Προσφορά επιχείρησης Πώς αποφασίζει μια επιχείρηση για το πόσο θα παράγει; Αυτό εξαρτάται από: Την τεχνολογία της επιχείρησης Το περιβάλλον της αγοράς Τις επιδιώξεις της Τη συμπεριφορά των ανταγωνιστών της 1
Το περιβάλλον της αγοράς Υπάρχουν πολλές άλλες επιχειρήσεις ή πολύ λίγες; Οι αποφάσεις των άλλων επιχειρήσεων επηρεάζουν τις επιδόσεις της επιχείρησής μας; Είναι οι συναλλαγές απρόσωπες ή οι συναλλαγές διευθετούνται με ενδιάμεσους; 2
Το περιβάλλον της αγοράς Μονοπώλιο: Υπάρχει μόνο μια επιχείρηση που προσδιορίζει την προσφερόμενη ποσότητα και την τιμή εκκαθάρισης της αγοράς. Επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις, αλλά η μια είναι πολύ πιο μεγάλη από τις άλλες. Οι αποφάσεις της μεγάλης επιχείρησης επηρεάζουν τις αποδόσεις των άλλων. Οι αποφάσεις μιας μικρής επιχείρησης δεν έχουν σημαντική επίδραση στις άλλες. Ολιγοπώλιο: Υπάρχουν λίγες επιχειρήσεις, και η απόφαση της μιας επηρεάζει τις αποδόσεις των άλλων. 3
Το περιβάλλον της αγοράς Μονοπωλιακός ανταγωνισμός: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις και η κάθε μια παράγει ένα ελαφρά διαφοροποιημένο προϊόν. Το παραγόμενο από κάθε επιχείρηση προϊόν είναι μικρό σε σχέση με το συνολικό προϊόν. Αμιγής (τέλειος) ανταγωνισμός: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που παράγουν το ίδιο προϊόν. Το επίπεδο κάθε επιχείρησης είναι μικρό σε σχέση με το συνολικό προϊόν. Τώρα θα εξετάσουμε την περίπτωση του τέλειου ανταγωνισμού. 4
Αμιγής ανταγωνισμός Η επιχείρηση σε μια τέλεια ανταγωνιστική αγορά ξέρει ότι δεν έχει καμιά επιρροή στην τιμή της αγοράς του προϊόντος της. Η επιχείρηση είναι λήπτης της τιμής της αγοράς. Η επιχείρηση είναι ελεύθερη να μεταβάλλει την τιμή της. 5
Αμιγής ανταγωνισμός Αν η επιχείρηση θέτει η ίδια τη δική της τιμή πάνω από την τιμή της αγοράς, τότε η ζητούμενη ποσότητα από το προϊόν της θα είναι μηδενική. Αν η επιχείρηση θέτει η ίδια τη δική της τιμή κάτω από την τιμή της αγοράς, τότε η ζητούμενη ποσότητα από το προϊόν της θα είναι η συνολική ποσότητα που ζητείται στην αγορά. 6
Αμιγής ανταγωνισμός Ποια είναι επομένως η καμπύλη ζήτησης που αντιμετωπίζει μια επιμέρους επιχείρηση; 7
Αμιγής ανταγωνισμός p Προσφορά αγοράς p e Ζήτηση αγοράς 8
Αμιγής ανταγωνισμός p p p e Προσφορά αγοράς Στην τιμή p, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι μηδέν. Ζήτηση αγοράς 9
Αμιγής ανταγωνισμός p p p e p Προσφορά αγοράς Στην τιμή p, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι μηδέν. Ζήτηση αγοράς Στην τιμή p η επιχείρηση αντιμετωπίζει όλη τη ζήτηση της αγοράς. 10
Αμιγής ανταγωνισμός Επομένως, η καμπύλη ζήτησης την οποία αντιμετωπίζει μια συγκεκριμένη επιχείρηση είναι... 11
p Αμιγής ανταγωνισμός p p e p Προσφορά αγοράς Στην τιμή p, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι μηδέν. Ζήτηση αγοράς Στην τιμή p η επιχείρηση αντιμετωπίζει όλη τη ζήτηση της αγοράς. 12
p Αμιγής ανταγωνισμός p p e p Ζήτηση την οποία αντιμετωπίζει μια συγκεκριμένη επιχείρηση 13
Αμιγής ανταγωνισμός «Καμπύλη ζήτησης της αγοράς» «Καμπύλη ζήτησης που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση» 14
Μικρό μέγεθος Τι σημαίνει να λέμε ότι μια επιχείρηση είναι μικρή σε σχέση με το «μέγεθος του κλάδου»; 15
Μικρό μέγεθος p p e MC επιχείρησης Καμπύλη ζήτησης της επιχείρησης Η τεχνολογία της μεμονωμένης επιχείρησης την οδηγεί πάντα να προσφέρει ένα μικρό μέρος μόνο της συνολικά ζητούμενης ποσότητας στην τιμή της αγοράς. 16
