Λέξεις Κλειδιά: Ανάπτυξη Νέων Προϊόντων, ΑΝΠ, σχεδιασμός προϊόντων, μέθοδος stage-gate

Λέξεις Κλειδιά: Ανάπτυξη Νέων Προϊόντων, ΑΝΠ, σχεδιασμός προϊόντων, μέθοδος stage-gate Στόχος αυτής της ενότητας είναι να παρουσιάσει αναλυτικά μία διαδικασία για την πιο αποτελεσματική διαχείριση της ανάπτυξης νέων προϊόντων. Παρά το γεγονός ότι αναφέρονται πολλές μέθοδοι η μέθοδος stage-gate, που είναι η πιο δημοφιλής, καθώς και οι παράγοντες επιτυχίας της περιγράφονται με περισσότερες λεπτομέρειες. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τους τρόπους με τους οποίους οι εταιρείες καταφέρνουν να εισάγουν με επιτυχία νέα προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά χρησιμοποιώντας διαδικασίες Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων (ΑΝΠ). Στο τέλος της ενότητας θα γνωρίζετε τα ακόλουθα: Τη σημασία της εφαρμογής μίας διαδικασίας Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων Τα βήματα που απαιτούνται για την εφαρμογή της διαδικασίας stage-gate και τους παράγοντες επιτυχίας σε κάθε βήμα Πώς μία διαδικασία ΑΝΠ μπορεί να σας βοηθήσει να ελαχιστοποιήσετε τους κινδύνους που υπάρχουν και να μεγιστοποιήσετε τα κέρδη σας. Θα χρειαστείτε περίπου 30 λεπτά για να μελετήσετε την ενότητα. Εισαγωγή Όλοι οι οργανισμοί στον επιχειρηματικό κόσμο βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση της καινοτομίας. Η επιβίωση και η ανάπτυξή τους εξαρτάται από την ικανότητά τους να ανανεώνουν τα όσα προσφέρουν στην αγορά (καινοτομία προϊόντων/ υπηρεσιών), αλλά και από τους τρόπους με τους οποίους δημιουργούν και διαθέτουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους (καινοτομία διαδικασιών). 1 Η διάθεση νέων προϊόντων έχει καθοριστική σημασία για την επιτυχημένη ανάπτυξη και την αύξηση της κερδοφορίας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Καθώς οι περισσότερες ΜΜΕς δεν διαθέτουν ένα διακριτό τμήμα Ε&Α (Έρευνας & Ανάπτυξης), εκείνες που συμμετέχουν και κερδίζουν στο παιχνίδι της καινοτομίας όχι απλώς συντηρούν τον εαυτό τους στον τομέα δραστηριότητάς τους αλλά συνήθως καταφέρνουν να διακριθούν και ως ηγέτες στην αγορά. Σύμφωνα με τη βασική θεωρία του μάρκετινγκ όλα τα προϊόντα έχουν έναν κύκλο ζωής που περιλαμβάνει την εισαγωγή τους, την ανάπτυξη, την ωρίμανση και την παρακμή τους. Κατά το στάδιο της ωρίμανσης ή της παρακμής είναι εξαιρετικά σημαντικό κάθε οργανισμός να εξετάζει τα ακόλουθα: 1 Tidd, J., J. Bessant, and K. Pavitt, 2001 InnoSuTra 1 2008-11-25

(1) επέκταση της γραμμής προϊόντων έτσι ώστε να παραταθεί ο κύκλος ζωής τους (2) ή επανασχεδιασμός του προϊόντος για να διατηρηθεί η ανταγωνιστική του υπεροχή (3) ή ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος για να διατηρηθούν τα έσοδα και η κερδοφορία της επιχείρησης. Η επιτυχημένη καινοτομία συνοδεύεται από επιβράβευση. Αντίθετα, η απουσία καινοτομίας συνοδεύεται από απώλειες. Όμως η διαδικασία της ανάπτυξης νέων προϊόντων θα πρέπει να εφαρμόζεται σωστά έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι και να μεγιστοποιούνται τα κέρδη. Η ενότητα αυτή έχει ως στόχο να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις μεθόδους ΑΝΠ που απαιτούνται για την επιτυχημένη εισαγωγή νέων προϊόντων. 