Επιλογή Τρόπου Επέκτασης Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
1. Παραδοσιακές Προσεγγίσεις
Proximity Concentration Hypothesis Κύριοι εκπρόσωποι: Markusen (1984), Horstman & Markusen (1989), Brainard (1993). Μια επιχείρηση σκέφτεται να επεκταθεί σε μια ξένη χώρα είτε μέσω Εξαγωγών είτε μέσω (οριζόντιας) ΑΞΕ. Στην περίπτωση που η επιχείρηση επιλέξει ΑΞΕ: - Εγκαταλείπει την «συγκέντρωση» της παραγωγής καθώς η παραγωγική μονάδα που αποκτά στην ξένη χώρα αποτελεί αναπαραγωγή (duplicakon) της εγχώριας παραγωγικής μονάδας. - Επιτυγχάνει την «εγκύτητα» με την ξένη αγορά μέσω της παραγωγικής μονάδας της στην ξένη χώρα.
Proximity Concentration Hypothesis Στην περίπτωση που η επιχείρηση επιλέξει Εξαγωγές: - Η παραγωγή της επιχείρησης «συγκεντρώνεται» σε μια εγχώρια παραγωγική μονάδα. - Δεν έχει την «εγκύτητα» που θα είχε στην περίπτωση που διέθετε μια τοπική παραγωγική μονάδα στην ξένη χώρα. Τα πλεονέκτημα της «συγκέντρωσης» και άρα των Εξαγωγών είναι: - H αποφυγή του σταθερού κόστους απόκτησης/δημιουργίας μιας παραγωγικής μονάδας στη ξένη χώρα. - Η δυνατότητα εκμετάλευσης των αυξουσών οικονομιών κλίμακας που μπορεί να υπάρχουν όταν η παραγωγή πραγματοποιείται σε μια παραγωγική μονάδα.
Proximity Concentration Hypothesis Το πλεονέκτημα της «εγκύτητας» και άρα της ΑΞΕ είναι: - H αποφυγή του (μεταβλητό) κόστους εμπορίου. Το κόστος εμπορίου περιλαμβάνει τα μεταφορικά κόστη καθώς και τα εμπόδια εμπορίου (π.χ., δασμοί, ποσοστώσεις). è Οι ΑΞΕ πρέπει να προτιμώνται έναντι των Εξαγωγών όσο υψηλότερο είναι το κόστος εμπορίου. Οι Εξαγωγές πρέπει να προτιμώνται έναντι των ΑΞΕ όσο μεγαλύτερο είναι το σταθερός κόστος δημιουργίας/απόκτησης μιας παραγωγικής μονάδας καθώς και όσο πιο ισχυρές είναι οι αύξουσες οικονομίες κλίμακας. Όταν το μέγεθος της χώρας υποδοχής είναι μεγάλο, τότε η ποσότητα που μπορεί να πουλήσει η επιχείρηση είναι μεγάλη και έτσι τα μεταβλητά κόστη αποτελούν πιο σημαντικό κριτήριο σε σχέση με τα σταθερά κόστη.
Θεωρία Εσωτερικοποίησης Κύριοι εκπρόσωποι: Buckley, Casson, Hennart και Rugman. Στηρίζεται στο εξής ερώτημα: Ποια είναι τα όρια (boundaries) της επιχείρησης; Το παραπάνω αποτελεί ένα θεμελιώδες και παλιό ερώτημα στα οικονομικά, το οποίο δεν αφορά μόνο τις ΠΕ αλλά τις επιχειρήσεις γενικότερα. Παραδόξως, η απάντηση του δεν είναι πολύ έυκολη. Η βασική δύσκολια/προβληματισμός που υπάρχει τέθηκε αρχικά από τον Coasε (1937): Economists usually argue that the price mechanism leads to a superior allocakon of resources than central planning. Within firms, however, the price mechanism is superseded by central planning. Why do firms then exist?
Θεωρία Εσωτερικοποίησης O Coase υποστηρίζει ότι ο κυριότερος λόγος που μπορεί να είναι κερδοφόρα η ύπαρξη μιας επιχείρησης είναι το ότι η χρήση του μηχανισμού της αγοράς εμπεριέχει κάποια κόστη. Τα κόστη αυτά είναι γνωστά ως κόστη συναλλαγής (transackon costs). Τα κόστη συναλλαγής περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: - Το κόστος των διαπραγματεύσεων μεταξύ των συμμετεχόντων σε μια σύμβαση σχετικά με την τιμή, τα χαρακτηριστικά, τους όρους παράδοσης του προϊόντος/υπηρεσίας. - Το κόστος του καθορισμού ποινών σε περίπτωση παραβίασης της σύμβασης.
