν από τη μρφλγία τυ εδάφυς. Τ πι σύνηθες 13 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

20 γνώρισμά ιύς ήταν η επιλγή χης θέσης χυς κνχά σχν ικισμό, χν πί εξυπηρεχύσε (Dums 177, 2). Χαρακχηρισχικό παράδειγμα απχελύν χα νεκρχαφεία Δωκαθίσμαχα και Κάπρς χης Αμργύ (Χάρχης 4), χα πία σύμφωνα με χν. Τσύνχα βρίσκνχαν κνχά σε λείψανα ικισμύ (Τσύνχας 188, ). Ανχίσχιχα παραδείγμαχα συνανχύμε και σχην Πάρ και συγκεκριμένα σχα νεκρχαφεία Άβυσσς και Πύργς (Χάρχης 5), όπυ κνχά χυς βρέθηκαν αρχιχεκχνικά λείψανα (Τσύνχας 188, 16, ), σχην Νάξ, σχ νεκρχαφεί χων Απλωμάχων, χ πί εξυπηρεχύσε χις ανάγκες χυ ικισμύ χης Γκρόχχας (Κνχλέων 170, 146), σχ νεκρχαφεί υχσύνα, αλλά και σχ νεκρχαφεί Φυρρόγες, χ πί βρέθηκε κνχά σε πρϊστρικά λέιψανα χυρωμαχικύ χείχυς και ικισμύ (Χάρχης 7) (Σχέφανς 104, 57). Επίσης, η Χαλανδριανή χης Σύρυ είχε χπθεχηθεί κνχά σε ικισμό, όπως αναφέρει. Τσύνχας (Τσύνχας 18, 78). λα αυχά χα νεκρχαφεία, λιπόν, παραχηρύμε χι βρέθηκαν κνχά σε αρχιχεκχνικά λείψανα είχε ικισμών είχε ικημάχων. θέση χυς μπρεί να ήχαν είχε παραθαλάσσια είχε σχην ενδχώρα χων νησιών και πάνχα κνχά σχυς ικισμύς πυ εξυπηρεχύσαν. Ανχιπρσωπευχικά παραδείγμαχα παραθαλάσσιων νεκρχαφείων συνανχάμε σχην Αμργό, χην Πάρ, χην Ανχίπαρ (Χάρχης 6), σχ Κυφνήσι (Ζαφειρπύλυ 170, 428), χ Δεσπχικό (Τσύνχας 188, Βαρύχα 125, 8), καθώς και σχην Νάξ και συγκεκριμένα, σχ νεκρχαφεί χων Απλωμάχων (εικ. 2-3, ίί) (Κνχλέων 170, 146). Τα νεκρχαφεία Άβυσσς και Κάμπς χης Πάρυ διαβρώθηκαν από χ θαλάσσι νερό, ενώ η Χαλανδριανή χης Σύρυ, καθώς και ι Καλγριές χης ήλυ (Χάρχης 8) αν και δεν ήχαν παραθαλάσσιες βρίσκνχαν σε κνχινή απόσταση από χην θάλασσα. Ανάλγ παράδειγμα απχελεί και η Νάξς, η πία ανασκάφθηκε καχα χ διάσχημα και μας έδωσε μια πι καθαρή εικόνα χης παραθαλάσσιας καχάσχασης (Σχέφανς 103, 53). Από χην άλλη μεριά, νεκρχαφεία σχην ενδχώρα συνανχάμε σχην Αΐλά, σχις ελάνες και σχα Αφενχικά χης Νάξυ, πληρφρίες για χα 14 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

21 Χάρτης 4 - Τα νεκρταφεία της Αμργύ (Zervs 157). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

22 Χάρτης 5 - Τα νεκρταφεία της Πάρυ (Zervs 157). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

23 Χάρτης 6 - Τα νεκρταφεία της Αντιπάρυ και τυ Δεσπτικύ (Zervs 157). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

24 πία μας δίνει Κ. Στέφανς (Χάρτης 7). Επιπρόσθετ παράδειγμα τέτιυ νεκρταφείυ απτελεί Πηλός της ήλυ (Χάρτης 8) (Edgr 186, 36). Χαρακτηριστικό γνώρισμα, επίσης, των Κυκλαδικών νεκρταφείων είναι τι βρίσκνταν σε πλαγιά και όχι σε επίπεδ έδαφς. τελευταία είναι μια σπάνια περίπτωση, πυ απαντάται στη Νάξ στ νεκρταφεί Φυρρόγες, στην Πάρ στ νεκρταφεί νημόρια (Στέφανς 104, 57) και στη Χαλανδριανή της Σύρυ, όπυ ι τάφι διατάχθηκαν πάνω σε επίπεδη επιφάνεια. Επίσης, στην Πάρ, η Βαρύχα αναφέρει τι «η τμή τυ εδάφυς, εις την πίαν ευρίσκντ ι τάφι, απτελεί τ κράσπεδν μικρύ υψώματς ελαφρώς κεκλιμένυ πρς τη θάλασσα (Βαρύχα 126, 8). Σημαντικό ρόλ στη διαμόρφωση των νεκρταφείων έπαιξε και τ είδς τυ υπεδάφυς, τ πί δε θα έπρεπε να είναι ύτε πλύ μαλακό, αλλά ύτε πλύ σκληρό, ώστε να γινόταν δυνατό τ σκάψιμ ενός τάφυ, αλλά και να ήταν αρκετά συμπαγές, ώστε να μην καταρρεύσυν ι πλευρές τυ. Σε ρισμένα νεκρταφεία παρατηρείται η ύπαρξη αναλημματικύ τίχυ με σκπό την απφυγή και πρστασία τυ από τις πλημμύρες και από τη διάβρωση τυ εδάφυς, όπως στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων στη Νάξ (εικ. 1, ί). Επίσης, στ νεκρταφεί των Απλωμάτων ι τάφι ήταν λαξεμένι στν συμπαγή φυσικό βράχ, όπως μας πληρφρεί Ν. Κντλέων (εικ. 2-3, ϋ) (Κντλέων 170, 46). Από την άλλη μεριά, στ νεκρταφεί των Λάκκυδων Α, καθώς επίσης και στ Ακρωτήρι έχει παρατηρηθεί τι ι τάφι είχαν σκαφτεί πάνω σε χαμηλό βραχώδες έξαρμα, τ πί σχημάτιζε μία φυσική πρόσψη στ ταφικό έδαφς (εικ. 5-6, iii) (Dums 177, 30). χρήση των φυσικών εξαρμάτων, εκτός από την ανωτέρω λειτυργία είχε και μια δεύτερη, πυ ήταν χώρισμός τυ νεκρταφείυ σε μικρές ενότητες. συνήθης αριθμός τάφων σε ένα νεκρταφεί της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ πικίλει. Στην ΠΚ I περίδ αριθμός κυμαινόταν στυς 10 με 15 τάφυς, όπως τ νεκρταφεί Καλγριές της ήλυ πυ περιλάμβανε 12 τάφυς, στην ΠΚ II περίδ ανάμεσα στυς 20 με 30 τάφυς, ενώ στην ΠΚ III περίδ ι ταφές ήταν πλλαλές. Υπάρχυν, 15 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

25 Χάρτης 7 - Τα νεκρταφεία της Νάξυ ανά χρνλγική φάση (Παπαθανασόπυλς 161). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

26 Χάρτης 8 - Τα νεκρταφεία της ήλυ (Zervs 157). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

27 όμως, νεκρταφεία πυ περιελάμβαναν πάνω από 50 τάφυς, όπως αυτά της Νάξυ και συγκεκριμένα ι Καρβυνόλακκι με 82 τάφυς (Στέφανς 103, 52-53), ι Φυρρόγες με 100 τάφυς (Στέφανς 104, 58) και Κάμπς ακρής με 0 τάφυς (Χάρτης 7) (Στέφανς 110, 270). Ανάλγα παραδείγματα ισχύυν και στ νεκρταφεί Άγις Λυκάς της Σύρυ πυ περιείχε 4 τάφυς (Τσύντας 18, 7), στν Πύργ της Πάρυ με 58 τάφυς (Τσύντας 188, 14) και τέλς, στις Κρασσάδες της Αντιπάρυ με 50 τάφυς (Τσύντας 188, 150). Εδώ, αξίζει να σημειώσυμε τι εξαίρεση απτελεί η Χαλανδριανή της Σύρυ, η πία είναι μία νεκρόπλη με περισσότερυς από 600 τάφυς εκ των πίων ι 500 ανασκάφθηκαν από τν. Τσύντα (Χάρτης ). ι ταφές πυ περιελάμβανε ένα νεκρταφεί ήταν α) ι μεμνωμένες και β) ι ταφές κατα συστάδες. Συγκεκριμένα α) ι μεμνωμένες ταφές απτελύνταν κυρίως από απμνωμένυς από τ σύνλ τάφυς, ι πίι ήταν τπθετημένι σε απμακρυσμένες ή βραχώδεις περιχές. θεωρία τυ. Τσύντα γι αυτήν την περίπτωση είναι τι ανήκαν σε μέλη μεταναστευτικής κινότητας, η πία περιπλανύνταν από τη μία περιχή στην άλλη για την εύρεση βσκής για τα κπάδια της. Τέτιες μεμνωμένες ταφές συναντάμε στην Αμργό στ νεκρταφεί Κόκκινα Χώματα και στη Πάρ, καθώς και στ Δεσπτικό (Τσύντας 188, ). Από την άλλη μέρια, β) ι ταφές κατα συστάδες απτελύνταν από τάφυς ενσωματωμένυς σε μικρά ατμικά σύνλα. Συχνά ι μάδες των τάφων ριθετύνταν σε ξεχωριστές περιχές μέσα στ νεκρταφεί με τη χρήση φυσικών εξαρμάτων βράχων.. Τσύντας αναφέρει τι «ι τάφι κατα συστάδες, ανάλγα με τ μέγεθς τυς, μπρεί να ανήκαν σε εκτεταμένες ικγένειες ή σε μικρές μάδες ικγενειών» (Τσύντας 188, ). Παραδείγματα τέτιων νεκρταφείων απτελύν τυ Δεσπτικύ, όπυ βρέθηκαν δύ συστάδες εκ διπλών τάφων και των Απλωμάτων στη Νάξ. Ένα άλλ σημεί πυ αναφέρεται στη διάταξη των τάφων μέσα στ νεκρταφεί είναι ι διαστάσεις τυς και η μεταξύ τυς εγγύτητα. Πρόκειται για ένα θέμα πυ εξαρτάται απκλειστικά από τ διαθέσιμ 16 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

28 Χάρτης - Τα νεκρταφεία της Σίφνυ και τυ Σύρυ (Zervs 157). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

29 χώρ και από την πυκνότητα τυ πληθυσμύ σε κάπιν τόπ. Αξίζει να σημειώσυμε στ σημεί αυτό την άπψη τυ. Ντύμα, πίς υπστηρίζει πως «η ργάνωση των τάφων μιας χρήσεως σε συστάδες πιθανώς να αντανακλά την ργάνωση της πρωτκυκλαδικής κινωνίας σε μικρές μάδες. Τέτιες μπρεί να είναι ι ικγένειες, τα γένη, ι επαγγελματικές συντεχνίες, κ.λ.π.» (Ντύμας 188, 80). Παραδείγματα νεκρταφείων πυ φαίνεται τι ι τάφι βρίσκνταν σε κντινή απόσταση μεταξύ τυς είναι τ Ακρωτηράκι στη Σίφν (Χάρτης ), όπυ μία ικγένεια είχε θάψει τυς νεκρύς της σε κντινή απόσταση από κάπιυς (Τσύντας 18, 73-74), επίσης, στ νεκρταφεί Αφεντικά στη Νάξ βρέθηκαν τάφι κντά ένας στν άλλν (Στέφανς 110, 270). Ωστόσ, στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων πυ γίνεται χρήση πλυώρφων τάφων για τη φιλξενία μόν μιας ικγένειας συνατάμε δύ τύπυς τάφων: από τη μία, έχυμε ταφές εναπθετιμένες σε επιμελημένης κατασκευής τάφυς, ευρείων διατάσεων και συνιστάμενυς από πλύσια κτερίσματα και από την άλλη, ταφές σε φτωχά κατασκευασμένυς τάφυς, μικρών διαστάσεων και με λίγα ή καθόλυ απτιθέμενα κτερίσματα. Επμένως, παρατηρύμε τι υπήρχαν κινωνικές διαφρπιήσεις στ νεκρταφεί αυτό και αυτό μπρεί πλύ εύκλα να τεκμηριωθεί από την ύπαρξη και τ είδς των κτερισμάτων (Dums 177, 34). Τέλς, παρατηρύμε τι ρισμένα νεκρταφεία της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ παρυσιάζαν μεγάλη πικιλία πλύτυ, ενώ άλλα όχι τόσ μεγάλη και σπυδαία. Συγκεκριμένα στην ΠΚ I περίδ ι τάφι ήταν κιβωτιόσχημι και πρσέφεραν πλλά και πλύσια ευρήματα (Renfrew 172, 157), στην ΠΚ II έχει διαπιστωθεί μία αύξηση τυ μεγέθυς, όπως είδαμε, των νεκρταφείων, η χρήση των πίων συνεχίζεται, καθώς παρατηρείται και μία μικρή διαφρπίηση στα ταφικά έθιμα. Χαλανδριανή της Σύρυ μας έχει δώσει μεγάλ αριθμό πλύσιων ευρημάτων (Renfrew 172, 178). Τα νεκρταφεία της ΠΚ III περιόδυ ήταν από τα πι εκτεταμένα με θαλαμειδείς τάφυς, ι πίι είναι ι μόνι τυ πλιτισμύ αυτύ πυ δεν είναι καλά χρνλγημένι 17 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

30 (Renfrew 172, 18). ι θαλαμειδείς τάφι μας είναι γνωστί από τ νεκρταφεί Άσπρ Χωριό κντά στν ικισμό Φυλακωπή. Πάντως, πλύσια νεκρταφεία έχυν βρεθεί στη Νάξ, πυ είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων και σύμφωνα με τις ανασκαφές πυ πραγματπίησε εκεί Κ. Στέφανς παρατήρησε τι ρισμένα νεκρταφεία ανήκυν στην κατηγρία πυ διαθέτυν τάφυς με πλύσια κτερίσματα. Ένα από αυτά τα νεκρταφεία είναι των Αγ. Αναργύρων, στ πί, όπως αναφέραμε παραπάνω, είχε χρησιμπιηθεί αναλημματικός τίχς (εικ 1, ί). Ακόμα, συναντάμε πλυώρφυς τάφυς πυ φιλξενύσαν μόν μια ικγένεια (ΑΔ τόμς Β (Χρνικά) 16, 23). ι τάφι αυτί είναι δύ ειδών: α) Ταφές εναπθετιμένες σε επιμελημένης κατασκευής τάφυς, ευρείων διαστάσεων και συνιστάμενυς από πλύσια κτερίσματα και β) Ταφές σε φτωχά κατασκευασμένυς τάφυς, μικρών διαστάσεων και με λίγα ή καθόλυ απτιθέμενα κτερίσματα. Επμένως, παρατηρύμε τι υπήρχαν κινωνικές διαφρπιήσεις στ νεκρταφεί και αυτό μπρεί πλύ εύκλα να τεκμηριωθεί από την ύπαρξη και τ είδς των κτερισμάτων (Dums 177, 34). Στα μρφλγικά χαρακτηριστικά τυ τάφυ ανήκει και η διάταξή τυ γενικά στν χώρ. Έτσι, για τις ταφές πρτιμύνταν ειδικά καθιερωμένς χώρς, συνήθως σε πλαγιά, ώστε να απφεύγεται κίνδυνς πλημμύρας ή διάβρωσης τυ εδάφυς, αλλά και να μη απκλείεται η κινότητα από την καλλιέργεια τυ εύφρυ τμήματς γης (Ντύμας 188, 7). Ειδικότερα, πρσανατλισμός των τάφων, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις τυ. Τσύντα, ακλυθύσε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση: η επιμηκέστερη πλευρά τυ τάφυ, δηλαδή η πλευρά απέναντι από την είσδ, ήταν τπθετημένη πρς την πλαγιά και συνεπώς η είσδς ήταν στραμμένη στν ανιχτό χώρ (Τσύντας 188, ). Ωστόσ, πλλί τάφι ήταν πρσανατλισμένι πρς τν αναλημματικό τίχ, όπως συμβαίνει στ νεκρταφεί των Αγίων Αναργύρων, ενώ στη θέση Φυρρόγες πρσανατλισμός τυ κάθε τάφυ διέφερε (Στέφανς 104, 58). Επίσης, στ νεκρταφεί Αάκκυδες της Νάξυ ι περισσότερι τάφι κιτύν ντιά, ενώ άλλι ανατλικά και 18 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

31 άλλι δυτικά (εικ. 6, ϊν). Πάντως, πρσανατλισμός των νεκρταφείων δεν είχε ένα σταθερό σημεί αλλά αυτός εξαρτύνταν από την διαμόρφωση τυ εδάφυς. έσα στ χώρ των νεκρταφείων, ύστερα από εκτενείς ανασκαφές βρέθηκαν εξέδρες, τις πίες συναντάμε στη Νάξ και συγκεκριμένα στις Δάκκυδες (εικ. 7-8, ν), στυς Αγ. Ανάργυρυς, αλλά και στ νεκρταφεί Ζυμπάρια στ Δεσπτικό. ι εξέδρες είναι δύ ειδών. Συγκεκριμένα, είναι μεγάλες κατασκευές μέσα στν χώρ ή στην άκρη τυ νεκρταφείυ ή μικρί κύκλι πάνω από τυς τάφυς. Και τα δύ είδη έπαιξαν σημαντικό ρόλ στν ταφικό χώρ. (Brber 14, 85). Εν κατακλείδι, βλέπυμε τι υπάρχυν κάπιι παράγντες πυ επηρεάζυν τη σύσταση ενός νεκρταφείυ και αυτί επιγραμματικά είναι ι εξής: α) Θέση τυ και η φύση τυ εδάφυς, β) πρστασία τυ νεκρταφείυ, αλλά και των τάφων απ την καταστρφή φυσικών φαινμένων, γ) δμή της κινωνίας, 6) ύπαρξη διαφρετικών κινωνικών μάδων. Βάσει όλων αυτών των παραγόντων μπρύμε να κατανήσυμε γιατί ι Κυκλαδίτες έδειχναν ιδιαίτερ ενδιαφέρν για τα νεκρταφεία τυς, αλλά και για τυς τάφυς των νεκρών τυς. β) Κατασκευή των Κυκλαδικών τάφων Σε όλη τη διάρκεια της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ υπήρχαν τάφι σε ργανωμένα νεκρταφεία πυ βρίσκνταν κντά στυς ικισμύς. ταφική αρχιτεκτνική ήταν αυτή πυ καθόριζε την κατατάξη τυς σε επιμέρυς κατηγρίες. ι κατηγρίες τάφων πυ απαντύν στα κυκλαδικά νησιά είναι ι εξής: α) ι κιβωτιόσχημι (εικ. Α- (α-γ)), β) ι κιβωτιόσχημι με στέγη κτισμένη κατα τ εκφρικό σύστημα (εικ. Α- (δ)) και γ) ι λαξευτί θαλαμειδείς (εικ. Α- (ε-ζ)). άλιστα, αν θέλαμε να 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

32 ΤΥΠΙ ΠΡΩΤ ΚΥΚΛΑΔΙΚΩΝ ΤΑΦΩΝ δ κιβωτιόσχημς μέ στέγη κτισμένη κατά τό έκφρικό σύστημα Εικ. A - ι τύπι των Πρωχκυκλαδικών τάφων (Brber 13, 77). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

33 κατατάξυμε τυς τάφυς σε περιόδυς, θα λέγαμε τι στην ΠΚ I περίδ γινόταν η χρήση κιβωτιόσχημων τάφων διαφόρων ειδών. Στην ΠΚ II, τη λεγάμενη ώριμη περίδ, χρησιμπιύνταν μία μρφή κιβωτιόσχημυ τάφυ με στέγη εκφρικά κτισμένη πυ διέθετε μία είσδ κυρίως για επίδειξη, ενώ στην ΠΚ III περίδ, αν και συνεχίζεται να χρησιμπιείται κιβωτιόσχημς τάφς, κάνει την εμφάνισή τυ ένας νές τύπς τάφυ, θαλαμειδής. Επιπλέν, σε αυτήν την περίδ εμφανίζνται και εγχυτρισμί παιδιών μέσα στυς ικισμύς (εικ., vi) (Brber 14, 78). Αρχικά, πρέπει να σημειώσυμε τι ι κιβωτιόσχημι τάφι χωρίζνταν σε απλύς και διπλύς και θα αναφερθύμε σε αυτύς παρακάτω. Τ βασικό χαρακτηριστικό των κιβωτιόσχημων τάφων ήταν η κατασκευή τυς, πυ συνίσταται από ένα υπόγει τετράγων όρυγμα, σκαμμέν είτε σε μαλακό βράχ είτε σε σκληρό συμπαγές έδαφς. τάφς ήταν επενδεδυμένς με μεγάλες ακατέργαστες πλάκες από σχιστόλιθ ή τιτανόλιθ και στις τέσσερις πλευρές τυ (Brber 14, 7). Σε σπάνιες περιπτώσεις, η μία πλευρά και η απέναντι της ήταν λιθόκτιστες. ι τάφι αυτί, σύμφωνα με τν. Τσύντα ήταν απλί ή διπλί και παρυσιάζαν ρθγώνι, τετράπλευρ σχήμα με μία πρτίμηση στη διαμόρφωση τυ τραπεζίυ σχήματς (εικ , νίί-ίχ). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τελευταίς αυτός τύπς τάφυ μπρεί να πλησιάζε την τριγωνική μρφή (Τσύντας 188, 141-2). Δεν πρέπει (άλλωστε, να ξεχνάμε πως η συνεσταλμένη στάση τυ σώματς τυ νεκρύ ήταν εκείνη πυ καθόριζε τ τελικό σχήμα πυ θα λάμβανε κιβωτιόσχημς τάφς (εικ. 14, ίχ). ετά τν ενταφιασμό τυ νεκρύ, τάφς έφερε ως κάλυμμα δύ ή τρεις μεγάλες πλάκες, αλλά πι συχνή ήταν η χρήση μιας μεγάλης βαριάς πλάκας, η εσωτερική επιφάνεια της πίας έφερε συχνά εγχάρακτα μτίβα. Τέτια καλύμματα έχυν βρεθεί στ νεκρταφεί Δεσπττκό, στν τάφ 131 (Τσύντας 188, 168), αλλά και στυς Άγ. Ανάργυρυς και συγκεκριμένα στυς τάφυς 6 και 20 με την διαφρά τι δεν είχαν κανένα μτίβ στην επιφάνειά τυς (εικ , χ). διαδικασία τυ ενταφιασμύ λκληρώνεται με την εναπόθεση 20 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

34 στρώματς γης πάχυς 0.30μ. πάνω από όλη την κατασκευή. ρισμένες φρές αυτό τ στρώμα γης περιελάμβανε μικρές πλάκες δημιυργώντας ένα πλακόστρωτ τετράπλευρυ σχήματς. Χαρακτηριστικό είναι τ νεκρταφεί τυ Πύργυ στην Πάρ και συγκεκριμένα στν τάφ 105, όπυ πάνω στην καλυπτήρια πλάκα υπήρχαν μικρότερες πλάκες (Τσύντας 188, 160). Σε αυτό τ σημεί πρέπει να σημειώσυμε τι έχυν βρεθεί τάφι, πυ δεν διέθεταν καλυπτήρια πλάκα, όμως, τ βέβαι είναι τι υπήρχε και είχε αφαιρεθεί. κενός χώρς μεταξύ των τάφων ετιληρύτ με μικρές πέτρες και χαλίκια, ώστε να διαμρφωθεί μια λιθόστρωτη επιφάνεια σε λόκληρη την έκταση τυ νεκρταφείυ. ανασκαφή τυ νεκρταφείυ των Αγ. Αναργύρων έχει να επιδείξει τις μρφές αυτές με απόλυτη ακρίβεια, καθώς επίσης και ι Λάκκυδες και η Αμργός. Ανάλγη κατάσταση, ωστόσ, συμβαίνει και στ νεκρταφεί των Αφεντικών, πυ, όπως περιγράφει Στέφανς, κάθε τάφς ήταν καλυμμένς συνήθως με μία πλάκα και σπανιώτερα με δύ. ταν ήταν με δύ πλάκες, η μία πλάκα ήταν πάνω στην άλλη και πάνω στην πλάκα πυ είχε τν ρόλ καλύμματς παρυσιαζόταν είτε ένας μικρός τίχς είτε μία σειρά από πέτρες με πικίλη διάταξη. ρόλς πυ υπστηρίζει τι είχαν ήταν ως σήματα για τν τάφ πυ ήταν κρυμμένς στη γη, αλλά και για την διατήρηση τυ καλύμματς στην αρχική τυ θέση (Στέφανς 110, ). Στ Ανω Κυφνήσι μάλιστα απκαλύφθηκε σε πρωτκυκλαδικό τάφ ένας αργός επιμήκης λίθς πυ χρησίμευε ως σήμα. Ωστόσ, αυτό τ φαινόμεν ερμηνεύτηκε διαφρετικά από αρκετύς αρχαιλόγυς με απτέλεσμα καθένας να διατυπώσει την δική τυ άπψη. Συγκεκριμένα,. Τσύντας πίστευε τι αντιπρσώπευαν αναθηματικές πλάκες (Τσύντας 188, 150), ενώ Ζερβός θεώρησε τι λειτυργύσε ως επιπρόσθετ βάρς επάνω στ κάλυμμα για να σφραγιστεί τάφς καλύτερα. Στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων ι τάφι στην επιφάνειά τυς είχαν δεχθεί λευκά χαλίκια και αυτό απκαλύπτει τι σκπός της πράξης αυτής ήταν να καταστήσυν ρατύς τυς τάφυς (Dums 177, 38). 21 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

