Περίληψη Η ενδιάµεση αξιολόγηση του ΠΕΠ ΚΜ 2000-2006 (παρούσα έκθεση) εξετάζει την καταλληλότητα και επικαιρότητα της στρατηγικής του προγράµµατος και την αποτελεσµατικότητα στην υλοποίησή του µέχρι το τέλος του 2003. Τα αποτελέσµατα της ανάλυσης, τα συµπεράσµατα και οι συστάσεις από την παραπάνω εξέταση είναι περιληπτικά τα εξής: 1. εν υφίσταται ανάγκη τροποποιήσεων της στρατηγικής του προγράµµατος, όπως προκύπτει από: την ανάλυση των αποτελεσµάτων της προηγούµενης αξιολόγησης, την ανάλυση της εγκυρότητας της SWOT και της εσωτερικής και εξωτερικής συνοχής του προγράµµατος. Συγκεκριµένα: - Η ανάλυση SWOT διατηρεί σε µεγάλο βαθµό την εγκυρότητά της. Οι µικρές µεταβολές στα πληθυσµιακά µεγέθη δεν επηρεάζουν τη στρατηγική του ΠΕΠ, αν και οι αυξανόµενες τάσεις αστικοποίησης, µε πρωταρχική συµβολή της Θεσσαλονίκης, εντείνουν τις χωρικές ανισότητες. Παράλληλα παραµένουν µέτριες οι γενικές οικονοµικές επιδόσεις της περιφέρειας και οι επιδόσεις της αγοράς εργασίας κυρίως ως προς το ποσοστό απασχόλησης, την ανεργία γυναικών και την ανεργία των νέων. Αυτά είναι και τα κύρια προβλήµατα τα οποία θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους οι τυχόν αλλαγές (αναθεωρήσεις κλπ) που θα γίνουν στο Πρόγραµµα (π.χ. εντατικοποίηση των νέων επενδύσεων-µε στόχο µείωσης αυτών των ανισοτήτων). - Η λογική του προγράµµατος, όπως αντικατοπτρίζεται στους γενικούς στρατηγικούς στόχους και στους άξονες προτεραιότητας, εξακολουθεί να ισχύει και να έχει αλληλουχία. Επισηµαίνεται όµως ότι η επίτευξη των στρατηγικών στόχων που εξυπηρετεί ο άξονας προτεραιότητας 1 «Ανάδειξη του µητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης και ενθάρρυνση της καινοτοµίας και της επιχειρηµατικότητας» εξαρτάται καθοριστικά και από τις λοιπές παρεµβάσεις του ΚΠΣ και του Ταµείου Συνοχής. Επίσης η αποτελεσµατικότητα του άξονα προτεραιότητας 5 «Μείωση της ανεργίας και παροχή ίσων ευκαιριών στη γνώση και τις δεξιότητες» επηρεάζεται καθοριστικά και από άλλους παράγοντες (π.χ. διάρθρωση των τοµέων και κλάδων της οικονοµίας καθώς και της αγοράς εργασίας). - Τέλος επισηµαίνεται η δυσκολία στην υλοποίηση - και η φαινοµενική αντίφαση του εγχειρήµατος - για παράλληλη ανάδειξη του µητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα επίτευξη της ισόρροπης ανάπτυξης της Περιφέρειας Ως σύσταση που απορρέει από τα παραπάνω προτείνεται ένας µεγαλύτερος συντονισµός των παρεµβάσεων του ΠΕΠ µε τα υπόλοιπα Προγράµµατα του ΚΠΣ και διαρκής έλεγχος της συνέργιας των Μέτρων. 2. Η εξέταση του συστήµατος ποσοτικοποιηµένων δεικτών του προγράµµατος το οποίο στην πλειοψηφία του κρίνεται ως επαρκές - έδειξε ανάγκη στροφής προς περισσότερο «προγραµµατικούς» δείκτες παρά «διαχειριστικούς», ανάγκες ακριβέστερης διατύπωσης κάποιων δεικτών, ανάγκες συµπλήρωσης κενών (κυρίως όσον αφορά δείκτες αποτελέσµατος και επιπτώσεων) και ανάγκη επικαιροποίησης των τιµών συγκεκριµένων µέτρων όπου παρατηρήθηκαν αστοχίες κατά το σχεδιασµό (συνήθως υποεκτίµηση µοναδιαίου κόστους). Μερικές από τις νέες αυτές τιµές είναι 1
