Κ.Ε.Ε. ΠΡΩΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Βαςικέσ Οικονοµικέσ Έννοιεσ

Transcript

1 1 Κ.Ε.Ε. ΠΡΩΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Βαςικέσ Οικονοµικέσ Έννοιεσ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτόςεισ τησ µορφόσ ςωςτό-λϊθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Καταναλωτικϊ και καταναλωτϊ αγαθϊ εύναι ταυτόςηµεσ ϋννοιεσ. Λ 2. Σο αυτοκύνητο µιασ επιχεύρηςησ εύναι κεφαλαιουχικό αγαθό. Λ 3. Η βενζύνη εύναι διαρκϋσ αγαθό. Λ 4. Η ϋννοια τησ αγορϊσ περιλαµβϊνει και τα µϋςα µε τα οπούα µπορεύ να πραγµατοποιηθεύ µια αγοραπωληςύα. Λ 5. Αν µια οικονοµύα παρϊγει ςε ϋνα ςηµεύο κϊτω από την καµπύλη των παραγωγικών τησ δυνατοτότων, τότε οριςµϋνοι ό όλοι οι παραγωγικού ςυντελεςτϋσ τησ υποαπαςχολούνται. Λ 6. Ο ςυνδυαςµόσ που αντιςτοιχεύ ςε ϋνα ςηµεύο πϊνω από την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων εύναι ανϋφικτοσ. Λ 7. Ο καταµεριςµόσ των ϋργων δηµιουργεύ µόνο προβλόµατα ςε µια οικονοµύα. Λ 8. Οι ροϋσ που εµφανύζονται ςτο οικονοµικό κύκλωµα ϋχουν πϊντοτε το ύδιο µϋγεθοσ. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ εύναι α) όλα τα διαρκό αγαθϊ. β) όλα τα καταναλωτϊ αγαθϊ. γ) µόνο τα αγαθϊ που χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγικό διαδικαςύα από την οπούα παρϊγονται ϊλλα αγαθϊ δ) µόνο τα αγαθϊ που χρηςιµοποιούνται για την ϊµεςη ικανοπούηςη των αναγκών του ανθρώπου. 2. Ποιο από τα παρακϊτω εύναι καταναλωτό αγαθό; α) Σο ηλεκτρικό ρεύµα β) Σο βιβλύο γ) Σο τραπϋζι δ) Σο αυτοκύνητο 3. Η καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων δεύχνει α) τον κεφαλαιουχικό εξοπλιςµό µιασ οικονοµύασ. β) την ποςότητα των παραγωγικών ςυντελεςτών µιασ οικονοµύασ. γ) το βαθµό ανϊπτυξησ µιασ οικονοµύασ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 4. Αν µια οικονοµύα παρϊγει ςε ϋνα ςηµεύο κϊτω από την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων, τότε ςυνεπϊγεται α) ότι η οικονοµύα παρϊγει περιςςότερα καταναλωτικϊ παρϊ κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ. β) ότι η οικονοµύα δεν παρϊγει αρκετϊ κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ. γ) ότι η οικονοµύα απαςχολεύ πλόρωσ όλουσ τουσ παραγωγικούσ τησ ςυντελεςτϋσ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 5. Ϊνα από τα πλεονεκτόµατα του καταµεριςµού των ϋργων εύναι ότι α) τα νοικοκυριϊ παρϊγουν µόνα τουσ ςχεδόν όλα τα αγαθϊ που καταναλώνουν. β) η εργαςύα κϊθε ατόµου εύναι ανεξϊρτητη από την εργαςύα των ϊλλων µελών τησ κοινωνύασ. γ) κϊθε ϊτοµο κϊνει ταυτόχρονα πολλϋσ δουλειϋσ και δεν πλόττει. δ) κϊθε ϊτοµο µπορεύ να απαςχοληθεύ εκεύ που µπορεύ να αποδώςει περιςςότερο. 6. Σο βαςικό οικονοµικό πρόβληµα κϊθε χώρασ εύναι α) η ανεπαρκόσ εκπαύδευςη των εργαζοµϋνων. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 1

2 2 β) η κακό οργϊνωςη των επιχειρόςεων. γ) η ςχετικό ϋλλειψη των παραγωγικών ςυντελεςτών. δ) η ελλιπόσ ενηµϋρωςη των επιχειρόςεων για τισ ανϊγκεσ των καταναλωτών. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. χρόµα, ϋδαφοσ, κεφϊλαιο, προώόν Ο ςυντελεςτόσ περιλαµβϊνει όλα τα που χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγικό διαδικαςύα για την παραγωγό ϊλλων προώόντων. 2. ςύςτηµα, ϊτοµο, αγαθό, πρόβληµα Σο οικονοµικό κϊθε κοινωνύασ προϋρχεται από τη διαφορϊ που υπϊρχει µεταξύ του πλόθουσ των αναγκών που οι ϊνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιόςουν και του περιοριςµϋνου όγκου των που υπϊρχουν για την ικανοπούηςη αυτών των αναγκών. 3. κύκλωµα, εύδοσ, ςύνολο, πλεόναςµα Ο όροσ οικονοµικό χαρακτηρύζει το των ςχϋςεων που δηµιουργούνται µεταξύ των βαςικών µονϊδων ενόσ οικονοµικού ςυςτόµατοσ. 4. ϊτοµο, κύκλωµα, αποτϋλεςµα, αγαθό Κϊθε οικονοµικό εύναι παραγωγικόσ διαδικαςύασ ςτην οπούα χρηςιµοποιούνται οι ςυντελεςτϋσ τησ παραγωγόσ. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Ποια εύναι τα τϋςςερα ερωτόµατα που εκφρϊζουν τα γενικϊ προβλόµατα που µελετϊ η Πολιτικό Οικονοµύα; 2. Σι εύναι οικονοµικϊ αγαθϊ και τι ελεύθερα αγαθϊ; 3. ε ποιεσ κατηγορύεσ ταξινοµούνται τα οικονοµικϊ αγαθϊ; 4. Σι εύναι αγορϊ; 5. Ποια εύναι η βαςικό επιδύωξη του νοικοκυριού; 6. Ποιεσ εύναι οι οικονοµικϋσ αποφϊςεισ που παύρνει το νοικοκυριό ςχετικϊ µε τη χρηςιµοπούηςη του ειςοδόµατόσ του; Να αναφϋρετε τϋςςερισ παρϊγοντεσ που επηρεϊζουν αυτϋσ τισ αποφϊςεισ. 7. Ποιοσ εύναι ο αντικειµενικόσ ςκοπόσ τησ επιχεύρηςησ; 8. Ποιοσ εύναι ο αντικειµενικόσ ςκοπόσ των εργατικών ςωµατεύων; 9. Ποια εύναι η βαςικό επιδύωξη του κρϊτουσ; 10. Σι ςηµαύνει παραγωγικό διαδικαςύα; 11. ε ποιεσ κατηγορύεσ ταξινοµούνται οι παραγωγικού ςυντελεςτϋσ και τι περιλαµβϊνει η κϊθε κατηγορύα; 12. Σι δεύχνει η καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων; 13. Σι ςηµαύνει ο όροσ κόςτοσ ευκαιρύασ; 14. Σι εύναι καταµεριςµόσ των ϋργων ό τησ εργαςύασ; 15. Ποια εύναι τα πλεονεκτόµατα του καταµεριςµού των ϋργων; 16. Σι εύναι χρόµα; 17. Ποιεσ ροϋσ εµφανύζονται ςτο διϊγραµµα του οικονοµικού κυκλώµατοσ; 18. Ποιο εύναι το κύριο οικονοµικό πρόβληµα κϊθε κοινωνύασ; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. χεδιϊςτε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ και ερµηνεύςτε το διϊγραµµα. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 2

3 3 2. Περιγρϊψτε τισ ροϋσ αγαθών, παραγωγικών ςυντελεςτών και χρόµατοσ που εµφανύζονται ςτο διϊγραµµα του οικονοµικού κυκλώµατοσ. 3. Εξηγόςτε γιατύ ο καταµεριςµόσ των ϋργων οδηγεύ ςτην αύξηςη τησ παραγωγόσ. 4. Ϊςτω ότι µια οικονοµύα παρϊγει µόνο δύο αγαθϊ, Φ και Χ, χρηςιµοποιώντασ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ µε την υπϊρχουςα τεχνολογύα. Οι µϋγιςτοι ςυνδυαςµού ποςοτότων του Φ και Χ που εύναι δυνατόν να παραχθούν δύνονται ςτον παρακϊτω πύνακα: α) Να καταςκευϊςετε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων και να υπολογύςετε το κόςτοσ ευκαιρύασ του Φ ςε όρουσ του Χ και του Χ ςε όρουσ του Φ. Εύναι οι ςυνδυαςµού Κ (Φ = 80, Χ = 25) και Π (Φ = 150, Χ = 25) εφικτού και γιατύ; β) Εϊν η ποςότητα του Φ εύναι 94, να υπολογύςετε µε τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ τη µϋγιςτη ποςότητα του Χ. Εύναι ο ςυνδυαςµόσ Μ (Φ = 101, Χ = 27) εφικτόσ και γιατύ; γ) Τποθϋςτε ότι µια τεχνολογικό ανακϊλυψη κϊνει εφικτό την αύξηςη τησ παραγωγόσ του Χ κατϊ 20%. Να καταςκευϊςετε τη νϋα καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων. 5. την παραπϊνω ϊςκηςη, υποθϋςτε ότι οι µϋγιςτοι ςυνδυαςµού ποςοτότων του Φ και Χ που εύναι δυνατόν να παραχθούν, δύνονται από τη ςχϋςη: Χ = 100-2Φ. α) Να καταςκευϊςετε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων και να υπολογύςετε το κόςτοσ ευκαιρύασ του Χ ςε όρουσ του Φ. Σι παρατηρεύτε; β) Εύναι οι ςυνδυαςµού Α (Φ = 25, Χ = 55) και Β (Φ = 30, Χ = 35) εφικτού και γιατύ; ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Σο ύδιο αγαθό ανϊλογα µε τη χρόςη του, µπορεύ να εύναι κεφαλαιουχικό ό καταναλωτικό αγαθό. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Εϊν µια οικονοµύα παρϊγει ς ϋνα ςηµεύο κϊτω από την καµπύλη των παραγωγικών δυνατοτότων και θϋλει να αυξόςει την παραγωγό του ενόσ αγαθού, τότε θα πρϋπει οπωςδόποτε να µειώςει την παραγωγό του ϊλλου. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 3. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Σο κύριο οικονοµικό πρόβληµα κϊθε κοινωνύασ εύναι η ςχετικό ϋλλειψη αγαθών. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 3

4 4 ΕΤΣΕΡΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Η ζήτηςη των αγαθών ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Κϊθε φορϊ που µεταβϊλλεται η τιµό ενόσ αγαθού, µεταβϊλλεται και η ζότηςό του. Λ 2. Όταν αυξϊνεται η τιµό ενόσ αγαθού, η ζότηςό του µειώνεται. Λ 3. Αν δυο αγαθϊ εύναι υποκατϊςτατα και µειωθεύ η τιµό του ενόσ, τότε θα αυξηθεύ η ζότηςη του ϊλλου. Λ 4. Αν δυο αγαθϊ εύναι ςυµπληρωµατικϊ και αυξηθεύ η ζότηςη του ενόσ, τότε θα µειωθεύ η ζότηςη του ϊλλου. Λ 5. Όταν ΕD < 1, η ζότηςη εύναι ελαςτικό. Λ 6. Αν η ζότηςη εύναι ελαςτικό και µειωθεύ η τιµό, η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών θα αυξηθεύ. Λ 7. Αν η ζότηςη εύναι ανελαςτικό και µειωθεύ η τιµό, η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών θα µειωθεύ. Λ 8. Η ειςοδηµατικό ελαςτικότητα των κανονικών αγαθών εύναι αρνητικό. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Η γραφικό παρϊςταςη τησ ςυνϊρτηςησ τησ ζότηςησ που ϋχει τον τύπο: QD = α + βρ α) εύναι ευθεύα γραµµό. β) εύναι καµπύλη. γ) εύναι ιςοςκελόσ υπερβολό. δ) θα µπορούςε να εύναι οτιδόποτε από τα παραπϊνω. 2. Ποια από τα παρακϊτω αγαθϊ εύναι ςυµπληρωµατικϊ; α) Σο κραςύ και η µπύρα β) Σα ςπύρτα και ο αναπτόρασ γ) Σο βούτυρο και η µαργαρύνη δ) Η φωτογραφικό µηχανό και το φιλµ. 3. Αν τα αγαθϊ Φ και Χ εύναι υποκατϊςτατα, µια αύξηςη τησ τιµόσ του Φ, θα επιφϋρει α) µεύωςη ςτη ζότηςη του Φ. β) αύξηςη ςτη ζότηςη του Χ. γ) αύξηςη ςτη ζητούµενη ποςότητα του Φ και µεύωςη ςτη ζητούµενη ποςότητα του Χ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 4. Σα αγαθϊ των οπούων η ζότηςη µειώνεται όταν αυξϊνεται το ειςόδηµα των καταναλωτών, ονοµϊζονται α) κανονικϊ αγαθϊ. β) κατώτερα αγαθϊ. γ) ςυµπληρωµατικϊ αγαθϊ. δ) υποκατϊςτατα αγαθϊ. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. παραγωγό, αγορϊ, χρηςιµότητα, ςυµπεριφορϊ Η επιδύωξη τησ µϋγιςτησ αποτελεύ το βαςικό χαρακτηριςτικό τησ του καταναλωτό ςτη ζότηςη αγαθών. 2. διϊρκεια, ϋνταςη, ικανοπούηςη, παραγωγό Όςο αυξϊνεται η ποςότητα ενόσ ςυγκεκριµϋνου αγαθού που χρηςιµοποιεύται για την ικανοπούηςη µιασ ανϊγκησ, τόςο η αυτόσ τησ ανϊγκησ µειώνεται, ώςπου επϋρχεται πλόρησ ό κορεςµόσ. 3. προςφορϊ, παραγωγό, ελαςτικότητα, ποιότητα, τιµό, ζότηςη Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 4

5 5 Η ποςοςτιαύα µεταβολό τησ ζητούµενησ ποςότητασ ωσ προσ την ποςοςτιαύα µεταβολό τησ τιµόσ ονοµϊζεται ωσ προσ την. 4. ποςότητα, ελαςτικότητα, τιµό, προςφορϊ Όταν η καµπύλη ζότηςησ εύναι ιςοςκελόσ υπερβολό, τότε ςε όλο το µόκοσ τησ καµπύλησ η τησ ζότηςησ εύναι ςε απόλυτη ύςη µε τη µονϊδα. 5. πραγµατικό, αρνητικό, θετικό, ειςοδηµατικό Η ελαςτικότητα των κανονικών αγαθών εύναι. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι εύναι οικονοµικϋσ ανϊγκεσ; 2. Ποιεσ εύναι οι ιδιότητεσ των αναγκών; 3. Ποιοι εύναι οι βαςικού λόγοι που ςυντελούν ςτον πολλαπλαςιαςµό και ςτην εξϋλιξη των αναγκών; 4. Σι ςηµαύνει ορθολογικόσ καταναλωτόσ; 5. Πότε ο ορθολογικόσ καταναλωτόσ βρύςκεται ςε ιςορροπύα; 6. Σι αναφϋρει ο νόµοσ τησ ζότηςησ; 7. Σι εύναι η καµπύλη ζότηςησ; 8. ε τι διαφϋρει η ατοµικό από την αγοραύα καµπύλη ζότηςησ; 9. Ποιοι παρϊγοντεσ δεχόµαςτε ότι παραµϋνουν ςταθερού όταν µελετϊµε τισ µεταβολϋσ ςτισ ζητούµενεσ ποςότητεσ ενόσ αγαθού καθώσ µεταβϊλλεται η τιµό του; 10. Ποιοι εύναι οι βαςικότεροι προςδιοριςτικού παρϊγοντεσ τησ ζότηςησ; 11. Σι εύναι υποκατϊςτατα αγαθϊ; 12. Σι εύναι ςυµπληρωµατικϊ αγαθϊ; 13. Σι εύναι ελαςτικότητα ζότηςησ; 14. Πότε η ζότηςη χαρακτηρύζεται ελαςτικό και πότε ανελαςτικό; 15. Σι εύναι ειςοδηµατικό ελαςτικότητα; 16. Σι εύναι κανονικό και τι κατώτερο αγαθό; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Περιγρϊψτε µε τη βοόθεια διαγρϊµµατοσ τη διαφορϊ µεταξύ τησ µεταβολόσ τησ ζητούµενησ ποςότητασ και τησ µεταβολόσ τησ ζότηςησ. 2. εύξτε διαγραµµατικϊ πώσ η αύξηςη τησ τιµόσ του µοςχαρύςιου κρϋατοσ επηρεϊζει τη ζότηςη του χοιρινού κρϋατοσ. 3. Η ζότηςη ενόσ αγαθού Φ δύνεται από τη ςυνϊρτηςη: QD = Ρ. α) Να παραςταθεύ γραφικϊ η ζότηςη του Φ. β) Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα τησ ζότηςησ ςτα ςηµεύα: Α (Ρ1, Q1), Β (Ρ2, Q2), Γ (Ρ3, Q3), όταν Ρ1 = 150, Ρ2 = 100 και Ρ3 = 50. Σι παρατηρεύτε; 4. Ϊςτω ότι η τοξοειδόσ ελαςτικότητα εύναι ΕΑΒ = - 1,75 και Α (ΡΑ = 20, QΑ = 15), Β (ΡΒ = 15, QΒ = ;). α) Να υπολογύςετε το QΒ. β) Να επαληθεύςετε µε τα παραπϊνω δεδοµϋνα ότι ΕΑ > ΕΑΒ > ΕΒ 5. ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ: α) Να βρεθεύ η ειςοδηµατικό ελαςτικότητα E YA (από το Α ςτο Β). β) Να βρεθεύ η ελαςτικότητα ζότηςησ ΕΒ. 6. Αρχικϊ η ζητούµενη ποςότητα εύναι 20 µονϊδεσ. Αν µειωθεύ η τιµό κατϊ 10% (ED = - 2) και µετϊ αυξηθεύ το ειςόδηµα (ΕΤ = 1) και η τελικό ζητούµενη ποςότητα εύναι 30 µονϊδεσ, να βρεθεύ η ποςοςτιαύα µεταβολό του ειςοδόµατοσ. 7. την τιµό ΡΑ = 10 δρχ., η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό Φ εύναι δρχ. Αν µειωθεύ η τιµό του Φ από ΡΑ = 10 δρχ. ςε ΡΒ = 8 δρχ. (ceteris paribus) και η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό Φ αυξηθεύ κατϊ 20%, να υπολογιςτεύ η ελαςτικότητα τησ ζότηςησ ςτο ςηµεύο Α (ΡΑ, QΑ). Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 5

6 6 ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. Επιλέξτε τη ςωςτή απάντηςη, θέτοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Ποια από τα παρακϊτω αγαθϊ εύναι υποκατϊςτατα; α) Σο ψυγεύο και το ηλεκτρικό ρεύµα β) Η φούςτα και η µπλούζα γ) Σο µόλο και το πορτοκϊλι δ) Όλα τα παραπϊνω Β. ικαιολογήςτε την απάντηςή ςασ. 2. Α. Επιλέξτε τη ςωςτή απάντηςη, θέτοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Μια αύξηςη τησ τιµόσ του καφϋ, θα επιφϋρει α) αύξηςη ςτη ζητούµενη ποςότητα τησ ζϊχαρησ. β) µεύωςη ςτη ζότηςη τησ ζϊχαρησ. γ) µεύωςη ςτη ζότηςη του καφϋ. δ) αύξηςη ςτη ζητούµενη ποςότητα του καφϋ. Β. ικαιολογήςτε την απάντηςή ςασ. ΣΡΙΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Η παραγωγή τησ επιχείρηςησ και το κόςτοσ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ Ερωτόςεισ τησ µορφόσ ςωςτό-λϊθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Η οικονοµικό επιςτόµη διακρύνει δύο περιόδουσ παραγωγόσ, τη βραχυχρόνια και τη µακροχρόνια. Λ 2. τη µακροχρόνια περύοδο παραγωγόσ, όλοι οι παραγωγικού ςυντελεςτϋσ εύναι ςταθερού. Λ 3. Όταν το οριακό προώόν γύνεται µηδϋν, το ςυνολικό προώόν αποκτϊ τη µϋγιςτη τιµό του. Λ 4. Ο νόµοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ ιςχύει µόνο ςτη µακροχρόνια περύοδο που η τεχνολογύα µεταβϊλλεται. Λ 5. Οι δαπϊνεσ που καταβϊλλονται για τουσ µεταβλητούσ ςυντελεςτϋσ αποτελούν το ςταθερό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ. Λ 6. Σο οριακό κόςτοσ δεύχνει το ρυθµό µε τον οπούο µεταβϊλλεται το ςυνολικό κόςτοσ, όταν µεταβϊλλεται η παραγωγό κατϊ µύα µονϊδα. Λ 7. Η καµπύλη του οριακού κόςτουσ ανερχόµενη ςυναντϊ τισ καµπύλεσ του µϋςου µεταβλητού και του µϋςου ςυνολικού κόςτουσ ςτα κατώτατα ςηµεύα τουσ. Λ 8. Όταν το µϋςο προώόν λαµβϊνει τη µεγαλύτερη τιµό του, το µϋςο µεταβλητό κόςτοσ λαµβϊνει τη µικρότερη τιµό του. Λ 9. Όταν αυξϊνεται το οριακό προώόν, αυξϊνεται και το οριακό κόςτοσ. Λ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 6

7 7 10. Η καµπύλη του οριακού κόςτουσ βρύςκεται κϊτω από την καµπύλη του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ όςο το τελευταύο µειώνεται. Λ 11. Η καθοδικό πορεύα τησ καµπύλησ του µϋςου και οριακού κόςτουσ ςτη µακροχρόνια περύοδο οφεύλεται ςτισ «αντιοικονοµύεσ κλύµακασ». Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Σο οριακό προώόν τησ εργαςύασ εύναι α) η µεταβολό που επϋρχεται ςτο µϋςο προώόν εξαιτύασ τησ παρουςύασ του επιπλϋον εργϊτη. β) η µεταβολό που επϋρχεται ςτο ςυνολικό προώόν εξαιτύασ τησ προςθόκησ κϊθε φορϊ ςτην παραγωγό του τελευταύου εργϊτη. γ) το προώόν που παρϊγει κϊθε φορϊ ο ςυγκεκριµϋνοσ επιπλϋον εργϊτησ. δ) όλα τα παραπϊνω. 2. Όταν το ςυνολικό προώόν λαµβϊνει τη µϋγιςτη τιµό του, α) το οριακό προώόν εύναι επύςησ ςτη µϋγιςτη τιµό του. β) το µϋςο προώόν εύναι επύςησ ςτη µϋγιςτη τιµό του. γ) το οριακό προώόν εύναι µηδϋν. δ) το µϋςο προώόν εύναι µηδϋν. 3. Όταν το ςυνολικό προώόν λαµβϊνει τη µϋγιςτη τιµό του, α) το οριακό κόςτοσ ϋχει την ελϊχιςτη τιµό του. β) το µϋςο µεταβλητό κόςτοσ ϋχει την ελϊχιςτη τιµό του. γ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µικρότερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. δ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µεγαλύτερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. 4. Όταν το οριακό προώόν αρχύζει να µειώνεται, α) το µϋςο µεταβλητό κόςτοσ αρχύζει να αυξϊνεται. β) το οριακό κόςτοσ ςυνεχύζει να µειώνεται. γ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µεγαλύτερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. δ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µικρότερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. 5. Η ανοδικό πορεύα τησ καµπύλησ του µϋςου και οριακού κόςτουσ ςτη µακροχρόνια περύοδο, οφεύλεται α) αποκλειςτικϊ ςτο νόµο τησ φθύνουςασ απόδοςησ. β) αποκλειςτικϊ ςτισ οικονοµύεσ κλύµακασ. γ) ςτο νόµο τησ φθύνουςασ απόδοςησ και ςτισ οικονοµύεσ κλύµακασ. δ) ςε κανϋνα από τα παραπϊνω. Ερωτήςεισ αντιςτοίχιςησ Να ςυµπληρώςετε δύπλα από κϊθε κενό τησ ςτόλησ Α, τον αριθµό που αντιςτοιχεύ από τη ςτόλη Β. 1. Α Μέζο πποϊόν Οπιακό πποϊόν Μέζο κόζηορ Οπιακό κόζηορ 2. Α Όηαν ηο οπιακό πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Όηαν ηο ζςνολικό πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Όηαν ηο µέζο πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Β 1. η µεηαβολή πος επέπσεηαι ζηο ζςνολικό πποϊόν όηαν µεηαβάλλεηαι ο µεηαβληηόρ ζςνηελεζηήρ καηά µία µονάδα 2. η µεηαβολή πος επέπσεηαι ζηο µέζο πποϊόν όηαν µεηαβάλλεηαι ο µεηαβληηόρ ζςνηελεζηήρ καηά µία µονάδα 3. ο λόγορ ηος ζςνολικού πποϊόνηορ ππορ ηιρ µονάδερ όλων ηων ζςνηελεζηών παπαγωγήρ 4. ο λόγορ ηος ζςνολικού πποϊόνηορ ππορ ηιρ µονάδερ ηος µεηαβληηού ζςνηελεζηή 5. η µεηαβολή πος επέπσεηαι ζηο µέζο ζηαθεπό κόζηορ όηαν µεηαβάλλεηαι η παπαγωγή καηά µία µονάδα 6. η µεηαβολή πος επέπσεηαι ζηο ζςνολικό κόζηορ όηαν µεηαβάλλεηαι η παπαγωγή καηά µία µονάδα 7. ο λόγορ ηος ζςνολικού κόζηοςρ ππορ ηην ποζόηηηαπαπαγωγήρ 8. ο λόγορ ηος µεηαβληηού κόζηοςρ ππορ ηην ποζόηηηα παπαγωγήρ Β 1. ηο µέζο ζςνολικό κόζηορ είναι ζηην ελάσιζηη ηιµή ηος 2. η ηιµή ηος οπιακού πποϊόνηορ είναι ίζη µε ηην ηιµή ηος µέζος πποϊόνηορ 3. η ηιµή ηος µέζος πποϊόνηορ είναι µηδενική 4. ηο οπιακό κόζηορ είναι ζηην ελάσιζηη ηιµή ηος 5. η ηιµή ηος οπιακού πποϊόνηορ είναι µηδενική Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 7

8 8 Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. διαδικαςύα, ςχϋςη, δυνατότητα, ςυνϊρτηςη Η παραγωγόσ εκφρϊζει τη που ςυνδϋει τη µϋγιςτη ποςότητα προώόντοσ, που µπορεύ να παραχθεύ ςε οριςµϋνο χρόνο, µε ςυγκεκριµϋνεσ ποςότητεσ ςυντελεςτών. 2. οριακό, µϋςο, ςυνολικό, ςταθερό Η καµπύλη του προώόντοσ τϋµνει πϊντοτε την καµπύλη του προώόντοσ από πϊνω προσ τα κϊτω ςτη µϋγιςτη τιµό του. 3. απόδοςη, πορεύα, καµπύλη, διαπύςτωςη Ο νόµοσ τησ φθύνουςασ εύναι µια εµπειρικό που ιςχύει για κϊθε παραγωγικό διαδικαςύα. 4. βραχυχρόνιο, µεταβλητό, ςυνολικό, µακροχρόνιο, ςταθερό, προςωρινό Όςο η παραγωγό αυξϊνεται, η ςηµαςύα του µϋςου κόςτουσ µειώνεται και το µϋςο κόςτοσ επηρεϊζεται κυρύωσ από το µϋςο κόςτοσ και ακολουθεύ την ύδια ανοδικό πορεύα µε αυτό. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι εννοούµε µε τον όρο παραγωγό; 2. Σι εύναι βραχυχρόνια και τι µακροχρόνια περύοδοσ παραγωγόσ; 3. Σι εκφρϊζει η ςυνϊρτηςη παραγωγόσ; 4. Σι εύναι ςυνολικό προώόν; 5. Σι εύναι µϋςο και τι οριακό προώόν; 6. Σι δηλώνει ο νόµοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ; 7. Σι εύναι µϋςο ςταθερό, µϋςο µεταβλητό και µϋςο ςυνολικό κόςτοσ; 8. Σι εύναι οριακό κόςτοσ; 9. Πού οφεύλεται η πορεύα τησ καµπύλησ του µϋςου και του οριακού κόςτουσ ςτη µακροχρόνια περύοδο; 10. ε ποιουσ παρϊγοντεσ οφεύλονται οι οικονοµύεσ κλύµακασ; 11. Από ποιουσ παρϊγοντεσ προϋρχονται οι αντιοικονοµύεσ κλύµακασ; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. χολιϊςτε την πρόταςη: «Η πορεύα τησ καµπύλησ τόςο του µϋςου όςο και του οριακού κόςτουσ ςτη µακροχρόνια περύοδο φαύνεται να µοιϊζει µε τη ςυµπεριφορϊ των αντύςτοιχων µεγεθών κόςτουσ ςτη βραχυχρόνια περύοδο, όµωσ η αιτύα τησ πορεύασ τουσ εύναι διαφορετικό». 2. χεδιϊςτε τισ αντιπροςωπευτικϋσ καµπύλεσ του µϋςου και οριακού προώόντοσ και τισ αντύςτοιχεσ του µϋςου µεταβλητού και οριακού κόςτουσ ςτη βραχυχρόνια περύοδο παραγωγόσ. Φρηςιµοποιόςτε δύο διαγρϊµµατα, το ϋνα κϊτω από το ϊλλο. τη ςυνϋχεια, περιγρϊψτε τη ςχϋςη µεταξύ του οριακού και µϋςου προώόντοσ και τη ςχϋςη µεταξύ του οριακού και µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. 3. τον παρακϊτω πύνακα δύνεται η βραχυχρόνια ςυνϊρτηςη παραγωγόσ µιασ επιχεύρηςησ (ο µοναδικόσ µεταβλητόσ ςυντελεςτόσ εύναι η εργαςύα). α) Να παραςταθεύ γραφικϊ το ςυνολικό προώόν. β) Να εξηγόςετε γιατύ η πορεύα τησ καµπύλησ του ςυνολικού προώόντοσ που ςχεδιϊςατε οφεύλεται ςτο νόµο τησ φθύνουςασ απόδοςησ. γ) Να ςηµειώςετε µε το γρϊµµα Υ το ςηµεύο τησ καµπύλησ του ςυνολικούπροώόντοσ ςτο οπούο εµφανύζεται ο νόµοσ τησ φθύνουςασ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 8

9 9 απόδοςησ. 4. Να ςυµπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ: Αριθµόσ εργατών (L) υνολικό προΰόν (Q) Οριακό προΰόν (ΜΡ) 5. Σα δεδοµϋνα του παρακϊτω πύνακα αφορούν µια επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Μέςο προΰόν (ΑΡ) 7. Όταν η επιχεύρηςη απαςχολεύ 5, 6 και 7 εργϊτεσ, οι µονϊδεσ του ςυνολικού προώόντοσ εύναι 80, 96 και 105 αντύςτοιχα. Αν το ςταθερό κόςτοσ εύναι δρχ. και οι µόνοι µεταβλητού ςυντελεςτϋσ εύναι η εργαςύα και οι πρώτεσ ύλεσ, µε εργατικό µιςθό δρχ. και κόςτοσ πρώτων υλών 10 δρχ. ανϊ µονϊδα προώόντοσ, να υπολογύςετε πόςεσ µονϊδεσ αυξϊνεται η παραγωγό όταν το ςυνολικό κόςτοσ αυξϊνεται από δρχ. ςε δρχ. 8. Να ςυµπληρώςετε τον παρακϊτω πύνακα, χρηςιµοποιώντασ τισ ςχϋςεισ µεταξύ των µεγεθών του κόςτουσ παραγωγόσ. ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ Να ςυµπληρωθεύ ο παραπϊνω πύνακασ αν εύναι γνωςτό ότι ο µοναδικόσ µεταβλητόσ ςυντελεςτόσ εύναι η εργαςύα. 6. ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ: υνολικό προΰόν (Q) Οριακό κόςτοσ (ΜC) Μεταβλητό κόςτοσ (VC) ταθερό κόςτοσ (FC) υνολικό κόςτοσ (TC) α) Να ςυµπληρωθεύ ο πύνακασ. β) Να βρεθεύ το µϋςο ςυνολικό κόςτοσ τησ 10ησ µονϊδασ παραγωγόσ. γ) Να βρεθεύ πόςο µεταβϊλλεται το ςυνολικό κόςτοσ όταν η παραγωγό µεταβϊλλεται από 18 ςε 28 µονϊδεσ. 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Ο νόµοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ εµφανύζεται όταν το ςυνολικό προώόν αρχύζει να µειώνεται. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όςο η παραγωγό αυξϊνεται, το µϋςο ςυνολικό κόςτοσ επηρεϊζεται κυρύωσ από το µϋςο ςταθερό κόςτοσ. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 3. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Οι µεταβολϋσ του οριακού κόςτουσ εύναι µικρότερεσ από αυτϋσ του µϋςου κόςτουσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 9

10 10 Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. ΣΕΣΑΡΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Η προςφορά των αγαθών ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Η καµπύλη προςφορϊσ δεύχνει τη ςχϋςη µεταξύ τησ προςφερόµενησ ποςότητασ και του κόςτουσ παραγωγόσ. Λ 2. Η αγοραύα καµπύλη προςφορϊσ ενόσ προώόντοσ εύναι το ϊθροιςµα των καµπυλών προςφορϊσ των επιχειρόςεων που προςφϋρουν το προώόν. Λ 3. Αν η τιµό ενόσ αγαθού αυξηθεύ (ceteris paribus), θα αυξηθεύ και η προςφορϊ του. Λ 4. Όταν µεταβϊλλεται η προςφορϊ ενόσ αγαθού, η καµπύλη προςφορϊσ του µετατοπύζεται. Λ 5. Ο αριθµόσ των καταναλωτών εύναι προςδιοριςτικόσ παρϊγοντασ τησ προςφορϊσ. Λ 6. Αν Εs < 1, τότε η προςφορϊ εύναι ελαςτικό. Λ 7. Η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι µεγαλύτερη ςτη µακροχρόνια απ ότι ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. ύµφωνα µε το νόµο τησ προςφορϊσ, η αύξηςη τησ τιµόσ επιφϋρει α) αύξηςη ςτην προςφερόµενη ποςότητα. β) µεύωςη ςτην προςφερόµενη ποςότητα. γ) αύξηςη ςτην προςφορϊ. δ) µεύωςη ςτην προςφορϊ. 2. Ο νόµοσ τησ προςφορϊσ υποδηλώνει ότι η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι πϊντοτε α) ελαςτικό. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 10