Θεωρία Εσωτερικοποίησης Με άλλα λογια, το βασικό κόστος συναλλαγής κατά τον Coase είναι το κόστος του καθορισμού όλων των δυνατών συνθηκών/πιθανοτήτων που θα μπορούσαν να προκύψουν σε ένα μακροχρόνιο συμβόλαιο. Το κόστος αυτό είναι ασφαλώς μεγαλύτερο αν πρόκειται για τη μεταφορά τεχνολογίας ή τεχνογνωσίας. Η περιορισμένη ορθολογικότητα και ο καιροσκοπισμός καθιστούν τις τιμές της αγοράς μη-αποτελεσματικές και το κόστος συναλλαγής θετικό.
Θεωρία Εσωτερικοποίησης Μεταγενέστερα, ο Williamson (1975, 1981) πρόσθεσε ένα επιπλέον κόστος συναλλαγής: Η υποεπένδυση που οφείλεται στην εξειδίκευση (specificity) των σχέσεων. Το κόστος αυτό είναι μεγάλο όταν ο βαθμός εξειδίκευσης της σχέσης που απαιτεί η επένδυση είναι υψηλός. Αυτό συμβαίνει γιατί ο υψηλός βαθμός εξείδίκευσης συνδέεται με τον υψηολο κίνδυνο του hold up.
Θεωρία Εσωτερικοποίησης Η θεωρία της ενδοεπιχειρησιακής ολοκλήρωσης αγορών εξηγεί την ύπαρξη της επιχείρησης με βάση την ανάγκη της τελευταίας να μειώσει το κόστος συναλλαγής. Ο επιχειρηματίας συνάπτει ένα γενικό συμβόλαιο με τους συντελεστές της παραγωγής, οι οποίοι συμφωνούν να διευθύνονται από τον επιχειρηματία. Μια σειρά αγοραίων συμβολαίων που αναφέρονται στην εξειδίκευση των όρων παροχής υπηρεσιών των παραγωγικών συντελεστών, στη μεταβολή των ήδη εφαρμοζόμενων ορών ή στην συνεργασία μεταξύ των συντελεστών αποφεύγονται με την υποκατάσταση τους από την ιεραρχική δομή της επιχείρησης.
Θεωρία Εσωτερικοποίησης Όπως η βασική θεωρία κόστους συναλλαγών υποστηρίζει ότι οι επιχειρήσεις δημιουργούνται όταν αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο πραγματοποίησης συναλλαγών έτσι και οι ΠΕ δημιουργούνται όταν αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο πραγματοποιήσεις συναλλαγών ανάμεσα σε μονάδες που είναι εγκατεστημένες σε διαφορετικές χώρες. Άρα, μια επιχείρηση θα επεκταθεί στο εξωτερικό όταν οργανώνει πιο αποτελεσματικά από την αγορά τις συναλλαγές ανάμεσα σε μονάδες που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες.
Eclectic Paradigm Ο κύριος εκπρόσωπος της είναι ο Dunning. O Dunning διακρίνει 3 βασικές κατηγορίες πλεονεκτημάτων: 1. Πλεονεκτήματα αποκλειστικά κατεχόμενα από την επιχείρηση Πλεονεκτήματα τύπου Ο (Ownership-specific advantages) 2. Πλεονεκτήματα που πηγάζουν από την ενδοεπιχειρησιακή ολοκλήρωση συναλλαγών Πλεονεκτήματα Ι (Internalizakon advantages) 3. Πλεονεκτήματα εξαρτώμενα αποκλειστικά από την χώρα εγκατάστασης Πλεονεκτήματα τύπου L (Locakon-specific advantages)
Eclectic Paradigm Τυπος O: Ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα όπως τεχνολογία, διαφοροποίηση προϊόντος, δεξιότητες στο management και στο markekng. Η κατοχή πλεονεκτημάτων τύπου Ο επιτρέπει στην επιχείρηση να ανταγωνιστεί με επιτυχία σε ξένες αγορές και άρα την ωθούν στην ανάπτυξη διεθνούς δραστηριότητας. Η μορφή που θα λάβει αυτή εξαρτάται από τα πλεονεκτήματα τύπου I και L.
Eclectic Paradigm Τύπος Ι: Πλεονεκτήματα που οφείλονται στις ατέλειες αγοράς. Τα πλεονεκτήματα τύπου I καθιστούν τις ΑΞΕ και τις εξαγωγές πιο ελκυστικές από το licensing και franchising. ηλ. στην περίπτωση που υπάρχουν πλεονεκτήματα τύπου I είναι προτιμότεροι οι μη αγοραίοι τρόποι διεθνοποίησης. Η επιλογή ανάμεσα σε ΑΞΕ και εξαγωγές κρίνεται από τα πλεονεκτήματα τύπου L.