µάλιστα ιδιαίτερα κρίσιµες καθώς αφορούν δείκτες του αποθεµατικού επίδοσης του προγράµµατος. 3. Η εξέταση της πορείας υλοποίησης του ΠΕΠ βάσει στοιχείων ΟΠΣ µέχρι τις 30.6.2003 (ενεργοποίηση, εξειδίκευση, συµβασιοποίηση, απορρόφηση) δείχνει γενικά ικανοποιητική επίδοση. Πιο συγκεκριµένα: - Είχε ενεργοποιηθεί το 85,47% του Συνολικού Κόστους και το 88,25% της ηµόσιας απάνης του Προγράµµατος. Παρέµεναν µόνο τέσσερα µέτρα χωρίς προκηρύξεις λόγω εκκρεµούντων θεσµικών προβληµάτων (καθεστώς ενίσχυσης, µη καθορισµός τελικού δικαιούχου, κλπ). Και στις τέσσερεις περιπτώσεις τα θέµατα ήταν πέραν του ελέγχου της Ειδικής Υπηρεσίας ιαχείρισης του ΠΕΠ. Καθυστερήσεις στην έναρξη προκηρύξεων σε σχέση µε το λοιπό πρόγραµµα - παρατηρήθηκαν κυρίως στα µέτρα του άξονα 6, δηλαδή των Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (ΟΠΑΑΧ). Οι καθυστερήσεις οφείλονται στη διαδικασία εκπόνησης και έγκρισης των Επιχειρησιακών Σχεδίων και κρίνεται φυσιολογική. - Οι εντάξεις έργων ανέρχονταν στο 52,06% του Συνολικού Κόστους και το 52,57% της ηµόσιας απάνης του ΠΕΠ, ρυθµός ο οποίος κρίνεται ικανοποιητικός για το παρόν στάδιο υλοποίησης του προγράµµατος. Ο βαθµός εξειδίκευσης παρουσίαζε µεγάλη διακύµανση από Μέτρο σε Μέτρο, µε τους άξονες 1 (Ανάδειξη του Μητροπολιτικού Ρόλου της Θεσσαλονίκης και Ενθάρρυνση της Καινοτοµίας και Επιχειρηµατικότητας) και 2 (Προστασία και Ανάδειξη Περιβάλλοντος) να παρουσιάζουν τις υψηλότερες τιµές. - Περίπου το µισό από το ενταγµένο φυσικό αντικείµενο ήταν συµβασιοποιηµένο (49,4% της ηµόσιας απάνης) ανεβάζοντας έτσι το ποσοστό συµβασιοποίησης του προγράµµατος σε 24,25% του Συνολικού Κόστους και 25,99% της ηµόσιας απάνης. Ο βαθµός συµβασιοποίησης του προγράµµατος κρίνεται σχετικά µη ικανοποιητικός. Το πρόβληµα οφείλεται στους εξαιρετικά µεγάλους χρόνους που παρατηρούνται από την ένταξη των έργων µέχρι την υπογραφή των συµβάσεων κατά µέσο όρο 6,5 µήνες που προφανώς αντανακλούν έλλειψη ετοιµότητας από τη πλευρά των τελικών δικαιούχων. - Η απορρόφηση µέχρι τις 30.6.2003 ανήλθε σε 8,45% της ηµόσιας απάνης του ΠΕΠ, ποσοστό µη ικανοποιητικό για το χρονικό σηµείο στην υλοποίηση του προγράµµατος. Η υστέρηση, όσον αφορά τις πληρωµές οφείλεται κυρίως στην αργή εκκίνηση στην εκτέλεση των