Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων Δ Ι Α Λ Ε Ξ Η 1.

Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων Δ Ι Α Λ Ε Ξ Η 1. Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η - Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Η Σ & Ε Ν Ν Ο Ι Α Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Σ

Διάλεξη 1 η Το περιβάλλον της επιχείρησης & έννοια της οργάνωσης Διάλεξη 1 η Το περιβάλλον της επιχείρησης Συντελεστές παραγωγής, Χαρακτηριστικά περιβάλλοντος επιχείρησης Έννοια της οργάνωσης Ορισμός Λόγοι δημιουργίας οργανώσεων Στόχοι οργάνωσης Συστημική προσέγγιση

Το περιβάλλον της επιχείρησης

Ο ΛΟΓΟΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι ανθρώπινες ανάγκες για προϊόντα & υπηρεσίες Επιχείρηση μία οικονομική μονάδα Οικονομική μονάδα: Οικονομική οντότητα στα πλαίσια της οποίας συνδυάζονται τα πάσης φύσεως παραγωγικά μέσα με βάση την οικονομική αρχή, για την παραγωγή προϊοντων/ υπηρεσιών που θα καλύψουν τις ανθρώπινες ανάγκες Συντελεστές παραγωγής (συνδυασμός & ποσοστό συμμετοχής) Οικονομική αρχή (το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τις μικρότερες δυνατόν θυσίες) Τελικό αποτέλεσμα (προϊόντα/ υπηρεσίες για ικανοποίηση αναγκών) 4

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ) Τα παρακάτω συνιστούν οικονομικές μονάδες? Πανεπιστήμιο Ίδρυμα Οικογένεια 5

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Έδαφος Έδαφος- υπέδαφος, τοποθεσία, πρώτες ύλες, θαλάσσιος & εναέριος χώρος, δάση Εργασία ανθρώπινες πνευματικές & σωματικές προσπάθειες, σύνολο των ικανοτήτων του ανθρώπου Κεφάλαιο Κτίρια, μηχανήματα, εργαλεία, μεταφορικά μέσα, χρήμα Παραγωγικό μέσο που και το ίδιο έχει παραχθεί (παράγωγος συντελεστής) Κάθε παραγωγική διαδικασία στην οποία το ποσοστό συμμετοχής του συντελεστή "κεφάλαιο" είναι το μεγαλύτερο εντάσεως κεφαλαίου Όταν το ποσοστό συμμετοχής του συντελεστή "εργασία" είναι το μεγαλύτερο στην παραγωγική διαδικασία, τότε η παραγωγική διαδικασία είναι εντάσεως εργασίας. 6

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΣΥΝ.) Επιχειρηματικότητα ικανότητα που διαθέτουν ορισμένα άτομα να οργανώνουν & συνδυάζουν αρμονικά τους τρεις προηγούμενους παραγωγικούς συντελεστές για την παραγωγή αγαθών. Επιχειρηματίας: αυτός που συλλαμβάνει την επιχειρηματική ιδέα, παίρνει τις βασικές αποφάσεις για την ίδρυση, χρηματοδότηση & λειτουργία των επιχειρήσεων & αναλαμβάνει τους οικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με τη λειτουργία τους. 7

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΣΥΝ.) Τεχνολογία σύνολο των επιστημονικών γνώσεων, των αποτελεσμάτων της εφαρμοσμένης έρευνας & των συστηματοποιημένων εμπειριών που εφαρμόζονται στην παραγωγή. Τεχνογνωσία (know-how) : Η γνώση & η ικανότητα χρήσης της τεχνολογίας παράγεται κυρίως από τις οικονομικά προηγμένες χώρες, η κατοχή της θεωρείται ότι δημιουργεί συγκριτικό πλεονέκτημα άρα στις χώρες που την παράγουν, τη χρησιμοποιούν & τη διαθέτουν σε άλλες χώρες. 8

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΡΧΗ Βασική αρχή οικονομικής θεωρίας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τις μικρότερες δυνατόν θυσίες Επιτυγχάνεται: Μεγιστοποίηση αποτελέσματος: με δεδομένα μέσα επίτευξη όσο το δυνατόν καλύτερου αποτελέσματος ή Ελαχιστοποίηση μέσων: επίτευξη δεδομένου αποτελέσματος με όσο το δυνατόν λιγότερα μέσα 9