11 11 β) ανελαςτικό. γ) θετικό. δ) αρνητικό. 3. Εϊν η τιµό ενόσ αγαθού αυξηθεύ από 5 δρχ. ςε 6 δρχ., και η προςφερόµενη ποςότητϊ του αυξηθεύ από 10 µονϊδεσ ςε 15 µονϊδεσ, τότε η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι α) 2,5. β) 0,1. γ) 10. δ) 0,4. 4. Ποιο από τα παρακϊτω θα µπορούςε να επιφϋρει αύξηςη ςτην προςφορϊ ενόσ αγαθού; α) Η αύξηςη τησ τιµόσ του αγαθού β) Η µεύωςη τησ τιµόσ του αγαθού γ) Η αύξηςη των τιµών των παραγωγικών ςυντελεςτών που χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγό του αγαθού δ) Η µεύωςη των τιµών των παραγωγικών ςυντελεςτών που χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγό του αγαθού. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. οριακό, µεταβλητό, ςυνολικό, ςταθερό Σο ανερχόµενο τµόµα τησ καµπύλησ του κόςτουσ που βρύςκεται πϊνω από την καµπύλη του µϋςου κόςτουσ αποτελεύ τη βραχυχρόνια καµπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. 2. τιµό, ζότηςη, κατανϊλωςη, προςφορϊ την ελαςτικό η ποςοςτιαύα µεταβολό τησ προςφερόµενησ ποςότητασ εύναι µεγαλύτερη από την ποςοςτιαύα µεταβολό τησ. 3. προςφορϊ, παραγωγό, ελαςτικότητα, επιχεύρηςη Ο ςπουδαιότεροσ παρϊγοντασ που προςδιορύζει το µϋγεθοσ τησ τησ εύναι ο χρόνοσ. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι δεύχνει η καµπύλη προςφορϊσ µιασ επιχεύρηςησ; 2. Σι εύναι ο νόµοσ τησ προςφορϊσ; 3. Σι εύναι αγοραύα καµπύλη προςφορϊσ; 4. Ποιοι εύναι οι βαςικότεροι προςδιοριςτικού παρϊγοντεσ τησ προςφορϊσ; 5. Σι εύναι ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ; 6. Πότε η προςφορϊ εύναι ελαςτικό; 7. Πότε η προςφορϊ εύναι ανελαςτικό; 8. Σι τιµό παύρνει η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ όταν η καµπύλη προςφορϊσ εύναι ευθεύα κϊθετη προσ τον ϊξονα των ποςοτότων; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Περιγρϊψετε µε τη βοόθεια διαγρϊµµατοσ τη διαφορϊ µεταξύ τησ µεταβολόσ τησ προςφερόµενησ ποςότητασ και τησ µεταβολόσ τησ προςφορϊσ. 2. Εξηγόςτε γιατύ οι τιµϋσ των παραγωγικών ςυντελεςτών και η τεχνολογύα τησ παραγωγόσ εύναι προςδιοριςτικού παρϊγοντεσ τησ προςφορϊσ. 3. χολιϊςτε την πρόταςη: «Ο ςπουδαιότεροσ όµωσ παρϊγοντασ που προςδιορύζει το µϋγεθοσ τησ ελαςτικότητασ τησ προςφορϊσ εύναι ο χρόνοσ». 4. ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ µιασ επιχεύρηςησ που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο: α) Να καταςκευαςθεύ ο πύνακασ προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. β) Να παραςταθεύ γραφικϊ η καµπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ και να υπολογιςτεύ η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 11

12 12 όταν η τιµό του προώόντοσ αυξϊνεται από 14 δρχ. ςε 20 δρχ. 5. τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται τα δεδοµϋνα µιασ επιχεύρηςησ που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Οι µεταβλητού ςυντελεςτϋσ εύναι η εργαςύα και οι πρώτεσ ύλεσ, µε εργατικό µιςθό δρχ. και κόςτοσ πρώτων υλών 20 δρχ. ανϊ µονϊδα προώόντοσ. α) Να παραςταθεύ γραφικϊ η καµπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. β) Να υπολογιςτεύ η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ όταν η τιµό µεταβϊλλεται από 920 δρχ. ςε 620 δρχ. ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Ποιο από τα παρακϊτω θα µπορούςε να αυξόςει την προςφορϊ του χοιρινού κρϋατοσ; α) Η αύξηςη τησ τιµόσ του χοιρινού κρϋατοσ β) Η µεύωςη τησ τιµόσ του χοιρινού κρϋατοσ γ) Η µεύωςη τησ τιµόσ του βοδινού κρϋατοσ δ) Κανϋνα από τα παραπϊνω Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Όταν οι παραγωγού πρϋπει οπωςδόποτε να πουλόςουν µια δεδοµϋνη ποςότητα προώόντοσ και ότι ειςπρϊξουν, τότε η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι α) ελαςτικό. β) τελεύωσ ελαςτικό. γ) τελεύωσ ανελαςτικό. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. ΠΕΜΠΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Ο προςδιοριςµόσ των τιµών ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Όταν η ζητούµενη ποςότητα εύναι µεγαλύτερη από την προςφερόµενη, παρουςιϊζεται πλεόναςµα. Λ 2. Όταν υπϊρχει υπερβϊλλουςα ζότηςη, η τιµό µειώνεται. Λ 3. Εϊν αυξηθεύ η ζότηςη, µε ςταθερό την προςφορϊ, η τιµό ιςορροπύασ θα αυξηθεύ. Λ 4. Εϊν αυξηθεύ η προςφορϊ, µε ςταθερό τη ζότηςη, η ποςότητα ιςορροπύασ θα µειωθεύ. Λ 5. Όταν η ζότηςη και η προςφορϊ µεταβϊλλονται ταυτόχρονα, η τιµό ιςορροπύασ µεταβϊλλεται πϊντοτε. Λ 6. Σο κρϊτοσ παρεµβαύνει αρκετϋσ φορϋσ ςτην αγορϊ και επιβϊλλει κατώτατεσ τιµϋσ ςε αγαθϊ, για να προςτατϋψει τουσ καταναλωτϋσ από την υπερβολικό ϊνοδο των τιµών. Λ 7. Οι τιµϋσ αςφαλεύασ των γεωργικών προώόντων, εύναι µια κατηγορύα κατώτατων τιµών. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Απαντόςτε ςτισ ερωτόςεισ 1-5, µε βϊςη το παρακϊτω ςχόµα. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 12

13 13 1. Εϊν αυξηθεύ η ζότηςη, µε ςταθερό την προςφορϊ, α) η τιµό ιςορροπύασ θα µειωθεύ. β) η ποςότητα ιςορροπύασ θα µειωθεύ. γ) θα αυξηθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα µειωθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. δ) θα αυξηθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. 2. Εϊν αυξηθεύ η προςφορϊ, µε ςταθερό τη ζότηςη, α) θα µειωθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. β) θα αυξηθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. γ) θα µειωθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα αυξηθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. δ) θα αυξηθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα µειωθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. 3. Εϊν µειωθεύ η ζότηςη, µε ςταθερό την προςφορϊ, α) θα αυξηθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. β) θα µειωθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα αυξηθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. γ) θα αυξηθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα µειωθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. δ) θα µειωθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. 4. Εϊν µειωθεύ η προςφορϊ, µε ςταθερό τη ζότηςη, α) θα αυξηθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. β) θα αυξηθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα µειωθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. γ) θα µειωθεύ η τιµό ιςορροπύασ και θα αυξηθεύ η ποςότητα ιςορροπύασ. δ) θα µειωθεύ και η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. 5. Εϊν αυξηθεύ ταυτόχρονα η ζότηςη και η προςφορϊ, α) η ποςότητα ιςορροπύασ µπορεύ να µειωθεύ. β) η ποςότητα ιςορροπύασ µπορεύ να παραµεύνει αµετϊβλητη. γ) η τιµό ιςορροπύασ µπορεύ να παραµεύνει αµετϊβλητη. δ) µπορεύ να ςυµβεύ οτιδόποτε από τα παραπϊνω. 6. Ποιο από τα παρακϊτω αντιςτοιχεύ ςτισ τιµϋσ παρϋµβαςησ ό αςφϊλειασ των γεωργικών προώόντων; α) ηµιουργούν ςυνόθωσ «µαύρη αγορϊ» β) Ϊχουν ςαν ςτόχο την προςταςύα του καταναλωτό από υπερβολικό ϊνοδο των τιµών γ) ηµιουργούν ϋλλειµµα δ) Κανϋνα από τα παραπϊνω Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. ζότηςη, αγορϊ, προςφορϊ, αγοραπωληςύα Η µε την ευρεύα ϋννοια περιλαµβϊνει όλα εκεύνα τα µϋςα µε τα οπούα µπορεύ να πραγµατοποιηθεύ µια και όλουσ τουσ ςχετικούσ χώρουσ. 2. αςφϊλεια, τιµό, διατύµηςη, ιςορροπύα Η.. προςδιορύζεται ςτην αγορϊ από τισ δυνϊµεισ τησ προςφορϊσ και τησ ζότηςησ. 3. κϋρδοσ, ϋλλειµµα, κόςτοσ, πλεόναςµα Πϊνω από το ςηµεύο ιςορροπύασ παρουςιϊζεται και κϊτω από αυτό παρουςιϊζεται. 4. ανώτατη, µακροχρόνια, κατώτατη, βραχυχρόνια Η επιβολό τιµόσ πρϋπει να εύναι, για να αποφεύγεται η «µαύρη αγορϊ». Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 13

14 14 ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι εύναι αγορϊ; 2. Σι εύναι τιµό ιςορροπύασ; 3. Σι εύναι ποςότητα ιςορροπύασ; 4. Πότε παρουςιϊζεται ϋλλειµµα; 5. Πότε παρουςιϊζεται πλεόναςµα; 6. Σι ςκοπό ϋχει το κρϊτοσ όταν επιβϊλλει ανώτατεσ τιµϋσ; 7. Σι εύναι «µαύρη αγορϊ»; 8. Σι ςκοπό ϋχει το κρϊτοσ όταν επιβϊλλει κατώτατεσ τιµϋσ; 9. Πότε οι αγρότεσ αναγκϊζονται να καταςτρϋψουν ϋνα µϋροσ τησ παραγωγόσ τουσ; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Περιγρϊψτε µε τη βοόθεια διαγρϊµµατοσ πώσ επιτυγχϊνεται ιςορροπύα ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού. 2. εύξτε διαγραµµατικϊ µια περύπτωςη ταυτόχρονησ µετατόπιςησ τησ καµπύλησ ζότηςησ και τησ καµπύλησ προςφορϊσ, µε αµετϊβλητη την τιµό ιςορροπύασ. 3. Περιγρϊψτε ςυνοπτικϊ τισ ςυνϋπειεσ τησ κρατικόσ παρϋµβαςησ ςτην αγορϊ µε την επιβολό ανώτατων και κατώτατων τιµών. 4. Οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι γραµµικϋσ και ςτο ςηµεύο ιςορροπύασ (ΡΕ = 10 δρχ., QE = 30 µον.), η ελαςτικότητα τησ ζότηςησ και τησ προςφορϊσ εύναι ΕD = - 2 και ΕS = 0,5 αντύςτοιχα. Να βρεθεύ ςε ποια τιµό θα ϋχουµε πλεόναςµα 30 µονϊδεσ. Αν επιβληθεύ από το κρϊτοσ ανώτατη τιµό ΡΑ = 6 δρχ., ποιο θα εύναι το πιθανό «καπϋλο» ςτην τιµό του αγαθού; 5. Αν η εξύςωςη ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι QD = 1000/Ρ και QS = Ρ αντύςτοιχα, να βρεθούν τα ϋςοδα των παραγωγών ςτο ςηµεύο ιςορροπύασ. Πώσ εύναι δυνατόν να αυξηθούν τα ϋςοδα των παραγωγών; 6. Οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι QD = Ρ και QS = ε ποια ποςότητα παραγωγόσ θα εύναι η πρόςοδοσ των παραγωγών δρχ.; υµφϋρει τουσ παραγωγούσ να αυξηθεύ η παραγωγό τουσ περιςςότερο απ αυτό την ποςότητα και γιατύ; 7. Η ςυνϊρτηςη ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι QD = 40-2Ρ και η ςυνϊρτηςη προςφορϊσ QS = 8 + 2Ρ. Αν µειωθεύ η ζότηςη κατϊ 50% και επιβληθεύ από το κρϊτοσ κατώτατη τιµό ΡΚ = 8 δρχ., να υπολογιςτεύ το πλεόναςµα. ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όταν παρουςιϊζεται ϋλλειµµα ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού, µε κϊθε µεύωςη τησ τιµόσ του αγαθού θα µειώνεται και το ϋλλειµµα. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όταν το κρϊτοσ επιβϊλλει ανώτατη τιµό ςε ϋνα αγαθό, τότε παρουςιϊζεται πλεονϊζουςα προςφορϊ ςτην αγορϊ του αγαθού. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 3. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Η κρατικό παρϋµβαςη ςτην αγορϊ µε την επιβολό κατώτατων τιµών, µπορεύ να οδηγόςει ςτη δηµιουργύα «µαύρων αγορών». Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 14

15 15 ΕΚΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Μορφέσ Αγοράσ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Η τιµό ενόσ προώόντοσ ςε µια τϋλεια ανταγωνιςτικό αγορϊ, προςδιορύζεται από την επιχεύρηςη που το παρϊγει. Λ 2. Σο επιπλϋον ϋςοδο από την πώληςη µιασ επιπλϋον µονϊδα προώόντοσ, ονοµϊζεται οριακό πρόςοδοσ. Λ 3. τον τϋλειο ανταγωνιςµό, η οριακό πρόςοδοσ και η µϋςη πρόςοδοσ εύναι ςταθερϋσ και ύςεσ µε την τιµό του προώόντοσ. Λ 4. Όταν µια επιχεύρηςη βρύςκεται ςε θϋςη ιςορροπύασ, τότε η οριακό πρόςοδοσ τησ επιχεύρηςησ εύναι µεγαλύτερη από το οριακό κόςτοσ. Λ 5. Μια επιχεύρηςη ςε αγορϊ πλόρουσ ανταγωνιςµού για να παρϊγει ςτη βραχυχρόνια περύοδο, θα πρϋπει η τιµό του προώόντοσ να εύναι τουλϊχιςτον ύςη µε το µϋςο ςυνολικό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ. Λ 6. Σο ανερχόµενο τµόµα τησ βραχυχρόνιασ καµπύλησ του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ µιασ επιχεύρηςησ ςε αγορϊ πλόρουσ ανταγωνιςµού, αποτελεύ τη βραχυχρόνια καµπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. Λ 7. Η ςυνθόκη ιςορροπύασ τησ µονοπωλιακόσ επιχεύρηςησ εύναι η ύδια, όπωσ και τησ επιχεύρηςησ ςτον πλόρη ανταγωνιςµό. Λ 8. Οι επιχειρόςεισ ςτο ολιγοπώλιο ανταγωνύζονται µεταξύ τουσ µόνο ςτην τιµό του προώόντοσ. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Η τιµό ενόσ προώόντοσ ςε αγορϊ πλόρουσ ανταγωνιςµού α) εύναι πϊντοτε η ύδια. β) εύναι πϊντοτε δεδοµϋνη για κϊθε επιχεύρηςη. γ) καθορύζεται τισ περιςςότερεσ φορϋσ από την επιχεύρηςη που το παρϊγει. δ) καθορύζεται τισ περιςςότερεσ φορϋσ από τη µεγαλύτερη επιχεύρηςη. 2. Όταν µια επιχεύρηςη ςε τϋλεια ανταγωνιςτικό αγορϊ βρύςκεται ςε βραχυχρόνια ιςορροπύα, τότε η τιµό του προώόντοσ που παρϊγει η επιχεύρηςη ιςούται πϊντοτε µε α) το ελϊχιςτο µϋςο ςυνολικό κόςτοσ. β) το ελϊχιςτο µϋςο µεταβλητό κόςτοσ. γ) το ελϊχιςτο οριακό κόςτοσ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 3. Κϊθε µονοπωλιακό επιχεύρηςη που βρύςκεται ςε θϋςη ιςορροπύασ µπορεύ να αυξόςει το κϋρδοσ τησ α) επιβϊλλοντασ µεγαλύτερη τιµό ςτο προώόν τησ. β) αυξϊνοντασ την παραγωγό τησ. γ) µειώνοντασ την παραγωγό τησ. δ) µε καµύα από τισ παραπϊνω ενϋργειεσ. 4. Όταν ςε µια αγορϊ υπϊρχουν πολλϋσ επιχειρόςεισ και κϊθε επιχεύρηςη ϋχει τη δυνατότητα να προςδιορύζει διαφορετικό τιµό για το προώόν τησ, που εύναι ςχετικϊ διαφοροποιηµϋνο από τα προώόντα των ϊλλων επιχειρόςεων, τότε η αγορϊ εύναι α) πλόρωσ ανταγωνιςτικό. β) ολιγοπωλιακό. γ) µονοπωλιακό. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 15

16 16 Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. ςταθερό, οριακό, µεταβλητό, µϋςη, ςυνολικό, τακτικό τον τϋλειο ανταγωνιςµό η πρόςοδοσ και η πρόςοδοσ εύναι και ύςεσ µε την τιµό. 2. πρόςοδοσ, ιςορροπύα, ύπαρξη, ιςότητα Η ςυνθόκη τησ επιχεύρηςησ προκύπτει από την οριακόσ προςόδου και οριακού κόςτουσ, όταν το οριακό κόςτοσ ανϋρχεται. 3. πώληςη, ςυµφωνύα, τµηµατοπούηςη, µονοπώληςη Επειδό όµωσ οι µεταξύ των επιχειρόςεων του ολιγοπωλύου οδηγούν πολλϋσ φορϋσ ςε ουςιαςτικό τησ αγορϊσ, το κρϊτοσ παρεµβαύνει νοµοθετικϊ για να προςτατεύςει τουσ καταναλωτϋσ. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Με τι ςχετύζεται η ςυµπεριφορϊ κϊθε επιχεύρηςησ ςτην αγορϊ; 2. Ποια εύναι τα χαρακτηριςτικϊ του τϋλειου ανταγωνιςµού; 3. Ποιεσ δυνϊµεισ προςδιορύζουν την τιµό του προώόντοσ ςτην αγορϊ του πλόρουσ ανταγωνιςµού; 4. Σι εννοούµε όταν λϋµε ότι το προώόν όλων των επιχειρόςεων ςτην αγορϊ του τϋλειου ανταγωνιςµού εύναι οµοιογενϋσ; 5. Σι εύναι ςυνολικό, µϋςη και οριακό πρόςοδοσ; 6. Ποιεσ δαπϊνεσ ςυµπεριλαµβϊνονται ςτο ςυνολικό κόςτοσ µιασ επιχεύρηςησ; 7. Σι εννοούµε µε τον όρο οικονοµικό αποτϋλεςµα τησ επιχεύρηςησ; 8. Με τι ιςούται το κϋρδοσ τησ επιχεύρηςησ; 9. Πότε η επιχεύρηςη βρύςκεται ςε θϋςη ιςορροπύασ; 10. Ποια εύναι η ςυνθόκη ιςορροπύασ για την επιχεύρηςη; 11. Πότε εύναι προτιµότερο για την επιχεύρηςη να µην παρϊγει; 12. Γιατύ η αγορϊ του πλόρουσ ανταγωνιςµού θεωρεύται η ϊριςτη µορφό αγορϊσ; 13. Σι µπορεύ να κϊνει µια πλόρωσ ανταγωνιςτικό επιχεύρηςη για να αυξόςει το κϋρδοσ τησ; 14. Ποια εύναι τα χαρακτηριςτικϊ του µονοπωλύου; 15. Ποιεσ εύναι οι αιτύεσ δηµιουργύασ µονοπωλύου; 16. Ποια εύναι η ςυνθόκη ιςορροπύασ τησ µονοπωλιακόσ επιχεύρηςησ; 17. Με ποιουσ τρόπουσ µπορεύ η µονοπωλιακό επιχεύρηςη να αυξόςει το κϋρδοσ τησ; 18. Ποια εύναι τα χαρακτηριςτικϊ του ολιγοπωλύου; 19. Με ποιουσ τρόπουσ ανταγωνύζονται οι επιχειρόςεισ ςτο ολιγοπώλιο; 20. Σι εύναι η ηγετικό επιχεύρηςη ςτο ολιγοπώλιο; 21. Ποια εύναι τα χαρακτηριςτικϊ του µονοπωλιακού ανταγωνιςµού; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. χολιϊςτε την πρόταςη: «Η επιχεύρηςη βρύςκει τη θϋςη ιςορροπύασ τησ, όταν φθϊςει ς εκεύνο το µϋγεθοσ παραγωγόσ, όπου το οριακό κόςτοσ ανερχόµενο ιςούται µε την οριακό πρόςοδο». 2. Περιγρϊψτε τον ανταγωνιςµό των επιχειρόςεων ςτην ολιγοπωλιακό αγορϊ. 3. Σα δεδοµϋνα του παρακϊτω πύνακα αφορούν µια επιχεύρηςη που λειτουργεύ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 16

17 17 ςε πλόρωσ ανταγωνιςτικό αγορϊ. Η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ εύναι QD = 50 - P και η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ εύναι QS = 8 + 2Ρ. Να βρεθεύ η θϋςη ιςορροπύασ τησ επιχεύρηςησ και να υπολογιςτεύ το κϋρδοσ ό η ζηµιϊ. υµφϋρει την επιχεύρηςη να παρϊγει και γιατύ; 4. την παραπϊνω ϊςκηςη υποθϋςτε ότι ο αριθµόσ των επιχειρόςεων που παρϊγουν το προώόν µειώθηκε και οι ποςότητεσ που προςφϋρονται ςε κϊθε τιµό εύναι κατϊ 50% µειωµϋνεσ. α) Να βρεθεύ η νϋα θϋςη ιςορροπύασ και να υπολογιςτεύ το κϋρδοσ ό η ζηµιϊ τησ επιχεύρηςησ. β) Να βρεθεύ γραφικϊ το κϋρδοσ ό η ζηµιϊ τησ επιχεύρηςησ από το διϊγραµµα µε τη ςυνολικό πρόςοδο και το ςυνολικό κόςτοσ. γ) Να βρεθεύ γραφικϊ το κϋρδοσ ό η ζηµιϊ τησ επιχεύρηςησ από το διϊγραµµα µε το οριακό, µϋςο µεταβλητό και µϋςο ςυνολικό κόςτοσ. ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Η καµπύλη ζότηςησ για κϊθε επιχεύρηςη ςε µια πλόρωσ ανταγωνιςτικό αγορϊ εύναι α) µια ευθεύα παρϊλληλη προσ τον ϊξονα των ποςοτότων. β) µια ευθεύα κϊθετη προσ τον ϊξονα των ποςοτότων. γ) η αγοραύα καµπύλη ζότηςησ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Σα εςτιατόρια εύναι ϋνα παρϊδειγµα α) αγορϊσ πλόρουσ ανταγωνιςµού. β) αγορϊσ µονοπωλιακού ανταγωνιςµού. γ) ολιγοπωλιακόσ αγορϊσ. δ) µονοπωλιακόσ αγορϊσ. Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. ΕΒ ΟΜΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Ακαθάριςτο Εγχώριο Προΰόν ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) µιασ χώρασ περιλαµβϊνει και τη χρηµατικό αξύα των αγαθών και υπηρεςιών που παρϊγονται ςε αυτό τη χώρα από επιχειρόςεισ που ανόκουν ςε πολύτεσ ϊλλων χωρών. Λ 2. Σο ονοµατικό Α.Ε.Π. εύναι καλύτερο µϋτρο ςύγκριςησ τησ ευηµερύασ µιασ οικονοµύασ απ ότι το πραγµατικό Α.Ε.Π. Λ 3. Αυτό που εύναι επϋνδυςη για ϋνα ϊτοµο ό µια επιχεύρηςη δεν εύναι αναγκαςτικϊ επϋνδυςη για την οικονοµύα ωσ ςύνολο. Λ 4. Η Ακαθϊριςτη Ιδιωτικό Επϋνδυςη περιλαµβϊνει µόνο τισ δαπϊνεσ των επιχειρόςεων για κεφαλαιουχικό εξοπλιςµό. Λ 5. Αν ςτο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν προςτεθεύ το Καθαρό Ειςόδηµα από το Εξωτερικό, προκύπτει το Ακαθϊριςτο Εθνικό Προώόν. Λ 6. το Εθνικό Ειςόδηµα περιλαµβϊνονται και οι τόκοι που ειςπρϊττουν οι ιδιώτεσ από δανειςµό χρηµατικών κεφαλαύων. Λ 7. Σο Α.Ε.Π. περιλαµβϊνει και τη χρηµατικό αξύα των υπηρεςιών που παρϋχει µια νοικοκυρϊ ςτο ςπύτι τησ. Λ 8. Όςο µεγαλύτερη εύναι η ανιςοκατανοµό του προώόντοσ ςε µια οικονοµύα τόςο πιο αναξιόπιςτο γύνεται το κατϊ κεφαλόν Α.Ε.Π. ωσ δεύκτησ τησ οικονοµικόσ ευηµερύασ. Λ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 17

18 18 Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Όταν το Α.Ε.Π. υπολογύζεται από την πλευρϊ τησ δαπϊνησ, η Ιδιωτικό Κατανϊλωςη περιλαµβϊνει και α) τισ δαπϊνεσ των καταναλωτών για µετοχϋσ. β) τισ δαπϊνεσ των καταναλωτών για κρατικϊ οµόλογα. γ) τισ δαπϊνεσ των καταναλωτών για απόκτηςη καινούργιων ςπιτιών. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 2. Σο Εθνικό Ειςόδηµα ιςούται µε το Καθαρό Εθνικό Προώόν µεύον α) τουσ Καθαρούσ Ϊµµεςουσ Υόρουσ. β) τισ Αποςβϋςεισ. γ) τισ Κρατικϋσ Επιδοτόςεισ. δ) τα Αδιανϋµητα Κϋρδη. 3. Σο ιαθϋςιµο Ειςόδηµα προκύπτει από το Εθνικό Ειςόδηµα, αν απ αυτό α) αφαιρϋςουµε τουσ Ωµεςουσ Υόρουσ και προςθϋςουµε τισ Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ. β) αφαιρϋςουµε τα Αδιανϋµητα Κϋρδη και προςθϋςουµε τουσ Σόκουσ του ηµοςύου Φρϋουσ. γ) αφαιρϋςουµε τουσ Ωµεςουσ Υόρουσ και προςθϋςουµε τα Αδιανϋµητα Κϋρδη και τισ Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ. δ) αφαιρϋςουµε τουσ Ωµεςουσ Υόρουσ, τα Αδιανϋµητα Κϋρδη και προςθϋςουµε τισ Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ και τουσ Σόκουσ του ηµοςύου Φρϋουσ. 4. Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν α) περιλαµβϊνει και την αξύα όλων των αγαθών και υπηρεςιών που αφορούν ςτην ιδιοκατανϊλωςη. β) περιλαµβϊνει και την αξύα των αγαθών και υπηρεςιών τησ παραοικονοµύασ. γ) εκφρϊζει όχι µόνο το µϋγεθοσ τησ παραγωγόσ αλλϊ και τη ςύνθεςό τησ, δηλαδό το εύδοσ των αγαθών και υπηρεςιών που παρϊγονται. δ) εύναι ποςοτικόσ και όχι ποιοτικόσ δεύκτησ, δηλαδό η βελτύωςη τησ ποιότητασ, όταν δεν εκφρϊζεται ςτην τιµό, δεν καταγρϊφεται ςτο Α.Ε.Π. Ερωτήςεισ αντιςτοίχιςησ Να ςυµπληρώςετε δύπλα από κϊθε κενό τησ ςτόλησ Α, τον αριθµό που αντιςτοιχεύ από τη ςτόλη Β. 1. Όταν το Α.Ε.Π. υπολογύζεται από την πλευρϊ τησ δαπϊνησ η Α Β Ιδιωηική Καηανάλωζη Ακαθάπιζηη Ιδιωηική Επένδςζη ηµόζια απάνη 2. Α Α.Ε.Π. ζε ηπέσοςζερ ηιµέρ Α.Ε.Π. ζε ηιµέρ κόζηοςρ Α.Ε.Π. ζε ζηαθεπέρ ηιµέρ ηος έηοςρ βάζηρ 1. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ για ηιρ ζςνηάξειρ ηων δηµοζίων ςπαλλήλων 2. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων καηαναλωηών για απόκηηζη καινούπγιων ζπιηιών 3. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων επισειπήζεων για µεηοσέρ και οµόλογα 4. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ για ηην καηαζκεςή εθνικών οδών 5. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων καηαναλωηών για ςπηπεζίερ 6. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων επισειπήζεων για ηην αγοπά µεηασειπιζµένων µησανηµάηων Β 1. Α.Ε.Π. ζε ηιµέρ αγοπάρ µείον Αποζβέζειρ 2. ππαγµαηικό Α.Ε.Π. 3. Α.Ε.Π. ζε ηιµέρ αγοπάρ µείον Καθαποί Έµµεζοι Φόποι 4. ονοµαηικό Α.Ε.Π. 5. Α.Ε.Π. ζε ηιµέρ αγοπάρ µείον Επιδοηήζειρ 6. καηά κεθαλήν Α.Ε.Π. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω ςχϋςεων. 1. Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ ςυντελεςτών παραγωγόσ = Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ αγορϊσ Καθαρό Εθνικό Προώόν = Ακαθϊριςτο Εθνικό Προώόν - Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 18

19 19 3. Εθνικό Ειςόδηµα = Καθαρό Εθνικό Προώόν ιαθϋςιµο Ειςόδηµα = Εθνικό Ειςόδηµα + Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ + - Αδιανϋµητα Κϋρδη - 5. Αποταµύευςη = - ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. ε τι διαφϋρει η µικροοικονοµικό από τη µακροοικονοµικό θεωρύα; 2. Σι εύναι Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.); 3. ε τι διαφϋρει το ονοµαςτικό από το πραγµατικό Α.Ε.Π.; 4. Σι περιλαµβϊνει η Ιδιωτικό Κατανϊλωςη; 5. Σι περιλαµβϊνει η Ακαθϊριςτη Ιδιωτικό Επϋνδυςη; 6. Σι περιλαµβϊνει η Κρατικό ό ηµόςια απϊνη; 7. Σι εύναι Αποςβϋςεισ; 8. Σι εύναι Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ; 9. Σι εύναι Ακαθϊριςτο Εθνικό Προώόν; 10. Σι εύναι το κατϊ κεφαλόν πραγµατικό Α.Ε.Π.; 11. Ποιεσ εύναι οι αδυναµύεσ του Α.Ε.Π. ωσ δεύκτησ οικονοµικόσ ευηµερύασ; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Εξηγόςτε γιατύ το ςφϊλµα ςύνθεςησ εύναι ο ςπουδαιότεροσ λόγοσ που επιβϊλλει τη διϊκριςη τησ ανϊλυςησ τησ οικονοµικόσ θεωρύασ ςε µικροοικονοµικό και µακροοικονοµικό επύπεδο. 2. χολιϊςτε την πρόταςη: «Σο πραγµατικό Α.Ε.Π. διαφϋρει από ϋτοσ ςε ϋτοσ µόνο αν κυµαύνονται οι παραγόµενεσ ποςότητεσ και εύναι καλύτερο µϋτρο ςύγκριςησ τησ ευηµερύασ µιασ οικονοµύασ απ ότι το ονοµαςτικό Α.Ε.Π.» 3. Εξηγόςτε µε ϋνα παρϊδειγµα γιατύ ςτο Α.Ε.Π. περιλαµβϊνεται η προςτιθϋµενη αξύα του κϊθε ςταδύου παραγωγόσ και όχι η ςυνολικό αξύα του κϊθε ςταδύου. 4. Σα παρακϊτω ςτοιχεύα αφορούν µια υποθετικό οικονοµύα για το ϋτοσ Μιςθού Σόκοι Πρόςοδοι Περιουςύασ Κϋρδη Επιχειρόςεων Αδιανϋµητα Κϋρδη Ιδιωτικό Κατανϊλωςη ηµόςια απϊνη Ακαθϊριςτη Ιδιωτικό Επϋνδυςη Αποςβϋςεισ Ϊµµεςοι Υόροι Ωµεςοι Υόροι Κρατικϋσ Επιδοτόςεισ Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ Σόκοι ηµοςύου Φρϋουσ Εξαγωγϋσ Ειςαγωγϋσ Καθαρό Ειςόδηµα από το Εξωτερικό Να υπολογιςτούν: α) Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν ςε τιµϋσ αγορϊσ από την πλευρϊ τησ δαπϊνησ και από την πλευρϊ του ειςοδόµατοσ. β) Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν ςε τιµϋσ κόςτουσ. γ) Σο ιαθϋςιµο Ειςόδηµα. 5. ύνονται τα παρακϊτω ςτοιχεύα µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ για το ϋτοσ Ακαθϊριςτο Εθνικό Προώόν ςε τιµϋσ αγορϊσ Εθνικό Ειςόδηµα ιαθϋςιµο Ειςόδηµα Ϊµµεςοι Υόροι Κρατικϋσ Επιδοτόςεισ Μεταβιβαςτικϋσ Πληρωµϋσ Ωµεςοι Υόροι Αδιανϋµητα Κϋρδη Να υπολογιςτούν: α) Οι Σόκοι ηµοςύου Φρϋουσ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 19

20 20 β) Σο Καθαρό Εθνικό Προώόν ςε τιµϋσ αγορϊσ. γ) Οι Αποςβϋςεισ. 6. ε µια υποθετικό οικονοµύα το Α.Ε.Π. για το ϋτοσ 1997 όταν 1300 εκατ. δολϊρια ςε τρϋχουςεσ τιµϋσ και εκατ. δολϊρια ςε ςταθερϋσ τιµϋσ του ϋτουσ Αν µεταξύ των ετών 1997 και 1998 το ονοµατικό Α.Ε.Π. και ο δεύκτησ τιµών (µε βϊςη το ϋτοσ 1993) αυξόθηκαν κατϊ 30% και 25% αντύςτοιχα, να υπολογιςτεύ η ποςοςτιαύα µεταβολό του πραγµατικού Α.Ε.Π. µεταξύ των ετών 1997 και 1998 ςε ςταθερϋσ τιµϋσ του ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. Επιλέξτε τη ςωςτή απάντηςη, θέτοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Όταν το Α.Ε.Π. υπολογύζεται από την πλευρϊ τησ δαπϊνησ, περιλαµβϊνονται ς αυτό και α) οι µεταβολϋσ ςτα αποθϋµατα των επιχειρόςεων. β) οι τόκοι του δηµοςύου χρϋουσ. γ) τα επιδόµατα ανεργύασ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογήςτε την απάντηςή ςασ. 2. Α. Επιλέξτε τη ςωςτή απάντηςη, θέτοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Σο Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ κόςτουσ ιςούται α) µε το Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ αγορϊσ µεύον τισ Κρατικϋσ Επιδοτόςεισ. β) µε το Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ αγορϊσ ςυν τουσ Καθαρούσ Ϊµµεςουσ Υόρουσ. γ) µε το Α.Ε.Π. ςε τιµϋσ αγορϊσ µεύον τισ Αποςβϋςεισ. δ) µε κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογήςτε την απάντηςή ςασ. ΟΓ ΟΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Σο Σραπεζικό ύςτηµα ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Σο χρόµα εύναι και µϋςο διατόρηςησ αξιών. Λ 2. Οι πιςτωτικϋσ κϊρτεσ αποτελούν το λεγόµενο «πλαςτικό χρόµα». Λ 3. τισ καταθϋςεισ επύ προθεςµύα το επιτόκιο εύναι µικρότερο από αυτό των καταθϋςεων όψεωσ. Λ 4. Σο ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων καθορύζεται από την εκδοτικό τρϊπεζα. Λ 5. Η εκδοτικό τρϊπεζα αςκεύ ϋλεγχο ςτη γενικό λειτουργύα των εµπορικών τραπεζών. Λ 6. Κϊθε εµπορικό τρϊπεζα ϋχει το δικαύωµα να εκδύδει χαρτονοµύςµατα. Λ 7. Η παρϋµβαςη τησ εκδοτικόσ τρϊπεζασ ςτην αγορϊ χρόµατοσ γύνεται µόνο µε την πολιτικό τησ ανοικτόσ αγορϊσ. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Οι εµπορικϋσ τρϊπεζεσ α) ϋχουν δικαύωµα να εκδύδουν χαρτονοµύςµατα. β) προςδιορύζουν το προεξοφλητικό επιτόκιο. γ) αςχολούνται κυρύωσ µε τον ϋλεγχο του τραπεζικού ςυςτόµατοσ. δ) ονοµϊζονται και πιςτωτικϊ ιδρύµατα. 2. Η εκδοτικό τρϊπεζα µπορεύ να αυξόςει την ποςότητα του χρόµατοσ που κυκλοφορεύ α) αυξϊνοντασ το προεξοφλητικό επιτόκιο. β) αυξϊνοντασ το ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων. γ) πουλώντασ κρατικϋσ οµολογύεσ. δ) µε κανϋναν από τουσ παραπϊνω τρόπουσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 20