έργων, υπάρχουν όµως ενδείξεις ότι οι ρυθµοί είναι διαρκώς επιταχυνόµενοι, αφού από τις 30.6.2003 µέχρι 30.9.2003 (σε διάστηµα 3 µηνών) είχαν παρουσιάζει αύξηση κατά 30% και η απορρόφηση ανέρχεται σε 11,13%. Για το λόγο αυτό κρίνουµε ότι µέχρι το τέλος του έτους, η επίδοση του προγράµµατος όσον αφορά την απορρόφηση θα είναι παραπάνω από ικανοποιητική. - Τέλος, δε φαίνεται να υπάρχουν προβλήµατα συµµόρφωσης µε τον κανόνα ν+2 σε κανένα από τα τρία ταµεία του ΠΕΠ για το 2003. 4. Η αποτελεσµατικότητα υλοποίησης του προγράµµατος κρίθηκε βάσει των δεικτών πραγµατοποίησης υπολογισµένη από τα στοιχεία φυσικής υλοποίησης υποέργων του ΟΠΣ- και βάσει των τελευταίων διαθέσιµων τριµηνιαίων δελτίων (2 ου τριµήνου 2003). Σε γενικές γραµµές παρατηρείται µεγάλη διακύµανση στους βαθµούς υλοποίησης των δεικτών από µέτρο σε µέτρο, κάτι που είναι φυσιολογικό για το παρόν χρονικό σηµείο στην υλοποίηση του προγράµµατος. Όσον αφορά τους δείκτες του αποθεµατικού επίδοσης, τα ποσοστά υλοποίησης κρίνονται σε γενικές γραµµές 2
ικανοποιητικά. Μη ικανοποιητική υλοποίηση παρουσιάζουν τα προγράµµατα κατάρτισης του ΕΚΤ, η κατασκευή νέων νοσοκοµειακών κλινών, οι παρεµβάσεις εκπαίδευσης (νέες αίθουσες διδασκαλίας και βιβλιοθήκες), τα έργα Εθνικής Οδοποιίας (που δε συνδέονται άµεσα µε το Μητροπολιτικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης) και τα αποχετευτικά έργα. Από τους λοιπούς δείκτες, αξίζει να σηµειωθεί η πολύ καλή επίδοση των µέτρων της Τεχνικής Βοήθειας. 5. Σε σχέση µε την αποδοτικότητα του προγράµµατος θα πρέπει να σηµειωθεί ότι δεν υπάρχει αξιόπιστος δείκτης αποδοτικότητας για το σύνολο του προγράµµατος. Έτσι η εξέταση της αποδοτικότητας επικεντρώθηκε στην εξέταση του µοναδιαίου κόστους ανά δείκτη πραγµατοποίησης. Για λίγους από τους δείκτες ήταν δυνατή η εξαγωγή σαφών συµπερασµάτων, είτε λόγω αδυναµίας υπολογισµού του υλοποιούµενου µοναδιαίου κόστους (µη δυνατότητα διαχωρισµού του κόστους µέσα στα έργα) αλλά κυρίως λόγω αδυναµίας υπολογισµού του προγραµµατικού µοναδιαίου κόστους. Για τους δείκτες όπου η εξαγωγή συµπερασµάτων ήταν δυνατή παρατηρούνται τα εξής: - Υπάρχουν σηµαντικές υποεκτιµήσεις του προγραµµατικού µοναδιαίου κόστους στα µέτρα των ιδιωτικών επενδύσεων 1.5 (επενδύσεις καινοτοµίας στη µεταποίηση), 3.7 (τουριστικές επενδύσεις) και 4.1 (επενδύσεις στις γεωργικές εκµεταλλεύσεις). Άµεση επίπτωση αυτής της υποεκτίµησης είναι η µη δυνατότητα κάλυψης των στόχων 2006 των µέτρων αυτών µε τους υπάρχοντες πόρους. Προτείνεται µείωση των στόχων 2006 ως εξής: µέτρο 1.5 («Επιχορηγούµενα επενδυτικά σχέδια»: 87), µέτρο 3.7 («Αριθµός επιδοτούµενων επενδύσεων βάσει του Ν. 2601/98»: 28, και «Αριθµός επιδοτούµενων επενδύσεων µη υπαγόµενες στον Ν. 2601/98»: 200), και µέτρο 4.1 («Αριθµός Επενδυτικών Σχεδίων»:1790) ή η αύξηση των πόρων των µέτρων αυτών. - Υπάρχει σχετική υπερεκτίµηση του προγραµµατικού µοναδιαίου κόστους στα έργα εθνικής οδοποιίας του µέτρου 1.6 ( ιαµόρφωση της Θεσσαλονίκης σε ιεθνή Μεταφορικό Κόµβο), στα Ολοκληρωµένα Αστικά (3.8 + 3.9), και στα έργα αναδασµού. Τα δύο πρώτα ήδη υλοποιούν περισσότερο φυσικό αντικείµενο από το προγραµµατιζόµενο. - Το υλοποιούµενο µοναδιαίο κόστος ανά κύρια αίθουσα διδασκαλίας αν και δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί µε το προγραµµατικό δείχνει µία αδυναµία υλοποίησης πάνω από 380 αίθουσες, δηλαδή τουλάχιστον κατά 54% λιγότερες του στόχου 2006. Προτείνεται µείωση του στόχου 2006 σε 380 αίθουσες. - Περίπου στο προγραµµατικό τους κόστος υλοποιούνται τα έργα υποδοµών έρευνας και τα οδικά έργα (που δε σχετίζονται άµεσα µε τη Θεσσαλονίκη). 6. Σε σχέση µε τα οριζόντια θέµατα και τις αναµενόµενες επιπτώσεις από το πρόγραµµα θα πρέπει να σηµειωθούν τα εξής: - Από την υλοποίηση των έργων µέχρι 30.6.2003 είχε δηµιουργηθεί απασχόληση ισοδύναµη µε 1.393,5 ανθρωποέτη. - Στάθηκε αδύνατη µια πλήρης εκτίµηση των νέων θέσεων απασχόλησης που δηµιουργούνται από το πρόγραµµα λόγω πολλών ελλείψεων δεδοµένων από το ΟΠΣ σε σχέση µε αυτό το δείκτη (π.χ. µη ύπαρξη σχετικών δεδοµένων για τα έργα ιδιωτικών επενδύσεων). Από τα ενταγµένα έργα υπολογίζεται (βάσει των διαθέσιµων στοιχείων) ότι δηµιουργούνται 332 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης και 104 θέσεις µερικής ή εποχικής απασχόλησης. Επίσης κατά τη διάρκεια λειτουργίας των ήδη ενταγµένων Κοινωνικών οµών (µέτρο 5.1), υπολογίζεται ότι δηµιουργούνται πάνω από 800 θέσεις απασχόλησης. Εποµένως, σε γενικές 3
γραµµές, η µέχρι τώρα άµεση επίδραση του ΠΕΠ στην απασχόληση θεωρείται σηµαντική. - Όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι, όπως αποδεικνύεται από την έρευνα πεδίου που πραγµατοποιήθηκε, το µέτρο 5.1 (Ανάπτυξη Κοινωνικών Υπηρεσιών Υποστήριξης) έχει σηµαντική άµεση επίδραση στη γυναικεία απασχόληση (πάνω από το 90% των θέσεων απασχόλησης στις δοµές καταλαµβάνονται από γυναίκες) και έµµεση επίδραση στη γυναικεία απασχολησιµότητα επίδραση αφού σηµαντικός αριθµός ερωτώµενων επεσήµανε τόσο τη βελτίωση της κοινωνικής ζωής και θέσης τους όσο και σηµαντικό ελεύθερο πλέον χρόνο για αναζήτηση εργασίας. Επίσης, ανάλυση των ήδη κατατεθειµένων (και υπό διαδικασία ένταξης) έργων των µέτρων 5.2 (Ανάπτυξη Ανθρώπινων Πόρων) και 5.3 (Τοπικές Πρωτοβουλίες Απασχόλησης) έδειξε ότι η πλειοψηφία των ωφελούµενων αφορά γυναίκες. Για τις λοιπές