ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΣΗΡΙΟ ΣΗ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΑΣΙΣΙΚΗ Σριμηνιαία Ζρευνα Α Σρίμηνο 2013 Αθήνα, Απρίλιος 2013
ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΕΡΕΤΝΑ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΡΕΤΝΑ Ιανοσάριος Μάρτιος 2013 ΠΛΗΘΤΜΟ 18 ΕΣΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ ΔΕΙΓΜΑ ΣΟ ΜΕΓΕΘΟ ΣΟΤ ΔΕΙΓΜΑΣΟ ΑΝΕΡΧΕΣΑΙ ΣΑ 1089 ΑΣΟΜΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΤΠΟ ΠΟΟΣΙΚΗ ΕΡΕΤΝΑ, ΜΕ ΣΗΛΕΦΩΝΙΚΕ ΤΝΕΝΣΕΤΞΕΙ ΚΑΙ ΧΡΗΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΤ ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟΤ ΣΤΠΙΚΟ ΣΑΣΙΣΙΚΟ ΦΑΛΜΑ +/- 2,97% 2
ΕΙΑΓΩΓΗ Δίλαη πξνθαλέο, όηη νη δείθηεο εθηίκεζεο ησλ κειινληηθώλ νηθνλνκηθώλ εμειίμεσλ δείρλνπλ ηε «ζεξκνθξαζία» ηεο νηθνλνκίαο θαη πξνβιέπνπλ ηελ αλέιημή ηεο. Έλαο δείθηεο απηνύ ηνπ ηύπνπ, είλαη θαη ν δείθηεο εκπηζηνζύλεο ηνπ θαηαλαισηή, ν νπνίνο απνηππώλεη ηηο αληηιήςεηο ησλ θαηαλαισηώλ θαη ησλ πξνζδνθηώλ ηνπο γηα ην κέιινλ. Πξηλ όκσο ζρνιηάζνπκε ζπλνπηηθά ηα επξήκαηα ηεο παξνύζαο έξεπλαο - ζπγθπξίαο, είλαη πνιύ ζεκαληηθό λα επηζεκάλνπκε γλσζηά θαη άγλσζηα ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαηαλάισζε. Σπλνπηηθά ινηπόλ κπνξνύκε λα παξαηεξήζνπκε ηα εμήο: Ζ γεληθή εηθόλα ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο εμαθνινπζεί λα κελ είλαη θαιή. Πξνθεηκέλνπ λα ζρεκαηίζεη θάπνηνο κηα αληηθεηκεληθή εηθόλα αξθεί λα ιάβεη ππ όςε ηνπ ηα ζηαηηζηηθά δεδνκέλα πνπ αθνξνύλ ζηηο αθάιππηεο επηηαγέο πνπ έρνπλ ζθξαγηζζεί ζηηο Τξάπεδεο θαη ηηο απιήξσηεο ζπλαιιαγκαηηθέο (πνπ ειάρηζηα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα κηθξνπνζά). Ακάλυπτες Επιταγές και Απλήρωτες υναλλαγματικές = Σοξικά Απόβλητα της Οικονομίας Στα 213 εκατ. ευρώ ζχει διαμορφωθεί η αξία των ακάλυπτων επιταγών ςτο χρονικό διάςτημα Ιανουάριοσ Μάρτιοσ 2013. Η πορεία για το 2013 ζχει ωσ εξήσ: 3
Γεγνλόο είλαη όηη ε εηθόλα ησλ αθάιππησλ επηηαγώλ θαη ησλ απιήξσησλ ζπλαιιαγκαηηθώλ δείρλεη ζε θάπνην βαζκό ηελ έιιεηςε ξεπζηόηεηαο πνπ αληηκεησπίδεη ε αγνξά σο απνηέιεζκα ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. 4
Πόζα δηζ. Θα πξέπεη λα δαλεηζηνύκε γηα ηα επόκελα ρξόληα; Αθαζάξηζηεο αλάγθεο δαλεηζκνύ (ζε δηζ. ) Από πνύ ζα πάξνπκε ηα ιεθηά Φξεκαηνδόηεζε* Μέρξη ην 2013 ην 6% - 6,5% ηνπ ΑΔΠ ζα θαηεπζύλεηαη γηα λα πιεξώλνπκε ηνπο ηόθνπο ησλ δαλείσλ. *Υπάξρεη κηθξή δηαθνξά ηεο ηάμεο ηνπ 1,5-2 δηζ. ην ρξόλν αλάκεζα ζηελ αλάγθε δαλεηζκνύ θαη ζηε ρξεκαηνδόηεζε θαζώο ην κλεκόλην πξνβιέπεη νξηζκέλα πξόζζεηα έζνδα από απνθξαηηθνπνηήζεηο θιπ Πεγή: Έθζεζε ΓΝΤ Σεπη. 2010 5