Eclectic Paradigm Τύπος L: Αναφέρονται στα εξής: - Μεγάλο κόστος μεταφοράς και εμπόδια εμπορίου - Χαμηλό κόστος εργασίας - Μεγάλη ξένη αγορά - Ευνοϊκή πολιτική αντιμετώπισης ΑΞΕ Εάν υπάρχουν πλεονεκτήματα τύπου L, τότε θα προτιμηθούν οι ΑΞΕ έναντι των εξαγωγών.
Θεωρία Μονοπωλιακής Δύναµης Κύριος εκπρόσωπος είναι ο Hymer (1976). Η κατοχή και η χρήση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων επιτρέπει την επιχείρηση-ιδιοκτήτη τους να βελτιώσει τη θέση της στην αγορά σε βάρος των ανταγωνιστών της και να αυξήσει τα κέρδη της, γεγονός το οποίο στη συνέχεια συμβάλλει στη δημιουργία νέων ή στη βελτίωση υφιστάμενων πλεονεκτημάτων και έτσι στην περαιτέρω ενδυνάμωση της θέσης της επιχείρησης στην αγορά. Επιχειρήσεις με χαμηλή ικανότητα δημιουργίας πλεονεκτημάτων είτε περιθωριοποιούνται είτε εξέρχονται από την αγορά. Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα λειτουργούν επίσης ως εμπόδια εισόδου στην αγορά.
Θεωρία Μονοπωλιακής Δύναµης Λόγω της ύπαρξης ανταγωνιστικών πλεονεκτηματων από κάποιες επιχειρήσεις, ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς ανέρχεται, οι επιχειρήσεις μεγεθύνονται αυξάνοντας τα μερίδια αγοράς τους και αποκτούν υψηλή μονοπωλιακής δύναμη (= ικανότητα μιας επιχείρησης να θέτει τιμή μεγαλύτερη από το κόστος της κατά κερδοφόρο τρόπο). ιαφορές στην κατοχή πλεονεκτημάτων δεν υπάρχουν μόνο μεταξύ επιχειρήσεων της ίδιας εθνικότητας αλλά και μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικών εθνικοτήτων. Οι επιχειρήσεις μπορούν να αυξήσουν τα κέρδη τους με το να επεκταθούν περαιτέρω σε ξένες αγορές και να απολαύσουν και τα πλεονεκτήματα τους σε σχέση με τις τοπικές επιχειρήσεις.
Θεωρία Μονοπωλιακής Δύναµης Ασφαλώς, αυτό μπορούν να το κάνουν είτε μέσω εξαγωγών, είτε μέσω licensing/franchising, είτε μέσω ΑΞΕ. Γιατί/πότε διαλέγουν ΑΞΕ αντί για licensing/franchising? Tα αύλα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα είναι πολύ δύσκολο να πουληθούν. Π.χ. Η Coca-Cola έχει κάνει ΑΞΕ σε μονάδες εμφιάλωσης σε όλο τον κόσμο αντί να κάνει licensing σε ξένες επιχειρήσεις γιατί επιθυμεί να προστατέψει την μυστική φόρμουλα παραγωγής της. Σε άλλες περιπτώσεις, τα αύλα πλεονεκτήματα μπορεί να είναι αδύνατο να πουληθούν γιατί είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθούν και να μεταφερθούν η αγορά τους είναι ατελής. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ΑΞΕ είναι καλύτετη λύση από το licensing/ franchising.
Θεωρία Μονοπωλιακής Δύναµης Γιατί/πότε διαλέγουν ΑΞΕ αντί για εξαγωγές? Στα αρχικά στάδια της μεγέθυνσης της η επιχείρηση αυξάνει το μερίδιο της στην εγχώρια αγορά μέσω συγχωνεύσεων. Ο βαθμός συγκέντρωσης και Μ στην αγορά αυξάνονται. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί στο διηνεκές καθώς απομένουν στην αγορά λίγες και ισοδύναμες ανταγωνιστικά επιχειρήσεις. Η διέξοδος είναι η επέκταση σε ξένες αγορές, όπου μια παρόμοια διαδικασία αυξανόμενης συγκέντρωσης αγοράς και ΜΔ μπορεί να ακολουθηθεί. Οι εξαγωγές δεν επιτρέπουν στον ίδιο βαθμό την αύξηση ΜΔ. Επιπλέον, οι ΑΞΕ μπορεί να προτιμούνται γιατί η εγγύτητα με τις αγορές επιτρέπει τις διαφημιστικές εκστρατείες να σχεδιάζονται σύμφωνα με τα εγχώρια χαρακτηριστικά ώστε να ισχυροποιούνται τα εμπορικά σήματα τους.