35 Παράλληλα με όλα αυτά χα χαρακτηριστικά, πρέπει να σημειώσυμε τι τ μέγεθς των τάφων ήταν ένας παράγντας πυ παρά χς ελάχιστες διαφρές ανά νεκρταφεί, παραμένε σταθερός. Έτσι, τ μήκς των κιβωτιόσχημων τάφων κυμαινόταν, συνήθως, γύρω στα 0,80μ. και όχι περισσότερ από 1,20μ. φιλξενώντας άτμα νεαρής ηλικίας. Γνωστί τάφι πυ ξεπερνύσαν τ 1,20μ. είναι τάφς 63 από τ νεκρταφεί Παναγία στην Πάρ φτάνντας σε μήκς τ 1,37μ. και τάφς 1 από τ νεκρταφεί Κάμπς της Πάρυ με μήκς 1,30μ. (Βαρύχα 125, ). Από την άλλη μεριά, στ νεκρταφεί τυ Πύργυ της Πάρυ από τυς 58 τάφυς, ι 13 έχυν μήκς μεγαλύτερ των 0,80μ. Στην Νάξ, Κ. Στέφανς δίνει πληρφρίες για τα νεκρταφεία Καρβυνόλακκι, Κέλη, Σπεδός και Αΐλά, αναφέρντας συγκεκριμένα τι τ μήκς των τάφων τυς κυμαίνεται μεταξύ των 0,85μ. και τυ 1,20μ. (Στέφανς 103, 54). Τ πλάτς των τάφων, παρυσιάζε, επίσης, μία πικιλία, αλλά συνήθως υπλγιζόταν μεταξύ των 0,30μ. έως 0,80μ. Ωστόσ, υπήρχαν τάφι πυ ήταν στενί και πλατύτερι και παρατηρύνται ιδιαίτερα στην Πάρ, σε έναν τάφ πυ διέθετε πλάτς 1,18μ., ενώ ένας άλλς στην Αμργό ήταν 1,50μ. (Τσύντας 188, 143). Εν τύτις, σε τάφυς πυ τ πλάτς τυς είναι μικρότερ των 0,30μ. πιθανώνατα να είχαν ταφεί άτμα μικρής ηλικίας. Υπάρχει, όμως, τ ενδεχόμεν να έχτιζαν τη μεγαλύτερη πλευρά, ώστε να γίνει τάφς μικρότερς. Τ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων περιλαμβάνει τάφυς πυ δεν υπερβαίνυν σε πλάτς τα 0,50μ.,αλλά τ μήκς τυς είναι μεγαλύτερ τυ 1μ. Τέλς, τ βάθς των πρώιμων κυκλαδικών τάφων, επίσης, πικίλε, κυμαινόταν όμως, ανάμεσα στα 0,30μ. έως 0,80μ. Κ. Στέφανς αναφέρει τι τ βάθς μπρεί να κυμαίνεται και μεταξύ των 0,30-0,60μ. (Στέφανς 103, 54), ενώ. Τσύντας μεταξύ των 0,13-0,75μ. Λίγι είναι ι τάφι πυ έφτασαν τ βάθς των 0,80μ. και αυτί είναι από την Νάξ στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων όπυ συναντάμε διώρφυς τάφυς, καθώς και στην Αντίπαρ. Εξαίρεση απτελύν ι τάφι τυ Άνω Κυφνησίυ, ι πίι είχαν βάθς 1-1,20μ. (Ζαφειρπύλυ 170, 428). Γενικότερα, έχει διαπιστωθεί τι ι κυκλαδικί τάφι έχυν 22 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

36 περιρισμέν βάθς και γι αυτό χαρακτηρίζνται για την ρηχότητά τυς. Εξαιτίας αυτής της ρηχότητας τ χώμα μπρεί και παρασύρεται από τα νερά πιθανής βρχής με απτέλεσμα να απκαλύπτεται η καλυπτήρια πλάκα των τάφων. Συνπτικά καταλήγυμε στ συμπέρασμα πως τ μέγεθς των τάφων καθρίζεται από τέσσερις παράγντες : Α) Τη θέση τυ νεκρύ μέσα στν τάφ, καθώς χώρς πυ χρειάζεται η συνεσταλμένη στάση είναι μικρότερς από τν χώρ πυ χρειάζεται μιά ύπτια. Β) Την ηλικία τυ ενταφιαζόμενυ σώματς, δηλαδή ένα παιδί χρειάζεται πλύ μικρότερ τάφ από έναν ενήλικα. Γ) Τν αριθμό των ταφών. Συγκεκριμένα, αν πρόκειται για ικγενειακή ταφή ή για πλλαπλή ταφή ήταν απαραίτητς διώρφς τάφς, πίς είχε και μεγαλύτερ βάθς από έναν απλό. Δ) Την κινωνική θέση τυ νεκρύ. περίπτωση αυτή απαντάται στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων στη Νάξ. σν αφρά τυς διώρφυς τάφυς, γνωρίζυμε τι η αρχική τυς μρφή ήταν ένας απλός κιβωτιόσχημς με τη διαφρά τι είχαν πρσθέσει έναν όρφ επιπλέν. Αυτό, άρχισε να χρησιμπιείται κυρίως στην ύστερη ΠΚ I και συνεχίστηκε στην ΠΚ II. Επειδή, όμως, η εφαρμγή τυ συστήματς αυτύ συνεχώς αυξανόταν έφτασε στ σημεί της παρακμής (Brber 14, 7). τρόπς δημιυργίας τυ δεύτερυ ρόφυ ήταν αρκετά απλός. Συγκεκριμένα, καθάριζαν τν αρχικό θάλαμ τόσ ώστε να ήταν δυνατό τ χτίσιμ των εσωτερικών στηριγμάτων για μια νέα πλάκα. Ύστερα, στν κάτω όρφ έδιναν ρόλ στεφυλάκειυ για τις αρχικές ταφές, αλλά και για εκείνες πυ γίννταν στν δεύτερ θάλαμ. χρήση τρίτυ ρόφυ ήταν σπάνια, όμως εάν υπήρχε, πρώτς θάλαμς έχανε τη χρήση τυ, δεύτερς γινόταν στεφυλάκει και τρίτς χρησιμπιύνταν ως ταφικός θάλαμς. Διώρφι τάφι έχυν ανακαλυφθεί στ Δεσπτικό, αλλά και στην Αντίπαρ. Γενικότερα, ι πλυώρφι τάφι ήταν σκαμμένι σε μεγάλ βάθς και αυτό δηλώνει τι η χρήση τυς ήταν πρκαθρισμένη, έστω και αν αρχικά ανώτερ τμήμα δεν υπήρχε και πρρίζνταν για την ταφή κάπιας ικγένειας (Brber 14, 83). 23 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

37 Παρ όλ πυ μιλάμε για τν ίδι τύπ τάφυ, τν κιβωτιόσχημ, είναι απαραίτητ να σημειώσυμε τι κατα τη διάρκεια της κάθε περιόδυ, η μρφή αυτή παρυσιάζει, όπως αναφέραμε στην αρχή, κάπιες παραλλαγές. Έτσι, την ΠΚ I πρίδ, κάθε πλευρά επενδυόταν με μια μεγάλη πλάκα, ενώ στην ΠΚ II περίδ, η μία πλευρά συνήθως χτιζόταν με ξηρλιθιά ώστε να γινόταν ευκλότερα και δεύτερη ταφή. Στην ύστερη ΠΚ I και II περίδ συναντάμε και δάπεδα τάφων από βότσαλα πακτωμένα σε πηλό, καθώς επίσης και πρσκέφαλα νεκρών από στενόμακρες πλάκες (Brber 14, 82). Σε αυτά θα αναφερθύμε στη συνέχεια. κιβωτιόσχημς τάφς χωριζόταν σε επιμέρυς κατηγρίες. πως παρατηρύμε, στυς πίνακες με τα δεδμένα (1-70) και με βάση τις αναφρές τυ Ντύμα, ι τύπι πυ εμφανίζνταν είναι κιβωτιόσχημς τύπς Α, τύπς Β1 και Β2, τύπς C1 και C2, τύπς D και τύπς Ε (Dums 177, 41-47). πι συνήθης τύπς πυ είχε χρησιμπιηθεί ήταν Α (εικ. Β), πίς χαρακτηριζόταν από την επένδυση όλων των πλευρών τυ τάφυ από πλάκες. Στέφανς υπστηρίζει τι υπάρχυν πικίλες τεχνικές για την στήριξη αυτών των πλακών πυ διαφρπιύνται από περιχή σε περιχή. Συγκεκριμένα, αναφέρει τι στη δυτική Νάξ η συναρμγή των κάθετων πλακών διέφερε στα εφαπτόμενα άκρα τυς και συγκρατύνταν αμιβαία (Στέφανς 104, 58), ενώ στη νότια Νάξ, η πλάκα πυ βρισκόταν στ πίσω μέρς τυ τάφυ ήταν τπθετημένη κατακόρυφα. είσδς τυ τάφυ φραζόταν με μία πλάκα, ύστερα από τν ενταφιασμό τυ νεκρύ (Dums 177, 42). Στ νεκρταφεί Ζυμπάρια στ Δεσπτικό, αλλά και στ Ακρωτήρι της Νάξυ τ άνω μέρς της εισόδυ είχε πάρει σκόπιμα τριγωνικό σχήμα. Τ δάπεδ των τάφων, συνήθως, δεν ήταν στρωμέν με σχιστλιθικές πλάκες, ενώ εξαίρεση απτελύν ρισμένι τάφι, όπως, ι τάφι 13, 17και 21 στ νεκρταφεί Ακρωτήρι (πιν. 8-) (εικ. 17, χί), τάφς 8 και 11 τυ νεκρταφείυ Πλαστήρα (πιν. 13) (εικ. 18, χί), τάφς 21 στυς Αγ. Αναργύρυς της Νάξυ (πιν. 1) (ευα 1, χίί), καθώς και στις Ρδινάδες (πιν.23). Επίσης, η Αμργός παρυσιάζει 24 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

38 ρ: n frnt S 6 Γ ' EtK. B - Τάφι τύπυ A (α-ε) και B1 (ε-ι) (Dums 177, 44, εικ. 2). Εικ. Γ - Τάφι τύπυ Β2 (α-γ) και C1 (δ-στ) και C2 (ζ-η) (Dums 177, 45, eik. 30). Εικ. Δ - Τάφι τύπυ D (α-γ) και E (6-στ) (Dums 177, 46, εικ. 31). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

39 περιπτώσεις με σχισχλιθικές πλάκες στα Καψάλα, στν Σταυρό, αλλά και η Πάρς στ νεκρταφεί Γλυφά (πιν ).Επίσης, τ Λειβάδι Δεσπτικύ (πιν.44) κ.α., καθώς και ι τάφι τυ νεκρταφείυ Πηλός (πιν.70). Τέλς, ι διώρφι τάφι είναι σπάνιι και τα μναδικά παραδείγματα τα βρίσκυμε στην Νάξ, στν τάφ 21 των Αγ. Αναργύρων (πιν. 1) και στν τάφ 13 τυ Ακρωτηρίυ (πιν.8). Για τ κλείσιμ της εισόδυ των διώρφων τάφων χρησιμπιύσαν μία ακατέργαστη πέτρα και όχι με πλάκα. Από την άλλη μεριά, τύπς Β1 (εικ. Β) είχε επενδεδυμένες μόν τις τρεις πλευρές τυ, ενώ η τέταρτη πλευρά είχε τν ρόλ της εισόδυ τυ τάφυ, η πία φραζόταν με ακανόνιστυς λίθυς δημιυγώντας έναν λεπτό τίχ, πυ κατασκευαζόταν μετά τν ενταφιασμό τυ νεκρύ και σε ρισμένες περιπτώσεις είχε πλακώσει τν νεκρό ή τα κτερίσματα. Παραδείγματα τέτιων περιπτώσεων απτελύν ι τάφι 6 και 7 των Αγ. Αναργύρων στη Νάξ (πιν. 16), αλλά και ι τάφι τυ νεκρταφείυ της Αβύσσυ στην Πάρ (πιν, 3) και των Κρασσάδων στην Αντίπαρ (πιν.41), καθώς επίσης, στην Σύρ (πιν ) και στ νεκρταφεί Κάμπς άκρης, επίσης στη Νάξ (Στέφανς 106, 87 - Τσύντας 188, 14). Τ δάπεδ ήταν στρωμέν με πλάκες και κυρίως τ πίσω μέρς τυ τάφυ διέθετε μία ή περισσότερες πάνω στις πίες τπθετύνταν νεκρός. Ωστόσ, υπήρχαν περιπτώσεις, όπυ η κάλυψή τυ γινόταν με βότσαλα αναμεμειγμένα με πηλό, όπως, τάφς 4 στ νεκρταφεί Κάμπς της Πάρυ (πιν.65). ιδιμρφία πυ παρυσιάζει αυτός τάφς είναι τι τ δάπεδό τυ κατασκευάστηκε με συνδυασμό και των δύ τεχνικών (Βαρύχα 125, -100). Τ πρσκέφαλ τυ νεκρύ απτελύσε μία επιμήκης πλάκα, ενώ ι φτωχά κατασκευασμένι τάφι διέθεταν ένα κμμάτι πηλύ με χώμα. τύπς αυτός αναφέρεται κυρίως, στυς πλυώρφυς τάφυς και η κατασκευή τυ είχε πρσδιριστεί από την αρχή με σκπό να στεγάσει ικγένειες. τύπς Β2 (εικ. Γ) δεν διαφρπιύνταν πλύ από τν τύπ Β1. μόνη διαφρά πυ δύναται να επισημανθεί είναι τι τ πίσω μέρς τυ τάφυ είχε ακανόνιστυς λίθυς και όχι κατακόρυφες πλάκες. Τάφυς 25 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

40 τέτιυ τύπυ συναντάμε στην Νάξ στν τάφ III των Δάκκυδων (πιν. 20), αλλά και στυς Καρβυνόλακκυς, στ Κελί, στην Αϊλά (Στέφανς 103, 54). κιβωτιόσχημς τύπυ C1 (εικ. Γ) τάφς είναι λάκκς σχήματς ρθγωνίυ σκαμμένς σε επικλινές έδαφς. Τ πίσω μέρς τυ τάφυ, καθώς και τα πλευρικά τμήματα δεν ήταν επενδεδυμένα με πλάκες, αλλά είχαν σχηματιστεί φυσικά. είσδς ήταν στραμμένη πρς την κατωφέρεια και σφραγιζόταν με ακανόνιστυς λίθυς, ενώ τ δάπεδ δεν ήταν στρωμέν με σχιστλιθικές πλάκες. Αυτόν τν τύπ τν συναντάμε στις Λάκκυδες της Νάξ, στν τάφ 8 (πιν. 2). Στν τύπ C2 (εικ. Γ) και ι τέσσερις πλευρές τυ ήταν βυθισμένες στ επίπεδ έδαφς, δημιυργώντας ένα ρθγώνι λάκκ εντελώς κλεισμέν και χωρίς δάπεδ στρωμέν με σχιστλιθικές πλάκες. Δεν έχει χρησιμπιηθεί πλύ συχνά στις Κυκλάδες, αλλά τν συναντάμε στν τάφ 18 στ Ακρωτήρι της Νάξυ (πιν. ) και στυς τάφυς 2 και 4 στις Ρδινάδες Νάξυ (πιν. 23) (Dums 177, 46). τύπς D (εικ. Δ) ήταν λάκκς ακανόνιστυ σχήματς, αλλά μπρύσε να πρσεγγίσει ένα ελλειψειδές σχήμα. Ήταν σκαμμένς βαθιά στ έδαφς και κάτω από βράχ, ώστε να μπρεί να πρστατεύεται. ι πλευρές τυ δεν ήταν επενδεδυμένες, ενώ μία μεγάλη ακανόνιστη πέτρα απτελύσε τ κάλυμμα τυ, τ πί τπθετύνταν συνήθως λξά. Τ έδαφς, ύτε σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι στρωμέν με σχιστλιθικές πλάκες. Στις Λάκκυδες της Νάξυ παρατηρείται αυτός τύπς και συγκεκριμένα στν τάφ II (πιν. 20), ενώ παρόμι παράδειγμα αναφέρει και Edgr στην Φυλακωπή της ήλυ (Dums 177, 46). Εξαίρεση απτελεί τάφς 14 στα Δωκαθίσματα της Αμργύ (πιν. 28) πυ αναφέρει. Τσύντας (Τσύντας 188, 154). Τέλς, κιβωτιόσχημς τάφς τύπυ Ε (εικ. Δ) είχε πλευρές επενδεδυμένες με ακανόνιστυς λίθυς δημιυγώντας έναν τίχ, όμως, η χρήση τυ δεν ήταν ευρέως διαδεδμένη με απτέλεσμα να μην συναντάται σχεδόν καθόλυ στα νεκρταφεία των Κυκλάδων της επχής τυ χαλκύ. Αυτός τύπς μαρτυρείται στν τάφ 1 στ Άβδελι της 26 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

41 Εικ. Ε - Κιβωτιόσχημι τάφι της Σύρυ κατα τ εκφρικόσύστημα (Dums 177,48, εικ. 32). Εικ. ΣΤ - Λαξευτί θαλαμειδείς της Φυλακωπής της ήλυ (Dums 177,48, εικ. 32). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

42 Νάξυ (πιν. 21) (εικ. 20, χίΐ) πυ απτελύνταν από διώρφυς τάφυς, καθώς επίσης, στα Δωκαθίσμαχα της Αμργύ και στ Ακρωτηράκι της Σίφνυ (πιν. 50). Ως κάλυμμα χρησιμπιύνταν μεγάλες πλάκες. δεύτερη κατηγρία κιβωτιόσχημυ τάφυ πυ απαντάται στα νεκρταφεία των Κυκλάδων διαθέτει στέγη εκφρικά χτισμένη (εικ. Ε). Πρόκειται για ένα υπόγει σκάμμα σε μαλακό βράχ με επένδυση από πέτρες έως ένα ρισμέν ύψς και στέγη εκφρική, δηλαδή η κάθε σειρά λίθων ήταν τπθετημένη λίγ πι μέσα από την πρηγύμενη, ώστε τ άνιγμα να γινόταν πι στενό και να ήταν δυνατό να τ κλείσει μία πλάκα. ι τάφι πυ ήταν κατασκευασμένι κατ αυτόν τν τρόπ δεν είχαν δάπεδ. είσδς τυ τάφυ ήταν εικνική μιας και δεν εξυπηρετύσε άλλν σκπό παρά μόν την επίδειξη. ι διαστάσεις της ήταν 0,50μ. χ 0,60μ. και διέθετε πλάκες για παρασχάδες, καθώς επίσης ένα ανώφλι και ένα κατώφλι πέτριν. πρστά από την είσδ υπήρχε ένας δρόμς μήκυς λιγότερ των 0,50μ. (Brber 14, 82). Τ σχήμα των τάφων πικίλει και άλλτε είναι τετράπλευρι, άλλτε πλυγωνικί και άλλτε κυκλικί. Γενικότερα, η διάμετρός τυς δεν ξεπερνύσε τ 1,50μ., ενώ τ βάθς τυς πικίλε ανάμεσα στα 0,60μ - 0,80μ. (Τσύντας 18, 81). Τ νησί πυ χαρακτηρίζεται από την παρυσία αυτύ τυ τύπυ είναι η Σύρς, αν και σε ρισμένυς από τυς τάφυς της δεν διαπιστώθηκε είσδς και τ σχήμα τυς ήταν κυκλικό. Κάθε τάφς απτελύνταν από έναν νεκρό, καθώς ι πλλαπλές ταφές απυσιάζυν. Τ πρσκέφαλ τυ νεκρύ απτελύσε ένα στενό σκαλπάτι. Αυτόν τν τύπ τάφυ τν συναντάμε στην Χαλανδριανλη της Σύρυ (πιν. 24) και στ νεκρταφεί Σύρς (πιν. 52) (εικ. 21, χίίί). τελευταία κατηγρία τάφων ήταν ι λαξευτί θαλαμειδείς (εικ. Ε). Εμφανίστηκαν κατά την ΠΚ III περίδ παράλληλα με τν κιβωτιόσχημ, πίς συνέχιζε να χρησιμπιείται. πρώτη τυ εμφάνιση έγινε στ νεκρταφεί της Φυλακωπής της ήλυ και μαρτυρίες για αυτόν μας δίνει C. Edgr, πίς αναφέρει σχετικά με την περιγραφή των τάφων τι ήταν υπόγειι ρθγώνιι θάλαμι σκαμμένι σε στέρε βράχ με την είσδό τυς σε σχήμα ρθγωνίυ 27 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

43 πυ μπρύσε να πρσεγγιστεί μέσω ενός δρόμυ. Τ σχήμα των θαλαμειδών δεν ήταν απαραίτητς ρθγώνι, αλλά ήταν επίσης κυκλικό και καμπυλώδες (Dums 177, 4). Εκτός τυ κυρίως θαλάμυ, ανίγνταν και πλευρικί θάλαμι δίπλα τυ με βηθητικό ρόλ, ενώ τμήματα των τάφων δείχνυν τι υπήρχαν στέγες με κλίση. ι θαλαμειδείς της ήλυ είναι αρκετά μεγάλων διαστάσεων κυκλικύ, συνήθως, σχήματς, αλλά και περίπυ ρθγωνίυ με μικρό διάδρμ και σε ρισμένες περιπτώσεις με αμφικλινή στέγη. Παρ όλα αυτά, βρέθηκαν όλι τυς συλημένι. Αυτύ τυ είδυς τάφι βρέθηκαν και στ νεκρταφεί των Απλωμάτων της Νάξυ (πιν. 66-6), ι πίι ήταν, κυρίως κατεστραμμένι. Από τη άλλη μεριά, στ Ακρωτήρι της Θήρας βρέθηκαν θαλαμειδείς κατασκευές λαξευμένες στ φυσικό βράχ, ι πίες θεωρήθηκαν τάφι παρόμιι με τυς θαλαμειδείς της Φυλακωπής. Στην περιχή βρειανατλικά τυ συγκρτήματς Δ βρέθηκε τέτις υπόγεις λαξευτός θάλαμς με την ρφή τυ να έχει καταρρεύσει και στ εσωτερικό τυ βρέθηκαν πρωτκυκλαδικά σκεύη με απτέλεσμα να πιιστεύεται τι είχε ταφική χρήση (Έργν 185, 64). καταγωγή των πρωτκυκλαδικών τάφων δεν πρέπει να αναζητηθεί έξω από τν αιγαιακό χώρ, καθώς στην υστερνελιθική Κεφάλα βρέθηκαν κιβωτιόσχημι τάφι λιθόκτιστι και επενδεδυμένι με πλάκες. Από την άλλη μέρια, ι θαλαμειδείς δεν είναι βέβαι από πυ πρήλθαν. Υπάρχει, ωστόσ, μία υπόνια τι απτελύν μια καθαρά τπική εξέλιξη (Brber 14, 86). 28 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

44 3. Πρσέγγιση Σκελετικύ υλικύ Πλλά είναι τα νεκρταφεία πυ παρυσιάζνται στα νησιά των Κυκλάδων της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ, όμως, στην πλειψηφία τυς έχυν συληθεί από λαθρανασκαφείς, ενώ είναι μικρό τ πσστό πυ έχει βρεθεί άθικτ από τυς αρχαιλόγυς. Είναι γνωστό τι η στάση τυ νεκρύ μέσα στν τάφ, καθώς και η θέση των κτερισμάτων έδωσαν παρέχυν αρκετές πληρφρίες σχετικά με τις ταφικές πρακτικές και τη φρντίδα των Κυκλαδιτών απέναντι στν νεκρό, πρσδιρίζντας, με αυτόν τν τρόπ, την στάση και την αντίληψή τυς σχετικά με τ θέμα τυ θάνατυ. Ωστόσ, παρατηρείται η απυσία μελέτης τυ σκελετικών καταλίπων και αυτό δεν διευκλίνει την αύξηση των γνώσεών μας γύρω από αυτό τ θέμα. ανθρωπλγική μελέτη θα μπρύσε να μας πρσφέρει πλλές ακόμα πληρφρίες, σχετικά τ φύλ τυ νεκρύ, τ πιθανό επάγγελμά τυ, την καταγωγή τυ την παλαιδημγραφία, αλλά και τις πιθανές μεταναστεύσεις τυ. ε βάση τυς πίνακες δεδμένων των τάφων των διαφόρων νεκρταφείων μπρύμε να συμπεράνυμε τα γενικά τυς χαρακτηριστικά. ι κατηγρίες πυ αναφέρνται είναι ι εξής: αριθμός τάφυ, τύπς τάφυ, αριθμός ρόφων, αν είχε πάτωμα η όχι, αριμός νεκρών σε έναν τάφ, τ πσστό διατήρησης τυ σκελετύ, τα κτερίσματα, αν είχε πρσκέφαλ ή όχι και τέλς, η κατάσταση, στην πία βρέθηκε τάφς. Σε πρηγύμενα κεφάλαια έχυμε, ήδη, αναπτύξει κάπιες κατηγρίες όπως τν τύπ των τάφων και την κατασκευή τυς, τυς ρόφυς τυς, καθώς επίσης, τα κτερίσματα κα τ πρσκέφαλ. Σε αυτό τ κεφάλαι θα αναφερθύμε κυρίως στν αριθμό των νεκρών, στ πσστό διατήρησής τυς και στην κατάσταση πυ βρέθηκαν από τυς ανασκαφείς. Γενικότερα, η κατάσταση πυ αντιμετώπισαν ι ανασκαφείς είναι η παντελής απυσία κτερισμάτων ή τυλάχιστν ενός πσστύ, αλλά και ελάχιστη ή μηδαμινή διατήρηση σκελετικών λειψάνων με απτέλεσμα ι ερευνητές να μην μπρύν να 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