6.1.1 Τι είναι οι μέθοδοι ανάπτυξης νέων προϊόντων; Για να αποφύγετε την ανάπτυξη ενός προϊόντος που δεν θα είναι επιτυχημένο στην αγορά και να ελαχιστοποιήσετε τις δαπάνες που απαιτούνται γι αυτή την ανάπτυξη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν οδηγό ΑΝΠ (NPD roadmap). Σε γενικές γραμμές οι μέθοδοι ΑΝΠ είναι εργαλεία τα οποία λειτουργούν ως οδηγός που βοηθά τις εταιρείες και τους οργανισμούς να αναπτύξουν με επιτυχία νέα προϊόντα ή να αναβαθμίσουν τα ήδη υπάρχοντα ακολουθώντας μία σειρά από λογικά βήματα τα οποία ξεκινούν από τη διαδικασία παραγωγής ιδεών και καταλήγουν στη διάθεση του προϊόντος στην αγορά. Η πιο δημοφιλής μέθοδος ΑΝΠ ονομάζεται Stage-Gate TM και περιλαμβάνει μία σειρά από δραστηριότητες οι οποίες ονομάζονται «Στάδια» ( Stages ) καθώς και σημεία ελέγχου μεταξύ των σταδίων τα οποία ονομάζονται «Πύλες» ( Gates ). Κάθε στάδιο περιλαμβάνει πληροφορίες και μία σειρά από σαφώς προσδιορισμένες δραστηριότητες που αφορούν ένα συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξης. Κάθε πύλη είναι ένα σημείο λήψης αποφάσεων όπου η ανώτερη διοίκηση αποφασίζει αν θα συνεχίσει ή θα πάψει να χρηματοδοτεί ένα έργο ανάπτυξης νέων προϊόντων. Πιο αναλυτικά, το στάδιο περιέχει όλες τις πληροφορίες και τα εργαλεία που απαιτούνται για την επιτυχημένη ολοκλήρωσή του. Μία πύλη περιλαμβάνει όλες τις απαιτούμενες ερωτήσεις, προδιαγραφές ή εντολές βάσει των οποίων γίνεται σύγκριση με τα αποτελέσματα του προηγούμενου σταδίου. Στόχος είναι να ληφθεί μία απόφαση για το αν ένα έργο θα συνεχιστεί, θα τερματιστεί ή θα ανασταλεί (go/ kill or hold decision). InnoSuTra 2 2008-11-25

Σχήμα 1: Οδηγός της μεθόδου Stage-Gate 2 Τώρα σκεφτείτε αν έχετε ποτέ χρησιμοποιήσει αυτού του είδους τη διαδικασία στον οργανισμό σας κατά την ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος ή κατά την αναβάθμιση ενός ήδη υπάρχοντος. 6.1.2 Για ποιο λόγο είναι σημαντικές οι μέθοδοι ανάπτυξης νέων προϊόντων; Εν μέρει λόγω του αυξανόμενου ρυθμού εμφάνισης νέων προϊόντων στην αγορά αλλά και λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας ο κύκλος ζωής των προϊόντων μειώνεται. Κατά συνέπεια, οι εταιρείες και ιδίως οι ΜΜΕς εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την απόκτηση εσόδων από νέα προϊόντα. Μάλιστα αυτά τα προϊόντα συχνά εξασφαλίζουν την επιβίωσή τους. Η αλματώδης ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, οι ταχύτατες αλλαγές στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά των καταναλωτών καθώς και η σταδιακή αύξηση του ανταγωνισμού στην οικονομία της γνώσης έχουν αναγκάσει όλες τις επιχειρήσεις και ιδίως αυτές που δραστηριοποιούνται σε καινοτόμους τομείς να υιοθετήσουν την ΑΝΠ ως ένα αναγκαίο και ζωτικό συστατικό των επιχειρηματικών πρακτικών τους. Ωστόσο, η ΑΝΠ είναι μία σύνθετη και χρονοβόρα διαδικασία που δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα καθώς ενέχει περισσότερους κινδύνους από αυτούς που μπορεί να αντιληφθεί κανείς αρχικά. Σύμφωνα με τον David S. Hopkins και τον Earl L. Baily, έρευνες καταδεικνύουν ότι 40% των νέων καταναλωτικών προϊόντων, 20% των νέων βιομηχανικών προϊόντων και 18% των νέων προϊόντων που σχετίζονται με υπηρεσίες απέτυχαν ολοκληρωτικά ως προϊόντα κατά την εισαγωγή στην αγορά 3. Γνωρίζατε ότι στις περισσότερες αγορές και ιδίως σε αυτές που αφορούν καταναλωτικά προϊόντα, ο αριθμός των εμφανιζόμενων νέων προϊόντων ανά έτος έχει αυξηθεί δραματικά; Για παράδειγμα, μία μελέτη σχετικά με τα συσκευαζόμενα καταναλωτικά προϊόντα αποκάλυψε ότι η εισαγωγή νέων προϊόντων στην αγορά δεκαπλασιάστηκε σε μία περίοδο 18 ετών. 4 Λόγω της ζήτησης από πλευράς καταναλωτών και της τεχνολογικής προόδου οι ΜΜΕς καλούνται να εισάγουν όλο και περισσότερα προϊόντα για να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Οι ΜΜΕς που διαθέτουν μία πιο αναπτυγμένη ικανότητα να εφαρμόζουν διαδικασίες ΑΝΠ θα έχουν σαφές προβάδισμα. Μεταξύ άλλων θα χρειάζονται λιγότερο χρόνο για τη διάθεση ενός προϊόντος στην αγορά και θα είναι σε θέση να αξιοποιούν πιο αποτελεσματικά τους περιορισμένους εσωτερικούς τους πόρους. 2 InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005 3 InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005 4 Tidd, J., J. Bessant, and K. Pavitt, 2001 InnoSuTra 3 2008-11-25

