1 ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) 74-79 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΙΑΚΟΙΛΙΑΚΗΣ - ΚΟΛΠΙΚΗΣ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΉ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΑΔΡΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΠΡΑΠΑΣ Ν., ΠΡ ΑΠΑΣ Ι., ΒΛΑΣΣΗΣ Γ., ΑΣΠΡΟΔΙΝΗΣ Σ., ΝΙΚΟΛΕΠΟΣ Ν., Δ' Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ, ΓΠΝΘ Ιπποκράτειο Περίληψη Στην παρούσα μελέτη συγκρίναμε τα διαγνωστικά πλεονεκτήματα μεταξύ της διακοιλιακής και της κολπικής υπερηχοκαρδιογραφίας του εμβρύου. Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η χρήση της διακολπικής υπερηχοκαρδιογραφίας πλεονεκτεί της διακοιλιακής από την 1 lη έως την 18η εβδομάδα κύησης, δίνοντας τα καλύτερα αποτελέσματα μεταξύ της 14ης και της 15ης εβδομάδας κύησης. Λέξεις - κλειδιά: διακοιλιακή υπερηχοκαρδιογραφία διακολπική υπερηχοκαρδιογραφία Εισαγωγή Οι συγγενείς διαπλαστικές ανωμαλίες αποτελούν προς το παρόν την πιο συχνή αιτία περιγεννητικής θνησιμότητας 1. Για το λόγο αυτό η έρευνα έχει στραφεί στην προγεννητική διάγνωση μορφολογικών και λειτουργικών ανωμαλιών του εμβρύου. Επειδή δε οι συγγενείς διαπλαστικές ανωμαλίες της καρδιάς του εμβρύου είναι αρκετά συχνές (9% των νεογνών εκ των οποίων το 45 % πεθαίνει κατά το lo έτος της ζωής) 2, έχουν αρχίσει προσπάθειες για την καθιέρωση της υπερηχογραφίας σαν screening test για την πρώϊμη διάγνωση τέτοιων ανωμαλιών3 4 5. Υλικό και Μέθοδοι Εξετάσθηκαν 220 έγκυες γυναίκες ηλικίας κύησης από 11 έως 21 εβδομάδες με ελεύθερο ατομικό και οικογενειακό ιστορικό. Αποκλείσθηκαν από τη μελέτη έγκυες που σε προηγούμενη εγκυμοσύνη παρουσίασαν κάποια παθολογία της κύησης. Στη μελέτη μας χρησιμοποιήθηκε υπερηχογράφος Contron lac με 3,5 MHz sector κεφαλή και 5 MHz κολπική κεφαλή. Σε όλα τα περιστατικά διενεργήθηκε υπερηχογραφία σε δύο χρόνους, πρώτα με την sector κεφαλή και στη συνέχεια με την κολπική κεφαλή.
ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) 75 Εξετάσθηκαν τα ακόλουθα ανατομικά στοιχεία: 1) Δεξιός κόλπος 2) Δεξιά κοιλία 3) Αριστερός κόλπος 4) Αριστερά κοιλία 5) Πνευμονική βαλβίδα 6) Διγλώχιν βαλβίδα 7) Τριγλώχιν βαλβίδα 8) Ανιούσα αορτή 9) Μεσοκολπικό διάφραγμα 1 Ο) Μεσοκοιλιακό διάφραγμα 11) Αορτική βαλβίδα Για κάθε ένα από αυτά καθορίσθηκαν τρεις δυνατότητες υποκειμενικής εκτίμησης: καλή απεικόνιση 2 μέτρια απεικόνιση 1 κακή απεικόνιση ή απουσία αυτής Ο Το υλικό χωρίσθηκε σε τρεις ομάδες: 1) ηλικία κύησης 11 έως και 14 εβδομάδες (78 έγκυες) 2) ηλικία κύησης 15 έως και 18 εβδομάδες (94 έγκυες) 3) ηλικία κύησης 19 έως και 21 εβδομάδες (48 έγκυες) Όλες οι έγκυες της μελέτης υποβλήθηκαν σε περαιτέρω υπερηχογραφικούς ελέγχους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για 201 από αυτές παρακολουθήθηκαν τα νεογνά για 4 ημέρες. Αποτελέσματα Από την 11 η έως και την 14η