Θεωρία Μονοπωλιακής Δύναµης Ο Knickerbocker (1973) επέκτεινε τη θεωρία του Hymer. Υποστήριξε ότι σε ένα ολιγοπωλιακό περιβάλλον, οι ΑΞΕ από μια επιχείρηση προκαλούν ΑΞΕ και από άλλες μεγάλες επιχειρήσεις στον κλάδο προκειμένου να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς τους. Είναι τέτοια η φύση μιας ολιγοπωλιακής αγοράς που καμιά από τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε αυτή δεν μπορεί να αγνοήσει τι κάνουν οι άλλες επιχειρήσεις στην ίδια αγορά.
2. Προσέγγιση Σύγχρονης Βιομηχανικής Οργάνωσης
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F D F
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F D F οριακό κόστος παραγωγής: c D οριακό κόστος παραγωγής: c F > c D Οι δύο επιχειρήσεις παράγουν το ίδιο προϊόν. Αρχικά κάθε επιχείρηση παράγει και πουλάει το προϊόν της μόνο στην τοπική αγορά της χώρας προέλευσης της. Η συνάρτηση ζήτησης για το προϊόν σε κάθε χώρα είναι: P = a Q, όπου a>c D
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F D F οριακό κόστος παραγωγής: c D οριακό κόστος παραγωγής: c F > c D Η επιχείρηση D σκέφτεται να επεκταθεί στην αγορά της χώρας F. Πρέπει να αποφασίσει με ποιό τρόπο θα επεκταθεί. Οι επιλογές της είναι οι εξής: Eξαγωγές; Greenfield Investment; Διασυνοριακή Σ&Ε
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D D t 0 Χώρα F F οριακό κόστος παραγωγής: c D οριακό κόστος παραγωγής: c F > c D Εξαγωγές: Η επιχείρηση D παράγει το προϊόν στη χώρα D και το μεταφέρει και το πουλάει και στην χώρα F. Η επιχείρηση D επιβαρύνεται με ένα επιπλέον κόστος ανά μονάδα προϊόντος που εξάγει, t, που συμβολίζει το δασμό που επιβάλλει η χώρα F στα εισαγώμενα προϊόντα καθώς και το μεταφορικό κόστος.
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F D D F ορ. κόστος: c D ορ. κόστος: c D ορ. κόστος: c F > c D Greenfield Investment: Η επιχείρηση D δημιουργεί μια νέα παραγωγική μονάδα στη χώρα F, τη θυγατρική της D. H μητρική D μεταφέρει στη θυγατρική D εισροές και έτσι το ορ. κόστος της θυγατρικής είναι ίσο με το ορ. κόστος της, c D. Η επιχείρηση D επιβαρύνεται με το σταθερός κόστος εγκατάστασης δημιουργίας της νέας παραγωγικής μονάδας: f.
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Χώρα D Χώρα F D D ορ. κόστος: c D ορ. κόστος: c D Διασυνοριακή Σ&Ε: Η επιχείρηση D εξαγοράζει την F. Μεταφέρει στην θυγατρική της εισροές και έτσι το οριακό κόστος παραγωγής της θυγατρικής της γίνεται ίσο με το οριακό κόστος της μητρικής επιχείρησης, c D. Η επιχείρηση D επιβαρύνεται με το κόστος εξαγοράς της επιχείρησης F πληρώνει την τιμή εξαγοράς: A.
Υποθέσεις Υπόδειγµατος Στάδιο 1: Η επιχείρηση D αποφασίζει πω θα επεκταθεί στην χώρα F. Επιλέγει ανάμεσα σε: (i) Εξαγωγές, (ii) Greenfield Investment, (iii) Διασυνοριακή Σ&Ε. Σε περίπτωση επιλογής της Διασυνοριακής Σ&Ε, κάνει προσφορά στην επιχείρηση F της προσφέρει μια τιμή εξαγοράς Α. Η επιχείρηση F αποδέχεται ή απορρίπτει την προσφορά. Σε περίπτωση απόρριψης, η επιχείρηση D επιλέγει ανάμεσα μόνο σε (i) και (ii). Στάδιο 2: Οι δύο επιχειρήσεις αποφασίζουν (ταυτόχρονα και ανεξάρτητα) πόσο θα παράγουν για την κάθε αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται.
Βασικές Παρατηρήσεις Τα κέρδη της επιχείρησης D στη χώρα F συμβολίζονται ως εξής: - π(c D +t) με Εξαγωγές - π(c D ) f με Greenfield Investment - Π(c D ) Α με Διασυνοριακή Σ&Ε όπου π ειναι τα κέρδη της επιχείρησης με ολιγοπωλιο και Π τα κέρδη της με μονοπώλιο. Για να αποφασίσει πως θα επεκταθεί η επιχείρηση D θα πρέπει να συγκρίνει τα παραπάνω κέρδη.