21 21 3. Όταν το ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων µειώνεται, τότε α) το ποςό από τισ καταθϋςεισ που µπορεύ να δανεύζει µια εµπορικό τρϊπεζα µειώνεται, επύςησ. β) το ποςό από τισ καταθϋςεισ που µπορεύ να δανεύζει µια εµπορικό τρϊπεζα αυξϊνεται. γ) το κόςτοσ των εµπορικών ςυναλλαγών µε ςυναλλαγµατικϋσ αυξϊνεται. δ) το κόςτοσ των εµπορικών ςυναλλαγών µε ςυναλλαγµατικϋσ µειώνεται, επύςησ. 4. Αν ϋνα ϊτοµο κϊνει κατϊθεςη όψεωσ δρχ. ςε µια εµπορικό τρϊπεζα και η τρϊπεζα κρατόςει δρχ. ωσ ρευςτϊ διαθϋςιµα και δανεύςει τισ υπόλοιπεσ δρχ. ςε ϊλλο ϊτοµο, τότε η ποςότητα χρόµατοσ που θα δηµιουργόςει η τρϊπεζα θα εύναι α) δρχ. β) δρχ. γ) δρχ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων. 1. Η ανταλλαγό προώόντων ονοµϊζεται. 2. Οι βαςικϋσ λειτουργύεσ του χρόµατοσ που το καθιςτούν απαραύτητο για την οικονοµικό οργϊνωςη τησ κοινωνύασ εύναι οι εξόσ: α) β) γ) 3. τισ ςύγχρονεσ οικονοµύεσ η χρηςιµοπούηςη του χρόµατοσ ϋχει γενικευτεύ. Σα εύδη χρόµατοσ εύναι τα εξόσ: α) τα β) τα γ) οι τραπεζικϋσ δ) οι 4. Η παρϋµβαςη τησ εκδοτικόσ τρϊπεζασ ςτην αγορϊ χρόµατοσ γύνεται κυρύωσ µε τον καθοριςµό του των την πολιτικό τησ και το. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι ονοµϊζεται αντιπραγµατιςµόσ; 2. Σι εύναι χρόµα; 3. Ποια µειονεκτόµατα παρουςύαζαν τα προώόντα που χρηςιµοποιούνταν ωσ χρόµα; 4. Ποιεσ εύναι οι λειτουργύεσ του χρόµατοσ; 5. Ποια εύναι τα εύδη χρόµατοσ ςτισ ςύγχρονεσ κοινωνύεσ; 6. Σι εύναι το λεγόµενο «πλαςτικό χρόµα»; 7. Σι εύναι οι καταθϋςεισ όψεωσ και τι οι καταθϋςεισ προθεςµύασ; 8. Ποιεσ εύναι οι βαςικϋσ λειτουργύεσ τησ εκδοτικόσ τρϊπεζασ; 9. Σι εύναι η νοµιςµατικό και πιςτωτικό πολιτικό; 10. Σι εύναι το ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων; 11. Ποιοσ εύναι ο ςτόχοσ τησ πολιτικόσ τησ ανοικτόσ αγορϊσ; 12. Σι εύναι το προεξοφλητικό επιτόκιο; 13. Σι ονοµϊζεται ανατοκιςµόσ; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Περιγρϊψτε τισ βαςικϋσ λειτουργύεσ του χρόµατοσ. 2. Να εξηγόςετε µε ϋνα παρϊδειγµα τον τρόπο µε τον οπούο οι εµπορικϋσ τρϊπεζεσ δηµιουργούν χρόµα. 3. Περιγρϊψτε ςυνοπτικϊ πώσ η εκδοτικό τρϊπεζα µπορεύ να µεταβϊλλει την ποςότητα χρόµατοσ µε την πολιτικό τησ ανοικτόσ αγορϊσ και το προεξοφλητικό επιτόκιο. 4. Επιχειρηµατύασ δανεύζεται δρχ. από µια εµπορικό τρϊπεζα και καταθϋτει το Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 21

22 22 ποςό αυτό ςε λογαριαςµό όψεωσ ςτην ύδια την τρϊπεζα. Η τρϊπεζα ςτη ςυνϋχεια κρατϊει δρχ. από αυτό το ποςό ωσ ρευςτϊ διαθϋςιµα και το υπόλοιπο το δανεύζει ςε ϋνα ϊτοµο. Ποια εύναι η ποςότητα χρόµατοσ που δηµιουργόθηκε από τισ παραπϊνω ςυναλλαγϋσ; 5. Ποιο χρηµατικό ποςό πρϋπει να καταθϋςει κϊποιοσ ςε µια τρϊπεζα µε επιτόκιο 8%, ώςτε µετϊ από δύο ϋτη να γύνει δρχ.; 6. ε πόςα ϋτη θα τριπλαςιαςτεύ ϋνα χρηµατικό ποςό που θα καταθϋςει κϊποιοσ ςε µια τρϊπεζα µε επιτόκιο 10%; ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Με το χρόµα µπορούµε να προςδιορύςουµε και τη ςχετικό αξύα των αγαθών. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όταν η εκδοτικό τρϊπεζα αυξϊνει το ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων, η ποςότητα του χρόµατοσ που κυκλοφορεύ µειώνεται. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. ΕΝΑΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Οικονοµικέσ ιακυµάνςεισ - Πληθωριςµόσ Ανεργία ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Η φϊςη τησ ύφεςησ ενόσ οικονοµικού κύκλου χαρακτηρύζεται από ανεπαρκό ζότηςη καταναλωτικών αγαθών. Λ 2. τη φϊςη τησ κρύςησ ενόσ οικονοµικού κύκλου, η τϊςη για αύξηςη των τιµών εύναι ϋντονη. Λ 3. Ο πληθωριςµόσ πλόττει κυρύωσ τα ϊτοµα που το ειςόδηµϊ τουσ προϋρχεται από κϋρδη. Λ 4. Η αυτόµατη τιµαριθµικό αναπροςαρµογό (ΑΣΑ) ϋχει ωσ κύριο ςκοπό την προςταςύα των επιχειρόςεων. Λ 5. Ο πληθωριςµόσ αποτελεύ κύνητρο για αποταµύευςη. Λ 6. Ο πληθωριςµόσ τεύνει να ευνοεύ αυτούσ που δανεύζονται χρηµατικϊ ποςϊ και να ζηµιώνει αυτούσ που τα δανεύζουν. Λ 7. Σο εργατικό δυναµικό τησ οικονοµύασ περιλαµβϊνει και τουσ ϊνεργουσ. Λ 8. Η µεύωςη τησ διαρθρωτικόσ ανεργύασ απαιτεύ επανεκπαύδευςη των ανϋργων, ώςτε να αποκτόςουν τισ ειδικεύςεισ ςτισ οπούεσ υπϊρχει ϋλλειψη. Λ 9. Σα νοµιςµατικϊ µϋτρα για την καταπολϋµηςη τησ ανεργύασ περιλαµβϊνουν κυρύωσ αύξηςη των κρατικών δαπανών για δηµόςια ϋργα. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 22

23 23 1. τη φϊςη τησ καθόδου ενόσ οικονοµικού κύκλου παρατηρεύται α) αύξηςη των επενδύςεων. β) αύξηςη τησ κατανϊλωςησ. γ) αύξηςη τησ απαςχόληςησ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 2. την αρχό τησ φϊςησ τησ ανόδου ενόσ οικονοµικού κύκλου α) η αύξηςη τησ παραγωγόσ εύναι εύκολη. β) παρατηρεύται µεύωςη τησ κατανϊλωςησ. γ) η τϊςη για αύξηςη των τιµών εύναι ϋντονη. δ) οι επενδύςεισ και τα κϋρδη των επιχειρόςεων µειώνονται. 3. Ωσ πληθωριςµόσ ορύζεται η τϊςη για α) αύξηςη τησ προςφορϊσ του χρόµατοσ. β) αύξηςη τησ προςφορϊσ των αγαθών. γ) αύξηςη τησ κατανϊλωςησ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 4. Η ανεργύα που οφεύλεται ςε τεχνολογικϋσ µεταβολϋσ ονοµϊζεται α) εποχικό ανεργύα. β) γενικό ανεργύα. γ) διαρθρωτικό ανεργύα. δ) ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ. 5. Σο εργατικό δυναµικό µιασ οικονοµύασ περιλαµβϊνει α) όλα τα ϊτοµα που θϋλουν να εργαςτούν. β) όλα τα ϊτοµα που εύναι ικανϊ να εργαςτούν. γ) µόνο τα ϊτοµα που εργϊζονται. δ) όχι µόνο τα ϊτοµα που εργϊζονται αλλϊ και τουσ ϊνεργουσ. Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. ςυνολικό, παραγωγικό, ονοµαςτικό, πραγµατικό Σο ειςόδηµα ενόσ ατόµου ό µιασ οικονοµύασ εξαρτϊται από το, δηλαδό το χρηµατικό ειςόδηµα, και από το επύπεδο των τιµών. 2. παραγωγό, κατανϊλωςη, ανεργύα, αποταµύευςη ε περιόδουσ ϋντονου πληθωριςµού αυξϊνεται η και µειώνεται η. 3. διαρθρωτικό, προςωρινό, ςταθερό, εποχιακό Φαρακτηριςτικό τησ ανεργύασ εύναι ότι επαναλαµβϊνεται κϊθε χρόνο και εύναι και µικρόσ ςχετικϊ διϊρκειασ. 4. επαγγελµατικϊ, δηµοςιονοµικϊ, εργαςιακϊ, νοµιςµατικϊ Σα και µϋτρα αποβλϋπουν ςτην αύξηςη τησ ςυνολικόσ ζότηςησ και, ςυνεπώσ, ςτη µεύωςη τησ ανεργύασ που οφεύλεται ςε ανεπϊρκεια τησ ζότηςησ. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι εύναι οικονοµικού κύκλοι; 2. Ποιεσ εύναι οι φϊςεισ ενόσ οικονοµικού κύκλου; 3. Σι ςηµαύνει πληθωριςµόσ; 4. Σι ονοµϊζεται ρυθµόσ πληθωριςµού; 5. Σι εύναι πληθωριςµόσ ζότηςησ και τι πληθωριςµόσ κόςτουσ; 6. Σι εύναι ςταςιµοπληθωριςµόσ; 7. Σι εύναι το εργατικό δυναµικό µιασ οικονοµύασ; 8. Ποια εύναι τα τϋςςερα εύδη ανεργύασ; 9. Σι εύναι εποχιακό ανεργύα και τι ανεργύα τριβόσ; 10. Σι εύναι διαρθρωτικό ανεργύα και τι ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ; 11. Ποιεσ εύναι οι δύο γενικϋσ κατηγορύεσ των µϋτρων που παύρνουν οι κυβερνόςεισ για την καταπολϋµηςη τησ ανεργύασ; 12. Ποια εύναι τα κυβερνητικϊ µϋτρα αύξηςησ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 23

24 24 τησ ςυνολικόσ ζότηςησ τα οπούα καταπολεµούν την ανεργύα; Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ Αςκήςεισ 1. Περιγρϊψτε τα χαρακτηριςτικϊ των φϊςεων ενόσ οικονοµικού κύκλου. 2. Εξηγόςτε µε ϋνα παρϊδειγµα γιατύ ο πληθωριςµόσ πλόττει όλα τα ϊτοµα που το ειςόδηµϊ τουσ εύναι ςταθερό. 3. Περιγρϊψτε ςυνοπτικϊ τισ ςυνϋπειεσ τησ ανεργύασ και τα µϋτρα που παύρνουν οι κυβερνόςεισ για την καταπολϋµηςό τησ. 4. Ϊνα ϊτοµο κϊποιοσ δανεύζεται δρχ. για ϋνα ϋτοσ µε επιτόκιο 20%. Ποια θα εύναι η πραγµατικό αξύα του ποςού που θα επιςτραφεύ ςτο δανειςτό, αν ςτο τϋλοσ του ϋτουσ που θα πρϋπει να εξοφληθεύ το δϊνειο το επύπεδο των τιµών ϋχει αυξηθεύ κατϊ 25%; 5. ανεύςτηκε κϊποιοσ δρχ. για ϋνα ϋτοσ µε επιτόκιο 8%. το τϋλοσ του ϋτουσ µε την εξόφληςη του δανεύου ϋχουµε µεταβύβαςη αγοραςτικόσ δύναµησ από το δανειςτό ςτο χρεώςτη δρχ. Να υπολογιςτεύ η ποςοςτιαύα αύξηςη του επιπϋδου των τιµών ςτο ϋτοσ αυτό. Με ποιο επιτόκιο θα ϋπρεπε να χορηγηθεύ το δϊνειο για να ϋπαιρνε ο δανειςτόσ ςτο τϋλοσ ϋτουσ δρχ. ςε ςταθερϋσ τιµϋσ; ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Πληθωριςµόσ ςηµαύνει α) υψηλό επύπεδο τιµών. β) υψηλό επύπεδο ειςοδηµϊτων. γ) χαµηλό βιοτικό επύπεδο. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. Επιλϋξτε τη ςωςτό απϊντηςη θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Η ανεργύα τριβόσ οφεύλεται α) ςτη µεύωςη τησ κατανϊλωςησ. β) ςτην πτώςη τησ οικονοµικόσ δραςτηριότητασ. γ) αποκλειςτικϊ ςτην τεχνολογικό εξϋλιξη. δ) ςε κανϋνα από τα παραπϊνω. Β. ικαιολογήςτε την απάντηςή ςασ. ΕΚΑΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Σα ηµόςια Οικονοµικά ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Μια από τισ βαςικϋσ οικονοµικϋσ λειτουργύεσ του κρϊτουσ εύναι η αναδιανοµό του ειςοδόµατοσ. Λ 2. Η αρχό του αποκλειςµού ιςχύει και ςτη χρόςη των δηµοςύων αγαθών. Λ 3. Οι φόροι ειςοδόµατοσ εύναι ϊµεςοι φόροι. Λ 4. Οι δηµόςιεσ δαπϊνεσ που ϋχουν καταναλωτικό χαρακτόρα εύναι µεταβιβαςτικϋσ πληρωµϋσ. Λ 5. Προοδευτικόσ φόροσ εύναι εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ αυξϊνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. Λ 6. Ο αντύςτροφα προοδευτικόσ φόροσ επιβαρύνει περιςςότερο τισ χαµηλϋσ ειςοδηµατικϋσ τϊξεισ. Λ 7. Ο κρατικόσ προώπολογιςµόσ εύναι µια ϋκφραςη τησ αςκούµενησ οικονοµικόσ πολιτικόσ. Λ 8. Ο κρατικόσ προώπολογιςµόσ εύναι πϊντοτε ιςοςκελιςµϋνοσ. Λ Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 24

25 25 1. Οι µεταβιβαςτικϋσ πληρωµϋσ περιλαµβϊνουν και α) τισ δαπϊνεσ για τουσ µιςθούσ των δηµοςύων υπαλλόλων. β) τισ δαπϊνεσ για την αγορϊ υλικού που χρηςιµοποιεύται ςτα δηµόςια ςχολεύα. γ) τισ δαπϊνεσ για επενδύςεισ που αυξϊνουν το κεφϊλαιο τησ οικονοµύασ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 2. Προοδευτικόσ φόροσ εύναι α) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ αυξϊνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. β) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ µειώνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. γ) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ εύναι ο ύδιοσ ανεξϊρτητα από το µϋγεθοσ τησ φορολογικόσ βϊςησ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. 3. Όταν το φορολογικό ειςόδηµα εύναι 200, 600 και 800 χιλ. δρχ. και ο ςυνολικόσ φόροσ εύναι 10, 60 και 80 χιλ. δρχ. αντύςτοιχα, τότε ο φόροσ εύναι α) ςταθερόσ. β) προοδευτικόσ. γ) αναλογικόσ. δ) αντύςτροφα προοδευτικόσ. 4. Αν η οικονοµύα βρύςκεται ςε ύφεςη και η ανεργύα εύναι αυξηµϋνη, τότε ο κρατικόσ προώπολογιςµόσ πρϋπει να εύναι α) πλεοναςµατικόσ. β) ελλειµµατικόσ. γ) µακροχρόνιοσ. δ) βραχυχρόνιοσ Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. ϊµεςοσ, προοδευτικόσ, ϋµµεςοσ, αναλογικόσ Ϊνασ φόροσ λϋγεται, όταν ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ εύναι ο ύδιοσ, ανεξϊρτητα από το µϋγεθοσ τησ φορολογικόσ βϊςησ. φόροσ εύναι εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ αυξϊνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. 2. εξωτερικό, επενδυτικό, κοινό, οµολογιακό Σο ηµόςιο µπορεύ να δανειςτεύ από το εκδύδοντασ δϊνειο. 3. υπηρεςύα, επιβρϊβευςη, δαπϊνη, ϋκφραςη, επιβολό, µετϊβαςη Η κατανοµό των δηµοςύων και η φόρων δεύχνει και την οικονοµικό πολιτικό που ακολουθεύ η κυβϋρνηςη, γι αυτό και ο κρατικόσ προώπολογιςµόσ εύναι µια περιεκτικό και ςύντοµη τησ αςκούµενησ οικονοµικόσ πολιτικόσ. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Ποιεσ εύναι οι βαςικϋσ οικονοµικϋσ λειτουργύεσ του κρϊτουσ; 2. Σι εύναι δηµόςια αγαθϊ; 3. Ποιεσ εύναι οι τρεισ βαςικϋσ επιδρϊςεισ των δηµοςύων δαπανών και των διαφόρων µορφών φορολογύασ ςτη λειτουργύα τησ οικονοµύασ; 4. Ποιεσ εύναι οι κυριότερεσ πηγϋσ των δηµοςύων εςόδων; 5. Σι εύναι φόροσ; 6. Σι εύναι φορολογικό βϊςη και τι φορολογικόσ ςυντελεςτόσ; 7. ε τι διακρύνονται οι φόροι µε κριτόριο τη φορολογικό βϊςη; 8. ε τι διακρύνονται οι φόροι µε κριτόριο την αναλογικότητα ό µη του φόρου; 9. Σα δϊνεια εςωτερικού που ςυνϊπτει το δηµόςιο προϋρχονται από τρεισ πηγϋσ. Ποιεσ εύναι αυτϋσ; 10. Σι εύναι ο κρατικόσ προώπολογιςµόσ; Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 25

26 26 Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Εξηγόςτε µε ϋνα παρϊδειγµα γιατύ ϋνασ αντύςτροφα προοδευτικόσ φόροσ επιβαρύνει ϊνιςα τισ χαµηλϋσ ειςοδηµατικϋσ τϊξεισ. 2. χολιϊςτε την πρόταςη: «Ο προώπολογιςµόσ του κρϊτουσ µπορεύ να εύναι πλεοναςµατικόσ, ελλειµµατικόσ ό ιςοςκελιςµϋνοσ, ανϊλογα µε τη γενικότερη κατϊςταςη τησ οικονοµύασ» ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Οι δηµόςιεσ δαπϊνεσ και οι διϊφορεσ µορφϋσ φορολογύασ µπορούν να µεταβϊλλουν την κατανοµό των παραγωγικών ςυντελεςτών ςτισ διϊφορεσ παραγωγικϋσ δραςτηριότητεσ. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Αντύςτροφα προοδευτικόσ φόροσ εύναι εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ αυξϊνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. ΕΝ ΕΚΑΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ ιεθνείσ Οικονοµικέσ χέςεισ - Ευρωπαΰκή Ένωςη - Ελληνική Οικονοµία ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ τησ µορφήσ ςωςτό-λάθοσ ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. 1. Αν µια χώρα Α ϋχει απόλυτο πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό ενόσ αγαθού ϋναντι µιασ ϊλλησ χώρασ Β, τότε η Α µπορεύ να παρϊγει µια ςυγκεκριµϋνη ποςότητα αυτού του αγαθού µε λιγότερουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ απ ότι η Β. Λ 2. Για να εξακριβώςουµε αν η Ελλϊδα ϋχει ςυγκριτικό πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό ςιταριού ςε ςχϋςη µε τη Γερµανύα, πρϋπει να γνωρύζουµε το κόςτοσ ευκαιρύασ παραγωγόσ ςιταριού όχι µόνο ςτην Ελλϊδα αλλϊ και ςτη Γερµανύα. Λ 3. Αν η δραχµό ανατιµηθεύ ϋναντι του γερµανικού µϊρκου, τότε τα ελληνικϊ προώόντα θα εύναι φθηνότερα για τουσ γερµανούσ καταναλωτϋσ. Λ 4. Σο ιςοζύγιο τρεχουςών ςυναλλαγών παρουςιϊζει όλεσ τισ ςυναλλαγϋσ του διεθνούσ εµπορύου µιασ χώρασ µε τισ ϊλλεσ χώρεσ για µια χρονικό περύοδο, ςυνόθωσ ϋνα ϋτοσ. Λ 5. ε µια τελωνειακό ϋνωςη οι χώρεσ-µϋλη ϋχουν κοινό δαςµολογικό πολιτικό ϋναντι των τρύτων χωρών. Λ 6. Η Ευρωπαώκό Επιτροπό αποτελεύται από τουσ προϋδρουσ των κυβερνόςεων των χωρών-µελών τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ. Λ 7. Σο Ευρωπαώκό Κοινοβούλιο ελϋγχει τα µϋλη τησ Ευρωπαώκόσ Επιτροπόσ και εγκρύνει τον προώπολογιςµό τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ. Λ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 26

27 27 Ερωτήςεισ πολλαπλήσ επιλογήσ Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, θϋτοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. 1. Αν η χώρα Α ϋχει ςυγκριτικό πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό καφϋ ςε ςχϋςη µε τη χώρα Β, τότε α) η Α µπορεύ να παρϊγει 100 µονϊδεσ καφϋ µε λιγότερουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ απ ότι η χώρα Β. β) η Β µπορεύ να παρϊγει 100 µονϊδεσ καφϋ µε λιγότερουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ απ ότι η χώρα Α. γ) το κόςτοσ ευκαιρύασ παραγωγόσ καφϋ ςτην Α εύναι µικρότερο από το αντύςτοιχο ςτη Β. δ) το κόςτοσ ευκαιρύασ παραγωγόσ καφϋ ςτην Α εύναι µεγαλύτερο από το αντύςτοιχο ςτη Β. 2. Η ελεύθερη µετακύνηςη των παραγωγικών ςυντελεςτών µεταξύ των χωρών-µελών εύναι χαρακτηριςτικό α) τησ ζώνησ ελεύθερου εµπορύου. β) τησ τελωνειακόσ ϋνωςησ. γ) τησ κοινόσ αγορϊσ. δ) όλων των παραπϊνω. 3. Η τιµό ενόσ αγαθού εύναι 160 γερµανικϊ µϊρκα. Αν η ιςοτιµύα του γερµανικού µϊρκου προσ το αµερικανικό δολϊριο εύναι $ 1 = 1,6 µϊρκα, τότε η τιµό του αγαθού ςε αµερικανικϊ δολϊρια εύναι α) $ 100. β) $ 160. γ) $ 200. δ) $ Ϊνα αυτοκύνητο πωλεύται 3 εκατ. δρχ. Αν το αµερικανικό δολϊριο ανατιµηθεύ από 300 δρχ. ςε 320 δρχ., τότε η τιµό του αυτοκινότου ςε αµερικανικϊ δολϊρια, θα α) αυξηθεύ από $ ςε $ β) αυξηθεύ από $ ςε $ γ) µειωθεύ από $ ςε $ δ) µειωθεύ από $ ςε $ Ερωτήςεισ ςυµπλήρωςησ κενού υµπληρώςτε τα κενϊ των παρακϊτω προτϊςεων, τοποθετώντασ όποιεσ λϋξεισ εύναι κατϊλληλεσ από αυτϋσ που προηγούνται των προτϊςεων. Να προςαρµόςετε τισ λϋξεισ, αν χρειϊζεται, ςτην κατϊλληλη πτώςη. 1. προςφορϊ, ιςοτιµύα, πηγό, τιµό Η ςυναλλϊγµατοσ, που επύςησ λϋγεται ςυναλλαγµατικό, εύναι διαφορετικό για κϊθε νόµιςµα. 2. ϋνωςη, κύνηςη, ςυναλλαγό, προςφορϊ, αγορϊ, πληρωµό Σο ιςοζύγιο µπορεύ να χωριςτεύ ςε δύο επιµϋρουσ ιςοζύγια, ςτο ιςοζύγιο τρεχουςών και ςτο ιςοζύγιο κεφαλαύων. 3. τελωνειακό, πολιτικό, κοινό, οικονοµικό, ανεξϊρτητη, κϊθετη, οριζόντια Η ϋνωςη απαιτεύ απώλεια οριςµϋνων εξουςιών και µεταβύβαςη αυτών των εξουςιών ςε υπερεθνικϊ όργανα. Αυτό ςηµαύνει ότι η ολοκλόρωςη µε τη µορφό τησ οικονοµικόσ ϋνωςησ ςηµαύνει ταυτοχρόνωσ και ανϊγκη ολοκλόρωςησ ςε ςηµαντικό βαθµό. 4. παραγωγό, ϋνωςη, οργϊνωςη, εξειδύκευςη, προςφορϊ, τεχνολογύα Η παραγωγικότητα τησ εργαςύασ ςτο βιοµηχανικό τοµϋα των χωρών τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ εύναι διπλϊςια περύπου απ αυτό τησ ελληνικόσ βιοµηχανύασ. Η διαφορϊ ςτην παραγωγικότητα οφεύλεται ςε διαφορϋσ ςτην και ςτην τησ και ςτην του εργατικού δυναµικού. ΕΡΩΣΗΕΙ ΑΝΟΙΚΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Ερωτήςεισ ςύντοµησ απάντηςησ 1. Σι ςηµαύνει ο όροσ «διεθνοπούηςη τησ οικονοµύασ»; Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 27

28 28 2. Πότε µια οικονοµύα ϋχει απόλυτο και πότε ςυγκριτικό πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό ενόσ προώόντοσ; 3. Σι εύναι ςυνϊλλαγµα και τι ςυναλλαγµατικό ιςοτιµύα; 4. Σι εύναι το ιςοζύγιο πληρωµών; 5. Σι εύναι το ιςοζύγιο τρεχουςών ςυναλλαγών και τι το ιςοζύγιο κύνηςησ κεφαλαύων; 6. Σι περιλαµβϊνει το εµπορικό ιςοζύγιο; 7. Ποιεσ εύναι οι κύριεσ µορφϋσ οικονοµικόσ ενοπούηςησ ό ολοκλόρωςησ; 8. Ποιοσ εύναι ο ρόλοσ τησ Ευρωπαώκόσ Κεντρικόσ Σρϊπεζασ; 9. Ποια εύναι τα ςηµαντικότερα προβλόµατα τησ ελληνικόσ οικονοµύασ; Η οικονοµικό ϋνωςη αποτελεύ απλούςτερη µορφό οικονοµικόσ ενοπούηςησ απ ότι η κοινό αγορϊ. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. Ερωτήςεισ ελεύθερησ ανάπτυξησ - Αςκήςεισ 1. Εξηγόςτε µε ϋνα παρϊδειγµα γιατύ οι µεταβολϋσ τησ τιµόσ του ςυναλλϊγµατοσ ϋχουν ςηµαντικϋσ ςυνϋπειεσ ςτο διεθνϋσ εµπόριο µιασ χώρασ. 2. Περιγρϊψτε πώσ δυο χώρεσ µπορούν να ωφεληθούν από το µεταξύ τουσ εµπόριο ςύµφωνα µε τη θεωρύα του ςυγκριτικού πλεονεκτόµατοσ. ΤΝ ΤΑΜΟ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ΣΗ ΜΟΡΥΗ «ΩΣΟ - ΛΑΘΟ» ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΗ ΑΠΑΝΣΗΗ 1. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Αν µια χώρα δεν ϋχει απόλυτο πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό ενόσ αγαθού, τότε αποκλεύεται η ςυγκεκριµϋνη χώρα να ϋχει ςυγκριτικό πλεονϋκτηµα ςτην παραγωγό αυτού του αγαθού. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 2. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 28

29 29 Κριτήρια αξιολόγηςησ 1ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξϋταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο τησ παραγρϊφου 1.6: «Οι παραγωγικϋσ δυνατότητεσ τησ οικονοµύασ». 1. ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. α) Σο ϋδαφοσ πϊνω ςτο οπούο χτύζεται ϋνα ςπύτι εύναι παραγωγικόσ ςυντελεςτόσ. Λ β) Ο ςυντελεςτόσ «κεφϊλαιο» περιλαµβϊνει και τισ καταθϋςεισ των επιχειρόςεων ςτισ τρϊπεζεσ. Λ γ) Ο ςυνδυαςµόσ που αντιςτοιχεύ ςε ϋνα ςηµεύο κϊτω από την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων εύναι ανϋφικτοσ. Λ δ) Σο κόςτοσ ευκαιρύασ ενόσ αγαθού εύναι τα ϊλλα αγαθϊ που θυςιϊςτηκαν για την παραγωγό του. Λ Μονϊδεσ 6 2. Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, βϊζοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Αν µια οικονοµύα παρϊγει ςε ϋνα ςηµεύο κϊτω από την καµπύλη των παραγωγικών τησ δυνατοτότων, τότε ςυνεπϊγεται α) ότι η οικονοµύα παρϊγει περιςςότερα καταναλωτικϊ παρϊ κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ. β) ότι η οικονοµύα δεν παρϊγει αρκετϊ κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ. γ) ότι η οικονοµύα απαςχολεύ πλόρωσ όλουσ τουσ παραγωγικούσ τησ ςυντελεςτϋσ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Μονϊδεσ 4 3. Σι δεύχνει η καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων; 4. Ϊςτω ότι Α (Φ = 0, Χ = 40) και Β (Φ = ;, Χ = 30) εύναι δυο ςυνδυαςµού επϊνω ςτην καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων µιασ οικονοµύασ που παρϊγει τα αγαθϊ Φ και Χ. Αν µεταξύ των ςυνδυαςµών Α και Β το κόςτοσ ευκαιρύασ του Φ ςε όρουσ του Χ εύναι 1, να βρεθεύ µε τι ιςούται το Φ ςτο ςυνδυαςµό Β. 2ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο του κεφαλαύου: «Η παραγωγό τησ επιχεύρηςησ και το κόςτοσ». Να απαντόςετε ςε όλα τα παρακϊτω: 1. Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, βϊζοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Όταν το οριακό προώόν αρχύζει να µειώνεται, α) το µϋςο µεταβλητό κόςτοσ αρχύζει να αυξϊνεται. β) το οριακό κόςτοσ ςυνεχύζει να µειώνεται. γ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µεγαλύτερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. δ) η τιµό του οριακού κόςτουσ εύναι µικρότερη από την τιµό του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ. Μονϊδεσ 2 2. Να ςυµπληρώςετε δύπλα από κϊθε κενό τησ ςτόλησ Α, τον αριθµό που αντιςτοιχεύ από τη ςτόλη Β. Α Όηαν ηο οπιακό πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Όηαν ηο ζςνολικό πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Όηαν ηο µέζο πποϊόν είναι ζηη µέγιζηη ηιµή ηος Β 1. ηο µέζο ζςνολικό κόζηορ είναι ζηην ελάσιζηη ηιµή ηος 2. η ηιµή ηος οπιακού πποϊόνηορ είναι ίζη µε ηην ηιµή ηος µέζος πποϊόνηορ 3. η ηιµή ηος µέζος πποϊόνηορ είναι µηδενική 4. ηο οπιακό κόζηορ είναι ζηην ελάσιζηη ηιµή ηος 5. η ηιµή ηος οπιακού πποϊόνηορ είναι µηδενική Μονϊδεσ 4 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 29

30 30 3. Σι εύναι βραχυχρόνια και τι µακροχρόνια περύοδοσ παραγωγόσ; Μονϊδεσ 2 4. Σι εύναι µϋςο και τι οριακό προώόν; Μονϊδεσ 2 5. χολιϊςτε την πρόταςη: «Η πορεύα τησ καµπύλησ τόςο του µϋςου όςο και του οριακού κόςτουσ ςτη µακροχρόνια περύοδο φαύνεται να µοιϊζει µε τη ςυµπεριφορϊ των αντύςτοιχων µεγεθών κόςτουσ ςτη βραχυχρόνια περύοδο, όµωσ η αιτύα τησ πορεύασ τουσ εύναι διαφορετικό». 6. Να ςυµπληρώςετε τον παρακϊτω πύνακα, χρηςιµοποιώντασ τισ ςχϋςεισ µεταξύ των µεγεθών του κόςτουσ παραγωγόσ. 3ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο των παραγρϊφων 1, 2 και 3 του 5ου κεφαλαύου «Ο προςδιοριςµόσ των τιµών». Να απαντόςετε ςε όλα τα παρακϊτω: 1. ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. α) Όταν η ζητούµενη ποςότητα εύναι µεγαλύτερη από την προςφερόµενη, παρουςιϊζεται πλεόναςµα. Λ β) Σιµό ιςορροπύασ εύναι η τιµό ςτην οπούα η ζητούµενη ποςότητα εύναι ύςη µε την προςφερόµενη. Λ γ) Όςο υπϊρχει υπερβϊλλουςα ζότηςη, η τιµό θα µειώνεται. Λ δ) Όςο υπϊρχει πλεόναςµα, η τιµό θα µειώνεται. Λ Μονϊδεσ 6 2. Επιλέξετε τη ςωςτή απάντηςη, βάζοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Όςο υπϊρχει πλεονϊζουςα προςφορϊ, α) η ζητούµενη ποςότητα θα εύναι µεγαλύτερη από την προςφερόµενη. β) θα υπϊρχει ϋλλειµµα. γ) η τιµό θα µειώνεται. δ) η αγορϊ θα βρύςκεται ςε ιςορροπύα. 3. Η ςυνϊρτηςη ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι QD = 40-2Ρ και η ςυνϊρτηςη προςφορϊσ QS = 8 + 2Ρ. Να βρεθεύ η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 6 4. Α. ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη η παρακϊτω πρόταςη περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όταν παρουςιϊζεται ϋλλειµµα ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού, µε κϊθε µεύωςη τησ τιµόσ του αγαθού θα µειώνεται και το ϋλλειµµα. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 4ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξϋταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο του 6ου κεφαλαύου: «Μορφϋσ αγορϊσ». Να απαντόςετε ςε όλα τα παρακϊτω: 1. ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. α) Σο επιπλϋον ϋςοδο από την πώληςη µιασ επιπλϋον µονϊδασ προώόντοσ ονοµϊζεται µϋςη πρόςοδοσ. Λ Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 30