6.1.3 Σε ποιες περιπτώσεις μπορούν να εφαρμοστούν οι μέθοδοι ΑΝΠ; Οι μέθοδοι ΑΝΠ θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από οποιονδήποτε εμπλέκεται σε μία διαδικασία ανάπτυξης νέων προϊόντων όπως γενικούς διευθυντές, διευθυντές μάρκετινγκ, επιχειρηματικής ανάπτυξης και διευθυντές Ε&Α, μηχανικούς κατασκευών, διευθυντές εκκίνησης (start-up managers), μηχανικούς ανάπτυξης, διευθυντές ποιότητας, προσωπικό εξυπηρέτησης και υποστήριξης των καταναλωτών και διευθυντές προμηθειών. Προφανώς όλες οι εταιρείες δημιουργούν και ανανεώνουν τα προϊόντα τους. Γι αυτό το λόγο δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος επιχειρηματικός τομέας όπου δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί η διαδικασία ΑΝΠ. Ωστόσο, οι ΜΜΕς που ανανεώνουν το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων τους αρκετά συχνά θα πρέπει να αξιοποιούν τα οφέλη μιας συστηματικής διαδικασίας όπως η ΑΝΠ για να οργανώνουν τις μεθόδους τους και να μειώνουν τις δαπάνες τους. Επιπροσθέτως, η χρήση της ΑΝΠ παρέχει στις εταιρείες πολλά οφέλη σε περιπτώσεις όπου ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η εισαγωγή ενός νέου προϊόντος στην αγορά συνεπάγεται υψηλές δαπάνες. 6.1.4 Πώς μπορεί να εφαρμοστεί η ΑΝΠ; Ο αγωγός (funnel) της ανάπτυξης προϊόντων είναι ένα από τα πλαίσια της διαδικασίας ΑΝΠ. 5 Η έννοια του αγωγού απεικονίζει πώς οι ανάγκες των καταναλωτών και οι τεχνολογικές δυνατότητες επηρεάζουν την παραγωγή και την επιλογή ιδεών καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται τα έργα μέσω των βημάτων που ακολουθούνται. Τα βήματα αυτά περιλαμβάνουν το σχεδιασμό του προϊόντος, τη δημιουργία και τη δοκιμή πρωτοτύπων και την πιλοτική παραγωγή του και καταλήγουν στην ενίσχυση της διαδικασίας κατασκευής (ramp-up) και διάθεσής του στην αγορά. Όλα τα παραπάνω βήματα εκτελούνται σε ένα κλίμα αβεβαιότητας- που ταυτοχρόνως μεταφράζεται σε μειωμένη ευελιξία- όσο τα διάφορα στάδια ανάπτυξης εκτυλίγονται με την πάροδο του χρόνου. Μία από τις πιο διαδεδομένες και αποδεκτές εννοιολογικές περιγραφές της διαδικασίας ΑΝΠ είναι αυτή των Clark & Fujimoto (1991) οι οποίοι διακρίνουν πέντε διαδοχικά αλλά αλληλοεπικαλυπτόμενα στάδια της διαδικασίας: Παραγωγή Ιδεών (Concept Generation) όπου οι μελετητές και σχεδιαστές προϊόντων ορίζουν τον χαρακτήρα του προϊόντος από πλευράς καταναλωτών. Σχεδιασμός Προϊόντων (Product Planning) όπου η ιδέα μεταφράζεται σε συγκεκριμένες πληροφορίες οι οποίες αφορούν τις λεπτομέρειες της σχεδίασης. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι βασικές προδιαγραφές και τεχνικές επιλογές καθώς και οι στόχοι ως προς τις δαπάνες. Μηχανική Προϊόντων (Product Engineering) όπου τα σχέδια προϊόντων μετατρέπονται σε προσχέδια ή σχέδια-cad, στη συνέχεια σε πρωτότυπα και τελικά σε πραγματικά εξαρτήματα και συστατικά μέρη. 5 InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005 InnoSuTra 4 2008-11-25

Μηχανική Διαδικασιών (Process Engineering) όπου αναπτύσσονται τα κατασκευαστικά εργαλεία και οι ροές υλικών που θα επιτρέψουν την παραγωγή του προϊόντος. Επίσης ορίζεται η διάταξη των εγκαταστάσεων, η οργάνωση των εργασιών και τα επιμέρους καθήκοντα. Διαδικασία Παραγωγής (Production Process) όπου κατασκευάζονται και συναρμολογούνται τα ολοκληρωμένα προϊόντα για τον τελικό καταναλωτή. Η διαδικασία ΑΝΠ ολοκληρώνεται με ανατροφοδότηση (feedback) σχετικά με τα βήματα της μηχανικής προϊόντων και διαδικασιών για την ενίσχυση της παραγωγής (ramp-up production) και την παραγωγή προ-σειράς (pre-series). Σχήμα 2: Η έννοια του αγωγού της Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων 6 Ένα άλλο μοντέλο που χρησιμοποιείται ευρέως είναι το μοντέλο stage-gate της ανάπτυξης νέων προϊόντων (Cooper et al, 2002) το οποίο παρουσιάσαμε στην παράγραφο 6.1.1. Περιλαμβάνει μία σειρά από στάδια ανάπτυξης όπως αυτά που περιφράφηκαν προηγουμένως αλλά συμπληρώνει τα μοντέλα αυτά καθώς ορίζει με σαφήνεια μία σειρά από πύλες αξιολόγησης μέσω των οποίων θα πρέπει να διέλθει ένα έργο για την παραγωγή ενός προϊόντος από το στάδιο της παραγωγής ιδεών έως τη διάθεσή του στην αγορά. Το μοντέλο stage-gate εισάγει μεγαλύτερη πειθαρχία στη διαδικασία ΑΝΠ καθώς απαιτεί την περιοδική συστηματική αναθεώρηση των έργων σε διάφορα ορόσημα του κύκλου ανάπτυξης. 6 InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005 InnoSuTra 5 2008-11-25

Οι Hughes & Chafin (1996) προτείνουν μία ακόμη συμπληρωματική διάσταση την οποία οι ίδιοι ονομάζουν διαδικασία πρότασης αξίας (value proposition process/ VPP). Κατά τη διαδικασία αυτή στόχος είναι τα διευθυντικά στελέχη να επικεντρωθούν σε τέσσερα βασικά ζητήματα/ ερωτήματα: σύλληψη της αξίας στην αγορά (απάντηση στο ερώτημα «ενδιαφέρεται ο πελάτης;»), ανάπτυξη αξίας στην επιχείρηση (απάντηση στο ερώτημα «εμείς ενδιαφερόμαστε;»), διαμόρφωση μίας επιτυχημένης λύσης (απάντηση στο ερώτημα «μπορούμε να νικήσουμε τον ανταγωνισμό;»), και εφαρμογή σχεδιασμού έργων και διαδικασιών (απάντηση στο ερώτημα «μπορούμε να τα καταφέρουμε»;). Για να παραμείνουν αυτά τα ζητήματα στο επίκεντρο των δράσεων που αφορούν την ανάπτυξη θα πρέπει να γίνεται διαρκής έλεγχος της απόδοσης από πλευράς ικανοποίησης των πελατών, οικονομικής και στρατηγικής διαχείρισης και διαχείρισης διαδικασιών. Το Σχήμα 2 απεικονίζει μία διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων που ενσωματώνει και αξιοποιεί τα βήματα στα οποία αναφέρονται οι Clark & Fujimoto, τον αγωγό (funnel) ανάπτυξης προϊόντων, το μοντέλο stage-gate και τη διαδικασία της πρότασης αξίας. Έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ κάποια από τις προηγούμενες μεθόδους ΑΝΠ στον οργανισμό σας; Κατά τη γνώμη σας ποια είναι τα οφέλη που θα μπορούσε να έχει η προσαρμογή των μεθόδων Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων στον οργανισμό σας; Απαραίτητοι Ορισμοί Τα στάδια (stages) 7 : Στάδια είναι οι φάσεις κατά τις οποίες λαμβάνει χώρα η δράση. Τα μέλη της ομάδας έργου αναλαμβάνουν να συλλέξουν τις πληροφορίες που απαιτούνται έτσι ώστε να προχωρήσει το έργο στην επόμενη πύλη ή το επόμενο σημείο λήψης αποφάσεων. Τα στάδια είναι διαλειτουργικά: Δεν υπάρχει στάδιο Ε&Α ή στάδιο μάρκετινγκ. Αντιθέτως, κάθε στάδιο περιλαμβάνει μία σειρά από παράλληλες δραστηριότητες τις οποίες αναλαμβάνουν άτομα από διαφορετικούς λειτουργικούς τομείς στην εταιρεία. Τα άτομα αυτά συνεργάζονται ως μέλη μίας ομάδας υπό την καθοδήγηση του αρχηγού της ομάδας έργου. Για τη διαχείριση του κινδύνου με τη μέθοδο stage gate, οι παράλληλες δραστηριότητες σε κάθε στάδιο θα πρέπει να έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να επιτρέπουν τη συλλογή σημαντικών πληροφοριών πληροφορίες τεχνικής φύσεως, πληροφορίες σχετικά με την αγορά, πληροφορίες οικονομικής φύσεως και πληροφορίες σχετικά με τις λειτουργίες έτσι ώστε να εντοπίζονται οι τεχνικοί και επιχειρηματικοί κίνδυνοι. Κάθε στάδιο κοστίζει περισσότερο απ ότι το προηγούμενο στάδιο και γι αυτό το λόγο το σχέδιο δράσης βασίζεται στην εκπλήρωση δεσμεύσεων μικρής κλίμακας. Καθώς η αβεβαιότητα μειώνεται, μπορούν να αυξηθούν οι δαπάνες και να γίνει πιο αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων. 7 John Wiley and Sons, 1995 InnoSuTra 6 2008-11-25