Βασικές Παρατηρήσεις Όσο πιο μικρό είναι το ορ. κόστος της D σε σχέση το ορ. κόστος της F, δηλ. όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά c F c D, τόσο μεγαλύτερο είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της D. è Σε περίπτωση που οι δύο επιχειρήσεις ανταγωνίζονται στην ίδια αγορά, τότε όσο πιο μικρό είναι το είναι το ορ. κόστος της D σε σχέση το ορ. κόστος της F, τόσο μεγαλύτερο είναι το μερίδιο αγοράς και τα κέρδη της D.
Λύση Υποδείγµατος (i) Εξαγωγές Όσο μεγαλύτερο είναι το t: - τόσο μικρότερες οι πωλήσεις και τα κέρδη της D στην χώρα F - τόσο μεγαλύτερες οι πωλήσεις και τα κέρδη της F στη χώρα F (ii) Greenfield Investment Όσο μεγαλύτερο είναι το f, τόσο μικρότερα τα κέρδη της D στη χώρα F. Αν το f ξεπερνά τα έσοδα της D από τη χώρα F, πιο συγκεκριμένα, αν f > fcr = π(c D ), τότε το Greenfield Investment είναι ζημιογόνο και άρα δεν πρόκειται να επιλεχθεί σαν τρόπος επέκτασης.
Λύση Υποδείγµατος (iii) Διασυνοριακή Σ&Ε Για να αποδεχθεί η επιχείρηση F την εξαγορά, θα πρέπει το Α να ξεπερνά τα κέρδη που θα έκανε αν απέρριπτε την προσφορά. Δηλ. θα πρέπει το A να είναι μεγαλύτερο από τα κέρδη της επιχείρησης F με Εξαγωγές ή με Greenfield Investment. Άρα, η επιχείρηση D θα θέσει την A ελάχιστα πιο πάνω από τα κέρδη της επιχείρησης F αν απέρριπτε την προσφορά. Με Διασυνοριακή Σ&Ε λοιπόν η D θα έκανε μονοπωλιακά κέρδη στη χώρα F με ορ. κόστος c D που ξεπερνούν κατά πολύ τα κέρδη της ολιγοπωλιακής επιχείρησης F με ορ. κόστος c F και άρα το A. Άρα, η Διασυνοριακή Σ&Ε δεν θα είναι ποτέ ζημιογόνα.
Λύση Υποδείγµατος (a) Όταν f>fcr: Στην περίπτωση αυτή, η επιχείρηση D δεν επιλέγει να επεκταθεί με Greenfield Investment μια και μια τέτοια επένδυση είναι ζημιογόνα. Η D αποφασίζει τότε το αν θα επεκταθεί με Εξαγωγές ή με Διασυνοριακή Σ&Ε. Κατά τη λήψη της απόφασης της πρέπει να λάβει υπόψη της τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα κάθε εναλλακτικής.
Λύση Υποδείγµατος Οι Εξαγωγές έχουν δυο μειονεκτήματα σε σχέση με την Διασυνοριακή Σ&Ε: 1. Η D αντιμετωπίζει μεγαλύτερο ορ. κόστος όταν επεκτείνετε με Εξαγωγές, c D +t έναντι c D. 2. H D αντιμετωπίζει μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην αγορά της χώρας F όταν επεκτείνεται με Εξαγωγές. è H D παράγει μικρότερη ποσότητα και έχει μικρότερο μερίδιο αγοράς και μικρότερα (μεικτά) κέρδη όταν επεκτείνεται με Εξαγωγές από ότι όταν επεκτείνεται με Διασυνοριακή Εξαγορά.
Λύση Υποδείγµατος Η Διασυνοριακή Σ&Ε έχει ένα μειονέκτημα σε σχέση με τις Εξαγωγές: Η D πρέπει να πληρώσει την επιχείρηση F για να την εξαγοράσει και η τιμή αυτή θα ισούται με τα κέρδη που έχει η επιχείρηση F όταν υπάρχει ολιγοπώλιο στην αγορά και αντιμετωπίζει έναν πιο ανταγωνιστικό αντίπαλο. è Μια και τα κέρδη του μονοπωλίου ξεπερνούν τα συνολικά κέρδη του ολιγοπωλίου, η επιχείρηση D θα προτιμήσει να επεκταθεί με Διασυνοριακή Σ&Ε από ότι με Εξαγωγές.
Λύση Υποδείγµατος (b) Όταν f<fcr: Σε αυτήν την περίπτωση, η επιχείρηση D επιλέγει ανάμεσα σε (i) Εξαγωγές, (ii) Greenfield Investment, (iii) Διασυνοριακή Σ&Ε. Οι Εξαγωγές έχουν ένα μειονεκτήμα σε σχέση με Greenfield Investment: Η D αντιμετωπίζει μεγαλύτερο ορ. κόστος όταν επεκτείνετε με Εξαγωγές, c D +t έναντι c D. è H D παράγει μικρότερη ποσότητα και έχει μικρότερο μερίδιο αγοράς και μικρότερα (μεικτά) κέρδη με Εξαγωγές από ότι με Greenfield Investment.