Ζ αλεξγία, ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2012, ζύκθσλα κε ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο Διιεληθήο Σηαηηζηηθήο Αξρήο (ΔΛ.ΣΤΑΤ), δηακνξθώζεθε ζην 26%, έλαληη 20,7% ηνπ αληίζηνηρνπ ηξηκήλνπ ηνπ 2011. Φαξαθηεξηζηηθό ησλ ζηαηηζηηθώλ ζηνηρείσλ ηεο ΔΛ.ΣΤΑΤ είλαη θαη ε πεξηθεξεηαθή δηακόξθσζε ηνπ πνζνζηνύ ηεο αλεξγίαο, όπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ αθόινπζν Πίλαθα: Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Παρατηρείται: 6
Αύμεζε ηνπ πνζνζηνύ ηεο αλεξγίαο θαηαγξάθεθε ην Γ ν ηξίκελν ηνπ 2012, ζύκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο ΔΛ.ΣΤΑΤ θαη δηακνξθώζεθε ζην 26%. Τν πνζνζηό αλεξγίαο ησλ γπλαηθώλ θζάλεη ζην 29,7%, θαη είλαη ζεκαληηθά πςειόηεξν από ησλ αλδξώλ πνπ αλέξρεηαη ζην 23,3%. Ζιηθηαθά ην πςειόηεξν πνζνζηό αλεξγίαο θαηαγξάθεηαη ζηνπο λένπο ειηθίαο από 15 έσο 24 εηώλ κε 57,8%, ελώ ζηνπο λένπο από 25 έσο 29 εηώλ θαηαγξάθεηαη πνζνζηό αλεξγίαο 39,4%. ζην 1.295.535 έθζαζαλ νη άλεξγνη ζηε ρώξα καο θαηά ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2012. Τν πνζνζηό αλεξγίαο ησλ καθξνρξόλησλ αλέξγσλ (απηνί πνπ αλαδεηνύλ εξγαζία από 12 κήλεο θαη άλσ) δηακνξθώλεηαη ζην 65,3% ηνπ ζπλόινπ ησλ αλέξγσλ. 7
Σύκθσλα κε ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο ΔΛ.ΣΤΑΤ, ε αλεξγία ζηελ Διιάδα ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2013 δηακνξθώζεθε ζην: 27,2% ηνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ, ελώ ε αλεξγία ησλ λέσλ θάησ ησλ 25 εηώλ, έθζαζε ζην 59,3%. Ο ξπζκόο κε ηνλ νπνίν απμήζεθε ε αλεξγία ζηε ρώξα καο θαηά ην ηειεπηαίν δσδεθάκελν, απμήζεθε από 21,5% ζε 27,2%. Με άιια ιόγηα, κέζα ζε έλα δσδεθάκελν ε αλεξγία απμήζεθε θαηά 5,7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο πνπ αληηζηνηρνύλ ζε 281 ρηιηάδεο επηπιένλ αλέξγνπο 8
Σύκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο ΔΛ.ΣΤΑΤ, ν ηηκάξηζκνο (Γεληθόο Γείθηεο Τηκώλ Καηαλαισηή) παξνπζίαζε κείσζε ηεο ηάμεο ηνπ 0,2% ην Μάξηην ηνπ 2013 ζε ζύγθξηζε κε ηνλ αληίζηνηρν δείθηε ηνπ Μαξηίνπ ηνπ 2012. Δμαθνινπζνύλ λα ζεκεηώλνληαη ζεκαληηθέο απμήζεηο ζε βαζηθά είδε θαη ππεξεζίεο επξείαο θαηαλάισζεο. Τν γεγνλόο απηό απεηθνλίδεηαη θαη ζηνλ πην θάησ Πίλαθα όπνπ παξνπζηάδνληαη νη θπξηόηεξεο κεηαβνιέο ηηκώλ από ηε ζύγθξηζε ησλ δεηθηώλ ησλ ηηκώλ ηνπ θαηαλαισηή. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Σεκεηώλνπκε επίζεο, όηη ν γεληθόο δείθηεο ηηκώλ θαηαλαισηή ηνπ Μαξηίνπ 2013 ζε ζύγθξηζε κε ηνλ αληίζηνηρν δείθηε ηνπ Φεβξνπαξίνπ 2013 απμήζεθε θαηά 2,5%. Παξά ηελ κεγάιε νηθνλνκηθή ύθεζε ν ηηκάξηζκνο βξίζθεηαη ζε πςειά επίπεδα θπξίσο ιόγσ ησλ απμήζεσλ ζηε ζέξκαλζε θαη ζηνλ ειεθηξηζκό. Δπίζεο, ζύκθσλα κε ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο ΔΛ.ΣΤΑΤ, από ηηο 32 βαζηθέο θαηεγνξίεο πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ, ζηηο 10 ζεκεηώζεθαλ απμήζεηο ησλ ηηκώλ ηνπο. 9
Πνζνζηό 20% ησλ πνιηηώλ δεη θάησ από ην όξην ηεο θηώρεηαο έρνληαο εηζόδεκα κηθξόηεξν ηνπ 60% ηνπ κέζνπ εζληθνύ εηζνδήκαηνο- θαη ηνλίδεηαη όηη ην πνζνζηό απηό είλαη από ηα πςειόηεξα ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ησλ 27 ρσξώλ. Γειαδή, απηό ζεκαίλεη όηη έλαο ζηνπο πέληε πνιίηεο ηεο ρώξαο καο βξίζθεηαη θάησ από ην όξην ηεο θηώρεηαο. Σεκεηώλεηαη, όηη από ην 20% εθείλσλ πνπ δνπλ ζηα όξηα ηεο θηώρεηαο, ην 33% έρεη ειηθία άλσ ησλ 65 εηώλ. Γίλεηαη αληηιεπηό, όηη ην 20% ηνπ πιεζπζκνύ ζηεξείηαη ζηνηρεησδώλ αλέζεσλ, αιιά π- πάξρνπλ επίζεο πνιιέο πεξηπηώζεηο πνιηηώλ πνπ δελ κπνξνύλ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο βαζηθέο ηνπο αλάγθεο. Σύκθσλα κε ηελ πξόζθαηε έξεπλα γηα ην εηζόδεκα θαη ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο ησλ λνηθνθπξηώλ ηεο Δζληθήο Σηαηηζηηθήο Υπεξεζίαο ηεο Διιάδνο, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ηα εηζνδήκαηα ηνπ 2006 (πξνηνύ μεζπάζεη ε νηθνλνκηθή θξίζε) θαη ρσξίο λα δηαθηλδπλεύνπκε ζεσξνύκε όηη ε ηάζε δελ άιιαμε γηα ην 2010: 838.910 λνηθνθπξηά, κε 2.190.933 κέιε, βξίζθνληαη θάησ από ην όξην ηεο θηώρηαο (νηθνγελεηαθό εηζόδεκα 12.852 επξώ εηεζίσο) Πηγή : Οη αληζόηεηεο ζηα εηζνδήκαηα είλαη κεγάιεο. Ο δείθηεο πνπ εμεηάδεη ην κεξίδην ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ πινπζηόηεξνπ 20% ηνπ πιεζπζκνύ, πξνο ην εηζόδεκα ηνπ θησρόηεξνπ 20% ηνπ πιεζπζκνύ, έρεη ηηκή ίζε κε 5. Γειαδή, απηό ζεκαίλεη όηη ην κεξίδην ηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ πινπζηόηεξνπ 20% ηνπ πιεζπζκνύ, είλαη πέληε θνξέο πςειόηεξν από ην εηζόδεκα ηνπ θησρόηεξνπ 20% ηνπ πιεζπζκνύ. 10