Οι πύλες (gates): 8 Κάθε στάδιο προηγείται από μία πύλη εισόδου ή ένα σημείο λήψης αποφάσεων σχετικά με τη συνέχιση ή παύση του έργου όπως φαίνεται στο διάγραμμα. Η αποτελεσματική λειτουργία των πυλών επηρεάζει σημαντικά την επιτυχία μίας διαδικασίας ανάπτυξης νέων προϊόντων που υλοποιείται με ταχείς ρυθμούς: Οι πύλες χρησιμοποιούνται ως σημεία ελέγχου της ποιότητας: «Το έργο εκτελείται με όρους ποιότητας;». Επίσης οι πύλες χρησιμοποιούνται ως σημεία λήψης αποφάσεων για τη συνέχιση ή την παύση του έργου (Go/Kill) ή για τον καθορισμό προτεραιοτήτων. Αποτελούν αγωγούς- φίλτρα (funnels) όπου τα μέτρια έργα αποκλείονται το ένα μετά το άλλο. Τέλος, οι πύλες είναι τα σημεία στα οποία αποφασίζεται η πορεία του επόμενου σταδίου καθώς και οι δεσμεύσεις που αφορούν τους πόρους. Οι συναντήσεις σχετικά με τις πύλες συνήθως στελεχώνονται από ανώτερα διευθυντικά στελέχη διαφορετικών τμημάτων που κατέχουν τους πόρους καθώς και από τον αρχηγό και την ομάδα έργου που θα αναλάβουν το επόμενο στάδιο. Αυτοί οι αρμόδιοι λήψης αποφάσεων ονομάζονται «φύλακες των πυλών» ( gatekeepers ). Οι πύλες έχουν κοινή μορφή και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα 3 χαρακτηριστικά: Παραδοτέα (Deliverables): Αυτά είναι τα δεδομένα εισόδου (inputs) που χρησιμοποιούνται κατά την επισκόπηση σε μία πύλη- οι πληροφορίες τις οποίες συνεισφέρουν στη συνάντηση ο αρχηγός και η ομάδα έργου. Είναι τα αποτελέσματα των δράσεων του προηγούμενου σταδίου και βασίζονται σε μία κοινή λίστα παραδοτέων για κάθε στάδιο. Κριτήρια (Criteria): Πρόκειται για ερωτήσεις ή δείκτες μέτρησης βάσει των οποίων αξιολογείται το έργο προκειμένου να ληφθεί η απόφαση για τη συνέχιση ή την παύση του αλλά και την επιλογή προτεραιοτήτων. Δεδομένα Εξόδου (Outputs): Πρόκειται για τα αποτελέσματα της επισκόπησης στην πύλη-μία απόφαση (Συνέχιση/Παύση/Αναστολή/Επαναφορά). Εγκρίνεται ένα σχέδιο δράσης και συμφωνούνται η ημερομηνία και τα παραδοτέα της επόμενης πύλης. Οι επισκοπήσεις της μεθόδου stage-gate θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαφώς οριζόμενα κριτήρια εισόδου και να ελέγχουν και να αναθεωρούν τους στόχους και τα ζητήματα που πρόκειται να εξεταστούν σε κάθε επισκόπηση. 8 John Wiley and Sons, 1995 InnoSuTra 7 2008-11-25

Παράγοντες Επιτυχίας Για να είναι επιτυχημένη η διάθεση ενός προϊόντος, θα πρέπει να συνδυάζονται αποτελεσματικά 7 διαφορετικοί παράγοντες 9. Ακόμη και αν ένας παράγοντας δεν λειτουργεί σωστά ενδέχεται η διάθεση του προϊόντος να αποτύχει στο σύνολό της. Επτά Εφαρμόσιμοι Κρίσιμοι Παράγοντες Επιτυχίας 1. Σωστή προεργασία καθορισμός του προϊόντος και αιτιολόγηση του έργου 2. Η φωνή του πελάτη πιστή αφοσίωση στην αγορά και στα μηνύματα-σχόλια των πελατών καθ όλη τη διάρκεια του έργου 3. Πλεονέκτημα Προϊόντος διαφοροποιημένο προϊόν, μοναδικά οφέλη, ανώτερη αξία για τον πελάτη 4. Ακριβής και σταθερός καθορισμός του προϊόντος αρκετά νωρίς πριν αρχίσει η Ανάπτυξή του 5. Σωστά σχεδιασμένη διάθεση του προϊόντος που χρησιμοποιεί επαρκείς πόρους και εκτελείται άρτια 6. Σταθερά σημεία λήψης αποφάσεων για τη συνέχιση/ πάυση του έργου ή πύλες φίλτρα και όχι σήραγγες 7. Υπεύθυνες, αφοσιωμένες και υποστηριζόμενες διαλειτουργικές ομάδες με ισχυρούς αρχηγούς. Η πρόκληση της ΑΝΠ είναι ότι καλούμαστε να διασφαλίσουμε πως όλα τα παραπάνω θα επιτυγχάνονται σε όλη τη διάρκεια του έργου. Η διαχείριση της ΑΝΠ είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Συχνά ακούμε πολλούς να το παραδέχονται και αυτό ισχύει για δύο λόγους: Στην αρχή ενός έργου, το αποτέλεσμα και οι εργασίες που θα πρέπει να υλοποιηθούν χαρακτηρίζονται συχνά από αβεβαιότητα. Πολλές ομάδες στην εταιρεία, όπως η ομάδα διαχείρισης της αλυσίδας προμηθειών και η ομάδα κατασκευής, αντιλαμβάνονται την ΑΝΠ ως μία διαδικασία που παρεμποδίζει το έργο τους καθώς τους οδηγεί να επέμβουν σε διαδικασίες τις οποίες είχαν καταφέρει να βελτιστοποιήσουν στο παρελθόν με εξαντλητική λεπτομέρεια. Στη συνέχεια ακολουθεί μία μελέτη περίπτωσης η οποία παρουσιάζει πώς η διαδικασία ανάπτυξης νέων προϊόντων Stage Gate βοήθησε μία εταιρεία παροχής ενέργειας να γίνει εξαιρετικά ανταγωνιστική σε μία ενεργειακή αγορά που πρόσφατα απελευθερώθηκε. 