παρεµβάσεις του ΠΕΠ δεν υπάρχουν στοιχεία αναφορικά µε την ισότητα. - Σε σχέση µε τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, θα πρέπει να σηµειωθεί κατ αρχάς ότι δεν παρατηρούνται οριστικές αρνητικές επιπτώσεις από κανένα από τα υλοποιούµενα έργα. Αντιθέτως, τα θετικά αναµενόµενα αποτελέσµατα είναι σηµαντικά και λόγω της σηµαντικής χρηµατοδοτικής προσπάθειας του προγράµµατος (σε έργα περιβάλλοντος) αλλά και λόγω της µεγάλης συνέργιάς του µε τις παρεµβάσεις του Ταµείου Συνοχής και του ΕΠΠΕΡ. - Οι επιπτώσεις από τις παρεµβάσεις ενίσχυσης του γεωργικού τοµέα (Σχέδια Βελτίωσης) αναµένονται να είναι σηµαντικές, καθώς εκτιµάται ότι η ολοκλήρωση του σχετικού µέτρου θα επιφέρει αύξηση των αγροτικών εισοδηµάτων στην Κεντρική Μακεδονία κατά 18.020.305 ετησίως, και αύξηση στη συνολική απασχόληση στις εκµεταλλεύσεις κατά 1800 ΜΑΕ. Επιχειρήθηκε τέλος µία ανάλυση τόσο των χωροθετικών επιπτώσεων από τη µέχρι σήµερα υλοποίηση του προγράµµατος όσο και η αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Σχεδίων των Ολοκληρωµένων Παρεµβάσεων (Αστικών και Αγροτικών). Θα πρέπει λοιπόν να επισηµανθούν τα εξής: - Ένα πολύ σηµαντικό µέρος του Π/Υ του προγράµµατος χωροθετείται στο Νοµό Θεσσαλονίκης, κάτι που είναι αναµενόµενο λόγω του στόχου της ανάδειξης του µητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης στα Βαλκάνια. Σηµαντικό µέρος των παρεµβάσεων κατευθύνεται σε ιανοµαρχιακά έργα. - Η κάλυψη των αναγκών της περιφέρειας µέσω των Αστικών Ολοκληρωµένων Παρεµβάσεων κρίνεται ικανοποιητική αφού τα 10 εγκεκριµένα Επιχειρησιακά Σχέδια καλύπτουν ένα συνολικό ωφελούµενο πληθυσµό 460.155 κατοίκων, που αντιστοιχεί στο 43% του συνολικού αστικού πληθυσµού της Κεντρικής Μακεδονίας. Πέντε από τα σχέδια αφορούν τη µητροπολιτική περιοχή Θεσσαλονίκης (όπου συγκεντρώνεται το 77% του συνολικού αστικού πληθυσµού) ενώ τα λοιπά αφορούν µικρότερα αστικά κέντρα. Οι περισσότερες πράξεις των σχεδίων, όπως είναι αναµενόµενο, εντάσσονται στην κατηγορία «Υποδοµές Αστικής Ανάπλασης», αφού σκοπός των Επιχειρησιακών Σχεδίων είναι σε µεγάλο βαθµό η ανάπλαση του αστικού ιστού. - Η κάλυψη των αναγκών της Περιφέρειας µέσω Ολοκληρωµένων Αγροτικών Παρεµβάσεων κρίνεται επίσης ικανοποιητική (συνυπολογίζοντας και τα ΟΠΑΑΧ του Υπουργείου Γεωργίας), τόσο όσον αφορά τη γεωγραφική κάλυψη, όσο και την πληθυσµιακή (25% του συνολικού αγροτικού πληθυσµού). Συγκεκριµένα, όλοι οι ορεινοί όγκοι της περιφέρειας καλύπτονται από ΟΠΑΑΧ µε µόνες εξαιρέσεις τις 4
