Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι
ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ Αρνητική: ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Αντιεπιληπτικά GNRH ανάλογα NSAIDS ηπαρίνη, βαρφαρίνη, κυκλοσπορίνη, γλυκοκορτικοειδή, vit A, οξεική µεδροξυπρογεστερόνη (MPA), θυροξίνη, διουρητικά αγκύλης Θετική: θειαζιδικά διουρητικά Φθόριο?
Αντιεπιληπτικά: Η κυριότερη αρνητική δράση των αντιεπιληπτικών στον µεταβολισµό των οστών είναι µέσω της ελάττωσης της βιτ D (καταβολισµός).πάντως σε νεαρούς επιληπτικούς η µακροχρόνια χρήση αντιεπιληπτικών µπορεί να οδήγησε σε κατάγµατα και χωρίς την έλλειψη βιτ D. Μπορεί να υπάρχει και υπασβεστιαιµία
Αντιεπιληπτικά: Οι επιληπτικοί που έπαιρναν enzyme-inducers (Ενεργοποιητές ενζύµου P450) είχαν χαµηλότερη BMD από αυτούς που έπαιρναν non-inducers enzyme-inducers Phenytoin phenobarbital (PB), CBZ, and primidone (PRM) Non-inducers VPA, lamotrigine (LTG), clonazepam (CZP), gabapentin (GBP), topamirate (TPM), and ethosuximide (ESM).
GNRH ανάλογα (buserelin,leuprolide κλπ) Η χρήση τους έστω και για 6 µήνες µόνο (π.χ για ενδοµητρίωση) οδηγεί σε απώλεια της BMD που όµως εν µέρει αποκαθίσταται ένα έτος µετά την διακοπή τους. Για πλέον µακροχρόνια θεραπεία πρέπει να συγχορηγείται και προστατευτική των οστών θεραπεία.
NSAIDS Το ερώτηµα αν τα NSAIDS καθυστερούν την επούλωση των καταγµάτων η µπορεί και να οδηγήσουν σε ψευδάρθρωση δεν έχει απαντηθεί ακόµη ξεκάθαρα γιαυτο και η σύσταση είναι να χορηγούνται µε σχετική φειδώ σε καταγµατίες. Είναι τα COX-2 ασφαλέστερα? Χρειάζονται περισσότερες µελέτες για να απαντηθεί το ερώτηµα.
ΗΠΑΡΙΝΗ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Μειωµένος σχηµατισµός οστού Αυξηµένη οστική απορρόφηση Μακρά χορήγηση στην εγκυµοσύνηκατάγµατα-µείωση BMD Αύξηση BMD µετά διακοπή Χαµηλού ΜΒ ηπαρίνες ασφαλέστερες
ΒΑΡΦΑΡΙΝΗ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Αναστέλλει την vit.k εξαρτώµενη γ- καρβοξυλίωση της BGP Συσχέτιση οστεοπόρωσης µε vit K µη καρβοξυλιωµένη BGP Επίδραση βαρφαρίνης σε BMDκατάγµατα αβέβαιη
ΚΥΚΛΟΣΠΟΡΙΝΗ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ High turnover οστεοπόρωση σε πειραµατόζωα Σε ανθρώπους + κορτικοειδή Θετική επίδραση στη BMD σε 1ο παθή χολική κίρρωση
ΚΥΚΛΟΣΠΟΡΙΝΗ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ ιδιαίτερο σύνδροµο οστικού πόνου αφορά τη χορήγηση κυκλοσπορίνης πιθανός µηχανισµός : ενδοοστική υπέρταση και αγγειοσύσπαση θεραπευτική χορήγηση ανταγωνιστών των διαύλων Ca
MPA ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Μικρές δόσεις ασφαλείς Μεγάλες δόσεις : οιστρογονοπενίαοστική απώλεια
ΘΥΡΟΞΙΝΗ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ ΒΛ ΕΙ ΙΚΟ ΚΕΦ. THYR-22
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Αύξηση οστικής απορρόφησης σε µεγάλες δόσεις Μείωση BMD, αύξηση καταγµάτων σε πρόσληψη > 1,5 mg/d
ΚΟΡΤΙΚΟΕΙ Η ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Η ΕΠΊ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙ ΏΝ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΚΑΙ ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗ. (βλ. ιδιαίτερο κεφάλαιο). Ε Ώ ΑΝΑΦΕΡΩΜΑΣΤΕ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΟΣΤΕΟΝΕΚΡΩΣΗ