Λύση Υποδείγµατος è Όταν το f είναι αρκετά μικρό, όταν f<f XGI <fcr, η επιχείρηση D θα προτιμήσει να επεκταθεί με Greenfield Investment αντί με Εξαγωγές. Το αντίθετο ισχύει όταν f>f XGI. Όταν λοιπόν f<f XGI <fcr, η επιχείρηση D επιλέγει ουσιαστικά ανάμεσα σε Greenfield Investment και Διασυνοριακή Σ&Ε: Η D αντιμετωπίζει το ίδιο ορ. κόστος και στις δύο περιτπώσεις. Στην μια περίπτωση επιβαρύνεται με f ενώ στην άλλη με A. Όμως στην περίπτωση της Διασυνοριακής Σ&Ε, αντιμετωπίζει λιγότερο ανταγωνισμό στη χώρα F. Επομένως, όταν f<f XGI <fcr, η επιχείρηση D αποφασίζει να επεκταθεί με Διασυνοριακή Σ&Ε.
Λύση Υποδείγµατος Όταν αντίθετα f>f XGI, η επιχείρηση D αποφασίζει αν θα επεκταθεί με Εξαγωγές ή με Διασυνοριακή Σ&Ε. Στην περίπτωση αυτή, όπως έχουμε ήδη δει, θα επιλέξει να επεκταθεί με Διασυνοριακή Σ&Ε εκτός και αν αυτό δεν είναι δυνατόν (περιορισμοί στις εξαγορές, κλπ.)
Ένταση Ανταγωνισµού Πως η ένταση του ανταγωνισμού επηρεάζει την επιλογή του τρόπου επέκτασης; Δύο κύρια μέτρα της έντασης του ανταγωνισμού στην αγορά είναι: Aριθμός των επιχειρήσεων στην αγορά Όσο πιο μεγάλος ο αριθμός των επιχειρήσεων στην αγορά, τόσο πιο έντονος ο ανταγωνισμός στην αγορά και άρα τόσο μικρότερο το μερίδιο αγοράς και τα κέρδη κάθε επιχείρησης. Διαφορά στην αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων στην αγορά Όσο πιο λίγο διαφέρουν τα οριακό κόστη των επιχειρήσεων, τόσο πιο έντονος ο ανταγωνισμός στην αγορά.
Ένταση Ανταγωνισµού Η ένταση του ανταγωνισμού στην αγορά της χώρας υποδοχής επιδρά αρνητικά στα κέρδη της επιχείρησης D. Aυτό ισχύει τόσο όταν επεκτείνεται με Εξαγωγές, όσο και όταν επεκτείνεται με Greenfield Investment ή με Διασυνοριακή Σ&Ε. Άρα, γενικότερα όσο πιο έντονος είναι ο ανταγωνισμός στη χώρα υποδοχής τόσο λιγότερα τα κίνητρα μιας επιχείρησης να επεκταθεί εκεί. Η αρνητική επίδραση της αύξησης της έντασης του ανταγωνισμού μπορεί να είναι πιο ισχυρή στην περίπτωση της Διασυνοριακής Σ&Ε και άρα να μειώνει τα κίνητρα της επιχείρησης D να επιλέξει αυτόν τον τρόπο επέκτασης.
Ένταση Ανταγωνισµού Γιατί; (i) Όταν υπάρχουν περισσότερες από μια επιχειρήσεις στη χώρα υποδοχής, η επιχείρηση D δεν λειτουργεί σαν μονοπωλητής όταν εισέρχεται με Διασυνοριακή Σ&Ε. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή υπάρχει το «business stealing effect το οποίο αναφέρεται στο γεγονός ότι όταν πραγματοποιείται η Σ&Ε, τότε οι outsiders (οι επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν στην Σ&Ε) αντιδρούν υπέρ τους με τέτοιο τρόπο που μειώνει τα κέρδη των insiders. Όσο πιο πολλές επχειρήσεις υπάρχουν στη χώρα υποδοχής τόσο πιο ισχυρό ειναι το business stealing effect που προκαλεί η Σ&Ε το οποίο μειώνει τα κίνητρα για Σ&Ε.
Ένταση Ανταγωνισµού (ii) Όσο πιο μικρή είναι η διαφορά ανάμεσα στο οριακό κόστος της επιχείρησης F και της επιχείρησης D, δηλ. όσο μικρότερη είναι η διαφορά c F c D, τόσο πιο μεγάλη είναι η τιμή εξαγοράς. Άρα, τόσο πιο ακριβή επιλογή είναι η Διασυνοριακή Σ&Ε και άρα τόσο πιο λίγα είναι τα κίνητρα για Διασυνοριακή Σ&Ε.
