ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ιάλεξη 6. Μετρήσεις - Ερωτηµατολόγια & συνεντεύξεις ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ Αναµόρφωση του Προγράµµατος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Συγχρηµατοδότηση Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (Ε.Κ.Τ.) Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α) Μετρήσεις - Ερωτηµατολόγια & συνεντεύξεις Μορφές συνεντεύξεων δοµηµένη -µη δοµηµένη άµεση - έµµεση επαναλαµβανόµενη συνέντευξη σε βάθος Ερωτηµατολόγια ανοικτές - κλειστές ερωτήσεις πραγµατικές ερωτήσεις - ερωτήσεις γνώµης κατασκευή ερωτηµατολογίου Με ερωτήµατα (γραπτά ή προφορικά) Π.χ. έρευνες για την µελέτη των στάσεων ή απόψεων σε θέµατα άθλησης Έρευνες µε τη συµπεριφορά σε αγωνιστικούς χώρους Με παρατήρηση συµπεριφοράς ή µέτρηση χαρακτηριστικών Ανατροφοδότηση του καθηγητή, φυσική δραστηριότητα του µαθητή Ανθρωποµετρικά χαρακτηριστικά, επίδοση στο Cooper test Συνέντευξη Συλλογή πληροφορίας από προηγούµενες έρευνες ή προηγούµενα στάδια µίας έρευνας Σύγκριση φυσικής κατάστασης µε διάφορες εθνικές νόρµες ιαχρονική µελέτη φυσικής κατάστασης Χρησιµοποιείται στον Αθλητισµό και την Φυσική Αγωγή; Οργανωµένη προφορική επικοινωνία ανάµεσα σε δύο πρόσωπα τον συνεντευκτή και τον ερωτώµενο µε σκοπό την συλλογή ορισµένων πληροφοριών 1
Μορφές συνέντευξης Με βάση τον βαθµό ελευθερίας, η τοποθέτηση της πληροφορίας οµηµένη συνέντευξη Μη δοµηµένη συνέντευξη Άµεση ή έµµεση συνέντευξη Επαναλαµβανόµενη συνέντευξη Κλινική συνέντευξη Συνέντευξη σε βάθος οµηµένη συνέντευξη Σειρά ερωτήσεων µε αυστηρά προκαθορισµένο περιεχόµενο, σειρά και αριθµό ερωτήσεων Μετά την συνέντευξη ταξινόµηση των απαντήσεων Μη δοµηµένη συνέντευξη Μη δοµηµένη συνέντευξη Πιο ελεύθερη µορφή από την δοµηµένη Ελεύθερη συνέντευξη Υπάρχει µία δόµηση της συνέντευξης αλλά µε µεγάλη ελαστικότητα Εντοπισµένη συνέντευξη Εστίαση της συνέντευξης σε µία εµπειρία ή στα αποτελέσµατα που έφεραν ένα ή περισσότερα ερεθίσµατα (π.χ. συµµετοχή ως θεατής σε ποδοσφαιρικό αγώνα) ηµιουργία φιλικής σχέσης µεταξύ συνεντευκτή και ερωτώµενου υνατότητα επαναδιατύπωσης ερωτηµάτων ώστε να πάρει σαφείς απαντήσεις (π.χ. πρώτη επαφή µε ένα θέµα) υσκολία στην κωδικοποίηση των απαντήσεων Άµεση ή έµµεση συνέντευξη Άµεση συνέντευξη Άµεση ερώτηση για το συγκεκριµένο θέµα και στην συνέχεια κωδικοποίηση των απαντήσεων Έµµεση συνέντευξη Η απάντηση προσφέρεται για ερµηνεία. Θεωρείται σαν µία ένδειξη για την εξαγωγή συµπερασµάτων Οι έµµεσες ερωτήσεις µπορεί να χρησιµοποιηθούν για τον έλεγχο των άµεσων Επαναλαµβανόµενη συνέντευξη Μελέτη συµπεριφοράς ατόµων σε σχέση µε κάποιο διαχρονικό φαινόµενο Τεχνική Επιλογή τυχαίου δείγµατος Πολλές συνεντεύξεις κατά την διάρκεια ενός φαινοµένου µε µικρά ή µεγάλα διαστήµατα 2
Επαναλαµβανόµενη συνέντευξη Λεπτοµερής παρατήρηση της εξέλιξης της συµπεριφοράς κατά την εξέλιξη του φαινοµένου Μετά από τις πρώτες συνεντεύξεις το θέµα είναι γνωστό και γίνεται ουσιαστική συζήτηση Κίνδυνος προκατασκευασµένων απαντήσεων Συνέντευξη σε βάθος Απόλυτη ελευθερία στη συνέντευξη Ικανότητα του συνεντευκτή να κατευθύνει την συνέντευξη και να την επαναφέρει στην σωστή κατεύθυνση Ερωτηµατολόγιο Ακρίβεια των απαντήσεων Λίστα από ερωτήσεις Γραπτό ή συνέντευξης Ποιόν από τους δύο τύπους θα επιλέξουµε; Γραπτό ερωτηµατολόγιο Ξεκάθαρο πρόβληµα, καλά διατυπωµένες ερωτήσεις Περιορισµένος αριθµός ερωτήσεων Ερωτηµατολόγιο συνέντευξης Όταν τα θέµατα που θίγονται χρειάζονται εξηγήσεις ή διευκρινήσεις Ειλικρίνεια των απαντήσεων Γραπτό ερωτηµατολόγιο Στο γραπτό (ταχυδροµικό) ερωτηµατολόγιο πιθανόν να το απάντησε κάποιος άλλος Λείπει το στοιχείο της αυθόρµητης απάντησης Ο ερωτώµενος σκέφτεται πολύ καλά την απάντηση Για «λεπτά θέµατα» καλύτερα γραπτό και ανώνυµο ερωτηµατολόγιο Επίπεδο πληροφόρησης Ερωτηµατολόγιο συνέντευξης Βοήθεια όταν δεν µπορεί να απαντήσει σε πολύπλοκη ερώτηση ιευκρίνηση σε συγκεχυµένη απάντηση Η παρουσία του συνεντευκτή επιτρέπει µία πιο πλήρη πληροφόρηση 3