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Περιβάλλον: οτιδήποτε βρίσκεται έξω από αυτήν (?) Ανάγκη να περιορισθεί σε ότι βρίσκεται εκτός επηρεάζει ή μπορεί να επηρεάσει το σύνολο ή μέρος αυτής. Η αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης εξαρτάται από τις σχέσεις που αναπτύσσει με το περιβάλλον της Ποια η διαπραγματευτική της δύναμη Ποια η δυνατότητα να αξιοποίησει ευκαιρίες του περιβάλλοντος Ποια η δυνατότητα να αντιμετωπίσει απειλές 14

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Γενικό περιβάλλον >> Μάκρο- περιβάλλον Ειδικό περιβάλλον >> κλαδικό με ανάλυση σε 5 δυνάμεις ανταγωνισμού 15

ΕΠΙΠΕΔΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μακρο- περιβάλλον Κλάδος Ανταγωνιστές & αγορά Επιχείρηση 16

ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Αναλυθούν & κατανοηθούν οι τάσεις που επηρεάζουν τον κλάδο Αξιολογηθούν οι ανταγωνιστικές πιέσεις που καθορίζουν την κερδοφορία των επιχειρήσεων του κλάδου Εντοπιστούν τμήματα της αγοράς που έχουν προοπτική Εντοπιστούν κενά στην αγορά ή στις καταναλωτικές ανάγκες 17

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 18 ΜΑΚΡΟ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Δημογραφικά Γενικές οικονομικές συνθήκες Κλάδος & περιβάλλον ανταγωνισμού Παγκόσμιοι παράγοντες προμηθευτές υποκατάστατα Φυσικό περιβάλλον ανταγωνιστές ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ αγοραστές Κοινωνικοί παράγοντες Πολιτικοί & θεσμικοί & νομικοί παράγοντες νεοεισερχόμενοι Τεχνολογικοί παράγοντες Source: Adopted from Thompson et al. (2012): 99. 18

ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΑΚΡΟ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Βασικοί παράγοντες: Political Economic Social Technological Environment (natural) Legal Demographic Global PEST Analysis PESTEL Analysis PEST- DG Analysis 19

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ PESTEL Κατανοηθούν οι κύριες τάσεις των αλλαγών του κλάδου Κατανοηθούν οι επιπτώσεις στον κλάδο, τις αγορές, τις επιχειρήσεις Εκτιμηθούν οι μελλοντικές επιπτώσεις Αναλυθεί ο συνδυασμός παραγόντων & το αποτέλεσμά τους 20

PEST- DG + ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πολιτικοί & θεσμικοί παράγοντες Κοινωνικές δυνάμεις Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία Νόμοι προστασίας περιβάλλοντος Φορολογία Ειδικά κίνητρα Κανονισμοί εξωτερικού εμπορίου Κυβερνητική σταθερότητα Νομοθεσία προσλήψεων & προαγωγών Τεχνολογικοί παράγοντες Οικονομικές συνθήκες Ακαθάριστο εθνικό προϊόν επιτόκια Προσφορά Χρήματος πληθωριστικές τάσεις Επίπεδο ανεργίας Έλεγχοι Μισθών / Τιμών Αποσβέσεις Διαθεσιμότητα & κόστος ενέργειας Διανομή του Εισοδήματος Αλλαγές στο lifestyle Καριέρα Καταναλωτική συμπεριφορά Κινητικότητα Κουλτούρα Παγκόσμιες δυνάμεις Πολιτικά γεγονότα Νέες διεθνείς αγορές Υπάρχουσες αγορές που αλλάζουν Η διεθνής πολιτική Χαρακτηριστικά των διεθνών αγορών Δημογραφικά Αλλαγές στην τεχνολογία επικοινωνιών Εθνικές δαπάνες για Ε & Α Ρυθμός αύξησης πληθυσμού κόστος της βιομηχανικής Ε & Α Ηλικιακή κατανομή πληθυσμού Φυσικό περιβάλλον Έμφαση στις τεχνολογικές προσπάθειες Γεννητικότητα Προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας Εκτιμώμενη μέση διάρκεια ζωής Νέα προϊόντα Γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού Καιρός & κλίμα Πρόοδος στη μεταφορά τεχνολογίας Κατανομή του εισοδήματος σε Κλιματική αλλαγή από την παραγωγή στην αγορά όλο τον πληθυσμό Έλλειψη νερού Βελτίωση της παραγωγικότητας με αυτοματοποίηση Source; Thmopson et al. (2012); Papadakis (2002). 21