31 31 β) Η τιµό ενόσ προώόντοσ ςε µια πλόρωσ ανταγωνιςτικό αγορϊ προςδιορύζεται από τη µεγαλύτερη επιχεύρηςη. Λ γ) Η ςυνθόκη ιςορροπύασ τησ µονοπωλιακόσ επιχεύρηςησ εύναι η ύδια όπωσ και τησ επιχεύρηςησ ςτον πλόρη ανταγωνιςµό. Λ δ) Οι επιχειρόςεισ ςτο ολιγοπώλιο ανταγωνύζονται µεταξύ τουσ µόνο ςτην τιµό του προώόντοσ. Λ Μονϊδεσ 2 2. Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, βϊζοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Α.Η τιµό ενόσ προώόντοσ ςε αγορϊ πλόρουσ ανταγωνιςµού α) εύναι πϊντοτε η ύδια. β) εύναι πϊντοτε δεδοµϋνη για κϊθε επιχεύρηςη. γ) καθορύζεται τισ περιςςότερεσ φορϋσ από την επιχεύρηςη που το παρϊγει. δ) καθορύζεται τισ περιςςότερεσ φορϋσ από τη µεγαλύτερη επιχεύρηςη. Μονϊδεσ 1 Β.Όταν µια επιχεύρηςη ςε τϋλεια ανταγωνιςτικό αγορϊ βρύςκεται ςε βραχυχρόνια ιςορροπύα, τότε η τιµό του προώόντοσ που παρϊγει η επιχεύρηςη ιςούται πϊντοτε µε α) το ελϊχιςτο µϋςο ςυνολικό κόςτοσ. β) το ελϊχιςτο µϋςο µεταβλητό κόςτοσ. γ) το ελϊχιςτο οριακό κόςτοσ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Μονϊδεσ 1 3. υµπληρώςτε τα κενϊ τησ παρακϊτω πρόταςησ, επιλϋγοντασ τισ ςωςτϋσ λϋξεισ από τισ προςφερόµενεσ, ςτην κατϊλληλη πτώςη. α) ςυνολικό, οριακό, µϋςη, µεταβλητό τον τϋλειο ανταγωνιςµό η πρόςοδοσ και η πρόςοδοσ εύναι ςταθερϋσ και ύςεσ µε την τιµό. β) πώληςη, ςυµφωνύα, τµηµατοπούηςη, µονοπώληςη Επειδό όµωσ οι µεταξύ των επιχειρόςεων του ολιγοπωλύου οδηγούν πολλϋσ φορϋσ ςε ουςιαςτικό τησ αγορϊσ, το κρϊτοσ παρεµβαύνει νοµοθετικϊ για να προςτατεύςει τουσ καταναλωτϋσ. Μονϊδεσ 2 4. Ποια εύναι τα χαρακτηριςτικϊ του τϋλειου ανταγωνιςµού; Μονϊδεσ 2 5. Σι εύναι η ςυνολικό, µϋςη και οριακό πρόςοδοσ µιασ επιχεύρηςησ; Μονϊδεσ 2 6. χολιϊςτε την πρόταςη: «Η επιχεύρηςη βρύςκει τη θϋςη ιςορροπύασ τησ, όταν φθϊςει ς εκεύνο το µϋγεθοσ παραγωγόσ, όπου το οριακό κόςτοσ ανερχόµενο ιςούται µε την οριακό πρόςοδο». 7. Σα δεδοµϋνα του παρακϊτω πύνακα αφορούν µια επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςε πλόρωσ ανταγωνιςτικό αγορϊ. Η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ εύναι QD = 50 - P και η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ εύναι QS = 8 + 2Ρ. Να βρεθεύ η θϋςη ιςορροπύασ τησ επιχεύρηςησ και να υπολογιςτεύ το κϋρδοσ ό η ζηµιϊ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 31

32 32 5ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο τησ παραγρϊφου 7.5: «Η Μϋτρηςη του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ» - Να απαντήσετε σε όλα τα παρακάτω: 1. Να ςυµπληρώςετε δύπλα από κϊθε κενό τησ ςτόλησ Α, τον αριθµό που αντιςτοιχεύ από τη ςτόλη Β. Όταν το Α.Ε.Π. υπολογύζεται από την πλευρϊ τησ δαπϊνησ η Α Ιδιωηική Καηανάλ ωζη Ακαθάπιζ ηη Ιδιωηική Επένδςζη ηµόζια απάνη Β 1. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ για ηιρ ζςνηάξειρ ηων δηµοζίων ςπαλλήλων 2. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων καηαναλωηών για απόκηηζη καινούπγιων ζπιηιών 3. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων επισειπήζεων για µεηοσέρ και κπαηικά οµόλογα 4. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ για ηην καηαζκεςή εθνικών οδών 5. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων νοικοκςπιών για ςπηπεζίερ 6. πεπιλαµβάνει και ηιρ δαπάνερ ηων επισειπήζεων για αγοπά µεηασειπιζµένων µησανηµάηων Μονϊδεσ 6 2. Γιατύ οι µεταβιβαςτικϋσ πληρωµϋσ δεν περιλαµβϊνονται ςτισ δηµόςιεσ δαπϊνεσ για τον υπολογιςµό του Α.Ε.Π.; Μονϊδεσ 4 3. ύνονται τα παρακϊτω ςτοιχεύα µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ για το ϋτοσ 1999: δισ δρχ. Μιςθού Σόκοι Πρόςοδοι Περιουςύασ Κϋρδη Επιχειρόςεων Αποςβϋςεισ Ϊµµεςοι Υόροι Κρατικϋσ Επιδοτόςεισ Σόκοι ηµοςύου Φρϋουσ Καθαρό Ειςόδηµα από το Εξωτερικό Να υπολογιςτεύ το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν ςε τιµϋσ αγορϊσ. Μονϊδεσ 6 4. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Όταν το Α.Ε.Π. υπολογύζεται από την πλευρϊ του ειςοδόµατοσ, οι κρατικϋσ επιδοτόςεισ αφαιρούνται από το ειςόδηµα Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. Μονϊδεσ 4 6ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο του κεφαλαύου: «Σο Σραπεζικό ύςτηµα». Να απαντόςετε ςε όλα τα παρακϊτω: 1. ηµειώςτε αν εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. α) Σο χρόµα εύναι και µϋςο διατόρηςησ αξιών. Λ β) Κϊθε εµπορικό τρϊπεζα ϋχει το δικαύωµα να εκδύδει χαρτονοµύςµατα. Λ γ) τισ καταθϋςεισ επύ προθεςµύα το επιτόκιο εύναι µεγαλύτερο από αυτό των καταθϋςεων όψεωσ. Λ δ) Η παρϋµβαςη τησ εκδοτικόσ τρϊπεζασ ςτην αγορϊ χρόµατοσ γύνεται µόνο µε την πολιτικό τησ ανοικτόσ αγορϊσ. Λ Μονϊδεσ 2 2. Επιλέξετε τη ςωςτή απάντηςη, βάζοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Α.Η εκδοτικό τρϊπεζα µπορεύ να αυξόςει την ποςότητα του χρόµατοσ που κυκλοφορεύ α) αυξϊνοντασ το προεξοφλητικό επιτόκιο. β) αυξϊνοντασ το ποςοςτό των ρευςτών διαθεςύµων. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 32

33 33 γ) πουλώντασ κρατικϋσ οµολογύεσ. δ) µε κανϋναν από τουσ παραπϊνω τρόπουσ. Β.Αν ϋνα ϊτοµο κϊνει κατϊθεςη όψεωσ δρχ. ςε µια εµπορικό τρϊπεζα και η τρϊπεζα κρατόςει ωσ ρευςτϊ διαθϋςιµα και δανεύςει τισ υπόλοιπεσ δρχ. ςε ϊλλο ϊτοµο, τότε η ποςότητα χρόµατοσ που θα δηµιουργόςει η τρϊπεζα θα εύναι α) δρχ. β) δρχ. γ) δρχ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Μονϊδεσ 4 3. Σι εύναι η νοµιςµατικό και πιςτωτικό πολιτικό; Μονϊδεσ 2 4. Ποια εύναι τα εύδη χρόµατοσ ςτισ ςύγχρονεσ κοινωνύεσ; Μονϊδεσ 2 5. Να εξηγόςετε µε ϋνα παρϊδειγµα τον τρόπο µε τον οπούο οι εµπορικϋσ τρϊπεζεσ δηµιουργούν χρόµα. Μονϊδεσ 4 6. Περιγρϊψτε ςυνοπτικϊ πώσ η εκδοτικό τρϊπεζα µπορεύ να µεταβϊλλει την ποςότητα χρόµατοσ που κυκλοφορεύ µε την πολιτικό τησ ανοικτόσ αγορϊσ. 7. Ποιο χρηµατικό ποςό πρϋπει να καταθϋςει κϊποιοσ ςε µια τρϊπεζα µε επιτόκιο 8%, ώςτε µετϊ από δύο ϋτη να γύνει δρχ.; 7ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο τησ παραγρϊφου 9.4: «Ανεργύα». - Να απαντήςετε ςε όλα τα παρακάτω: 1. Επιλέξετε τη ςωςτή απάντηςη, βάζοντασ ςε κύκλο το κατάλληλο γράµµα. Α. Η ανεργύα που οφεύλεται ςε τεχνολογικϋσ µεταβολϋσ ονοµϊζεται α) εποχικό ανεργύα. β) γενικό ανεργύα. γ) διαρθρωτικό ανεργύα. δ) ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ. Β.Σο εργατικό δυναµικό µιασ οικονοµύασ περιλαµβϊνει α) όλα τα ϊτοµα που θϋλουν να εργαςτούν. β) όλα τα ϊτοµα που εύναι ικανϊ να εργαςτούν. γ) µόνο τα ϊτοµα που εργϊζονται. δ) όχι µόνο τα ϊτοµα που εργϊζονται αλλϊ και τουσ ϊνεργουσ. Μονϊδεσ 6 2. υµπληρώςτε τα κενϊ τησ παρακϊτω πρόταςησ, επιλϋγοντασ τισ ςωςτϋσ λϋξεισ από τισ προςφερόµενεσ, ςτην κατϊλληλη πτώςη. α) διαρθρωτικό, προςωρινό, ςταθερό, εποχιακό Φαρακτηριςτικό τησ ανεργύασ εύναι ότι επαναλαµβϊνεται κϊθε χρόνο και εύναι και µικρόσ ςχετικϊ διϊρκειασ. β) επαγγελµατικϊ, δηµοςιονοµικϊ, εργαςιακϊ, νοµιςµατικϊ Σα και µϋτρα αποβλϋπουν ςτην αύξηςη τησ ςυνολικόσ ζότηςησ και, ςυνεπώσ, ςτη µεύωςη τησ ανεργύασ που οφεύλεται ςε ανεπϊρκεια τησ ζότηςησ. Μονϊδεσ 4 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 33

34 34 3. Σι εύναι η ανεργύα τριβόσ; 4. Αν το ποςοςτό ανεργύασ εύναι 10% και ο αριθµόσ των ανϋργων , να υπολογιςτεύ το µϋγεθοσ του εργατικού δυναµικού. 8ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγηςησ κοπόσ τησ εξέταςησ: Η αξιολόγηςη τησ γνώςησ του µαθητό ςχετικϊ µε το περιεχόµενο του 10ου κεφαλαύου: «Σα ηµόςια Οικονοµικϊ». Να απαντόςετε ςε όλα τα παρακϊτω: 1. Επιλϋξετε τη ςωςτό απϊντηςη, βϊζοντασ ςε κύκλο το κατϊλληλο γρϊµµα. Α.Προοδευτικόσ φόροσ εύναι α) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ αυξϊνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. β) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ µειώνεται καθώσ αυξϊνεται η φορολογικό βϊςη. γ) εκεύνοσ του οπούου ο φορολογικόσ ςυντελεςτόσ εύναι ο ύδιοσ ανεξϊρτητα από το µϋγεθοσ τησ φορολογικόσ βϊςησ. δ) κανϋνα από τα παραπϊνω. Β.Αν το φορολογικό ειςόδηµα εύναι 200, 600 και 800 χιλ. δρχ. και ο ςυνολικόσ φόροσ εύναι 20, 60 και 80 χιλ. δρχ. αντύςτοιχα, τότε ο φόροσ εύναι α) προοδευτικόσ. β) αντύςτροφα προοδευτικόσ. γ) αναλογικόσ. δ) ςταθερόσ. 2. υµπληρώςτε τα κενϊ ςτο παρακϊτω κεύµενο. Οι φόροι µπορούν να διακριθούν µε διϊφορα κριτόρια. Ϊνα χρόςιµο κριτόριο εύναι η φορολογικό του φόρου. Ϊτςι διακρύνουµε τουσ φόρουσ ςε: α) φόρουσ, β) φόρουσ και γ) φόρουσ. Μονϊδεσ 2 3. Ποιεσ εύναι οι βαςικϋσ οικονοµικϋσ λειτουργύεσ του κρϊτουσ; Μονϊδεσ 2 4. Α. ηµειώςτε αν η παρακϊτω πρόταςη εύναι ςωςτό ό λανθαςµϋνη, περιβϊλλοντασ µε ϋνα κύκλο το αντύςτοιχο γρϊµµα ό Λ. Ο αντύςτροφα προοδευτικόσ φόροσ επιβαρύνει ϊνιςα τισ χαµηλϋσ ειςοδηµατικϋσ τϊξεισ. Λ Β. ικαιολογόςτε την απϊντηςό ςασ. 5. Περιγρϊψτε ςυνοπτικϊ τισ τρεισ βαςικϋσ επιδρϊςεισ που ϋχουν οι δηµόςιεσ δαπϊνεσ και οι διϊφορεσ µορφϋσ φορολογύασ ςτη λειτουργύα τησ οικονοµύασ. 6. χολιϊςτε την πρόταςη: «Ο προώπολογιςµόσ του κρϊτουσ µπορεύ να εύναι πλεοναςµατικόσ, ελλειµµατικόσ ό ιςοςκελιςµϋνοσ, ανϊλογα µε τη γενικότερη κατϊςταςη τησ οικονοµύασ». Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 34

35 35 ΘΕΜΑΣΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ 2003 ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΕΝΙΑΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α.1.1. Η ςχϋςη µεταξύ τησ τιµόσ ενόσ αγαθού και τησ ζητούµενησ ποςότητϊσ του εύναι αρνητικό. Α.1.2. Η ζότηςη ενόσ αγαθού µεταβϊλλεται ςε κατεύθυνςη αντύθετη προσ αυτό τησ µεταβολόσ τησ τιµόσ του υποκατϊςτατού του αγαθού. Α.1.3. Σα µοτϋρ των ηλεκτρικών ψυγεύων που πωλούνται ςτισ βιοµηχανύεσ ψυγεύων εύναι ενδιϊµεςα αγαθϊ. Α.1.4. Σα ελεύθερα αγαθϊ αποτελούν αντικεύµενο τησ Πολιτικόσ Οικονοµύασ. Α.1.5. Οι µεταβολϋσ του µϋςου προώόντοσ εύναι µικρότερεσ από αυτϋσ του οριακού. Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.2.1 και Α.2.2 να γρϊψετε τον αριθµό τησ πρόταςησ ςτο τετρϊδιό ςασ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.2.1. Σο ψυγεύο µιασ οικογϋνειασ εύναι: α. Καταναλωτό αγαθό. β. Κεφαλαιουχικό αγαθό. γ. Κεφαλαιουχικό και καταναλωτό αγαθό. δ. ιαρκϋσ και καταναλωτικό αγαθό. Α.2.2. Ελαςτικότητα ζότηςησ ενόσ αγαθού ωσ προσ την τιµό του εύναι: α. Η µεταβολό τησ ζητούµενησ ποςότητϊσ του προσ την µεταβολό τησ τιµόσ του. β. Η ποςοςτιαύα µεταβολό τησ ζητούµενησ ποςότητϊσ του προσ την ποςοςτιαύα µεταβολό τησ τιµόσ του. γ. Η ποςοςτιαύα µεταβολό τησ τιµόσ του προσ την ποςοςτιαύα µεταβολό τησ ζητούµενησ ποςότητϊσ του. δ. Η µεταβολό τησ τιµόσ του προσ την µεταβολό τησ ζητούµενησ ποςότητϊσ του. ΟΜΑ Α Β Με τη βοόθεια ςχετικού διαγρϊµµατοσ που θα καταςκευϊςετε, να περιγρϊψετε τισ ςυνϋπειεσ που προκύπτουν από την επιβολό ανώτατησ τιµόσ διατύµηςησ ς ϋνα αγαθό, από το κρϊτοσ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ α. Αφού µεταφϋρετε τον παρακϊτω πύνακα ςτο τετρϊδιό ςασ, να ςυµπληρώςετε τα κενϊ του. Μονϊδεσ 21 β. Να αναφϋρετε ςε ποιο επύπεδο απαςχόληςησ του παραπϊνω πύνακα το µϋςο προώόν ιςούται µε το οριακό προώόν και ποιεσ εύναι αυτϋσ οι τιµϋσ του µϋςου και του οριακού προώόντοσ. Μονϊδεσ 4 ΟΜΑ Α Μύα οικονοµύα παρϊγει δύο αγαθϊ Φ και Χ και απαςχολεύ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ µε δεδοµϋνη τεχνολογύα (ceteris paribus) όπωσ ςτον πύνακα: Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 35

36 36 α. Να καταςκευϊςετε την καµπύλη παραγωγικών δυνατοτότων (Κ.Π..) µε βϊςη τα δεδοµϋνα του παραπϊνω πύνακα. Μονϊδεσ 7 β. Να εξετϊςετε υπολογιςτικϊ και να χαρακτηρύςετε τουσ παρακϊτω ςυνδυαςµούσ, αν εύναι εφικτού, ανϋφικτοι ό µϋγιςτοι: i) Φ = 10 και Χ = 195 ii) Φ = 40 και Χ = 130 iii) X = 56 και Χ = 62 Μονϊδεσ 18 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΕΝΙΑΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1.1 ϋωσ και Α.1.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α.1.1. Η επιβολό ανώτατησ τιµόσ διατύµηςησ, από το κρϊτοσ, ςε ϋνα αγαθό ϋχει ωσ ςκοπό την προςταςύα του καταναλωτό από υπερβολικό ϊνοδο των τιµών. Α.1.2. Όταν µειώνεται η τιµό (ceteris paribus) ενόσ αγαθού, αυξϊνεται η προςφερόµενη ποςότητϊ του. Α.1.3. Σο ςφϊλµα ςύνθεςησ ςυµβαύνει, όταν δεχόµαςτε ότι εκεύνο το οπούο ιςχύει για τα ϊτοµα ιςχύει αναγκαςτικϊ και για το ςύνολο τησ οικονοµύασ. Α.1.4. Η αύξηςη του αριθµού των καταναλωτών ςυνεπϊγεται και µεύωςη τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού. Α.1.5. Κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ εύναι εκεύνα τα οπούα χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγικό διαδικαςύα από την οπούα παρϊγονται ϊλλα αγαθϊ. Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.2.1 και Α.2.2 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.2.1. Όταν το οριακό προώόν εύναι α. µεγαλύτερο από το µϋςο προώόν, τότε το µϋςο προώόν µειώνεται µε την αύξηςη τησ εργαςύασ. β. µικρότερο από το µϋςο προώόν, τότε το µϋςο προώόν αυξϊνεται µε την αύξηςη τησ εργαςύασ. γ. µεγαλύτερο από το µϋςο προώόν, τότε το µϋςο προώόν αυξϊνεται µε την αύξηςη τησ εργαςύασ. δ. µεγαλύτερο από το µϋςο προώόν, τότε το µϋςο προώόν αυξϊνεται µε τη µεύωςη τησ εργαςύασ. Α.2.2. Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) εύναι η ςυνολικό αξύα ςε χρηµατικϋσ µονϊδεσ των α. ενδιϊµεςων και τελικών αγαθών που παρϊγονται ςε µια χώρα ς ϋνα ςυγκεκριµϋνο ϋτοσ. β. τελικών αγαθών και υπηρεςιών που παρϊγονται ςε µια χώρα ς ϋνα ςυγκεκριµϋνο ϋτοσ. γ. ενδιϊµεςων και τελικών υπηρεςιών που παρϊγονται ςε µια χώρα ς ϋνα ςυγκεκριµϋνο ϋτοσ. δ. τελικών αγαθών και ενδιϊµεςων υπηρεςιών που παρϊγονται ςε µια χώρα ς ϋνα ςυγκεκριµϋνο ϋτοσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 36

37 37 ΟΜΑ Α Β Με τη βοόθεια των ςχετικών διαγραµµϊτων που θα ςχεδιϊςετε, να περιγρϊψετε πώσ η αύξηςη τησ τιµόσ του µοςχαρύςιου κρϋατοσ επηρεϊζει τη ζότηςη του χοιρινού κρϋατοσ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνονται οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ προώόντοσ QD = 400 4P και QS = P αντύςτοιχα. α. Να βρεύτε την τιµό και την ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 20 β. Να ςχεδιϊςετε το ςχετικό διϊγραµµα ιςορροπύασ. ΟΜΑ Α Η ζότηςη ενόσ αγαθού δύνεται από τη ςυνϊρτηςη QD = 25-0,5P. α. Να βρεύτε την ελαςτικότητα ζότηςησ ωσ προσ την τιµό, όταν η τιµό του αγαθού µειώνεται από τα 40 ευρώ ςε 20 ευρώ. Μονϊδεσ 20 β. Να ςχεδιϊςετε τη ςχετικό καµπύλη τησ παραπϊνω ςυνϊρτηςησ ζότηςησ. ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΝΙΑΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 µϋχρι και Α5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ καθεµιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθµό τη λϋξη "ωςτό", αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό "Λϊθοσ", αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α1. Σο οριακό κόςτοσ δεύχνει τον ρυθµό µε τον οπούο µεταβϊλλεται το ςυνολικό κόςτοσ, όταν µεταβϊλλεται η παραγόµενη ποςότητα κατϊ µύα µονϊδα. Α2. Η φϊςη τησ κρύςησ ςτον οικονοµικό κύκλο χαρακτηρύζεται από εκτεταµϋνη ανεργύα. Α3. Μια αύξηςη ςτισ τιµϋσ των παραγωγικών ςυντελεςτών που χρηςιµοποιούνται ςτην παραγωγό ενόσ αγαθού θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα την αύξηςη τησ προςφορϊσ του. Α4. Η καµπύλη του οριακού προώόντοσ τϋµνει πϊντοτε την καµπύλη του µϋςου προώόντοσ από τα πϊνω προσ τα κϊτω ςτη µϋγιςτη τιµό του. Α5. την περύπτωςη του ςταςιµοπληθωριςµού παρατηρεύται ςταθερότητα του γενικού επιπϋδου των τιµών. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6. Σο κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ ςε όρουσ του αγαθού Φ εύναι ύςο µε 3. Αυτό ςηµαύνει ότι: α. για να παραχθεύ µια επιπλϋον µονϊδα από το αγαθό Φ, θα πρϋπει να θυςιαςτούν 3 µονϊδεσ από το αγαθό Χ β. για να παραχθεύ µια επιπλϋον µονϊδα από το αγαθό Χ, θα πρϋπει να θυςιαςτούν 3 µονϊδεσ από το αγαθό Φ γ. µια αύξηςη τησ ποςότητασ του αγαθού Φ κατϊ 1% θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα τη µεύωςη τησ ποςότητασ του αγαθού Χ κατϊ 3% δ. µια αύξηςη τησ ποςότητασ του αγαθού Χ κατϊ 1% θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα τη µεύωςη τησ ποςότητασ του αγαθού Φ κατϊ 3%. Α7. Σα αγαθϊ Α και Β εύναι µεταξύ τουσ υποκατϊςτατα. Μύα αύξηςη τησ τιµόσ του αγαθού Α, η ζότηςη του οπούου εύναι ελαςτικό, µε όλουσ τουσ ϊλλουσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ ςταθερούσ (ceteris paribus), θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών: Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 37

38 38 α. για το αγαθό Α να αυξηθεύ β. για το αγαθό Α να παραµεύνει ςταθερό γ. για το αγαθό Β να αυξηθεύ δ. για το αγαθό Β να παραµεύνει ςταθερό. ΟΜΑ Α Β Να αναπτύξετε όλα τα εύδη τησ ανεργύασ (µονϊδεσ 20) και να εξηγόςετε τισ τρεισ βαςικϋσ οικονοµικϋσ ςυνϋπειϋσ τησ (µονϊδεσ 3), καθώσ και τα βαςικϊ κοινωνικϊ προβλόµατα που δηµιουργεύ η ανεργύα (µονϊδεσ 2). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Να µεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα υπολογιςµού του Α.Ε.Π. µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ ςτην οπούα παρϊγεται µόνο ϋνα αγαθό: Γ1 Αν εύναι γνωςτό ότι ςτο τϋταρτο ϋτοσ ο πληθυςµόσ τησ εν λόγω οικονοµύασ ανϋρχεται ςε 100 ϊτοµα και το κατϊ κεφαλόν Α.Ε.Π. ςε ςταθερϋσ τιµϋσ εύναι 2,4 χρηµατικϋσ µονϊδεσ, κϊνοντασ τουσ κατϊλληλουσ υπολογιςµούσ να ςυµπληρώςετε τα κενϊ του πύνακα. Ϊτοσ βϊςησ εύναι το δεύτερο ϋτοσ. Μονϊδεσ 15 Γ2 Να υπολογύςετε τον ρυθµό πληθωριςµού από το 2 ο ςτο 3 ο ϋτοσ. Γ3 Να υπολογύςετε την ποςοςτιαύα µεταβολό του Α.Ε.Π. ςε ςταθερϋσ τιµϋσ από το 2 ο ςτο 3 ο ϋτοσ. ΟΜΑ Α Η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ ενόσ αγαθού δύνεται από τη ςχϋςη Qs=2P, όπου Qs εύναι η προςφερόµενη ποςότητα του αγαθού και P εύναι η τιµό του. Με βϊςη την αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ του ιδύου αγαθού, η οπούα εύναι γραµµικό, προκύπτει ο παρακϊτω πύνακασ: όπου QD εύναι η ζητούµενη ποςότητα του αγαθού. 1 Να βρεύτε τη ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού. Μονϊδεσ 4 2 Να υπολογύςετε την τιµό και την ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 4 3 Αν το κρϊτοσ επιβϊλει ωσ ανώτατη τιµό πώληςησ του αγαθού την PA=10 χρηµατικϋσ µονϊδεσ, να υπολογύςετε το µϋγεθοσ του ελλεύµµατοσ που εµφανύζεται ςτην αγορϊ του αγαθού, καθώσ και την τιµό την οπούα οι καταναλωτϋσ εύναι διατεθειµϋνοι να καταβϊλουν για να απορροφόςουν όλη την ποςότητα του αγαθού, η οπούα προςφϋρεται από τουσ παραγωγούσ ςτην τιµό ΡΑ. Μονϊδεσ 8 4 Μύα αύξηςη του ειςοδόµατοσ των καταναλωτών ϋχει ωσ αποτϋλεςµα τη µεταβολό τησ ζότηςησ του αγαθού κατϊ 50%. Θεωρώντασ ότι η ειςοδηµατικό ελαςτικότητα εύναι ςταθερό και ύςη µε 5, να υπολογύςετε: α. τη νϋα τιµό και τη νϋα ποςότητα ιςορροπύασ Μονϊδεσ 4 β. την ποςοςτιαύα αύξηςη του ειςοδόµατοσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 38

39 39 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 µϋχρι και Α5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ καθεµιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθµό τη λϋξη "ωςτό", αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό "Λϊθοσ", αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α1 Σο οριακό προώόν ενόσ ςυντελεςτό παραγωγόσ δεύχνει τη µεταβολό που επϋρχεται ςτο ςυνολικό προώόν, όταν µεταβϊλλεται ο εν λόγω ςυντελεςτόσ παραγωγόσ κατϊ µύα µονϊδα. Α2 Η Καµπύλη των Παραγωγικών υνατοτότων µιασ οικονοµύασ, δεύχνει τισ µεγαλύτερεσ ποςότητεσ ενόσ προώόντοσ που εύναι δυνατόν να παραχθούν ςτην οικονοµύα, για κϊθε δεδοµϋνη ποςότητα του ϊλλου προώόντοσ. Α3 Αν η ζότηςη ενόσ αγαθού εύναι ανελαςτικό, τότε η µεύωςη τησ τιµόσ του αγαθού θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα να αυξηθεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό αυτό. Α4 Η ειςοδηµατικό ελαςτικότητα των κατώτερων αγαθών εύναι θετικό. Α5 τη µακροχρόνια περύοδο, η επιχεύρηςη δεν ϋχει τη δυνατότητα να µεταβϊλλει τισ ποςότητεσ όλων των ςυντελεςτών παραγωγόσ που χρηςιµοποιεύ. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6 Σα αγαθϊ Φ και Χ εύναι υποκατϊςτατα, ενώ τα αγαθϊ Φ και Ω εύναι ςυµπληρωµατικϊ. Μύα αύξηςη τησ τιµόσ του αγαθού Φ, µε όλουσ τουσ ϊλλουσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ ςταθερούσ (ceteris paribus), θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα να: α. µειωθεύ η ζότηςη του αγαθού Χ β. αυξηθεύ η ζότηςη του αγαθού Ω γ. αυξηθεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό Χ και να µειωθεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό Ω δ. αυξηθεύ η ζητούµενη ποςότητα του αγαθού Φ. Α7 Η ανεργύα η οπούα οφεύλεται ςτην αδυναµύα τησ αγορϊσ εργαςύασ να απορροφόςει ϊµεςα ανϋργουσ, παρότι υπϊρχουν κενϋσ θϋςεισ εργαςύασ, για τισ οπούεσ οι ϊνεργοι ϋχουν τα απαραύτητα προςόντα και την επαγγελµατικό εξειδύκευςη, ονοµϊζεται: α. ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ β. διαρθρωτικό ανεργύα γ. εποχιακό ανεργύα δ. ανεργύα τριβόσ. ΟΜΑ Α Β ώςτε τον οριςµό του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (µονϊδεσ 5) και περιγρϊψτε τισ αδυναµύεσ που εµφανύζει το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν ωσ δεύκτησ οικονοµικόσ ευηµερύασ (µονϊδεσ 20). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Να µεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα, τα δεδοµϋνα του οπούου αναφϋρονται ςτην παραγωγό και ςτο κόςτοσ παραγωγόσ µιασ επιχεύρηςησ που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Γ1 Με δεδοµϋνο ότι, όταν η επιχεύρηςη απαςχολεύ πϋντε εργϊτεσ το µϋςο προώόν γύνεται µϋγιςτο, να ςυµπληρώςετε τα κενϊ του πύνακα. την απϊντηςό ςασ να φαύνονται οι ςχετικού υπολογιςµού. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 39

40 40 Μονϊδεσ 20 Γ2 Να υπολογύςετε το µεταβλητό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ, όταν αυτό παρϊγει 80 µονϊδεσ προώόντοσ. ΟΜΑ Α Οι αγοραύεσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι γραµµικϋσ. Όταν το ειςόδηµα των καταναλωτών εύναι ευρώ, η τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού εύναι 4 ευρώ και 400 κιλϊ, αντύςτοιχα. την περύπτωςη που το ειςόδηµα των καταναλωτών αυξηθεύ από ςε ευρώ, η νϋα τιµό και η ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού γύνονται 6 ευρώ και 500 κιλϊ, αντύςτοιχα. 1 Να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του αγαθού. (Μονϊδεσ 7) 2 Να βρεθεύ η ελαςτικότητα προςφορϊσ του αγαθού, καθώσ η τιµό του αυξϊνεται από 4 ςε 6 ευρώ. (Μονϊδεσ 7) 3 Αν ςτην τιµό των 4 ευρώ, η ειςοδηµατικό ελαςτικότητα εύναι 2, να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού που αντιςτοιχεύ ςτο ειςόδηµα των ευρώ. (Μονϊδεσ 7) 4 Να υπολογύςετε τη ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό, ςτην τιµό και την ποςότητα ιςορροπύασ που αντιςτοιχούν ςτο ειςόδηµα των ευρώ. (Μονϊδεσ 4) 2004 ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΕΝΙΑΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α.1 Σο ανερχόµενο τµόµα τησ καµπύλησ του οριακού κόςτουσ, που βρύςκεται πϊνω από την καµπύλη του µϋςου µεταβλητού κόςτουσ, αποτελεύ τη βραχυχρόνια καµπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. Α.2 Η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ ορύζεται ωσ ο λόγοσ τησ µεταβολόσ τησ προςφερόµενησ ποςότητασ προσ τη µεταβολό τησ τιµόσ. Α.3 Σο κύριο χαρακτηριςτικό των οικονοµικών αγαθών εύναι ότι βρύςκονται ςε περιοριςµϋνεσ ποςότητεσ ςε ςχϋςη µε τισ ανϊγκεσ που ικανοποιούν. Α.4 Η ζότηςη ενόσ αγαθού µεταβϊλλεται προσ την ύδια κατεύθυνςη µε τη µεταβολό τησ τιµόσ ενόσ ςυµπληρωµατικού του αγαθού (ceteris paribus). Α.5 Ο νόµοσ τησ φθύνουςασ ό µη ανϊλογησ απόδοςησ προώποθϋτει ότι ϋνασ τουλϊχιςτον ςυντελεςτόσ παραγωγόσ εύναι ςταθερόσ. Για την παρακϊτω πρόταςη Α.6 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυµπλόρωςό τησ. Α.6 Σο ιδιωτικό αυτοκύνητο µιασ οικογϋνειασ εύναι αγαθό α. καταναλωτό και κεφαλαιουχικό. β. κεφαλαιουχικό. γ. καταναλωτικό και διαρκϋσ. δ. καταναλωτικό και καταναλωτό. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 40

41 41 Μονϊδεσ 4 Α.7 Να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τουσ αριθµούσ τησ τόλησ Ι και δύπλα ςε κϊθε αριθµό το γρϊµµα τησ τόλησ ΙΙ ώςτε να προκύπτει η ςωςτό αντιςτούχηςη. ( ύο από τισ προτϊςεισ τησ τόλησ ΙΙ περιςςεύουν). γ. Να υπολογιςθεύ η πραγµατικό ποςοςτιαύα µεταβολό του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (Α.Ε.Π.) µεταξύ των ετών 1991 και 1992 ςε ςταθερϋσ τιµϋσ του Μονϊδεσ 8 ΟΜΑ Α Σα πιο κϊτω δεδοµϋνα αφορούν µύα υποθετικό επιχεύρηςη η οπούα λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Μονϊδεσ 6 ΟΜΑ Α Β Με τη βοόθεια ςχετικού διαγρϊµµατοσ που θα καταςκευϊςετε, να περιγρϊψετε πώσ λειτουργεύ η τιµό παρϋµβαςησ, που ορύζεται από το κρϊτοσ, ςτην αγορϊ ενόσ αγροτικού προώόντοσ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνονται τα πιο κϊτω ςτοιχεύα µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ: α. Να µεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον πύνακα και να ςυµπληρώςετε τα κενϊ του παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςµούσ. Μονϊδεσ 12 β. Να υπολογιςθεύ η πραγµατικό µεταβολό του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (Α.Ε.Π.) µεταξύ των ετών 1991 και 1992 ςε ςταθερϋσ τιµϋσ του Εϊν οι πρώτεσ ύλεσ που απαιτούνται για κϊθε µονϊδα παραγωγόσ κοςτύζουν 10 χρηµατικϋσ µονϊδεσ, η αµοιβό κϊθε εργϊτη εύναι 100 χρηµατικϋσ µονϊδεσ και το ςταθερό κόςτοσ χρηµατικϋσ µονϊδεσ, µε τουσ κατϊλληλουσ υπολογιςµούσ να καταςκευαςθούν: α. Η τόλη του Μεταβλητού Κόςτουσ (VC). Μονϊδεσ 12 β. Η τόλη του Μϋςου ταθερού Κόςτουσ (AFC). Μονϊδεσ 4 γ. Η τόλη του Μϋςου Προώόντοσ (ΑΡ). Μονϊδεσ 4 δ. Η καµπύλη του υνολικού Προώόντοσ (ΣΡ ό Q). Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 41

