«Η διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη, σε περίοδο

«Η διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη, σε περίοδο οικονομικής κρίσης» Dr Σ.Ι.Παππάς Παθολόγος/Διαβητολόγος Πρόεδρος Ινστιτούτου Μελέτης,Έρευνας &Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη &ΤΑ Μεταβολικά Νοσήματα

«Η διαχείριση του Σακχαρώδης Διαβήτη, σε περίοδο οικονομικής κρίσης» Η παρουσίαση αυτή,στοχεύει σε εκπαιδευτικούς σκοπούςκαι συνιστά ανεξάρτητη επιστημονική κρίση,δίνεται στο πλαίσιο του προγγράματος του Συνεδρίου και δεν υποστηρίζεται από κανένα χορηγό.. Εχω λάβει χορηγίες κυρίως από πολυκεντρικές μελέτες για ερευνητικούς&εκπαιδευτικούς σκοπούς : από :LILLI,SERVIE,SANOFI,MENARINI,GSK,PFIEZER,WIN ΑΣΤRA,BRISTOL Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

OMΟΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ?? Eπίσκεψη στο Λονδίνο Downing Street..Αν και δεν φαίνεται στην εικόνα ο Βαρουφάκης φοράει παπούτσια..

1869-1948

«ΣΔτ2:Μείζον πρόβλημα δημόσιας Υγείας» ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΠΟΛΥΠΛΟΚΗ ΝΟΣΟΣ ΜΕ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ O Σακχαρώδης Διαβήτης δεν Θεραπεύεται: Μπορεί όμως να Προληφθεί. Συννοσηρότητες (π.χ. υπέρταση, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, υπερουριχαιμία) Πολλοί ασθενείς έχουν πτωχό γλυκαιμικό έλεγχο(50%) O Σακχαρώδης Διαβήτης δεν είναι ήπια νόσος ΑΕ από τη θεραπεία (π.χ. αύξηση βάρους, υπογλυκαιμία) Επιδημική αύξηση επιπολασμού (10%) Επηρεασμός ποιότητας ζωής διαβητικών Επιπλοκές ΣΔ2 (μικρο και μακροαγγειακές) Σακχαρώδης Διαβήτης Επιπρόσθετη σχετική με την αγωγή παρακολούθηση Περιορισμοί θεραπείας (π.χ. ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία) Κοινωνικές επιπτώσεις Οικονομικές επιπτώσεις Αυξημένο κόστοςυγείας, Νοσηρότητα & θνητότητα Κακή Ποιότητα Ζωής Πολύπλοκα δοσολογικά σχήματα και συμμόρφωσ η ασθενούς Φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις Yπογλυκαιμία Αύξηση Βάρους 4 η αιτία θανάτου Μέσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή 1300 ευρώ Συνολικό ετήσιο κόστος ανά ασθενή μαζί με τις επιπλοκές 3000 ευρώ.

1970-2014:Επιδημιολογικές Μελέτες Σ.Δ. στην Ελλάδα Μελέτη Β. Καραμάνου, Π. Χριστακόπουλου, Χ. Τούντα και συν. 1970 Πληθυσμός 2,8% Πανελλαδικά Μελέτη Ν. Κατσιλάμπρος και συν. 1990 Επιπολασμός ΣΔτ2 στην Ευρώπη Αστικός πληθυσμός Αιγάλεω Αθήνα (από 2.4% σε 3.1% μεταξύ του 1974 και του 1990 ) Ισλανδία Επιπολασμός: 4% 2,1% Eλλάδα 8.8% Γερμανία 12% Κύπρος 10.4% Μελέτη ATTICA Χ. Πίτσαβος και συν. 2002 Επιπολασμός: 8% Μελέτη «Σαλαμίς» Σ. Παππάς, Α. Σωτηρόπουλος, Α.Γκίκας και συν. 2002 Καυκάσιοι 3-5% Επιπολασμός: 8,7% UK Ασιάτες 11-12% Μελέτη «Λυγουριό» Α. Μελιδώνης και συν. 2004 Επιπολασμός Aύξηση 7,4% 65%(2007-2030) Παγκόσμια Επιπολασμός Κύπρου 10.3% ( Δ,Λοίζου et al.diabetes Care 2006) Ο επιπολασμός του διαβήτη στην Ελλάδα αυξήθηκε Μελέτη «Σαλαμίς» Σ. Παππάς, Α. Σωτηρόπουλος, Α.Γκίκας και συν. 2006 9.7% 3 φορές τα τελευταία 30 έτη Επιπολασμός ΣΔτ2στην Ελλάδα : 8-10. % Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Αύξηση κατά 17.7% Καρδιαγγειακής θνητότητας από παχυσαρκία &ΣΔτ2 Ρυθμός αύξησης του επιπολασμού των 5 κλασικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου (Μελέτη Σαλαμίνας) Έμφραγμα Μυοκαρδίο 3.6% 4.2% 45 40 35 37.7% 40.1% 30 25 20 15 10 8.2% 9.5% 21.1% 17.9% 19.0% 24.0% 16.8% 21.0% 2002 2006 5 Behavioral patterns explain 40% of premature deaths (US) 0 ΣΔ Παχυσαρκία ΑΥ Υπερχοληστ/μία Κάπνισμα ΕΕ των 25 ΕΕ των 15 Ελλάδα Schröder, N Engl J Med, 2007 Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική Κλινική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Ως Χρόνια νόσος. Ηλικία-Φύλο (Γ>Α) Διάρκεια- HbAic Nόσος:Παρουσία Επιπλοκών: ΣΔτ2:ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ Ποιότητα Ζωής Πώς Επηρεάζει ο ΣΔτ2 την ποιότητα Ζωής? ΚΑΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Ο ΣΔ επηρεάζει την ποιότητα ζωής ανάλογα με το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο Αναπηρίες,έλλειψη δυνατότητας αυτοφροντίδας, καθημερινών φυσικών δραστηριοτήτων - Αντιδιαβητική αγωγή : Αύξηση Βάρους Παρενέργειες της Θεραπείας Υπογλυκαιμία (προβλήματα ρύθμισης ΣΔ, αλλαγές ποιότητας ζωής, κοινωνικές, συναισθηματικές) Αυξημένη συχνότητα ψυχολογικών προβλημάτων (66%μελέτη DAWN) Κατάθλιψη - Stress Κατάθλιψη Eating disorders (10% Δ vs 4% ΜΔ) Μείωση Προσδόκιμου Επιβίωσης-. Αυξημένη παρουσία σεξουαλικής δυσλειτουργίας (42% Δ vs 29% MΔ) Σ.Ι.Παππάς Robin RR et all.quality of life and Diabetes.Diabetes/MetabolismResearch and Revews 1999:15:205-218