Απελευθέρωση Εµπορίου Ποια είναι η επίδραση της απελευθέρωσης εμπορίου στην επιλογή τρόπου επέκτασης; Ο όρος απελευθέρωση εμπορίου αναφέρεται κυρίως στη μείωση (ή και κατάργηση) των εμποδίων εμπορίου (π.χ. δασμοί), δηλ. στη μείωση του t. Πολλές φορές αναφέρεται επίσης στην αύξηση του βαθμού οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω της δημιουργίας περιφερειακών ενώσεων (π.χ., τελωνειακή ένωση), δηλ. στη μείωση του f. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί σημαντικά η απελευθέρωση εμπορίου σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής χωρών σε περιφερειακές ενώσεις, μέσω συμφωνιών στα πλαίσια διεθνών οργανισμών (WTO) καθώς και μέσω μεμονονομένων μειώσεων του προστατευτισμού (π.χ. Κίνα).
Απελευθέρωση Εµπορίου Σύμφωνα με την κυρίαρχη για χρόνια οικονομική άποψη, η απελευθέρωση εμπορίου και πιο συγκεκριμένα η μείωση του δασμού t, ενισχύει τα κίνητρα για Eξαγωγές μειώνοντας ταυτόχρονα τα κίνητρα για ΑΞΕ. Πιο συγκεκριμένα, ας υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση η οποία έχει μηδενικό οριακό κόστος παραγωγής σκέφτεται να επεκταθεί σε μια ξένη αγορά. Τα κέρδη ορίζονται με τον εξής τρόπο: - π(t) σε περίπτωση Εξαγωγών - π(0) f σε περίπτωση ΑΞΕ (Greenfield Investment) Επομένως, προκειμένου να επιλέξει τον τρόπο επέκτασης της η επιχείρηση πρέπει να ελέξει την ακόλουθη διαφορά: Δ = π(0) f - π(t)
Απελευθέρωση Εµπορίου Προφανώς, αν Δ = π(0) - f - π(t) >0, η επιχείρηση θα προτιμήσει να επεκταθεί με ΑΞΕ ενώ αν Δ= π(0) - f - π(t) <0 θα προτιμήσει να επεκταθεί με Εξαγωγές. Είναι εύκολο το να συμπεράνει κανείς ότι η διαφορά Δ= π(0) - f - π(t) αυξάνεται όταν μειώνεται το f και μειώνεται όταν μειώνεται το t. Επομένως, μια μείωση στο t λειτουργεί υπερ των Εξαγωγών και κατά των ΑΞΕ, ενώ μια μείωση στο f λειτουργεί υπέρ των ΑΞΕ. Tα παραπάνω είναι σύμφωνα με το tariff jumping κίνητρο για ΑΞΕ. Δηλ. με την άποψη που υποστηρίζει ότι ένα κίνητρο για ΑΞΕ είναι η αποφυγή των δασμών.
Απελευθέρωση Εµπορίου
Απελευθέρωση Εµπορίου Σύμφωνα λοιπόν με την κυρίαρχη οικονομική άποψη, η απελευθέρωση εμπορίου και πιο συγκεκριμένα η μείωση των δασμών θα πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση των Εξαγωγών και μείωση ΑΞΕ. Το παραπάνω δεν επιβεβαιώνεται από τα εμπειρικά δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του WTO και των Ηνωμένων Εθνών, ανάμεσα στο 1980 και 2008, οι εξαγωγές 7πλασιάστηκαν ενώ οι ΑΞΕ 30πλασιάστηκαν ενώ τόσο οι εξεγωγές όσο και οι ΑΞΕ ξεπέρασαν κατά πολύ τον αντίστοιχο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ.