42 42 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α.1 Η αύξηςη τησ τιµόσ ενόσ ό περιςςοτϋρων από τουσ ςυντελεςτϋσ που χρηςιµοποιούνται ςτη παραγωγό ενόσ αγαθού ϋχει ωσ αποτϋλεςµα την αύξηςη τησ προςφορϊσ του αγαθού. Α.2 Η ϋννοια τησ αγορϊσ δεν περιορύζεται ς ϋνα γεωγραφικό χώρο, αλλϊ περιλαµβϊνει όλα εκεύνα τα µϋςα, µε τα οπούα µπορεύ να πραγµατοποιηθεύ µια αγοραπωληςύα, και όλουσ τουσ ςχετικούσ χώρουσ. Α.3 Σο ακαθϊριςτο εγχώριο προώόν (Α.Ε.Π.) περιλαµβϊνει και την αξύα τησ παραγωγόσ που αφορϊ ςτην ιδιοκατανϊλωςη. Α.4 κοπόσ του κρϊτουσ, µε την επιβολό ανώτατησ τιµόσ διατύµηςησ ς ϋνα αγαθό, εύναι η προςταςύα του καταναλωτό από υπερβολικό ϊνοδο των τιµών. Α.5 Σο πραγµατικό ακαθϊριςτο εγχώριο προώόν (Α.Ε.Π.) µετρϊ τη χρηµατικό αξύα τησ παραγωγόσ µιασ οικονοµύασ ςε τρϋχουςεσ τιµϋσ. Για καθεµιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυµπλόρωςό τησ. Α.6 Σο πιεςτόριο τυπογραφεύου που χρηςιµοποιεύ µια επιχεύρηςη εύναι αγαθό α. υλικό, διαρκϋσ και καταναλωτικό. β. καταναλωτό και καταναλωτικό. γ. υλικό, διαρκϋσ και κεφαλαιουχικό. δ. καταναλωτικό και κεφαλαιουχικό. Α.7 Η ζότηςη ενόσ κανονικού αγαθού µειώνεται, όταν αυξϊνεται α. το ειςόδηµα του καταναλωτό. β. η τιµό ενόσ ςυµπληρωµατικού αγαθού. γ. η τιµό ενόσ υποκατϊςτατου αγαθού. δ. ο αριθµόσ των καταναλωτών. ΟΜΑ Α Β Να εξηγόςετε πώσ οι µεταβολϋσ ςτο µϋγεθοσ του ειςοδόµατοσ των καταναλωτών επιδρούν ςτη ζότηςη των αγαθών. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Σα δεδοµϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςτην παραγωγό µιασ επιχεύρηςησ που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Γ.1 Αφού αντιγρϊψετε τον πύνακα ςτο τετρϊδιό ςασ, να ςυµπληρώςετε τα κενϊ του παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςµούσ. Μονϊδεσ 13 Με βϊςη τα ςτοιχεύα του παραπϊνω πύνακα: Γ.2 να αναφϋρετε µετϊ από ποιο επύπεδο απαςχόληςησ ιςχύει ο νόµοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ; Μονϊδεσ 4 Γ.3 να αιτιολογόςετε ςε ποιο επύπεδο απαςχόληςησ µεγιςτοποιεύται το µϋςο προώόν (ΑP). Μονϊδεσ 4 Γ.4 να αιτιολογόςετε ςε ποιο επύπεδο απαςχόληςησ το ςυνολικό προώόν (Q ό TP) γύνεται µϋγιςτο. Μονϊδεσ 4 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 42

43 43 ΟΜΑ Α Η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ ενόσ αγαθού δύνεται από τη ςχϋςη QD = 90-2P όπου QD εύναι η ζητούµενη ποςότητα του αγαθού και P εύναι η τιµό του. Με βϊςη την αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του ύδιου αγαθού, η οπούα εύναι γραµµικό, προκύπτει ο παρακϊτω πύνακασ: όπου QS εύναι η προςφερόµενη ποςότητα του αγαθού..1 Να βρεύτε τη ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του αγαθού. Μονϊδεσ 6.2 Να υπολογύςετε την τιµό και την ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 6.3 Να παραςτόςετε γραφικϊ ςτο ύδιο διϊγραµµα την αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ (QD) και την αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ (QS), καθώσ και το ςηµεύο ιςορροπύασ Ε (PΕ, QΕ)..4 Να βρεύτε την ελαςτικότητα προςφορϊσ (ΕS) του αγαθού, όταν η τιµό του αυξϊνεται από 5 ςε 10. Μονϊδεσ 8 ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΝΙΑΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 µϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ καθεµιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθµό τη λϋξη "ωςτό", αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό "Λϊθοσ", αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α1 Η βελτύωςη τησ τεχνολογύασ παραγωγόσ ενόσ αγαθού µετατοπύζει την καµπύλη του ςυνολικού προώόντοσ προσ τα πϊνω και την καµπύλη προςφορϊσ προσ τα δεξιϊ. Α2 Η αύξηςη τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού Φ µε ςταθερό την καµπύλη προςφορϊσ του θα αυξόςει τη ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό Φ. Α3 Σο οριακό κόςτοσ εύναι ο λόγοσ τησ µεταβολόσ του µϋςου ςυνολικού κόςτουσ προσ τη µεταβολό του προώόντοσ. Α4 τη βραχυχρόνια περύοδο παραγωγόσ µε µοναδικό µεταβλητό ςυντελεςτό την εργαςύα, όταν το οριακό προώόν εύναι µεγαλύτερο από το µϋςο, το µϋςο προώόν αυξϊνεται µε την αύξηςη τησ εργαςύασ. Α5 Σο ΑΕΠ εύναι ποςοτικόσ και ποιοτικόσ δεύκτησ ευηµερύασ. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6 τη φϊςη τησ ύφεςησ παρατηρεύται: α. ϋλλειψη των επενδύςεων. β. µεύωςη τησ ανεργύασ. γ. αύξηςη των επενδύςεων. δ. αύξηςη τησ παραγωγόσ. Α7 Η ανεργύα η οπούα οφεύλεται ςτην αδυναµύα τησ αγορϊσ εργαςύασ να απορροφόςει ϊµεςα ανϋργουσ, παρότι υπϊρχουν κενϋσ θϋςεισ εργαςύασ για τισ οπούεσ οι ϊνεργοι ϋχουν τα απαραύτητα προςόντα και επαγγελµατικό εξειδύκευςη χαρακτηρύζεται ωσ: α. εποχιακό ανεργύα. β. ανεργύα τριβόσ. γ. διαρθρωτικό ανεργύα. δ. ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 43

44 44 ΟΜΑ Α Β Τπϊρχουν διαφορετικϋσ απόψεισ για τα αύτια που προκαλούν τον πληθωριςµό. Να περιγρϊψετε τα βαςικϊ ςηµεύα των δύο πιο ςηµαντικών απόψεων που αναφϋρονται ςτον πληθωριςµό ζότηςησ (Μονϊδεσ 10) και ςτον πληθωριςµό κόςτουσ (Μονϊδεσ 15). ( εν απαιτεύται αναφορϊ ςτο ςταςιµοπληθωριςµό). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Να µεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα παραγωγικών δυνατοτότων µιασ υποθετικόσ οικονοµύασ η οπούα, µε δεδοµϋνη τεχνολογύα παρϊγει µόνο τα αγαθϊ Φ και Χ χρηςιµοποιώντασ αποδοτικϊ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ τησ. Γ1 Κϊνοντασ τουσ κατϊλληλουσ υπολογιςµούσ ςτο τετρϊδιό ςασ να ςυµπληρώςετε τα πϋντε κενϊ του πύνακα ςτα οπούα υπϊρχουν ερωτηµατικϊ. Μονϊδεσ 10 Γ2 Όταν αυξϊνεται η παραγωγό του Χ, το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ εύναι αυξανόµενο ό φθύνον; (Μονϊδεσ 4). Να δικαιολογόςετε την απϊντηςό ςασ µε βϊςη τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ τησ οικονοµύασ. (Μονϊδεσ 4). Μονϊδεσ 8 Γ3 Όταν παρϊγονται 74 µονϊδεσ του αγαθού Χ, ποια εύναι η µϋγιςτη ποςότητα από το αγαθό Φ που µπορεύ να παρϊγει η ςυγκεκριµϋνη υποθετικό οικονοµύα; Μονϊδεσ 7 ΟΜΑ Α τον παρακϊτω πύνακα δύνονται οι τιµϋσ (P), οι ζητούµενεσ ποςότητεσ (Q) αγαθού Κ και τα αντύςτοιχα ειςοδόµατα (Τ) (ceteris paribus). ύµφωνα µε τα δεδοµϋνα του πύνακα: 1 Να δικαιολογόςετε γιατύ υπϊρχει µύα µόνο ελαςτικότητα τόξου ζότηςησ ωσ προσ την τιµό για το αγαθό Κ. (). Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα τόξου ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιµό. (). Μονϊδεσ 8 2 Να υπολογύςετε την ειςοδηµατικό ελαςτικότητα του αγαθού Κ, όταν το ειςόδηµα αυξϊνεται από 1000 ςε 1200 χρηµατικϋσ µονϊδεσ (), και να χαρακτηρύςετε το αγαθό (Μονϊδεσ 2). 3 Να προςδιορύςετε τον τύπο τησ γραµµικόσ ςυνϊρτηςησ ζότηςησ του αγαθού Κ. Μονϊδεσ 7 4 Να υπολογύςετε την τιµό και τη ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού Κ για το ειςόδηµα των 1000 χρηµατικών µονϊδων µε δεδοµϋνη τη ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του αγαθού QS = P. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 44

45 45 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 µϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ καθεµιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθµό τη λϋξη "ωςτό", αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό "Λϊθοσ", αν η πρόταςη εύναι λανθαςµϋνη. Α1 Σο κρϊτοσ, για να προςτατεύςει τουσ καταναλωτϋσ, µπορεύ να επιβϊλει για τα αγαθϊ πρώτησ ανϊγκησ τιµό µικρότερη από την τιµό ιςορροπύασ. Α2 το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν τησ Ελλϊδοσ περιλαµβϊνεται και το προώόν που παρϊγεται από Ϊλληνεσ που εργϊζονται ςε ϊλλεσ χώρεσ. Α3 Ο πληθωριςµόσ κόςτουσ εύναι αποτϋλεςµα τησ υπερβϊλλουςασ ζότηςησ. Α4 τον παραγωγικό ςυντελεςτό κεφϊλαιο περιλαµβϊνεται και το λύπαςµα που θα χρηςιµοποιηθεύ ςε µια καλλιϋργεια ςιταριού. Α5 Η επιδύωξη τησ µϋγιςτησ χρηςιµότητασ αποτελεύ βαςικό χαρακτηριςτικό τησ ςυµπεριφορϊσ του καταναλωτό ςτη ζότηςη αγαθών. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθµό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊµµα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6 Αν η ςυνϊρτηςη ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι QD =50/Ρ τότε κϊθε αύξηςη τησ προςφορϊσ του θα ϋχει ωσ αποτϋλεςµα να: α. αυξηθούν η τιµό ιςορροπύασ του και η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό. β. µειωθούν η τιµό ιςορροπύασ του και η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό. γ. µειωθεύ η τιµό ιςορροπύασ του και να µεύνει ςταθερό η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό. δ. παραµεύνουν ςταθερϋσ η τιµό ιςορροπύασ του και η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό. Α7 Η ζότηςη ενόσ κανονικού αγαθού αυξϊνεται, όταν µειώνεται: α. το ειςόδηµα του καταναλωτό. β. η τιµό ενόσ ςυµπληρωµατικού αγαθού. γ. η τιµό ενόσ υποκατϊςτατου αγαθού. δ. ο αριθµόσ των καταναλωτών. ΟΜΑ Α Β Να περιγρϊψετε τον τρόπο µε τον οπούο οι µεταβολϋσ των βαςικότερων προςδιοριςτικών παραγόντων τησ προςφορϊσ ενόσ αγαθού, εκτόσ τησ τιµόσ, επιδρούν ςτην προςφορϊ του αγαθού από µια επιχεύρηςη. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Να µεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα, τα δεδοµϋνα του οπούου αναφϋρονται ςτην παραγωγό και ςτο κόςτοσ παραγωγόσ µιασ επιχεύρηςησ που λειτουργεύ ςε βραχυχρόνια περύοδο. ύµφωνα µε τα δεδοµϋνα του πύνακα: Γ1. Να υπολογύςετε το κόςτοσ τησ πρώτησ ύλησ ανϊ µονϊδα προώόντοσ, αν οι µεταβλητού παραγωγικού ςυντελεςτϋσ εύναι η εργαςύα και η πρώτη ύλη και γνωρύζουµε ότι ο εργατικόσ µιςθόσ εύναι 30 χρηµατικϋσ µονϊδεσ. Μονϊδεσ 6 Γ2. Φρηςιµοποιώντασ τουσ κατϊλληλουσ τύπουσ και καταγρϊφοντασ τουσ υπολογιςµούσ ςτο τετρϊδιό ςασ, να ςυµπληρώςετε τα εννϋα κενϊ, ςτα οπούα υπϊρχουν ερωτηµατικϊ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 45

46 46 Μονϊδεσ 9 Γ3. Να υπολογύςετε πόςο θα αυξηθεύ το κόςτοσ παραγωγόσ, αν η επιχεύρηςη αυξόςει την παραγωγό τησ από 40 ςε 55 µονϊδεσ προώόντοσ. Μονϊδεσ 10 ΟΜΑ Α Για ϋνα αγαθό µε γραµµικϋσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ, ςτην τιµό των 5 ευρώ η ζητούµενη ποςότητα εύναι 60 µονϊδεσ προώόντοσ και η προςφερόµενη ποςότητα 80 µονϊδεσ προώόντοσ. Όταν µεταβϊλλεται η τιµό από τα 5 ευρώ προσ την τιµό ιςορροπύασ, η ελαςτικότητα τησ ζότηςησ ωσ προσ την τιµό εύναι 0,5 και η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι 0, Να υπολογύςετε την τιµό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Μονϊδεσ Να υπολογύςετε ςε ποια τιµό παρουςιϊζεται πλεόναςµα 40 µονϊδων προώόντοσ. 3. Αν µεταβληθεύ ο αριθµόσ των καταναλωτών και η νϋα ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού γύνει QD = 120 6P, να υπολογύςετε την τοξοειδό ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ µεταξύ του παλαιού και του νϋου ςηµεύου ιςορροπύασ (να χρηςιµοποιόςετε δύο δεκαδικϊ ψηφύα). Μονϊδεσ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1. Όταν το οριακό προώόν μειώνεται, αρχύζει ςυγχρόνωσ να μειώνεται και το ςυνολικό προώόν. Α.2. Σο πραγματικό κατϊ κεφαλόν Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) δύνει το προώόν που θα αντιςτοιχούςε ςε κϊθε κϊτοικο μιασ οικονομύασ, αν η διανομό του όταν ύςη. Α.3. Η επιβολό από το κρϊτοσ κατώτατησ τιμόσ ςτα αγροτικϊ προώόντα ϋχει ωσ ςκοπό την προςταςύα του ειςοδόματοσ των αγροτών. Α.4. Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του ϋτουσ βϊςησ λϋγεται ονομαςτικό. Α.5. Οι ανϊγκεσ ωσ ςύνολο εύναι απεριόριςτεσ ό ακόρεςτεσ, αλλϊ καθεμιϊ ανϊγκη ξεχωριςτϊ υπόκειται ςε προςωρινό κορεςμό. την παρακϊτω πρόταςη Α.6 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6. Οριακό προώόν ενόσ ςυντελεςτό εύναι α. ο λόγοσ του ςυνολικού προώόντοσ προσ τισ μονϊδεσ του μεταβλητού ςυντελεςτό. β. η μεταβολό που επϋρχεται ςτο ςυνολικό προώόν, όταν μεταβϊλλεται ο μεταβλητόσ ςυντελεςτόσ κατϊ μύα μονϊδα. γ. ο λόγοσ του μεταβλητού ςυντελεςτό προσ τισ μονϊδεσ του ςυνολικού προώόντοσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 46

47 47 δ. η μεταβολό που επϋρχεται ςτο μεταβλητό ςυντελεςτό, όταν μεταβϊλλεται το ςυνολικό προώόν κατϊ μύα μονϊδα. Μονϊδεσ 4 Α.7. Να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τουσ αριθμούσ τησ τόλησ Ι και δύπλα ςε κϊθε αριθμό το γρϊμμα τησ τόλησ ΙΙ, ώςτε να προκύπτει η ςωςτό αντιςτούχιςη. ( ύο από τισ προτϊςεισ τησ τόλησ ΙΙ περιςςεύουν) γ. Να υπολογιςτεύ το ϋλλειμμα ό το πλεόναςμα που θα δημιουργηθεύ ςτην αγορϊ, αν το κρϊτοσ επιβϊλει τιμό πώληςησ του αγαθού: i) P1=8 χρηματικϋσ μονϊδεσ. ii) P2=12 χρηματικϋσ μονϊδεσ. ΟΜΑ Α Μια οικονομύα παρϊγει μόνο δύο αγαθϊ Φ και Χ και απαςχολεύ πλόρωσ και αποδοτικϊ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ που διαθϋτει με δεδομϋνη τεχνολογύα, όπωσ ςτον παρακϊτω πύνακα. Μονϊδεσ 6 ΟΜΑ Α Β Αφού ςχεδιϊςετε τα ςχετικϊ διαγρϊμματα, να εξηγόςετε τι θα ςυμβεύ ςτη ζότηςη τησ ζϊχαρησ, αν αυξηθεύ η τιμό του καφϋ, όταν οι λοιπού προςδιοριςτικού παρϊγοντεσ τησ ζότηςησ παραμϋνουν ςταθερού (ceteris paribus). (Η ζϊχαρη και ο καφϋσ θεωρούνται ςυμπληρωματικϊ αγαθϊ). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού, για μια ςυγκεκριμϋνη χρονικό περύοδο, εύναι αντύςτοιχα QD=55-2P και QS=20+1,5P. Κϊνοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ: α. Να βρεύτε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Μονϊδεσ 10 β. Με τη βοόθεια των παραπϊνω ςυναρτόςεων ζότηςησ και προςφορϊσ, να παραςταθεύ γραφικϊ η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Αφού μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τα δεδομϋνα του παραπϊνω πύνακα: 1) Να καταςκευϊςετε την Καμπύλη Παραγωγικών υνατοτότων (Κ.Π..) με βϊςη τα δεδομϋνα του πύνακα. Μονϊδεσ 6 2) Να βρεθεύ το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Χ, για τουσ ςυνδυαςμούσ παραγωγόσ Α, Β, Γ,. (τουσ υπολογιςμούσ ςασ να χρηςιμοποιόςετε ϋνα δεκαδικό ψηφύο). Μονϊδεσ 6 3) Να βρεθεύ το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ ςε όρουσ του αγαθού Φ, για τουσ ςυνδυαςμούσ παραγωγόσ Α, Β, Γ,. (τουσ υπολογιςμούσ ςασ να χρηςιμοποιόςετε ϋνα δεκαδικό ψηφύο). Μονϊδεσ 6 4) Να εξεταςτεύ υπολογιςτικϊ ο ςυνδυαςμόσ παραγωγόσ (Φ=170, Χ=10) και να χαρακτηριςτεύ αν αυτόσ εύναι εφικτόσ ό ανϋφικτοσ. Μονϊδεσ 7 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 47

48 48 ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 μϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α1. ε όλα τα οικονομούντα ϊτομα η λόψη των αποφϊςεών τουσ δε βαςύζεται ςτη βεβαιότητα του αποτελϋςματοσ, αλλϊ ςτισ προςδοκύεσ που τα ϊτομα διαμορφώνουν για τα αποτελϋςματα των πρϊξεών τουσ. Α2. Η επιβολό ανώτατησ τιμόσ πρϋπει να εύναι μακροχρόνια για να αποφεύγεται η «μαύρη αγορϊ». Α3. την ανελαςτικό ζότηςη η ποςοςτιαύα μεταβολό τησ ζητούμενησ ποςότητασ εύναι μικρότερη από την ποςοςτιαύα μεταβολό τησ τιμόσ (ςε απόλυτεσ τιμϋσ). Α4. Σα μϋτρα επαγγελματικόσ κατϊρτιςησ και επανεκπαύδευςησ των εργαζομϋνων ϋχουν ςτόχο τη μεύωςη τησ ανεργύασ τριβόσ. Α5 Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την αντύθετη κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού (ceteris paribus). Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6. Η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για ϋνα αγαθό αυξϊνεται, όταν η τιμό: α. αυξϊνεται και το αγαθό εύναι ελαςτικόσ ζότηςησ. β. αυξϊνεται και το αγαθό εύναι ανελαςτικόσ ζότηςησ. γ. μειώνεται και το αγαθό εύναι ανελαςτικόσ ζότηςησ. δ. μειώνεται και το αγαθό ϋχει ελαςτικότητα ζότηςησ ύςη με τη μονϊδα ςε απόλυτη τιμό. Α7. την μικροοικονομικό ανϊλυςη ςημεύο αναφορϊσ εύναι: α. η ςυνολικό κατανϊλωςη μιασ οικονομύασ. β. το ςυνολικό ειςόδημα μιασ οικονομύασ. γ. ο προςδιοριςμόσ τησ τιμόσ ενόσ αγαθού. δ. ο ςυνολικόσ όγκοσ τησ παραγωγόσ μιασ οικονομύασ. ΟΜΑ Α Β Να περιγρϊψετε τα χαρακτηριςτικϊ των φϊςεων τησ ύφεςησ (Μονϊδεσ 13) και τησ ανόδου ό ϊνθηςησ (Μονϊδεσ 12) ενόσ οικονομικού κύκλου. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνονται τα παρακϊτω ςτοιχεύα μιασ υποθετικόσ οικονομύασ: Γ1.Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 9 Γ2. Να υπολογύςετε την ποςοςτιαύα μεταβολό του εύκτη Σιμών από το 2003 ςτο Μονϊδεσ 6 Γ3. Να υπολογύςετε το Α.Ε.Π. του 2004 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Μονϊδεσ 10 ΟΜΑ Α ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ που αναφϋρεται ςτην παραγωγό και ςτο κόςτοσ παραγωγόσ ενόσ αγαθού που παρϊγεται από την επιχεύρηςη Α. Η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ ϋνα μόνο μεταβλητό ςυντελεςτό (εργαςύα) και ϋνα μόνο ςταθερό ςυντελεςτό. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 48

49 49 Οι τιμϋσ (αμοιβϋσ) των παραγωγικών ςυντελεςτών παραμϋνουν ςταθερϋσ. 1. α. Να αιτιολογόςετε αν η επιχεύρηςη Α λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια ό ςτη μακροχρόνια περύοδο. Μονϊδεσ 4 β. Να βρεθεύ η τιμό (αμοιβό) του μεταβλητού ςυντελεςτό και η τιμό (αμοιβό) του ςταθερού ςυντελεςτό. Μονϊδεσ 4 2. Να υπολογύςετε το επύπεδο παραγωγόσ (Q) τησ επιχεύρηςησ Α, όταν το ςυνολικό κόςτοσ (TC) εύναι 350 χρηματικϋσ μονϊδεσ. 3. Να καταςκευϊςετε τον πύνακα προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ Α. (τουσ υπολογιςμούσ ςασ να χρηςιμοποιόςετε ϋνα δεκαδικό ψηφύο). Μονϊδεσ 6 4.α. Αν το αγαθό αυτό παρϊγεται από 100 πανομοιότυπεσ επιχειρόςεισ, να καταςκευαςθεύ ο αγοραύοσ πύνακασ προςφορϊσ. β. Αν η αγοραύα γραμμικό ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού εύναι: QD = P, να βρεθεύ η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ του. ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 μϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α1. Σο πραγματικό κόςτοσ ενόσ αγαθού εύναι τα ϊλλα αγαθϊ που θυςιϊςτηκαν για την παραγωγό του. Α2. Βραχυχρόνια περύοδοσ εύναι το χρονικό διϊςτημα μϋςα ςτο οπούο η επιχεύρηςη μπορεύ να μεταβϊλει τισ ποςότητεσ όλων των παραγωγικών ςυντελεςτών που χρηςιμοποιεύ. Α3. Ο ςπουδαιότεροσ παρϊγοντασ που προςδιορύζει το μϋγεθοσ τησ ελαςτικότητασ τησ προςφορϊσ, εύναι ο χρόνοσ. Α4. Σο ςφϊλμα ςύνθεςησ ςυμβαύνει, όταν δεχόμαςτε ότι εκεύνο το οπούο ιςχύει για τα ϊτομα, ιςχύει αναγκαςτικϊ και για το ςύνολο τησ οικονομύασ. Α5. ε περιόδουσ ϋντονου πληθωριςμού μειώνεται η κατανϊλωςη και αυξϊνεται η αποταμύευςη. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6. ε μια οικονομύα οι απαςχολούμενοι εύναι 80, οι ϊνεργοι εύναι 20 και οι ϊεργοι εύναι 5. Σο ποςοςτό ανεργύασ εύναι: α. 15%. β. 25%. γ. 20%. δ. 30%. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 49

50 50 Α7. τη βραχυχρόνια περύοδο, όταν το οριακό προώόν εύναι μικρότερο από το μϋςο προώόν, με την αύξηςη τησ εργαςύασ το μϋςο προώόν: α. αυξϊνεται. β. μειώνεται. γ. παραμϋνει ςταθερό. δ. γύνεται μηδϋν. ΟΜΑ Α Β Να περιγρϊψετε τουσ παρακϊτω βαςικούσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού που αφορούν: τισ προτιμόςεισ των καταναλωτών (μονϊδεσ 5), το ειςόδημα των καταναλωτών (μονϊδεσ 12), τισ προςδοκύεσ και τισ προβλϋψεισ των καταναλωτών ςχετικϊ με τη μελλοντικό εξϋλιξη των τιμών και του ειςοδόματόσ τουσ (μονϊδεσ 8). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα παραγωγικών δυνατοτότων μιασ υποθετικόσ οικονομύασ η οπούα, με δεδομϋνη τεχνολογύα, παρϊγει μόνο τα αγαθϊ Φ και Χ χρηςιμοποιώντασ αποδοτικϊ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ τησ: Γ1 Κϊνοντασ τουσ κατϊλληλουσ υπολογιςμούσ ςτο τετρϊδιό ςασ να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του πύνακα ςτα οπούα υπϊρχουν ερωτηματικϊ. Μονϊδεσ 12 Γ2 Να εξετϊςετε (υπολογιςτικϊ) με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ αν καθϋνασ από τουσ παρακϊτω ςυνδυαςμούσ εύναι μϋγιςτοσ, εφικτόσ ό ανϋφικτοσ: α) Κ(Φ=20, Χ=505) β) Λ(Φ=30, Χ=500). Μονϊδεσ 8 Γ3 Να υπολογύςετε πόςεσ μονϊδεσ από το αγαθό Χ θα θυςιαςτούν, προκειμϋνου να παραχθούν οι πρώτεσ 120 μονϊδεσ του αγαθού Φ. ΟΜΑ Α Οι ςυναρτόςεισ αγοραύασ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού Φ εύναι αντύςτοιχα: QD=1000-5Ρ και QS= Ρ. 1. Αν το κρϊτοσ επιβϊλει μια ανώτατη τιμό πώληςησ ύςη με ΡΑ=70 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να βρεθεύ το ύψοσ του «καπϋλου», που εύναι διατεθειμϋνοι να πληρώςουν οι καταναλωτϋσ, εϊν γνωρύζετε ότι όλη η παραγόμενη ποςότητα του αγαθού Φ πωλεύται ςτη μαύρη αγορϊ. Μονϊδεσ 7 2.Να βρεύτε την ελαςτικότητα ζότηςησ ςημεύου ωσ προσ την τιμό (ΕD), όταν η τιμό του αγαθού Φ αυξϊνεται από 150 ςε 180 χρηματικϋσ μονϊδεσ. 3 Γιατύ η ςυνολικό δαπϊνη μειώνεται, όταν η τιμό του αγαθού Φ αυξϊνεται από 150 ςε 180 χρηματικϋσ μονϊδεσ; Να αιτιολογόςετε την απϊντηςό ςασ με τη βοόθεια τησ ελαςτικότητασ ζότηςησ ωσ προσ την τιμό (ΕD). 4 Να βρεύτε την τιμό ιςορροπύασ αν μεταβληθεύ η ζότηςη του αγαθού Φ κατϊ 50%, λόγω αύξηςησ του αριθμού των καταναλωτών, και η προςφορϊ του αγαθού Φ κατϊ 25%, λόγω μεύωςησ του αριθμού των επιχειρόςεων που παρϊγουν το αγαθό Φ. Μονϊδεσ 8 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 50

51 ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη, αν η πρόταςη εύναι ωςτό, ό Λ, αν η πρόταςη εύναι Λανθαςμϋνη. Α.1. Σα διαρκό αγαθϊ εύναι μόνο κεφαλαιουχικϊ. Α.2. Ωσ επιχειρηματικότητα εννοούμε την ικανότητα που ϋχουν οριςμϋνοι ϊνθρωποι να διαβλϋπουν κϋρδοσ ςε διϊφορεσ οικονομικϋσ δραςτηριότητεσ και να αναλαμβϊνουν να ςυνδυϊςουν τουσ ϊλλουσ τρεισ ςυντελεςτϋσ παραγωγόσ (εργαςύα, ϋδαφοσ, κεφϊλαιο) για να γύνει η παραγωγό. Α.3. Όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, το ςυνολικό προώόν αποκτϊ τη μϋγιςτη τιμό του. Α.4. Με ςταθερό τη ζότηςη, όταν μειώνεται η προςφορϊ, μειώνεται η τιμό ιςορροπύασ, ενώ η ποςότητα ιςορροπύασ αυξϊνεται. Α.5 Εϊν ΕD= 2 και αυξηθεύ η τιμό του αγαθού, τότε μειώνεται η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών. την παρακϊτω πρόταςη Α.6 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6. Η μακροοικονομύα α. εξετϊζει τη ςυμπεριφορϊ και τη δραςτηριότητα των ξεχωριςτών μονϊδων μιασ οικονομύασ. β. εξετϊζει τη ςυμπεριφορϊ του οικονομούντοσ ατόμου. γ. εξετϊζει τη ςυμπεριφορϊ τησ ςυνολικόσ οικονομύασ. δ. αςχολεύται με τη θεωρύα των τιμών. Μονϊδεσ 4 Α.7 Να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τουσ αριθμούσ τησ τόλησ Ι και δύπλα ςε κϊθε αριθμό το γρϊμμα τησ τόλησ ΙΙ, ώςτε να προκύπτει η ςωςτό αντιςτούχιςη. (Μύα από τισ προτϊςεισ τησ τόλησ ΙΙ περιςςεύει). ΟΜΑ Α Β Με τη βοόθεια του κατϊλληλου διαγρϊμματοσ να εξηγόςετε πώσ οι μεταβολϋσ ςτισ τιμϋσ των παραγωγικών ςυντελεςτών επηρεϊζουν τη θϋςη τησ καμπύλησ προςφορϊσ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Ϊςτω ότι το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) μιασ υποθετικόσ οικονομύασ αποτελεύται από ϋνα μόνο αγαθό. τον παρακϊτω πύνακα δύνονται τα ςτοιχεύα που αφορούν την τιμό και την ποςότητα του αγαθού για τα ϋτη 2002 ϋωσ Με βϊςη τα δεδομϋνα του πύνακα να υπολογύςετε για όλα τα ϋτη: Γ.1. Σο Α.Ε.Π. ςε τρϋχουςεσ τιμϋσ. Μονϊδεσ 8 Γ.2. Σο δεύκτη τιμών με βϊςη το ϋτοσ Μονϊδεσ 8 Γ.3. Σο Α.Ε.Π. ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του ϋτουσ Μονϊδεσ 9 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 51

52 52 ΟΜΑ Α ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ Με βϊςη τα δεδομϋνα του πύνακα,.1. να υπολογύςετε την ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού, ωσ προσ την τιμό, από το ςημεύο Α ςτο ςημεύο Γ και από το ςημεύο Β ςτο ςημεύο. Μονϊδεσ 6.2. να χαρακτηρύςετε τη ζότηςη του αγαθού με βϊςη τα παραπϊνω αποτελϋςματα..3. να υπολογύςετε την ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού, ωσ προσ το ειςόδημα, από το ςημεύο Α ςτο ςημεύο Β και από το ςημεύο ςτο ςημεύο Γ. Μονϊδεσ 6.4. να χαρακτηρύςετε το εύδοσ του αγαθού με βϊςη τα αποτελϋςματα τησ ελαςτικότητασ ζότηςησ ωσ προσ το ειςόδημα..5 να καταςκευϊςετε τισ καμπύλεσ ζότηςησ ςε ϋνα διϊγραμμα. Μονϊδεσ 7 ημεύωςη: τουσ υπολογιςμούσ να χρηςιμοποιηθεύ μϋχρι και ϋνα δεκαδικό ψηφύο. ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 μϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α1. Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) μιασ οικονομύασ εύναι η ςυνολικό προςτιθϋμενη αξύα τησ παραγωγόσ όλων των επιχειρόςεών τησ. Α2. την περύπτωςη του ςταςιμοπληθωριςμού ανεργύα και πληθωριςμόσ ςυνυπϊρχουν ό ακόμη μπορεύ να αυξϊνονται ταυτόχρονα. Α3.Αν η ζότηςη ενόσ αγαθού εύναι ελαςτικό, τότε η αύξηςη τησ τιμόσ του αγαθού θα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα να αυξηθεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό αυτό. Α4. Αν η καμπύλη ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι ευθεύα γραμμό και τϋμνει τον ϊξονα των τιμών και τον ϊξονα των ποςοτότων, τότε η ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό του παραμϋνει ςταθερό ςε όλο το μόκοσ τησ καμπύλησ ζότηςησ. Α5. Σο κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Α ςε όρουσ του αγαθού Β δεύχνει πόςεσ μονϊδεσ του αγαθού Β θυςιϊζονται, όταν παρϊγεται μύα επιπλϋον μονϊδα από το αγαθό Α. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6. Οι αγορϋσ των αγαθών Φ και Χ, που εύναι μεταξύ τουσ ςυμπληρωματικϊ, βρύςκονται ςε ιςορροπύα. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 52

53 53 Μια βελτύωςη τησ τεχνολογύασ παραγωγόσ του αγαθού Φ θα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα α. τη μεύωςη τησ προςφορϊσ του Φ και την αύξηςη τησ προςφορϊσ του Χ. β. τη μεύωςη τησ προςφορϊσ του Φ και την αύξηςη τησ ζότηςησ του Χ. γ. την αύξηςη τησ προςφορϊσ του Φ και την αύξηςη τησ ζότηςησ του Χ. δ. την αύξηςη τησ προςφορϊσ του Φ και τη μεύωςη τησ ζότηςησ του Χ. Α7. Η φϊςη του οικονομικού κύκλου που χαρακτηρύζεται από εκτεταμϋνη ανεργύα, ϋλλειψη επενδύςεων και ανεπαρκό ζότηςη καταναλωτικών αγαθών, εύναι η φϊςη α. τησ ανόδου ό ϊνθηςησ. β. τησ κρύςησ. γ. τησ καθόδου. δ. τησ ύφεςησ. ΟΜΑ Α Β Να δώςετε τουσ οριςμούσ των εννοιών: εργατικό δυναμικό, απαςχολούμενοι, ϊνεργοι (μονϊδεσ 6) και να αναφϋρετε πώσ υπολογύζεται το ποςοςτό τησ ανεργύασ (μονϊδεσ 3). Επιπλϋον, να περιγρϊψετε τα μϋτρα, τα οπούα παύρνουν οι διϊφορεσ κυβερνόςεισ για την καταπολϋμηςη τησ ανεργύασ, που οφεύλεται ςε ανεπϊρκεια τησ ζότηςησ (κεώνςιανό ανεργύα) (μονϊδεσ 10) και τησ διαρθρωτικόσ ανεργύασ (μονϊδεσ 6). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μια επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Η εργαςύα (L) αποτελεύ τον μοναδικό μεταβλητό ςυντελεςτό παραγωγόσ και η αμοιβό τησ εύναι 60 χρηματικϋσ μονϊδεσ. Γ1. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 15 Γ2. Να εξηγόςετε αν ςτην περύπτωςη τησ εν λόγω επιχεύρηςησ ιςχύει ο νόμοσ τησ φθύνουςασ ό μη ανϊλογησ απόδοςησ, ςε ποια ποςότητα τησ εργαςύασ φαύνεται η λειτουργύα του και γιατύ. Γ3. Να υπολογύςετε το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ, αν αυτό αυξόςει την παραγωγό τησ από 80 ςε 85 μονϊδεσ προώόντοσ. ΟΜΑ Α O παρακϊτω πύνακασ αναφϋρεται ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού, του οπούου οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ εύναι γραμμικϋσ. Η ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό του ΕD, καθώσ η τιμό του αυξϊνεται από 8 ςε 20 χρηματικϋσ μονϊδεσ εύναι ύςη με -0,4. 1. Να υπολογύςετε τα α, β και γ του παραπϊνω πύνακα. 2. Να βρεύτε τισ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ του αγαθού και να υπολογύςετε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 9 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 53