ρεηα. Σηελ έξεπλά καο απηή ζπκπεξηιακβάλνπκε δύν εξσηήζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ηε θηώ- θηώρεηαο. Με βάζε ηηο δύν απηέο εξσηήζεηο εθηηκήζεθε ν δείθηεο πξνζδνθώκελεο κεηαβνιήο ηεο Ζ ηηκή ηνπ δείθηε απεηθνλίδεη ηελ έληνλε απαηζηνδνμία ησλ εξσηεζέλησλ, ζρεηηθά κε ηε κεηαβνιή ηεο θηώρεηαο ζηε ρώξα καο. Ο δείθηεο ζεκείσζε κηθξή αύμεζε έλαληη ηνπ πξνεγνύκελνπ ηξηκήλνπ. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 11
Τν Α ηξίκελν ηνπ 2013, ν δείθηεο θαηαλαισηηθήο εκπηζηνζύλεο κεηώζεθε ειαθξώο ζε ζύγθξηζε κε ην Γ ηξίκελν ηνπ 2012. Γύξσ ζηα κέζα ηνπ 2012 νη πξνζδνθίεο ησλ θαηαλαισηώλ κεηώζεθαλ, αθνύ ν δείθηεο θαηαλαισηηθήο εκπηζηνζύλεο ζην Γ ηξίκελν ηνπ 2012 κεηώζεθε ζε ζύγθξηζε κε ην Β ηξίκελν ηνπ 2012. Ο δείθηεο παξνπζίαζε κηθξή αύμεζε ζην Γ ηξίκελν ηνπ 2012, όπσο θαη ζην Α ηξίκελν ηνπ 2013, γηα λα θαηαιήμεη ζηηο 26,3 κνλάδεο. Ζ ηηκή ηνπ δείθηε παξακέλεη θάησ από ηηο 50 κνλάδεο γηα ην A ηξίκελν ηνπ 2013, πνπ δείρλεη όηη νη θαηαλαισηέο παξακέλνπλ απαηζηόδνμνη. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. Όπσο δείρλεη ν Γείθηεο Δκπηζηνζύλεο Καηαλαισηή, ε εκπηζηνζύλε απμήζεθε, ε απαηζηνδνμία όκσο παξακέλεη. Ζ επηδείλσζε ηεο αλεξγίαο θαη ε αθξίβεηα ζπκβάινπλ ζηελ αγσλία θαη ην θόβν ησλ θαηαλαισηώλ. Ζ θξίζε εμαθνινπζεί λα πιήηηεη ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία ηεο ρώξαο καο. 12
Ζ εθηίκεζε ησλ εξσηεζέλησλ γηα ηελ πξνζσπηθή ηνπο νηθνλνκηθή θαηάζηαζε δείρλεη ζηαζεξή, γηα ην πξώην ηξίκελν ηνπ 2013, όπσο θαίλεηαη ζην πην θάησ δηάγξακκα: Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. Από ην πην πάλσ δηάγξακκα θαίλεηαη όηη ν δείθηεο παξακέλεη ζηαζεξόο ην Α ηξίκελν ηνπ 2013 ζε ζύγθξηζε κε ην Γ ηξίκελν ηνπ 2012, θαη νη θαηαλαισηέο παξακέλνπλ απαηζηόδνμνη γηα ηελ πξνζσπηθή ηνπο νηθνλνκηθή θαηάζηαζε. Ζ γλώκε ησλ θαηαλαισηώλ γηα ηε γεληθόηεξε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο ρώξαο καο ε- μαθνινπζεί θαη γηα ην πξώην ηξίκελν ηνπ 2013 λα είλαη απαηζηόδνμε, όπσο θαίλεηαη θαη ζην α- θόινπζν γξάθεκα: Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 13
Από ηηο απόςεηο ησλ θαηαλαισηώλ παξαηεξνύκε όηη δηαγξάθεηαη κηα κείσζε ζηηο αλακελόκελεο αγνξέο αγαζώλ. Ο δείθηεο ξνπήο πξνο θαηαλάισζε έρεη κεησζεί. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. Σπκπεξαζκαηηθά, ε ελ ιόγσ έξεπλα, θαηαγξάθεη απαηζηόδνμεο πξνζέζεηο ησλ θαηαλαισηώλ γηα θαηαλαισηηθέο δαπάλεο, ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο. Από ηα δεδνκέλα ηνπ δείθηε ηεο πξνζδνθώκελεο κεηαβνιήο ηεο αλεξγίαο, γηα ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο, πξνθύπηεη όηη νη θαηαλαισηέο αλακέλνπλ λα απμεζεί ζεκαληηθά ε αλεξγία, ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο, όπσο θαίλεηαη θαη γξαθηθά πην θάησ: Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 14