ΜΑΚΡΟ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Παράγοντες που επηρεάζουν τους διάφορους κλάδους με διαφορετικούς τρόπους & σε διαφορετικό βαθμό. Π.χ. Είσοδος Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001 Επίδραση σε: Κλάδο λιανικής Ναυτιλιακή βιομηχανία Οι επιχειρήσεις πρέπει να εντοπίζουν τους παράγοντες που είναι στρατηγικά πιο σημαντικοί για αυτές. 22

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ PESTEL Εταιρείες συμβούλων & εμπειρογνώμονες Κλαδικές ενώσεις & οργανώσεις επιχειρήσεων Ερευνητικά κέντρα Έρευνες & πρωτογενή δεδομένα Μελέτες & εκθέσεις (για επενδύσεις, ανταγωνισμό, κ.α.) Επιχειρηματικός τύπος Εθνική & Διεθνής Βιβλιογραφία 23

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 24 ΜΑΚΡΟ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ δημογραφικά Γενικές οικονομικές συνθήκες Κλάδος & περιβάλλον ανταγωνισμού Παγκόσμιοι παράγοντες προμηθευτές υποκατάστατα Φυσικό περιβάλλον ανταγωνιστές ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ αγοραστές Κοινωνικοί παράγοντες Πολιτικοί & θεσμικοί & νομικοί παράγοντες νεοεισερχόμενοι Τεχνολογικοί παράγοντες Source: Adopted from Thompson et al. (2012): 99. 24

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ»/«ΑΓΟΡΑΣ» «βιομηχανία» (κλάδος): μία ομάδα εταιριών/επιχειρήσεων οι οποίες προσφέρουν προϊόντα ή υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό υποκατάστασης. Π.χ. ναυτιλιακή βιομηχανία «αγορά»: ένα συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία που προσφέρεται από εταιρίες/επιχειρήσεις της συγκεκριμένης «βιομηχανίας». Π.χ. αγορά δεξαμενοπλοίων για μεταφορά πετρελαίου 25

ΜΙΚΡΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αναφερόμαστε στο περιβάλλον (δομή) της «βιομηχανίας» (κλάδου) Τα βασικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν την κερδοφορία μίας βιομηχανίας είναι: Η αξία που προϊόντος στους καταναλωτές Η ένταση του ανταγωνισμού Η διαπραγματευτική δύναμη μεταξύ παραγωγών & προμηθευτών Σημασία έχει και ο κύκλος ζωής του κλάδου 26

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΕΛΑΤΩΝ & ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΖΩΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΠΑΡΑΚΜΗ Πελάτες Λίγοι Αυξανόμενοι Κορεσμός Μείωση πελατών Ανταγωνισμός Λίγοι Νέοι ανταγωνιστές Μάχη μεριδίων αγοράς Μη διαφοροποιημένα προϊόντα Ακολουθεί διαφοροποίηση Πιθανώς πολλοί Δυσκολία απόκτησης μεριδίου αγοράς Έμφαση σε μείωση κόστους Έξοδος κάποιων ανταγωνιστών Επιλεκτική διανομή 27

ΔΟΜΗ ΚΛΑΔΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τέλειος ανταγωνισμός Ολιγοπώλιο Διοπώλιο Μονοπώλιο Συγκέντρωση Concentration Πολλές επιχ. Λίγες επιχ. 2 επιχειρήσεις 1 επιχείρηση Εμπόδια Eισόδου- Εξόδου Entry & Exit Barriers Απουσία εμποδίων Σημαντικά εμπόδια Υψηλά Διαφοροποίηση Product Differentiation Ομογενή προϊόντα Δυνατότητα για διαφοροποίηση Πληροφόρηση Information Τέλεια ροή πληροφοριών Ατελής ροή- μη διαθεσιμότητα πληροφοριών Πηγή: Grant M.R. (2005), Contemporary Strategy Analysis, Fifth Edition, BLACKWELL PUBLISHING, MA. 28

2.ΤΥΠΟΙ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Μοντέλο 5 δυνάμεων ανταγωνισμού (M. Porter) Source of picture: http://trilithonpartners.com/?p=327 29

ΜΟΝΤΕΛΟ 5 ΔΥΝΑΜΕΩΝ PORTER ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΜΗ- ΘΕΥΤΕΣ Ανταγωνισμός μεταξύ επιχειρήσεων που πουλούν ίδια προϊόντα/ υπηρεσίες Ανταγωνιστικές δυνάμεις από άλλες επιχειρήσεις του κλάδου ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ Source: Adopted from Thompson et al. (2012): 103. ΕΙΣΟΔΟΣ ΝΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 30