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Η κάθε επιχείρηση μεγιστοποιεί το κέρδος της και στη βραχυχρόνια περίοδο. Ε: Πώς επιλέγει το επίπεδο παραγωγής της η κάθε επιχείρηση; A: Με τη λύση του προβλήματος max ( ) p c ( ). s 0 cs: συνολικό βραχυχρόνιο κόστος s 17
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης max ( ) p c ( ). s 0 Με τι μοιάζει η λύση για το s * ; (α) s * > 0: s () s * d s( ) ( i) p MC d d ( ii) 2 d ( ) s 2 0 s ( ) 0 * s. 18
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης s p cs 0 max ( ) ( ). Με τι μοιάζει η λύση για το s * ; (β) s * = 0: () d s( d ) p MC s ( ) 0 s * = 0 * s 0. 19
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Για την περίπτωση s * > 0, η συνθήκη πρώτης τάξης (ΣΠΤ) για μεγιστοποίηση κέρδους είναι d s( ) d p MC ( ) 0. s δηλαδή, p MC ( ). s * s Έτσι στο μέγιστο κέρδος με s * > 0, η τιμή της αγοράς p ισούται με το οριακό κόστος παραγωγής στο = s *. 20
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Για την περίπτωση s * > 0, η συνθήκη δεύτερης τάξης (ΣΔΤ) για μεγιστοποίηση κέρδους είναι d 2 ( ) d s 2 δηλαδή, d d p MC dmcs( ) s( ) d * dmcs( s ) 0. d Έτσι στο μέγιστο κέρδος με s * > 0, η καμπύλη οριακού κόστους της επιχείρησης έχει θετική κλίση. 0. 21
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης p p e Στο = s *, p = MC και η MC έχει θετική κλίση. Το = s * μεγιστοποιεί το κέρδος. MC s () s * 22
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης p p e Στο =, p = MC και MC έχει αρνητική κλίση. = δεν μεγιστοποιεί το κέρδος. MC s () s * 23
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης p p e MC s () Στο = s *, p = MC και MC έχει θετική κλίση. = s * μεγιστοποιεί το κέρδος. Άρα το επίπεδο προσφοράς που μεγιστοποιεί το κέρδος μπορεί να είναι μόνο το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης MC. s * 24
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Αλλά κάθε σημείο στο ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης οριακού κόστους MC δεν αντιπροσωπεύει και σημείο μεγιστοποίησης του κέρδους. Η συνάρτηση κέρδους της επιχείρησης είναι s ( ) p c s ( ) p F c v ( ). Αν η επιχείρηση επιλέγει = 0, τότε το κέρδος είναι s ( ) 0 F c ( 0) F. v 25
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Έτσι η επιχείρηση επιλέγει επίπεδο προϊόντος > 0 μόνο αν s ( ) p F c ( ) F. v δηλ. αν p c ( ) 0 v ή p c v ( ) AVC s ( ). αλλιώς παράγει μηδέν. 26
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C MC s () AC s () AVC s () 27
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C Θετική κλίση MC από ΣΔΤ MC s () AC s () AVC s () 28
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C p AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () 29
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C p AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () p AVC s () s * = 0. 30
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C p AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () Η καμπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς της επιχείρησης p AVC s () s * = 0. 31
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C Σημείο στάσης παραγωγής MC s () AC s () AVC s () Η καμπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς της επιχείρησης 32
Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Στάση παραγωγής δεν είναι το ίδιο με την έξοδο. Στάση σημαίνει παραγωγή μηδενικού προϊόντος (αλλά η επιχείρηση παραμένει στον κλάδο και υποφέρει τα πάγια κόστη της). Έξοδος σημαίνει να εγκαταλείψεις τον κλάδο, κάτι που μπορεί να κάνει η επιχείρηση μόνο μακροχρόνια. 33