54 54 3. Αν το κρϊτοσ, για να προςτατεύςει τουσ παραγωγούσ, επιβϊλει κατώτατη τιμό ΡΚ=24 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να υπολογύςετε: α. Ση μεταβολό που θα επϋλθει ςτη ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών. β. Ση μεταβολό που θα επϋλθει ςτα ςυνολικϊ ϋςοδα των παραγωγών, όταν το κρϊτοσ αγορϊςει το πλεόναςμα. γ. Σην επιβϊρυνςη του κρϊτουσ από την επιβολό τησ κατώτατησ τιμόσ. 4. Να δεύξετε ςε διϊγραμμα το ςημεύο ιςορροπύασ τησ αγορϊσ του αγαθού και το πλεόναςμα που δημιουργεύται από την επιβολό τησ κατώτατησ τιμόσ. Μονϊδεσ 4 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1. Η ανώτατη τιμό που επιβϊλλει το Κρϊτοσ ςε ϋνα αγαθό, με ςκοπό την προςταςύα των καταναλωτών, εύναι πϊντοτε μεγαλύτερη από την τιμό ιςορροπύασ. Α.2 Η ανεργύα, η οπούα οφεύλεται ςτην αδυναμύα τησ αγορϊσ εργαςύασ να απορροφόςει ϊμεςα ανϋργουσ, παρότι υπϊρχουν κενϋσ θϋςεισ εργαςύασ, για τισ οπούεσ οι ϊνεργοι ϋχουν τα απαραύτητα προςόντα και την επαγγελματικό εξειδύκευςη, ονομϊζεται ανεργύα τριβόσ. Α.3. Κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ εύναι εκεύνα που χρηςιμοποιούνται για την ϊμεςη ικανοπούηςη των αναγκών των ανθρώπων. Α.4 Η ελαςτικότητα προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι μεγαλύτερη ςτη μακροχρόνια περύοδο απ ό,τι ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Α.5 Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) αγνοεύ τη ςύνθεςη και την κατανομό τησ παραγωγόσ. Για τισ προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.6. Η καμπύλη ζότηςησ ενόσ κανονικού αγαθού μετατοπύζεται προσ τα δεξιϊ, όταν α. αυξϊνονται οι τιμϋσ των παραγωγικών ςυντελεςτών. β. μειώνεται το ειςόδημα των καταναλωτών. γ. αυξϊνεται η τιμό ενόσ υποκατϊςτατου αγαθού. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 54

55 55 δ. αυξϊνεται η τιμό ενόσ ςυμπληρωματικού αγαθού. Α.7 τη βραχυχρόνια περύοδο, όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, τότε α. το μϋςο προώόν αποκτϊ τη μϋγιςτη τιμό του. β. το ςυνολικό προώόν αποκτϊ τη μϋγιςτη τιμό του. γ. το μϋςο προώόν αρχύζει να αυξϊνεται. δ. το ςυνολικό προώόν αρχύζει να αυξϊνεται με φθύνοντα ρυθμό. ΟΜΑ Α Β Να περιγρϊψετε τισ ιδιότητεσ των οικονομικών αναγκών: τησ εξϋλιξησ (μονϊδεσ 4), του πολλαπλαςιαςμού (μονϊδεσ 3), του κορεςμού (μονϊδεσ 6), καθώσ και τουσ βαςικούσ λόγουσ που ςυντελούν ςτον πολλαπλαςιαςμό και την εξϋλιξη των αναγκών (μονϊδεσ 12). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Μια επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο, για την παραγωγό 100 μονϊδων προώόντοσ, δαπϊνηςε: 500 χρηματικϋσ μονϊδεσ για πρώτεσ ύλεσ, 300 χρηματικϋσ μονϊδεσ για καύςιμα, 800 χρηματικϋσ μονϊδεσ για ημερομύςθια και 300 χρηματικϋσ μονϊδεσ για ενούκια κτιρύων. τη ςυνϋχεια, η επιχεύρηςη αύξηςε την παραγωγό τησ κατϊ 50% και το μεταβλητό κόςτοσ (VC) διπλαςιϊςτηκε. Γ.1 Να υπολογύςετε το μϋςο ςταθερό κόςτοσ (AFC), το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ (AVC) και το μϋςο ςυνολικό κόςτοσ (ATC) πριν και μετϊ την αύξηςη τησ παραγωγόσ, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. (τουσ υπολογιςμούσ ςασ να χρηςιμοποιόςετε ϋνα δεκαδικό ψηφύο). Μονϊδεσ 12 Γ.2 Να υπολογύςετε το ςυνολικό κόςτοσ (TC), όταν η επιχεύρηςη παρϊγει 130 μονϊδεσ προώόντοσ. Μονϊδεσ 8 Γ.3. Να υπολογύςετε τη μεταβολό του μεταβλητού κόςτουσ(vc), όταν η παραγωγό αυξϊνεται από 120 ςε 130 μονϊδεσ προώόντοσ. ΟΜΑ Α ύνονται τα παρακϊτω ςτοιχεύα μιασ υποθετικόσ οικονομύασ με ϋτοσ βϊςησ το Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 7.2. Να υπολογύςετε την πραγματικό ποςοςτιαύα μεταβολό του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 2003 και 2004 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Να υπολογύςετε το κατϊ κεφαλόν πραγματικό Α.Ε.Π. του ϋτουσ 2005 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του ϋτουσ Μονϊδεσ 8.4. Εϊν το εργατικό δυναμικό τησ εν λόγω οικονομύασ το ϋτοσ 2005 αντιςτοιχεύ ςτο 80% του πληθυςμού και ο αριθμόσ των ανϋργων το ϋτοσ αυτό εύναι 6 ϊτομα, να υπολογύςετε το ποςοςτό τησ ανεργύασ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 55

56 ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη, αν η πρόταςη εύναι ωςτό, ό Λ, αν η πρόταςη εύναι Λανθαςμϋνη. Α.1 Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) ςυμπεριλαμβϊνει την αξύα των αγαθών και υπηρεςιών τησ παραοικονομύασ. Α.2 Σο πραγματικό Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν αυξϊνεται, μόνον όταν αυξϊνεται η ποςότητα των παραγόμενων αγαθών και υπηρεςιών. Α.3 Σο οικονομικό πρόβλημα κϊθε κοινωνύασ προϋρχεται από τη διαφορϊ που υπϊρχει μεταξύ του πλόθουσ των αναγκών που οι ϊνθρωποι επιδιώκουν να ικανοποιόςουν και του περιοριςμϋνου όγκου των αγαθών που υπϊρχουν για την ικανοπούηςη αυτών των αναγκών. Α.4 Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την αντύθετη κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού. Α.5. Η μεύωςη των τιμών των παραγωγικών ςυντελεςτών που χρηςιμοποιούνται ςτην παραγωγό ενόσ αγαθού αυξϊνει την προςφορϊ του. Για τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6 Σο ςυνολικό προώόν γύνεται μϋγιςτο, όταν α. το μϋςο προώόν εύναι ύςο με το οριακό προώόν. β. το μϋςο προώόν αυξϊνεται. γ. το οριακό προώόν μηδενύζεται. δ. το οριακό προώόν γύνεται μϋγιςτο. Α.7. Η μεύωςη τησ προςφορϊσ ενόσ αγαθού με ςταθερό τη ζότηςη ϋχει ωσ αποτϋλεςμα α. την αύξηςη τησ τιμόσ ιςορροπύασ και τη μεύωςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ. β. τη μεύωςη τησ τιμόσ ιςορροπύασ και τη μεύωςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ. γ. τη μεύωςη τησ τιμόσ ιςορροπύασ και την αύξηςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ. δ. την αύξηςη τησ τιμόσ ιςορροπύασ και την αύξηςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ. ΟΜΑ Α Β Σι εύναι καταμεριςμόσ των ϋργων ό τησ εργαςύασ (μονϊδεσ 5), ποια εύναι τα πλεονεκτόματϊ του (μονϊδεσ 15) και ποιο εύναι το ςοβαρότερο μειονϋκτημϊ του (μονϊδεσ 5); Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Η ζότηςη ενόσ αγαθού δύνεται από τη ςυνϊρτηςη QD=30-2P. Γ.1. Να βρεθεύ η ελαςτικότητα τησ ζότηςησ ωσ προσ την τιμό, όταν η τιμό του αγαθού αυξϊνεται από 5 ςε 7 ευρώ. Μονϊδεσ 10 Γ.2 Να βρεθεύ η ελαςτικότητα τησ ζότηςησ ωσ προσ την τιμό, όταν η τιμό του αγαθού μειώνεται από 8 ςε 7 ευρώ. Μονϊδεσ 10 Γ.3 Να χαρακτηρύςετε τη ζότηςη του αγαθού με βϊςη τισ ελαςτικότητεσ που θα προκύψουν από τα Γ1 και Γ2. ε περύπτωςη που θα προκύψουν δεκαδικϊ αποτελϋςματα να χρηςιμοποιόςετε ϋνα δεκαδικό ψηφύο. ΟΜΑ Α ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ που αναφϋρεται ςε μύα επιχεύρηςη, η οπούα λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο: Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 56

57 57 Να καταςκευαςτούν:.1. Η ςτόλη του μεταβλητού κόςτουσ (VC). Μονϊδεσ 6.2. Η ςτόλη του μϋςου μεταβλητού κόςτουσ (AVC). Μονϊδεσ 6.3. Η ςτόλη του οριακού κόςτουσ (MC). Μονϊδεσ 6.4. Ο πύνακασ προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ..5 Η καμπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. Μονϊδεσ 4 Nα ςχεδιϊςετε τα διαγρϊμματα που θα χρηςιμοποιόςετε ςτο τετρϊδιο με μπλε ό μαύρο ςτυλό. ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη, αν η πρόταςη εύναι ωςτό, ό Λ, αν η πρόταςη εύναι Λανθαςμϋνη. Α.1 Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) εύναι η ςυνολικό αξύα ςε χρηματικϋσ μονϊδεσ των τελικών και ενδιϊμεςων αγαθών και υπηρεςιών που παρϊγονται ςε μια χώρα ς ϋνα ςυγκεκριμϋνο ϋτοσ. Α.2 Η αύξηςη των τιμών των παραγωγικών ςυντελεςτών ϋχει ωσ ςυνϋπεια τη μετατόπιςη τησ καμπύλησ προςφορϊσ του αγαθού προσ τα πϊνω και αριςτερϊ. Α.3 Σο οικονομικό πρόβλημα κϊθε κοινωνύασ προϋρχεται από την ϋλλειψη χρόματοσ. Α.4 Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την ύδια κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ ενόσ ςυμπληρωματικού αγαθού. Α.5 Όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, το ςυνολικό προώόν αποκτϊ τη μϋγιςτη τιμό του. τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ κϊθε πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6 Αν προβλϋπεται μελλοντικό μεύωςη τησ τιμόσ ενόσ αγαθού, αυτό θα ϋχει ωσ ςημερινό ςυνϋπεια την α. αύξηςη τησ ζότηςόσ του. β. μεύωςη τησ ζητούμενησ ποςότητϊσ του. γ. μεύωςη τησ ζότηςόσ του. δ. αύξηςη τησ ζητούμενησ ποςότητϊσ του. Α.7 ύμφωνα με το νόμο τησ προςφορϊσ, η αύξηςη τησ τιμόσ (ceteris paribus) επιφϋρει α. αύξηςη τησ προςφορϊσ. β. μεύωςη ςτην προςφερόμενη ποςότητα. γ. μεύωςη τησ προςφορϊσ. δ. αύξηςη ςτην προςφερόμενη ποςότητα. ΟΜΑ Α Β Να εξηγόςετε τισ ςυνϋπειεσ που προκύπτουν ς ϋνα αγαθό από την επιβολό ανώτατησ τιμόσ διατύμηςησ από το κρϊτοσ,με τη βοόθεια ςχετικού διαγρϊμματοσ, το οπούο και θα καταςκευϊςετε. Μονϊδεσ 25 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 57

58 58 ΟΜΑ Α Γ Αφού μεταφϋρετε τον παρακϊτω πύνακα ςτο τετρϊδιό ςασ, Γ.1 να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του. Μονϊδεσ 21 Γ.2 ςε ποιο επύπεδο απαςχόληςησ το μϋςο προώόν ιςούται με το οριακό προώόν και ποιεσ εύναι αυτϋσ οι τιμϋσ του μϋςου και του οριακού προώόντοσ; Μονϊδεσ 4 ΟΜΑ Α Μύα οικονομύα παρϊγει δύο αγαθϊ Φ και Χ και απαςχολεύ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ με δεδομϋνη τεχνολογύα, όπωσ ςτον πύνακα:.1 Να βρεύτε το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Χ. Μονϊδεσ 9.2 Με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ να εξετϊςετε (υπολογιςτικϊ) αν οι παρακϊτω ςυνδυαςμού εύναι εφικτού, ανϋφικτοι ό ϊριςτοι: α. Φ = 8 και Χ = 350. β. Φ = 35 και Χ = 250. γ. Φ = 100 και Χ = 100. Μονϊδεσ 12.3 Να καταςκευϊςετε την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτότων (Κ.Π..) με βϊςη τα δεδομϋνα του παραπϊνω πύνακα. Μονϊδεσ 4 ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α1 μϋχρι και Α5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α1 Σο χρηματικό κόςτοσ ενόσ αγαθού εύναι το πραγματικό ό εναλλακτικό κόςτοσ του εκφραςμϋνο ςε χρόμα. Α2 Ο νόμοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ ιςχύει, επειδό μεταβϊλλονται οι αναλογύεσ που υπϊρχουν κϊθε φορϊ ανϊμεςα ςτουσ ςταθερούσ και τουσ μεταβλητούσ ςυντελεςτϋσ. Α3 Αν υπϊρχει μεύωςη των τιμών των παραγωγικών ςυντελεςτών, τότε αυξϊνεται το κόςτοσ του αγαθού για κϊθε επύπεδο παραγωγόσ. Α4 Οι ανώτατεσ τιμϋσ επιβϊλλονται από το κρϊτοσ με ςκοπό την προςταςύα των παραγωγών. Α5 Σα δημοςιονομικϊ και νομιςματικϊ μϋτρα αποβλϋπουνςτην αύξηςη τησ ςυνολικόσ ζότηςησ και, ςυνεπώσ, ςτη μεύωςη τησ ανεργύασ που οφεύλεται ςτην ανεπϊρκεια τησ ζότηςησ. Για τισ προτϊςεισ Α6 και Α7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α6 Η ζότηςη ενόσ κατώτερου αγαθού μειώνεται, όταν α. αυξϊνεται η τιμό του. β. μειώνεται το ειςόδημα των καταναλωτών. γ. αυξϊνεται το ειςόδημα των καταναλωτών. δ. αυξϊνεται η τιμό του υποκατϊςτατού του. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 58

59 59 Α7 Η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για ϋνα αγαθό μειώνεται, όταν η τιμό α. μειώνεται και εύναι ελαςτικό η ζότηςη του αγαθού. β. αυξϊνεται και εύναι ανελαςτικό η ζότηςη του αγαθού. γ. μειώνεται και η καμπύλη ζότηςησ εύναι ιςοςκελόσ υπερβολό. δ. αυξϊνεται και εύναι ελαςτικό η ζότηςη του αγαθού. ΟΜΑ Α Β Να περιγρϊψετε τισ ςπουδαιότερεσ ατϋλειεσ και αδυναμύεσ του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (Α.Ε.Π.) ωσ δεύκτη οικονομικόσ ευημερύασ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνονται τα παρακϊτω δεδομϋνα μιασ επιχεύρηςησ, η οπούα λειτουργεύ ςε βραχυχρόνια περύοδο. Γ1. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τη ςτόλη: α. του Μϋςου Προώόντοσ (ΑΡ). Μονϊδεσ 6 β. του Οριακού Προώόντοσ (ΜΡ). Μονϊδεσ 6 γ. του Μεταβλητού Κόςτουσ (VC), εϊν το κόςτοσ τησ πρώτησ ύλησ που απαιτεύται για κϊθε μονϊδα παραγωγόσ εύναι 10 χρηματικϋσ μονϊδεσ και η αμοιβό τησ εργαςύασ εύναι 100 χρηματικϋσ μονϊδεσ ανϊ εργϊτη. Μονϊδεσ 9 ημεύωςη: Να παρουςιϊςετε ςτο τετρϊδιό ςασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ που οδηγούν ςτα αντύςτοιχα αποτελϋςματα. Γ2 Να υπολογύςετε το μεταβλητό κόςτοσ, όταν η επιχεύρηςη παρϊγει 42 μονϊδεσ προώόντοσ. Μονϊδεσ 4 ΟΜΑ Α ύνονται οι παρακϊτω αγοραύεσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού: QD=16 2P και QS=2+1,5Ρ. 1. Να προςδιορύςετε με αλγεβρικό τρόπο την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ ςτην αγορϊ. 2.Να υπολογύςετε το ϋλλειμμα ό πλεόναςμα για την τιμό Ρ=2 χρηματικϋσ μονϊδεσ (δεν απαιτεύται ςχόμα). 3.Να βρεθεύ η νϋα ςυνϊρτηςη ζότηςησ, αν αυξηθεύ η ζότηςη του αγαθού κατϊ 25%. 4.Εϊν η ειςοδηματικό ελαςτικότητα ςτην αρχικό τιμό ιςορροπύασ εύναι ΕY=2, να βρεθεύ η ποςοςτιαύα μεταβολό του ειςοδόματοσ που προκϊλεςε την αύξηςη τησ ζότηςησ κατϊ 25%. 5.Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ, όταν η τιμό του αγαθού μεταβϊλλεται από Ρ=2 χρηματικϋσ μονϊδεσ ςε Ρ=4 χρηματικϋσ μονϊδεσ, και να χαρακτηρύςετε την ελαςτικότητα του αγαθού. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 59

60 60 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την αντύθετη κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού. Α.2 Καταναλωτϊ αγαθϊ εύναι εκεύνα που μόνο μια φορϊ μπορούν να χρηςιμοποιηθούν για το ςκοπό που ϋχουν παραχθεύ. Α.3 Ο εύκτησ τιμών ό αποπληθωριςτόσ τιμών του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (Α.Ε.Π.) μετρϊ την τιμό του παραγόμενου προώόντοσ ςε ςχϋςη με την τιμό του ςτο ϋτοσ βϊςησ. Α.4 την ανελαςτικό ζότηςη, η ποςοςτιαύα μεταβολό τησ ζητούμενησ ποςότητασ ενόσ αγαθού εύναι μεγαλύτερη από την ποςοςτιαύα μεταβολό τησ τιμόσ του (ςε απόλυτεσ τιμϋσ). Α.5 Σο ανερχόμενο τμόμα τησ καμπύλησ του οριακού κόςτουσ, που βρύςκεται πϊνω από την καμπύλη του μϋςου μεταβλητού κόςτουσ, αποτελεύ τη βραχυχρόνια καμπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. Για τισ ημιτελεύσ προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτο ςωςτό ςυμπλόρωμϊ τησ. Α.6 Σο οριακό κόςτοσ (ΜC) δύνεται από το λόγο α. Mεταβολό του Προώόντοσ/Μεταβολό υνολικού Kόςτουσ. β. Mεταβολό του Προώόντοσ/Μεταβολό Μεταβλητού Kόςτουσ. γ. Μεταβολό υνολικού Προώόντοσ/ Μεταβολό ςτην ποςότητα του μεταβλητού ςυντελεςτό. δ. Μεταβολό υνολικού Κόςτουσ/ Μεταβολό του Προώόντοσ Α.7 Η παραγωγό και το ειςόδημα βρύςκονται ςτο χαμηλότερο επύπεδό τουσ, όταν ο οικονομικόσ κύκλοσ βρύςκεται ςτη φϊςη α. τησ κρύςησ. β. τησ καθόδου. γ. τησ ύφεςησ. δ. τησ ανόδου. ΟΜΑ Α Β Να αναπτύξετε όλα τα εύδη ανεργύασ και να διατυπώςετε τισ βαςικϋσ οικονομικϋσ τησ ςυνϋπειεσ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Μια οικονομύα παρϊγει δύο αγαθϊ Φ και Χ και απαςχολεύ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ με δεδομϋνη την τεχνολογύα, όπωσ ςτον παρακϊτω πύνακα. Γ.1 Σο κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ ςε μονϊδεσ του αγαθού Φ για τουσ ςυνδυαςμούσ από Α ςε Β, από Β ςε Γ, από Γ ςε και από ςε Ε εύναι αντύςτοιχα ½, 1, 2 και 4. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 9 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 60

61 61 Γ.2 Να εξετϊςετε (υπολογιςτικϊ) με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ αν καθϋνασ από τουσ παρακϊτω παραγωγικούσ ςυνδυαςμούσ εύναι ϊριςτοσ (μϋγιςτοσ), εφικτόσ ό ανϋφικτοσ. α) Κ (Φ=20, Χ=27) β) Λ (Φ=30, Χ=22). Μονϊδεσ 6 Γ.3 Να υπολογύςετε πόςεσ μονϊδεσ του αγαθού Φ πρϋπει να θυςιαςτούν, προκειμϋνου να παραχθούν οι 10 πρώτεσ μονϊδεσ του αγαθού Χ. Γ.4 Να καταςκευϊςετε την Καμπύλη Παραγωγικών υνατοτότων (Κ.Π..) τησ Οικονομύασ εμφανύζοντασ τισ ποςότητεσ των αγαθών Φ και Χ, για τουσ παραγωγικούσ ςυνδυαςμούσ, ςτα ςημεύα Α, Β, Γ, και Ε του παραπϊνω πύνακα. ΟΜΑ Α ύνονται οι παρακϊτω αγοραύεσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού Φ: QD=80 4P και QS=10+P.1 Να προςδιορύςετε με αλγεβρικό τρόπο την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού Φ ςτην αγορϊ. Μονϊδεσ 6.2 Να παραςτόςετε γραφικϊ ςτο ύδιο διϊγραμμα τισ αγοραύεσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ καθώσ και να δεύξετε τισ ςυντεταγμϋνεσ του ςημεύου ιςορροπύασ του αγαθού..3 Εϊν επιβληθεύ από το κρϊτοσ ανώτατη τιμό πώληςησ του αγαθού Φ ύςη με PA=10 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να υπολογύςετε το πιθανό «καπϋλο» ςτην τιμό του αγαθού. Μονϊδεσ 8.4 Εϊν η ζότηςη του αγαθού Φ, το οπούο εύναι κανονικό, μεταβληθεύ κατϊ 25%, λόγω αύξηςησ του ειςοδόματοσ των καταναλωτών, να προςδιοριςτεύ αλγεβρικϊ το νϋο ςημεύο ιςορροπύασ τησ αγορϊσ του αγαθού Μονϊδεσ 6 ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη, αν η πρόταςη εύναι ωςτό, ό Λ, αν η πρόταςη εύναι Λανθαςμϋνη. Α.1 Σο κατϊ κεφαλόν πραγματικό Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν λαμβϊνει υπόψη τη μεταβολό του πληθυςμού, γι αυτό και χρηςιμοποιεύται για να μετρϊ τισ επιδόςεισ των οικονομιών διαχρονικϊ αλλϊ και μεταξύ χωρών για διεθνεύσ ςυγκρύςεισ. Α.2 Σιμό ιςορροπύασ εύναι η τιμό ςτην οπούα η ζητούμενη ποςότητα εύναι ύςη με την προςφερόμενη ποςότητα. Α.3 Σο κύριο χαρακτηριςτικό των οικονομικών αγαθών εύναι ότι βρύςκονται ςε αφθονύα ςε ςχϋςη με τισ ανϊγκεσ που ικανοποιούν. Α.4 Ο ςπουδαιότεροσ παρϊγοντασ που προςδιορύζει το μϋγεθοσ τησ ελαςτικότητασ τησ προςφορϊσ εύναι ο χρόνοσ. Α.5 Σο οριακό κόςτοσ δεύχνει τον ρυθμό με τον οπούο μεταβϊλλεται το μϋςο ςυνολικό κόςτοσ, όταν μεταβϊλλεται η παραγωγό κατϊ μύα μονϊδα. Για τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6 Σο αυτοκύνητο και η βενζύνη εύναι α. υποκατϊςτατα αγαθϊ. β. κατώτερα αγαθϊ. γ. ςυμπληρωματικϊ αγαθϊ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 61

62 62 δ. ελεύθερα αγαθϊ. Α.7 Η ζότηςη για ϋνα αγαθό εύναι ελαςτικό, όταν η τιμό α. μειώνεται και η ςυνολικό δαπϊνη για το αγαθό αυξϊνεται. β. μειώνεται και η ςυνολικό δαπϊνη για το αγαθό μειώνεται γ. αυξϊνεται και η ςυνολικό δαπϊνη για το αγαθό αυξϊνεται. δ. αυξϊνεται και η ςυνολικό δαπϊνη για το αγαθό παραμϋνει ςταθερό. ΟΜΑ Α Β Ποιεσ εύναι οι τρεισ κατηγορύεσ των ςυντελεςτών παραγωγόσ και τι περιλαμβϊνει η καθεμύα; (μονϊδεσ 15) Να δώςετε ςχετικϊ παραδεύγματα. ( μονϊδεσ 10) Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Ϊςτω ότι το μηνιαύο ειςόδημα ενόσ καταναλωτό αυξϊνεται από ςε Ευρώ ( ) με αποτϋλεςμα η κατανϊλωςη του αγαθού Φ να αυξηθεύ από 60 ςε 100 μονϊδεσ. Γ.1 Να υπολογύςετε την ειςοδηματικό ελαςτικότητα (ΕY) του αγαθού Φ. Μονϊδεσ 18 Γ.2 Να ςχολιϊςετε, αν το αγαθό εύναι κανονικό ό κατώτερο. Μονϊδεσ 7 ΟΜΑ Α ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ που αναφϋρεται ςε μύα επιχεύρηςη, η οπούα λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο:.1 Αφού αντιγρϊψετε τον πύνακα ςτο τετρϊδιό ςασ, να ςυμπληρώςετε τισ ςτόλεσ του μϋςου προώόντοσ (ΑΡ) και του οριακού προώόντοσ (ΜΡ), παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 16.2 Να καταςκευϊςετε τισ καμπύλεσ του ςυνολικού, του μϋςου και του οριακού προώόντοσ..3 Ποιοσ εύναι ο αριθμόσ των εργατών για τον οπούο το οριακό προώόν (ΜΡ) εύναι ύςο με το μϋςο προώόν (ΑΡ); (μονϊδεσ 2) Να δικαιολογόςετε την απϊντηςό ςασ. (μονϊδεσ 4) Μονϊδεσ 6 ε περύπτωςη που θα προκύψουν δεκαδικϊ αποτελϋςματα να χρηςιμοποιόςετε μόνο το πρώτο δεκαδικό ψηφύο. ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του την ϋνδειξη, αν η πρόταςη εύναι ωςτό, ό Λ, αν η πρόταςη εύναι Λανθαςμϋνη. Α.1 Οι ανϊγκεσ ωσ ςύνολο εύναι απεριόριςτεσ ό ακόρεςτεσ, αλλϊ καθεμιϊ ανϊγκη ξεχωριςτϊ υπόκειται ςε προςωρινό κορεςμό. Α.2 Φρόμα εύναι ο,τιδόποτε η κοινωνύα αποδϋχεται ωσ γενικό μϋςο ανταλλαγόσ. Α.3 Αν οι καταναλωτϋσ αναμϋνουν μεύωςη ςτην τιμό ενόσ αγαθού (εκπτώςεισ) θα αυξόςουν την τρϋχουςα αγορϊ του. Α.4 Ο Ηλεκτρονικόσ Τπολογιςτόσ μιασ εταιρεύασ ανόκει ςτην κατηγορύα των καταναλωτικών αγαθών. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 62

63 63 Α.5 Οι μεταβολϋσ του μϋςου προώόντοσ (ΑΡ) εύναι μεγαλύτερεσ από αυτϋσ του οριακού προώόντοσ (ΜΡ). Για τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6 Η ελαςτικότητα προςφορϊσ εξαρτϊται από α. το ειςόδημα των καταναλωτών. β. το χρονικό διϊςτημα προςαρμογόσ τησ επιχεύρηςησ. γ. τισ τιμϋσ των υποκατϊςτατων αγαθών. δ. τισ προτιμόςεισ των καταναλωτών. Α.7 Ο νόμοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ ό μη ανϊλογησ απόδοςησ αρχύζει να λειτουργεύ, όταν α. το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ (AVC) γύνεται μηδϋν (0). β. το οριακό προώόν (MP) αυξϊνεται. γ. το οριακό προώόν (MP) αρχύζει να μειώνεται. δ. το μϋςο προώόν (AP) γύνεται μηδϋν (0). ΟΜΑ Α Β ύνεται το παρακϊτω διϊγραμμα τησ Καμπύλησ Παραγωγικών υνατοτότων (ΚΠ ). Να αιτιολογόςετε γιατύ το κόςτοσ ευκαιρύασ τησ Καμπύλησ Παραγωγικών υνατοτότων (ΑΒ) εύναι αυξανόμενο (μονϊδεσ 12) και πώσ εύναι δυνατόν να παραχθούν οι ποςότητεσ που αντιςτοιχούν ςτο ςημεύο Μ του διαγρϊμματοσ (μονϊδεσ 13). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνονται τα παρακϊτω υποθετικϊ ςτοιχεύα για μια οικονομύα Να βρεθεύ: Γ.1 το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (ΑΕΠ) του 2005 και του 2006 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Μονϊδεσ 9 Γ.2 η πραγματικό ποςοςτιαύα μεταβολό του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (ΑΕΠ) μεταξύ των ετών και ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Μονϊδεσ 6 Γ.3 το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (ΑΕΠ) του 2005 και του 2006 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Μονϊδεσ 10 ΟΜΑ Α ύνονται οι παρακϊτω ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ αντύςτοιχα: QD = 28 4P QS = P.1 Να υπολογιςτεύ η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 10.2 Να υπολογιςτεύ το ϋλλειμμα ό το πλεόναςμα που θα προκύψει ςτην αγορϊ του αγαθού, αν επικρατεύ η τιμό P = 3..3 Αν το κρϊτοσ επιβϊλει ανώτατη τιμό PA = 1, να υπολογιςτεύ το ϋλλειμμα προςφορϊσ (μονϊδεσ 5) και το ύψοσ του «καπϋλου» (μονϊδεσ 5) που θα προκύψει ςτην αγορϊ του αγαθού. Μονϊδεσ 10 ε περύπτωςη που θα προκύψουν δεκαδικϊ αποτελϋςματα ςε οποιαδόποτε ομϊδα, να χρηςιμοποιόςετε μόνο το πρώτο Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 63

64 64 δεκαδικό ψηφύο. ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Ϊνα από τα βαςικϊ πλεονεκτόματα του καταμεριςμού των ϋργων εύναι ότι η μεγϊλη εξειδύκευςη οδηγεύ και ςε διϊφορεσ βελτιώςεισ του τρόπου με τον οπούο γύνεται η παραγωγό, δηλαδό ςε διϊφορεσ εφευρϋςεισ, και αυτό ϋχει ωσ αποτϋλεςμα την αύξηςη τησ παραγωγόσ. Α.2 Η ειςοδηματικό ελαςτικότητα των κατώτερων αγαθών εύναι αρνητικό. Α.3 Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την ύδια κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ ενόσ ςυμπληρωματικού αγαθού (ceteris paribus). Α.4 Η καμπύλη ζότηςησ με ελαςτικότητα ζότηςησ ύςη με το μηδϋν ςε όλα τα ςημεύα τησ εύναι ευθεύα παρϊλληλη προσ τον ϊξονα των ποςοτότων. Α.5 τη φϊςη τησ καθόδου του οικονομικού κύκλου παρατηρούνται μεύωςη τησ κατανϊλωςησ, ςταςιμότητα ό μεύωςη των επενδύνςεων, μεύωςη του ειςοδόματοσ και τησ απαςχόληςησ. Για τισ προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.6 Η ανεργύα, που οφεύλεται ςτην αδυναμύα των εργατών να εντοπύζουν αμϋςωσ τισ επιχειρόςεισ με τισ κενϋσ θϋςεισ εργαςύασ και ςτην αδυναμύα των επιχειρόςεων να εντοπύςουν τουσ ανϋργουσ εργϊτεσ, ονομϊζεται: α. ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ. β. εποχιακό ανεργύα. γ. ανεργύα τριβόσ. δ. διαρθρωτικό ανεργύα. A.7 Σο οριακό προώόν τησ εργαςύασ υπολογύζεται ωσ εξόσ: α. μεταβολό του ςυνολικού προώόντοσ/μεταβολό του ςυνολικού κόςτουσ β. μεταβολό του ςυνολικού κόςτουσ / μεταβολό του ςυνολικού προώόντοσ γ. μεταβολό τησ ποςότητασ τησ εργαςύασ/μεταβολό του ςυνολικού προώόντοσ δ. μεταβολό του ςυνολικού προώόντοσ/μεταβολό τησ ποςότητασ τησ εργαςύασ. ΟΜΑ Α Β Ποιοσ εύναι ο ςκοπόσ του κρϊτουσ, όταν επιβϊλλει ςε ϋνα αγαθό ανώτατη τιμό διατύμηςησ; (μονϊδεσ 8). Με τη βοόθεια διαγρϊμματοσ να εξηγόςετε τισ ςυνϋπειεσ, που ϋχει για την αγορϊ ενόσ αγαθού η επιβολό ανώτατησ τιμόσ διατύμηςησ(μονϊδεσ 17). Μονϊδεσ 25 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 64

65 65 ΟΜΑ Α Γ τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται δεδομϋνα μιασ υποθετικόσ οικονομύασ ςτην οπούα παρϊγεται μόνο ϋνα αγαθό. Ϊτοσ βϊςησ εύναι το Γ.1 Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και λαμβϊνοντασ υπόψη ότι το εργατικό δυναμικό κϊθε ϋτουσ αντιςτοιχεύ ςτο 80% του πληθυςμού του ϋτουσ, να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 17 Γ.2 Να υπολογύςετε το πραγματικό Α.Ε.Π. του ϋτουσ 2005 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Γ.3 Να υπολογύςετε τον ρυθμό πληθωριςμού μεταξύ των ετών 2005 και ΟΜΑ Α ύνεται παρακϊτω ο πύνακασ προςφορϊσ μιασ επιχεύρηςησ η οπούα λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Ο μοναδικόσ μεταβλητόσ ςυντελεςτόσ παραγωγόσ που χρηςιμοποιεύ η επιχεύρηςη εύναι η εργαςύα. Η τιμό (αμοιβό) τησ εργαςύασ εύναι 900 χρηματικϋσ μονϊδεσ..1 Εϊν για την παραγωγό των 200 μονϊδων προώόντοσ η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ 4 εργϊτεσ, να υπολογύςετε το μεταβλητό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ (μονϊδεσ 4). Ποιο εύναι το μεταβλητό κόςτοσ τησ επιχεύρηςησ, όταν αυτό παρϊγει 245 μονϊδεσ προώόντοσ; (μονϊδεσ 4). Μονϊδεσ 8.2 Να καταςκευαςτεύ ο πύνακασ αγοραύασ προςφορϊσ, αν το προώόν αυτό παρϊγεται από 20 πανομοιότυπεσ επιχειρόςεισ..3 Να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ (η οπούα εύναι γραμμικό). Μονϊδεσ 6.4 Να προςδιοριςτούν αλγεβρικϊ η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ ςτην αγορϊ του προώόντοσ, αν η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ εύναι QD= P, όπου QD εύναι η ζητούμενη ποςότητα και P η τιμό. Μονϊδεσ 6 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Αν η ζότηςη ενόσ αγαθού εύναι ελαςτικό, τότε η μεύωςη τησ τιμόσ του θα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα να αυξηθεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό αυτό. Α.2 Η κατώτατη τιμό που επιβϊλλει το κρϊτοσ για την προςταςύα του παραγωγού εύναι πϊντοτε μικρότερη από την τιμό ιςορροπύασ. Α.3 Σο πραγματικό Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) μιασ χώρασ διαφϋρει από ϋτοσ ςε ϋτοσ, μόνον αν κυμαύνονται οι παραγόμενεσ ποςότητεσ αγαθών και υπηρεςιών. Α.4 Ο πληθωριςμόσ αποτελεύ αντικύνητρο για κατανϊλωςη. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 65