ΜΟΝΤΕΛΟ PORTER ΝΕΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ Οικονομίες κλίμακας Απαιτήσεις σε κεφάλαια Κοστολογικά πλεονεκτήματα Διαφοροποίηση προϊόντος Πρόσβαση σε κανάλια διανομής Νομικοί περιορισμοί Φόβος αντίδρασης από υπάρχουσες επιχειρήσεις Από διαφάνειες μαθήματος Στρατηγικής Επιχειρήσεων, Ι. Θεοτοκάς & Ι. Λαγούδης ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ρυθμός ανάπτυξης αγοράς Χαρακτηριστικά ανταγωνιστών Υψηλά σταθερά κόστη και οικονομίες κλίμακας Προσπάθειες για αύξηση μεριδίου αγοράς Έλλειψη διαφοροποίησης προϊόντων Υψηλά εμπόδια εξόδου ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ Αριθμός προμηθευτών Μέγεθος αγοραστή Κόστος της εταιρίας Ευαισθησία αγοραστών στη τιμή Χαρακτηριστικά προϊόντος Δυνατότητα κάθετης ολοκλήρωσης αγοραστών προς τα πίσω Αριθμός προμηθευτών Μέγεθος αγοραστή Διαφοροποίηση προϊόντων προμηθευτή Δυνατότητα υποκατάστασης προϊόντων προμηθευτών Δυνατότητα κάθετης ολοκλήρωσης προμηθευτών προς τα εμπρός ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ Ύπαρξη υποκατάστατων Επίδραση τιμής Τάση καταναλωτών προς υποκατάστατα Πηγή: Β.Μ. Παπαδάκης, (2002), Στρατηγική Των Επιχειρήσεων, Δ Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ε. ΜΠΕΝΟΥ, Αθήνα. 31

2.ΤΥΠΟΙ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Υψηλά κέρδη στον κλάδο σχετίζονται με: Αδύναμους προμηθευτές Αδύναμους αγοραστές Υψηλά εμπόδια εισόδου Λιγότερες ευκαιρίες για υποκατάστατα Περιορισμένο ανταγωνισμό Χαμηλά κέρδη στον κλάδο σχετίζονται με: Δυνατούς προμηθευτές Δυνατούς αγοραστές Χαμηλά εμπόδια εισόδου Περισσότερες ευκαιρίες για υποκατάστατα Έντονο ανταγωνισμό 32

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΜΙΚΡΟ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ανταγωνισμός μεταξύ ανταγωνιστών Νεοεισερχόμενοι Υποκατάστατα Προμηθευτές Αγοραστές Ποιοι είναι οι πιο ισχυροί μου ανταγωνιστές? Πώς συγκρίνομαι σε σχέση με τους πιο ισχυρούς μου ανταγωνιστές? Υπάρχει τρόπος να μειώσω τον ανταγωνισμό στην αγορά? Ποιές είναι οι πηγές από όπου αντλούν δύναμη οι ανταγωνιστές μου? Ποιος θα ήθελε να εισέλθει στην αγορά, & γιατί? Πώς θα αντιδρούσα αν κάποιος εισερχόταν στην αγορά? Πώς θα μπορούσα να αποθαρρύνω ένα πιθανό ανταγωνιστή? Πώς μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στα πλεονεκτήματά μου ένας πιθανός ανταγωνιστής? Εάν δεν υπήρχε το προϊόν μου, πώς θα ικανοποιούσαν την ανάγκη τους οι πελάτες μου? Υπάρχουν φθηνότερα ή καλύτερα εναλλακτικά προϊόντα? Προσπαθεί κάποιος να πείσει τους πελάτες μου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους διαφορετικά? Ποιοι πιθανοί ανταγωνιστές θα ήθελαν να κλέψουν τους πελάτες μου? Μήπως πρέπει να συμμαχήσω με κάποιο προμηθευτή? Είναι αυτός ο προμηθευτής κρίσιμος για μένα? Είναι το προϊόν αυτού του προμηθευτή κρίσιμο για την επιτυχία μου? Μπορεί ο προμηθευτής να περάσει το σχετικό κόστος σε μένα? Πόσο κρίσιμος είμαι για τους πελάτες μου? Πόσο κρίσιμοι είναι οι πελάτες μου για μένα? Πόσες εναλλακτικές είναι διαθέσιμες στους πελάτες μου? Θα επωφεληθώ εάν συμμαχήσω με κάποιον πελάτη? 33

