Σημαντικά μηνύματα των κατευθυντηρίων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας Επιτροπή για την εφαρμογή των κατευθυντηρίων οδηγιών Προς βελτίωση της κλινικής πρακτικής και της φροντίδας των ασθενών στην Ευρώπη ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Για περισσότερες πληροφορίες www.escardio.org/guidelines
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ 2013: ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ομάδα δράσης της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρίας για την καρδιακή βηματοδότηση και τη θεραπεία καρδιακού επανασυγχρονισμού. Πρόεδρος Professor Michele Brignole Department of Cardiology Ospedali Del Tigullio Via Don Bobbio 25 IT-16033 Lavagna, (GE) Italy Tel: +39 0185 329 569 Fax: +39 0185 306 506 Email: mbrignole@asl4.liguria.it Συγγραφείς/ μέλη της ομάδας δράσης Angelo Auricchio (Ελβετία); Gonzalo Baron-Esquivias (Ισπανία); Pierre Bordachar (Γαλλία); Giuseppe Boriani (Ιταλία); Ole-A Breithardt (Γερμανία); John Cleland (ΗΒ); Jean-Claude Deharo (Γαλλία); Victoria Delgado (Ολλανδία); Perry M. Elliott (ΗΒ); Bulent Gorenek (Τουρκία); Carsten W. Israel (Γερμανία); Christophe Leclercq (Γαλλία); Cecilia Linde (Σουηδία); Lluís Mont (Ισπανία); Luigi Padeletti (Ιταλία); Richard Sutton (ΗΒ); Panos E. Vardas (Ελλάδα). Προσωπικό της ESC Veronica Dean, Catherine Despres, Karine Villanese Σοφία-Αντίπολης, Γαλλία Προσαρμογή από τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας για την καρδιακή βηματοδότηση και τη θεραπεία καρδιακού επανασυγχρονισμού (European Heart Journal 2013; 34:2281-2329 - doi:10.1093/eurheartj/eht150).
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Πίνακας περιεχομένων Τμήμα 1- Βασικά μηνύματα Τμήμα 2- Σημαντικά κενά στη βιβλιογραφία European Heart Journal 2013; 34:2281-2329 - doi:10.1093/eurheartj/eht150
Βασικά μηνύματα 1. Στο παρόν κείμενο παρουσιάζεται η νέα κατάταξη των βραδυαρρυθμιών, με βάση τον μηχανισμό δημιουργίας τους. Σε αυτήν, οι βραδυαρρυθμίες κατατάσσονται σε τρεις κύριες ομάδες: η εμμένουσα βραδυκαρδία, η διαλείπουσα βραδυκαρδία με ηλεκτροκαρδιογραφική τεκμηρίωση και η πιθανή διαλείπουσα βραδυκαρδία (χωρίς όμως τεκμηρίωση). Και για τις τρεις παραπάνω κατηγορίες, παρέχονται λεπτομερείς συστάσεις. Μέχρι πρόσφατα, τόσο στις κατευθυντήριες οδηγίες όσο και στα αντίστοιχα συγγράμματα, οι βραδυαρρυθμίες κατατάσσονταν με βάση την αιτιολογία τους, όπως για παράδειγμα οι οφειλόμενες σε δυσλειτουργία του φλεβοκόμβου, σε έμφραγμα του μυοκαρδίου ή σε σκελικό αποκλεισμό. Η ταξινόμηση των βραδυαρρυθμιών με βάση το μηχανισμό τους (δηλαδή την κλινική εικόνα) κρίνεται καλύτερη, προς διευκόλυνση της επιλογής των υποψηφίων ασθενών για μόνιμη καρδιακή βηματοδότηση, συγκριτικά με την πρότερη ταξινόμησή τους με βάση την αιτιολογία τους. 2. Οι ενδείξεις για τοποθέτηση CRT επικεντρώνονται κυρίως στην ύπαρξη ή όχι αριστερού σκελικού αποκλεισμού. Συστάσεις δίνονται και για την αντιμετώπιση ασθενών σε λειτουργική κλάση ΙΙ και ΙΙΙ κατά ΝΥΗΑ. Εντούτοις, και στην εφαρμογή CRT όπως και στις περισσότερες άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις, υπάρχει ευρύ φάσμα της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Για παράδειγμα, τα συνολικά οφέλη της CRT μπορεί να είναι μεγαλύτερα σε γυναίκες ασθενείς, σε ασθενείς με μη ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια και σε ασθενείς με εύρος του QRS >150ms (όσο ευρύτερο το διάστημα QRS, τόσο μεγαλύτερα αναμένεται να είναι τα οφέλη). Οι συστάσεις διαφοροποιούνται στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, οι οποίοι κατηγοριοποιούνται σε ασθενείς με ένδειξη για CRT και σε αυτούς με ένδειξη για κατάλυση του κολποκοιλιακού κόμβου. 3. Σε ασθενείς με ενδείξεις βηματοδότησης λόγω βραδυκαρδίας, ισχύουν διαφορετικές συστάσεις ανάλογα με το εάν πρόκειται για αναβάθμιση ή για εκ νέου εμφύτευση CRT. 4. Παρέχεται κλινική καθοδήγηση στην επιλογή τοποθέτησης CRT-P ή CRT-D για την πρωτογενή πρόληψη 5. Κατά την διαδικασία λήψης αποφάσεων για την βηματοδότηση/crt και την επιλογή των κατάλληλων συσκευών, θα πρέπει να δίνεται προσοχή στην αξιολόγηση του κινδύνου για πιθανές επιπλοκές. Σε γενικές γραμμές, ο κίνδυνος επιπλοκών είναι υψηλότερος κατά την εμφύτευση πολυπλοκότερων συσκευών ή σε επανεπεμβάσεις και αναβαθμίσεις συσκευών.
Σημαντικά κενά στη βιβλιογραφία 1. Ελάχιστες συστάσεις με επίπεδο απόδειξης A (βραδυκαρδιακή βηματοδότηση) 2. Πολλές συστάσεις με επίπεδο απόδειξης C (βραδυκαρδιακή βηματοδότηση) 3. Ανάγκη για κλινικές μελέτες αναφορικά στην CRT σε υποομάδες ασθενών (πχ. σε RBBB, τάξη Ι κατά ΝΥΗΑ, εύρος του QRS κτλ) 4. Ανάγκη για κλινικές μελέτες αναφορικά στην CRT σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή 5. Ανάγκη για κλινικές μελέτες αναφορικά στην βελτιστοποίηση της CRT (CRT optimization) 6. Ανάγκη για κλινικές μελέτες σε εξειδικευμένες καταστάσεις (πχ. βηματοδότηση σε παιδιά, εναλλακτικές θέσεις κτλ).