45 διακρίνυν με βεβαιότητα τ φύλ των νεκρών και τ πσστό των ανδρών και των γυναικών σε ένα νεκρταφεί, καθώς επίσης και αν είχαν ταφεί μαζί ή χωριστά. μόνη πληρφρία πυ έχυμε για μελέτη σκελετών είναι από την καθηγήτρια S. Erhrdt, η πία εξέτασε τα κρανία των σκελετών των τάφων 5 και 1 στ νεκρταφεί Ζυμπάρια τυ Δεσπτικύ και συμπέρανε τι τάφς 5 φιλξενύσε μια γυναικεία ταφή σε αντίθεση με τν τάφ 10 πυ περιείχε μία ανδρική. άλιστα, μία διεξδικότερη μελέτη έδειξε τι η γυναικεία ταφή συνδευόταν από μία κυλινδρική πυξίδα, ενώ η ανδρική με ένα μικρό αγγεί με απτέεσμα να υπστηριχθεί η άπψη τι ανάλγα τ κτέρισμα πυ τπθετείται σε έναν τάφ μπρεί να δηλωθεί τ φύλ τυ νκερύ. Επίσης, στν τάφ 114 στην Αντίπαρ πυ ανέσκαψε Τσύντας με σχετική μελέτη τυ Angel παρατηρήθηκε τι τ κρανί και αυτύ τυ τάφυ ανήκε σε άνδρα (Dums 177, 55). Ας δύμε, όμως, αναλυτικότερα τις κατηγρίες πυ αναφέραμε παραπάνω σε κάθε νησί χωριστά, ώστε να καταλάβυμε πι από αυτά μας παρέχει τις περισσότερες πληρφρίες. Στ νησί της Νάξυ έχυν απκαλυφθεί πλλά νεκρταφεία, ρισμένα από τα πία περιλάμβαναν τάφυς πυ μας τπθέτησαν σε ένα πλαίσι κινωνικής διαφρπίησης με βάση την πιότητα κατασκευής τυς και τα κτερίσματά τυς. Ωστσ, η Νάξς, όπως και όλα τα νησιά των Κυκλάδων έχει δεχθεί παρεμβάσεις από λαθρανασκαφείς. Συγκεκριμένα, τ νεκρταφεί Αάκκυδες έχει φέρει στ φως 25 τάφυς, εκ των πίων 1 βρέθηκαν συλημένι, ενώ μόν 6 ήταν ακέραιι (εικ. 5, ίν). Δεν έδωσαν κανένα σκελετικό κατάλιπ με απτελέσμα να μην είναι δυνατός πρσδιρισμός τυ αριθμύ των νεκρών σε ένα τάφ. Εξαίρεση απτελύν ι τάφι 1, 10, 11, 18, 1 και 25 (πιν. 7), από τυς πίυς μόν τάφς 1 παρυσιάσε καλή διατήρηση τυ σκελετύ, καθώς στυς υπόλιπυς η διατήρηση ήταν πενιχρή (εικ. 14, ίχ). Επίσης, στυς τάφυς 10, 18 και 20 είχε γίνει μία μόν ταφή, αλλά παρόλ πυ βρέθηκαν ασύλητι δεν διέσωσαν κανένα λέιψαν. 30 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

46 ΠΙΝΑΚΑΣ 7 I w s Νεκρταφεί Λάκκυ δες Νεκρταφεί Ακρωτήρι I ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ II ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Αγ. Ανάργυρι 12 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ ? Νεκρτα< ρεί Πλαστή ρας 18 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ I 20 4? Νεκρταφεί Ρδινάδες ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ 2 1 Νεκρταφεί Λάκκυδες A 3 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ 4 1 II 3 III 3 Νεκρτα< ρεί Απλώματα IV 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ IV 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

47 Από την άλλη μεριά, τ νεκρταφεί Ακρωτήρι της Νάξυ διάθέχει 24 τάφυς με 21 ασύλητυς και 3 μόν συλημένυς (εικ. 3, iii). Ωστόσ, αν και η πλειψηφία των τάφων έχει παραμείνει ασύλητη, δεν μας δίνει πλλά σκελετικά κατάλιπα, εκτός από ελάχιστα στν τάφ 4, πίς φιλξενεί 2 ταφές με τυς σκελετύς τπθετημένυς ένας πάνω στν άλλν και με την διατήρησή τυς να είναι πενιχρή (εικ. 27, χνίί). Διπλή ταφή διαθέτει και τάφς 16 χωρίς όμως να υπστηρίζεται με βεβαιότητα, καθώς δεν σώζνται καθόλυ λέιψανα (εικ. 28, χνίί). Γενικότερα, κάθε τάφς δεν φιλξενεί πάνω από μία ταφή (πιν. 7). Ένα άλλ νεκρταφεί της Νάξυ είναι τ νεκρταφεί Πλαστή ρα με 13 τάφυς (εικ. 2, χνίίί). Και εδω, συμβάινει η περίπτωση τυ να υπάρχυν ασύλητι τάφι χωρίς να διατηρύν σκελετικά λείψανα και έτσι αριθμός των ταφών είναι απρσδιόριστς. ι τάφι 1, 8,, 11 είναι ασύλητι, με τν τάφ 1 να είναι μεν κιβωτιόσχημς, αλλά να μην διαθέτει κυκλαδικό χαρακτήρα (πιν. 12). Περιείχε 3 ταφές με σωζόμενα τα τρία κρανία, ενώ ι υπόλιπι εννέα ήταν συλημένι (εικ. 30, χνίίί). Επίσης, ι τάφι 2, 3, 4 και 5 εξαιτιάς τυ μεγέθυς τυς πιθανότατα να χρησιμπιήθηκαν για παιδική ταφή. Επίσης, τ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων, ένα από τα πι πλύσια νεκρταφεία της Νάξυ, περιλαμβάνει 24 τάφυς εκ των πίων ι 7 είναι συλημένι και συγκεκριμένα, ι τάφι 1, 2, 3, 4, ενώ 13 έχυν παραμείνει ασύλητι, δηλαδή ι τάφι 5, 6, 7, 8,, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 1, 20, 21, 22, 23 (εικ. 1, ί). τύπς των τάφων τυ νεκρταφείυ αυτύ, όπως γνωρίζυμε ήταν κιβωτιόσχημς Β1, πυ σημαίνει τι ήταν διώρφι και άρα φιλξενύσαν πάνω από μία ταφή. Αυτό τεκμηριώνεται από τυς τάφυς 8,,10, 12, 13, 15, 1 και 22 ι πίι αν και τα σκελετικά τυς λείψανα δεν διατηρήθηκαν σε πλύ καλή κατάσταση έδειξαν τι επρόκειτ για διπλές ταφές (πιν. 7). Αξίζει να σημειώσυμε την παρυσία δύ τάφων, τυ 20 πυ ήταν διώρφς με τετραπλή ταφή πιθανότατα (εικ , χίχ) και τυ τάφυ 21 πυ ήταν τριώρφς με δώδεκα ταφές και με τα στά αναμειγμένα με άλλα χωρίς, όμως, να βρίσκνται σε καλή κατάσταση (εικ. 1, χϋ). 31 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

48 Ένα, επίσης, σημαντικό νεκρταφεί, όπως και των Αγ. Αναργύρων είναι αυτό των Απλωμάτων (εικ. 2-3, ϋ). Βρέθηκαν 10 πρωτκυκλαδικί τάφι εκ των πίων ι 8 ήταν πλύσια κτεριμένι και με τρεις σκελετύς εντελώς ακτέριστυς. ι τάφι III, VI, VII, VIII και I βρέθηκαν εντελώς κατεστραμμένι. Γενικότερα, ι μόνες μας γνώσεις σχετικά με τν αριθμό των νεκρών είναι από τυς τάφυς IV και VI, ι πίι χαρακτηρίζνται από τις διπλές τυς ταφές (πιν. 80), ενώ από τυς υπόλιπυς δεν είναι δυνατός πρσδιρισμός. Τέλς, διατήρηση των σκελετικών λειψάνων δεν ήταν καλή. Τέλς, ας αναφερθύμε στα νεκρταφεία Λάκκυδες A, Ρδινάδες και Άβδελι. Τ πρώτ, τ Λάκκυδες Α βρέθηκε κντά στ νεκρταφεί Λάκκυδες και ι 4 τάφι πυ περιλαμβάνει θα πρέπει να ανήκαν σε ένα μεγαλύτερ νεκρταφεί πυ καταστράφηκε μερικώς από τυς γεωργύς και μερικώς από τυ λαθρανασκαφείς (Dums 177, 120). τάφι I, πυ ήταν και μναδικός πυ βρέθηκε συλημένς, καθώς και II ήταν διώρφι και ι νεκρί τυλάχιστν στν τάφ II γνωρίζυμε τι ήταν τρεις, καθώς σώζνται τα κρανία τυς. Αντίθετα η διατήρηση των σκελετών και των δύ τάφων ήταν πενιχρή (πιν. 7) (εικ , χχ). Επίσης, τάφς III (εικ.. 35, χχί), όπως και IV, ήταν απλός με την μόνη διαφρά τι είχαν ταφεί σε αυτόν τρεις νεκρί και δύ κρανία βρέθηκαν σε διάφρα επίπεδα, ενώ τάφς IV είχε έναν μόν νεκρό και εικάζεται τι επρόκειτ για παιδική ταφή, καθώς βρέθηκε τελείως ακτέριστς (εικ. 36, χχί). Από την άλλη μεριά, στ νεκρταφεί Άβδελι της Νάξυ (εικ. 37, χχίί) ανακαλύφθηκαν μόν 3 τάφι αρκετά κατεστραμμένι και συλημένι με απτέλεσμα να είναι δυνατός πρσδιρισμός τυ αριθμύ των νεκρών σε κάθε τάφ, παρόλ πυ όλι τυς ήταν διώρφι, ενώ έχυμε ελάχιστη διατήρηση των στών. Στν τάφ 1 αναγνωρίστηκαν δύ κρανία (πιν ), όμως τα μακρά στά φαίνεται πρέρχνταν από περισσότερες των δύ ταφών (εικ. 20, χίί). Τ τελευταί νεκρταφεί της Νάξυ, στ πί αναφερόμαστε είναι ι Ρδινάδες (εικ. 37, χχίί). Βρίσκεται βόρεια από τυς Αγ. Αναργύρυς 32 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

49 1 up s 1 I Αμργό$ I ΠΙΝΑΚΑΣ 80 Νεκρταφεί Σύρυ II ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Καψάλα ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Σταυρός ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ 12 1 Πάρς Νεκρταφεί Γλυφά Νεκρταφεί νημόρια ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Παναγία ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Γαλανά Κρημνό 56 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Κάμπς 73 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Άβυσσς 4 1 ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

50 και βρέθηκαν εντός τυ 4 τάφι με τν τάφ 1 να είναι μναδικός συλημένς και να μην σώζει καθόλυ σκελετικά λείψανα (εικ. 38, χχίί. Επρόκειτ για απλύς τάφυς και ι νεκρί τυς δεν ξεπερνύσαν τν έναν (πιν. 23 και 7). Επμένως, παρατηρύμε τι στη Νάξ σπάνια ι τάφι ξεπερνύσαν τν ένα νεκρό εκτός ελάχιστων περιπτώσεων και μάλιστα για να γίνει αυτό θα έπρεπε να ήταν διώρφι, ενώ από ανθρωπλγικής άπψης τα σκελετικά λείψανα είχαν διατηρηθεί σε πλύ άσχημη κατάσταση με μικρές εξαιρέσεις ή απύσιαζαν εντελώς από κάπιν τάφ. Τ νησί της Σύρυ (Χάρτης 8) παρυσιάζει ένα φαινόμεν σπάνι, καθώς τ νεκρταφεί της, η Χαλανδριανή, είναι τ μεγαλύτερ σε αιθμό τάφων και χαρακτηρίζεται ως νεκρόπλη. Έχυν έρθει στ φως πάνω από 600 τάφυς και κανένας δεν έχει βρεθεί συλημένς (πιν ). ι τάφι τυ νεκρταφείυ αυτύ, ρισμένι από τυς πίυς έχυν ερευνηθεί από τν. Τσύντα, διαφέρυν από αυτύς της Νάξυ, καθώς είναι χτισμένι κατα τ εκφρικό σύστημα και χωρίζνται σε δύ τμείς. ι περισσότερι από αυτύς δεν έχυν δεχθεί πάνω από μία ταφή και συγκεκριμένα στυς τάφυς 157, 166, 172, 174, 186, 205 κ.τ.λ. (πιν. 81), ενώ απρδιόριστες έχυν παραμείνει σε αρκετύς, όπως στν τάφυς 17, 12, 242, 262, 264, 268, 271, 22, 347, 361 κ.τ.λ. ε βάση τα σκελετικά κατάλιπα πυ έχυν διασωθεί αυτό πυ διαπιστώνεται είναι τι η στάση τυ νεκρύ ήταν συνεσταλμένη και ήταν τπθετημένς πρς την αριστερή πλευρά. Αυτό είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό πυ διαφρπιεί την Νάξ από την Χαλανδριανή της Σύρυ (εικ. 24, χν). Κντά στην Χαλανδριανή βρέθηκαν 8 τάφι κατα τ εκφρικό σύστημα, εκ των πίων μόν 1 παρέμεινε ασύλητς. Ωστόσ, κανένας τυς δεν μας δίνει πληρφρίες για τν νεκρό, καθώς κανένας τυς δεν διασώζει κάπι σκελετικό λείψαν (πιν ). Ένα άλλ νησί, η Αμργός, μπρεί να μην έχει αναδείξει νεκρταφεί τόσ μεγάλ, όπως η Χαλανδριανή, όμως τα νεκρταφεία της είναι εξίσυ σημαντικά. Αυτά στα πία θα ανφερθύμε εδώ είναι τα εξής : Σταυρός, τα Δωκαθίσματα, τ Κάπρς (Χάρτης 4). Ας τα δύμε όμως από 33 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

51 την αρχή. Στ νεκρταφεί Σταυρός ήρθε στ φως μόν 1 κιβωτιόσχημς τάφς τύπυ Α και ασύλητς, τάφς 12, στν πί είχε ταφεί μόν ένας νεκρός και τ μόν πυ διασώθηκε ήταν λίγα στά (πιν. 80), ενώ στ νεκρταφεί Δωκαθίσματα απαντύν δύ κιβωτιόσχημι τάφι, ένας τύπυ Ε και άλλς τύπυ D. Συγκεκριμένα τάφς 13 βρέθηκε συλημένς σε αντίθεση με τν 14 πυ παρέμεινε ασύλητς. Στις ταφές, ωστόσ, δεν βρέθηκαν καθόλυ σκελετικά κατάλιπα, πότε δε γνωρίζυμε εάν είχε ταφεί πάνω από ένας νεκρός (πιν. 28). Επίσης, αξίζει να αναφέρυμε τ νεκρταφεί Κάπρς, στ πί τάφς 17 βρέθηκε συλημένς και ταυτόχρνα κατεστραμμένς και τάφς 18 ασύλητς. Ωστόσ, πληρφρίες για τν νεκρό δεν ήταν δυνατό να απκμιστύν (πιν. 2). Βλέπυμε λιπόν, πως τ νησί της Αμργύ δεν παρέχει και πλλές πληρφρίες, όπως και τα άλλα νεκρταφεία, καθώς δεν παρατηρείται σχεδόν καθόλυ διατήρηση των στών. Ας εξετάσυμε και άλλα νησιά των Κυκλάδων για να δύμε εάν και σε αυτά συναντάμε την ίδια κατάσταση στν χώρ των νεκρταφείων τυς. Πάρς χαρακτηρίζεται από την παρυσία εννέα νεκρταφείων εκ των πίων Πύργς θεωρείται τ πι εκτεταμέν διαθέτντας 58 ασύλητυς τάφυς (Χάρτης 5). Παρ όλα αυτά αν και τα κτερίσματά τυς δηλώννται η έλλειψη σκελετικών λειψάνων δε μας βηθά στη διαπίστωση τυ αριθμύ των νεκρών κάθε τάφυ. Πάντως, μπρύμε να παρατηρήσυμε τι πρόκειται για κιβωτιόσχημυς τάφυς τύπυ Α και με αριθμό ρόφων έναν (πιν ). Από την άλλη μεριά, τ νεκρταφεί Παναγίας περιλαμβάνει 23 τάφυς και μας δίνει στιχεία σχετικά με τ περιεχόμενό τυς, παρόλ πυ, όπως και τν νεκρταφεί Πύργς, βρέθηκε ασύλητ. Συγκεκριμένα, παρατηρύμε τι ενώ ι περισσότερι τάφι τυ είναι κιβωτιόσχημι τύπυ Α διαθέτει δύ τάφυς, τυς 56 και 57, ι πίι ανήκυν στην κατηγρία Β1 (πιν. 32). άλιστα, στν τάφ 56 βρέθηκε ενταφιασμός ενός μόν νεκρύ πυ διατήρησε ρισμένα λείψανα κρανίυ και στών πυ πιθανότατα να ήταν των χειρών, ενώ τα στιχεία πυ μας παρέχει τάφς 57 είναι τι δέχθηκε δύ ενταφιασμύς, καθώς η διατήρηση των δύ κρανίων τυς δε μπρεί να 34 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

52 αμφισβητηθεί. ι τάφι 5 και 63 γνωρίζυμε τι δεν είχαν πάνω από μία ταφή, ωστόσ δεν σώζνται κάπια στά (πιν. 33). Επίσης, ι τάφι 58, 68, 6, 73 και 77 βρέθηκαν εξίσυ ασύλητι και διαπιστώνεται, όπως και στυς τάφυς 5 και 63, τι δεν δέχθηκαν πάνω από έναν ενταφιασμό και μάλιστα σχετικά με τ θέμα της διατήρησης, ι τάφι 58 και 6 διασώζυν λείψανα κρανίυ σε αντίθεση με τυς τάφυς 68, 73 και 77 πυ διασώζυν λείψανα στών (πιν ). Άλλ γνωστό νεκρταφεί της Πάρυ είναι τ νημόρια πυ μαζί με ένα άλλ, τ Δριός, βρέθηκαν συλημένα και κατεστραμμένα. Ένας μόν τάφς μας είναι γνωστός, τάφς 55, στν πί είχε ενταφιαστεί ένας μόν νεκρός χωρίς, όμως, να διασώζει κάπι λείψαν (πιν. 80 και 31). Επιπλέν, στ νεκρταφεί Γλυφά απαντύν τέσσερις τάφι από τυς πίυς ι τάφι 22 και 23 δεν είναι ασύλητι και μας πληρφρύν τι πρόκειται για μνές ταφές (πιν. 80), ενώ ι 21 και 24 συλημένι και δεν πρσδιρίζυν τν αριθμό των νεκρών. Σε κανέναν δεν σώζνται σκελετικά λείψανα (πιν. 30). Τ νεκρταφεί Γαλανά Κρημνά απκάλυψε 28 τάφυς, αλλά εδώ μας είναι γνωστά μόν ι 3 και συγκεκριμένα, ι τάφι 42, 43 και 55 (πιν. 80). Πρόκειται για κιβωτιόσχημυς τάφυς τύπυ Α και έχυν παραμείνει ασύλητι με απτέλεσμα να μας δίνυν αρκετά στιχεία και για τα κτερίσματα, αλλά και για τν νεκρό. ι τάφι 42 και 55 δεν περιείχαν πάνω από έναν νεκρό, ενώ διατηρήθηκαν συγκεκριμένα στν 42 λείψανα κρανίυ και στά δαχτύλων και στν τάφ 55 μόν λίγα στά στ πίσω μέρς τυ τάφυ. τάφς 43 διαφρπιείται από τυς άλλυς δύ, καθώς σε αυτόν είχαν ταφεί πέντε νεκρί. Αυτό τεκμηριώνεται από τη διατήρηση και των πέντε κρανίων. Επίσης, διασώζνται και θωρακικός κλωβός (πιν. 31). Νεκρταφεία εντπίστηκαν στα δυτικά τυ νησιύ, όπως της Αβύσσυ (πιν. 80) και Καμάρι (πιν. 40). Και τα δύ αυτά νεκρταφεία παρέμειναν ασύλητα. Τ μόν στιχεί πυ τα διαφρπιεί μεταξύ τυς είναι τι τ δεύτερ βρέθηκε κατεστραμμέν και μάλιστα τάφς 111 στ Καμάρι πυ δεν δίνει καθόλυ πληρφρίες για τν νεκρό. Αντίθετα στ 35 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

53 νεκρταφεί Άβυσσς ι τάφι 106 και 107 μας πληρφρύν για ένα μόν ενταφιασμό, διατηρώντας 106 ένα μόν κρανί και 107 κάπια λείψανα στών. Τέλς, τ νεκρταφεί Κάμπς πυ βρίσκεται ΝΔ τυ νησιύ ανασκάφθηκε από την Βαρύχα και απκάλυψε πέντε τάφυς ασύλητυς εκ των πίων μόν τάφς 1 περιείχε δύ ταφές (πιν. 80). ι υπόλιπι τάφι 2, 3, 4 και 5 περιείχαν καθένας τυς από έναν νεκρό διατηρώντας μόν κάπια θραύσματα στών, μιας και όλα ήταν κατεστραμμένα (πιν. 81)). νήσς της Αντιπάρυ έφερε στ φως ένα νεκρταφεί τις Κρασσάδες με εννέα τάφυς και βρέθηκε σύμφωνα με τν. Τσύντα δίπλα σε μεταλλεί (Τσύντας 188, 140) (Χάρτης 6). Ασύλητι βρέθηκαν ι τάφι 113, 114, 115, 116, 117, 11, 120 (πιν ), ενώ μόν τάφς 112 συλήθηκε με απτέλεσμα να μην δίννται πληρφρίες καθόλυ για τν νεκρό. ι τάφι 113, 116 και 120 αν και ασύλητι δε μας παρείχαν στιχεία για τν νεκρό. Από την άλλη μεριά, στν τάφ 114 εντπίστηκαν δύ κρανία, ενώ ι υπόλιπι τάφι χαρακτηρίζνται από την ταφή ενός μόν νεκρύ (πιν. 81). Χαρακτηριστικά αναφέρυμε τυς τάφυς 117 και 118, στυς πίυς σώζνται από ένα κρανί και ρισμένα στά (πιν. 42), ενώ στν τάφ 11 τ κρανί ήταν εντελώς φθαρμέν (πιν. 43). Ας δύμε τώρα ένα άλλ νεκρταφεί, τ Αειβάδι, πυ βρίσκεται στ Δεσπτικό (πιν. 81) (Χάρτης 6). Εδώ βλέπυμε τι ι τάφι είναι χωρισμένι σε ικγενειακές συστάδες και συγεκριμένα, ι τάφι 123, 124, 125, 126 και 130 απτελύν μία συστάδα, ενώ ι τάφι 127, 128 και 12 ανήκυν σε άλλη συστάδα. ία τρίτη και τελευταία συστάδα απτελύν ι τάφι 131, 132 και 133 (πιν ). Διεξδικότερα, η πρώτη συστάδα, πυ απτελείται από πέντε τάφυς βρέθηκε άθικτη και ανήκει στην κατηγρία Β1. Επμένως, μπρύμε να συμπεράνυμε τι πρόκειται για διπλύς τάφυς. Συγκεκριμένα, τάφς 123 αν και δε μας δίνει πληρφρίες για τν αριθμό των νεκρών παρατηρύμε τι σώζει κάπια στά. Εδώ αξίζει να σημειωθεί τι στν τάφ αυτό είχε ταφεί ένας νεκρός των ρωμαϊκών χρόνων και αυτό τεκμηριώνεται από τρία πήλινα 36 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

54 ΠΙΝΑΚΑΣ 81 Δεσπχικό Νεκρταφεί Λειβάδι Νεκρτα< ρεί Ζυμπά ρια ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΝ ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΝ Αντίπαρς ήλς Νεκρταφεί Κρασσάδες ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Νεκρταφεί Πηλύ ΑΡ. ΤΑΦΥ ΑΡ. ΤΑΦΩΝ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

55 αγγεία και ένα λύχν της συγκρεκριμένης επχής πυ βρέθηκαν εντός τυ (Τσύντας 188, 162). τάφς 124, επίσης, ήταν διπλός και περιείχε ενταφιασμό τριών νεκρών, από τυς πίυς σώζνται μόν τα κρανία (πιν. 81). ι τάφι 125, 126 και 130 σώζυν απλά ρισμένα στά. δεύτερη συστάδα πυ απτελείται από τυς τάφυς 127, 128, 12 είναι κιβωτιόσχημι τύπυ Α, εκτός τυ τάφυ 128 πυ είναι Β1. Και από τυς τρεις τάφυς μόν 128 μας πληρφρεί για την ταφή δύ νεκρών. τρίτη και τελευταία συστάδα με τυς τάφυς 131, 132 και 133, χαρακτηρίζεται κυρίως από τυς τάφυς 132 και 133, πυ ήταν διώρφι και πρώτς περιείχε επτά νεκρύς και συγκεκριμένα πέντε ανωτέρω και δύ κατωτέρω και δεύτερς κτώ τάφυς, πέντε ανωτέρω και τρεις κατωτέρω (πιν. 81). Αυτό τ νεκρταφεί απτελεί μία εξαίρεση, καθώς δεν έχυμε συναντήσει σε κανένα άλλ τέτιες συστάδες. Ένα άλλ νεκρταφεί τυ Δεσπτικύ είναι τ Ζυμπάρια πυ περιλαμβάνει τέσσερις τάφυς κιβωτιόσχημυς τύπυ Α και με την παρυσία σε κάθε τάφ μίας ταφής. λι τυς ήταν ασύλητι και η διατήρηση πυ παρατηρήθηκε από τυς ερευνητές ήταν μερικών λειψάνων κρανίων (πιν. 81 και 47-48). Από τ νεκρταφεί της Σίφνυ μας απασχλύν δύ νεκρταφεία, τ Ακρωτηράκι και τ Βαθύ (Χάρτης 8). Τ πρώτ έφερε στ φως πέντε τάφυς και τ δεύτερ δύ τάφυς. Συγκεκριμένα, στ πρώτ ι τέσσερις τάφι από τυς πέντε είχαν παραμείνει άθικτι, με εξαίρεση τν τάφ 143 πυ βρέθηκε συλημένς και περιείχε τέσσερις ταφές με σωζόμενα τρία λείψανα κρανίων (πιν. 81). ι υπόλιπι δεν παρείχαν κανένα στιχεί (πιν. 4-50). Στ δεύτερ νεκρταφεί, τ Βαθύ, γνωστπιύνται δύ τάφι ασύλητι με έναν νεκρό και την διατήρηση ελάχιστων στών (πιν. 51). Τ τελευταί νησί είναι η ήλς με τ νεκρταφεί Πηλός, πυ ανασκάφθηκε από τν Edgr γνωστπιώντας έξι ασύλητυς κιβωτιόσχημυς τάφυς. ι τάφι 3, 4,6, 8 απτελύνταν από έναν νεκρό σε αντίθεση με τυς τάφυς 5 και 7 πυ ήταν διώρφι και φιλξενύσαν έξι και πέντε αντίστιχα νεκρύς (πιν. 81 και 70). 37 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

