ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Φωτοτεχνία Ενότητα 6: Θάμβωση Εσωτερικών Χώρων Γεώργιος Χ. Ιωαννίδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Θάμβωση Εσωτερικών Χώρων 4
Εισαγωγή (1) Θάμβωση: η αίσθηση λόγω διαφοράς λαμπρότητας μεταξύ οπτικού πεδίου και προσαρμογής οφθαλμών. Προκαλεί: δυσφορία, μειωμένη οπτική ικανότητα ή και τα δύο. Είδη θάμβωσης: Φυσιολογική θάμβωση (disability glare) Μειωμένη οπτική εκτέλεση πράξεων και οπτική ικανότητα. Ψυχολογική θάμβωση (discomfort glare) Αίσθημα δυσφορίας αλλά δεν μειώνει την οπτική ικανότητα απαραιτήτως. 5
Εισαγωγή (2) Η θάμβωση μπορεί να είναι: Άμεση ή Ανακλώμενη. Η ψυχολογική θάμβωση είναι πιθανόν να αποτελέσει πρόβλημα Ο έλεγχος της άμεσης ψυχολογικής θάμβωσης επιτυγχάνεται με: τον έλεγχο της λαμπρότητας τους κατά την κατεύθυνση των οφθαλμών ενός παρατηρητή. 6
Εισαγωγή (3) Η Ψυχολογική Θάμβωση εξαρτάται: Από τα επίπεδα της λαμπρότητας φωτεινών πηγών. Από το είδος της δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα σε ένα εσωτερικό χώρο. Απαιτητική Δραστηριότητα Υψηλή Συγκέντρωση Yψηλή Κινητικότητα Μικρή Δυσφορία 7
Εισαγωγή (4) ΚΛΑΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Α Β C D E ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Πολύ ακριβείς οπτικές εργασίες Εργασίες με υψηλές απαιτήσεις Εργασίες με μέτριες απαιτήσεις και ανάγκη για υψηλή συγκέντρωση Εργασίες με μέτριες οπτικές απαιτήσεις και μέτριες απαιτήσεις συγκέντρωσης και συγκεκριμένος βαθμός κινητικότητας του εργαζομένου Εργασίες με χαμηλά επίπεδα οπτικών απαιτήσεων και συγκέντρωσης με εργαζόμενους κινούμενους συχνά εντός περιορισμένης περιοχής Εσωτερικοί χώροι όπου εργαζόμενοι κινούνται από το ένα μέρος στο άλλο κάνοντας εργασίες χαμηλών οπτικών απαιτήσεων. Εσωτερικοί χώροι που δεν χρησιμοποιούνται από τους ίδιους ανθρώπους. Πίνακας 1: Κλάσεις ποιότητας περιορισμού θάμβωσης κατά CIE 8
Εισαγωγή (5) Κρίσιμη ζώνη θέασης κα αντίστοιχη εκπομπής φωτιστικού εντός των οποίων τα όρια λαμπρότητας πρέπει να παρατηρηθούν 9
Σύστημα Καμπυλών Λαμπρότητας (1) Η ψυχολογική θάμβωση εκφράζεται με την βοήθεια κλάσεων ποιότητας Δίνονται συστάσεις για διάφορες εργασίες και δραστηριότητες. Χρησιμοποιούνται δύο ομάδες (σετ) καμπυλών περιορισμού της λαμπρότητας Ένα σετ για φωτιστικά με φωτεινές πλευρικές περιοχές (luminous side panels) Ένα για φωτιστικά με μόνο οριζόντιες περιοχές. 10
Σύστημα Καμπυλών Λαμπρότητας (2) 11
Τύπος Φωτιστικού (1) Φωτιστικό θεωρείται: Ότι έχει φωτεινές πλευρές εάν εκπέμπει φως από τις κατακόρυφες πλευρές του, οι οποίες έχουν ύψος μεγαλύτερο των 30 mm «Μακρόστενο» εάν ο λόγος του μήκους του προς το πλάτος του δεν είναι μικρότερος από 2 : 1 12
Τύπος Φωτιστικού (2) Ορισμός των C-επιπέδων και των γ γωνιών στις οποίες πρέπει να ελεγχθεί η λαμπρότητα ενός φωτιστικού. 13
Γωνία Προστασίας (1) Γωνίες προστασίας για διάφορους τύπους φωτιστικών 14