Prevalence of depressive symptoms among non Αποτελέσματα insulin treated : Greek type 2 diabetic subjects. Επίπτωση της καταθλιπτικής συνδρομής Pappas S. Διαφορές στα δύο φύλα και ολική επίπτωση Sotiropoulos A, Papazafiropoulou A, Apostolou O, Kokolaki A, Gikas A, BMC Res Notes. 2008 Oct 28;1:101 Κατάθλιψη (B.D.I score >18.5) βρέθηκε σε 107/320 διαβητικούς τύπου 2 % 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 12,7 % 12.7 Depression 48,4 48% 4:1 αναλογία γυναικών/ανδρών Male Β.Μ.Ι >30 ΗbA1c >8 Female Παρουσία κατάθλιψης 33.4% Μελετήθηκαν συνολικά 320 διαβητικοί τύπου 2 (134 άντρες και 184 γυναίκες). Score BDI: 0-9 καθόλου 10-16 = ήπια/ μέτρια, 16-22 = σοβαρή, > 23 = πολύ σοβαρή Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Μη συμμόρφωση: Ένα πρόβλημα επιδημικών διαστάσεων Ιδιαιτερότητες των ηλικιωμένων ασθενών με ΣΔτ2» Πολυφαρμακία Διπλάσιες νοσηλίες για υπογλυκαιμία σε σχέση με τις υπόλοιπες ηλικίες ΑΛΛΑ Υψηλότερα ποσοστά υπογλυκαιμίας εξαιτίας και της πιθανής νεφρικής νόσου Αυτοέλεγχος (Ελλειπής) Σεξουαλική Δυσλειτουργία Ανοια(Αccord:20%) Συμμόρφωση > 65ετών =~ 60% τον 1 χρόνο Σε 5 χρόνια συμμόρφωση 30% Σακχαρώδης διαβήτης 37% 25% παίρνουν λιγότερο από την συνιστώμενη δόση 3 33% δεν θα προμηθευτούν τα φάρμακα τους 3 Benner JS, Glynn RJ, Mogun H, Neumann PJ, Weinstein MCJAMA. 2002;288:455-61. Ν.Κεφαλογιάνης Ημερίδες Π.Φ.Υ 2013 Σ.Ι.Παππάς

Συχνότεροι παράμετροι που σχετίζονται με τη μη συμμόρφωση στο άτομο με ΣΔ 8% 11% 23% 58% Σ.Ι.Παππάς Παρενέργειες Δοσολογικές δυσκολίες Κόστος Άλλα (Άλλα: Αρ σκευασμάτων, χαρακτηριστικά ασθενών) Grant RW Diabetes Care 2002

Β.ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ Αύξηση Βάρους κατά 5kg Αύξηση Κινδύνου για ΚΑΝ ΚΑΤΆ 30% (Σχετικές αλλαγές στα λιπίδια και την ΑΠ 20% ) Diabetologia 52:65-73, 2009 Η απώλεια βάρους* μείωσε τον κίνδυνο (%) θνητότητας Συνολική θνητότητα -25% Θνητότητα από καρδιαγγειακή νόσο και διαβήτη Σ.Ι.Παππάς Williamson DF, et al. Diabetes Care. 2000;23:1499-1504 -28%

Αυξημένος κίνδυνος καρδιακής αρρυθμίας 1 Παρατεταμένη καρδιακή επαναπόλωση QTc και QTd Ανακοπή Υπογλυκαιμία ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ:- Yποεκτίμηση συνεπειών Εκτίμηση αξιολόγηση Διαβητικών υψηλού κινδύνου για εκδήλση υπογλυκαιμίας. Προοδευτική Νευρογλυκοπενία 2 Νοητική διαταραχή Ασυνήθιστη συμπεριφορά Σπασμοί Κώμα Νέκρωση εγκεφάλου Κακή ποιότητα Ζωής 1. Whitmer RA et al, JAMA 2009; 301:1565 2. Zammit NN et al, Diabetes Care 2005; 28:2948 3. 3. Canadian Diabetes Association s Clinical Practice guidelines for Diabetes, Canadian Journal of Diabetes 2003; 27:128 4. 4. Jonsson L et al, Value Health 2006; 9:193 5. 5. Bamett AH et al, Curr Med Res Opin 2010; 26:1333 6. Foley L &Jordan Vasc Health Risk Manag 2010; 6:541 Κόστος Νοσηλειών 4 Καρδιαγγειακές Επιπλοκές 5 Αύξηση βάρους από «αμυντική» διατροφή 6 Ζάλη μέχρι απώλεια συνειδήσεωςς- 5 Αποπληξία 5 Αυτοκινητικά ατυχήματα 3 Αυξημένος κίνδυνος Άνοιας d 1 Κώμα 5 Θάνατος 2 Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης σοβαρής υπογλυκαιμίας σε διαβητικά άτομα 3ης ηλικίας Υπογλυκαιμία:Έχει την ίδια κλινική σημασία σε όλους? Κινδυνεύουν περισσότερο: Οι ηλικιωμένοι (>65& >75ετών) Ασθενείς με μεγάλη διάρκεια διαβήτη Ασθενείς με νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια Ασθενείς που παίρνουν πολλά φάρμακα Οι χρήστες αλκοόλ Λήψησουλφονυλουρίας(γλιβενκλαμιδη) Ινσουλινοθεραπεία Ελαττωμένη πρόσληψη τροφής Άτομα με απώλεια των προειδοποιητικών συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας Ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα Ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία Ασθενείς μοναχικοί.. Θ.Αλεξανδρίδης Σ.Ι.Παππάς Ημερίδες ΠΦΥ 2009

Risk factors for severe hypoglycaemia in type 2 diabetic patients admitted to hospital in Piraeus, Greece A.Sotiropoulos, E.A.Skliros, C.Tountas, O.Apostolou, T.A.Peppas, S.Pappas Eastern Mediterranean Health Journal 2005 ; 11(3): 485-489 3 έτη (1996-1999) 2858 ασθενείς με ΣΔτ2 Υ=207 (7.2%) Α:85 Γ:122), ηλικίας 45-88 ετών Κώμα =70,5% Ημικωματώδης κατάσταση =29,5% Είδος θεραπείας -Ινσουλίνη 34.8% -Σουλφονυλουρίες 63.8% -Ινσουλίνη & Σουλφονυλουρία 1.4% Αίτια υπογλυκαιμίας -Παράλειψη γεύματος 30.8% -Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια 21.9% -Άσκηση 11.4% -Αλκοόλ 8.2% -Λάθος δόση φαρμάκου 6.5% -Άγνωστα 13.9% Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Θεραπεία και ρύθμιση ασθενών με διαβήτη τύπου 2 ΗΠΑ, Γερμανία, Ελλάδα % Μη ρυθμιζομένων επαρκώς ασθενών (Α1c > 7%) 100 90 80 70 60 ΗΠΑ Γερμανία Ελλάδα 66 60 66 % 50 40 46 39 39 45 40 35 30 20 10 11 12 12 0 Σύνολο Δίαιτα Δισκία Ινσουλίνη Hoerger TJ et al, Diabetes Care 2008, Huppertz E et al Exp Clin Endocrinol Diabetes, 2009, Liatis et al, Exp Clin Endocrinol Diabetes 2009 Athanasakis K. et al. Diabetes Medicine 2010;27:679-684 Liatis et al, Exp Clin Endocrinol Diabetes 2009

Ο ιαβητικός ασθενής υμμόρφω ση? Ο Ιατρός Γλυκαιμική ρύθμιση :η πραγματικότητα σήμερα 2014 Γιατί αποτυγχάνουμε?? Δεδομένα Εvidence Based Medicine απέδειξαν ότι HBA1C<7% μειώνουν τις επιπλοκές Αποτυχία γλυκαιμικής ρύθμισης >50% Good Glycaemic Bad Glycaemic Legacy-early glycaemic control & Επιπλοκές πικοινωνί α-σχέση? Διαχρονικά προοδευτική απώλεια β-κυττάρου Αρχίζουμε ΑΡΓΑ Μη διατήρηση γλυκαιμικής ρύθμισης Ανεπαρκής στόχευση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών Παρενέργειες παραδοσιακής αγωγής Υπογλυκαιμία, Αύξηση σωματικού βάρους Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική Κλινική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Κόστος / έτος ($ εκατομ.) Άμεσα κόστος Έμμεσο κόστος Εκτιμώμενο κόστος (Η.Π.Α) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 $20 Διαβήτης: Οικονομικό κόστος:2007(11 %συν.κόστους υγείας) $92 $98 1986 1 1992 2 1997 3 $132 2002 4 Έτος Σ.Ι.Παππάς $174 58 116 2007 5 <1% Λοιπά κόστη Κατανομή άμεσου κόστους Νοσοκομειακή περίθαλψη 5% 6% 50% Προμηθευτές Ινσουλίνης/ 7% Αντιδιαβητικών Νοσηλεία στο σπίτι Αντιδιαβητικοί από του στόματος παράγοντες 11% 20% Εξωνοσοκομειακή περίθαλψη Χορηγήσεις φαρμάκων που δεν αφορούν στον διαβήτη 1 Huse DM, et al. JAMA 1989; 262:2708 2713. 2 Ray NF, et al. Direct and indirect costs of diabetes in the United States in 1992. ADA; 1993. 3 ADA. Diabetes Care 1998; 21:296 309. 4 ADA. Diabetes Care 2003; 26:917 932. 5 ADA. Diabetes Care 2008; 31:1 20.