66 66 Α.5 Η ανεργύα ανεπαρκούσ ζότηςησ ϋχει κυκλικό χαρακτόρα, δηλαδό επαναλαμβϊνεται, και η διϊρκειϊ τησ εξαρτϊται από τη διϊρκεια του οικονομικού κύκλου. Για τισ προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.6 Η φϊςη του οικονομικού κύκλου, ςτην οπούα το γενικό επιχειρηματικό κλύμα δεν εύναι ευνοώκό για την ανϊληψη επενδύςεων και επικρατεύ απαιςιοδοξύα για το μϋλλον, εύναι η φϊςη α. τησ καθόδου. β. τησ κρύςησ. γ. τησ ανόδου ό ϊνθηςησ. δ. τησ ύφεςησ. Α.7 Ωσ καταναλωτϊ αγαθϊ χαρακτηρύζονται α. όλα τα αγαθϊ που βρύςκονται ελεύθερα ςτη φύςη. β. όλα τα οικονομικϊ αγαθϊ. γ. τα αγαθϊ εκεύνα που μόνο μια φορϊ μπορούν να χρηςιμοποιηθούν για τον ςκοπό που ϋχουν παραχθεύ. δ. τα αγαθϊ εκεύνα που μπορούν να χρηςιμοποιηθούν πολλϋσ φορϋσ για τον ύδιο ςκοπό, χωρύσ να μεταβληθεύ η φυςικό τουσ υπόςταςη. ΟΜΑ Α Β Να εξηγόςετε με τη βοόθεια των κατϊλληλων διαγραμμϊτων την περύπτωςη τησ μεταβολόσ μόνο τησ ζητούμενησ ποςότητασ (μονϊδεσ 12), καθώσ και την περύπτωςη τησ μεταβολόσ μόνο τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού (μονϊδεσ 13). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Η εργαςύα (L) αποτελεύ τον μοναδικό μεταβλητό ςυντελεςτό παραγωγόσ και η τιμό (αμοιβό) τησ εύναι ςταθερό. Γ.1 Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και με δεδομϋνο ότι το Μϋςο Προώόν (ΑΡ) γύνεται μϋγιςτο, όταν η επιχεύρηςη απαςχολεύ τϋςςερισ (4) εργϊτεσ, να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 22 Γ.2 Να βρεύτε το ςυνολικό κόςτοσ παραγωγόσ των 360 μονϊδων προώόντοσ, όταν το ςταθερό κόςτοσ παραγωγόσ (FC) εύναι χρηματικϋσ μονϊδεσ. ΟΜΑ Α τον παρακϊτω πύνακα τα δεδομϋνα αφορούν ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού, του οπούου οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ εύναι γραμμικϋσ..1 Να βρεύτε τισ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ του αγαθού. Μονϊδεσ 8.2 Να υπολογύςετε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Μονϊδεσ 6.3 Μια μεύωςη τησ τιμόσ (αμοιβόσ) των ςυντελεςτών παραγωγόσ του αγαθού οδόγηςε ςε μετατόπιςη τησ καμπύλησ προςφορϊσ του, με αποτϋλεςμα να μεταβληθεύ η προςφερόμενη ποςότητα ςε κϊθε τιμό κατϊ 700 μονϊδεσ. Να υπολογύςετε τη νϋα τιμό και τη νϋα ποςότητα ιςορροπύασ. Μονϊδεσ 6 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 66

67 67.4 Φρηςιμοποιώντασ τη νϋα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ, να βρεύτε την ελαςτικότητα προςφορϊσ του αγαθού, όταν η τιμό του μειώνεται από 300 χρηματικϋσ μονϊδεσ ςε 200 χρηματικϋσ μονϊδεσ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ, δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη, τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Καλϋσ καιρικϋσ ςυνθόκεσ για την παραγωγό γεωργικών προώόντων μειώνουν την προςφορϊ τουσ και μετατοπύζουν την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα πϊνω και αριςτερϊ. Α.2 Η λόψη αποφϊςεων των οικονομούντων ατόμων δεν βαςύζεται ςτη βεβαιότητα του αποτελϋςματοσ, αλλϊ ςτισ προςδοκύεσ που τα ϊτομα διαμορφώνουν για τα αποτελϋςματα των πρϊξεών τουσ. Α.3 Αυξόςεισ ςτο μϋγεθοσ του ειςοδόματοσ κϊνουν τον καταναλωτό να μειώςει τη ζότηςη των κατώτερων αγαθών. Α.4 Μακροχρόνια περύοδοσ εύναι το χρονικό διϊςτημα, μϋςα ςτο οπούο η επιχεύρηςη μπορεύ να μεταβϊλει τισ ποςότητεσ όλων των παραγωγικών ςυντελεςτών. Α.5 Η ϋννοια τησ αγορϊσ περιορύζεται ςε ϋνα ςυγκεκριμϋνο γεωγραφικό χώρο. Για τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και, δύπλα του, το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό ςυμπλόρωςό τησ. Α.6 Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (ΑΕΠ) εύναι η ςυνολικό αξύα ςε χρηματικϋσ μονϊδεσ α. των τελικών αγαθών, β. των ενδιϊμεςων αγαθών, γ. των τελικών αγαθών και των υπηρεςιών, δ. των ενδιϊμεςων αγαθών και των υπηρεςιών, που παρϊγονται ςε μύα χώρα και ςε ϋνα ςυγκεκριμϋνο ϋτοσ. Α.7 Ο ςυντελεςτόσ «εργαςύα» εύναι α. η εργαςύα των εργατών. β. η εργαςύα όλων των επιςτημόνων. γ. η εργαςύα των αγροτών. δ. η ςωματικό και πνευματικό προςπϊθεια των ανθρώπων που καταβϊλλεται για την παραγωγό των αγαθών. ΟΜΑ Α Β Η ςυμπεριφορϊ του καταναλωτό. Ποια εύναι η επιδύωξό του; (μονϊδεσ 8) Ποιοι παρϊγοντεσ περιορύζουν την επιδύωξό του και πώσ αυτού ορύζονται; (μονϊδεσ 8) Ποιοσ καταναλωτόσ ονομϊζεται ορθολογικόσ καταναλωτόσ; (μονϊδεσ 9) Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ τον παρακϊτω πύνακα δύνονται ο αριθμόσ των εργατών (L) και το ςυνολικό προώόν (Q). Μοναδικόσ μεταβλητόσ ςυντελεςτόσ εύναι η εργαςύα. Ο εργατικόσ μιςθόσ W εύναι 50. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 67

68 68 Να υπολογιςτούν για κϊθε επύπεδο παραγωγόσ: α. Σο μϋςο μεταβλητό κόςτοσ. Μονϊδεσ 10 β. Σο οριακό κόςτοσ. Μονϊδεσ 10 γ. Σο μεταβλητό κόςτοσ όταν η επιχεύρηςη παρϊγει 65 μονϊδεσ προώόντοσ. ε περύπτωςη που θα προκύψουν δεκαδικϊ αποτελϋςματα να χρηςιμοποιόςετε μόνο το πρώτο δεκαδικό ψηφύο. Όλοι οι υπολογιςμού να φαύνονται ςτο τετρϊδιό ςασ. ΟΜΑ Α Οι ςυναρτόςεισ αγοραύασ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι αντύςτοιχα QD = 25 4P και QS = 15 + P. α. Να υπολογιςτούν αλγεβρικϊ (χωρύσ γραφικό απεικόνιςη) η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού ςτην αγορϊ. Μονϊδεσ 15 β. Να υπολογιςτεύ αλγεβρικϊ (χωρύσ γραφικό απεικόνιςη) το ϋλλειμμα ό το πλεόναςμα που δημιουργεύται ςτην αγορϊ, εϊν το κρϊτοσ επιβϊλει ανώτατη τιμό PA = 1. Μονϊδεσ 10 ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για καθεμιϊ από τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α.1 ϋωσ και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Ϊνασ ϊνεργοσ εργϊτησ εύναι εν δυνϊμει ςυντελεςτόσ παραγωγόσ. Α.2 Κϊθε φορϊ που μεταβϊλλεται η τιμό ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται και η ζότηςό του. Α.3 Όςο μεγαλύτερη εύναι η παραγωγό μιασ επιχεύρηςησ, τόςο μεγαλύτερο εύναι το ςταθερό τησ κόςτοσ. Α.4 Με την επιβολό ανώτατων τιμών, αυτό που ςυνόθωσ ςυμβαύνει, εύναι η δημιουργύα «μαύρησ αγορϊσ». Α.5 Ο αριθμόσ των καταναλωτών εύναι ϋνασ από τουσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ τησ προςφορϊσ. Α.6 Ποιο από τα παρακϊτω θα μπορούςε να επιφϋρει αύξηςη ςτη ζότηςη ενόσ κανονικού αγαθού; α. Η μεύωςη τησ τιμόσ του αγαθού. β. Η αύξηςη τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού. γ. Η αύξηςη τησ τιμόσ του ςυμπληρωματικού αγαθού. δ. Η μεύωςη του ειςοδόματοσ των καταναλωτών. Α.7 Σο κατϊ κεφαλόν πραγματικό ακαθϊριςτο εγχώριο προώόν μιασ χώρασ προκύπτει, αν διαιρϋςουμε: α. Σο ακαθϊριςτο εγχώριο προώόν με τον ενεργό πληθυςμό τησ χώρασ. β. Σο εθνικό ειςόδημα με τον αριθμό των ενηλύκων τησ χώρασ. γ. Σο ακαθϊριςτο εθνικό προώόν, αφού αφαιρϋςουμε τουσ ϋμμεςουσ φόρουσ, με τον πληθυςμό τησ χώρασ. δ. Σο πραγματικό ακαθϊριςτο εγχώριο προώόν ενόσ ϋτουσ με τον πληθυςμό τησ χώρασ του ιδύου ϋτουσ. ΟΜΑ Α Β Η οικονομικό θεωρύα διακρύνεται ςε μικροοικονομικό και μακροοικονομικό θεωρύα. Ποιο εύναι το αντικεύμενο τησ καθεμιϊσ (15 μονϊδεσ) και ποιοι λόγοι επιβϊλλουν την διϊκριςη αυτό; (μονϊδεσ 5). Να δοθεύ ςχετικό παρϊδειγμα. (μονϊδεσ 5) Μονϊδεσ 25 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 68

69 69 ΟΜΑ Α Γ Μια υποθετικό οικονομύα παρϊγει δύο μόνον αγαθϊ, το X και το Χ. τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται ϋξι ςυνδυαςμού ποςοτότων των αγαθών Φ και Χ που παρϊγει η εν λόγω οικονομύα χρηςιμοποιώντασ αποδοτικϊ (ορθολογικϊ) όλουσ τουσ ςυντελεςτϋσ παραγωγόσ που ϋχει ςτη διϊθεςό τησ και με δεδομϋνη την τεχνολογύα. Γ.1 Να υπολογύςετε το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ ςε όρουσ του αγαθού Φ για όλουσ τουσ διαδοχικούσ ςυνδυαςμούσ. Μονϊδεσ 10 Γ.2 Με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ να εξετϊςετε (υπολογιςτικϊ) αν οι παρακϊτω ςυνδυαςμού εύναι εφικτού, ανϋφικτοι ό ϊριςτοι. α. Φ = 90 Χ = 12 β. Φ = 40 Χ = 26 γ. Φ = 95 Χ = 5 Μονϊδεσ 9 Γ.3 Αν η οικονομύα παρϊγει 65 μονϊδεσ από το αγαθό Φ, ποια εύναι η μϋγιςτη ποςότητα του αγαθού Χ που μπορεύ να παραχθεύ; Μονϊδεσ 6 ΟΜΑ Α ύνονται τα παρακϊτω υποθετικϊ ςτοιχεύα για μια οικονομύα..1 Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 10.2 Να βρεύτε την πραγματικό ποςοςτιαύα μεταβολό του Ακαθϊριςτου Εγχώριου Προώόντοσ (ΑΕΠ) μεταξύ των ετών 2003 και 2004 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του Μονϊδεσ 10.3 Να υπολογύςετε το Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (ΑΕΠ) του 2003 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του ε περύπτωςη που θα προκύψουν δεκαδικϊ αποτελϋςματα, ςε οποιαδόποτε ομϊδα, να χρηςιμοποιόςετε μόνο το πρώτο δεκαδικό ψηφύο. Όλοι οι υπολογιςμού να φαύνονται ςτο τετρϊδιό ςασ. ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Σο Ακαθϊριςτο Εγχώριο Προώόν (Α.Ε.Π.) ςε ςταθερϋσ τιμϋσ μετρϊει την αξύα τησ ςυνολικόσ παραγωγόσ ςε τιμϋσ του ϋτουσ βϊςησ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 69

70 70 Α.2 Ο πληθωριςμόσ ευνοεύ όλα τα ϊτομα που το χρηματικό τουσ ειςόδημα αυξϊνεται με ρυθμό μικρότερο από τον ρυθμό του πληθωριςμού. Α.3 Η διαρθρωτικό ανεργύα οφεύλεται ςε τεχνολογικϋσ μεταβολϋσ, οι οπούεσ δημιουργούν νϋα επαγγϋλματα και αχρηςτεύουν ϊλλα, και ςε αλλαγϋσ ςτη διϊρθρωςη τησ ζότηςησ, οι οπούεσ αυξϊνουν τη ζότηςη οριςμϋνων προώόντων και ταυτόχρονα μειώνουν τη ζότηςη ϊλλων. Α.4 την αγορϊ ενόσ αγαθού, η μεύωςη τησ προςφορϊσ του, με ςταθερό τη ζότηςό του, προκαλεύ μεύωςη τησ τιμόσ ιςορροπύασ και αύξηςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ. Α.5 Μύα μεύωςη τησ τιμόσ ενόσ αγαθού κατϊ 10% θα οδηγόςει ςε μια αύξηςη τησ ζητούμενησ ποςότητϊσ του πϊνω από 10%, αν η ζότηςό του εύναι ελαςτικό. Για τισ προτϊςεισ Α.6 και Α.7 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.6 Η φϊςη του οικονομικού κύκλου που χαρακτηρύζεται από αύξηςη τησ παραγωγόσ, του ειςοδόματοσ και τησ απαςχόληςησ εύναι η φϊςη α. τησ ύφεςησ. β. τησ ανόδου ό ϊνθηςησ. γ. τησ κρύςησ. δ. τησ καθόδου. Α.7 Η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για ϋνα αγαθό αυξϊνεται, όταν α. η τιμό του αγαθού αυξϊνεται και η ζότηςό του εύναι ελαςτικό. β. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό. γ. η τιμό του αγαθού αυξϊνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό. δ. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ελαςτικότητα ζότηςόσ του εύναι ύςη με τη μονϊδα. ΟΜΑ Α Β Ϊνασ από τουσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι και «οι τιμϋσ των ϊλλων αγαθών». Τπϊρχουν αγαθϊ που η μεταβολό τησ τιμόσ του ενόσ επηρεϊζει τη ζότηςη του ϊλλου. Να δώςετε τουσ οριςμούσ των κατηγοριών ςτισ οπούεσ διακρύνονται τα αγαθϊ αυτϊ (μονϊδεσ 5). Να εξηγόςετε με τη βοόθεια διαγραμμϊτων πώσ η αύξηςη τησ τιμόσ του ενόσ αγαθού επηρεϊζει τη ζότηςη του ϊλλου, ανϊλογα με την κατηγορύα ςτην οπούα ανόκουν τα δύο αγαθϊ (μονϊδεσ 20). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ Μύα υποθετικό οικονομύα παρϊγει δύο μόνον αγαθϊ, το Φ και το Χ. τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται ϋξι ςυνδυαςμού ποςοτότων των αγαθών Φ και Χ που παρϊγει η εν λόγω οικονομύα, με δεδομϋνη την τεχνολογύα παραγωγόσ και χρηςιμοποιώντασ αποδοτικϊ (ορθολογικϊ) όλουσ τουσ ςυντελεςτϋσ παραγωγόσ που ϋχει ςτη διϊθεςό τησ. Γ.1 Να ςχεδιϊςετε την Καμπύλη Παραγωγικών υνατοτότων τησ οικονομύασ, ςτην τελευταύα ςελύδα του τετραδύου ςασ (ςτο μιλιμετρϋ). Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 70

71 71 Γ.2 Να υπολογύςετε το κόςτοσ ευκαιρύασ του Χ ςε όρουσ του Φ, όταν η οικονομύα μετακινεύται από τον ςυνδυαςμό Γ ςτον ςυνδυαςμό, καθώσ και το κόςτοσ ευκαιρύασ του Φ ςε όρουσ του Χ, όταν η οικονομύα μετακινεύται από τον ςυνδυαςμό Β ςτον ςυνδυαςμό Α. Μονϊδεσ 6 Γ.3 Αν η οικονομύα παρϊγει 50 μονϊδεσ από το αγαθό Φ, ποια εύναι η μϋγιςτη ποςότητα του αγαθού Χ που μπορεύ να παραχθεύ; Μονϊδεσ 4 Γ.4 Πώσ εύναι δυνατόν να παραχθεύ ο ανϋφικτοσ ςυνδυαςμόσ που αντιςτοιχεύ ςε 20 μονϊδεσ του αγαθού Φ και ςε 125 μονϊδεσ του αγαθού Χ; Γ.5 Να χαρακτηρύςετε τον ςυνδυαςμό που αντιςτοιχεύ ςε 50 μονϊδεσ του αγαθού Φ και ςε 40 μονϊδεσ του αγαθού Χ (μονϊδεσ 2). Σι ςυμβαύνει ςτην οικονομύα, όταν παρϊγεται αυτόσ ο ςυνδυαςμόσ; (μονϊδεσ 3) ΟΜΑ Α Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Η εργαςύα (L) αποτελεύ τον μοναδικό μεταβλητό ςυντελεςτό παραγωγόσ και η τιμό (αμοιβό) τησ εύναι ςταθερό..1 Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 6.2 Να εξηγόςετε εϊν ιςχύει ο νόμοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ και ςε ποια ποςότητα του μεταβλητού ςυντελεςτό «εργαςύα» φαύνεται η λειτουργύα του και γιατύ..3 Να καταςκευαςτεύ ο πύνακασ προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ, καθώσ και ο πύνακασ αγοραύασ προςφορϊσ, με δεδομϋνο ότι το αγαθό παρϊγεται από 40 όμοιεσ επιχειρόςεισ..4 Να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ, με δεδομϋνο ότι αυτό εύναι γραμμικό. Μονϊδεσ 4.5 Φρηςιμοποιώντασ την αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ, να βρεύτε την ελαςτικότητα προςφορϊσ του αγαθού, όταν η τιμό του αυξϊνεται από 52 χρηματικϋσ μονϊδεσ ςε 55 χρηματικϋσ μονϊδεσ. ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ προτϊςεισ από Α.1 μϋχρι και Α.5, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ καθεμιϊσ και δύπλα ςε κϊθε αριθμό τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, και Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α.1 Η ειςοδηματικό ελαςτικότητα των κανονικών αγαθών εύναι θετικό. Α.2 Οι ϋννοιεσ τησ βραχυχρόνιασ και τησ μακροχρόνιασ περιόδου δεν αντιςτοιχούν ςε κϊποια ςυγκεκριμϋνη ημερολογιακό περύοδο. Α.3 τη φϊςη τησ κρύςησ του οικονομικού κύκλου, οι επιχειρόςεισ ϋχουν αχρηςιμοπούητη ό πλεονϊζουςα παραγωγικό δυναμικότητα. Α.4 τη βραχυχρόνια περύοδο, όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, το ςυνολικό προώόν αποκτϊ τη μϋγιςτη τιμό του. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 71

72 72 Α.5 Κεφαλαιουχικϊ αγαθϊ εύναι εκεύνα που χρηςιμοποιούνται για την ϊμεςη ικανοπούηςη των αναγκών των ανθρώπων. Για τισ προτϊςεισ Α.6 και Α.7, να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α.6 τη βραχυχρόνια περύοδο, καθώσ αυξϊνεται η ποςότητα του παραγόμενου προώόντοσ, το μϋςο ςταθερό κόςτοσ: α. ςτην αρχό μειώνεται και ςτη ςυνϋχεια αυξϊνεται. β. ςτην αρχό αυξϊνεται και ςτη ςυνϋχεια μειώνεται. γ. παραμϋνει ςταθερό. δ. μειώνεται ςυνεχώσ. Α.7 Η Καμπύλη Παραγωγικών υνατοτότων μιασ οικονομύασ μετατοπύζεται προσ τα δεξιϊ, όταν: α. μειωθεύ το εργατικό δυναμικό. β. αυξηθεύ το ποςοςτό ανεργύασ. γ. βελτιωθεύ η τεχνολογύα παραγωγόσ των αγαθών. δ. χρηςιμοποιηθούν μηχανόματα που όταν αχρηςιμοπούητα. ΟΜΑ Α Β Να εξηγόςετε με τη βοόθεια των κατϊλληλων διαγραμμϊτων την περύπτωςη τησ μεταβολόσ μόνον τησ προςφερόμενησ ποςότητασ ενόσ αγαθού (μονϊδεσ 11), καθώσ και την περύπτωςη τησ μεταβολόσ μόνον τησ προςφορϊσ του (μονϊδεσ 10). Να αναφϋρετε τουσ βαςικούσ παρϊγοντεσ που προκαλούν μεταβολό τησ προςφορϊσ (μονϊδεσ 4). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται ςτοιχεύα μιασ υποθετικόσ οικονομύασ για τα ϋτη 2006 και την οικονομύα αυτό, παρϊγεται μόνον ϋνα αγαθό και ϋτοσ βϊςησ εύναι το Γ.1 Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και, λαμβϊνοντασ υπόψη ότι ο ρυθμόσ πληθωριςμού από το ϋτοσ 2006 ςτο ϋτοσ 2007 όταν 20%, να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 18 Γ.2 Να υπολογύςετε την ποςοςτιαύα μεταβολό του Α.Ε.Π. ςε ςταθερϋσ τιμϋσ από το ϋτοσ 2006 ςτο ϋτοσ Γ.3 Να υπολογύςετε το πραγματικό Α.Ε.Π. του ϋτουσ 2006 ςε ςταθερϋσ τιμϋσ του ϋτουσ Μονϊδεσ 4 ΟΜΑ Α την αγορϊ ενόσ αγαθού με γραμμικϋσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ, ςτην τιμό των 100 χρηματικών μονϊδων η ζητούμενη ποςότητα εύναι 800 μονϊδεσ και υπϊρχει ϋλλειμμα 600 μονϊδων. Όταν αυξϊνεται η τιμό του αγαθού από τισ 100 ςτισ 150 χρηματικϋσ μονϊδεσ, η ελαςτικότητα ζότηςησ ωσ προσ την τιμό του εύναι 0,25 και η ελαςτικότητα προςφορϊσ του εύναι 2..1 Να βρεύτε τισ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ του αγαθού. Μονϊδεσ 12.2 Να υπολογύςετε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 72

73 73 Μονϊδεσ 4.3 Να εξηγόςετε, χρηςιμοποιώντασ την ϋννοια τησ ελαςτικότητασ ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό, πώσ θα επηρεαςτεύ η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για το αγαθό, όταν η τιμό του αυξηθεύ από τισ 100 ςτισ 150 χρηματικϋσ μονϊδεσ..4 Να υπολογύςετε ςε ποια τιμό του αγαθού παρουςιϊζεται πλεόναςμα 180 μονϊδων προώόντοσ. Μονϊδεσ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α Α Για τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α1 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ το γρϊμμα τησ καθεμιϊσ και δύπλα την ϋνδειξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. Α1. α. Η ουςύα του οικονομικού προβλόματοσ βρύςκεται ςτη ςχετικό ϋλλειψη ό ςτενότητα των αγαθών (μονϊδεσ 3). β. Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την ύδια κατεύθυνςη με τη μεταβολό τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού (μονϊδεσ 3). γ. Η ελαςτικότητα τησ προςφορϊσ εύναι μεγαλύτερη ςτη βραχυχρόνια περύοδο, αφού η επιχεύρηςη μπορεύ να μεταβϊλει όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ (μονϊδεσ 3). δ. Όταν η ζητούμενη ποςότητα εύναι μεγαλύτερη από την προςφερόμενη ποςότητα, παρουςιϊζεται πλεόναςμα ό πλεονϊζουςα προςφορϊ (μονϊδεσ 3). ε. Σο ςύνολο των γνώςεων και ικανοτότων που αποκτϊ ο ϊνθρωποσ με την μόρφωςη και την εμπειρύα ονομϊζουμε ανθρώπινο κεφϊλαιο (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 15 Για τισ παρακϊτω ημιτελεύσ προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτο ςωςτό ςυμπλόρωμϊ τησ. Α2. Aπό τουσ παρακϊτω προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ τησ προςφορϊσ, αυτόσ που μετατοπύζει την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα δεξιϊ εύναι: α. η αύξηςη των τιμών των παραγωγικών ςυντελεςτών. β. η βελτύωςη τησ τεχνολογύασ. γ. η μεύωςη του αριθμού των επιχειρόςεων. δ. οι δυςμενεύσ καιρικϋσ ςυνθόκεσ. Α3. Όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, τότε α. το μϋςο προώόν εύναι ύςο με το οριακό προώόν. β. το μϋςο προώόν αυξϊνεται. γ. το ςυνολικό προώόν γύνεται μϋγιςτο. δ. το ςυνολικό προώόν μειώνεται. ΟΜΑ Α Β Να εξηγόςετε πώσ οι μεταβολϋσ ςτο μϋγεθοσ του ειςοδόματοσ των καταναλωτών επιδρούν ςτη ζότηςη των αγαθών (δεν απαιτεύται διϊγραμμα). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α Γ ύνεται ο παρακϊτω πύνακασ ζότηςησ ενόσ αγαθού. Γ1. Να παραςταθεύ γραφικϊ η καμπύλη ζότηςησ του αγαθού με βϊςη τα δεδομϋνα του παραπϊνω πύνακα (ςε χαρτύ μιλιμετρϋ). Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 73

74 74 Γ2. Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα τησ ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό (ΕD) από το ςημεύο Α ςτο ςημεύο Β (μονϊδεσ 8) και να χαρακτηρύςετε τη ζότηςη του αγαθού (μονϊδεσ 2). Μονϊδεσ 10 Γ3. Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα τησ ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό (ΕD) από το ςημεύο Ε ςτο ςημεύο (μονϊδεσ 8) και να χαρακτηρύςετε τη ζότηςη του αγαθού (μονϊδεσ 2). Μονϊδεσ 10 ΟΜΑ Α Mια υποθετικό οικονομύα παρϊγει δύο μόνον αγαθϊ, το Φ και το Χ. τον παρακϊτω πύνακα παρουςιϊζονται τϋςςερισ ςυνδυαςμού ποςοτότων των αγαθών Φ και Χ που παρϊγει η εν λόγω οικονομύα, χρηςιμοποιώντασ αποδοτικϊ (ορθολογικϊ) όλουσ τουσ ςυντελεςτϋσ παραγωγόσ που ϋχει ςτη διϊθεςό τησ και με δεδομϋνη την τεχνολογύα. 1. Να υπολογύςετε το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Χ και το κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Χ ςε όρουσ του αγαθού Φ, για όλουσ τουσ διαδοχικούσ ςυνδυαςμούσ. Μονϊδεσ Με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ να εξετϊςετε (υπολογιςτικϊ) αν οι παρακϊτω ςυνδυαςμού εύναι εφικτού, ανϋφικτοι ό μϋγιςτοι. α. Κ (Φ=80, Χ=1030) β. Λ (Φ=140, Χ=800) γ. Μ (Φ=220, Χ=350) Μονϊδεσ 9 3. Αν η οικονομύα παρϊγει 600 μονϊδεσ από το αγαθό Χ, ποια εύναι η μϋγιςτη ποςότητα του αγαθού Φ που μπορεύ να παραχθεύ; Μονϊδεσ 4 ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Αν η ζότηςη ενόσ αγαθού εύναι ανελαςτικό, τότε η αύξηςη τησ τιμόσ του θα προκαλϋςει αύξηςη τησ ςυνολικόσ δαπϊνησ των καταναλωτών για το αγαθό αυτό. β. Σο οριακό προώόν τησ εργαςύασ δύνεται από τον λόγο: μεταβολό του ςυνολικού κόςτουσ προσμεταβολό του ςυνολικού προώόντοσ. γ. τη βραχυχρόνια περύοδο, καθώσ αυξϊνεται η ποςότητα του παραγόμενου προώόντοσ, το μϋςο ςταθερό κόςτοσ μειώνεται ςυνεχώσ. δ. Οι κατώτατεσ τιμϋσ επιβϊλλονται από το κρϊτοσ με ςκοπό την προςταςύα των καταναλωτών. ε. Μύα ταυτόχρονη αύξηςη τησ ζότηςησ και τησ προςφορϊσ ενόσ αγαθού θα οδηγόςει ςε μεύωςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ του. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Μύα οικονομύα που παρϊγει μόνο δύο αγαθϊ, το Φ και το Χ, χρηςιμοποιώντασ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ που ϋχει ςτη διϊθεςό τησ αποδοτικϊ (ορθολογικϊ), με δεδομϋνη την τεχνολογύα παραγωγόσ, μπορεύ να παρϊγει 60 μονϊδεσ από το αγαθό Φ και 100 μονϊδεσ από το αγαθό Χ ό 80 μονϊδεσ από το αγαθό Φ και 60 μονϊδεσ από το αγαθό Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 74

75 75 Χ. Με βϊςη τα παραπϊνω δεδομϋνα, το κόςτοσ ευκαιρύασ (εναλλακτικό κόςτοσ) του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Χ εύναι ύςο με: α.1 /2 β. 2 γ. 40 δ. 20 Α3. Σα αγαθϊ Α και Β εύναι μεταξύ τουσ ςυμπληρωματικϊ. Μύα αύξηςη τησ τιμόσ του αγαθού Α, με όλουσ τουσ ϊλλουσ προςδιοριςτικούσ παρϊγοντεσ ςταθερούσ, θα οδηγόςει ςε: α. αύξηςη τησ ζητούμενησ ποςότητασ του αγαθού Α. β. αύξηςη τησ προςφορϊσ του αγαθού Β. γ. αύξηςη τησ ζότηςησ του αγαθού Β. δ. μεύωςη τησ ζότηςησ του αγαθού Β. ΟΜΑ Α ΕΤΣΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Αφού αναφϋρετε ποιο φαινόμενο ονομϊζεται καταμεριςμόσ των ϋργων ό τησ εργαςύασ (μονϊδεσ 4), ςτη ςυνϋχεια να περιγρϊψετε τα πλεονεκτόματα του καταμεριςμού των ϋργων (μονϊδεσ 18) καθώσ και το βαςικό του μειονϋκτημα (μονϊδεσ 3). ( εν απαιτεύται η χρόςη παραδειγμϊτων). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Μύα επιχεύρηςη, που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο, για την παραγωγό του προώόντοσ τησ χρηςιμοποιεύ εργαςύα, μύα πρώτη ύλη και ϋνα κτύριο το οπούο νοικιϊζει. Η αμοιβό κϊθε μονϊδασ εργαςύασ εύναι W=360 χρηματικϋσ μονϊδεσ. Οι δαπϊνεσ τησ επιχεύρηςησ για το ενούκιο του κτιρύου και για την πρώτη ύλη ανϊ μονϊδα προώόντοσ δε δύνονται. Όταν η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ 3 μονϊδεσ εργαςύασ (L), το μϋςο προώόν τησ εργαςύασ (AP) εύναι ύςο με 5 και το μεταβλητό κόςτοσ παραγωγόσ (VC) εύναι ύςο με χρηματικϋσ μονϊδεσ. Όταν η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ 4 μονϊδεσ εργαςύασ (L), το μϋςο προώόν τησ εργαςύασ (ΑΡ) εύναι ύςο με 4,5 και το ςυνολικό κόςτοσ παραγωγόσ (ΣC) εύναι ύςο με χρηματικϋσ μονϊδεσ. Γ1. Να υπολογύςετε την ποςότητα του προώόντοσ που παρϊγεται, όταν η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ 3 μονϊδεσ εργαςύασ καθώσ και αυτό που παρϊγεται, όταν η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ 4 μονϊδεσ εργαςύασ. Μονϊδεσ 4 Γ2. Να υπολογύςετε το κόςτοσ τησ πρώτησ ύλησ ανϊ μονϊδα προώόντοσ. Μονϊδεσ 6 Γ3. Να υπολογύςετε το ενούκιο που πληρώνει η επιχεύρηςη για το κτύριο που χρηςιμοποιεύ. Μονϊδεσ 7 Γ4. Πόςο θα αυξηθεύ το μεταβλητό κόςτοσ (VC), αν αυξηθεύ η παραγωγό από 15 ςε 17 μονϊδεσ; Μονϊδεσ 8 ΟΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ ΘΕΜΑ Οι ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι γραμμικϋσ. Όταν η τιμό (Ρ1) του αγαθού εύναι 150 χρηματικϋσ μονϊδεσ, η ζητούμενη ποςότητϊ του (QD1) εύναι 200 μονϊδεσ. Καθώσ η τιμό του αγαθού αυξϊνεται από Ρ1 ςε Ρ2, η ελαςτικότητα ζότηςησ ωσ προσ την τιμό του εύναι ΕD= 3. την τιμό Ρ2, η ζητούμενη ποςότητα του αγαθού (QD2) εύναι κατϊ 60% μικρότερη από αυτόν που αντιςτοιχεύ ςτην τιμό Ρ1. 1. Να βρεθούν η τιμό Ρ2 (μονϊδεσ 3) και η ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 6 2. Μύα αύξηςη του ειςοδόματοσ των καταναλωτών κατϊ 25% εύχε ωσ αποτϋλεςμα να αυξηθεύ η ζητούμενη ποςότητα του αγαθού ςε κϊθε τιμό του κατϊ 120 μονϊδεσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 75