6.1.5 Μελέτη Περίπτωσης (Case study) 10 Η ENERGEX είναι μία εταιρεία της Αυστραλίας στο χώρο του λιανικού εμπορίου που προμηθεύει ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και υγραέριο. Αξιοποιεί την εμπειρία και την 9 SAP A.G, 2004 10 InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005 InnoSuTra 8 2008-11-25

τεχνογνωσία που διαθέτει για την ανάπτυξη και τη διάθεση καινοτόμων ενεργειακών λύσεων σε μία αγορά που υπόκειται σε σημαντικές αλλαγές. Το πελατολόγιο της Energex περιλαμβάνει περισσότερους από ένα εκατομμύριο εμπορικούς και οικιακούς καταναλωτές. Η εταιρεία υπόσχεται να προσφέρει μία ευρεία ποικιλία ενεργειακών επιλογών και παρουσιάζεται στον τομέα του λιανικού εμπορίου ως καινοτόμος προμηθευτής μίας πληθώρας καυσίμων. Αυτή η στρατηγική την οδήγησε να επικεντρωθεί στις δυνατότητες ανάπτυξης προϊόντων που διαθέτει. Σήμερα τα προϊόντα της ENERGEX περιλαμβάνουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και υγραερίου για οικιακή και εμπορική χρήση. «Το πρόγραμμα ενεργειακής παρακολούθησης της εταιρείας γνωστό ως ΕΜΡ αποτελεί χαρακτηριστική ένδειξη των καινοτόμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας που προσφέρει η εταιρεία» δηλώνει ο Roman Meister, ο Διευθυντής Μάρκετινγκ Λιανικού Εμπορίου της ENERGEX. «Το EMP συνδυάζει υλικό και λογισμικό σε ένα προϊόν το οποίο παρακολουθεί όλες τις εισροές ενέργειας και τις δαπάνες, παρέχει διαρκή πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη χρήση της ενέργειας, την ποιότητά της, την επαλήθευση λογαριασμών, τις χρεώσεις και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Τα διευθυντικά στελέχη μπορούν να έχουν πρόσβαση σε τεράστιες ποσότητες δεδομένων αλλά εξακολουθούν να μην έχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με μία από τις πιο σημαντικές κατηγορίες λειτουργικών δαπανών: τα επίπεδα κατανάλωσης ενέργειας. Το ΕΜΡ αλλάζει αυτή την κατάσταση.» Η ENERGEX ανταποκρίθηκε στην πρόκληση της απελευθέρωσης των αγορών δημιουργώντας την ENERGEX Retail, μία εταιρεία ταχείας ανάπτυξης που εστιάζει στην αγορά και επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και προώθηση προϊόντων τα οποία βασίζονται στην ενέργεια και απευθύνονται σε εμπορικούς και οικιακούς χρήστες. Προσέλαβε μάλιστα ορισμένα από τα καλύτερα στελέχη του κλάδου για να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται με ταχύτητα στις μεταβαλλόμενες ανάγκες μίας εξελισσόμενης ενεργειακής αγοράς. Η πρόκληση Η ομάδα είχε ανάγκη από μία διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων που θα της επέτρεπε να διαχειριστεί βασικούς κινδύνους χωρίς να επιβραδύνει τη δραστηριότητά της. Σύμφωνα με έναν σύμβουλο επιχειρήσεων που υποστήριξε την ENERGEX, «Αρχικά η πρόσκληση της ENERGEX μας εξέπληξε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο ενέργειας δεν θυμίζουν καθόλου τους συνήθεις πελάτες μας στο χώρο των κατασκευών». Μετά από κάποιες αρχικές συζητήσεις αναθεωρήθηκε το περιβάλλον ανάπτυξης προϊόντων της ENERGEX. Η διαδικασία αυτή περιέλαβε δομημένες συνεντεύξεις τόσο με τους χρήστες όσο και τους «πελάτες» της τρέχουσας διαδικασίας ανάπτυξης προϊόντων. Μία επισκόπηση ή ένας «έλεγχος» του υπάρχοντος περιβάλλοντος αποτελεί πάντοτε κρίσιμο σημείο εκκίνησης οποιασδήποτε διαδικασίας ανάπτυξης προϊόντων. Η πρακτική αυτή μας επιτρέπει να φέρουμε στην επιφάνεια σημαντικά ζητήματα, να αντιληφθούμε τα στοιχεία της διαδικασίας που εφαρμόζεται και να τα συσχετίσουμε με τους στόχους του οργανισμού. InnoSuTra 9 2008-11-25