Oικονομικό Κόστος ΣΔτ2 στις ΗΠΑ Το 2012 Κόστος Ηλικία 2007 2012 174 δίς δολ 245 δις δολ. 41% >65 ετών το 60% του κόστους Επιπλοκές ΚΑΝ=57% ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΈΣ 21% ΝΕΦΡΙΚΈΣ 29% Σ.Ι.Παππάς Diabetes Care :36.1033-1046,2013

Costs are dependent on complication status CODE 2 study 5,642 3,356 3,438 1,372 1.3-fold increase 1,723 2.4-fold increase 2.5-fold increase 4.1-fold increase All patients Diabetes, no complications Diabetes, microvascular complications Diabetes, macrovascular complications Diabetes, microand macrovascular complications Annual costs per patient Based on an exchange rate of 1 Euro = 0.5113 DM. Fixed exchange rate as of 2001 CODE-2 Study. Liebl et al. Diabetic Medicine 2001;126:585-9

Κόστος ανά ασθενή (US$) Η μείωση της γλυκόζης πλάσματος συνεπάγεται λιγότερες επιπλοκές και μειωμένα κόστη Κόστος ανά ασθενή μειωμένο περισσότερο από το μισό σε τρία έτη όταν υπάρχει καλός γλυκαιμικός έλεγχος 9000 8000 = Βραχυπρόθεσμες επιπλοκές = Μακροπρόθεσμες επιπλοκές 7000 6000 5000 4000 3000 2000 69% Σημαντική μείωση του κόστους 68% 1000 0 Ελλιπής έλεγχος γλυκόζης Καλός έλεγχος γλυκόζης Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας Menzin J, et al. Diabetes Care 2001; 24: 51 55.

Ετήσιο κόστος φροντίδας του διαβήτη (δολάρια παγκοσμίως, δισεκατομμύρια) Το κόστος του διαβήτη στην Ευρώπη μπορεί να προσεγγίσει τα 100 δισ. $ έως το 2025.παρόλο που μπορεί να μειωθεί στο μισό αν αναληφθούν οι κατάλληλες δράσεις από τους αρμόδιους φορείς Κόστος ανά ασθενή μειωμένο περισσότερο από το μισό σε τρία έτη όταν υπάρχει καλός γλυκαιμικός έλεγχος Αριθμός ατόμων με διαβήτη στην Ευρώπη 4 8 4 1 3 7 1 9 =,, 100 $94.3 δισ. $1,609/ασθενή 80 60 40 $38.9 δισ $664/ασθενή 20 2003 2015 2025 Έτος Σ.Ι.Παππάς Based on data available at the International Diabetes Federation. E-Atlas. 2005. www.eatlas.idf.org/ Menzin J, et al. Diabetes Care 2001;24:51 55 Saydah SH, et al. JAMA 2004; 291:335 342. Liebl A, et al. Diabetologia 2002; 45:S23 S28.

Η διαχείριση του Σακχαρώδης Διαβήτη, ως μοντέλο χρόνιου νοσήματος, σε περίοδο οικονομικής κρίσης Το Κλινικό και Οικονομικό Φορτίο του Σακχαρώδη Διαβήτη & των Καρδιομεταβολικών Νοσημάτων Ελληνικά Δεδομένα Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Μελέτη HERCULES -Αποτελέσματα

Δεδομένα από τον ελληνικό χώρο Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2009 Oct;117(9):505-10. Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

% ασθενών εντός στόχων 7% 140mmHg 100mg/dl 40/50mg/dl 150mg/dl Ποσοστό ασθενών εντός στόχου (Διόρθωση ως προς ηλικία και διάρκεια διαβήτη) P<0.001 P<0.001 P<0.001 Σ.Ι.Παππάς

Αποτελέσματα Μηνιαίο κόστος θεραπείας έναντι της υπεργλυκαιμίας και των λοιπών παραγόντων κινδύνου 1998 2006 2012 Αντιδιαβητικά 8.661 [6.557-10.765] Υπολιπιδαιμικά 3.424 [1.693-5.154] Αντιυπερτασικά 15.441 [14.172-16.710] Αντιαιμοπεταλιακά 0.433 [0.364-1.429] Συνολικό κόστος 27.959 [24.512-31.406] 32.705 [30.759-34.650] 29.877 [28.277-31.478] 23.264 [22.091-24.438] 7.192 [6.270-8.113 93.038 [89.851-96.225] 51.304 [49.436-53.172] 30.175 [28.638-31.712] 21.128 [20.001-22.255] 6.507 5.621-7.392 109.114 [106.052-12.175] Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας *Διάμεση τιμή (μέγιστη-ελάχιστη)

Χρήση φαρμάκων έναντι της υπεργλυκαιμίας 1998-2006-2012 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1998 2006 2012 Σ.Ι.Παππάς Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2009 Oct;117(9):505-10 BMC Endocr Disord. 2014 Mar 5;14(1):23

Κόστος φαρμακευτικής αγωγής 1998-2006-2012 (Διόρθωση ως προς ηλικία και διάρκεια διαβήτη) Μείωση ΗBA1c Κατά 1,1% Αύξηση κόστους Κατά 50% Αύξηση κόστους οφείλεται στις Ινκρετίνες και στα ανάλογα των ινσουλινών P<0.001 /ασθ/μήνα P=0.03 P= NS P<0.001 Λιάσκος και συν, 13 ο Πανελλήνιο Διαβητολογικό Συνέδριο, Αθήνα 2013 Σ.Ι.Παππάς Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2009 Oct;117(9):505-10 BMC Endocr Disord. 2014 Mar 5;14(1):23

Αυξημένο κόστος Ινκρετινών έναντι των Σουλφονυλουριών κυρίως για τους αναστολείς DPP-4 :Είναι Δικαιολογημένο?? ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ?? Ο ΓΙΑΤΡΟΣ??-Ο ΑΣΘΕΝΗΣ??-ΗΠΟΛΙΤΕΙΑ?? Ινκρετίνες Σουλφονυλουρίες Αμεσο κόστος 43 6 Υπογλυκαιμίες Καρδιαγγειακός κίνδυνος - Αύξηση βάρους -?? Αυτοέλεγχος - 46.3 Ποιότητα Ζωής ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΚΑΚΗ Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Εκτίμηση του κόστους Εκτίμηση κόστους αποτελεσματικότητας «Cost/effective Ερώτημα Το αυξημένο κόστος των ινκρετινών έναντι SULστην Μελέτη (Σ.Λιάτης &συν ) αντιρροπείται (;) Απάντηση ΝΑΙ Λιγότερες υπογλυκαιμίες Καλλίτερη Ρύθμιση πολυπαραγοντικά Αυτοέλεγχος Νοσηρότητα (Λιγότερες νοσηλίες) Ουδέτερη ή ευνοϊκή επίδραση στο σωματικό βάρος Αντιμετώπιση παχυσαρκίας(μείωση ΚΑΚινδύνου) Επίδραση στις επιπλοκές (;) Μείωση Νοσηρότητας/Θνησιμότητας Επίδραση στην εξελικτική πορεία της νόσου (;) Σ.Ι.Παππάς

Η ρύθμιση ασθενών υψηλού κινδύνου στους επιθυμητούς στόχους LDL-c συμβάλλει σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων : NICE Analysis Σύμβαμα Προβλεπόμενη εξοικονόμηση ( 000s) Στηθάγχη >69 ετών 3797 Στηθάγχη <70 ετών 1072 Έμφραγμα χωρίς επιπλοκές 17,531 Έμφραγμα με επιπλοκές 8873 παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο >69 ετών παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο <70 ετών 1181 236 Εγκεφαλικό >69 ετών 11,970 Εγκεφαλικό <70 ετών 1914 Θάνατος CVD ή CHD 0 Σύνολο 46,574 NICE=National Institute for Health and Clinical Excellence; MI=myocardial infarction; TIA=transient ischemic attack. Adapted from National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE). Lipid modification. Costing report: implementing NICE guidance. NICE clinical guideline 67, May 2008. http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/lipidmodificationcostingreport.pdf. Accessed 13 October 2008.