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Μακροχρόνια είναι η περίοδος κατά την οποία η επιχείρηση μπορεί να επιλέξει μια από όλες τις βραχυχρόνιες καταστάσεις. Πώς συγκρίνεται η απόφαση για μακροχρόνια προσφορά με τις αποφάσεις της για βραχυχρόνια προσφορά; 34
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Η μακροχρόνια συνάρτηση κέρδους μιας ανταγωνιστικής επιχείρησης είναι ( ) p c( ). Το μακροχρόνιο κόστος c() παραγωγής μονάδων αποτελείται μόνο από μεταβλητά κόστη, αφού στη μακροχρόνια περίοδο όλες οι εισροές είναι μεταβλητές. 35
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Μακροχρόνια η απόφαση για προσφορά είναι να max ( ) p c( ). 0 Η συνθήκη πρώτης και δεύτερης τάξης για μεγιστοποίηση για το * > 0 είναι p MC( ) dmc( ) d 0. 36
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Επιπλέον, το οικονομικό κέρδος της επιχείρησης δεν πρέπει να είναι αρνητικό, γιατί τότε η επιχείρηση πρέπει να εξέλθει του κλάδου. Άρα ( ) p c( ) 0 ( ) p c AC( ). 37
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C MC() AC() 38
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C p > AC() MC() AC() 39
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C Η καμπύλη μακροχρόνιας προσφοράς MC() AC() 40
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Πώς σχετίζεται η καμπύλη μακροχρόνιας προσφοράς με την καμπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς; 41
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() MC s () AC() 42
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() p MC s () AC() s * * s * είναι το επίπεδο μεγιστοποίησης κέρδους βραχυχρόνια 43
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() p s MC s () AC() s * * s * είναι το επίπεδο μεγιστοποίησης κέρδους βραχυχρόνια 44
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() p s MC s () AC() s * * Η επιχείρηση μπορεί να αυξήσει το κέρδος με το να αυξήσει το x 2 και να παράξει * μονάδες προϊόντος. 45
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() MC s () AC() p s * s * είναι το επίπεδο ελαχιστοποίησης ζημιάς βραχυχρόνια 46
Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης C AC s () MC() MC s () AC() p Ζημιά s * s * είναι το επίπεδο ελαχιστοποίησης ζημιάς βραχυχρόνια 47
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης AC s () MC() MC s () AC() p Ζημιά s * Αυτή η ζημιά μπορεί να εξαλειφτεί μακροχρόνια με έξοδο της επιχείρησης από τον κλάδο 48
Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης C MC() AC() 49
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() p AC() s * s * μεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια 50
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() p s AC() s * s * μεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια 51
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() p AC() * s * s * μεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια. * μεγιστοποιεί το κέρδος μακροχρόνια. 52
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() p s AC() * s * Η επιχείρηση μπορεί να αυξήσει το κέρδος μειώνοντας το x 2 και παράγοντας * μονάδες προϊόντος. 53
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() AC() 54
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() AC() 55
C Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Καμπύλη μακροχρόνιας προσφοράς MC() AC() Βραχυχρόνιες καμπύλες προσφοράς 56