Απελευθέρωση Εµπορίου Μια σειρά από πρόσφατα θεωρίες έχουν αναπτυχθεί προκειμένου να ερμηνεύσουν την θετική επίδραση που μπορεί να έχει η απελευθέρωση εμπορίου στις ΑΞΕ. Δύο από αυτές είναι οι εξής: 1. MoGa & Norman (1996) Υποθέστε ότι υπάρχουν τώρα δύο χώρες υποδοχής στις οποίες σκέφτεται να επεκταθεί η επιχείρηση με Εξαγωγές ή ΑΞΕ (Greenfield Investment). Tα κέρδη της επιχείρησης θα είναι: - 2π(t) αν επεκταθεί με Εξαγωγές και στις δύο χώρες - 2π(0) 2f αν επεκταθεί με ΑΞΕ και στις δύο χώρες - π(t) + π(0) f αν επεκταθεί με ΑΞΕ στη μια χώρα και με Εξαγωγές στην άλλη
Απελευθέρωση Εµπορίου Ας υποθέσουμε τώρα ότι οι δύο χώρες υποδοχής αποφασίζουν να μειώσουν τα μεταξύ τους εμπόδια εμπορίου (π.χ. τελωνειακή ένωση). Πιο συγκεριμένα, ας υποθέσουμε ότι ενω οι εξαγωγές από την χώρα προέλευσης στις χώρες υποδοχής επιβαρύνονται με δασμό t ενώ οι εξαγωγές ανάμεσα στις δύο χώρες υποδοχής με μικρότερο δασμό τ=0<t. Σε αυτήν την περίπτωση, η επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιήσει ΑΞΕ σε μια από τις δυο χώρες υποδοχής και από την θυγατρική της εκεί να εξάγει στην άλλη χώρα υποδοχής. Τα κέρδη της τότε θα είναι: π(0) f + π(0) Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι η επιχείρηση κάνει export-pla orm FDI.
Απελευθέρωση Εµπορίου 2. Bjorvatn (2004) Έλαβε υπόψην του την επέκταση μέσω Διασυνορικής Σ&Ε. Μια μείωση του δασμού οδηγεί σε μείωση της τιμής εξαγοράς A. Γιατί; Γιατί όταν μειώνεται ο δασμός αυξάνεται το μερίδιο αγοράς της επιχείρησης D με Εξαγωγές και άρα μειώνονονται τα κέρδη της επιχείρησης F. Με άλλα λόγια, μειώνονται τα κέρδη που θα είχε η επιχείρηση F αν απέρριπτε την προσφορά εξαγοράς. Αφού μειώνεται η τιμή εξαγοράς της, μειώνεται και το μειονέκτημα που έχει η Διασυνοριακή Σ&Ε σε σχέση με τις Εξαγωγές και άρα μπορεί να ενισχύθουν τα κίνητρα της επιχείρησης D να επεκταθεί μέσω ΑΞΕ (Διασυνοριακής Σ&Ε).
Απελευθέρωση Εµπορίου Αφού μειώνεται η τιμή εξαγοράς της, μειώνεται και το μειονέκτημα που έχει η Διασυνοριακή Σ&Ε σε σχέση με τις Εξαγωγές και άρα μπορεί να ενισχύθουν τα κίνητρα της επιχείρησης D να επεκταθεί μέσω ΑΞΕ (Διασυνοριακής Σ&Ε).
Τεχνολογικές Διαχύσεις Σύμφωνα με εμπερικά στοιχεία οι τεχνολογικές διαχύσεις είναι κυρίως τοπικές. Δηλ. λαμβάνουν χώρο ανάμεσα σε επιχειρήσεις που βρίσκονται χωροταξικά κοντά. Με άλλα λόγια είναι πιο πιθανόν να λάβουν χώρο ανάμεσα σε δύο επιχειρήσεις που βρίσκονται τοποθετημένες στην ίδια χώρα από ότι ανάμεσα σε δύο επιχειρήσεις που βρίσκονται σε άλλες χώρες. Υπενθύμιση: Η εισερχόμενη επιχείρηση D έχει καλύτερη τεχνολογία μικρότερο οριακό κόστος από την τοπική επιχείρηση στην χώρα F.
Τεχνολογικές Διαχύσεις è Είναι πιο πιθανόν η καλυτερη τεχνολογία της επιχείρησης D να διαχυθεί στην τοπική επιχείρηση F όταν η πρώτη εισέρχεται με ΑΞΕ (και άρα παράγει τοπικά) παρά όταν εισέρχεται με Εξαγωγές. Οι τεχνολογικές διαχύσεις έχουν θετική επίδραση στα κέρδη της επιχείρησης F και αρνητική στα κέρδη της επιχείρησης D μια και κάνουν πιο ανταγωνιστικό τον αντίπαλο της. è Όσο μεγαλύτερες είναι οι τεχνολογικές διαχύσεις σε μια χώρα, τόσο μικρότερα τα κίνητρα της επιχείρησης D να επεκταθεί εκεί με AΞΕ.
Τεχνολογικές Διαχύσεις Ο βαθμός των τεχνολογικών διαχύσεων στην χώρα υποδοχής μπορεί να εξαρτάται μεταξύ άλλων από: - Την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων στην χώρα υποδοχής - Την απορροφητική ικανότητα (absorpkve capacity) των τοπικών επιχειρήσεων της χώρας υποδοχής
Άλλοι Παράγοντες - Φορολόγηση - Μέγεθος Αγοράς - Κουλτούρα - Μακροοικονομικοί Παράγοντες -...