Κόστος αυτοελέγχου γλυκόζης αίματος σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 Εβδομαδιαίο κόστος ( ) Μηνιαίο κόστος ( ) P-value Δισκία 4,25 ± 3,44 16,40 ± 9,24 Ρ<0,001 Ινσουλίνη 8,43 ± 5,44 32,12 ± 12,53 HbA1c 7 % 6,62 ± 5,08 25,44 ± 19,92 Ρ<0,001 HbA1c>7% 5,06 ± 4,33 19,43 ± 12,75 Υπογλυκαιμία (ναι) 8,52 ± 3,61 32,65 ± 14,20 Ρ<0,001 Υπογλυκαιμία (όχι) 4,98 ± 2,75 18,62 ± 6,63 27,80% υπογλυκαιμία Σε 776 άτομα (412 άνδρες / 364 γυναίκες), μέσης ηλικίας: 68,83 ± 10,26 ετών Διπλωματική εργασία του ΜΠΣ- Βιοστατιστικής της Α.Κ.Παπαζαφειροπούλου

ΚΟΣΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Α.Παπαζαφειροπούλου, Α.Παπαδημητρίου, O.Aποστόλου, Γ.Λαγού, Λ.Μηλίκα, Σ.Αραμπατζής, Μ.Παππά, Δ.Μoστρούς, Σ. Παππάς. Γ Παθολογικό Τμήμα Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν.Νίκαιας Πειραιά Κόστος νοσηλείας υπογλυκαιμίας Σε σύνολο 35νοσηλευθέντων ατόμων με ΣΔτ2 (75,9 ± 13,0 ετών,στηνγ.παθ.κλινική Γεν,Νοσ.Νικ) 345 κόστος νοσηλείας 3,9 ± 2,5 ημέρες νοσηλείας Ελάμβαναν (σε μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό) - Σουλφονυλουρίες: 81,8% - Μετφορμίνη: 44,1% - Γλιταζόνες: 2,9% - Αναστολείς DPP4: 11,8% - Ακαρβόζη: 5,9% - Ινσουλίνη: 47,1% Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Θνητότητα 4.4% (όλοι με ΣΔ2) Διαβητικοί με Υπογλυκαιμία Στο ΤΕΠ: 295 (Α.148) Υπογλυκαιμικά επεισόδια :296 ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΔτ2: 89,5% ΤΗΣ ΣΟΒΑΡΗΣ (272 επεισόδια) ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΜΗ:76 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ±10 έτη ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΣΤΟ Συχνότητα: 0.35-0.75 περιπτώσεις/100 ασθενείς ΤΕΠ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Το μέσο ΣΔτ1:23 κόστος ασθενείς ενός υπογλυκαιμικού -24 επεισόδια)-μη:42 συμβάντος έτη ανά Μέση τιμή Γλυκόζης: 38±23 mg/dl τύπο διαβήτη ανήλθε στα 280 (95%CI: 250-300) και 566 (95%CI: Υπογλυκαιμίες 528-610), που νοσηλεύτηκαν για τα άτομα με ΔΤ1 198-67% και ΔΤ2 αντίστοιχα. Αναγωγή πανελληνίως: 5.000.000 ετησίως Σ.Ι.Παππάς Αίτια : 53,6% Σουλφονυλουρίες 47% Ινσουλίνη Παράγοντες επιβαρυντικοί : Μεγάλη Ηλικία Νεφροπάθεια Σουλφονυλουρίες Ινσουλίνη Σ.Ι.Παππάς

Η ασφαλιστική κάλυψη και η σημασία της ορθής ρύθμισης Από τους βασικούς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στη συμμόρφωση των ασθενών είναι το κόστος της θεραπείας 1 Η προσπάθεια μετακύλισης ενός ποσοστού του κόστους στον ασθενή, ως μέτρο για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης, σε αρκετές περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι λειτουργεί αντίστροφα Δημοσιευμένες μελέτες τεκμηριώνουν ότι το κόστος της φαρμακευτικής θεραπείας αποτελεί σημαντικό εμπόδιο πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη 2 USA Βετεράνοι :Κόστος - Συμμόρφωση Αύξηση συμμετοχής από 2 σε 7 δολάρια 7% ελάττωση της συμμόρφωσης 12% αύξηση της διακοπή στην θεραπείας διάρκειας >4 μήνες Doshi JA, Zhu J, Lee B, et al. Circulation 2009;119:390-7 1. World Ηealth Οrganization. Preventing chronic diseases: a vital investment, Geneva, WHO, 2005 2. Piette J.D., (2000). Perceived access problems among patients with diabetes in two public systems of care. Journal of General Internal Medicine,15:797 804. Σ.Ι.Παππάς

51 κέντρα Φαρμακευτική δαπάνη και εξετάσεις (όχι νοσηλείες) Η φροντίδα των μη ρυθμισμένων ασθενών είναι περίπου 50% Ακριβότερη σε σύγκριση με τους ρυθμισμένους διαβητικούς τύπου 2. Η επίτευξη ρύθμισης στους ασθενείς με ΣΔτ2, εκτός του κλινικού οφέλους οδηγεί και σε σημαντικό περιορισμό της δαπάνης για την υγεία και τη βελτιστοποίηση της κατανομής των σπανίων υγειονομικών πόρων. Στη μελέτη των Αθανασάκη και συν ΑΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΔτ2 Ελλάδα Καλή ρύθμιση (<7%) Κακή Ρύθμιση (>7%) 981,7 ετήσιο κόστος θεραπείας 340,5 ετήσια φαρμακευτική δαπάνη 422,5 κόστος εργαστηριακών εξετάσεων 218,7 ιατρική κάλυψη 1566,1 441,9 718,5 405,7 Athanasakis et al, Diabet Med 27:679-84, 2010 Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη ρύθμιση, είναι και η συμμετοχή του ασθενούς στο κόστος θεραπείας.

Συμπεράσματα Το άμεσο κόστος αντιμετώπισης του διαβήτη στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 15 έτη. Τα νεότερα αντιδιαβητικά φάρμακα επιβαρύνουν το κόστος Το άμεσο κόστος αποτελεί μικρό μέρος του συνολικού κόστους για την αντιμετώπιση του διαβήτη Οι υπογλυκαιμίες είναι σχετικά συχνή αιτία διακομιδής στα ελληνικά ΤΕΠ και οδηγoύν συνήθωςσε νοσηλεία Η χρήση σουλφονυλουριών συνδυάζεται ισχυρά με τα επεισόδια σοβαρών υπογλυκαιμιών Ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα είναι οι ηλικιωμένοι ασθενείς με συννοσηρότητες Η εκτίμηση του κόστους-αποτελεσματικότητας των νέων φαρμάκων έναντι της υπεργλυκαιμίας είναι αμφιλεγόμενη.