εβδομάδα κύησης έχουμε καλύτερη απεικόνιση της εμβρυϊκής καρδιάς με κολπική υπερηχογραφία. Συγκεκριμένα, με τη μέθοδο αυτή έχουμε καλύτερη απεικόνιση των κοιλιών της καρδιάς και του μεσοκοιλιακού διαφράγματος (80% καλών απεικονίσεων έναντι 40-60% με την κεφαλή sector), ενώ κατά την εξέταση των βαλβίδων και των κόλπων το ποσοστό πέφτει και για τις δύο κεφαλές (Πίνακας 1). Από την 15η έως την 18η εβδομάδα κύησης τα αποτελέσματα τόσο από τη χρήση κολπικής υπερηχογραφίας όσο και της διακοιλιακής υπερηχογραφίας είναι περίπου ισοδύναμα. Μεταξύ 15ης και 16ης εβδομάδας κύησης η κολπική κεφαλή προσφέρει καλύτερη απεικόνιση από την sector όπως επί παραδείγματι στην περίπτωση του μεσοκολπικού διαφράγματος (70% καλών απεικονίσεων έναντι 30% της sector κεφαλής) (Πίνακας 2). Τέλος από την 19η έως και την 21 η εβδομάδα κύησης έχουμε άριστη απεικόνιση της εμβρυϊκής καρδιάς μόνον με τη διακοιλιακή υπερηχογραφία (100% καλών απεικονίσεων έναντι 0% της κολπικής κεφαλής) (Πίνακας 3).
7 6 ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕ ΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) Πίνακα ς 1. Ηλικία κύησης 11 έως και 14 εβδομάδ ες. (Τα αποτελέσματα εκφράζοντα ι ως επί τοις %) Κολπική Διακοιλιακή 2 1 ο 2 1 ο Αρ ιστερά κο ιλία 80 20 ο 40 ο 60 Δεξιά κοιλία 80 20 ο 20 20 60 Δεξιός κόλπος 40 40 20 40 ο 60 Αριστερός κόλπος 40 40 20 ο 40 60 Μεσοκολπικό διάφραγμα 40 20 40 20 ο 80 Μεσοκοιλιακό διάφραγ μα 80 ο 20 ο 40 60 Αορτική βαλβίδα 40 20 40 40 ο 60 Πνευμονική βαλβίδα 40 ο 60 ο 40 60 Μιτροειδής βαλβίδα 40 ο 60 40 ο 60 Τριγλώχιν βαλβίδα 40 ο 60 40 ο 60 Ανιούσα αορτή 40 ο 60 40 ο 60 Π ίνακας 2. Ηλικία κύη σης 15 έως και 18 εβδομάδες. (Τα αποτελέσματα εκφράζονται ως επί τοις%) Κολπική Διακοιλιακή 2 1 ο 2 1 ο Αριστερά κοιλία 70 ο 30 100 ο ο Δεξιά κοιλία 70 ο 30 100 ο ο Δεξιός κόλπος 30 ο 70 30 ο 70 Αριστερ ός κόλπος 30 ο 70 70 ο 30 Μεσοκολπικ ό διάφραγμα 30 30 40 60 ο 40 Μεσοκοιλιακό διάφραγμα 70 ο 30 100 ο ο Αορτική βαλβίδα 70 ο 30 100 ο ο Πνευμονική βαλβίδα 100 ο ο 100 ο ο Μιτροειδής βαλβίδα 70 ο 30 100 ο ο Τριγλώχιν βαλβίδα 70 ο 30 100 ο ο Ανιούσα αορτή 70 ο 30 100 ο ο
ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) 77 19 έως και 2 1 εβδομάδες. (Τα αποτελέσματα εκφράζονται ως επί τοις %) Πίνακας 3. Η λικία κύησης Κ ολπική Υπε ρηχογραφία Διακοιλιακ ή Υπε ρηχογραφ ία 2 1 ο 2 1 ο Αριστερά κοιλία ο ο 100 100 ο ο Δεξ ιά κοιλία ο ο 100 JOO ο ο Δεξ ιό ς κόλπος ο ο 100 100 ο ο Αριστερός κόλπος ο ο 100 100 ο ο Μ εσοκολπ ικό διάφραγμα ο ο 100 80 20 ο Μεσοκο ιλιακό διάφραγμα ο ο 100 100 ο ο Αορτική βαλβίδα ο ο 100 100 ο ο Πνευμονική βαλβίδα ο ο 100 70 30 ο Μιτροειδής βαλβίδα ο ο 100 100 ο ο Τρ ιγλώχιν βαλβίδα ο ο 100 100 ο ο Ανιούσα αορτή ο ο 100 100 ο ο Εικ. 1. Κ ολπική υπερηχογραφία σε κύηση 14 εβδομάδων. Διακρίνονται οι δύο κόλποι, οι δύο κοιλίες, τα μεσοκολπικά και μεσοχοιλιαχά διαφράγματα.