ΟΣΤΕΟΝΕΚΡΩΣΗ ΑΠΌ ΚΟΡΤΙΚΟΕΙ Η άσηπτη νέκρωση του οστικού µυελού και φλοιού συχνότερη στην κεφαλή του µηριαίου 50-70% των ασθενών έχουν περισσότερες της µίας νεκρώσεις επίπτωση 15% σε διάστηµα τριών χρόνων ηκυκλοσπορίνηελαττώνει τον κίνδυνο
ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ γλυκοκορτικοειδή αυξηµένη πίεση στο µυελό λιπώδης υπερπλασία εµβολές λίπους µικροκατάγµατα / οστεοπενία κακή αιµάτωση
ΙΟΥΡΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΓΚΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Αυξηµένη νεφρική απώλεια Ca Αυξηµένος κίνδυνος καταγµάτων
ΝΕΦΡΙΚΗ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ Ca Παθητικά στο εγγύς σωληνάριο και αγκύλη Henle, κατά την επαναρρόφηση Na + και H2O Ενεργητικά στο άπω σωληνάριο και συνδετικό τµήµα (PTH, καλσιτριόλη)
ΙΟΥΡΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΓΚΥΛΗΣ Ανταγωνίζονται την επαναρρόφηση Cl µε το συµµεταφορέα Na-K-2 Cl Αυξάνούν τη νεφρική απέκκριση Ca Νεφρασβέστωση στα νεογνά
ΘΕΙΑΖΙ ΙΚΑ ΙΟΥΡΗΤΙΚΑ Αναστέλλουν συµµεταφορέα Na-Cl στο άπω σωληνάριο και συνδετικό τµήµα Μειώνουν την απέκκριση Ca (50-150 mg / 24h)
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ Ca ΜΕ ΘΕΙΑΖΙ ΕΣ Υποογκαιµία επαναρρόφηση Na- H2O στο εγγύς σωληνάριο παθητική επαναρρόφηση Ca επαναρρόφηση Cl στο άπω σωληνάριο ενδοκυττάριου Cl υπερπόλωση διάνοιξη διαύλων Ca επαναρρόφηση Na ενδοκυττάριο Na ανταλλαγή Na- Ca στην µεµβράνη προς το διάµεσο χώρο
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΙΑΖΙ ΩΝ Νεφρολιθίαση σε ιδιοπαθής υπερασβεστιουρία Θετικό ισοζύγιο Ca Οστικής πυκνότητας Καταγµάτων Υπερασβεστιαιµία
ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΜΙΛΟΡΙ ΗΣ Αποκλεισµός διαύλων Na στο συνδετικό τµήµα και αθροιστικό σωληνάριο Υπερπόλωση ιάνοιξη διαύλων Ca επαναρρόφηση Ca
ΦΘΟΡΙΟ(F) Το F διεγείρει την οστεοβλαστική δραστηριότητα ρα κυρίως στο σπογγώδες οστούν, αυξάνοντας την B.M.D. Η χρήση φθοριούχου νερού (για την τερηδόνα) δεν επηρεάζει την B.M.D.
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΦΘΟΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Συχνές παρενέργειες (γαστρεντερικές, πόνος στα κάτω άκρα) Προκαλεί µια µορφή οστεοµαλακίας Το φθοριωµένο οστό είναι ασθενέστερο του φυσιολογικού Αυξάνει το σπογγώδες αλλά ελαττώνει το φλοιώδες οστούν
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι µικρές δόσεις F είναι καλά ανεκτές Το ίδιο και οι S.R. (παρατεταµένης δράσης)µορφές Η διαλείπουσα χορήγηση F είναι πιθανόν ασφαλέστερη (µη τοξική)για το σκελετό Η συγχορήγηση επαρκούς ποσότητας ασβεστίου είναι αναγκαία για την προστασία του φλοιώδους οστού
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΦΘΟΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Το F βοηθάει στην πρόληψη των καταγµάτων της ΣΣ αλλά όχι του ισχίου Προλαµβάνει µόνο τα αρχικά κατάγµατα και όχι τα µεταγενέστερα Πρέπει να χρησιµοποιείται µόνο (ως έσχατη επιλογή) σε ασθενείς µε σπονδυλικά κατάγµατα που δεν ανέχονται τα οιστρογόνα, τα διφωσφονικά ή την καλσιτονίνη