WHO: Ορισμός Υγείας : 1952 Ορισμός Ποιότητα(QoL) Ζωής: WHO 1995 Ποιότητα Ζωής : «Oρίζεται η υποκειμενική αντίληψη των ανθρώπων για την θέση τους στη ζωή, μέσα στο πλαίσιο των πολιτισμικών χαρακτηριστικών του συστήματος αξιών της κοινωνίας στην οποία ζούν και σε συνάρτηση με τους προσωπικούς στόχους, τις προσδοκίες,τα πρότυπα και τις ανησυχίες τους.» Ολιστική Αντίληψη νόσου The Whoqol Group. (1995).The World Health Organization Quality of Life Assessment. (WHOQOL) : Position Paper from the Health Organization. Soc Sci Med, 41, 1403 1909. «Υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλά η απουσία ασθένειας και αναπηρίας.» Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

ΣΔ-& Ποιότητα Ζωής Το ευρωπαικό υγειονομικό μοντέλο Ποιότητα Ζωής(QoL)& Υγεία Αριστοτέλης :(384-322π.χ)) Ανάφερε την έννοια της <ευδαιμονίας,για τον ορισμό της έννοιας της ποιότητας ζωής.«τήν εὐδαιμονίαν οὐκ ἐν τῷ πολλά κεκτῆσθαι γίγνεσθαι,ἀλλ ἐν τῷ τῇ ψυχῇ εὗ διακεῖσθαι». Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Σύμφωνα με τον Ιπποκράτειο Κώδικα, πρέπει όλοι οι σχετιζόμενοι με την παροχή υπηρεσιών υγείας να τοποθετούν τις ανάγκες των ασθενών σε πρώτη προτεραιότητα, πάνω από οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα δικά τους αλλά και του οργανισμού που την παρέχει. Υγεία ένα αγαθό που θεωρείται δικαίωμα καθολικό και αδιαπραγμάτευτο. Ανεξάρτητα κοινωνικής θέσης υλικών συνθηκών - κοινωνικών αξιών του ατόμου.

Ανισότητες στο Ελληνικό Σύστημα Υγείας «δεν είναι οι πλουσιότερες κοινωνίες που έχουν την καλύτερη υγεία αλλά αυτές που έχουν το μικρότερο εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των φτωχών και πλούσιων τάξεων». (Γείτονα Μ. και Κυριόπουλος Γ., 2000) Η προστασία της υγείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο γεννιέται, μεγαλώνει, εκπαιδεύεται, εργάζεται και ζει κάθε άτομο. (Τούντας Γ., Φρισήρας Σ., 1996 «BLACK REPORT» του Βρετανικού Υπουργείου Εργασίας, η οποία δημοσιεύτηκε το 1980:. Εξάλλου ένας μεγάλος αριθμός βιβλιογραφικών αναφορών τεκμηριώνει τη συσχέτιση του πλούτου ή της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας μιας χώρας ή μιας κοινωνικής ομάδας με τους δείκτες υγείας ή με άλλους αντίστοιχους, οι οποίοι επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα το επίπεδο υγείας του πληθυσμού.(le Grand, 1978, West 1981, Freeman 1988, Warr, 1987,

Εποχή Οικονομικής κρίσης Σχέση Ποιότητας Ζωής & ΑΕΠ κατά κεφαλή. Υψηλότεροι Δείκτες Ποιότητας Ζωής Δανία Φιλανδία Ολλανδία Σουηδία ΑΕΠ ΑΕΠ Χαμηλότεροι Δείκτες Ποιότητας Ζωής Πορτογαλία Ελλάδα Ισπανία Εχουν σχετικά χαμηλά επίπεδα κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας Εχουν σχετικά υψηλά επίπεδα κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολο γικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας Η σχέση Ζωής ΚΑΙ ΑΕΠ είναι Θετική. Η αύξηση όμως του ΑΕΠ δεν συνεπάγεται και γραμμική αύξηση της QoL

Αξιολόγηση της Υπογλυκαιμίας και της επίδρασης της στην ποιότητα Ζωής των ασθενών με ΣΔτ2(HYPO) Γ.Ρομπόπουλος Μ.Χατζίκου,Ε.Κόσσιβα,Ι.Υφαντόπουλος Ασθενείς με ΣΔτ2 6.631 καθορισμό ΠΖ(QoL) με ADDQoL-19 Συμπέρασμα: Οι διαβηττικοί, που παρουσιάζουν υπογλυκαιμίες και είναι Αρρύθμιστοι έχουν χαμηλότερα Αποτελέσματα επίπεδα Ποιότητας : Ζωής. Υπογλυκαιμίες Μετφορίινη & vs Α ΌΧΙ DPP-4 ΥΠΟ προκαλούν λιγότερες Απλές: Υπογλυκαιμίες n=1354, καλύτερη ρύθμιση (20.4%) & Καλύτερη Σοβαρές Ποιότητα : Ζωής n=767 (11,4%) ΠΖ=-3.26 VS -3.05 P<0.005 (υπο vs όχι υπο) Αρρύθμιστοι VS Ρυθμισμένοι ΠΖ= -3.33vs -2.73 p<0.005 Ελληνικά Διαβητολογικά Χρονικά 25,3, 2012-26 ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΕΒΕ 2012 Σ.Ι.Παππάς

Η διαχείριση του Σακχαρώδης Διαβήτη, ως μοντέλο χρόνιου νοσήματος, σε περίοδο οικονομικής κρίσης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΔτ2& Oικονομική κρίση Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις ΚΟΝΩΝΙΚΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ XAΡAKTHΡΣΤIKA- ΠΡIN-META ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Γεώργιος Σουρής(1853-1919) - Πιο επίκαιρος από ποτέ. Όλα σ αυτή τη γη μασκαρευτήκαν ονείρατα, ελπίδες και σκοποί, οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή. Θέλει ακόμα -κι αυτό είναι ωραίονα παριστάνει τον ευρωπαίο. Στα δυό φορώντας τα πόδια που χει στο να λουστρίνι, στ άλλο τσαρούχι. Ποιος είδε κράτος λιγοστό σ όλη τη γη μοναδικό, εκατό να εξοδεύει και πενήντα να μαζεύει;

«Δαπανάμε σαν κοινωνία πιο πολλά από ότι παράγουμε»:α.παπανδρέου Ο Ελληνάρας (έχει.. Με δανεικά καταναλώνει. & ΔΕΝ τρέχει τίποτα) Σήμερα εχει πάει στην Τουρκία Το ημερολόγιο 1986 Σ.Ι.Παππάς

«Δαπανάμε σαν κοινωνία πιο πολλά από ότι παράγουμε:»α.παπανδρέου Δεν πληρώνω..δεν πληρώνω.. Σ.Ι.Παππάς Το ημερολόγιο 1986

«Δαπανάμε σαν κοινωνία πιο πολλά από ότι παράγουμε:»α.παπανδρέου Δουλεύει..Ποιός? Το ημερολόγιο 1986

Σ.Ι.Παππάς Δημόσια Δοιίκηση :ΑΝΙΣΟ- ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ-ΔΑΠΑΝΗΡΟ ΚΡΑΤΟΣ

Χάρτης με δείκτες Υγείας σε 7Ευρωπαικές χώρες ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Κατά κεφαλή δαπάνες Υγείας Γιατροί /1000κατ οίκους Νοσηλευτ ές/1000κ ατοίκους 1883 2332 1537 2017 2272 1570 1264 2,4 3,4 2,4 3,4 3,4 3,8 4,5 9,1 7,7 9,1 10,6 9,7 7,0 4.0 Θνησιμότ ητα από Έμφραγμ α 11,8% 7,6% 11,8% 8,3% 11,9% 9,2% 18,7% Θνησιμότ ητα από CaΜαστου 27,3% 25<9% 19,2% 21,1% 26,5% 24% 21,7% Προσδόκιμο Επιβίωσης Ανά10000 0κατ. 79 έτη 80,3 80,7 80,6 79 80,4 79,5 Σε ευρώ πρωτοι ουραγοι Σ.ΙΠΑΠΠΑΣ ΗΜΕΡΊΔΕΣ 20014