78 ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) Εικ. 2. Διακοιλιακή υπερηχογραφία σε κύηση 17 εβδομάδων. Διακρίνονται ο ι δύο κόλποι, ο ι δύο κοιλ ίες, τα μεσοκολπικά και μεσοκοιλ ιακά διαφράγματα. Εικ. 3. Διακοιλιακή υπερηχογραφία σε κύηση 21 εβδομάοων. ΔιακQίνεται το αορτικό τόξο.
ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ (MED. EDUC.) 1996: 4 (1) 79 Συζήτηση Συμπεράσματα Από τα αναφερόμενα αποτελέσματα συμπεραίνεται ότι η υπερηχο γ ραφία με την κολπική κεφαλή δίνει την ευκαιρία μιας πρώϊμης απεικόνισης της εμβρυϊκής καρδιάς. Το μεσοκοιλιακό διάφραγμα και οι κοιλίες απεικονίζονται καλώς στις περισσότερες των περιπτώσεων ήδη από την 11 η εβδομάδα κύησης. Αυτό θεωρητικά ίσως να επιτρέπει την ενδομήτρια διάγνωση διαπλαστικών ανωμαλιών της καρδιάς. Πέραν όμως της 18ης εβδομάδας κύησης μόνον με την sector κεφαλή έχουμε απεικόνιση της εμβρυϊ κής καρδιάς. Summary COMPARISON BETWEEN TRANSABDOMINAL AND V AGINAL ECHOCARDIOGRAPHY ΙΝ ΤΗΕ PRENATAL VISUALISATION OF ΤΗΕ RUDIMENTAL STRUCTURE OF ΤΗΕ EMBRYO'S HEART Prapas Ν., Prapas Ι., Asprodinis S., Nikolettos Ν., Vlassis G. Ιη the present study we have compared the diagnostic advantages of fetal transabdominal echocardiography over transvaginal echocardiography. The resu\ts suggest that the use of the transvaginal probe is more reliable in the time period between the Ι lth and the 18th "''eek of gestation, giving the best results between the 14th and the 15th week of gestation. Βιβλιογραφία 1. Young 1.0., Clark Μ.: Lethal malformations and pernatal mortality: a ten years review \Vith comparison of ethnic differences. Br. Med. J.: 1987; 295 : 89-92. 2. Hoffman J.C., Christianson R.: Congenital heart disease ίη a cohort of 19,502 births with long term follow-up. Am. J. Cardiol.: 1978; 42: 641-644. 3. Allan L.D. et al: M-Mode echocardiography in the developing human fetus. Br. Heaι-t J.: 1982; 47: 573-575. 4. Allan L.D. et al: Prenatal screening for congential heart disease. Br. Med. J.: 1986; 292: 1717-1721. 5. Cope J.A. et al: Fetal echocardiographic screening fοι- congenital heart disease. The impoι-tance of the four chamber view: Am. J. Obstet. Gynecol.: 1987; 157: 648-652.