Όζνλ αθνξά ζηηο δπλαηόηεηεο απνηακίεπζεο, νη απόςεηο ησλ θαηαλαισηώλ, δείρλνπλ λα είλαη ζηαζεξέο ζηελ πξόζεζή ηνπο γηα απνηακίεπζε. Λόγσ ηνπ όηη ε ηηκή ηνπ δείθηε είλαη κηθξόηεξε ηνπ 50, ζπλερίδεηαη λα παξαηεξείηαη θάπνηα επηθπιαθηηθόηεηα, όζνλ αθνξά ζηελ πξόζεζε ησλ θαηαλαισηώλ γηα απνηακίεπζε. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. Οη θαηαλαισηέο εκθαλίδνληαη απαηζηόδνμνη γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο ρώξαο κεηά από 4 ρξόληα. Ζ ηηκή ηνπ δείθηε παξακέλεη θάησ από 50, απνηππώλνληαο ηελ απαηζηνδνμία ησλ πνιηηώλ όζνλ αθνξά ζηηο πξννπηηθέο ηεο νηθνλνκίαο, γηα ηα επόκελα 4 ρξόληα. Απηό θαίλεηαη ζην ζρήκα πνπ αθνινπζεί: Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 15
Λόγσ ησλ πην θάησ θαζνξηζηηθώλ παξαγόλησλ ηεο νηθνλνκηθήο ύθεζεο ηεο αύμεζεο ηεο αλεξγίαο ησλ ρακειώλ ακνηβώλ ηεο άηππεο απαζρόιεζεο νη εξσηεζέληεο πξνβιέπνπλ αδπλακία ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο γηα δεκηνπξγία ζέζεσλ απαζρόιεζεο. Τα εξσηήκαηα απνθαιύπηνπλ όηη νη εξσηεζέληεο εθθξάδνπλ έληνλα ηελ απαηζηόδνμε ζηάζε ηνπο, αθνύ θαη ε ηηκή ηνπ αληίζηνηρνπ δείθηε δηακνξθώλεηαη ζε πνιύ ρακειά επίπεδα (5,2). Απηό απνηππώλεηαη θαη από ην ζρήκα πνπ αθνινπζεί: Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. Οη εξσηεζέληεο είλαη έληνλα απαηζηόδνμνη, ηόζν κε ηελ αλεξγία, όζν θαη κε ηε γεληθή θαηάζηαζε ηνπ ηνκέα ηεο απαζρόιεζεο, θαη ζύκθσλα κε ηα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο βιέπνπλ κε α- παηζηνδνμία ηελ αηνκηθή ηνπο εξγαζηαθή θαηάζηαζε, όπσο δείρλεη θαη ε ηηκή ηνπ ζρεηηθνύ δείθηε. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 16
Οη ηηκέο ησλ αγαζώλ πξώηεο αλάγθεο αθνινπζνύλ απμεηηθή πνξεία θαη σο εθ ηνύηνπ απηό απνηειεί κεγάιν θόζηνο γηα ην θαιάζη ηνπ λνηθνθπξηνύ. Ζ αθξίβεηα είλαη από ηα ζεκαληηθόηεξα πξνβιήκαηα ηνπ Διιεληθνύ λνηθνθπξηνύ. Τν θόζηνο δσήο ζηε ρώξα καο παξακέλεη πςειό ζε ζρέζε κε ηα εηζνδήκαηα ησλ λνηθνθπξηώλ, όπσο έρνπλ δείμεη ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο Δπξσπατθήο Σηαηηζηηθήο Υπεξεζίαο. Με ηελ έξεπλα απηή ζπγρξόλσο δεηνύκε ηηο απόςεηο ησλ θαηαλαισηώλ γηα ην θόζηνο δσήο. Ο Δείθηεο Αληίιεςεο ηνπ Κόζηνπο Ζσήο (20,6) πνπ εθηηκήζακε δείρλεη όηη ν θαηαλαισηήο έρεη ηελ αίζζεζε πσο έρεη απμεζεί ην θόζηνο δσήο ζήκεξα ζε ζύγθξηζε κε απηό πνπ ήηαλ 12 κήλεο πξηλ. Πηγή : Σεκείσζε: ε ηηκή ηνπ δείθηε θηλείηαη από 0 έσο 100. Τηκή ηνπ δείθηε κεγαιύηεξε ηνπ 50, ππνδειώλεη ζεηηθή ζηάζε. 17