περιοχές Όρβηλος-Βροντούς-Μενίκιο (Ν.Σερρών) και Όλυµπος-Κ.Όλυµπος (Ν.Πιερίας). Η ανάλυση των Επιχειρησιακών Σχεδίων έδειξε διαφορετικές χρηµατοδοτικές ανάγκες στις επιµέρους κατηγορίες παρεµβάσεων (µέτρα του άξονα 6) και εποµένως η υλοποίησή τους θα απαιτήσει τροποποίηση του Σ.Π. Τέλος, όσον αφορά τη µέχρι σήµερα πορεία υλοποίησης, θα πρέπει να σηµειωθεί η σηµαντική έλλειψη ετοιµότητας από πλευράς των τελικών δικαιούχων και κυρίως από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. 7. Η διαχείριση και η παρακολούθηση του προγράµµατος διασφαλίζονται ικανοποιητικά από το θεσµικό πλαίσιο και τις διοικητικές δοµές, µε εξαίρεση κάποια θεσµικά κενά που επηρεάζουν την εφαρµογή ορισµένων πράξεων (π.χ. ελλείψεις όσον αφορά τους τελικούς δικαιούχους για τις υποδοµές καινοτοµίας, µη εγκεκριµένο καθεστώς κρατικών ενισχύσεων για ΟΛΘ, κλπ). Όσον αφορά τις διαδικασίες υλοποίησης του προγράµµατος, οι πιο σηµαντικές καθυστερήσεις παρουσιάζονται στην περίοδο από την ένταξη ως τη συµβασιοποίηση των έργων, γεγονός που αντανακλά αδυναµίες των τελικών δικαιούχων. To δεύτερo πλέον χρονοβόρo στάδιο (από τα 4 συνολικά που εξετάστηκαν) είναι αυτό που µεσολαβεί από την κατάθεση της πρότασης µέχρι την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, γεγονός που κατά κύριο λόγο οφείλεται σε αδυναµίες ανταπόκρισης των φορέων της πρότασης στις αυξηµένες απαιτήσεις της προγραµµατικής περιόδου. Σε γενικές γραµµές, η ταχύτητα εκτέλεσης των διαφόρων σταδίων ένταξης πράξεων φαίνεται να κινείται σε χρόνους οριακά υψηλότερους από τους προτεινόµενους από τη.α. ΚΠΣ στη σχετική εγκύκλιο. Όσον αφορά τους επιτόπιους ελέγχους οι οποίοι πραγµατοποιούνται από τη.α. παρατηρείται πολύ ικανοποιητική επίδοση. Σηµαντικές αδυναµίες παρατηρούνται όµως στην εταιρική σχέση. Οι αδυναµίες αυτές εντοπίζονται: - στο συστηµατικά χαµηλό βαθµό συµµετοχής και ουσιαστικής συµβολής των ΟΤΑ, των οικονοµικών και κοινωνικών εταίρων και κυρίως των ΜΚΟ σε όλα τα στάδια προγραµµατισµού και παρακολούθησης του ΠΕΠ, και - στην έλλειψη θετικής συµβολής της εταιρικής σχέσης στην υλοποίηση ή παρακολούθηση 1. Για την αντιµετώπιση των παραπάνω προβληµάτων προτείνεται: - η λήψη αποτελεσµατικής δράσης από τη.α. ΚΠΣ ώστε να επιλυθούν άµεσα όλα τα εκκρεµή θεσµικά κενά - ακόµη µεγαλύτερη ένταση στην προσπάθεια στήριξης των φορέων υλοποίησης από την ΕΥ ΠΕΠ ή/και σε συνδυασµό µε την κεντρική διοίκηση του ΚΠΣ. 8. Όσον αφορά το αποθεµατικό επίδοσης, ικανοποιητικές κρίνονται οι επιδόσεις του προγράµµατος στο σύνολό του και συνιστάται η συµµετοχή του στην κατανοµή των πόρων του αποθεµατικού. Ειδικότερα, σε σχέση µε τα χρηµατοδοτικά κριτήρια η επίδοση του προγράµµατος είναι ικανοποιητική ως προς την απορρόφηση και εξαιρετική ως προς τη µόχλευση. Σε σχέση µε τα κριτήρια διαχείρισης, η επίδοση του προγράµµατος είναι ως προς την ποιότητα του συστήµατος παρακολούθησης από καλή έως εξαιρετική, και ως προς την ποιότητα του συστήµατος ελέγχου και του συστήµατος επιλογής πράξεων εξαιρετική. Ικανοποιητική είναι η επίδοση του προγράµµατος ως προς τους δείκτες πραγµατοποίησης (επίτευξη στόχου 2003). 1 Βάσει έρευνας πεδίου µε ερωτηµατολόγια. 5