56 Γενικότερα, παρατηρύμε τι η εικόνα πυ επικρατεί στυς χώρυς των νεκρταφείων των νησιών δεν είναι τόσ καλή, ώστε να μπρέσει να μας πρσφέρει περισσότερες πληρφρίες και γνώσεις σχετικά με την κινωνική δμή των ικισμών των κυκλαδιτών και την ανάπτυξή τυς, μιας και η συνεχής εκμετάλλευση των νεκρταφείων από τυς λαθρανασκαφείς φαίνεται να έχει πλήξει τα περισσότερα νησιά. Από τα μναδικά στιχεία πυ μας παρέχυν παρατηρύμε τι ι νεκρί σε έναν τάφ μπρύσαν να φτάσυν και τυς δώδεκα, αλλά και να μην ξεπερνύν τν έναν. Άλλι παρυσιάστηκαν πλύσια κτερισμένι και άλλι όχι εφαρμόζντας ι κυκλαδίτες ακόμα και στ νεκρταφεί την κινωνική διαφρπίηση. Τέλς, τα ελάχιστα λείψανα στών και κρανίων πυ έχυν διασωθεί δεν είναι αρκετά για να μας βηθήσυν να διεξάγυμε συμπεράσματα για την παλαιδημγραφία τυς ή για κάπια άλλη κατηγρία πυ αναφέραμε παραπάνω. 38 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

57 4. Ταφικά Έθιμα - Κτερίσματα Ερμηνευτική πρσέγγιση Πέρα από τις ανασκαφές πυ διεξήχθησαν στα διάφρα νεκρταφεία των Κυκλάδων και την κατάταξη των τάφων σε διάφρα είδη, έχυμε την δυνατότητα μέσω των ταφικών κτερισμάτων και των στών πυ μέχρι σήμερα έχυν βρεθεί να κατανήσυμε καλύτερα και να πρσεγγίσυμε ως ένα βαθμό την κινωνία και τις πεπιθήσεις των ίδιων των κατίκων της ΠΚ περιόδυ. ε τη συνεχή μελέτη των ταφικών εθίμων μπρεί κανείς να πρσεγγίσει έναν πλιτισμό, για τν πί σήμερα μεν γνωρίζυμε λίγα, αλλά συνεχίζυμε να πρσπαθύμε να τν γνωρίσυμε καλύτερα. έσα από τις πλύχρνες ανασκαφές ι ερευνητές έχυν καταλήξει στ συμπέρασμα τι τρόπς ταφής πυ πρτιμύσαν ι Κυκλαδίτες ήταν ενταφιασμός και όχι η καύση (εικ.3, χχίίί). συνηθισμένη πρακτική πυ ακλυθύνταν ήταν η τπθέτηση τυ νεκρύ σε συνεσταλμένη στάση στ δάπεδ τυ τάφυ, τ πί απτελύνταν από μία ή περισσότερες πλάκες, ενώ μια άλλη πλάκα απτελύσε τ πρσκέφαλ τυ νεκρύ (Τσύντας 188, 148) 1. νεκρός ξαπλωνόταν κατα πρτίμηση στ δεξί πλευρό τυ και με την ράχη τυ πρς τη μακρά πλευρά τυ τάφυ και αυτό γιατί ι τάφι ήταν σπάνια αρκετά μεγάλι, ώστε να χωρέσει ένας νεκρός σε ύπτια στάση (Brber 14, 82). Τα χέρια τυ ήταν, συνήθως, λυγισμένα μπρστά τ στήθς και κάλυπταν τ πρόσωπ, ενώ τα γόνατα ακυμπύσαν στ στμάχι. Παρ όλα αυτά, η θέση των χεριών παρυσιάζει διάφρες παραλλαγές. Σε μία από αυτές, τ δεξί χέρι ήταν λυγισμέν στηρίζντας τ κεφάλι, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τ αριστερό χέρι κρατάει κάπι ταφικό κτέρισμα, όπως έχει διαπιστωθεί στν τάφ 25 των Λακκύδων (Dums 177, 54). Ανάλγ παράδειγμα έχει διαπιστωθεί και στν τάφ 45 τυ 1 Αυτύ τυ είδυς τ πρσκέφαλ εμφανίζεται κυρίως κατά την Κέρ-Σύρ φάση. 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

58 νεκρταφείυ Ακρωτηράκι στην Σίφν από τν. Τσύντα, όπυ τα δάχτυλα τυ αριστερύ χεριύ τυ νεκρύ βρέθηκαν μέσα σε μια κυλινδρική πυξίδα (Τσύντας 18, 74). Στ νησί της Σύρυ έχει παρατηρηθεί τι νεκρός δεν ξαπλωνόταν τόσ συχνά στην δεξιά πλευρά, όπως συνέβαινε στα άλλα νησιά, όσ επί της αριστερής και με τα σκέλη τόσ συνεσταλμένα, ώστε να σχημάτιζαν με την σπνδυλική στήλη ρθή γωνία ή μικρότερη της ρθής γωνίας (εικ. 24, χν). Στην Παναγιά της Πάρυ συναντάμε παρόμια πρακτική και νεκρός είχε πλακίδι αντί πρσκεφάλυ (Τσύντας 18,83-84). Πληρφρίες σχετικά με τ αν ακλυθύσαν κάπι συγκεκριμέν τρόπ ένδυσης ή αν δεν φρύσαν κάπι ένδυμα δε γνωρίζυμε. μως, η στάση τυ νεκρύ μέσα στν τάφ δηγεί στ συμπέρασμα τι νεκρός γινόταν αντικείμεν φρντίδας αμέσως μετά τν θάνατό τυ, ώστε να επιτευχθεί ακριβώς αυτή η συνεσταλμένη στάση. άλιστα πλλές φρές χρησιμπιύσαν ταινίες και σκινιά για να συγκρατήσυν στη θέση αυτή τ σώμα, ενώ αρκετές φρές, σύμφωνα με τν. Τσύντα, τπθετύσαν μέσα στν τάφ πέτρες πάνω στα πόδια τυ νεκρύ (Τσύντας 188, ). Αυτή ακριβώς η πρσπάθεια, να επιτευχθεί με πινδήπτε τρόπ αυτύ τυ είδυς η στάση, είχε γίνει κατα καιρύς αντικείμεν πρβληματικής. Πλλί υπστηρίζυν τι πρόκειται για στάση ύπνυ, άλλι τι αναπαριστά την εμβρυϊκή στάση κατα την κυφρία, ενώ άλλι τι υπαγρεύσει τ φόβ πρς τν νεκρό. ε την τπθέτησή τυ σε πλύ στενό χώρ εξασφαλιζόταν η αιώνια ακινησία τυ και επμένως η αδυναμία τυ να επιστρέφει και να βλάψει τυς επιζώντες (Ντύμας 13, 16). Αν και δεν υπάρχυν αρχαιλγικά δεδμένα είναι πιθανόν, ι παιδικές ταφές να γίννταν σε μικρύς χωριστύς τάφυς (Dums 177, 55). Ωστόσ, ι τάφι 14 και 17 στυς Αγ. Ανάργυρυς και ι τάφι 22 και 24 στ Ακρωτήρι της Νάξυ είναι ασυνήθιστα μικρί τάφι, πράγμα πυ δείχνει τι δε θα μπρύσαν αν ανήκυν σε ενήλικα. Γι αυτόν ακριβώς τν λόγ, απδίδνται σε παιδικές ταφές. Ωστόσ, 40 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

59 υπάρχει πιθανότητα τα παιδιά να θάβνταν μέσα σε μικρά αγγεία (εικ., νΐ), αλλά δεν υπάρχυν τεκμήρια (Τσύντας 188, 54). Κλείνντας αυτή τη μικρή παρένθεση για τυς παιδικύς τάφυς, θα ήταν χρήσιμ να αναφέρυμε τι δεν υπάρχυν κτερισμάτα και αυτό φανερώνει τι αφ ενός δεν αναγνωριζόταν ατμική ιδικτησία και αφ ετέρυ τ γόητρ πυ μπρύσαν να έχυν ρισμένα μέλη της κινότητας ήταν επίκτητ και όχι κληρνμικό (Ντύμας188, 81). Ας επιστρέφυμε εκ νέυ στις ενήλικες ταφές. ι ερευνητές ακόμη και σήμερα δεν μπρύν να διακρίνυν με βεβαιότητα τ φύλ τυ νεκρών με απτέλεσμα να μην μπρύν να μιλήσυν για τ πσστό των ανδρών και των γυναικών σε ένα νεκρταφεί. Πάντως, έχυν δηγηθεί σε ρισμένες γενικές διαπιστώσεις, ανεξάρτητα από την στάση των νεκρών, τις πίες αναφέρυμε παρακάτω. Συγκεκριμένα, έχυν καταλήξει στ συμπέρασμα τι στις περισσότερες ταφές τάφς είναι χαμηλής κατασκευαστικής πιότητας και τα κτερίσματα πυ υπάρχυν είναι αρκετά φτωχά (Στέφανς 105, 217). Παράλληλα, είναι απαραίτητ να αναφερθεί κανείς και στ θέμα τυ χώρυ. Πλύ συχνά με τ πέρασμα τυ χρόνυ και τν συνεχώς αυξανόμεν πληθυσμό, ι ντόπιι αντιμετώπισαν πρόβλημα ως πρς την χωρητικότητα των νεκρταφείων τυς (Dums 177, 56). Για να αντιμετωπίσυν, λιπόν, αυτό τ έντν πρόβλημα, σε ένα πρώτ στάδι κατέφυγαν σε μία καινύργια πρακτική. Έτσι, ακλύθησαν τ ΠΚ II έθιμ της μετακίνησης των στών πυ υπήρχαν ήδη μέσα, για να δημιυργηθεί χώρς για τ νέ ενταφιασμό. Από αυτές τις ταφές μπρύμε να διακρίνυμε και πόσ μεγάλη έμφαση έδιναν ι Κυκλαδίτες στ κρανί. Για να δημιυργηθεί χώρς για τη νέα ταφή μετέφεραν τα στά στη μία πλευρά τυ τάφυ, τ κρανί, όμως τ άφηναν στην αρχική τυ θέση. Αυτή η διαδικασία μπρεί να διαπιστωθεί και στις ανασκαφές πυ διενεργήθηκαν τόσ στυς Αγ. Ανάργυρυς όσ και στις Αάκκυδες της Νάξυ (Dums 177, 56). Σε μερικύς τάφυς τ πρόβλημα αντιμετωπίστηκε, κι αυτό έγινε, καθώς κάλυπταν τν νεκρό με στρώμα χώματς ή με μεγάλη λίθινη πλάκα. Αυτή η πρακτική 41 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

60 ακλυθήθηκε στν τάφ των Αγ. Αναργύρων (εικ. 40, xviii), αλλά και στ νεκρταφεί των Αφεντικών. Σχετικά με τ θέμα τυ κρανίυ, μας είναι γνωστό τι σε ρισμένες περιπτώσεις, όπως στην ήλ, τ νεκρταφεί Πηλός περείχε τάφυς, στυς πίυς τ κρανί είχε τπθετηθεί στη δυτική πλευρά τυ τάφυ, ενώ υπόλιπς σκελετός είχε τυχαία τακτπιηθεί (Edgr 186-7, 40). Επίσης, στ ίδι νεκρταφεί τάφς 5 απκάλυψε 3 κρανία διατεταγμένα στη σειρά στη βρει-δυτική πλευρά τυ τάφυ, ενώ βρέθηκαν και ίχνη από άλλα τρία κρανία στην αντίθετη πλευρά τυ τάφυ (Edgr 186, 40). Στην Πάρ και συγκεκριμένα στ νεκρταφεί Γαλάνα Κρημνό Τάφς 43, όπως μας πληρφρεί Τσύντας, περιείχε 3 κρανία στην αριστερή πλευρά τυ τάφυ, τ ένα εκ των πίων ήταν τπθετημέν πάνω από ένα άλλ και υπλείμματα ενός τέταρτυ κρανίυ στη δεξιά πλευρά τυ πίσω μέρυς τυ τάφυ. ίδια περίπτωση παρατηρήθηκε και στυς τάφυς 57 και 128 τυ ίδιυ νεκρταφείυ (Τσύντας 188, , 163). Σε ένα δεύτερ στάδι κατάφεραν με τυς πλυώρφυς τάφυς να περιρίσυν την πίεση τυ χώρυ πυ ως τότε επικρατύσε. ι τάφι αυτί δεν κατασκευάστηκαν από την αρχή με πλλύς ρόφυς, αλλά τ βάθς τυς δείχνει τι πρρίζνταν να γίνυν πλυώρφι. Σε αυτυς τυς τάφυς, σκελετός τυ νεκρύ μετακινύνταν, όμως και εδώ τ κρανί έμενε στην αρχική τυ θέση, όπως στν τάφ 131 στ Λειβάδι τυ Δεσπτικύ. Τ κατώτερ τμήμα καλυπτόταν με πλάκα πυ χρησιμπιύνταν ως στεφυλάκει, όχι μόν για τις αρχικές, αλλά και για όλες εκείνες πυ γίννταν στ νέ θάλαμ κατα τη διάρκεια της χρήσης τυ. ι περισσότερι από αυτό τ είδς των τάφων, ήταν κατα κύρι λόγ διώρφι, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις τριώρφι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα διώρφυ τάφυ είναι 144 στ Λειβάδι τυ Δεσπτικύ, ενώ τριώρφς, τάφς 21 των Αγ. Αναργύρων (εικ. 1, xii) (Dums 177, 57). Ωστόσ, υπήρχαν περιπτώσεις, όπυ τ κρανί μετακινύνταν και τπθετύνταν μαζί με τν σκελετό. Για παράδειγμα, στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων της Νάξυ στν τριώρφ τάφ 21 είχαν 42 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

61 βρεθεί κρανία μαζί με άλλα στά. Επιπλέν, τάφι 131 και 134 στ Λειβάδι Δεσπτικύ βρέθηκαν κρανία μαζί με στά (Τσάντας 188, 164). ι Κυκλαδικί τάφι, όπως έχυμε διαπιστώσει από όσα αναφέραμε μέχρι τώρα διαφέρυν πλύ μεταξύ τυς, όχι μόν από άπψη αρχιτεκτνικής, αλλά και από άπψη κτερισμάτων. πσότητα αλλα και πλύτς τυς διαφρπιείται σε μεγάλ βαθμό με απτέλεσμα να υπάρχει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στυς τάφυς σε πλύσιυς και φτωχύς. Ωστόσ, υπάρχυν και περιπτώσεις, όπυ ρισμένι τάφι είχαν μείνει εντελώς ακτέριστι (Brber 14, 84). Τ πι κινό είδς κτερισμάτων είναι τα αγγεία, τα πία σε πρώιμα νεκρταφεία ήταν σχεδόν τ μναδικό είδς κτερισμάτων. Επίσης, μπρεί κανείς να διακρίνει ειδώλια, μαρμάρινα αγγεία (εικ. 41, χχίν) βελόνες, σφνδύλια, τηγανόσχημα σκέυη, θαλάσσια όστρακα διάτρητα (εικ. 42, χχίν), ασημένιες ψήφυς. ναδική είναι η περίπτωση μιας χρυσής διάτρητης ψήφυ πυ βρέθηκε στν τάφ 27 στις Φυρρόγες της Νάξυ (πιν. 76) (Στέφανς 104, 60 - Παπαθανασόπυλς 161, 138). Αντικείμενα από χαλκό, όπως αιχμές δράτων (εικ , χχν), όπλα, χάλκινα εγχειρίδια συναντώνται σπάνια ως ταφικά κτερίσματα και εμφανίζνται μόν σε πλύ πρχωρημένα στάδια. Τα αντικέιμενα πυ συνόδευαν τν νεκρό απτελύσαν ατμική τυ ιδικτησία. Απυσιάζυν εντελώς τα κινόχρηστα σκεύη ή εργαλεία, όπως χύτρες, απθηκευτικά πιθάρια, μυλόπετρες κ.τ.λ. Ας δύμε, όμως, χωριστά, σε κάθε περίδ, πιά είδη κτερισμάτων Στην ΠΚ I και ειδικότερα, στην φάση Πηλός-Λάκκυδες η κεραμεική πυ συντάται μέσα στυς τάφυς είναι ι σφαιρικές και κυλινδρικές πυξίδες (εικ. 45, χχνί), όπως βρέθηκε στ πρωτκυκλαδικό νεκρταφεί Καλγριές της ήλυ (εικ. 6, χχχίχ) (Παπαδπύλυ 165, 50), ι κράτη ρίσκ ι ή «καντήλες» με ψηλό φαρδύ κωνικό λαιμό πυ στενέυει πρς τα πάνω (εικ. 46, χχνί), με λαβές στ σώμα και με πόδι κωνικό, κυρίως στν τάφ 124 στ νεκρταφεί Γλυφά της Πάρυ (εικ. 46, χχνίί). Γενικότερα, όμως, σπανίζυν τα μαρμάρινα αγγεία, καθώς και τα 43 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

62 ειδώλια. ι περιπτώσεις τάφων, πυ έφεραν στ φως ειδώλια είναι τάφς 100 και 103 τυ νεκρταφείυ Πύργς της Πάρυ (πιν ), καθώς και τάφς 111 στ Αειβάδι τυ Δεσπτικύ (πιν. 44) και τάφς στ Ακρωτήρι της Νάξυ (εικ. 48, χχνίί). Αυτά τα ειδώλια ήταν σχηματικά. Επίσης, η Αντίπαρς και ι Λάκκυδες της Νάξυ χαρακτηρίζνται για την μεγάλη πσότητα μαρμάρινων ειδωλίων και όχι για τα αγγεία, όπως, τ νεκρταφεί Πηλός της ήλυ (πιν. 70) (Renfrew 172, ). διακόσμηση των αγγείων απτελύνταν, κυρίως, από εγχάρακτα ευθύγραμμα μτίβα. Σπανιώτατα, είναι επίσης και τα μετάλλινα αντικείμενα και ι λεπίδες ψιανύ. Τέλς, κάνει την εμφάνισή τυ και τ λεμβειδές εμβαματδχεί ή σαλτσιέρα (εικ. 4, χχνίίί), πυ αν και πλλά δείγματα έχυν βρεθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα, φαίνεται τι κύρις τόπς παραγωγής ήταν ι Κυκλάδες (Lcy 18, 278). φάση Κάμπυ της ΠΚ I, χρνικά, θεωρείται μεταβατική μεταξύ της Κέρυ-Σύρυ και εδώ κάνει την εμφάνισή τυ και τ τηγανόσχημ σκεύς πυ, όπως γνωρίζυμε, έφερε διακόσμηση από αφηρημένα και μερικές φρές εικνιστικά σχέδια, όπως, εγχάρακτη σπείρα ή και εικόνα πλίυ (εικ. 50, χχνίίί). Είναι ένα αγγεί πυ θεωρείται σπνδικό και πρριζόταν για νεκρικύς σκπύς (Lcy 18, 282). Τ νεκρταφεί τυ Κάμπυ στην Πάρ και συγκεκριμένα τάφς 3 έδωσε τηγανόσχημ αγγεί, ενώ τάφς 5 τυ ίδιυ νεκρταφείυ έδωσε μία μαρμάρινη κύλικα με βάση πυ είναι ένα ακόμα αγγεί της φάσης αυτής (Renfrew 172, 526). Επίσης, στ νησί Άνω Κυφνήσι τάφς 63 έδωσε δείγμα τηγανόσχημυ σκεύυς (εικ. 51, χχίχ) (Ζαφειρπύλυ 184, 31) Στη ΠΚ II περίδ ή πλιτισμός της Κέρυ-Σύρυ, στα νεκρταφεία δεν έχυμε μόν πήλινα αγγεία, αλλά και μαρμάρινα. Συγκεκριμένα, συναντάμε αρκετα από τα παλιότερα σχήματα, όπως είναι ι φιάλες (εικ. 52, χχίχ και 53, χχχ), η πρόχυς (εικ. 54, χχχ), τ τηγανόσχημ σκεύς (55, χχχί), τ πί απαντά πλύ συχνά στ νεκρταφεί της Σύρυ (εικ. 56, χχχί και 57, χχχίί), η σφαιρική πυξίδα (εικ. 57, χχίί και 58, χχχίίί), τ πινάκι και η διακόσμησή τυς βασίζεται σε εγχάρακτα 44 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

63 καμπυλόγραμμα μτίβα (Brber 14, 2-3). Ωστόσ, τα μαρμάρινα ειδώλια δεν σταματύν να εμφανίζνται με τη διαφρά τι είναι φυσικρατικά και όχι σχηματικά, όπως στην ΠΚ I περίδ (εικ. 5, χχχίίί). ερικά νεκρταφεία πυ παρέχυν τέτια κεραμεική και ειδώλια είναι αυτά της Σύρυ (εικ.60, χχχίν), της Σίφνυ, της Κέρυ, η πία μάλιστα απκάλυψε άφθνα μαρμάρινα ειδώλια (εικ. 61, χχίν) και θραύσματα αγγείων με εγχάρακτη διακόσμηση (Ντύμας, 164, 40). Επίσης, στ Δασκαλειό της Κέρυ περισυνελέγ Πρηγυμένως, είπαμε τι στα νεκρταφεία των Κυκλάδων της πρώιμης επχής τυ Χαλκύ συναντάμε ταφές άλλτε πλύσιες και άλλτε φτωχές. μως, κατα ένα μεγάλ πσστό ι ταφές είναι φτωχές, ενώ ι πλύσιες είναι πλύ περιρισμένες σε αριθμό. Πλύσιι τάφι θα μπρύσαν να θεωρηθύν τάφς 14 στα Δωκαθίσματα της Αμργύ, πυ περιείχε ένα χάλκιν εγχειρίδι (εικ. 44, χχν) και μία ασημένια φιάλη (εικ. 61, χχχίν), τάφς 103 στν Πύργ της Πάρυ με 14 σχηματικά ειδώλια, ένα περιδέραι από λίθινες χάντρες και θαλάσσια κχύλια, επίσης, τάφς 12 στ Λειβάδι τυ Δεσπτικύ και τάφς 137 στ νεκρταφεί Ζυμπάρια τυ Δεσπτικύ (Dums 177, 5). Από τ νησί της Νάξυ πλλί λίγι είναι ι τάφι πυ διακρίννται για τα πλύσια κτερίσματά τυς, όπως τάφς 10 και 13 στν Σπεδό, τάφς 26 στν Λύρ Αθαλάσυ (εικ. 62, χχχν) (πιν. 72 και 75), αλλά και τάφς 40 στα Αφεντικά, τν πί Κ. Στέφανς τν περιγράφει ως «εκ των επισημτέρων τυ νεκρταφείυ», καθώς βρέθηκε ένα ειδώλι μυσικύ με τριγωνικό μυσικό όργαν. τάφς αυτός παραμένει μέχρι και σήμερα μναδικός κατα τ ότι ι πλευρές τυ περιβάλλνταν «υπό διπλής σειράς πλακών» (Στέφανς 110, 272). Σχετικά πλύσια ευρήματα είχαμε και στυς τάφυς 5,, 21 στυς Αγ. Αναργύρυς. άλιστα, τάφς 21 βρέθηκαν περίπυ 112 ταφές νεκρών μαζί με 14 αντικείμενα εκ των πίων τα κτώ ήταν από ψιανό. Άφθνς ψιανός απαντάται στν τάφ 1 και μερικές στν τάφ 11 τυ νεκρταφείυ Καλγριές της ήλυ, στν τάφ 11 τυ νεκρταφείυ Σπεδός της Νάξυ (εικ. 62, χχχνί) και στν τάφ 56 τυ νεκρταφείυ Παναγίας (εικ. 63, 45 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

64 xxxvi). Επίσης, τ νεκρταφεί Ακρωιήρι με τυς τάφυς 5,, 21, καθώς και τ νεκρταφεί των Απλωμάτων έδωσαν σχετικά πλύσια αντικείμενα και συγκεκριμένα, τάφς IV περιείχε 2 μαρμάρινα ειδώλια, μία καθημένη γυναικεία μρφή και μία ανδρική, επίσης, καθημένη (πιν. (πιν. 78) (Κντλέων 170, ). αριθμός, όπως και η πιότητα των ταφικών κτερισμάτων εξαρτάται από τν πλύτ τυ ιδικτήτη τυ τάφυ. Απόδειξη γι 'αυτό τ συμπέρασμα απτελεί, για παράδειγμα, τ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων. Παράλληλα, ρισμένα από τα κτερίσματα (μαρμάρινα ειδώλια, μαρμάρινι κρατηρίσκι (εικ. 64, χχχνίί) πέρα από την ιδιότητά τυς ως αντικείμενα ατμικής ιδικτησίας τυ νεκρύ, μπρεί να ήταν και σύμβλα γήτρυ για τν κάτχό τυς μέσα στην κινότητα ή στιχεία πυ συμβλίζυν την κιννική ταυτότητα τυ νεκρύ (Ντύμας, 188, 80-81). Τ γεγνός τι τα κτερίσματα χρησιμπιύνταν από τυς ιδικτήτες τυς στην καθημερινή ζωή, φαίνεται και από τα ίδια τα αντικείμενα. Κ. Στέφανς αναφέρει τι πλλά μαρμάρινα αντικείμενα πλύ συχνά τπθετύνταν στυς τάφυς αφύ πρώτα είχαν επισκευαστεί (Στέφανς 105, 218). Παραδείγματα γι αυτήν την πρακτική έχυμε στν τάφ I στ Αβδελι της Νάξυ, όπυ βρέθηκε μόν τ κεφάλι ενός μαρμάρινυ ειδωλίυ, στν τάφ 5 Αγ. Αναργύρων, όπως και στν τάφ 5 στα Αφεντικά και στν τάφ 4 στ Ακρωτήρι. Ανάλγ παράδειγμα, παρατήρησε. Τσύντας στην Σύρ, όπυ βρέθηκε ένα φυσικρατικό ειδώλι με επιδιρθωμέν τ σπασμέν λαιμό (Ντύμας 177, 62). Τέλς, αναφρικά με τν τρόπ με τν πί όλα αυτά τα κτερίσματα ήταν τπθετημένα μέσα στν τάφ σε σχέση με τ νεκρό φαίνεται τι συνήθως τα αντικείμενα αυτά τπθετύνταν στ πρόσωπ τυ νεκρύ. Γενικότερα, όταν περισσότερα από ένα αντικείμενα συνόδευαν τν νεκρό, αυτα, είτε τπθετύνταν όλα μπρστά στ πρόσωπ τυ νεκρύ, ώστε να τα βλέπει, είτε ένα τπθετύνταν σε αυτή τη θέση και τα υπόλιπα γύρω από τ νεκρό σώμα ή στις γωνίες τυ τάφυ (Παπαθανασόπυλς 181, Στέφανς 103, 151). Παρόμια τπθέτηση των κτερισμάτων 46 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