Σύμφωνα με το σύμβουλο επιχειρήσεων τα αποτελέσματα της επισκόπησης της ENERGEX Retail ήταν θετικά. «Διαπιστώσαμε ότι η εταιρεία διαθέτει εξαιρετικά δραστήριες ομάδες που δείχνουν πάθος για τον κλάδο τους και την επιχείρησή τους ενώ αντιλαμβάνονται την ανάγκη να κινούνται με αλματώδεις ρυθμούς σε έναν ταχύτητα μεταβαλλόμενο βιομηχανικό κλάδο. Επίσης εντοπίσαμε διαδικασίες ανάπτυξης προϊόντων που έχουν πολλά κοινά στοιχεία με εκείνα των παραδοσιακών πελατών μας. Επιπλέον, ενώ η υπάρχουσα διαδικασία στο σύνολό της ήταν αρκετά διεξοδική είχε δύο σημαντικά γνωρίσματα. Πρώτον υπήρχε μία ασυνέχεια σε σχέση με την ταχύτατα αναπτυσσόμενη κουλτούρα της ENERGEX και δεύτερον οι μηχανισμοί «φιλτραρίσματος» και επιλογής προτεραιοτήτων σε σχέση με τα έργα καθώς και οι μηχανισμοί κατανομής πολύτιμων πόρων ήταν ανεπαρκείς.» Επίσης οι Διευθυντές Προϊόντων και ο Διευθυντής Ανάπτυξης Προϊόντων δεν ήταν ευχαριστημένοι με την ποιότητα της «προεργασίας πριν την ανάπτυξη» και στόχευαν σε βελτιώσεις στην ποιότητα του καθορισμού και των προδιαγραφών των προϊόντων πριν την ανάληψη οποιασδήποτε δέσμευσης για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. 6.1.6 Περίληψη Κυριότερων Σημείων Όλες οι εργασίες που απαρτίζουν τη διαδικασία ανάπτυξης νέων προϊόντων είναι εξαιρετικά σύνθετες και απρόβλεπτες, ενώ απαιτούν τη λήψη αποφάσεων σε πολλά επίπεδα. Σήμερα, υπάρχουν πολλές μέθοδοι Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων, η χρήση και η εφαρμογή των οποίων απαιτεί μία σειρά από συγκεκριμένα βήματα. Τα κριτήρια βάσει των οποίων αποφασίζουμε αν και πότε θα χρησιμοποιήσουμε μία μέθοδο ΑΝΠ είναι το κόστος και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με αυτή. Επίσης οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη και ειδικότερες ανάγκες όπως το είδος του προϊόντος, η μέθοδος παραγωγής, κλπ. Για να εφαρμόσουν μία διαδικασία ΑΝΠ με επιτυχία, οι ΜΜΕς θα πρέπει να διαθέτουν ένα πλαίσιο/ έναν οδηγό πάνω στο οποίο θα βασίζονται οι αποφάσεις τους και να περιορίζουν τις δαπάνες και τους κινδύνους. Κεντρικός στόχος αυτής της ενότητας ήταν να παρουσιάσει ορισμένες από τις κυριότερες μεθόδους Ανάπτυξης Νέων Προϊόντων και τα βήματα που περιλαμβάνουν. Παρουσιάστηκε η ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος Stage- Gate με όλα τα βήματα, τις δράσεις, τα στάδια και τις πύλες που την απαρτίζουν καθώς και τους σχετικούς παράγοντες επιτυχίας της. Επίσης μάθατε τι περιλαμβάνει κάθε στάδιο και κάθε πύλη και πώς μπορείτε να εφαρμόσετε τη μέθοδο για να μειώσετε τις δαπάνες, τους κινδύνους και να βελτιώσετε την ποιότητα του σχεδιασμού σας. Τέλος, παρουσιάστηκε μία μελέτη περίπτωσης η οποία παρουσιάζει πώς οι αλλαγές που επιφέρει η μέθοδος ΑΝΠ Stage-Gate και η καινοτομία στις παραγωγικές μονάδες μπορούν να βελτιώσουν την ευελιξία και την ποιότητα σε μία επιχείρηση! InnoSuTra 10 2008-11-25

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Tidd, J., J. Bessant, and K. Pavitt, (2001), Managing innovation (2nd edition) John Wiley and Sons, (1995), Product Design: Fundamentals and Methods, Chichester SAP A.G, (2004), New Product Development & Introduction Dr. Robert G. Cooper, (2001), Doing right-winning with New Products, Stage Gate Inc, Product Development Institute B2B International, last viewed 01 December 2008, <http://www.b2binternational.com/case8.html> QMI Solutions, 2008, last viewed 01 December 2008, <http://www.qmisolutions.com.au> InnoSupport: Supporting Innovations in SME. 6.1 New product development methods, 