2014- Στις μέρες μας Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

ΕΣΥ 2000-2009:Αναποτελεσματικό σύστημα υγείας στην κατανομή των ανθρωπίνων πόρων.και με δυσαρεστημένους πολίτες /ασθενείς..αλλά & πολύ δαπανηρό Κ.Σουλιώτης

Ελλάδα 2009-2014 :Tο Οικονομικό Περιβάλλον Ι.Κυριόπουλος

οι.κακοι & ασχημοι.ήλθαν.μένουν.επιτίθενται & επιμένουν.. ΥΠΟΜΕΝΕΙ ΘΑ ΑΝΤΕΞΕΙ. «ΜΝΗΜΟΝΙΑ» Σ.Ι.Παππάς

Επιδράσεις Οικονομικής κρίσης στην Κοινωνική Ζωή & το επίπεδο Υγείας Οικονομική κρίση Ανεργία-Ανασφάλεια εργασίας Ανασφάλειας Υγείας Ψυχικές Διαταραχές:Ανησυχία,Αγχος,Κατάθλιψη. Ανεργία Προβλήματα εθισμού και εξάρτησης ουσιών,καπνού,οινοπνεύματος. Υιοθέτηση ανθυγιεινού τρόπου ζωής(κακή διατροφή,όχι άσκηση ) Ψυχικές Διαταραχές Πλημελής αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων,αύξηση νοσηρότητας λόγω επιπλοκών,νοσηλειών. Δυσκολίες πρόσβασης στις ιατρικές υπηρεσίες(64%).αύξηση θνησιμότητας,απώλεια παραγωγικότητας, Κακή ποιότητα Ζωής,επιβάρυνση υπηρεσιών υγείας.αύξηση κόστους υγείας Αύξηση 1% ΑύξησηΑυτοκτονιών κατά 0,79% Αύξηση >3% Αύξηση αυτοκτονικής θνητότητας κατά 4-4.5% ΑΝΕΡΓΙΑ Αύξηση θνητότητας από κατάχρηση οινοπνεύματος Αύξηση Ισχαιμικής καρδιοπάθειας (<60 ετών) και αύξηση θνητότητας από αυτήν.

ΕΣΥ 2000-2009:Αναποτελεσματικό συστήματα υγείας στην κατανομή των ανθρωπίνων πόρων.και με δυσαρεστημένους πολίτες /ασθενείς..αλλά & πολύ δαπανηρό ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ-Παρεμβάσεις μη ορθολογικές με εκτίμηση «Cost/effective «πρώτη ματιά» &Βραχυπρόθεσμα ΣΥΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ? Εξέλιξη της φαρμακευτικής δαπάνης Σ.Ι.Παππάς

-20% Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών 2013. Σ.Ι.Παππάς

Οι διαστάσεις της οικονομικής κρίσης Η ΒΙΟΣΗΜΟΤΗΤΑ ΕΣΥ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ Σ.Ι.Παππάς Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία 2012

Τάσεις στο καταναλωτικό πρότυπο (και άρα και στα έσοδα του κράτους...) R3 R6 Κ.Σουλιώτης Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Δελτίο Τύπου Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών, 2012, 29 Νοεμβρίου 2013.

Σ.Ι.Παππάς Επιπτώσεις Οικονομικής κρίσης στους Χρόνιους ασθενείς 2014:Μετά από 4 χρόνια Πηγή: ΕΣΔΥ 2012

Τα χρόνια της κρίσης αυξήθηκε ο αριθμός των εισαγωγών στα νοσοκομεία λόγω εμφράγματος 2007 2003 2008-2012 Άντρες Γυναίκες p:θετικό Άντρες Γυναίκες Αριθμός εισαγωγών 1903 1517 2015 1845 Αριθμός εμφραγμάτων 444 221 569 412 < 45 ετών 66 39 89 94 Ασθενείς χωρίς κοινωνική ασφάλιση 61 22 133 55 Ασθενείς που δεν είναι σε ρίσκο για στεφανιαία νόσο(π.χ Νεότεροι) 31 15 42 29 Σ.Ι.Παππάς Papapdimitriou et al European Journal of Heart Failure Abstracts Supplement ( 2014 ) 16 ( Supplement 2 ), 180

2014:Μετά από 4 χρόνια % Μείωση Δαπάνης ανά Κατηγορία Εκπαίδευση Υγεία Διατροφή Τηλεπικοινωνίες Μετακινήσεις Στέγαση 16 19,2 45,2 74,5 73 78,5 Επισκέψεις σε γιατρούς: 16,7 % Εργαστηριακές εξετάσεις: 14,7 % Ταξίδια Διασκέδαση 81,2 85,7 Συμπληρωματικά φάρμακα: 10,5 % Είδη προσωπικής φροντίδας Δώρα Υπόδηση 83,8 86,8 87,8 Φάρμακα χρόνιου νοσήματος: 6% Ρουχισμός 90 % 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Πηγή: ΕΠΙΨΥ-Πανελλαδική μελέτη: Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στην ψυχική υγεία του ελληνικού

Kaτάρευση δομών ΕΣΥ έλλειψη Nέα μοντέλα κατανομής ανθρώπινου δυναμικού και διαχείρισης προσωπικού, και άλλα ΚΥΡ Σ.Ι.Παππάς

ΚΩΣΤΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΤΟ SEX ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΕΊΝΑΙ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ ΡΕ ΓΛΥΚΕ ΜΟΥ ΑΥΤΌ ΕΔΏ ΌΜΩΣ ΕΊΝΑΙ ΓΕΝΟΣΗΜΟ ΤΑ ΝΕΑ 3-4 2012 Για την αντιγραφή..σ.ι.παππάς

Πρόβλημα ιατρικών επισκέψεων λόγω έλλειψης ιατροφαρμακευτικής ασφάλισης Διαφορές στη ρύθμιση του ΣΔ μεταξύ εθνικών μειονοτήτων των ΗΠΑ 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Total US White African American Latino Uninsured Continuously Insured Collins, et al, Diverse Communities, Common Concerns: Assessing Health Care Quality for Minority Americans, The Commonwealth Fund, March 2002. Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση (Διατροφή σε περίοδο οικονομικής κρίσης) Μείωση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών Μείωση κατανάλωσης ψαριού επειδή θεωρείται ακριβό Αύξηση κατανάλωσης συσκευασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά Αύξηση κατανάλωσης γρήγορου και φτηνού φαγητού Αύξηση κατανάλωσης γλυκών και σοκολάτας Σε οικονομικότερες επιλογές τροφίμων που ενδεχομένως είναι κατώτερης ποιότητας Μείωση φυσικής δραστηριότητας Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας Επίδραση της οικονομικής κρίσης στην διαχείριση του ΣΔτ2 Σύμφωνα με μελέτη του Harvard Medical School για την επίπτωση της οικονομικής κρίσης στην υγεία: - 39% δηλώνουν ότι οι οικονομικές δυσκολίες έχουν επιδεινώσει το επίπεδο της υγείας τους. - 48% «περιμένει» καινούργια προβλήματα υγείας στο μέλλον - 42% των ατόμων με ΣΔ δηλώνουν ότι τα νέα οικονομικά δεδομένα δυσκολεύουν την διαχείριση της νόσου - 19% των ατόμων με ΣΔ έχουν παραλείψει κάποια ιατρική επίσκεψη για οικονομικούς λόγους. - 15% των ατόμων με ΣΔ έχουν παραλείψει τον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο - 23% των ατόμων με ΣΔ έχουν μειώσει τη συχνότητα αυτοελέγχου. Harvard Medical School November 2010 Harvard Medical School November 2010