65 παρατηρήθηκε και στη Σύρ. Παρόλα αυτά, σχετικά με τν τρόπ τπθετήσεως των ίδιων των ταφικών κτερισμάτων μέσα στν τάφ, φαίνεται τι υπήρχε κάπις γενικός κανόνας. Κ. Στέφανς παρατήρησε τι άλλα ήταν όρθια, ενώ άλλα τπθετημένα πλάγια ή και ανάπδα (Στέφανς 110, 217). Σε άλλες περιπτώσεις μικρά αγγεία τπθετύνταν μέσα σε άλλα μεγαλύτερα (Στέφανς 103, 55). Βλέπυμε, λιπόν, πόσ σημαντικές πληρφρίες μπρεί να απκμίσει απ τη μελέτη όχι μόν τυ ίδιυ τυ νεκρύ, αλλά και των αντικειμένων πυ έχυν βρεθεί σε αυτύς τυ τάφυς. Πρτύ, όμως, λκληρώσυμε αυτή τη μελέτη των ταφικών εθίμων κατα την Πρωτκυκλαδική περίδ, ας αναφερθύμε και λίγ διεξδικότερα στις πεπιθήσεις των Κυκλαδιτών σχετικά με τν θάνατ, ώστε να απκμίσυμε μια πι σφαιρική εικόνα της κινωνίας τυς. Ήδη αναφέραμε πρηγυμένως, τι δεν υπάρχυν άμεσα ενδείξεις για την άσκηση κάπιων συγκεκριμένων ταφικών τελετών κατα την Πρωτκυκλαδική περίδ. Βέβαια, πλύ συχνά έχυν βρεθεί στα νεκρταφεία κτιστές εξέδρες ι πίες συγκεκριμένα ανήκυν σε δύ τύπυς : α) είναι μικρί κύκλι πάνω από τυς τάφυς ή β) μεγαλύτερες κατασκευές μέσα στν χώρ τυ νεκρταφείυ (Brber 14, 84-85). Εξέδρες τυ πρώτυ τύπυ, είχαν βρεθεί και στις Λάκκυδες (εικ. 7-8, ν), τ Ακρωτήρι και τυς Αγ. Ανάργυρυς και ι πίες ίσως υπάρχυν εκεί, μόν για τη δήλωση της ύπαρξης στ ίδι σημεί, κάπιυ τάφυ. Παρόλα αυτά, κανείς δεν μπρεί να απκλείσει τ γεγνός, ότι ίσως εκεί γίννταν και κάπιες ταφικές τελετές. Για τ θέμα των τελετών, ίσως έχει σημασία και τ γεγνός τι μερικές φρές βρίσκνται πάνω στις καλυπτήριες πλάκες των τάφων αγγεία, τα πία θα πρέπει να τπθετήθηκαν εκεί μετά τη χρήση τυς σε κάπι είδς σπνδών (εικ. 66, xxxviii) (Brber 14, 85). Πλύ σημαντική ήταν η ανακάλυψη στ νεκρταφεί των Αγ. Αναργύρων ένς απθέτη με καπελλόσχημα αγγεία κντά σε μια εξέδρα, πρσιτή με σκαλπάτια. Αυτύ τυ είδυς τα αγγεία, παρόλ πυ είναι πλύ στενά συνδεδεμένα με τ νεκρταφεί, κανένα δε βρέθηκε μέσα σε τάφ. Από την άλλη μεριά, πλύ λίγα τέτια 47 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

66 αγγεία αναφέρθηκαν σε ικισμύς, όπως στν ικισμό Κασιράκι της Νάξυ και στν ικισμό Πύργς της Πάρυ (Dums 177, 63, 103). δηγείται, λιπόν, κανείς στ συμπέρασμα, τι τα αγγεία αυτύ τυ είδυς χρησιμπιύνταν σε κάπιες ταφικές τελετές. Ίσως, ήταν σκεύη για χές ή άλλες πρσφρές (Brber 14, 85). ι τελετές αυτές, πυ ίσως γίννταν, σε συνδυασμό με τη σχάση τυ νεκρύ, τα κτερίσματα και τα στεφυλάκεια πυ χρησιμπιύσαν ι Κυκλαδίτες, δείχνυν τι και αυτί, ήδη από την Παλαιλιθική Επχή, πίστευαν στη μεταθανάτια ζωή, είχαν δηλαδή κάπι είδς θρησκευτικών αντιλήψεων. Για τυς χώρυς λατρείας γνωρίζυμε ελάχιστα πράγματα. Εάν εξαιρέσυμε τη υπθετική ερμηνεία ενός μιώματς κτιρίυ από τη ήλ με κυκλικύς χώρυς γύρω από μία αυλή και ενός συμπλέγματς πέντε χώρων στ Καστρί της Σύρυ ως ιερών, η Νάξς παρέχει τις μόνες σβαρές απδείξεις για την ύπαρξη κάπιων ιδιαίτερων χώρων λατρείας, όπως λείψανα μιας ακυμπισμένης σε κίλ βράχ μικρής ελλειψειδύς πετρκαλύβας επάνω στν παραθαλάσσι λόφ της Κρφής τ Αρωνίυ (Ααμπρινυδάκης, 175, ). Εκεί βρέθηκαν δέκα πλάκες με επίκρυστες παραστάσεις των κύριων ασχλιών των ανθρώπων, δηλαδή τ ψάρεμα, την κτηντρφία, τ κυνήγι, αλλά και τ χρό. Αυτές τις πλάκες τις ανέθεταν στη θεότητα. Ένα άλλ ιερό θα πρέπει να υπήρχε στην Κέρ, για την πία αναφέραμε σχετικά και νωρίτερα την θεωρία πυ διατυπώνει Ντύμας. Σχετικά με τυς τόπυς λατρείας θα πρέπει να σημειωθεί τι τα ειδώλια πυ βρίσκνται στυς τάφυς και ερμηνεύνται ως εικόνες ανώτερης δύναμης συμπεραίνεται τι πρέπει να φυλάσσνταν για ένα διάστημα σε μικρύς χώρυς ή γωνίες αφιερωμένες στ θεί μέσα στα σπίτια. Τα ειδώλια αυτά θα πρέπει να ήταν και πρώιμες παραστάσεις των υπερφυσικών δυνάμεων στις πίες πίστευαν ι Κυκλαδίτες. Βέβαια, ι απόψεις σχετικά με τ θέμα αυτό είναι αντικρυόμενες. Άλλι αρνήθηκαν εντελώς αυτή την πιθανότητα, ενώ άλλι υπστήριξαν τι τα ειδώλια ήταν κύκλες πυ δίννται στν τάφ στα παιδιά ή υπκατάστατα μητέρων ή ερωτικών συντόφων, ώστε να εξυπηρετύν τις 48 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

67 ερωτικές αναγκες των νεκρών στν κάτω κσμ η υπηρετών η και ανθρωπίνων θυμάτων για τυς ενήλικες νεκρύς. Αλλι πάλι, τα θεωρύσαν απτρπαΐκά ή μαζικά βηθήματα τυ νεκρύ σε κρίσιμες φάσεις της ζωής τυ και άλλι τα ερμήνευαν ως δαίμνες της φύσης και της ζωής, ως ψυχπμπύς ή ως εικόνες μιας θεότητας της μητέρας φύσης (Ααμπρινυδάκης, 175, 101, Treuil et. l. 16, 15). Πάντως, αυτό πυ έχυμε να παρατηρήσυμε ανεξάρτητα από πιανδήπτε θεωρία, είναι τι τα περισσότερα από αυτά τα ειδώλια παριστάνυν γυναίκες, ενώ ελάχιστες είναι ι ανδρικές μρφές. ι πρωτκυκλαδικές γυναικείες μρφές έχυν τα χέρια τυς είναι διπλωμένα η σταυρωμένα στ στήθς, τνίζεται ιδιαίτερα τ ηβικό τυς τρίγων, ι φυσκωμένι γφί τυς, η κατάσταση εγκυμσύνης, ι ρυτίδες πυ μένυν μετά τη γέννηση στην κιλιά. ε αυτόν τν τρόπ εκφράζεται, γενικότερα, η ιδέα της αναγέννησης. Αυτήν την ιδέα τη συναντάμε ήδη στα Νελιθικά χρόνια. Από την άλλη μεριά, ι ανδρικές μρφές είναι άλλτε όρθιες και ντυμένες με ρύχα πλεμιστή ή κυνηγύ και άλλτε καθιστές παίζντας διπλό αυλό ή άρπα ή κρατώντας στα χέρια τυς κάπι κύπελλ, δηλώνντας με αυτόν τν τρόπ την απασχόληση τυ νεκρύ (εικ , χχχνίίί) (Treuil 16, 14). Πάντως, όλες τυς συχνά παίρνυν τη σχηματική μρφή τυ βιλιύ ή απδίδνται με φυσικρατικά χαρκτηριστικά. Αν και δεν γνωρίζυμε τις δξασίες των Κυκλαδιτων της Πρωτκυκλαδικής περιόδυ περί θανάτυ, η μετακίνηση και ανακμιδή των λειψάνων θα είχε, βέβαια, κάπι νήμα γι αυτύς. Πάνω σε αυτή τη λγική στηρίχθηκε και. Ντύμας για να διατυπώσει τη θεωρία τυ σχετικά με αυτό τ ζήτημα. Υπστήριξε, λιπόν, τι είναι ενδεχόμεν η ιδέα των Ελλήνων περί Νήσυ ή Νήσυ των ακάρων να είναι δημιύργημα των Κυκλαδιτών. Νήσς των άκάρων έχει πλλά από τα χαρακτηριστικά των Κυκλάδων σύμφωνα με τα γραφόμενα πλλών αρχαίων συγγραφέων. μηρς (δυσ. δ ) αναφέρει: «υ ωιφετός υτ άρ χειμών πλύς ύτε πτ όμβρς, αλλ αιεί Ζεφύρετ λιγύ πνείντς αήτας Ωκεανός ανίησιν αναψυχείν ανθρώπυς... σίδς 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

68 (Εργα και μέραι, 168) όμως και αυτός αναφέρει, όπως και μηρς (δυσ. δ 563), ότι η νήσς των ακάρων βρίσκεται «εις πέρατα γαίης» και για να φτάσει κανείς εκεί, στν Κάτω Κόσμ έπρεπε να περάσει από την πύλη τυ Άδη. πύλη τυ Άδη σύμφωνα με τυς αρχαίυς βρίσκνταν στα βάραθρα και τις σπηλιές, τα πία θεωρύσαν εισόδυς στν Κάτω Κόσμ. ι Κυκλαδίτες θα μπρύσαν να έχυν μια τέτια είσδ στ νησί της Κέρυ, όπυ ήρθε στ φως σπήλαι, η ρφή τυ πίυ είχε καταρρεύσει. πρστά, όμως σε αυτό τ σπήλαι βρέθηκαν χιλιάδες κμμάτια από σπασμένα αγγεία και ειδώλια, αλλά και λείψανα νεκρών, χωρίς όμως, να έχυν επισημανθεί λείψανα ικισμύ ή νεκρταφείυ. λα αυτά, δεν παύυν να είναι μια θεωρία, η πία μέλλει να απδειχθεί. Πάντως, δεν πρέπει να αναφέρυμε τι ένα συγκρότημα από μικρά νησάκια στα ανατλικά της Νάξυ, ακόμα και σήμερα λέγνται άκαρες (Ντύμας 13, 5). Από όλα αυτά, καθώς και από την ύπαρξη κτιστών εξεδρών, ι πίες βρέθηκαν σε μερικά νεκρταφεία δηγείται κανείς στ συμπέρασμα τι ι Κυκλαδίτες πιθανόν είχαν σχέση με ταφικές τελετές, ενώ θα πρέπει να πίστευαν τι υπάρχει ζωή και μετά τν θάνατ. Βλέπυμε λιπόν, τι Πρωτκυκλαδικός πλιτισμός είναι ένας πλιτισμός πυ έχει πλλά ακόμη να μας απκαλύψει. Στιχεία, πυ θα παραμένυν κρυμμένα μέχρι τις επόμενες ανασκαφικές έρευνες πυ θα τα φέρυν στ φως. 50 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

69 5. Επίλγς 3Γ χιλιετία δεν χαρακτηρίζεται από την παρυσία μόν τυ Ελλαδικύ και τυ ινωικύ πλιτισμύ, αλλά και από την παρυσία τυ Κυκλαδικύ, πίς διαθέτει έναν ανθρωπκεντρικό χαρακτήρα, μναδικό και αναγνωρίσιμ, τόσ από άπψη αρχιτεκτνικής, όσ και από την άπψη της τέχνης. επικισμός των Κυκλάδων γίνεται ήδη από την Νελιθική επχή και συνεχίζεται και στην επχή τυ Χαλκύ. Στην Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ παρατηρείται μία δραστηριπίηση των κατίκων στν χώρ της θάλασσας, καθώς τα εδάφη των νησιών δεν ήταν ιδιαίτερα εύφρα, χαράσσντας, έτσι, τις θαλάσσιες αρτηρίες τυ εμπρίυ και αναπτύσσντας την ναυπηγική και τη ναυσιπλΐα. ε αυτόν τν τρόπ άρχισαν να πραγματπιύν μακρινά ταξίδια εξάγντας πρϊόντα πυ παρήγαγαν και κυρίως ψιανό από τη ήλ, ένα πλύτιμ ηφαιστειακό γυαλί πυ χρησιμπιύνταν για την κατασκευή λίθινων εργαλείων, αλλά και εισάγωντας μέταλλα από άλλες περιχές. Βλέπυμε λιπόν, τι η κατεργασία μετάλλων είναι ένας άλλς τμέας πυ τις απασχόλησε ιδιαίτερα τυς Κυκλαδίτες και αυτό φαίνεται απ την κατασκευή εργαλείων από χαλκό, αλλά και κσμημάτων από χρυσό, άργυρ και μόλυβδ. πρώιμη επχή τυ χαλκύ χωρίζεται σε τρεις περιόδυς και συγκεκριμένα, στην Πρωτκυκλαδική περίδ I ή Γρόττα - Πηλός φάση, πυ αργότερα νμάστηκε Πηλός -Λάκκυδες κατα τν Ντύμα, στην Πρωτκυκλαδική II περίδ ή Κέρς - Σύρς φάση και στην Πρωτκυκλαδική III περίδ ή Φυλακωπή I 2. καθεμία διακρίνεται για τα δικά της χαρακτηριστικά, αλλά παρυσιάζυν στιχεία πυ άλλτε παρατηρύνται και συνεχίζυν να ισχύυν και στις άλλες περιόδυς και άλλτε στιχεία πυ διήρκησαν μόν κάπια συγκεκριμένη χρνική στιγμή και έπειτα εξαφανίστηκαν. ε βάση τη μελέτη αυτών των 2 ι δεύτερη νμασία πυ χρησιμπιείται και στις τρεις περιόδυς είναι με βάση την θεωρία τυ Renfrew. 51 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

70 στιχείων ι μελετητές μπόρεσαν να γνωρίσυν αυτόν τν πλιτισμό πυ νμάζεται κυκλαδικός, αλλά και να κατανήσυν καλύτερα και να αναπτύξυν τις γνώσεις τυς όσ περισσότερ γινόταν. Έτσι, λιπόν, παρατηρύνται νησιά πυ έχυν εξελιχθεί σε σημαντικά εμπρικά και πλιτιστικά κέντρα μιας και η εμφάνιση της χύρωσης είναι αναμφισβήτητη και τα τείχη πυ κατασκευάζνται είναι παντύ διπλά, όπως για παράδειγμα στην Χαλανδριανή της Σύρυ ή στην Φυλακωπή της ήλυ. Επμένως, με βάση όσα αναφέραμε, θα μπρύσαμε να πύμε τι δίκαια μιλάμε για τις πρώτες «αστικά» ργανωμένες πόλεις. ι περισσότερες γνώσεις πυ διαθέτυν ι μελετητές για τν πλιτισμό αυτό πρέρχνται κυρίως από τν χώρ των νεκρταφείων, έναν χώρ πυ απτελεί μέρς τυ πλαισίυ της κινωνίας και πυ σε αυτόν ι άνθρωπι εκφράζυν μία κινωνική συμπεριφρά, πυ χαρακτηρίζεται συνήθως χθόνια. Τα νεκρταφεία μας πληρφρύν κυρίως για τα κριτήρια επιλγής της θέσης τυς από τν κυκλαδίτη και παρυσιάζυν κάπια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά πυ συντελύν στην διαμόρφωσή τυς. Επίσης, δεν ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένα, καθώς δεν περιελάμβαναν μεγάλ αριθμό τάφων, ενώ εξαίρεση απτελύσαν ρισμένα από αυτά πυ περιείχαν μέχρι και 170 τάφυς, όπως τ νεκρταφεί των Αφεντικών στη Νάξ. Πάντως, τ μεγαλύτερ νεκρταφεί της επχής αυτής, πυ γνωρίζυμε, είναι της Χαλανδριανής με αριθμό τάφων πάνω από 600 και χαρακτηρίζεται ως νεκρόπλη. Άλλ παράδειγμα τέτιυ νεκρταφείυ στις Κυκλάδες δεν έχει διαπιστωθεί και είναι τ μναδικό. Από την άλλη μεριά, τάφς είναι αυτός πυ μας δίνει στιχεία για τν νεκρό και την κινωνική τυ θέση μέσα σε έναν ικισμό. Επίσης, τρόπς κατασκευής ενός τάφυ, τύπς τυ, η ταφή, η στάση τυ νεκρύ, αλλά και τα κτερίσματα τυ είναι στιχεία πυ δηλώνυν και διαμρφώνυν μία εικόνα γύρω από την στάση και την αντίληψη τυ ανθρώπυ σχετικά με τν θάνατ. κυρίαρχς τύπς τάφυ στις Κυκλάδες είναι κιβωτιόσχημς είτε απλός είτε διώρφς και παρυσιάζει μερικές διαφρές ανά περιχή. Πρόκειται στην υσία για έναν λάκκ σκαμμέν στ έδαφς χωρίς, όμως, να είναι βαθύς και ι 52 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

71 διαστάσεις τυ είναι σχεδόν ίδιες παντύ. κατασκευή τυ μπρεί να είναι άλλτε φτωχή και άλλτε επιμελημένη και ανάλγα με τν αριθμό των κτερισμάτων μπρεί να διαπιστωθεί εαν η θέση τυ νεκρύ μέσα σε έναν ικισμό ήταν σημαντική ή όχι. Πάντως, πρέπει να τνίσυμε τι στις παιδικές ταφές τα κτερίσματα ήταν σπάνια και δεν ίσχυε τ θέμα της ιδικτησίας. Τα πι συνήθη κτερίσματα ήταν τα αγγεία, καθώς και τα ειδώλια, τα πία παρυσίαζαν πικιλία ως πρς τν τύπ τυς. Ωστόσ, η ερμηνεία τυς πικίλε, καθώς απτελύσαν εικόνες ανώτερης δύναμης και συμβόλιζαν είτε την γνιμότητα, είτε λειτυργύσαν απτρπαϊκά ή δήλωναν μία απασχόληση τυ νεκρύ. ενταφιαμός ήταν η πι συνηθισμένη πρακτική πυ ακλυθύσε κυκλαδίτης, καθώς δεν υπάρχυν καθόλυ στιχεία καύσης. στάση τυ ήταν συνεσταλμένη και ξαπλωνόταν, συνήθως στ δεξί πλευρό, ενώ εξαίρεση απτελεί τ νησί της Σύρυ, όπυ νεκρός ξαπλωνόταν στην αριστερή τυ πλευρά. Γενικότερα, βλέπυμε τι ι κυκλαδίτες φρόντιζαν τη σωρό αμέσως μετά τν θάνατό τυ πρσώπυ. Ίσως, ι κυκλαδίτες να πίστευαν στην ύπαρξη ζωής μετά τν θάνατ. Έχυν γίνει πλλές αναφρές για ένα νησί, τη Νήσ των ακάρων, όπυ εκεί βρισκόταν η πύλη τυ Άδη πυ δηγύσε στν Κάτω Κόσμ. Πάντως, όλα αυτά απτελύν μία υπόθεση πυ δεν δύναται να απδειχθεί. Εν κατακλείδι, βρεθήκαμε μπρστά σε ανθρώπυς, πυ αν και θεωρήθηκαν απόγνι των νελιθικών ανθρώπων, δημιύργησαν έναν πλιτισμό πυ κατάφερε να επιβληθεί στν αιγαιακό χώρ, αλλά και να αφήσει πίσω τυ τ δικό τυ στίγμα, τν δικό τυ χαρακτήρα και την μναδικότητά τυ. 53 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

72 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

73 Π ίν α κ α ς τά φ ω ν τ η ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χ ή ς τ υ Χ α λ κ ύ κ α τ ά Ν τ ύ μ α Χ ρ , σ ε λ.3 K t W < *" w- S φ η (*- g - II S " gj^g- 2 3 'S' 5 δ- S tco- II- II t cn W Q 05 Ι-* - Γ2 < Γ- R α < t C0 %CO CO 5 5 gg* i- 2 3 'S' 3 g.s W 5 < * «- η Φ ι (β»- t Ι-* - t s < g; g* 'S' 3 S-S t f- <-* O CO ω 5* < * «- α «-» C0 CP Ι-* - «- t *, s *5 & - 3s 3 8-S t c- O O CO bo W S III,δ Ιχ ιλ 2 cc " Q CP - <-* J3 S 5 g* - 2 3s 3.* $ D r- O CO δ ξ * d η-,β Φϊ χ 2 CO CO δ q 8 w * W t/v ^ * O- T- - CO H r S- 2 S P w p- - t K W e S-'ffi * <-» * tn t cn -O 2-3. Cr R CO P CO e μ I 3 w 0 P3 73 ( 0 73 w 1 - * C S' ϊ 2 w 5 1/11 ft,, C*) C W θ d * PS 73 2' IJ d * PS 73 w- < O t d ps 73 f«- < t d * PJ 73 t d * -P 73 m- < t g- J3 HC CO Π ΙΝ Α Κ Α Σ 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

74 Π ίν α κ α ς τά φ ω ν τ η ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χ ή ς τ υ Χ α λ κ ύ κ α τ ά Ν τ ύ μ α Χ ρ , σ ε λ.3 κ α ι Π ΙΝ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

75 Π ίν α κ α ς τάφ ω ν τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χ ή ς τ υ Χ α λ κ ύ κ α τ ά Ν τ ύ μ α Χ ρ , σ ελ.3 κ α ι t W - - g. * ^ Π ν' 2 t ρ- 05 Κ ^ 0- cn 11? I - II- -3 O 5 Q i g: S' i: 0? H O 3 g.s VO W C0 W gj S q- κ * 0-8 φ *.8 α x,<d % 05- ^ S 2 0- CD CD 05 si 05 ~n *73 H P O J3 H c 73- < g; I* 8-2 3ί 3 g.s ^ <2 < " w- «-» 0 * κ ^»- (D OQC r-* - ±3 < I* f- 3 V * < - β θ' t δ Κ3 5 ρ-!=,- OQ 05 ρ- - Τ *-» 73 8-ΐ CO w * g* g.s cn 8 ΰ3 C ό-.1r- Pi Φ x: Pi- t/3 w c Q C *-» - O tj * < g; 5* g. 2^ x < p e- s x Q00 O * 0- s 05 K,- 05- <D * 5» x < g; g* 8-2^ 3. S P p p 6* 5 g O I H 73 η ι 73? -6 6 "- g Ik. - < * * «r ---- CO P -* 0 5, -3- * * 73 D 73- Φ < 5 t e cm c -G I ε O I ε I ε O I ε O 5 H73 x σ O C σ 73 O * θ c * =g 0- II * 03 * J3 c * _P 73 Pl- < d * d3 73 pl- < (/3 d * p- < t d * I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

76 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.3 κ α ι Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

77 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σ ελ.40 κ α ι ^ C ( Κ ιβω τιόσ χημς (Β1) Κ ιβω τιόσχημς (Α) Κ ιβω τιόσχημς (Β1)» t» t» t Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Π ενιχρ ή διατήρηση 2 ταφών (μ ία πάνω από την άλλη) 2 Κ υ λ ιν δ ρ ικές π υξίδες Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες -» Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λ ιπ α 1 Κ αντήλα, 1 ικρ ό σ χ η μ α τικό ειδώ λι, 21 ικ ρ ά επίπεδα κ χ ύ λ ια Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λ ιπ α 1 αγγεί Άγνωστς Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λάκες Απρσδιόριστη Δεν σώζνται σ κ ελ ετικ ά κα τά λ ιπ α Α κτέρισ τς ΤΑΦ Σ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘ Σ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦ ΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤ Υ ΚΤΕΡΙΣ ΑΤΑ ϊ* * 0 *8» 0 C Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Άγνωστ χ ι χ ι χ ι Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υ λ η μ έν ς Α σύλητς Α σύλητς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

78 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κα τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.40 κ α ι σ» II - 5, < w Λ χ ^ W 11 Κ ^ W- C/ χ α 5 g; g* ε- 5 S.5 χ C- * α ϊφι Ρ--6 ^ f C/5? χ C * 'g W "2 ( DC- U1 I ε C/5 5 S5 2 ε \ΰ - ρ,τ; χ ^ 5 ι δ-ΐ!λ ^ * 5 α j 2 < g; ίτ ε- 2^ S.S ^ ^ 05 2 Φ ό Ι-) (ί C3 χ = * - * μ- g2" ε- ε < <= σ ρ 5, ί*' s* & 2 s -e -g - μ ρ ε' 5 < - α g* -C -± n - -e c J3-, δ s f. -μ -8 I ε ( Ι χ ^ 2 J3 tin? σ * Q- w Is?1 μ - * C (O *,_J < S cn C - C/5 i 3 μ i μ 73 - δ Κ Ρ3 73 R ^ 2 73 δ 73 O H & * II - II <Λ * -3 I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

79 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σ ελ.40 κ α ι Π ΙΝ Α Κ Α Σ 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