ΣΥΝΟΨΗ: Τέλειος ανταγωνισμός στην αγορά προϊόντος Κύρια χαρακτηριστικά: 1) οι επιχειρήσεις παίρνουν την τιμή ως δεδομένη, δεν την επηρεάζουν (price takers) 2) το προϊόν είναι ομοιογενές 3) ελεύθερη είσοδος έξοδος επιχειρήσεων στον κλάδο 57
ΣΥΝΟΨΗ: Βέλτιστη επιλογή επιπέδου παραγωγής στην βραχυχρόνια περίοδο (με θετικά κέρδη) Μεγιστοποίηση κερδών: MR = MC στο = 8 με MC αύξων* Βραχυχρόνια κέρδη = ABCD * Συνθήκες δεύτερης τάξης: d 2 Π/d 2 <0 dmr/d < dmc/d, αλλά σε ανταγωνιστική επιχείρηση dmr/d = dp/d = 0. Άρα πρέπει: dmc/d >0, δηλαδή MC να βαίνει αύξων 58
ΣΥΝΟΨΗ: Βέλτιστη επιλογή επιπέδου παραγωγής στην βραχυχρόνια περίοδο (με ζημιές) Μεγιστοποίηση κερδών: MR = MC στο q* με MC αύξων. Εδώ η επιχείρηση βραχυχρονίως έχει ζημιές αφού P < ATC Η επιχείρηση στη βραχυχρόνια περίοδο θα πρέπει να μη παράγει αν η τιμή είναι χαμηλότερη από το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) στο σημείο μεγιστοποίησης κερδών. 59
ΣΥΝΟΨΗ: Καμπύλη προσφοράς στη βραχυχρόνια περίοδο στην ανταγωνιστική επιχείρηση Δίνεται από την MC όταν P > AVC, αλλιώς μηδέν. 60
ΣΥΝΟΨΗ: Βέλτιστη επιλογή επιπέδου παραγωγής στην μακροχρόνια περίοδο Εκεί όπου LMC = MR = P Θα πρέπει η τιμή να καλύπτει ο μέσο κόστος, αλλιώς η επιχείρηση κλείνει (βγαίνει από την αγορά). Άρα η καμπύλη προσφοράς στη μακροχρόνια περίοδο είναι η καμπύλη LMC όταν αυτή καλύπτει το LAC, αλλιώς μηδέν. Στο διάγραμμα, η επιχείρηση αυξάνει τα κέρδη της μακροχρόνια σε σχέση με τη βραχυχρόνια περίοδο από ABCD σε EFGD μέσω αυξημένης παραγωγής. Τα θετικά αυτά κέρδη όμως δίνουν κίνητρο σε επιχειρήσεις να μπουν στον κλάδο (ελεύθερη είσοδος-έξοδος).
Μακροχρόνια ανταγωνιστική ισορροπία Άρα επιχειρήσεις μπαίνουν στον κλάδο και τελικά η προσφορά αυξάνει (και η τιμή μειώνεται, φτάνοντας το ελάχιστο σημείο ώστε να καλύπτει το μέσο κόστος). Δηλαδή: P = LMC = LAC Περισσότερα στη Διάλεξη 15.
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση Το πλεόνασμα παραγωγού της επιχείρησης είναι η συσσώρευση, μονάδα με μονάδα προϊόντος, των επιπλέον εσόδων μείον το κόστος παραγωγής. Πώς συνδέεται το πλεόνασμα παραγωγού με το κέρδος; 63
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C p MC s () AC s () AVC s () *(p) 64
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C MC s () p PS AC s () AVC s () *(p) 65
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση Έτσι το πλεόνασμα παραγωγού της επιχείρησης είναι *( p) PS( p) p MC ( z) d( z) p* ( p) MC ( z) d( z) 0 p* ( p) c * ( p). s *( p) v 0 s Δηλαδή, PS = Έσοδα μεταβλητό κόστος. 66
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C p MC s () AC s () AVC s () *(p) c ( * ( p)) MC ( z) d( z) v *( p) 0 s 67
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C MC s () p Έσοδα = p*(p) AC s () AVC s () *(p) 68
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C MC s () p Έσοδα = p*(p) AC s () AVC s () c v (*(p)) *(p) 69
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση C MC s () p PS AC s () AVC s () *(p) 70
Πλεόνασμα παραγωγού: αναθεώρηση PS = Έσοδα μεταβλητά κόστη. Κέρδος = Έσοδα Συνολικά κόστη = Έσοδα πάγια κόστη - Μεταβλητά κόστη. Άρα, PS = Κέρδος + πάγια κόστη. Μόνο αν τα πάγια κόστη είναι μηδέν (μακροχρόνια) το PS και το κέρδος είναι τα ίδια. 71
Ερώτηση εξάσκησης Αν η συνάρτηση μακροχρόνιου κόστους μιας ανταγωνιστικής επιχείρησης είναι TC(Q) = 5Q 2 + 320, για ποια τιμή p του προϊόντος η επιχείρηση θα προσφέρει θετική ποσότητα προϊόντος; 72