ΠΡΟΕΠΙΚΟΠΗΗ ΣΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΣΩΝ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ Σπλνπηηθά, νη δείθηεο πνπ ππνινγίζζεθαλ ζηελ παξνύζα έξεπλα ηεο θαηαλαισηηθήο εκπηζηνζύλεο, πνπ απνηππώλνπλ ηελ αληίιεςε ησλ θαηαλαισηώλ γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαζώο θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπο γηα δηάθνξα νηθνλνκηθά ζέκαηα, έρνπλ σο εμήο: Πηγή : 18
ΠΡΟΕΠΙΚΟΠΗΗ ΣΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΣΩΝ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ Σύγθξηζε ησλ δεηθηώλ εκπηζηνζύλεο θαηαλαισηή ηεο ηξέρνπζαο πεξηόδνπ (Α ηξίκελν 2013) ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2012 (Α ηξίκελν 2012). Πηγή : 19
20
ΕΠΙΛΟΓΟ Οη Έιιελεο θαηαλαισηέο αληηιακβάλνληαη ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, όπσο γίλεηαη αληηιεπηό από ηα ζηνηρεία ηεο παξνύζαο κέηξεζεο ηνπ Γείθηε Δκπηζηνζύλεο Καηαλαισηή ν νπνίνο ην πξώην ηξίκελν ηνπ 2013 παξνπζίαζε αύμεζε θαηά 1,15% ζε ζύγθξηζε κε ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2012 θαη αύμεζε (12,39%) ζε ζύγθξηζε κε ην αληίζηνηρν ηξίκελν ηνπ 2012. Ζ απαηζηνδνμία, θαη παξάιιεια ε κείσζε ηεο πξαγκαηηθήο αγνξαζηηθήο δύλακεο ησλ θαηαλαισηώλ, θαίλεηαη λα νδεγνύλ ηνπο θαηαλαισηέο ζηελ πξόβιεςε ηεο αύμεζεο ηνπ θόζηνπο δσήο. Ζ ρακειή ηηκή ηνπ Γείθηε Κόζηνπο Εσήο (20,6) ην Α ηξίκελν ηνπ 2013, δείρλεη όηη νη Έιιελεο θαηαλαισηέο ζεσξνύλ όηη ε ρώξα πεξλάεη πεξίνδν νηθνλνκηθήο θξίζεο. Τν επίπεδν απαηζηνδνμίαο είλαη ηδηαίηεξα πςειό όζνλ αθνξά ζηηο πξνζδνθώκελεο αιιαγέο ηεο πξνζσπηθήο ηνπο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο. Παξαηεξείηαη αύμεζε θαηά 1,35% ηνπ Γείθηε Πξνζδνθώκελσλ Αιιαγώλ ηεο Πξνζσπηθήο Οηθνλνκηθήο Καηάζηαζεο ην Α ηξίκελν ηνπ 2013 ζε ζύγθξηζε κε ην Γ ηξίκελν ηνπ 2012. Αξλεηηθέο είλαη νη πξνβιέςεηο ησλ θαηαλαισηώλ γηα ηελ πνξεία ηεο Ειιεληθήο Οηθνλνκίαο ηνπο πξνζερείο 12 κήλεο. Ο Γείθηεο Πξνζδνθώκελεο Οηθνλνκηθήο Καηάζηαζεο ηεο Φώξαο ηνπο Πξνζερείο 12 κήλεο δηακνξθώζεθε ζην 23,4 ην Α ηξίκελν ηνπ 2013, παξνπζηάδνληαο κηθξή αύμεζε θαηά 6,36% ζε ζύγθξηζε