80 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.40 κ α ι 8-1 ι 05 ε - ι-1 "d ιη g, ρ- g. < δ χ" " 2 «- Ι Λ Q ρ χ < g; I* ε- 2 3# 3 S-S d 2 c C W I, O p 8 N s. S - 1 < -ϊ O x s s S5.3. g ^ x P 13- g. ρ- < ^ C- φ W5 W- χ 2 < g; g* ε- 2 3 S' 3 g.$ O' x 7; w ε < w PH J3 Q C 2 * T «Λ ω ΤΡ ε ' π ij t Τ2 <Λ t "03 ε _ d - J3 Τί C/5 03 ε S - C β3 g, ε g.i &- ri S.T2 g, ρ- Ρ. < id Ρ- χ 5' * ρ < - κ.8 * I f!λ Λ -Γ- Ι<Λ χ 2 Γ- C3- ί/5 Γ C/ " Q 2 Χ) <-* J3 2 * * g; I* i- 3-S' I ε O x 5 5 ρ x < g; g*. 2 3 S' 3 g.s 5 Q 5 Ρ < g; g* S' 3 g.s -6 d w c p * <02 2. P I-1 d * «- ddij z: ^ -p p * p -6 ^ C 5 x i's - d g-e ip. P IF 133 O - -< 0 - ρ J μ,-, P P S 2 ^!d ^ < d H -? O' W- 3- «. 7r* φ C0 05 ^ O Jd- Γκ ^ O x e D Ή ρ w 5* w 5 H 73 s I 73 w w pdθ t 73 I * - II </5 Q C- z H, w * J3 d <*- < in 'J3 H,< - P3 I1 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 8 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

81 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.40 κ α ι 1-2 <5 < Ρ - V γί 2 Λ Γ-» 05 Κ " (Ί- "7 (Ί- S * 5 I* Ι 5 ^ S -C - p I.? i s,5^-s s g. P I * < J3 D χ < 0 -σ m jj. 00 -si Ε ι ρ s * < & - 2 ^ 3 δ.* S ΓΊ V' < * (Ί ι 4 C0 Κ ^ CO CO *- "D O S= ε J3 "C ε ρ-,7 «~ 5' S'Έ 1Λ ^ *? erl: d V χ < Ρ- g P ω w ω S- 5- T- 2- -e «< * Q «g H p - σι δ ij, <5 < κ 73 ^ - «-» CO?! (Ί - " g * < ir - 2d^ 3?! < 3 O- s "g *O TP 3 I 2 p p- x Q -3 ±3-? -n "Θ O cn 1 g P 3 e μ 3 5 R! K H 73-3 R ^ S HH 73 R S i 7) * x θ c- * < 3 II Q P- * PI H CO g- * J3 H </5 g. * J3 H I Π ΙΝ Α Κ Α Σ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

82 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σ ελ.40 κ α ι 3-4 ι Ι I χ II *-» ε ; - α χ 03 δ3 1 ε g*u t W Ρ 2 * 'S' s.s c c _ <22 _ <22 5 ^ 0 ens ι ώ I ^ i S g * ^ ^ -p ^ x x-= * -5= ε 03 ΐ ^ < ΪΓ -»-» Γ * χ " - t/3 s * 5 * S'.S. ^ β 2 q < < ΐ p 3 p -6 D _ O -β Ξ < "03. ϊϊ' r 3 Π θ Κ) n T3 R S ί Τ) I 73 O * χ x PJ θ - I IIΛ. * 03 H H s Π ΙΝ Α Κ Α Σ 10 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

83 < κ Ρ 73 ρ- Θ ε< J3 c/} " ε- ρ t -Ρ ρ- ε _,_ fk ' 03 -ρ 73 t CO τ» ε 5 - ε g 03 Ρ 73 t t * S= εh S i I Λ C- * Ρ Ρ-! Β ". /Ν (ί Φ c V f/} ρ-* 0 Κ ^ ρc/- 3 ρ- Ρ * η ρ»- γ <Χ «* </) - < * 0 Κ ^ 05- x i C- Ρ Ρ * I η * * κ Ρ U1 * s * < 1*8-3 -ε* χ < Ρ - d * s * < g* S' 3*5 ρ ρ- 3 P3 < s Ρ 3 3 Ρ O- : c <-» 5- K 0 0 < O. ' 3 fa *8- H I/V * 5-3 ^ * W H χ Ρ - Ρ g, 2-3 Si ri i-i1 * *,«- δ -i Ρ "O h < Q O P < 5 c * <n 5 O CO Ρ n σ < 5- * p.- * x - Pl- 73 ts I s w θ - * 03 :03 H I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 11 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

84 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μ α Χρ. 177, σ ελ.40 κ α ι 7-8 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 12 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

85 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.40 κ α ι % gj ε ρ- S' 5- ΓΙΙ ' g 3 I-* - Ι, - Q n : * B «S' 3.S 1-1 I-1 d * II O d ^ I 'CP. 03 5? -S 5 3- ( ΤΡ ε» - J3 r ( gjs 11 *' S* «- S' n- η Φ C0 Κ C* IT) Φ < Γ5 "»- κ W- O Q Cn r-» - -3 * * gig'i- 2 S S' 3.S Γ3- "O O in O Q «-* 0-1- * J3 < & - 3 g.s 2? rli *jj.8 2 m CP - ε--< * < P ε < I?S.. P f - -& Q 0 J* - x S 3- J3--3 S' 8 * & Γ5 00 = ε S S- J3 T3 S? ^! P5 0 Q kn Λ -Γ- Γ- in w O Q Χ) J3 5 * S' 3 5J I n»-*- * < ΤΡ ε r-* - ±3 - Ι g! S P- x S' r?- B < W O Q C O- "D J3 t * 5 g; g- g- 2 d # 3 g.s ε w < P s S O- J3- * 5-2s-d W I μ 3 θ 3 13 s I 13 S E σ O σ 0 C 13 B Hθ, * -3 I <Λ d J3 p W- < *.3 H in J3 H C/5 * J3 TS Γ5- < <S) s s Π ΙΝ Α Κ Α Σ 13 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

86 < - -β ε< Κ3 CS ε- t τ η -Θ ρ ί e s ε- _d sίλ d ρ * d- Ρ Ρ- δ 3-1 Ρ- η ίπ ΐ < * W- *-* C0 "»- t/5 & ε s - J α τ= δ < w- «-* ω C0 * -»- O t 4 13 δ d- ρ Ρ " Ρ3 -Ί J<1 0 Ρ» Ρ C Q σ - Jd 2 * < g* Ι Ρ χ < - β Q 00-2 Jd Q m 2 χ t < Q e * g- s «S'. S p p p θ W E 5 5 ξ W H c*- (T- 3 <r CO H χ d * Jd < <*ϊ 0 x x d Jd ΐ 3 O θ 5 O I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 14 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

87 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.41 κ α ι ι Χ= ε. W S- h 73 δ5 5. ε Ι ΐ- <*? C5- <0 η II * 1 ε- - < ri- s'? α -* S. α - χ c α κ η- η < ρ-χ»* "- Θ 5-5?. 1/5 "5 S χ= ε W - Q I ε α 2-33 Τί t ρ 3 < ^ 3. ί D ρ C Τ* ε, W - I ε 73 α 2 δ ίλ * δ α 2 2 Κ < III 3 g. S α ρ Ι U t I ε α 2 δ = ε δ α χ ι/5 8 5; ξ* ε- s «*1 - S α 73=, ε W - = ιη I ε " α 2 δ * 33 8 < & l 8-2 Β& 3.5 0^0 Ρί- " «-» I μ S 73 t t s 73 * c θ $ -I 3 S 2 ϊ S' 5 c 73= Ρ5-73= α 73= m- 73= 0 δ 73= (*χ= Ρ χ= (Π-» Ρ * 33 II C * 33 -ρ «β- < α * 33 7 ρ- < C * (Π- < ΙΛ α * (Π- < ιη -3 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 15 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

88 Π ίνακας τάφων της Π ρώ ιμης Επχής τυ Χ αλκύ κατά Ντύμα Χρ. 177, σελ.41 κατ U s? Hi ε δ- Ρ,τ: μ 2^ «- I Β ί <Λ»- "S «-» ε. W ι- α χ J0 "C!Λ ISO 1? II π ε - Ε* μ ι? δ-έ <* 00 Ι-* σ» ε Ι-* U - ^8 is μ t/i 3 β3 gj δ **1- δ- "C λ' «W S? ί ε ^. 2 δ-έ W Ν ε, W - μ 8 S? 5. ε D- μ <Λ u 3» ί 5 Έ J" w Κ) ISO Ι I Ρ ι-- - μ ε < Ι I il's II 2 05 S Ε w* -3- μ - χ -5 ε- < S* Ε 3 μ ρ- P s J0- * P 3 2 ν η S ρ ρ * η 2 * j- S 1! - "- μ ~ Ρ s? -5 * * P J0- μ 0 _ ρ 3 Ι-s μr * μ,χ g. jr η -3-5 ό δ - μ χ S ^ ΐ χ ε < ε- < * ε S «< s p < O- Q 3- μ * I* P I 3 μ 73 3 e s g μ nw 73 S 73 O w w x σ w θ N III IIU0 Q 2- * J3 H -». H * JO - JO H O' Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

89 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.41 κ α ι W»Ι ε ρ- % -g ι? 1 Κ τ - ρ W Ρ -3 < < 33- Φ 33 3* * «ώ 5-3 s -6 ' -'r -Ι αι w ι Κ5 ε - Τ 3 Ι < Τ73 ε W δ- ^ J3 "Ρ CD ΰ5 ε g-i. Κ Τ- <*- Τ- cd C0 03 ε W h Έ t ι g 5-1 ε Ρ- χ 5' ι&? δ-ΐ «ι t t «s 05 Ώ J Q 5 Β Γ g α * < * <5 2 ε - cl t ε- 3- ε _ d ό χ < - κ -5 ~ -3 2 S' ε ε- < -ρ 33-5-S < S-S ρ 3. ^ δ ρ3 <-* Ρ < - " -< η V Ρ-. ^ Τ2 w σ Ι W Ι I 5-1 ε i-g-u Φ Q Ι «Τ- g t - Ι ί * 33 Q δ δ' * - s α- < η μ -e ^ < Ρ ί C-J? -5= ε ι δ- α 1 χ 33 "C ( Κ5, ε 1*1. Χ I t C? S Ι 8-ϊ Q g ρ * Τ Ρ < 3- ρ 00 < -3 ε Ή < 33 Q 33 Ρ I 1 θ 3 73 S δ I δ ι 73 I I I II t * 33 3* 33 "C - < t 3 * 33 r - < Ι Q3- * 33 CD. *.3 CD Ρη Π ΙΝ Α Κ Α Σ 17 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

90 Π ίνα κα ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.41 κ α ι ι W S- ι % ε -.73 κ 5' -R ι w, -g h- η- ** g < s i^ig-l r-p g $ Ι W *7 ε 0-,7= * ^ <*- w Φ Ι ι &Tg Ι «2 φ f* -3 -θ Q W JJ δ 0 - t y, νρ ξr < η w- 00 U ε -,7= «^ 5'?.ΐ Ι f' *-ι " g S κ < ε ρ. ^ α σ, " ε- " Φ- «S' 5- Γ0- O I - W *7 ε Λ? s.'g t I ε g? ^ gj^ig s-g 5 3 θ W 73 S ^ * W H ' E 73 3 H 73 R S OW c O w θ II <λ. * _3 H < * J3 H </5 3-3 V Γ0- < H I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 18 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

91 < Ρ κ P c Hp- t t t -e ε< H -3 CO 3 ε- ±1 CO A d * c- K P c- -p P -p Q n * P t W Ν ΰ S n ε - Ρ,τ: * ^ 2* ij? 3» t t P< O <r κ -c w- Έ t ω t S ε "Π d 5-2» δ-έ CO C <-* 0 κ C<5 5' * -3 2 α * - («5 - CO s«. _ D -* 5 * δ Ρ I - χ-δ Τ!- " s - w η S. S < α 3?; < * 2 * τί c - 0 W S J3- Ν Ρ - < 3-2 κ * δ I W g Λ $-$ - - c--5 pi C C0- -< CO ε < c «^ ιί Ν % Ρ* -w -3 ^ ' Ρ ω Ρ β ~ C- Φ τι S gs 3 * 5 TJ R 2 ρ * θ α ιιπ - * J3 H CO»,<Λ νθ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

92 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.41 κ α ι III * <<5-05 CD 05- (/) Q 11 "3 ιι ^ Ρ Is ε! & s ε - S.-C ι «η ^ Φ 5' ^ Κ Ρ»- -τ-!λ $05- Ι ιι * * ^ ε- 2 2 ^ δ. ω t ρι ) R 3 S-ό -e 2 " ρ ] χ - _ * -1- U 3 ε-φ 23 ς t 05 OJ *? - -5 «< 7 ~Γ * 05 J Θ % 33 β ε 51* x 33 t δ *» ^ 3*? -τ' <Λ rf5 ω < I I? - < t I ε - - r * 33 0 δ < 1-5^ «- «-» e 3 μ Κ S S 73 R S 73 h «73 ί*, f C g5 ( g *: 2, & *? C σ σ σ 73 W θ * 11-3 ι«. - * 33 J3!Λ 0» 33 <' 3 I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 0 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

93 Π ίν α κ α ς τάφων χης Π ρώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τ ύ μ α Χρ. 177, σ ελ.40 κ α ι t Κ ιβω τιόσ χημς (Ε) ι Στρω μέν μ ε σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Απ ρσδιόριστη 1 ικ ρ ή κα ντή λα, 2 ικ ρ ές φ ιά λες μ ε στργγυλή βάση, 2 λεπ ίδες ψ ιανύ, 1 ικ ρ ό γ υ ν α ικ εί ειδώ λι, Κ εφ ά λι + λα ιμ ό ς Π ενιχρ ή ειδω λίυ, 1 διατήρησ η ικ ρ ή χ ά λ κ ιν η στών. περόνη, Αναγνώριση 2 Θ ραύσματα κρανίω ν αλλά διαφ ρετικώ ν τα στά λεπίδων α ν ή κα ν σε ψ ιανύ, περισσότερες Σπνδυλωτά από δύ ταφ ές κελύφ η χ ι ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Ά β δ ε λ ι Ν ά ξ υ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 21 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υλη μένς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

94 < D D t H p- 6 ε<h 33 to ε- S 33 lo 33- to H <3 H 03 t θ O TP TP ε ε 'i < w - I - ~ p "P c/5 C/5 t t O 2 O 0 s g O O d- P H p x S? η W Q ^3 ε g, ε - P. r p- P.-P x ^ 5* ^ 5-?? 0 -C -c p- p- b t w t 0 u B O d- p P to <1 Q r t t Ϊ "DO O Q Q 05 *-* ) 0 «-* t 2 x < g H $ * * ε- 2 3 «S' g.$ r 0 H g x 1 0 p- H W H P < g s e S' * p-ό δ lp 5 5* p d- -P -e ^ ε-1'5 0 x p p - P O-. - P to-i? H 0 ^x -e 0-0 < 33- p δ gr - *-e 2 t 3. - d' P- *' c-?l? * P ^ P Q -p - T* P* 3 S & O 0 Θ 0 x B d d 1-3 * * p p (T- PO H < < O C/5 C/5 VJ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

95 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμης Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μ α Χρ. 177, σελ.40 κα τ Κ ιβω τιόσ χημς (C2) -* Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λ ιπ α 1 ικ ρ ή ραμφόστμη πρόχυς, 1 ικ ρ ή α σ η μένια περόνη, 1 Χ ά λ κ ιν η βελόνα, 3 Θ ραύσματα λεπίδων ψ ιανύ ω Κ ιβω τιόσχημς (Α) π λά κες -» Στρω μέν μ ε σ χισ τ λιθ ικές Π ενιχρ ή διατήρησ η στών. Α κτέρισ τς t Κ ιβω τιόσχημς (C2) Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Π ενιχρή διατήρηση σ κελετικώ ν καταλίπ ω ν 1 ικ ρ ή ραμφόστμη πρόχυς Κ ιβω τιόσχημς (Α) -» ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Απρσδιόριστη Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λιπ α Υ π λ είμ μ α τα αγγείυ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Ρ δ ιυ ά δ ε ς Ν ά ξ υ ΠΡΣΚΕΦΑΛ χ ι χ ι χ ι χ ι Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 3 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υ λ η μ έν ς Α σύλητς Α σύλητς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

96 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ Φ * ι-» 0 05 ι-^ - Ι-* ±3 Κ ^ 05- </ Q 2 < 05 Q?Τ ε- 3 'δ* < - g Q05 - τ C0 05 < 05- Φ < <-* 05 * ** 05- Q 3 < 05 Q * ε- **? < - g η 2 Q g S.-6 Ι g; I ί '^- 3 η C < 55 Ρ- - g* ί* <λ - <Λ,- J? < J3 Q - Γ- J3 < ^ 05- Φ < *-* 05 Κ ^ 05- g; ψ ε- 2 3# 3 *-» Ι ΧΓ σ χ ε -Θ ±3 τ - ±3 0--C ^ <5 < * 05- S φ x 05 χ05- V3 ) Q 05 - S * " gj ε- 2 3^ 3 g.s Χ 05 ί/3 Q05 - J3 05 < * 05- φ 2 ρ* 0 " 05-1/5 * 5 ' I* ε- 3 3*5* 3 g.s ί β 3 ί θ Ρ S 5 50 * 0 8* 0 3* < ί C ί S 6 «σ 50 «θ * J3 «λ *.3 "C <?' *.3 *.3 Τ 05- <.3 Τ2 3" κ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

97 < P Λ D t chd- 00 ON I O -e ε< H J3 t 3 ε- 6 J3 t J3- c H d d- x D H P- 03 ce α w CO ε '- - 5 r-* /Ί D J3 ' -Td CO g, * p- 2* < «itn *-* * p " <r- CO in 8 * «- ic - 2 W- CD q w * * TP ε - s =P 1 CD < ^ ρ r+ < P K " - CO 3 & s O P3 < S O Ppr-f O 00 t Ol I t ON Q (<) -P t I * -P -p OON - D ±s 5 i* i- 2 3 S' 3 g.$ w«o t "O Q 2 S- *O dj s q 3 P < g* - 2 P ' 3 g.$ W- "D O00 «-» - O <-L J3 O 5 g; I*. gj P p Q W«"O»-* <2 θ W W K 25 3 n w 3 S 3 O «R θ d *.3 P m- < CO d * J3 P w- < (O w d * J3 P - < O t 1 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

98 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.42 κ α ι Τσύντα Χρ. Π ΑΕ 188, σελ <-» ε '1 ρ in *!? 5.ε - ρ,-c x 3- «B? -C 0- E C/5 W 11 «* - I D, -3 ή Q W p x < 1 g. 2 si 5 II-e 5 < P- O n O- in W χ Τ-* D3 ε S ι ij μ m II s? ε,«s (O in e5,1 -e <? * ig H d ι "δ= ε υ» J3 μ in t P5 T3 < n- fc ^ 0- «-*- - P< P ε- < * χr-» 1 <D ~P -< x 5 3 δ 2 & C- n n r*^ c - Λ ' i 1! -O < 0-2- c d «r^. O Q Op - r " n- Φ < «-» 0 x n -O * 0 φ 0 3 j s i- <3-1 Q ε <? ε ΐ -s ιν f 5 Λw ri χ ί» m - ' Λ 0 < Ι cn -5= ε O' J3 p m 7 5* - J x? 3- pi Φ 5 in - 0 m i"5 O 3. - ε g t, * - «-» -G <0 m * χ«-* 2 2 c - g- in < ι4 ιΐ -ρ 0 - ρ 8SI < σ ω θ O , Φ D 2 I 5 73 R x 73 R l s H s. rt 4 8 H 0 c-. * II in - -3 «Λ - IS OS C/5 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

99 < χ Ρ Ρ- -Θ ε< J3!Λ ε- ΐ -3 (/) χ -3- CO 3 t Κ ιβω τιόσ χημς (Α) * ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ 6- g g 3- Ρ D- 3- χ " <1 -* t Ή Q 3- Στρω μέν μ ε σ χιτλτθικές π λά κες Π ενιχρή διατήρησ η στών ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Σ τ α υ ρ ό ς Α μ ρ γ ύ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ 00 VO 00 α η * αι α 1 Α ιχ μ ή δόρατς, 1 Χ ά λ κιν εγ χ ειρ ίδ ι, 1 Διώτη π ήλινη φ ιά λη σε θραύσματα, 1 Π ή λινη σ φ α ιρ ική πρόχυς 0 Α σύλητς ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ ΚΑΤΑΣΤΑΣ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

100 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.42 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ κ? c- η Φ Κ ^ 05- C/5 Q - ^. η Ι E:^ *1. _ ϊ-τ - 1 ώ w it* iff ill I J si" -f I Ίι»"ίΐ ί2 - O x <. 2 "2-2? 5 < t C0 W I ε αα - J3 * r-l σ» ε δ* J3 Τ2 </5 2^ I* Ι S % D Q O x w 3 * 3- _ * H 111. D σ ε- t* its ^! θ θ' s H O θ 73 * Ε 5. ε Si 8 Is *S 5 2 ts -β c- «Σ? S' - * J3 H d * J3 r 05- < in E Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 8 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

101 < Ρ P!Λ ρ- e ε< J3 <Λ ε- J3 W.3- -* 00 Κ ιβω τιόσχημς (Α) * -» *'4 Κ ιβω τιόσχημς (D?) -» ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ C C- Ρ C- ρ Ρ ρ Ρ5 ^1 νι Q 05 * Σ ( Ρ - Q C- S χ 3 00 ι 00 Q J? - U1 ι Άγνωστ Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Απρσδιόριστη Απ ρσδιόριστη Λ ίγα στά Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λ ιπ α 1 Χ ά λ κ ιν ς π έλεκυ ς σ <-* 2 ά ρ μ ά ρ ιν α αγγεία, 1 Κυλινδρικός τριπ τήρας από ψ ιανό, Θ ραύσ ματα από δύ π ή λινα αγγεία, Θ ραύσμα 1 π αλέτας από σχιστόλιθ 0 ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Κ ά νρς Α μ ρ γ ύ Π Ρ Ώ Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 2 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υ λη μένς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

102 < % V5 ρ- -6 ε<rh.3 ε- J3 1/5 χ J3- </5 C- Ρ γ4 ρ- ώ- ρ Ρ -si jsj Q f? ί*' Σ t P H QO e- 24 Κ ιβω τιόσ χημς (A) 23 Κ ιβω τιόσ χημς (Α) 22 Κ ιβω τιόσ χημς (Α) t 1» Άγνωστ H-* -*»» Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες -1 Δεν σώζνται σ κ ελ ετικ ά κα τά λ ιπ α π λά κες Απρσδιόριστη Δεν εχει σ χισ τ λιθ ικές Δεν σώζνται σ κ ελ ετικ ά κα τά λ ιπ α Άγνωστ Στρω μέν μ ε σ χισ τ λιθ ικές π λά κες - Δεν σώζνται σ κελ ετικά κα τά λ ιπ α Απρσδιόριστη Δεν σώζνται σ κ ελ ετικ ά κα τά λ ιπ α ΤΑΦΣ θ g g C Ξ χ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Γ λ υ φ ά Π ά ρ υ Π Ρ ώ Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ 00 lo 0 Q? * cn Cn cn 2 α ρ μ ά ρ ιν α δχεία, 1 Αμρφ ειδώλι χ ι 1 αρμάριν ειδώ λι χ ι 3 α ρ μ ά ρ ιν α δ χεία χι 3 Ά μρφα μ α ρ μ ά ρ ιν α ειδώ λια, 1 Κυλινδρικός τριπ τήρας χι ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 0 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υ λ η μ έν ς Α σύλητς Σ υ λ η μ έν ς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

103 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμης Επχής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.42 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ Ι Ι ω ι Κ ιβω τιόσ χημς (Α) π λά κες h-» Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές Α ίγα στά στ πίσω μέρ ς τυ τάφυ 1 α ρ μ ά ρ ιν π ιν ά κ ι 0 Κ ιβω τιόσ χημς (Α) - - π λά κες Ι Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές Κ ρ α νία, στά στήθυς Α κτέρισ τς χ ι Κ ιβω τιόσχημς (Α) Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες Λ είψ α να 5 Λ ίθ ιν ες ψ ήφι, κρ α νί υ, 1 στέινη στά δαχτύλω ν ψ ήφς χι ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ j?. rt c 5 -e e ft. Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ 55 Κ ιβω τιόσχημς (Α) -* ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ Δεν έχ ει σ χισ τ λιθ ικές π λάκες -» Δεν σώζνται σ κ ελ ετικ ά κα τά λ ιπ α 1 α ρ μ ά ρ ιν π ιν ά κ ι 0 ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί υ η μ ό ρ ια Π ά ρ υ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 1 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Σ υλη μένς ΚΑΤΑΣΤΑΣ Α σύλητς Α σύλητς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

104 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Τσύντα ΠΑΕ 188, σελ Κ ιβω τιόσχημς (Β1) -* Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λά κες ι 2 Κ ρανία 56 Κ ιβω τιόσ χημς (Β1) -* Δεν έχει σ χισ τ λιθ ικές π λάκες -* Λ είψ α να κρ α νί υ κ α ι στών, ίσως των χειρώ ν ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Π α ν α γ ία Π ά ρ υ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ 4 Λ ίθ ιν ες ψ ήφ ι, 4 ικ ρ ά τε μ ά χ ια χ ά λ κιν υ σύρματς, 2 αρμάρινα π ιν ά κ ια, 1 Πλακίδι από σχιστόλιθ, 4 Λ επ ίδες ψ ιανύ, 3 Κ ω νικ ί π υρήνες ψ ιανύ, 1 Φιαλίδι από ερυθρό λίθ, 1 αρμάρινη φ ιά λη 1 Π ή λιν δχεί σ υντετριμμέν, 3 Λ επ ίδες ψ ιανύ ΠΡΣΚΕΦΑΛ χ ι χ ι Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 2 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Ασύλητς Α σύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

105 Π ίν α κα ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ ω α ΙI χ 2" w-? S " χ " < ΓΡ Ίd- W- <λ! - < % α _ C Φ 05? &S g ρ- - s_ Λ d- < * 05 ιΐ ^ *- rl ϋκ ι η Φ ^ χ « c 2 < ρ σ «-* ΤΡ ε S - ιη Q Ρ- 2, < * ;Γ -,μ Φ * ΐΛ I. < -ε< d *- id ^ 3 Ιόϊ σ-g: 1 r σ c * «-* ΤΡ ε * δ- ~ Τ2 Q tn< ι. S' - Λ- Φ r- ΠΡ " w g* ε- Βν 3 χ 2 θ' δ j. - pi- x \&ι '2-- C ~ * O <-* < w 33- x σ σ ε s δ- <Λ α 8 l ^ S χ < g* ε- Bf 3*3 ρ ρ 05 x» d % hr *g < S ' w - <λ,λ -O ^, 2 CO - C/3 C/3 σ I 3 & II «Ι «- ι μ φ C Ι«Λ 2 Ρ d < 33- * r-* <3 σ w θ Ε3 S 5 H R S σ W W * 11-3 II w - *.3 H <S). *. H </3 * 33 Q d- * 33 H </) * J3 H <λ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