9. Τέλος, ως προς την αναθεώρηση του Προγράµµατος οι περισσότερες τροποποιήσεις που προτείνονται από την ΕΥ κρίνονται αναγκαίες ενώ ταυτόχρονα δεν τροποποιούν ουσιωδώς τους στόχους του Προγράµµατος. Ως σηµαντικότερες κρίνονται οι εξής τροποποιήσεις: - Η πρόταση µη υλοποίησης του έργου «Σιδηροδροµική σύνδεση 6 ου Προβλήτα ΟΛΘ µε τον Εµπορευµατικό Σταθµό Θεσσαλονίκης» αν και αποδυναµώνει οριακά τους στόχους του Μέτρου 1.6 «ιαµόρφωσης της Θεσσαλονίκης σε διεθνή µεταφορικό κόµβο» είναι δεδοµένη, καθώς έχει ήδη ληφθεί η απόφαση µη εκτέλεσης του έργου από την ΕΡΓΟΣΕ. Αντ αυτού, θα πραγµατοποιηθούν κάποιες σηµειακές βελτιώσεις από ίδιους πόρους, οι οποίες µπορούν να θεωρηθούν ότι σε κάποιο βαθµό εκπληρούν τον αρχικό στόχο. - Η πρόταση τροποποίησης και ταυτόχρονα συγχώνευσης του Μέτρου1.7 «ιαµόρφωση της Θεσσαλονίκης σε θαλάσσια πύλη των Βαλκανίων» µε το Μέτρο 1.6 «ιαµόρφωση της Θεσσαλονίκης σε διεθνή µεταφορικό κόµβο», αν και αποδυναµώνει οριακά τους στόχους του Μέτρου, κρίνεται επίσης ως υποχρεωτική δεδοµένου ότι δεν κατέστη δυνατό να εγκριθεί µέχρι στιγµής το απαραίτητο καθεστώς ενίσχυσης της ΟΛΘ ΑΕ. Εξ άλλου, όπως σηµειώνεται και παραπάνω, η επίτευξη του στόχου του άξονα 1 ενισχύεται σε µεγάλο βαθµό από τις λοιπές παρεµβάσεις του ΚΠΣ και του Ταµείου Συνοχής, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την περίσσεια πόρων που έχει δηµιουργηθεί λόγω χρηµατοδότησης από εναλλακτικές πηγές έργων αρχικά προγραµµατιζόµενων από το ΠΕΠ. Σηµαντική συνέργια παρατηρείται και από την εκτέλεση έργων στο Πολεοδοµικό συγκρότηµα Θεσσαλονίκης από προγράµµατα µη συγχρηµατοδοτούµενα από Ευρωπαϊκά Ταµεία (π.χ. Ολυµπιακά έργα). Όλα αυτά τείνουν προς µία διαπίστωση ότι, παρά το γεγονός ότι σε επίπεδο σχεδιασµού του προγράµµατος δεν παρατηρούνται διαφορετικές ανάγκες που να δικαιολογούν αλλαγές στη στοχοθεσία, οι χρηµατοδοτικές επιπτώσεις από την υλοποίηση των παρεµβάσεων και η συµβολή στην επίτευξη των στόχων του ΠΕΠ από άλλες πηγές, µας οδηγούν στο συµπέρασµα ότι υπάρχει περιθώριο, και θα ήταν θεµιτή µία εντονότερη χρηµατοδοτική προσπάθεια σε περιοχές όπως η άµβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων και η ενίσχυση της αγοράς εργασίας, όπου παρατηρείται ότι τα προβλήµατα συνεχίζουν να υφίστανται µε την ίδια ή και ελαφρώς αυξηµένη ένταση. 6