ΣΔτ2 &Οικονομική Κρίση Αύξηση ζήτησης και χρήσης υπηρεσιών υγείας δημόσιου και σφαλιστικού τομέα,λόγω μείωσης εισοδήματος Μείωση στα χρόνια εισοδήματος νοσήματα. Δυσκολίες (Μισθών πρόσβασης Συντάξεων)-Αύξηση στα φάρμακα ιατρικές υπηρεσίες κόστους.25% διαβίωσης αδυναμία κάλυψης. αναλωσίμων-μη συμμόρφωση Διακοπές θεραπείας Επίταση κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων στη χρήση των υπηρεσιών υγείας,αύξηση κόστους,σοβαρά Αύξηση προβλήματα ζήτησης στην αντιμετώπιση και χρήσης των χρόνιων υπηρεσιών νοσημάτων υγείας (ΣΔ) δημόσιου και σφαλιστικού τομέα Ετήσιο κόστος,λόγω στην μείωσης Ελλάδα ανά εισοδήματος ασθενή είναι 1300Ευρώ στα χρόνια το οποίο νοσήματα. αναλύεται ως Δυσκολίες εξής. πρόσβασης Κόστος ασθενούς στα για φαρμακευτική φάρμακα ιατρικές δαπάνη 31%,Εργαστηριακές υπηρεσίες.25% εξετάσεις αδυναμία 45%,Ιατρικές κάλυψης αμοιβές 24%.Ετήσιο αναλωσίμων-μη κόστος επιπλοκών 55-65% συμμόρφωση ώστε το συνολικό Διακοπές ετήσιο Κόστος θεραπεία φθάνει 3000Ευρώ. Ετήσιο κόστος Ρυθμισμένων Διαβητικών είναι 983 Ε,ενώ οι ΜΗ Ρυθμισμένοι κοστίζουν 1570 Ε. Ελλειψη εμπιστοσύνης στα γενόσημα,προτίμηση πρωτοτύπων αύξηση κόστους &για συννοσυρότητες Επίταση (Κόστος ΜΗ κοινωνικοοικονομικών Ρυθμισμένων 50% ακριβότερο σε ανισοτήτων σχέση με τους Ρυθμισμένους)2010 στη χρήση των. Το υπηρεσιών συνολικό κόστος υγείας για,αύξηση την αντιμετώπιση κόστους των,σοβαρά 780.000 διαβητικών προβλήματα τ2 στην Ελλάδα στην υπερβαίνει αντιμετώπιση το 1 δις των (5,4% της χρόνιων συνολικής νοσημάτων δαπάνης για την (ΣΔ) υγεία),το (Αναμενόμενο κόστος 2025 12% ΣΔΥ) Κόστος φαρμακου 7%,νοσοκομειακό κόστος 75%. (ΑΝΤΙΔ.ΑΓΩΓΗ 25%,ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ 75%) Ετήσιο κόστος στην Ελλάδα ανά ασθενή Ι.Κυριόπουλος είναι 1300Ευρώ το οποίο αναλύεται ως εξής. ς Κόστος ασθενούς για φαρμακευτική Κακή ρύθμιση δαπάνη ΣΔ 31%,Εργαστηριακές εξετάσεις Σ.Ι.Παππάς 45%, Αύξηση επιπλοκών-κα-θνητότητας Αύξηση κόστους Ιατρικές αμοιβές 24%.Ετήσιο κόστος ΚΑΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ επιπλοκών ΖΩΗΣ 55-65% ώστε το συνολικό ετήσιο 1. 1B. Jonsson (2002) Revealing the cost of Type II diabetes in Europe, Diabetologia 45(7):S5-12 2. Kanavos et al: Diabetes expenditure, burden of disease in 5 EU countries. August 2011 3. Athanasakis et al. Diabetic Medicine 2010;27:679-684 Κόστος φθάνει 3000Ευρώ.

Ελλάδα:Συνέπειες Οικονομικής Κρίσης Μείωση Προσδόκιμου Επιβίωσης

Οικονομική κρίση και δείκτες υγείας Σ.Ι.Παππάς

Κούβα-Αβάνα Χριστούγεννα 2013 Παραδοσιακά ΤΑΞΙ. Υπαίθριο μανάβικο Εικόνα καθημερινότητας σε δρόμο της Αβάνας Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Πρώτο παράδειγμα: Κούβα Η έλλειψη τροφής και καυσίμων στην δεκαετία του 1990 ανάγκασε τους Κουβανούς: να τρώνε λιγότερο κρέας να καλλιεργούν οι ίδιοι τα τρόφιμα τους και να μετακινούνται είτε με τα πόδια είτε με ποδήλατο Αποτελέσματα: Α.περιόδου Μείωση ενεργειακής πρόσληψης (από 3000 ημ. Σε 2400 ημ) Αύξηση σωματικής δραστηριότητας(κάλυψη διατροφικών αναγκών εξ ιδίων-μετακινήσεις οδικώς ποδήλατο) Σωματικά δραστήριοι 80%(1990)vs55%(2011) Μέτρια μείωση Σωματικού βάρους (9-11 λ) Yπέρβαροι :33,5% vs 53% Mείωση παχυσαρκίας Μείωση ΣΔτ2-Μείωση Στεφανιαίας νόσου 6,5% ετησίως-μείωση θνητότητας Σ.Ι.Παππάς

Ο διαβήτης στη τρίτη ηλικία:μεγάλη Ετερογένεια 1. Οι θεραπευτικοί στόχοι ποικίλλουν. 2. ανάλογα με τη γενική κατάσταση του ασθενή Σ.Ι.Παππάς

Οικονομική κρίση και φαρμακευτική αγωγή- (Γενική Παραδοχή??) Ασθενοκεντρική Εξατομίκευση Γλυκαιμικών στόχων και θεραπευτικών σχημάτων Οι διαβητικοί δεν είναι όλοι ίδιοι Η εξατομίκευση δεν είναι τυχαίος αυτοσχεδιασμός αλλά συνετός συνυπολογισμός όλων των παραμέτρων, αναγκών, αντοχών, προτιμήσεων και ιδιαιτεροτήτων του κάθε ατόμου πριν τις θεραπευτικές αποφάσεις Διαφορετικοί ασθενείς. Διαφορετικοί τρόποι ζωής. Διαφορετικές προσεγγίσεις Σ.Ι.Παππάς Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Στόχοι μείωσης CVD νόσου μέχρι το 2025 Mείωση 25%ολικήςθνητότηταςλόγω :Καρδιαγγειακής νόσου,καρκίνου,σακχαρώδη Διαβήτη.ΧΑΠ. Mείωση 25%Πρώιμης θνητότηταςλόγω :Καρδιαγγειακής νόσου. 10% 10% 30% 30% 35% 0% Σ.Ι.Παππάς S. Smith et al Circulation 2013;128:2546-2548

«Η διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη, σε περίοδο οικονομικής κρίσης» Προτάσεις /Λύσεις Dr Σ.Ι.Παππάς Παθολόγος/Διαβητολόγος Πρόεδρος Ινστιτούτου Μελέτης,Έρευνας &Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη &ΤΑ Μεταβολικά Νοσήματα