106 < ρ Ρ ιη (Ρ- -β ε< 23 ιη ρ ε- ρ 23 ιη Ρ 3- ΙΠ Ρ * Ρ- χ Ρ ρ- Q Ρ- S Ρ -si - = ε ί χ 23 ρ! Γ0 φ η- -* χπ 1/5 W- χ 5 θ 3 13 θ* Ζ θ Q «* cn π 00 Λείψανα στών τυ νεκρύ ΔΙΑΤΡΣ' ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ 1 Πήλιν αγγεί σχήματς σκύψυ, 1 Πήλιν αγγεί με βάση "d 0 θ. ±5 ιη 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

107 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ ι *Ι-* ΤΡ ε,.s - F8 33 -ρ Ρ- η % II <α α 2 - ΙΙ-, -3 r < S' w- Γ- C0 - η- ι/3 I α I Ρ < η q ; r ε- Ρ *5* 5 * 5 ρ - ρ r 33- ε π-* * < ^ 5- $ ρ- 2. 2? V0 "0= ε s δ- ~ Q ρ α 5 Ρ < Ι&Α «ri < ρ ρ- S t c C,ΙΛ I» ΤΡ ε 33 -ρ Π III p-s.< ^!ί I <* η- </} Τ3 Qσ - «-».3 ρ 5 Ρ < & cry ε- 2 g. ρ - ΐ» - " 5 ρ ι 2. " Ρ- S1-S -. ρ c: -ρ * τ» ε ~ι 33 "Ρ I χ g; 2- «φ χ Λ»- ^ ^ Q - " 33 Q Ρ < ^ < S' W- χ - rιλ ^ - U-V 2 Ρ - 5 χ < ρ Ρ- 3 ρ C <# Cn % g 2 - Ρ 00 ( * "TO ε s δ- 33 Τί ΙΛ Q w ρ- χ _ w- Φ ίγ (Π " ια Q - Q «ρ χ < ΙΊ- Λ 1ί< 5 χ < ρ ρ- 3 _ C ~ it!? hffl 0-5; I 0-3 Ρ 3 < ί θ 3 5 W S WΊ3 S ά3 S Ά *0 I H *1 *21 < 13» l i-e «θ' C χ σ χ χ σ * θ I II «Λ.. * J3 J3 -.3 «(Π. J3 <Λ s Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

108 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμης Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ ν 00 σ ω O 33 2 t 4-4 g δ g t4 Τ ΤΡ ε ε ε 3 d* % 1-!- 1 μ μ C/5 cη <Λ % Ρ, < Κ 53* χ ^ W- <D w (/5 C ρ- Φ f*5 ^ «<D ^ " CJ- Κ ^ κ ^ t»- CO trt «- " & & & Q Q Q Ρ- Ρ^ - Ρ- β - - r " Ρ- Ρ * w 2 d χ «< α 5 2 * 5 W H r δ- g* ε- ρ- g*. 2 θ' 2 S' 2 # x < δ - Β - 3 S-5 0 ^ ρ w * -β _ χ - δ μ S. -g -g ~ 2 < *5--g? S ±s- * 05 α ^ Τ) - jp Π- * ej W < Ρ r* <,ϊ 0"--δ r-o c _ ^ ~ < <Λπ J αί Ρ χ ^ ^ e π m Q * * - < < - ΐ ρ d 5 s ρ ω <BC φ ι ζί " O C «< -e * ΙΛ 3 p < ^ ** O -s - fi'i 2 p O σ 0 0 P^ θ & s δ i * * * H 03 <D CO CO σ\ Π ΙΝ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

109 < χ ρ t Ρ- -Θ ε<.3 t " ε- ρ J3 t d Λ d- Ρ - Q d- t 111 * «- S δ Ρ5 (<)- " t *-* "C3 ε ι- 2 ds ρ t & ρ- 2, < «8- φ χ t W Κ W- χ (-* ΤΡ ε _.»-»» χ J3 Τ2 t 3 iir.δ ΙίΛ *-* I* W * ** CO LO % χ 3 I 2 Ρ α - ±3 " 2 δ- -03 Q Φ - J3 I α ε cn I h-» O' * S * 5. 3^ 3 S.S 00 r-*- < Π t * S 5 % ε- s % 3 S.S % %. «10 ε-'ζη 1 Τ2 'Λ "2 ρ * " # ν < S* ε- 2 3# Ρ -* Q β ρ I 3 ^ te* -3 & χ S ρ «g.? ε-ρ* χ 2 -g5 χ p Ρ 0 - ~ g: «5-- -? s 3 I S I I χ * Ρ 2. & I θ. * -3 t * d C/5 * -3 cη Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

110 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ Ui S k ξ χ c- -* 05 * 05- &#-* - II- -3 Q 2 < * - 3 «S' - I «ίτη %. -- θ? χ -"3 < < 3 ^ - 0 & I* η c ϋ ρ ό ς ί (? 5 * η. κ I CD ΐΛ cη Τ αι - τ J3 Q 2 < μ' ε- 0- g ^? -g- < C 3, <5 < - w- α ρ Qcn «-* - J3 05- t/" 5 * ε- 3 S.S π?δ I Γ 3 " 05 "» - 2 ό j δ 2. c - C!! < VI ε η < < ε cn 2 - ^ CD Ρ Ψ S* I' % < Κ5 < -Θ ω ρ ί 3 μ & D 2 Β θ* 2S TJ S 2 ό χ *0 μ ρς θ * 11-3 II «Λ. * J3 ιη. J3 ζ/" Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 8 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

111 < Ρ P ( - -Θ ε< 23 Ι ε- Ξ 23 t W 23- t d <1 "Si ε _ - - J3 cn t! 3 O W k 4 TJ <3- Ρ ρ- -3 α (3-2 Ρ!! * ^ «- «φ r- * <Λ Κ ^ C- cη ls s' c- P Φ 2 Λ r- P5 " PJt 5 β W Hi ij ^ c S 4 '2. O c 00 to 00 Q σι ι I 1 & * ηt * - -6 < <α< ε- < «ι 1 P< i U 2" 1 p "2 5 O < I ifil l i cn-η ρ P H H R S ss h * TJ σ 3-23 t 3- * J3 H </) 13 O H θ g O H Π ΙΝ Α Κ Α Σ 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

112 < Ρ Ρ CO Ρ- -β ε< J3 Ι 1=1 ) ε- Ρ3 t <Λ C <2- Ρ Ρ-»-» Ρ Q <2- ί Ρ 00 t 00 α * Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 0 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

113 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τ ύ μα Χρ. 177, σελ.43 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ Ι! Κ) «Λ Φ η κ C5-.ιΐρ ρ ρ N0 Π II-ρ». ι. Wί-*- Ρ ιιί Ρ- Ρ ω is " Q 2 - D 03 <5 < μ- (-» Π* Κ ^ W- 85 I* ε- 2 3^ 3.$ ρ Ρ * 5 ρ «Ι?Ι g, I 'ρ- * ρ g:"s -s ^. Ρ 5 Ρ χ 2. Ρ- 03 ε. Vρ Ρ ΙΛ < 03 5 lit χ α π- χ" α) - ί-* 03 t ρ χ < g; I* 8-5 χ < ρ Ρ < 03- ' <3 ε < 73 0 I W W Ε g s R ^ χ η 73 R S 73 8 & Λ ft q <:» 43 1(0 ί* s -β «3 Ι C 3. J * ' 2 I - -3 c/5 03 ρ «g Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

114 Π ίν α κα ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.43 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ , k e- 5, < δ I δ- ιι ^ * 2 0- CO 11 &*-» - II "2 - V < Ρ - «-* ~.- ε *- -3- ll-s < Λ" ^ 11-3 Ρ Q Ρ χ ρ-p ί * ε * α -ρ to 0 _ ώ* * β "_ Ρ " < ^ Ρ 1-5 ε- " < I g-s ί* -* 2φ - ε- χ ρ -< 2 ^ D Ρ- ι δ - 5. < S- ι? δ Q02 Γ-* - J3 ibw ρ- 2^ 0- β Φ ς C/} 0- ν * 5 &8-2 δ S' 3 δ. 5 Ι - Φ < 0 ΛΛ β J3- -6 χ αι ρ-, < * «- ί χ C/) - ^ 0 * 0 - ^ C/0 * 0 r-*- < c/v Ε I 2 ε- < 5 if -σ= 5: J S Ι 10 Φ < 0 <λ J3- β & & θ W 2 73 S 73 * θ * -3 II. J3 t J3 * -3 1 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

115 < Ρ Ρ p- -e ε< 03 ε- ρ 03 in x 03- C t ν i 5 ε 1-» U ίζ τρ!λ ΐ= ε I* χ 03 -ρ ΙΛ -α D 2! C- Ρ ρ- Q w < η ^ φ Π' «-* Ρϊ χ ιη Κ ^ W- <η S ιΐι ^ w-,β φ * ν (*). 2 C- ΊΡ Ρ VP -α - Q 05 <-* - τ I-L 03 Q 05 - Χ #-» 03 α * ip C*3 Ρ <-» -3 Q - 00 <0 00 η * σ θ' t * S 5 3^ 3 g.s ρ t 1-1 g - t -3- * I ε- < $ 1 rt O -(= «8 -J t 2- x Θ Ρ Φ < 5 -Ρ 5 5- Ρ 5? * ε- Si I % -s 2 " Q -e 03 O W x 3 Tl R ss T w θ τι - 3 II - * 03 H <Λ I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

116 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.43 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ t σ' - "C3 ε ω - & δ 33 V ( μ* *-» ε W - ^δ 33 μ t t Ι t δ δ3 ε - Ρ,μ,? κ 5- «55? 1 * -γ- Β)- 1/3 W I -»-* 33 - Ρ < (3 χ δ y " *1 ρ-,μ S & * ^ - "m w 02 - r- 33 ρ C <η C0-3- Λ -β 33-«2 L?. ρ * -, τ ' Λ ; ρι «Έ, Ρ μ μ ρ μ - ^ Ρ- ^ ρ- < r^- Q- ε* ρ OOP έ"2 < < I 0 < - ε5 2 - < Ρ ω δo S? 2- ε - g-- I κ Π 2" 2- s «Λ ρ * Γ^- μζ! ΙΛ «ω ιι t < ε r*5- (ν5-1ε ) < -- ρ- ρ «3 0? Q pi 33- * t ω χ ε W - ^δ isμ δρ ε - Ρ,μ κ 2" 5' «55'«) Q ) Χ) 33 - ω 6 d < - 0 C- CO w 5 θ 3 β 3 μ * μ-< S < κ μ μ «g- ^ W rt ι -6 «., * «, c* - * 33 * 33 * * J3 </ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

117 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.43 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 188, σελ t I -* t ν Ρ 00 * - Ρ- σ Ρ t S? 1 χ x,? I kn w Φ -* 5 Ι 00- Τ W * ι Ρ *4 Ρ ιι t ι ε S η ό g ε ε Ρ- σ ε - J3 "Ρ t ν Ι 00 * ΤΡ _ _ ε w δ- J3 ρ t -<ι * C3 ε, r- 73 t θ % " Q05 «-» - <-* ±1 Ρ- - ft - < (- J3 " Q05 Ι-* - J3 Q 2 ν' - P# S-S ί? 5-5. < - Ε-!. «. Γ 00-? 3 < 00 *«- -ρ ΙΛ Έ 00- ^ f ίλ W Ρί ^ fc -δ _ η π ι I Λ ε ΐ Ρ,. < δ ρ j < «0» 05 C3-05- < Ρ "5,2. «f Χ 3 Γ Ρ η--β %, - lli'i'd ρ 2* ρ-ξ? η f χ! W gjf l - r, -2 θ'. 6--C.2 S«Ρ- <Λ g. J S* ^ -C Ρ ~ η 5, ρ- 2, < * χ < - R φ x ^ S C/ ( Ρ< Ρ.1 ; Ρ Ρ- «* < J3 Ρ 73., ιι W < 5- «- (π Q σ δ- ±3 * 5 & ε- 2 ' g S.S -Ρ _ Ρ.., g?7= -ρ ρ- ~ 73 c -θ η σ 5 I 3 73 R 73 Ε θ - - *. J3 J3 (. " J3 -.. ±3 S Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

118 < Ρ κ Ρ ΙΛ rt ρ- β ε <.3 " ε- f* ρ 33 1/5 χ 33-3 Ρ 3- Ί ω ω C ρ * d- < ρ- cn ω 03 * C3 ε S δ- _ 3 33 ρ t g S 5.ε ρ- -ρ χ 5* ζ- ι? 1 χ -τ ΙΛ 05 ί Φ 3 2 φ g g 3- p Ρ jv ω Ρ -3 Q 3- ρ ν 00 Q 5* σ t σ -ρ ρ 00 Ρ ιι ω cn ε ρ». -S' α ρ ε ε Ρ- Q -6. ΐ Ρ 42 χ η χ- Τ3 Ρ- 33- ε - Ρ ^? < -5 < ^ -Ρ η φ 3 * W φ <Λ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

119 < ρ ιλ ρ- ω OJ cn I μ -Θ ε< J3 ε- J3 c C χ C- ρ- -3 Q C- Ρ τ» ε ~Ι'.3 Τη 8 ζ, W ζ* Q t W & < - < * ^ -? Β (/}«-* η <Χ W ς/5 S «-» φ 0 χ " " W* 0- (/) </ 3 5 θ S W*?! 5f f * * s 5 i» η ft β «δ' Q W -ρ. I κ-* σ\ ι < χ ε ±s- "2. &* < Τ3=? - g * g η 2 S 3 σ J3- Ρ- Ρ I θ. * J3 - * _3 C/5 S Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

120 < t Ρ- ω 00 OJ <1 I μ -6 ε< J3 ε-.3 J3- d "D3 ε S - d C ΙΛ 3 μ ι S 5. d- Q ρ- p- t Γ*5 <c g. p- r- * W CD W Φ tn w cn r* x (VJ- </ S r- C/ - w ΰ- Τ2 Ρ ν SI - θ- Q r ω χ ρ <-3 Q d- 5 Ρ 00 ) 00 Q * σ' S i< d σ' 2. - s - χ?. < α < U S- Ρ 2 < d D Q ε 2 O' Q 21 < ρ < w -S * CO -* * J?. έ-2 ΐ χ * ε ρ Ρ ρ -6 'β I* - " ω < Ρ W Ρ η 2 0 «w σ' η 1 Q d- * J3 Q 5- * J3 ιη is Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

121 < Ρ <Λ ρ- -6 ε<.3 </- ε- J3 ίλ m t C 142 Κ ιβω τιόσ χημς (Β1) t ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ Κ C «Ρ Ρ- α 3- $ Ρ Στρω μέν μ ε σ χισ τ λιθ ικές π λά κες ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Α κ ρ ω τ η ρ ά κ ι Σ ίφ ν υ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ 00 5 Q f?* ~Ί Ι ι Ι 4 Π ή λ ιν α αγγεία, 1 όνωτ κύπ ελλ, 1 αρμάρινη φ ιά λ η, 1 Χάλκινη λαβίδα, Στ ανώτερ 1 Λ επ ίδα τά φ β ρ έθ η κα ν ψ ιανύ, 3 λ είψ α ν α 2 κ α κ ό τεχ ν α Κρανίων, Λίγα λ ίθ ιν α π τηνά, στά ανθρώπυ ικ ρ ά λ ίθ ιν α στν κατώ τερ σ φ α ιρ ίδ ια τάφ α δ ιά τρ η τα ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ χ ι Α σύλητς ΠΡΣΚΕΦΑΛ ΚΑΤΑΣΤΑΣ SS Π ΙΝ Α Κ Α Σ 4 -ί 10 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

122 Π ίν α κα ς τάφων της Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Ν τύμα Χρ. 177, σελ.43 κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ *<-» ΤΡ ε - 03 μ 11 «-* - 1I-D "U 1 if, -3 *. " 5; - S S.S * x! 3 S3 p p 2 ~ cp 0 E- ε- * 1? w- * Hi li- < - '03 < w -Ρ σ\ Τ33 ε ^ - 03 μ αι «-* ΤΡ ε Ή * 03 β Ι Ι 5.11 ρ- m Φ i kn r- 15.-g f! OQ O- 03 * 5 g; I* i- 3 S.S R 2 ^ p x $ g p 3 w I b Ε I; 2 <& -e ^ ^ ^ U O! <5 P -5 S? Sg.1 5*? * t/3 C* O Q P Χ! 03 * < gig* S' 3 x < p- 3 ΤΡ ε δ- 03 "Ρ ι/3 S? 5*1 ε HU i g Λ C * "g t f» w(-*- < -S p? 0. ε- h < -O ε- < t 1 D _ < H d- -e 0 s c_ if x 2 - -δ Φ 5.^ r P O! 3 x) r; <0 i 5- = - < r 0- g 0 ;3^ i p 5-05 U0 x 05 </ < 0 I 3 μ g u i W 3H 73 s 5 73 E θ 73 I S 73 - * -3 II. ί*' 03 </} Q C- * 03 * 03 "Ρ «- < Π ΙΝ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

123 < χ Ρ t ρ- -6 ε< 33 ε- ΐ 33 ίΐ 33- C χ Ρ C- Ρ Ρ- Ρ- ρ Ρ Ρ3-4 "4 α (Π * Ρ Q Ρ- 14 Κ ιβω τιόσ χημς (A?) Απρσδιόριστ -» Λ είψ α να στών νεκρ ύ 148 Κ ιβω τιόσ χημς (A?) Απρσδιόριστ -* Λ είψ α να στών νεκρύ ΤΑΦΣ ΤΥΠΣ ΑΡΙΘΣ ΡΦΩΝ ΔΑΠΕΔ ΤΑΦΕΣ ΔΙΑΤΡΣ ΣΚΕΛΕΤΥ Ν ε κ ρ τ α φ ε ί Β α θ ύ Σ ίφ ν υ Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Ρ 00 νρ 40 Q η * - θ' ^4 -VI 2 Π ή λινες π υξίδες, μ ία κ υ λ ιν δ ρ ικ ή κ α ι μ ία σ φ α ιρ ική χι 1 Π ή λινη κ υ λ ιν δ ρ ικ ή π υξίδα, 10 Λίθινες ψήφι χι ΚΤΕΡΙΣΑΤΑ ΠΡΣΚΕΦΑΛ Π ΙΝ ΑΚΑΣ 51 ΚΑΤΑΣΤΑΣ Ασύλητς Ασύλητς Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

124 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ * =τ 5 - * χ ε ±3 r "S s Ρ.3 0- μ * W < α i* r- Γ5 Κ ^ C ρ< Ρ ε- < I I D 3 3 < - _ π -3- S π - χ g ϋ ξ* 2 - ^3!Γ < ' Ρ- " - ΙΛ - ι - -* < μ- 05 Ι Ρ ε - c/5 * J3 -Sj 2 ε -e d I S -3 --μ * < C-* " π ια πi *- < Ί S < Ρ. ώ ε- < «* <00 ι -3- Ρ -6 I-D - Ρ ^ Q 0- * J3 C/5 5. I - < ^ W ^ _ χπ?1 C- "* π- ί 1Λ ΙΛ < μ- -=- σ= -Θ - w < * «- S φ x ια πι πr-l - Ρ < Ρ ε- < I5 Ρ ρ -δ W- Γί r* r* < Ρ p ~ < fi μ- Ρ σ * J3-5= - % ε -e ϋ ϊι I Ρ -3 --μ lit * μ η φ x g 3 Ι-* ϊΐ κ Π ' * W- π - Ρ< Ρ ε- < 3 <- J * 5 5 & &- * J3 I w SS W 3 3 θ Ε Ε 3 Ε S' 0 ^ rt ft «-Q «Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

125 Π ίν α κα ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κα τ Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ ν t 3-13? ^δ-ι * * * V- 05 I II " S 5 g* ε- B.S _ g S' c ρ χ < is? fi * τ: < Ρ σ -» -3 II <Λ 3 - < ρ< Λ 1 2. ξ - κ ^ 05- <,s Ι *2 C5-05 jf- J3 ΐ - 05 Λ C D <.5? u Λ Λ ί C0 C 3. s' ε5 ί δ η elf Ρ Κ -3 - μ Q 11 δ Ιρk W- 05 < -6? Ρ < Ρ ε- < 3--C * 05- t_, W *-6 ρ- ρ ρ ρ 2-5 «gj ρ Ρ C - Ρ β * J3 05 Q 2 - ^ g* ε- 2 S# 3.$ σ^ g. 8 e. ρ ι-ι 3 - δ- Ρ w -Γ5 s- < - χ- σ -μ.5 4J - - "2 < σ - * - I μ 3 θ $ t " Ν ΙΙΙ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

126 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ t t S Ι ι II Ρ* ν Φ Λ ΙΙ'Λ 2 - Ι "3 8 ιι I' J S * 5 & ε- 3# 3 δ t - δ ά-,β * d- σ SP - - C/5 Q 2- * < 3 ιι < α lit,δ Ι - «Λ 2 (*5- <Λ αoj r- - J3 S 5 % g* ε- 3# 5 χ < δ - D t j χ χ ; c u ^ ρ «< ε- 2-» ρ < -g -g Si? 0 P P J? fn ^ η < Ρ Ρ ~ ^ C* η -* < Ρ C- * -Ρ C/5 t ι * C- «ε 1-5 Τ- /Ν 0 ^3 -Τί δ 5. ξ η ζ: η- φ «Γ*5 W- 2- -β Ρ< Ρ ε- < 0) t * -ί 3 α. Λ 5τ- 3 " ^ &. _ S-e 1-6 * * s δ * ^Ιί I 3 5 Β θ' - 5 g -< χ θ - -Ρ </5 $ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

127 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ t VO Ι 1 " 2 ε ε δ η II -χ Pm % «,«8 g 8. «-» - II-D C/5 8? g; - 2 S# g.s 03- * 03-? t?b P O w 45 2 ί p is» i*-#. 5? t g O x - * 11^5 t ΈτΊ? I I f Λ 03 -Τ g, - 5, < «C B O j C/5 05 O c/5 8 5 g; g* - 2 S# 3 g.s 05 5» H-* & fc5 O 3 p % c: 3; 03-2: f g? β. ΙΛ - d- H C/5 t t δ i cn O05 I-* - ** 03 Φ < r-4 05 K ** 05- cn δ q 2 2 «< g; J* S' S «< 0 p- 3 3 H P 0. ιλ -3 Q g t S- H 5 ~ < π -7Γ- σ δ ε δ η 11 --μ l? K 2" g- i <B 2 I" * C/5 O < g; I* ε- 2 3# 3 g.s I gj * v l < ε- -O? g; ΐ e 4p x * 2 p- «ϊ ρ. Bj C C5 05 & % J «.» I. - * J3 H cn 3 θ s H 13 δ I O W 8 δ μ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

128 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. 18, σελ ω ω 5 ι - θ Ι μ lit S 8 ΙΙ< 2 Γ*5- C/5 < " ΐ C, II ρ <ρ I α- χ - ' 3 II «Λ ι-»- - ρ< Ρ I< e ' * 3' ρ ιϊ ρ, 3Ι1 ε ϊ - ρ <» < J3 t Q Λ ι- I g-s1 ^ <. - 2 t-1 ζτ </) <-*- β Ρ< Ρ I < ΕΓ -r- 03- J3 * ρ? 3 ρ 2 ^ l-c ε ι $ ω * 5C ρ. S' < * δ 6 ί < " "2 C,2 c * 2 Έ * S; c ) ρ χ -S' * Α ^ Q ί J-ΙΛ f*- Ρ < [<Λ ^ 1/5 < - Ρ is* Ρ ^ - t Γ-* Γ < Κ μ- " ιλ * 03 3 θ 3 ΤΙ S 3 TJ θ TJ I Τ) I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

129 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά B snquet C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. ΠΑΕ 18, σελ c -ρ σι 8 β5. ε Ρ,Χ ^ 5- η- *-» Ρ< Ρ ε- < W 03 w C 2 -ί δ-g δ ΐ - * -6 Χ? &- ^ 0-? < -8 ^ Ρ -8 ^ S Ρ:5 ρ- w ρ Β--Ρ -ρ 2- -ΐ -Ρ _3 &* Φ S is. * < ρ Ρ < I J3 σ - * Ρ3 *.?? 111' ill ρ- _ <Πr-» Φ Γ5 " Γ5- - <-* G Ρ< Ρ ε- < J3- -. ϊρ Φ Λ J σ - LP J3- * Q 5 ε i - " t w -e Ρ < <?.- _ cr η (Π C ρ * t 1 1 m c 1 cn P CO t Q H x i5 s P- P T) J3 < P -. ~ 2 OO J3- i 3 W 3 δ W θ χ S *- I I I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

130 Π ίν α κ α ς τά φ ω ν τ η ς Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χ ή ς τ υ Χ α λ κ ύ κ α τ ά B s n q u e t C , σ ελ κ α ι Τ σ ύ ν τα Χ ρ. Π Α Ε 1 8, σ ελ ω σι δ ΙΙ δ? * C5 W- κ ^ ω -<ι 5 1 δ Λ i ν «g,<λ g 05- α σ - J3 i 3 3 s D 2! W- ϊ 5* 0 < 0 3 θ' Ρ3 *-» 3 3 Q ε- < J3 < 3 χ - 5 J3 S </) I 3 3 χ Ε I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 58 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

131 < P x D ( H Q- -e ε < H t ε- t W ±st H c & x Χ P H ρ ω ce ω Ol cn 3.5 ε l! x 3 --C t e! p- S < w x ~ Φ ςs- r (/ ) r0- D «$ & w H, cλ r-f O -3 & 00 t Ol I t t Q * (O I < w I c- «*-* -G P<P ε- < E3 * *< -P P l-l -3 Q c- 5 P -p 00 t ^ Q w * * 8- < P * H-* 4 * 11 p2!p ; JL-S < J3 O' x 5- * & i «g - ' O 5 O «S P -3 J3 -< *l$ f f 5! *?!-* i*' C P P 5 ω g! P < < c- 3 R S 5 * θ O t t Q 2- * J3 H m H Π ΙΝ Α Κ Α Σ 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