Γωνία Προστασίας (2) Απαιτούμενες ελάχιστες γωνίες προστασίας Εύρος μέσης λαμπρότητας kcd/m 2 Κλάση ποιότητας A B C D E Τύπος λαμπτήρα L av < 20 o o 20 < L av < 500 30 20 o o 20 10 φθορισμού σωληνωτός εκφορτίσεως υψηλής πίεσης με κώδωνα φθορίζουσας επικάλυψης ή διάχυσης υψηλής πίεσης με διαφανή L av > 500 o o 30 30 γυάλινο σωληνωτό κώδωνα πυρακτώσεως διαφανούς κώδωνα 15
Μέση Λαμπρότητα Φωτιστικού (1) A v γ A h L I A A γ A Ahcos Avsin Φαινόμενη επιφάνεια φωτιστικού 16
Διαδικασία Εφαρμογής (1) 1) Υπολογισμός μέσης λαμπρότητας για γωνίες μεταξύ 45 ο και 85 ο 2) Επιλογή κλάσης ποιότητας και Ε για νέα εγκατάσταση. 3) Επιλογή κατάλληλης καμπύλης 17
Διαδικασία Εφαρμογής (2) 4) Υπολογισμός της φ max μεταξύ του επιπέδου των ματιών και του επιπέδου των φωτιστικών για το μήκος και ύψος του δωματίου. 5) Σημείωση της οριζόντιας γραμμής στο διάγραμμα περιορισμού της θάμβωσης που αντιστοιχεί στην ευρεθείσα τιμή του λόγου a / hs. 6) Σύγκριση της λαμπρότητας του φωτιστικού με το επιλεγμένο τμήμα της καμπύλης περιορισμού. 18
CIE Unified Glare Rating System (UGR) (1) UGR 8log 0.25 2 L 10 2 Lb p Όπου: L b = λαμπρότητα περιβάλλοντος (cd / m 2 ) L = λαμπρότητα των φωτεινών τμημάτων κάθε φωτιστικού στην διεύθυνση των οφθαλμών του παρατηρητή (cd / m 2 ) ω = στερεά γωνία υπό την οποία φαίνονται τα φωτεινά τμήματα κάθε φωτιστικού από τους οφθαλμούς του παρατηρητή (Sr) p = δείκτης θέσης Guth για κάθε ξεχωριστό φωτιστικό, ο οποίος το συσχετίζει με την μετατόπιση από την γραμμή θέασης. 19
CIE Unified Glare Rating System (UGR) (2) Η L b υπολογίζεται χωρίς την παρουσία των ίδιων των πηγών θάμβωσης. Ορίζεται ως «η ομοιόμορφη λαμπρότητα του περιβάλλοντος η οποία παράγει την ίδια ένταση φωτισμού πάνω σε ένα κάθετο επίπεδο στο οφθαλμό του παρατηρητή όπως το υπό εξέταση οπτικό πεδίο μη λαμβάνοντας υπόψη τις πηγές θάμβωσης». 20
CIE Unified Glare Rating System (UGR) (3) L b E i Το UGR είναι σχετικά αναίσθητο στα λάθη υπολογισμού της L b Για παράδειγμα ένα σφάλμα +33% στην L b οδηγεί σε σφάλμα 1 μονάδας για το UGR. 21
CIE Unified Glare Rating System (UGR) (4) UGR Συνθήκες φωτισμού < 13 Δεν υπάρχει θάμβωση 13 16 Κατάλληλες συνθήκες για ακριβείς οπτικές εργασίες 16 19 Κατάλληλες συνθήκες για συνήθεις οπτικές εργασίες 19 22 Κατάλληλες συνθήκες για οπτικές εργασίες μέτριων απαιτήσεων 22 28 Κατάλληλες συνθήκες για απλές οπτικές εργασίες > 28 Ακατάλληλες συνθήκες φωτισμού για εργασία 22
Πίνακες UGR Οι πίνακες αυτοί δίνουν την υπολογισμένη UGR τιμή για έναν αριθμό συγκεκριμένων περιπτώσεων και για ένα αριθμό από τύπους φωτιστικών. 23
Καμπύλες Περιορισμού UGR (1) Το διάγραμμα καμπυλών UGR αποτελείται από 5 ευθείες γραμμές Το εύρος των λαμπροτήτων είναι σημαντικά μεγαλύτερο συγκριτικά με το αντίστοιχο της μεθόδου των καμπυλών περιορισμού. Το εύρος του δείκτη θάμβωσης εκτείνεται από 16 έως 28 με βήματα του 3. 24
Καμπύλες Περιορισμού UGR (2) Διάγραμμα καμπυλών UGR 25
1 ο Παράδειγμα 26
2 ο Παράδειγμα (1) 27
2 ο Παράδειγμα (2) 28
3 ο Παράδειγμα (1) 29
3 ο Παράδειγμα (2) 30
Τέλος Ενότητας