Ποιόν του ερωτώµενου Κόστος Η απαντήσεις στο γραπτό ερωτηµατολόγιο προϋποθέτουν: Πλήρη κατανόηση των ερωτήσεων υνατότητα διατύπωσης απαντήσεων µε τρόπο σαφή και ακριβή Ταχυδροµικό ερωτηµατολόγιο χαµηλό κόστος Πόσα όµως ερωτηµατολόγια επιστρέφονται; Κάποιο µορφωτικό επίπεδο απαραίτητο Κατασκευή ερωτηµατολογίου Η κατασκευή ενός ερωτηµατολογίου δεν πρέπει ποτέ να είναι ατοµική εργασία Περιεχόµενο Εκλογή τύπου ερωτήσεων Σύνταξη της ερώτησης Αριθµός και θέση ερωτήσεων Περιεχόµενο Καθορισµός αντικειµένου έρευνας Καθορισµός των θεµάτων που θα µελετηθούν Καταγραφή ερωτήσεων που θα πρέπει να υποβληθούν Περιεχόµενο ερωτηµατολογίου Πραγµατικές ερωτήσεις Π.χ άνδρας-γυναίκα, αθλητής µη αθλητής Πτυχιούχος, απόφοιτος Λυκείου, ηµοτικού Ερωτήσεις γνώµης ή πίστης Γνώµη για ότι ξέρουν ή νοµίζουν ότι ξέρουν Η ερώτηση «γιατί» Επεξήγηση συµπεριφοράς ή γνώµης Ποικιλία απαντήσεων «πως φθάσατε να ;» Τύπος ερώτησης ή πως θα αποκτηθεί η απάντηση Ανοιχτή ερώτηση Για ποιους λόγους αθλείστε; Κλειστή ερώτηση Αθλείστε σε 1. γυµναστήριο 2. ελεύθερα 4
ανοικτή ερώτηση κλειστή ερώτηση Προκατασκευασµένες ερωτήσεις-απαντήσεις Ερέθισµα για εκτενέστερη Μονολεκτική απάντηση συζήτηση Λιγότερο προσωπική Ταξινόµηση των απαντήσεων Ευκολία στην καταµέτρηση Ανάλυση περιεχοµένου των απαντήσεων Ειδίκευση των συνεντευκτών υσκολία στην καταµέτρηση των απαντήσεων Ταξινόµηση µε βάση τις απαντήσεις «Μέση λύση» µεταξύ ανοικτών και κλειστών ερωτήσεων Επιλογή ανάµεσα σε διάφορες απαντήσεις (multiple choice) Μεγαλύτερη ποικιλία απαντήσεων από τις κλειστές Εύκολη ταξινόµηση Συλλογή ολοκληρωµένων απαντήσεων «άλλοι λόγοι συµµετοχής.» Παράδειγµα Στις ποδοσφαιρικές οµάδες η επιλογή του ποδοσφαιριστή στην ενδεκάδα γίνεται σύµφωνα µε τις ικανότητές του; ΝΑΙ ΌΧΙ εν γνωρίζω Πως νοµίζετε ότι πρέπει να γίνεται η επιλογή των ποδοσφαιριστών στην ενδεκάδα; Στις οµάδες ποδοσφαίρου η επιλογή ενός παίκτη στην ενδεκάδα γίνεται για τους εξής λόγους Σύµφωνα µε τις ικανότητες του προπονητή Με παρέµβαση κάποιου παράγοντα Με βάση το ποσό της µεταγραφής του Για άλλους λόγους Σύνταξη της ερώτησης Επιλογή λέξεων εν υπάρχει συγκεκριµένος κανόνας Κατανοητή η ερώτηση και συντακτικά ορθή Ποιότητα της ερώτησης εν πρέπει να επηρεάζει την απάντηση Να ωθεί τον ερωτώµενο για απάντηση Μικρή διαφοροποίηση των λέξεων µπορεί να αλλάξει όλη την σηµασία της ερώτησης Π.χ. Αισθάνθηκα ένταση κατά την εκτέλεση του παλίνδροµου τεστ Αριθµός και θέση των ερωτήσεων εν υπάρχει σταθερό κριτήριο Κάλυψη του θέµατος ιαθέσιµος χρόνος Για έρευνες γνώµης 25-30 ερωτήσεις Η σειρά των ερωτήσεων µπορεί να επηρεάσει τον ερωτώµενο Ατοµικά στοιχεία συνήθως στο τέλος του ερωτηµατολογίου Μετρήσεις - Ερωτηµατολόγια & συνεντεύξεις Προτεινόµενη βιβλιογραφία Μπαγιάτης, Κ. (1997). Μεθοδολογία έρευνας στη φυσική αγωγή. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Καµπίτσης, Χ & Χαραχούσου-Καµπίτση, Υ. (1999). Τεχνικές έρευνας στις αθλητικές επιστήµες. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Μαίανδρος. Thomas, J. R. & Nelson, J. K. (1996). Research methods in physical activity. Champaign, IL: Human Kinetics. Καµπίτσης, Χ. (1990).Αθλητικές µετρήσεις. Θεσσαλονίκη: Σάλτο. 5