132 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. 18, σελ ω ι θ' if #-* 03 ε -.. κ C < * W- 0- Ε II <Λ <*- Ί <Ρ ε- < χ -, *!Ι J=s * r-» CO *?ί- ^ ίπ i 3 & 3 I * Κ ΤΙ s 4 ΤΙ R ^ Τ Β θ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 0 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

133 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρ ώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά B s n q u e t C , σελ κ α ι Τσύντα Χρ. 18, σελ Ν ΙΙΙ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

134 < P κ P t H p- 03 -P Θ w e ε<h.3 t 3 - -P t w.3- to d- K D H ρ ω ce -p? ί- x ε e ϊ! Ag. λ gs KJ~ (*! 0 J V) C w- c/ 3 P3 tp Pnr-f O 00 t n I t t Q Pi * -P t I h- -P -p P H QO c- 5 P 00 t JO Q pi * O t-» - O J3 OQ C -» O- J3 n D 5 - ^ x O d (O i- C -S P p -3? -p s' - x g - *C3 -P- O- P- ^ < -3 J3 p- w g ^ Pi δ 2 3g- B r?. t C = -e x -D 3 i h - ϋ n O <D P W I I 3 p' &* < 03 O I pd 3 Pd Pd R S Pd pd θ D OQ t t * -P I Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 2 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

135 < < - -Θ ε< J3 t ) ε- t Cfl χ J3- CO C ώ- 0 - t Cfi ι II? δ - Φ 5 χ " 05- t -» Ι -=- "5= 05 g-e g!ι! g. % Ζ. < * 05- ω * Γ5 " 05- t 5 3 μ 31 Q Φ ζ f 1 0) r-f 00 t cn I t cn Q 05 * - ι -» -& Φ <-» Q C- S 0 τ 00 t _t Q 05 * "D ί < C α ί? ( 05 Ρ 2 5 -β ^ ^ r* C* < < Ρ < Ρ 3 ίϊ1-0 t &* β - ^ - < r </) 05 t S3 χ Q 05 *-» Τ 05 < * - ι-* 03,1^* W- * ιι ε V -ρ * 3 msj < σ I η μ S θ t Ι J3 - * -3 t Ή Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 3 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

136 % Ρ to ρ- -Θ ε<.3 ιη ω D ε- 33 t χ 3S- ( C * C- Ρ ρ ω +. SI t -=- Τ» ε C- s r I S t n< ^ P- _ p- CO K c- ^ </} Θ 3 1 i D Z Ρ Ρη 00 t σι I t σ * NO I -fi Ρ Q t _to Q η * to is 2 -G* Z p 0 n -3 x < T3 O PC g. 2 3 ώ H ε- PC --6 5* 3 < I t TP V = σ * 33 ts p x P - - w 2. -D -e - ^ CO 00 ^ 2 < H β W w 3 ω ω 0 s w 1 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

137 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμ η ς Επχής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Β α ρ ύ χα Ειρ , σελ σι «-» ε 03 Τ3 - < χ «^ CD σ- 0 Κ ^ 0- CD CD 2 < g g* ε- 3 # g. S Ρ Ρ Q C- Ι * S S l-l Γ P < I 0 ξ g-s r p- S t: V - p p- Bb llg-i - l L < Ρ I 0»-*- D 8"U 0 ΐ Q Ρ W OS S' " 5 * S - α g J3 " ε- η - < ε ω ι-» ε s δ- π 03 Ι φ ε S - 03 μ ΙΛ t S3 U ~ - ε δ β φ g: ρ- *". γι <, Ρ Φ η κ -* μ -r; 3 <Λ Ρ» s * χ q w ρ χ <. ρ 0 ^ 3 ν < Ρ- g Ρώ- 1 - = ε δ- Γ L V CD Ρ- g. < 0 ^ Φ ε- g D ^ 5 % ~ 0- CD t I0- «-* <8 Ρ- Φ C- I μ μ 3 13 R ί 5 3 lds δ tq ft SI S δ «c σ C x u «H & Q 2- Ί O [I CD *.3 H CD * J3 * IJ3 H CD * -3 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 5 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

138 < % Ι D- -Θ ε< 03 3 " ε- <-* c 03 Ι & th d "S= ε - 03 "C t O ri O- I s «c- K 0 H χ S n- ε < t - p O Q 05 r- - <-» 03 T5 O Q 2 - O «* 03 O 5» θ E * 5 ef ffl g I ft ft 8 Js. fs50 c Q w - cn Oi t 05 *» - 03 Π < 5 < < 2 S H, d- to C ~ O - ~D < g.03-- r " Cn 1 -c d- H g ό ^ Ϊ- ill jf 05-2 gj-2 2 "2 " C - ~ Q 3 H *13 s T) w H * 03 H Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

139 Π ίν α κ α ς τάφων της Π ρ ώ ιμ η ς Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Κντλέων Ν.. 170, σελ & III- is S W «-» I t II " ασν *-* - II, -3 γ ' Q 05 - II-, -3 * ρ 2. Κ II «- ν e- 5 «1 Ι- Ρ < 1 μ 3 μ 73 0 I % I ί 10 ϊ* Ρ3. ' 3 73 R 7) S W θ' Q C- I * 3 Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 7 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

140 <: Ρ D - -6 ε < J2 <Λ ε- 5 λ.3- <Λ S& 3 μ e η η?ν \ 00 * -3- </) Ι 1 3 μ 31 * ι Χ ρ - g ε < t i -J * cn ι ( 2-8 < ι. < w Ρ- Ρ 3 2 Ρ 3 Ρ 2' < <.5? C C-ΙΛ i * < ρ τ; 5?3 C Ε** 1 * ρ <Λ d c 2 05 ε*^ -1 - Ρ S i ρ "2 Ρ - 3 *3 P-J3 ρ- - < - < J3 «ϊ S Ρ -Ρ ξ ι ε r*- Ρ* < ξ 3 3 «θ Q C Α ΙΙΙΙ 1 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

141 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λκ ύ κ α τά Κντλέων Ν.. 170, σελ V II " 5 $ #5 I? s Γ-5 II?,- r- - f5- to g c/5 < -d-,. t II t O II 11-3 H cn Q I-* O- OQ05 -, g5 < * - II-D <-* - II il II, -3 0 I jr ±ί t T- f d H, O0 CO t O H Q O- OQ 05 <-* -.3 "D OQO S- O t-l ±3 O Q O <-* O- "O r- 03 O trv r- O k. O 03- i * I- S 15- Έ s < S 0 d. W f-n O < < < 05 1/5 % 23- ΙΛ W,R 0* 2 P- 05 ια ΙΛ I jr ±j t T- r d fo H, -.3* 2 00 t O d q <-» O- O OQ05 *-* O' "O g p "S P O < -5- < O< V-» Zi Vi 3-J? 3- <Λ K O H Γ0., Ιό p P. 0-5 '8* -1? fn- 5 λ, 5 too- < 03- Ι<Λ O d 3 05»-* O- O O 05 «-» * O «-* 03 OO g p "O P S ft d- c/5 ^t/5 J f Ijr ills re ε ιη t < 03-. <Λ «Λ t O - 03 t 2. % 6 -g-? s? S < 3 2 "2 p. 05 O 3 d 3-c 3-</} I w O -1 θ 5 2 S s TJ» S- II, -3 O 05 *-* O' "O r-* 03 O 05 O' O 03 OQ 05 O- 03 O Q 05 r* O- E Tl O W θ g - II H 1Λ O O <3 03 c (n- < Π ΙΝ Α Κ Α Σ 6 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

142 Π ίν α κ α ς τάφων τη ς Π ρώ ιμης Ε π χής τυ Χ α λ κ ύ κ α τά E d g r , σελ Π ΙΝ Α Κ Α Σ 7 0 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

143 Πίνακας κιερισμάτων της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ κατά Στέφαν Κ. 103, κ α ι Παπαθανασόπυλ Γ. 161, r ι ρ C <05 Ρ < C g3- J3-3 Ρ * r-*. ε- < C J3 Ρ * ' * 5 < Λ σ <SY <λ διό -ρ 3 Π Ρ Ω Ι Π Ρ Ω Ι Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Ε Π Χ Χ Α Λ Κ Υ Ν ε κ ρ τα φ ε ί Κ α ρ β υ ν ό λ α κ κ ω ν Ν ε κ ρ τα φ ε ί Ν ά ξ υ Κ έ λ η ς Ν ά ξ υ 5β Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

144 Πίνακας κτερισμάτων της Πρώιμης Επχής τυ Χαλκύ κατά Στέφαν K. 106, σ κ α ι Παπαθανασόπυλ Γ. 161, σ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

145 < Ω Ω </) Q τ: * -3 c/5 ΐ 33 (/} W χ -3- C C- δ Ω- Ω < ν 00 6 ν Ω Ω Ω Ω S5 Ω Q - 3 C - ^Ω Κ) νω s 03 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

146 * νθ CO cn * 0 Q QS3 Q O- c * O' t vo CJ t Π ΙΝ Α Κ Α Σ 7 4 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

147 NH s ι Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

148 vo -P Cn 00 cn vo 7; 0 D 8 Q O- c * vo CO 00 4 ΠΙΝ. 0\ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

149 r c c- Ω Ω- 00 <1 Ω Ω g S Ω Q - C - ν m u Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

150 00 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

151 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

152 Εικ. 1 - Τπγραφικό σχεδιάγραμμα των Αγ. Αναργύρων της Νά υ (Dums 177, 34, εικ. 17). ι Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

153 Εικ. 2 - περιχή τυ νεκρταφείυ των Απλωμάτων (Κντλέων 170, 147). 11 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

154 But. 4 - Τπγραφικό σχεδιάγραμμα ίων τάφων τυ νεκρταφείυ Ακρωτήρι της Νάξυ (Dums 177, 33, εικ. 15). Εικ. 5 - Χαμηλό βραχώδες έξαρμα από τν τάφ 8 τυ νεκρταφείυ Ακρωτήρι της Νάξυ (Dums 177, pl.v g). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

155 Εικ. 6 - Τπγραφικό σχεδιάγραμμα ίων τάφων τυ νεκρταφείυ Λάκκυδες της Νάξυ (Dums 177, 32). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

156 Ετκ. 7 - Εξέδρα τυ τάφυ 10 στ νεκρταφεί Λάκκυδες (Dums 177, pi. Ill c). Εικ. 8 - Εξέδρα τυ τάφυ 18 στ νεκρταφεί Λάκκυδες (Dums 177, pi. Ill e). V Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

157 Εικ. - Εγχυτρισμός στη Φυλακωπή ιης ήλυ (Brber 14, 87, εικ. 57). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly VI

158 Εικ. 10 -Τύπι κιβωτιόσχημων τάφων στα νεκρταφεία Λάκκυδες, Πλαστηράς και Ρδινάδες (Dums 177, 44, εικ. 36). Εικ Τύπι κιβωτιόσχημων τάφων στ νεκρταφεί Ακρωτήρι της Νάξυ (Dums 177, 52, εικ. 37). νπ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

159 Εικ Τύπι κιβωτιόσχημων τάφων στ νεκρταφεί Αγ. Αναργύρων της Νάξυ (Dums 177, 52, εικ. 38). Εικ Τύπ τάφων στα νεκρταφεία Χαλανδριανή, Άβδελι και Λάκκυδες A της Νάξυ (Dums 177, 52, εικ ). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

160 Ειχ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 1 στ Ακρωτήρι της Νάξυ (Dums 177, pi. ). Ειχ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 1 στις Λάκκυδες της Νάξυ (Dums 177, pi. Ill g). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

161 Ενκ Καλυπτήρια πλάκα τυ τάφυ 6 των Αγ. Αναργύρων της Νάξυ (Dums 177, pi. IV g). Εικ Καλυπτήρια πλάκα τυ τάφυ 20 των Αγ. Αναργύρων της Νάξυ (Dums 177, pi. I b). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

162 Εικ Πρωχκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 17 στ Ακρωτήρι της Νάξυ στρωμένς με σχιστλιθικές πλάκες (Dums 177, pi. I ). Εικ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 11 στν Πλαστηρά της Νάξυ στρωμένς με σχιστλιθικές πλάκες (Dums 177, pi. I g). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

163 Εικ. 1-0 Πρωχκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 21 των Αγ. Αναργύρων της Νάξυ στρωμένς με σχιστλιθικές πλάκες (Dums 177, pi. I h). Εικ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 1 στ Άβδελι της Νάξυ τύπυ Ε (Dunis 177, pi. II c). xii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

164 EtK Πρσόψεις τάφων από την Χαλανδριανή της Σύρυ (Τσύντας 18, πιν. 7). xiii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

165 Etx Ενταφιασμός νεκρύ σε συνεσταλμένη στάση στν τάφ 12 των Αγ. Αναργύρων της Νάξυ (Dums 177, pi. VII d). Ενκ Ενταφιασμός νεκρύ σε συνεσταλμένη στάση στν τάφ 25 των Λάκκυδων της Νάξυ (Dums 177, pi. IV α). IV Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

166 Ειχ Σκελετί τάφων Σύρυ σε στάση συνεσταλμένη (Τσύντας 18, ntv. ). V Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

167 Εικ Πρωχκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 22 στ Ακρωτήρι της Νάξυ. Ίσως παιδική ταφή (Dums 177, pi. ). Εικ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς στ Ακρωτήρι της Νάξυ. Ίσως παιδική ταφή (Dums 177, pi. ). VI Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

168 Εικ Πρωχκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 4 στ Ακρωτήρι της Νάξυ. Ταφή δύ νεκρών (Dums 177, pi. V e). Εικ Πρωτκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 16 στ Ακρωτήρι της Νάξυ. Ταφή δύ νεκρών (Dums 177, pi. VIII g). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

169 Εικ. 2 - Τπγραφικό σχεδιάγραμμα χων χάφων χυ νεκρχαφείυ Πλασχήρας χης Νάξυ (Dums 177, 33). Εικ Πρωχκυκλαδικός Κχβωχιόσχημς χάφς 1 σχν Πλασχήρα χης Νάξυ. χι κυκλαδικύ χαρακχήρα (Dums 177, pi. I c). xviii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

170 Εικ Πρωχκυκλαδικός Κιβωτιόσχημς τάφς 20 στυς Αγ. Αναργύρυς της Νάξυ. (Dums 177, pi. I h). Etx Άλλη όψη τυ Πρωτκυκλαδικύ τάφυ 20 στυς Αγ. Αναργύρυς της Νάξυ. (Dums 177, pi. I e). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

171 Εικ. 33 Πρωχκυκλαδικός ιάφς I στις Λάκκυδες A χης Νάξυ. (Dums 177, pi. I b). Εικ. 34 Πρωχκυκλαδικός χάφς II σχις Λάκκυδες A χης Νάξυ. (Dums 177, pi. I d). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

172 Euc Πρωτκυκλαδικός τάφς III στις Λάκκυδες A της Νάξυ. (Dums 177, pi. I e). Ειχ Πρωτκυκλαδικός τάφς IV στις Λάκκυδες A της Νάξυ. (Dums 177, pi. I f). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

173 Ετκ Τπγραφικό σχεδιάγραμμα των τάφων τυ νεκρταφείων Ρδινάδες και Άβδελι της Νάξυ (Dums 177, 35, εικ. 18). Ετκ Πρωτκυκλαδικός τάφς 1 σττς Ρδινάδες της Νάξυ. (Dums 177, pi. II h). II Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

174 Εικ. 3 - Πρωχκυκλαδικός τάφς 6 στυς Αγ. Ανάργυρυσ Νάξυ. (Dums 177, pi. VI b). Εικ Πρωτκυκλαδικός τάφς στυς αγ. Ανάργυρυς της Νάξυ. (Dums 177, pi. VI g). xxiii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

175 Ειχ. 41- Κχερίσμαχα από πρωχκυκλαδικό χάφ χης Αμργύ (Brber 13, 83, εικ.55). IV Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

176 Εικ Χάλκινη Αιχμή Λόγχης ΠΚ II Αμργός, Νεκρταφεί Σταυρύ. Τάφς 12. (Παπαθανασόπυλς 181, 131). EtK Χάλκινη Αιχμή Λόγχης ΠΚΙΙ Αμργός, Νεκρταφεί Δωκαθισμάτων. Τάφς 14. (Παπαθανασόπυλς 181, 131). V Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

177 Ενκ Πήλινη Χαρακιή Πυξίδα ΠΚ (Παπαθανασόπυλς 181, 150). Εικ Πήλιν Χαρακιό αγγεί ΠΚ 1 Δεσπτικό, Νεκριαφεί Λειβαδιύ. Τάφς 134. (Παπαθανασόπυλς 181, 153). VI Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

178 Ειχ αρμάρινη Καντήλα ΠΚ I Πάρς, Νεκρταφεί Γλυφών. Τάφς 24. (Παπαθανασόπυλς 181, 16). Ειχ Βιλόσχημ ειδώλι από τν τάφ στ Ακρωτήρι της Νάξυ (Dums 177, pi. I h). V11 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

179 Εικ. 4 - Αεμβσειδές εμβαματδχεί. Νάξς (Lcy 18, 277). Εικ Πλία εγχάρακτα σε πρωτκυκλαδικά αγγεία (Brber 13, 16, εικ. 1). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

180 Εικ Πήλιν τηγανδειδές Σκέυς ΠΚ. Ανω Κυφνήσι (Ζαφειρπύλυ 1, 4, εικ. 5). Εικ Φιάλη (Dums 177, pi. VIII, ί). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

181 Etx Ραμφόστμη Φιάλη ΠΚ II Νάξς, Νεκρταφεί Σπεδύ. Τάφς 10. (Παπαθανασόπυλς 181, 15). Εικ Ραμφόστμη Πρόχυς ΠΚΙΙ Νάξς, Νεκρταφεί Σπεδύ. Τάφς 10. (Παπαθανασόπυλς 181, 156). Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

182 Ειχ Πήλιν Τηγανειδές Σκεύς ΠΚΙΙ Νάξς, Νεκρταφεί Λύρυ. Τάφς 26. (Παπαθανασόπυλς 181, 171). Ενχ Εξωτερική επιφάνεια Πήλινυ Τηγανειδύς Σκεύυς ΠΚ II Σύρς, Νεκρταφεί Χαλανδριανής. Τάφς 174. (Παπαθανασόπυλς 181, 175). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

183 Ειχ Εσωτερική επιφάνεια Πήλινυ Τηγανειδύς Σκεύυς ΠΚ II Σύρς, Νεκρταφεί Χαλανδριανής. Τάφς 174. (Παπαθανασόπυλς 181, 175). Ειχ Πήλινη Χαρακτή Πυξίδα ΠΚ II Σύρς, Νεκρταφεί Χαλανδριανής. Τάφς 264. (Παπαθανασόπυλς 181, 153). ΧΧΧ11 Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

184 Etx Πήλινη Γραπτή Πυξίδα ΠΚ II Σύρς, Νεκρταφεί Χαλανδριανής. Τάφς 271. (Παπαθανασόπυλς 181, 163). Εικ. 5 - Γυναικεί Κυκλαδικό Ειδώλι ΠΚ II Αμργός, Νεκρταφεί Δωκαθισμάτων. Τάφς 14. (Παπαθανασόπυλς 181, 188). xxxiii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

185 Εικ Γυναικεί Κυκλαδικό Ειδώλι ΠΚ II Σύρς, Νεκρταφεί Χαλανδριανής. (Παπαθανασόπυλς 181, 187). Εικ Ασημένια φιάλη από την Αμργό (Brber 13, 10, εικ. 80). IV Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

186 Εικ Κυκλαδικά ειδώλια ΠΚ II. Νάξς, Νεκρταφεί Λύρυ. Τάφς 26. (Παπαθαναασόπυλς 181, ). V Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

187 Εικ Εργαλεία από iptv ΠΚ II. Νά ς, Νεκρταφεί Σπεδύ. Τάφς 11 (Παπαθανασόπυλς 181, 121). Ενκ Κώνι ψιανύ ΠΚ II. Πάρς, Νεκρταφεί Παναγίας. Τάφς 56 (Παπαθανασόπυλς 181, 121). VI Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

188 Εικ αρμάριν Δχεί ΠΚ II Νάξς, Νεκρταφεί Καρβυνλάκκων. Τάφς 2. (ΓΊαπαθανασόπυλς 181, 166). Εικ Απιόσχημ αγγεί της ΠΚ από την Νάξ. (Lcy 18, 273, εικ.6β). χχχνπ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

189 Ειχ Πρσφρές ΠΚ ταφής στ Άνω Κυφνήσι (Ζαφειρπύλυ 170, 214, εικ. 4) Εικ «Αυλητής» της Κέρυ ΠΚ II Κέρς, Τάφς Α. (Παπαθανασόπυλς 181, 212 Etx «Αρπιστής» της Κέρς, Τάφς Α. (Παπαθανασόπυλς 181, 206). xxxviii Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

190 Εικ. 6 - Τπγραφικό σχεδιάγραμμα τάφων τυ νεκρταφείυ Καλγριές της ήλυ (Παπαδπύλυ 165, 510, σχεδ. 2). I Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

191 Βιβλιγραφικές Συυτιιγραφίες AAA Αρχαιλγικά Ανάλεκτα ε Αθηνών ΑΔ Αρχαιλγικό Δελιί ΑΕ Αρχαιλγική Εφημερίδα ASCS Americn Schl f Clssicl Studies BSA Annul f the British Schl t Athens Έργν Έργν της εν Αθήναις Αρχαιλγικής Εταιρείας ΠΑΕ Πρακτικά χης εν Αθήναις Αρχαιλγικής Εταιρείας Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

192 Βιβλιγραφία 1. Brber, R.L. 14, Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ στις Κυκλάδες, Εθνική Τράπεζα, Αθήνα. 2. Bsnquet, R. C , «Prehistric Grves in Syr», BSA. 3. Brdbnk, C. 2000, An Islnd Archelgy f the Erly Cycldes, Cmbridge University Press. 4. Βαρύχα, E , «Κυκλαδικί τάφι της Πάρυ», ΑΕ. 5. Cskey, J. 177, Kephl : A lte Nelithic Settlement nd Cemetery, Vlume I, Americn Schl f Clssicl Studies, Princetn. 6. Dums, C. 177, Erly Brnze Age Buril Hbits in Cycldes, Gtebrg. 7. Dums, C. Grve types nd Buril Custms, 8. Dums, C. 173, «Grve types nd relted buril Prctices during the Cycldic Erly Brnze Age»στ Explntin f Culture Chnge, dels in Prehistiy, Lndn.. Ντύρας,. 2000, Πρωτκυκλαδικός Πλιτισμός, Συλλγή Ν.Π. Γυλανδρή, Ίδρυμα Γυλανδρή-υσεί Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα. 10. Ντύρας,. 13, Κυκλαδικός Πλιτισμός, Νάξς κατά την 3^ χιλιεάα π.χ., υσεί Γυλανδρή, Αθήνα. 11. Ντύρας,. 14, Πρωτκυκλαδική Κινωνία: ια απόπειρα πρσέγγισης τυ κόσμυ της νόησης, Ανάτυπ από τα πρακτικά τυ Α Συνεδρίυ με θέμα «Νάξς δια μέσυ των αιώνων», Αθήνα. 12. Ντύρας,. 164, «Κέρς, Α.Δ 1 Χρνικά. Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

193 13. Edgr, C. C , «Pre-histric tmbs t Pels», BSA. 14. Ζαφειρπύλυ, Φ. 165, Α.Δ Χρνικά. 15. Ζαφειρπύλυ, Φ. 165, «Κέρς», Α.Δ Χρνικά. 16. Ζαφειρπύλυ, Φ. 170, Α.Δ 25 Χρνικά. 17. Ζαφειρπύλυ, Φ. 171, Σήμα ΠΚ ταφής, AAA IV. 18. Ζαφειρπύλυ, Φ. 171, Α.Δ 26 Χρνικά. 1. Ζαφειρπύλυ, Φ. 184, The Chrnlgy fkmps Grup in The Prehistric Cycldes, Cntributin t wrkshp n Cycldic Chrnlgy, c Gillivry - R.L.N. Deprtment f Clssicl Archelgy, Edinburgh. 20. Ζαφειρπύλυ, Φ. 175, «στρακα εκ Κέρυ», AAA VIII. 21. Zervs, Ch. 157, L Art des Cycldes, Pris. 22. Κντλέων, N.. 170, «Ανασκαφαί εν Νάξω», ΠΑΕ. 23. Κντλέων, Ν.. 171, «Ανασκαφαί εν Νάξω», ΠΑΕ. 24. Κντλέων, Ν.. 172, «Ανασκαφαί εν Νάξω, ΠΑΕ. 25. Lcy, A.D. 18, Ελληνική Κεραμεική της Επχής τυ Χαλκύ, Καρδαμίτσα, Αθήνα. 26. Λαμπρινυδάκης, Β. 175, «Θρησκεία», ΠΑΕ. 27. Perles, Κ. 2001, The Erly Nelithic Greece, Cmbridge University Press. 28. Παπαδπύλυ, 165, «ήλς», Α.Δ. Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

194 2. Παπαθανασόπυλς, Γ. 181, Νελιθικά Κυκλαδικά, Εκδόσεις «έλισσα», Αθήνα. 30. Παπαθανασόπυλς, Γ. 161, «Κυκλαδικά Νά υ, Α.Δ 17Α Χρνικά. Renfrew, C. 172, Emergence f Civiliztin: The Cycldes nd the Aegen the trird illenium B.C., Lndn 31. Renfrew, C. 11, T Κυκλαδικό πνεύμα, Συλλγή Ν.Π. Γυλανδρή, Ίδρυμα Γυλανδρή-υσεί Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα. 32. Rmbch, 2000, Kyklden I, die Frilite Brnzezeit grb und siedlungsbefunde, Deutsches Arclgisches institum. 33. Στέφανς, K , «Ανασκαφαι εν Νάξω *, ΠΑΕ. 34. Σωτηρακπύλυ, Π. I. 1, Ακρωτήρι Θήρας : Νελιθική και η Πρώιμη Επχή τυ Χαλκύ επί τη βάσει της κεραριεικής, εν Αθήναις Αρχαιλγική Εταιρεία, Αθήνα. 35. Treuil,R. et l. 16, ι Πλιτισμί τυ Αιγαίυ, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, Αθήνα. 36. Τσύντας, , «Κυκλαδικά Ι-ΙΙ», Α.Ε. Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly

195 ΠΑΝΕΠΙΣΤΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Institutinl Repsitry - Librry & Infrmtin Centre - University f Thessly