H..Τρόικα φεύγει..η ελλάδα μένει.. «ΜΝΗΜΟΝΙΑ»??? ΥΠΟΜΕΝΕΙ ΘΑ ΑΝΤΕΞΕΙ. Σ.Ι.Παππάς

Προτάσεις Α.Καλίτερη αντιμετώπιση πασχόντων ΣΔ.Και όλων των παραγόντων κινδύνου(υπέρταση,δυσλιπιδαιμία,κάπνισμα) Εξατομίκευση στόχων αγωγής Έγκαιρη διάγνωση αντιμετώπιση επιπλοκών Επαρκής Χρηματοδότηση ορθολογική κατανομή πόρων,κάλυψη ανασφάλιστων. Ανασυγκρότηση δομών υγείας(διαβητολογικών) ΠΦΥ. Επίτευξη στόχων ρύθμισης :Μείωση επιπλοκών Μείωση νοσηρότητας θνητότητας ΚΑΛΛΙΤΕΡΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Β.Εθνικόσχέδιο δράσης Στροφή στην Πρόληψη Εκπαίδευση ενημέρωση (Αλλαγή τρόπου ζωής Μεσογειακή διατροφή) ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΣΔτ2 ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Προσεγγίσεις Πρόληψης- IDF(εδε-2013) Πληθυσμιακή Προσέγγιση Στοχευμένη προσέγγιση : Άτομα Υψηλού Κινδύνου: Πλάνο 3-Βημάτων Αναγνώριση ατόμων υψηλού κινδύνου Βήμα 1: Βήμα 2: Προσδιορισμ ός-μέτρηση Κινδύνου Παρέμβαση Βήμα 3: Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

ΕΔΕ 2013 Στρατηγική πρόληψης του ΣΔτ2 Πληθυσμιακή προσέγγιση Στοχευμένη προσέγγιση Ατομα υψηλού κινδύνου Άτομα με Προδιαβήτη Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Προσεγγίσεις Πρόληψης-IDF&ΕΔΕ 2013 Βήμα 3: Παρέμβαση Life style -Διατήρηση υγιεινού βάρους -Προοδευτική απώλεια βάρους (5-10%) -Μείωση ολικού λίπους <30%,μείωση κεκορεσμένου <10%,Φυτικές ίνες 25-35gr/ημ. -Διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη -30 λεπτά μέτριας ασκησης πολλές φορές 5/εβδ, Φάρμακα :Μετφορμίνη-ΑDA(BMI.>35& Ηλικία <65 ετη)? Απαιτούνται πολιτισμικές παρεμβάσεις Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Η τήρηση της μεσογειακής δίαιτας συνδυάζεται με ελάττωση της ολικής και καρδιοαγγειακής θνησιμότητας 1 0,9 0,8 HR % 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 High adherence Low adherence 0,2 0,1 0 All-cause death Death from CHD Death from cancer Trichopoulou A, Kostakou T, Bamia C, Trichopoulos D 2003 N Engl J Med;348:2599-608

Υιοθέτηση Μεσογειακής Διατροφής Βαθμός υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής (μελέτη ΑΤΤΙΚΗ)-Διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων και Καρδιαγγειακή θνητότητα o o 44% στους άνδρες 51% στις γυναίκες o o Αντίστροφη συσχέτιση του διατροφικού σκορ με την ηλικία και στα δύο φύλα Θετική συσχέτιση μεταξύ διατροφικού σκορ και μορφωτικού επιπέδου Καρδιαγγειακή Νοσηρότητα 1960 1980 2000 2010

20 χρόνια πριν Σήμερα 320 θερμίδες 820 θερμίδες 500 θερμίδες Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας 1.025 θερμίδες

Τρόποι διευκόλυνσης της συμμόρφωσης στη δίαιτα και άσκηση Παρεμβάσεις στην κοινωνία - Ενημερωτικά προγράμματα - Ευαισθητοποίηση για δημιουργία χώρων άσκησης - Προσπάθειες άρσης των εμποδίων (περιποίηση των ελεύθερων χώρων, συλλογή των αδέσποτων κ.α.) Εκπαίδευση του ασθενούς και της οικογένειάς Συνεχείς και επίμονες προσπάθειες Σ.Ι.Παππάς 2013

Άτομα που δεν έχουν ποτέ ασκηθεί εντάσσονται σταδιακά σε προγράμματα άσκησης υπό ιατρική παρακολούθηση πάντοτε, αρχίζοντας με 5-10 λεπτά ημερησίως. Για τους άνω των 75 προτείνεται απλό βάδισμα διάρκειας 20-30 λεπτά ημερησίως, 3-5 φορές την εβδομάδα.

Θάνατοι που προλαμβάνονται Unal B et al. BMJ. 2005;331:1 6. Διακοπή καπνίσματος σε ασθενείς με CVD Αξίζει τον κόπο; 35.000 number of Deaths prevention 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 24680 Διακοπή καπνίσματος 4710 Μείωση της χοληστερόλης 7235 Έλεγχος της ΑΠ Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

Συμπέρασμα: Εθνικό σχέδιο δράσης Οι μελέτες Πρόληψης ΣΔτ2 δείχνουν ότι η πρόληψη του διαβήτη με αλλαγή του τρόπου ζωής είναι «Cost/effective Η πολυπαραγοντική/επιθετική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη είναι«cost/effective μακροπρόθεσμα, αφού ενώ αυξάνει τις άμεσες φαρμακευτικές δαπάνες, μειώνει όμως τις επιπλοκές της νόσου,(μείωση Νοσηρότητας Καρδιαγγειακή και Συνολική θνητότητα) εξασφαλίζει καλή ποιότητα Ζωής με τελικό αποτέλεσμα την συνολική μείωση του κόστους. Η εφαρμογή Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Σακχαρώδη Διαβήτη δύναται να έχει σημαντικά οφέλη: Αν η κατάσταση συνεχιστεί ως έχει, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διαθέτουν έως και το 13% από τον προϋπολογισμό για την υγεία την αντιμετώπιση του διαβήτη μέχρι το 2025 ADA -Πρόληψης ΣΔτ2:2013 Σ.Ι.Παππάς DIABETES CARE, VOLUME 31, SUPPLEMENT 1, JANUARY 2013

Εκπαίδευση How much education? Αν ελπίζω ότι θα με ακούσουν, πρέπει πρώτα να ξέρω να ακούω J-Ph Assal «Learn as if you were to live forever» «Live as if you were to die tomorrow» Dr. Elliot P. Joslin Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας

m Περιοδικο TIME 2015 Μιχάλης Παπαγεωργίου Ο Έλληνας μαχητής του EMBOLA To Πρόσωπο του 2014

Μάρτιν Σάλια Σιέρα Λεόνε Ήρωας γιατρός που χάθηκε πολεμώντας τον EMBOLA

ΒΑΣΟΣ.ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ: Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΑΣ Δάσκαλε Σε Ευχαριστούμε Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας Aχνές οι περπατημασιές Σου Στους δρόμους που χάραξες.. Με οδηγό τις παρακαταθήκες σου Επιστημονικές και μη- Προσεκτικά..ακολουθούμε τα βήματά Σου

Αφού ο ΣΔτ2 ΔΕΝ θεραπεύεται Μπορούμε να τον προλάβουμε Τα μυστικά της μακροζωΐας στη Αλλαγή τρόπου ζωής Κρήτη Κάποτε Το περιβάλλον άλλαξε καιρός για μια νέα αλλαγή.. Αν μπορείς να συνδυάσεις τη βασισμένη σε ενδείξεις ιατρική φροντίδα των ασθενών με μια συμπονετική συμπεριφορά και προσεγγισήτους τότε θα είσαι νικητής σε όλες τις περιπτώσεις Π.ΧΡΙΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΙΔΕΣ Γ,ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ 2009 Σας Ευχαριστώ 1960 Σήμερα Lifestyle Μοντέλο: Υγείας&Kαλής Ποιότητας Ζωής Σ.Ι.Παππάς Γ.Παθολογική/Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Νοσοκομείο Νίκαιας