2005, viewed 18 th November 2008, <http://archive.innosupport.net> Για περισσότερες πληροφορίες (Για την Ελλάδα): Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, 2006, Τελευταία Ανάγνωση 18 φεβρουαρίου 2009, <http://www.rcm.gr/articleview.cfm?pid=550fe503-347b-d563-6c57158177b228bb&id=6ee4eb85-347b-d563-6ab0dd7ea9dacf04>: Πρόκειται για ένα έργο διαπεριφερειακής συνεργασίας. Βασίζεται στην ιδέα του διαχωρισμού της διαδικασίας ανάπτυξης νέων προϊόντων σε ανεξάρτητα στάδια (γένεση ιδέας, αξιολόγηση ιδέας, σχεδιασμός προϊόντος, ανάπτυξη πρωτοτύπου και προώθηση του προϊόντος στην αγορά) όπου κάθε στάδιο μπορεί να εκτελεστεί από διαφορετικούς φορείς που συνεργάζονται με προδιαγεγραμμένο τρόπο. Η κατανεμημένη αυτή διαδικασία θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική αφού έρχεται να καλύψει την αδυναμία και την διστακτικότητα πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων της Ευρώπης να υποστηρίξουν πλήρως διαδικασίες ανάπτυξης νέων προϊόντων. Urenio, 2000, Τελευταία Ανάγνωση 18 Φεβρουάριου 2009, <http://www.urenio.org/npd/process1.php>: Εδώ μπορείτε να βρείτε μερικές πληροφορίες για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. PLANTmanagement, Infopublica SA, 2008, Τελευταία Ανάγνωση 18 Φεβρουάριου 2009, <http://www.plant-management.gr/plant_magazine/article.asp?vol=158&articleid=3>: Εδώ θα βρείτε την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού PLANT MANAGEMENT, κυκλοφορεί από το 1979 και είναι ένα περιοδικό που καλύπτει θέματα διοίκησης της βιομηχανίας στη χώρα μας.

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Διαδικασία Stage-GateTM (Stage-GateTM process): Μία ευρύτατα χρησιμοποιούμενη διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων που διαιρεί την προσπάθεια ανάπτυξης σε διακριτά στάδια (stages) ή διακριτές φάσεις με χρονική ακολουθία οι οποίες διαχωρίζονται από πύλες (gates) διοικητικών αποφάσεων. Οι ομάδες προϊόντων θα πρέπει να ολοκληρώσουν μία προκαθορισμένη σειρά από δραστηριότητες σε κάθε στάδιο πριν λάβουν την έγκριση της διοίκησης για να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο της ανάπτυξης προϊόντων. Το πλαίσιο της διαδικασίας Stage-Gate περιλαμβάνει οδούς ροής εργασίας και ροής αποφάσεων, ενώ προσδιορίζει τα συστήματα υποστήριξης και τις πρακτικές που απαιτούνται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ορθή και συνεχής διεξαγωγή της διαδικασίας. Στάδιο (Stage): Μία ομάδα από εργασίες που εκτελούνται ταυτοχρόνως, με συγκεκριμένους στόχους και παραδοτέα στα πλαίσια της συνολικής διαδικασίας ανάπτυξης προϊόντων. Πύλη (Gate): Το σημείο λήψη αποφάσεων, συνήθως μία συνάντηση, στην οποία η διοίκηση αποφασίζει αν θα επιτρέψει στο έργο ανάπτυξης προϊόντων να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, αν θα πρέπει να γίνει επαναφορά στο τρέχον στάδιο για να ολοκληρωθούν πιο σωστά ορισμένες εργασίες ή αν το έργο θα πρέπει να τερματιστεί. Ο αριθμός των πυλών ποικίλλει ανάλογα με την εταιρεία. Φύλακες των Πυλών (Gatekeepers): Η ομάδα διευθυντικών στελεχών που αναλαμβάνουν ρόλο συμβούλων, αρμόδιων λήψης αποφάσεων και υπευθύνων κατανομής πόρων σε μία διαδικασία stage-gate. Χρησιμοποιούν εδραιωμένα κριτήρια κατά την επισκόπηση έργων ανάπτυξης προϊόντων σε κάθε πύλη. Σε γενικές γραμμές αυτή η πολυλειτουργική ομάδα έχει πιο έντονη παρουσία κατά τις συναντήσεις σχετικά με τις πύλες. Βλ.: Μέτοχοι. Σχεδιασμός με τη Βοήθεια Υπολογιστή (CAD): Μία τεχνολογία που επιτρέπει στους σχεδιαστές και τους μηχανικούς να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή για την παραγωγή σχεδίων. Επίσης χρησιμοποιούνται και οι όροι CAID (βιομηχανικό σχέδιο), and CAE (μηχανική). InnoSuTra 12 2008-11-25