76 76 Να βρεθεύ η νϋα ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού (μονϊδεσ 3) και να υπολογιςτεύ η ειςοδηματικό ελαςτικότητα (ΕY) ςτην τιμό Ρ1=150 χρηματικϋσ μονϊδεσ (μονϊδεσ 5). Μονϊδεσ 8 3. Ϊςτω ότι πριν την αύξηςη του ειςοδόματοσ η τιμό ιςορροπύασ του αγαθού όταν 150 χρηματικϋσ μονϊδεσ και η ποςότητα ιςορροπύασ του 200 μονϊδεσ. Μετϊ την αύξηςη του ειςοδόματοσ η τιμό ιςορροπύασ του αγαθού εύναι ύςη με 170 χρηματικϋσ μονϊδεσ και η ποςότητα ιςορροπύασ του εύναι ύςη με 240 μονϊδεσ. Να βρεθούν η ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του αγαθού (μονϊδεσ 3) και η ελαςτικότητα προςφορϊσ του, καθώσ η τιμό του αγαθού αυξϊνεται από 150 χρηματικϋσ μονϊδεσ ςε 170 χρηματικϋσ μονϊδεσ (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 6 4. Να παρουςιϊςετε ςτο ύδιο διϊγραμμα (ςτο μιλιμετρϋ) την ιςορροπύα τησ αγορϊσ του αγαθού πριν και μετϊ την αύξηςη του ειςοδόματοσ. ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Σο κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Χ δεύχνει πόςεσ μονϊδεσ του αγαθού Φ θυςιϊζονται, όταν παρϊγεται μύα επιπλϋον μονϊδα από το αγαθό Χ. β. Η διαφόμιςη επιδρϊ ψυχολογικϊ ςτον καταναλωτό και του δημιουργεύ την επιθυμύα απόκτηςησ αγαθών, δηλαδό του δημιουργεύ ανϊγκεσ που διαφορετικϊ δε θα υπόρχαν. γ. Σο μϋςο ςταθερό κόςτοσ δεν μεταβϊλλεται καθώσ μεταβϊλλεται η παραγωγό. δ. Ο αριθμόσ των καταναλωτών αφορϊ τόςο την ατομικό όςο και την αγοραύα καμπύλη ζότηςησ. ε. Μύα ταυτόχρονη μεύωςη τησ ζότηςησ και τησ προςφορϊσ ενόσ αγαθού θα οδηγόςει ςε μεύωςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ του. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Η τιμό ιςορροπύασ ενόσ αγαθού μειώνεται όταν: α. η ζότηςη αυξϊνεται και η προςφορϊ παραμϋνει ςταθερό. β. η ζότηςη αυξϊνεται και η προςφορϊ μειώνεται. γ. η ζότηςη παραμϋνει ςταθερό και η προςφορϊ αυξϊνεται. δ. η ζότηςη παραμϋνει ςταθερό και η προςφορϊ μειώνεται. Α3. Η καμπύλη προςφορϊσ ενόσ αγαθού θα μετατοπιςτεύ προσ τα αριςτερϊ, όταν: α. βελτιωθεύ η τεχνολογύα παραγωγόσ του. β. αυξηθεύ ο αριθμόσ των επιχειρόςεων του κλϊδου. γ. αυξηθεύ το ειςόδημα των καταναλωτών. δ. αυξηθούν οι τιμϋσ (αμοιβϋσ) των παραγωγικών ςυντελεςτών. ΟΜΑ Α ΕΤΣΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Με τη βοόθεια του κατϊλληλου διαγρϊμματοσ να εξηγόςετε την περύπτωςη τησ ταυτόχρονησ μεταβολόσ ζητούμενησ ποςότητασ και ζότηςησ ενόσ κανονικού αγαθού, λόγω ταυτόχρονησ αύξηςησ τησ τιμόσ του και του ειςοδόματοσ των καταναλωτών. Θεωρόςτε ότι το μϋγεθοσ τησ αύξηςησ του Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 76

77 77 ειςοδόματοσ εύναι μεγαλύτερο από το μϋγεθοσ τησ αύξηςησ τησ τιμόσ. Η τελικό ζητούμενη ποςότητα του αγαθού εύναι μεγαλύτερη ό μικρότερη τησ αρχικόσ; (Σο διϊγραμμα να γύνει ςτο τετρϊδιό ςασ και όχι ςτο μιλιμετρϋ). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςε βραχυχρόνια περύοδο. Η αμοιβό (W) του ςυντελεςτό παραγωγόσ «εργαςύα» εύναι 50 χρηματικϋσ μονϊδεσ και το κόςτοσ τησ πρώτησ ύλησ που η επιχεύρηςη χρηςιμοποιεύ ανϋρχεται ςε 10 χρηματικϋσ μονϊδεσ ανϊ μονϊδα προώόντοσ. Γ1. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ των ςτηλών του υνολικού Προώόντοσ (Q) (μονϊδεσ 3), και του Μεταβλητού Κόςτουσ (VC) (μονϊδεσ 6), παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 9 Γ2. Να εξηγόςετε αν ιςχύει ο νόμοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ και ςε ποια ποςότητα του μεταβλητού ςυντελεςτό παραγωγόσ «εργαςύα» φαύνεται η λειτουργύα αυτού του νόμου και γιατύ. Μονϊδεσ 8 Γ3. Αν η επιχεύρηςη παρϊγει 210 μονϊδεσ προώόντοσ, πόςο πρϋπει να μειώςει την παραγωγό τησ για να μειωθεύ το μεταβλητό τησ κόςτοσ κατϊ 240 χρηματικϋσ μονϊδεσ; Μονϊδεσ 8 ΟΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ ΘΕΜΑ την αγορϊ ενόσ αγαθού με γραμμικϋσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ, ςτην τιμό των 600 χρηματικών μονϊδων η ζητούμενη ποςότητα εύναι 800 μονϊδεσ και η προςφερόμενη ποςότητα εύναι μονϊδεσ. Όταν αυξϊνεται η τιμό του αγαθού από τισ 600 ςτισ 700 χρηματικϋσ μονϊδεσ, η ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό του εύναι ύςη με 1,5 (ED = 1,5) και η ελαςτικότητα προςφορϊσ του ύςη με 1,2 (ES = 1,2). 1. Να βρεύτε τισ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ του αγαθού. Μονϊδεσ Να υπολογύςετε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. Μονϊδεσ 4 3. Αν το κρϊτοσ επιβϊλει ωσ ανώτατη τιμό πώληςησ του αγαθού την PA = 200 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να υπολογύςετε το μϋγεθοσ του ελλεύμματοσ που εμφανύζεται ςτην αγορϊ του αγαθού (μονϊδεσ 3), καθώσ και την τιμό την οπούα οι καταναλωτϋσ εύναι διατεθειμϋνοι να καταβϊλουν για να απορροφόςουν όλη την ποςότητα του αγαθού, η οπούα προςφϋρεται από τουσ παραγωγούσ ςτην τιμό PA (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 6 4. Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα προςφορϊσ του αγαθού καθώσ η τιμό του αυξϊνεται από τισ 200 ςτισ 400 χρηματικϋσ μονϊδεσ (μονϊδεσ 3). Η προςφορϊ του αγαθού εύναι ελαςτικό ό ανελαςτικό και γιατύ; (μονϊδεσ 2) Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 77

78 HΜΕΡΗΙΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΑ Α ΠΡΩΣΗ Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Οι ροϋσ αγαθών, παραγωγικών ςυντελεςτών και χρόματοσ μεταξύ των επιχειρόςεων, των νοικοκυριών και του κρϊτουσ εύναι ςυνεχεύσ και ϋχουν πϊντοτε το ύδιο μϋγεθοσ. β. Σο ανερχόμενο τμόμα τησ καμπύλησ του μϋςου μεταβλητού κόςτουσ που βρύςκεται πϊνω από την καμπύλη του οριακού κόςτουσ αποτελεύ τη βραχυχρόνια καμπύλη προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. γ. Η ειςοδηματικό ελαςτικότητα των κατώτερων αγαθών εύναι αρνητικό. δ. Σο κόςτοσ ευκαιρύασ εύναι ςυνόθωσ αυξανόμενο. Αυτό οφεύλεται ςτο γεγονόσ ότι οι ςυντελεςτϋσ παραγωγόσ δεν εύναι εξύςου κατϊλληλοι για την παραγωγό όλων των αγαθών. ε. Η δυνατότητα τησ επιχεύρηςησ να προςαρμόζει τα δεδομϋνα τησ εύναι καλύτερη, όςο μεγαλύτερο εύναι το χρονικό διϊςτημα προςαρμογόσ τησ παραγωγόσ και τησ προςφορϊσ τησ ςτισ μεταβολϋσ των τιμών. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Ϊςτω ότι η κατανϊλωςη βενζύνησ ςε μύα πόλη εύναι λύτρα την εβδομϊδα και η τιμό του λύτρου 2 ευρώ, με ελαςτικότητα ζότηςησ -0,5. Αν το κρϊτοσ επιθυμεύ για διϊφορουσ λόγουσ να μειωθεύ η ζητούμενη ποςότητα κατϊ 10% θα επιβϊλλει πρόςθετη φορολογύα επύ τησ τιμόσ ύςη με: α. 0,4 ευρώ. β. 2,4 ευρώ. γ. 1,6 ευρώ. δ. 0,2 ευρώ. Α3. τη βραχυχρόνια περύοδο, καθώσ η παραγωγό αυξϊνεται, το οριακό προώόν: α. αυξϊνεται πϊντοτε. β. μειώνεται πϊντοτε. γ. αυξϊνεται ςτην αρχό και μετϊ μειώνεται. δ. μειώνεται ςτην αρχό και μετϊ αυξϊνεται. ΟΜΑ Α ΕΤΣΕΡΗ Β1. Να περιγρϊψετε, κϊνοντασ και χρόςη διαγρϊμματοσ, τον τρόπο με τον οπούο επιδρούν ςτην καμπύλη προςφορϊσ των αγαθών η μεταβολό ςτισ τιμϋσ των παραγωγικών ςυντελεςτών (μονϊδεσ 8), η τεχνολογύα (μονϊδεσ 8), οι καιρικϋσ ςυνθόκεσ (μονϊδεσ 4) και ο αριθμόσ των επιχειρόςεων (μονϊδεσ 5). Για την περιγραφό μπορεύ να χρηςιμοποιηθεύ το ύδιο διϊγραμμα για όλεσ τισ περιπτώςεισ. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑ Α ΣΡΙΣΗ Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Γ1. ε ποιο αριθμό εργατών εμφανύζεται η λειτουργύα του νόμου τησ φθύνουςασ απόδοςησ (μονϊδεσ 6) και γιατύ (μονϊδεσ 4); Μονϊδεσ 10 Γ2. Όταν ςυνολικϊ παρϊγονται δύο μονϊδεσ προώόντοσ από τον πρώτο εργϊτη, το οριακό κόςτοσ (MC) εύναι 84 χρηματικϋσ μονϊδεσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 78

79 79 Να υπολογύςετε το μεταβλητό κόςτοσ (VC) και το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ (AVC) ςτο ςυγκεκριμϋνο επύπεδο παραγωγόσ. Γ3. Γνωρύζοντασ ότι, όταν απαςχολούνται δύο εργϊτεσ και το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ (AVC) εύναι 63 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να υπολογύςετε το μεταβλητό κόςτοσ (VC) που αντιςτοιχεύ ςτουσ δύο εργϊτεσ. Γ4. Γνωρύζοντασ ότι όταν απαςχολούνται τρεισ εργϊτεσ και το μεταβλητό κόςτοσ (VC) εύναι 756 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να υπολογύςετε το οριακό κόςτοσ (MC) που αντιςτοιχεύ ςτουσ τρεισ εργϊτεσ. ΟΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ Σα ακόλουθα ςτοιχεύα προκύπτουν από μελϋτη του Τπουργεύου Οικονομικών για το αγαθό Φ ςτο ςύνολο τησ επικρϊτειασ τησ χώρασ. 1. Να υπολογύςετε την ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού ωσ προσ την τιμό (ΕD), όταν η τιμό αυξϊνεται από 5 ςε 6 χρηματικϋσ μονϊδεσ, και να χαρακτηρύςετε τη ζότηςη του αγαθού με βϊςη την τιμό τησ ελαςτικότητασ. Μονϊδεσ 8 2. Να δικαιολογόςετε τη μεταβολό ςτη υνολικό απϊνη ( ) των καταναλωτών, όταν η τιμό του αγαθού αυξϊνεται από 5 ςε 6 χρηματικϋσ μονϊδεσ [ceteris paribus]. Μονϊδεσ 4 3. Να υπολογύςετε την ειςοδηματικό ελαςτικότητα (ΕΤ), όταν το ειςόδημα των καταναλωτών μειώνεται από 1600 χρηματικϋσ μονϊδεσ ςε 800 χρηματικϋσ μονϊδεσ, και να χαρακτηρύςετε το αγαθό με βϊςη την τιμό τησ ειςοδηματικόσ ελαςτικότητασ. Μονϊδεσ 8 4. Να προςδιοριςτεύ η γραμμικό ςυνϊρτηςη ζότηςησ τουαγαθού, όταν το ειςόδημα εύναι 800 χρηματικϋσ μονϊδεσ. ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΟΜΑ Α ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Σο οριακό προώόν τησ εργαςύασ, εύναι το προώόν που παρϊγει κϊθε φορϊ ο επιπλϋον εργϊτησ που προςτύθεται ςτην παραγωγό. β. Όταν η καμπύλη ζότηςησ εύναι τελεύωσ ανελαςτικό, η τιμό ιςορροπύασ εξαρτϊται αποκλειςτικϊ από τη θϋςη τησ καμπύλησ προςφορϊσ. γ. Σο ϋλλειμμα δημιουργεύται πϊντα κϊτω από το ςημεύο ιςορροπύασ. δ. Σο οριακό κόςτοσ ωσ μϋγεθοσ, μεταβϊλλεται λιγότερο ϋντονα από το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ. ε. Μια αύξηςη τησ ζότηςησ με ταυτόχρονη αύξηςη τησ προςφορϊσ θα μειώςει οπωςδόποτε την τιμό ιςορροπύασ του αγαθού. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. ύνονται τα ςημεύα Α(ΡΑ=10, QA=50) και Β(ΡΒ=15,QΒ=30) μιασ γραμμικόσ καμπύλησ ζότηςησ. Η ελαςτικότητα ζότηςησ ωσ προσ την τιμό ςτο ςημεύο Α εύναι: α. 0,8 β. 0,2 γ. 0,6 δ. 2 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 79

80 80 Α3. Ο νόμοσ τησ φθύνουςασ ό μη ανϊλογησ απόδοςησ εύναι η αιτύα που: α. το μϋςο ςταθερό κόςτοσ φθύνει διαρκώσ. β. το ςυνολικό προώόν αυξϊνεται με αύξοντα ρυθμό. γ. από ϋνα επύπεδο παραγωγόσ και μετϊ το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ αυξϊνεται. δ. το μϋςο προώόν ςτα αρχικϊ επύπεδα παραγωγόσ εύναι μικρότερο από το οριακό προώόν. ΟΜΑ Α ΕΤΣΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Θεωρεύςτε την αγορϊ του αγαθού Φ, η οπούα βρύςκεται αρχικώσ ςε ιςορροπύα με τιμό Ρ0 και ποςότητα Q0. Να αναλύςετε και να εξηγόςετε με τη βοόθεια διαγραμμϊτων, τισ επιπτώςεισ ςτην ιςορροπύα τησ αγορϊσ για το αγαθό Φ, ςτισ παρακϊτω, ανεξϊρτητεσ μεταξύ τουσ, περιπτώςεισ. α. Αύξηςη των τιμών των παραγωγικών ςυντελεςτών. β. Αύξηςη τησ τιμόσ ενόσ υποκατϊςτατου αγαθού Χ. γ. Αύξηςη του ειςοδόματοσ των καταναλωτών ςτην περύπτωςη που το αγαθό Φ εύναι κατώτερο (ό«αγαθό του φτωχού»). Μονϊδεσ 6 Για την ανϊλυςη τησ κϊθε περύπτωςησ να χρηςιμοποιόςετε από ϋνα διαφορετικό διϊγραμμα. Μονϊδεσ 9 ΟΜΑ Α ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Ϊςτω μύα οικονομύα που απαςχολεύ 6 εργαζόμενουσ και παρϊγει δύο μόνον αγαθϊ, το Φ και το Χ. Κϊθε εργαζόμενοσ μπορεύ να παρϊγει εύτε 5 μονϊδεσ του αγαθού Φ εύτε 10 μονϊδεσ του αγαθού Χ. Γ1. Να παρουςιϊςετε τον πύνακα με τουσ ςυνδυαςμούσ παραγόμενων ποςοτότων για τα αγαθϊ Φ, Χ (μονϊδεσ5) και να γύνει η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτότων τησ οικονομύασ (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 8 Γ2. Να βρεθεύ ςε όλουσ τουσ ςυνδυαςμούσ το κόςτοσ ευκαιρύασ του Φ (μονϊδεσ 3) και να αιτιολογόςετε τη μορφό τησ καμπύλησ παραγωγικών δυνατοτότων, ςε ςχϋςη με τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ που χρηςιμοποιούνται (μονϊδεσ 2). Γ3. Πόςεσ μονϊδεσ του αγαθού Φ θα θυςιαςτούν για να παραχθούν οι τελευταύεσ 15 μονϊδεσ του αγαθού Χ; Γ4. Ϊςτω ότι παρϊγεται ο ςυνδυαςμόσ Φ=10 και Χ=20. Αν θελόςουμε να αυξόςουμε την παραγωγό του αγαθού Φ κατϊ 7 μονϊδεσ, πόςο θα πρϋπει να μεταβληθεύ η παραγωγό του Χ, ώςτε ο νϋοσ ςυνδυαςμόσ που θα προκύψει να εύναι μϋγιςτοσ; Μονϊδεσ 4 Γ5. Να αναφϋρετε τισ βαςικϋσ υποθϋςεισ πϊνω ςτισ οπούεσ ςτηρύζεται η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτότων. ΟΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ ΘΕΜΑ 1. Με βϊςη τα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα που αφορούν ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο, να καταςκευϊςετε τον πύνακα προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ (μονϊδεσ 6) και να υπολογύςετε τη γραμμικό ςυνϊρτηςη προςφορϊσ. (μονϊδεσ 3) 2. Να υπολογιςθεύ η τοξοειδόσ ελαςτικότητα προςφορϊσ καθώσ η τιμό αυξϊνεται από 3 ςε 4 μονϊδεσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 80

81 81 3. Ϊςτω η ευθύγραμμη καμπύλη ζότηςησ ενόσ αγαθού Φ και Μ(Ρ=5,Q=150) το μϋςον τησ. Να υπολογύςετε τη γραμμικό ςυνϊρτηςη ζότηςησ. 4. Nα υπολογύςετε την τιμό και την ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού. 5 Αν το ειςόδημα των καταναλωτών αυξηθεύ κατϊ 10% με ειςοδηματικό ελαςτικότητα ΕΤ=2 και ταυτόχρονα βελτιωθεύ η τεχνολογύα παραγωγόσ του αγαθού με αποτϋλεςμα την αύξηςη τησ προςφορϊσ του κατϊ 20%, να υπολογύςετε τη νϋα τιμό και ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού ΟΜΑ Α ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Η λόψη των αποφϊςεων των οικονομούντων ατόμων δε βαςύζεται ςτη βεβαιότητα του αποτελϋςματοσ, αλλϊ ςτισ προςδοκύεσ που τα ϊτομα διαμορφώνουν για τα αποτελϋςματα των πρϊξεών τουσ. β. Μακροχρόνια περύοδοσ εύναι το χρονικό διϊςτημα, μϋςα ςτο οπούο η επιχεύρηςη μπορεύ να μεταβϊλλει τισ ποςότητεσ όλων των παραγωγικών ςυντελεςτών. γ. Όταν το οριακό προώόν γύνεται μηδϋν, το ςυνολικό προώόν αποκτϊ την ελϊχιςτη τιμό του. δ. Ο νόμοσ τησ φθύνουςασ ό μη ανϊλογησ απόδοςησ ιςχύει ςτη βραχυχρόνια περύοδο με δεδομϋνη και αμετϊβλητη τεχνολογύα. ε. Σο οριακό κόςτοσ εύναι ο λόγοσ τησ μεταβολόσ του ςυνολικού προώόντοσ προσ τη μεταβολό του ςυνολικού κόςτουσ. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για ϋνα αγαθό αυξϊνεται όταν: α. η τιμό του αγαθού αυξϊνεται και η ζότηςό του εύναι ελαςτικό β. η τιμό του αγαθού αυξϊνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό γ. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό δ. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ελαςτικότητα τησ ζότηςόσ του εύναι ύςη με τη μονϊδα. Α3. Σα αγαθϊ, των οπούων η ζότηςη μειώνεται όταν αυξϊνεται το ειςόδημα των καταναλωτών, ονομϊζονται: α. κανονικϊ β. ςυμπληρωματικϊ γ. υποκατϊςτατα δ. κατώτερα. ΟΜΑ Α ΕΤΣΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Να αναπτύξετε τισ ιδιότητεσ τησ εξϋλιξησ και του πολλαπλαςιαςμού των οικονομικών αναγκών. Μονϊδεσ 8 Β2. Να αναπτύξετε τουσ βαςικούσ λόγουσ που ςυντελούν ςτην εξϋλιξη και τον πολλαπλαςιαςμό των οικονομικών αναγκών. Μονϊδεσ 10 Β3. Να αναπτύξετε την ιδιότητα του κορεςμού των οικονομικών αναγκών. Μονϊδεσ 7 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 81

82 82 ΟΜΑ Α ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παρακϊτω πύνακα παραγωγικών δυνατοτότων μιασ υποθετικόσ οικονομύασ η οπούα, με δεδομϋνη τεχνολογύα, παρϊγει μόνο τα αγαθϊ Φ, Χ, χρηςιμοποιώντασ αποδοτικϊ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ τησ. Γ1. Κϊνοντασ τουσ κατϊλληλουσ υπολογιςμούσ ςτο τετρϊδιό ςασ, να ςυμπληρώςετε τα πϋντε κενϊ του πύνακα ςτα οπούα υπϊρχουν ερωτηματικϊ. Μονϊδεσ 10 Γ2. Να εξετϊςετε υπολογιςτικϊ, με τη βοόθεια του κόςτουσ ευκαιρύασ, ποιοσ από τουσ παρακϊτω ςυνδυαςμούσ βρύςκεται επύ, ποιοσ δεξιϊ και ποιοσ αριςτερϊ τησ καμπύλησ παραγωγικών δυνατοτότων. α) Κ(Φ=60, Χ=180), β) Λ(Φ=110, Χ=50) και γ) Μ(Φ=15, Χ=265) Μονϊδεσ 9 Γ3. Να υπολογύςετε πόςεσ μονϊδεσ από το αγαθό Χ θα θυςιαςτούν προκειμϋνου να παραχθούν οι πρώτεσ 100 μονϊδεσ του αγαθού Φ. Γ4. Να χαρακτηρύςετε τον ςυνδυαςμό που αντιςτοιχεύ ςε 50 μονϊδεσ του αγαθού Φ και 160 μονϊδεσ του αγαθού Χ. Σι ςυμβαύνει ςτην οικονομύα, όταν παρϊγεται αυτόσ ο ςυνδυαςμόσ; ΟΜΑ Α ΣΕΣΑΡΣΗ ΘΕΜΑ Οι αγοραύεσ ςυναρτόςεισ ζότηςησ και προςφορϊσ ενόσ αγαθού εύναι γραμμικϋσ. Όταν το ειςόδημα των καταναλωτών εύναι ευρώ, η τιμό και η ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού εύναι 60 ευρώ και 200 κιλϊ αντύςτοιχα. Αν το ειςόδημα των καταναλωτών αυξηθεύ από ςε ευρώ, η νϋα τιμό και ποςότητα ιςορροπύασ του αγαθού γύνονται 80 ευρώ και 240 κιλϊ αντύςτοιχα. 1. Να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη προςφορϊσ του αγαθού. Μονϊδεσ Αν ςτην τιμό των 60 ευρώ η ειςοδηματικό ελαςτικότητα εύναι 3, να βρεθεύ η αγοραύα ςυνϊρτηςη ζότηςησ του αγαθού που αντιςτοιχεύ ςτο ειςόδημα των ευρώ. Μονϊδεσ ΗΜΕΡΗΙΟ ΚΑΙ ΕΠΕΡΙΝΟ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Ο νόμοσ τησ φθύνουςασ απόδοςησ ιςχύει, επειδό μεταβϊλλονται οι αναλογύεσ που υπϊρχουν κϊθε φορϊ ανϊμεςα ςτουσ ςταθερούσ και μεταβλητούσ ςυντελεςτϋσ. β. Σο πραγματικό κόςτοσ ενόσ αγαθού εύναι τα ϊλλα αγαθϊ, που θυςιϊςτηκαν για την παραγωγό του. γ. Όταν το οριακό προώόν τησ εργαςύασ αρχύζει να μειώνεται, αρχύζει να μειώνεται και το μϋςο προώόν τησ εργαςύασ. δ. Mια γεωργικό ϋκταςη, όςο παραμϋνει ακαλλιϋργητη, εύναι εν δυνϊμει ςυντελεςτόσ παραγωγόσ. ε. Όταν παρουςιϊζεται ϋλλειμμα ςτην αγορϊ ενόσ αγαθού, τότε με κϊθε μεύωςη τησ τιμόσ του αγαθού θα μειώνεται και το ϋλλειμμα. Μονϊδεσ 15 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 82

83 83 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Για την παραγωγό 60 μονϊδων του αγαθού Τ θυςιϊζονται 30 μονϊδεσ του αγαθού Φ. Σο κόςτοσ ευκαιρύασ του αγαθού Φ ςε όρουσ του αγαθού Τ εύναι: α. 0,5 β. 2 γ. 0,2 δ. 30 Α3. Η ςυνολικό δαπϊνη των καταναλωτών για ϋνα αγαθό μειώνεται, όταν: α. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό β. η τιμό του αγαθού αυξϊνεται και η ζότηςό του εύναι ανελαςτικό γ. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ζότηςό του εύναι ελαςτικό δ. η τιμό του αγαθού μειώνεται και η ελαςτικότητα τησ ζότηςόσ του εύναι ύςη με τη μονϊδα. ΘΕΜΑ Β Με βϊςη το χρονικό ορύζοντα τησ επιχεύρηςησ, η οικονομικό επιςτόμη διακρύνει δύο περιόδουσ παραγωγόσ. Β1. Να περιγρϊψετε αυτϋσ τισ περιόδουσ (μονϊδεσ 16). Πώσ γύνεται η διϊκριςη αυτό;(μονϊδεσ 6) Να αναφϋρετε παραδεύγματα (μονϊδεσ 3). Μονϊδεσ 25 ΟΜΑΔΑ ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Δύνεται ο παρακϊτω πύνακασ που αναφϋρεται ςτην τιμό (PX) και ςτην ζητούμενη ποςότητα (QX) του αγαθού X, καθώσ και ςτο ειςόδημα (Y) και ςτην τιμό (PZ) ενόσ αγαθού Z, υποκατϊςτατου του αγαθού X. Γ1. Nα αιτιολογόςετε μεταξύ ποιων ςυνδυαςμών υπολογύζεται η τοξοειδόσ ελαςτικότητα ζότηςησ του αγαθού X και να την υπολογύςετε (μονϊδεσ 7). Πώσ μεταβϊλλεται η ςυνολικό δαπϊνη μεταξύ των ςυνδυαςμών αυτών; Nα εξηγόςετε την παραπϊνω μεταβολό με τη χρόςη τησ τοξοειδούσ ελαςτικότητασ ζότηςησ του αγαθού X (μονϊδεσ 7). Μονϊδεσ 14 Γ2. Nα αιτιολογόςετε μεταξύ ποιων ςυνδυαςμών υπολογύζεται η ειςοδηματικό ελαςτικότητα, να την υπολογύςετε καθώσ το ειςόδημα αυξϊνεται και να χαρακτηρύςετε το εύδοσ του αγαθού. Μονϊδεσ 6 Γ3. Γιατύ η γνώςη τησ ελαςτικότητασ ζότηςησ ενόσ αγαθού εύναι πολύ ςημαντικό για τισ επιχειρόςεισ και το κρϊτοσ; ΘΕΜΑ Δ Σα δεδομϋνα του παρακϊτω πύνακα αναφϋρονται ςε μύα επιχεύρηςη που λειτουργεύ ςτη βραχυχρόνια περύοδο. Η εργαςύα (L) αποτελεύ τον μοναδικό μεταβλητό ςυντελεςτό παραγωγόσ και η τιμό (αμοιβό) τησ εύναι ςταθερό. Δ1. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα. Με δεδομϋνο ότι το Μϋςο Προώόν (ΑΡ) γύνεται μϋγιςτο, όταν η επιχεύρηςη απαςχολεύ ςαρϊντα (40) εργϊτεσ, να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του πύνακα, Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 83

84 84 παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 11 Δ2. Αν η επιχεύρηςη αυξόςει την παραγωγό τησ από 330 μονϊδεσ, ςε 430 μονϊδεσ με τι κόςτοσ θα επιβαρυνθεύ; Μονϊδεσ 6 Δ3. α. Nα καταςκευϊςετε τον πύνακα προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ. (μονϊδεσ 4) β. Αν ο κλϊδοσ παραγωγόσ περιλαμβϊνει 100 όμοιεσ επιχειρόςεισ, να καταςκευϊςετε τον πύνακα αγοραύασ προςφορϊσ. (μονϊδεσ 2) Μονϊδεσ 6 Δ4. Αν η τιμό ιςορροπύασ ςτην αγορϊ εύναι 72 χρηματικϋσ μονϊδεσ, ποια ποςότητα πρϋπει να παρϊγει η επιχεύρηςη για να μεγιςτοποιεύ τα κϋρδη τησ; Μονϊδεσ 2 ΟΜΑΔΑ ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Δύνεται ο παρακϊτω πύνακασ, που αναφϋρεται ςτην τιμό (P) και ςτη ζητούμενη ποςότητα (Q) ενόσ αγαθού, καθώσ και ςτο ειςόδημα (Y). Με τα δεδομϋνα του παραπϊνω πύνακα: Γ1. να βρεθούν οι ελαςτικότητεσ ζότηςησ ωσ προσ το ειςόδημα, όταν το ειςόδημα αυξϊνεται. Μονϊδεσ 10 Γ2. να βρεθούν οι ελαςτικότητεσ ζότηςησ ωσ προσ την τιμό, όταν η τιμό αυξϊνεται. Μονϊδεσ 10 Γ3. πόςεσ καμπύλεσ ζότηςησ μπορούν να γύνουν με τα δεδομϋνα του πύνακα και ςε ποιουσ ςυνδυαςμούσ τιμών και ποςοτότων. τουσ υπολογιςμούσ ςασ να διατηρόςετε μϋχρι ϋνα δεκαδικό ψηφύο. ΟΜΑΔΑ ΣΕΣΑΡΣΗ ΘΕΜΑ Δ Σα πιο κϊτω δεδομϋνα αφορούν μια επιχεύρηςη, η οπούα λειτουργεύ ςε βραχυχρόνια περύοδο. Ζητεύται: Δ1. Να μεταφϋρετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον παραπϊνω πύνακα και να ςυμπληρώςετε τα κενϊ του πύνακα, παρουςιϊζοντασ τουσ ςχετικούσ υπολογιςμούσ. Μονϊδεσ 10 Δ2. Εϊν το κόςτοσ των πρώτων υλών που απαιτούνται για κϊθε μονϊδα παραγωγόσ εύναι 20 χρηματικϋσ μονϊδεσ (ςταθερό) και η αμοιβό κϊθε εργϊτη εύναι ςταθερό και ύςη με 1000 χρηματικϋσ μονϊδεσ, να βρεύτε το μεταβλητό κόςτοσ (VC) (μονϊδεσ 3), το μϋςο μεταβλητό κόςτοσ (ΑVC) (μονϊδεσ 3) και το οριακό κόςτοσ (MC) (μονϊδεσ 3). Να καταςκευαςθεύ ο πύνακασ προςφορϊσ τησ επιχεύρηςησ (μονϊδεσ 6). τουσ υπολογιςμούσ ςασ να διατηρόςετε μϋχρι ϋνα δεκαδικό ψηφύο. Μονϊδεσ 15 Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 84

85 ΗΜΕΡΗΙΟ ΚΑΙ ΕΠΕΡΙΝΟΤ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρύςετε τισ προτϊςεισ που ακολουθούν, γρϊφοντασ ςτο τετρϊδιό ςασ, δύπλα ςτο γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςε κϊθε πρόταςη, τη λϋξη ωςτό, αν η πρόταςη εύναι ςωςτό, ό Λϊθοσ, αν η πρόταςη εύναι λανθαςμϋνη. α. Όταν το οριακό προώόν μειώνεται, αρχύζει ςυγχρόνωσ να μειώνεται και το ςυνολικό προώόν. β. Η ζότηςη ενόσ αγαθού μεταβϊλλεται προσ την ύδια κατεύθυνςη με την μεταβολό τησ τιμόσ του υποκατϊςτατου αγαθού. γ. Σα αγαθϊ των οπούων η ζότηςη αυξϊνεται όταν το ειςόδημα των καταναλωτών μειώνεται, ονομϊζονται κατώτερα αγαθϊ. δ. Μια ταυτόχρονη αύξηςη τησ προςφορϊσ και τησ ζότηςησ ενόσ αγαθού ϋχει ωσ αποτϋλεςμα τη μεύωςη τησ ποςότητασ ιςορροπύασ του αγαθού. ε. Όταν ΕD = 0 ςε όλα τα ςημεύα τησ καμπύλησ ζότηςησ, τότε η ζότηςη χαρακτηρύζεται τελεύωσ ανελαςτικό και η καμπύλη ζότηςησ εύναι παρϊλληλη προσ τον ϊξονα των ποςοτότων. Μονϊδεσ 15 τισ παρακϊτω προτϊςεισ Α2 και Α3 να γρϊψετε ςτο τετρϊδιό ςασ τον αριθμό τησ πρόταςησ και δύπλα του το γρϊμμα που αντιςτοιχεύ ςτη ςωςτό απϊντηςη. Α2. Σο ςυνολικό προώόν γύνεται μϋγιςτο, όταν α. το μϋςο προώόν εύναι ύςο με το οριακό προώόν β. το μϋςο προώόν εύναι μϋγιςτο γ. το οριακό προώόν εύναι μϋγιςτο δ. το οριακό προώόν εύναι μηδϋν. Α3. Η βελτύωςη τησ τεχνολογύασ παραγωγόσ ενόσ αγαθού μετατοπύζει α. την καμπύλη του ςυνολικού προώόντοσ προσ τα πϊνω και την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα αριςτερϊ β. την καμπύλη του ςυνολικού προώόντοσ προσ τα πϊνω και την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα δεξιϊ γ. την καμπύλη του ςυνολικού προώόντοσ προσ τα κϊτω και την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα δεξιϊ δ. την καμπύλη του ςυνολικού προώόντοσ προσ τα κϊτω και την καμπύλη προςφορϊσ προσ τα αριςτερϊ. ΟΜΑΔΑ ΔΕΤΣΕΡΗ ΘΕΜΑ Β1 Να περιγρϊψετε τη ςυμπεριφορϊ του καταναλωτό ωσ προσ τη ζότηςη των αγαθών. Μονϊδεσ 25 ΟΜΑΔΑ ΣΡΙΣΗ ΘΕΜΑ Γ Μια οικονομύα παρϊγει δύο αγαθϊ Φ και Χ και απαςχολεύ όλουσ τουσ παραγωγικούσ ςυντελεςτϋσ πλόρωσ και αποδοτικϊ με δεδομϋνη τεχνολογύα, όπωσ ςτον παρακϊτω πύνακα. Εύναι, επύςησ, γνωςτό ότι, όταν όλοι οι παραγωγικού ςυντελεςτϋσ απαςχολούνται ςτην παραγωγό του αγαθού Χ, τότε η οικονομύα παρϊγει 250 μονϊδεσ του αγαθού Χ. Ζητεύται Γ1. να μεταφϋρετε τον πύνακα ςτον τετρϊδιό ςασ και να αντικαταςτόςετε τα ερωτηματικϊ με τισ ςωςτϋσ αριθμητικϋσ τιμϋσ, κϊνοντασ τουσ αντύςτοιχουσ υπολογιςμούσ. Επιμϋλεια : Β.Κ. Υιρφιρόσ ελύδα 85