κε ην πξνεγνύκελν ηξίκελν. Σε όηη αθνξά ζηελ πξόβιεςε ησλ θαηαλαισηώλ γηα ηελ πνξεία ηεο αλεξγίαο ηνπο πξνζερείο 12 κήλεο, απμάλεηαη ε ηηκή ηνπ Γείθηε Πξνζδνθώκελεο Μεηαβνιήο ηεο Αλεξγίαο (14,3), θαηά 2,14% ην Α ηξίκελν ηνπ 2013 ζε ζύγθξηζε κε ην Γ ηξίκελν ηνπ 2012. Ζ εκπηζηνζύλε ησλ θαηαλαισηώλ θαη ε ςπρνινγία ηνπο ζηελ νηθνλνκία έρεη ζεκαληηθή επίπησζε, αθνύ θαζνξίδεη ηελ πνξεία ησλ δαπαλώλ ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία. Γίλεηαη αληηιεπηό από ηελ ζπλνιηθή εμέηαζε ησλ δεηθηώλ όηη νη θαηαλαισηέο πηζαλόλ λα πεξηνξίζνπλ ζεκαληηθά ηηο δαπάλεο ηνπο θαη σο εθ ηνύηνπ δελ κπνξνύκε λα πξνζδνθνύκε κηα θαιή πεξίνδν γηα ηελ θαηαλάισζε ηνπο επόκελνπο κήλεο. 21
Σε κηα ρξνληθή πεξίνδν πνπ: νη κηζζνί βαίλνπλ κεηνύκελνη ε αλεξγία θαιπάδεη θαη δηακνξθώλεηαη ζην 26% ζην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2012, κε κεγάιν ζύκα ηνπο λένπο νη ηηκέο ησλ αγαζώλ γηα νξηζκέλα αγαζά είλαη πνιύ πςειόηεξεο ζε ζύγθξηζε κε ηηο ηηκέο αληίζηνηρσλ αγαζώλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε νη θαηαλαισηέο θαη νη εξγαδόκελνη ληώζνπλ νινέλα θαη κεγαιύηεξε αλαζθάιεηα γηα ην εξγαζηαθό ηνπο κέιινλ είλαη δπλαηόλ θάησ από απηέο ηηο ζπλζήθεο λα πεξηκέλνπκε πνηέ όηη ν θαηαλαισηήο ζα εθθξάζεη ηελ αηζηνδνμία ηνπ γηα ην δηθό ηνπ κέιινλ θαη ηεο ρώξαο ηνπ; Έλαο κεγάινο αξηζκόο Διιήλσλ παξακέλεη ρσξίο εξγαζία, ελώ αξθεηνί από απηνύο δελ κπνξνύλ λα πιεξώζνπλ ηνπο ινγαξηαζκνύο ηνπο ζε θαζεκεξηλή βάζε θαη ν κηζζόο έρεη ράζεη ηελ αγνξαζηηθή ηνπ δύλακε. Ζ νηθνλνκηθή ύθεζε έρεη πνηα επεξεάζεη θάζε κνξθήο δξαζηεξηόηεηα ηνπ Έιιελα πνιίηε. Γπζηπρώο, είλαη άγλσζην ην πόζν ζα δηαξθέζεη ε βαζύηεξε ύθεζε πνπ γλώξηζε ε Διιάδα κεηά ηε κεηαπνιίηεπζε. Τα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο απηήο είλαη απνζαξξπληηθά. Οη θαηαλαισηέο δε ζεσξνύλ όηη ζα βειηησζεί ε νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο. Όηαλ νη θαηαλαισηέο ράλνπλ ην αίζζεκα ηεο αηζηνδνμίαο, ηόηε ελδερνκέλσο θάπνηνο πξέπεη λα θνβάηαη κήπσο ζηελ θνηλσλία παξαηεξεζεί ξεπζηόηεηα θάπνηαο κνξθήο ε νπνία δελ μέξνπκε πώο κπνξεί λα εμειηρζεί. Δίλαη πηα εκθαλέο όηη ε ύθεζε πνπ παξαηεξείηαη ζηελ Διιεληθή νηθνλνκία ζα εληαζεί α- θόκε πεξηζζόηεξν. Ζ θαηάζηαζε ξεπζηόηεηαο ζα ζπλερίζεη λα ππάξρεη θαη πνιύ πηζαλόλ λα πξνθαιέζεη έληνλεο θνηλσληθέο αλαζηαηώζεηο. Ζ θξίζε ελδέρεηαη λα απεηιήζεη ην θνηλσληθό ζύζηεκα ή θαη λα νδεγήζεη ζε έληνλεο θνηλσληθέο ζπξξάμεηο. 22