2. ΜΟΝΤΕΛΟ 6 ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΜΗ- ΘΕΥΤΕΣ Rivalry among competing sellers Competitive pressures coming from other firms in the industry ΑΓΟΡΑΣΤΕΣ Source: Adopted from Thompson et al. (2012): 103. ΕΙΣΟΔΟΣ ΝΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 34

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ορισμός: όταν το ένα χρειάζεται το άλλο για να λειτουργήσει ή να λειτουργήσει καλύτερα Ζήτηση: όταν η ζήτηση για το προϊόν μιας επιχείρησης αυξάνει, αυξάνει & η ζήτηση για τα συμπληρωματικά του προϊόντα Τεχνολογία: οι τεχνολογικές επιδράσεις έχουν σημαντικές αλλαγές στα υπάρχοντα προϊόντα 35

3. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΣΕ ΑΛΛΑΓΗ Θετικές αλλαγές στις 5 ανταγωνιστικές δυνάμεις μπορεί να συνιστούν ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Αρνητικές αλλαγές μπορεί να αντιπροσωπεύουν ΑΠΕΙΛΕΣ για τις επιχειρήσεις. 36

5. ΠΙΘΑΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ Ανάγκη για πληροφόρηση σχετικά με: Στρατηγικές ανταγωνιστών Πρόσφατες κινήσεις & ανακοινώσεις Οικονομική κατάσταση Δυνάμεις & Αδυναμίες Στυλ ηγεσίας & μάνατζμεντ των στελεχών των ανταγωνιστών «Competitive intelligence» Από πού αντλούνται οι πληροφορίες: - Ανακοινώσεις στον τύπο - Επίσημη ιστοσελίδα - Ετήσιες εκθέσεις 37

ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ Σχετικοί με τεχνολογία Ερευνητική εμπειρία, ικανότητα καινοτομίας, εμπειρία σε συγκεκριμένη τεχνολογία κ.α. Σχετικοί με την παραγωγή Χαμηλό κόστος, ποιότητα, αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων, πρόσβαση σε παραγωγικούς εργαζόμενους κ.α. Σχετικοί με τη διανομή Δίκτυο διανομής, χώροι διανομής, χαμηλό κόστος διανομής, έγκαιρη παράδοση κ.α. Σχετικοί με το μάρκετινγκ Εκπαιδευμένοι πωλητές, ακρίβεια στην εκτέλεση των παραγγελιών κ.α. Σχετικοί με τις ικανότητες Ανώτερα ταλέντα, τεχνογνωσία ποιοτικού ελέγχου, εμπειρία στο σχεδιασμό κ.α. Οργανωτικές ικανότητες Ανώτερα πληροφοριακά συστήματα, ικανότητα γρήγορης ανταπόκρισης, διοικητική τεχνογνωσία κ.α. Άλλοι παράγοντες Φήμη, πρόσβαση σε χρηματοδότηση κ.α. Πηγή: Α. Thompson, A.J. Strickland III (1996), Strategic Management, Irwin. 38

7. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΑ ΚΕΡΔΗ (CONT.) Εάν η επιχείρηση συμπεράνει ότι η προοπτική της για ελκυστικά κέρδη είναι: Πάνω από το μέσο όρο του κλάδου ο κλάδος είναι κατά βάση ελκυστικός για αυτή την επιχείρηση Κάτω από το μέσο όρο του κλάδου ο κλάδος είναι κατά βάση μη ελκυστικός για αυτή την επιχείριση 39

ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Εμπόδια εισόδου Λίγα Πολλά Χαμηλή Ελκυστικότητα Διαπραγματευτική θέση προμηθευτών Ισχυρή Αδύναμη Διαπραγματευτική θέση αγοραστών Ισχυρή Αδύναμη Απειλή από υποκατάστατα προϊόντα Μεγάλη Μικρή Ένταση ανταγωνισμού Μεγάλη Μικρή Υψηλή Ελκυστικότητα 40

Η έννοια της οργάνωσης

ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ «μια διακριτή κοινωνική οντότητα (σύνολο ανθρώπων) η οποία μέσω της διαίρεσης της εργασίας, δομών, συστημάτων & εργαλείων επιδιώκει την επίτευξη σκοπών με μια δεδομένη χρονική διάρκεια» 42

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΡΙΣΜΟΥ Άνθρωποι Σκοποί Διαίρεση εργασίας, δομές, συστήματα, σχέδια Χρονική διάρκεια Σύνορα 43

ΛΟΓΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ Γιατί κάθε άνθρωπος δεν ικανοποιεί μόνος τις ανάγκες του? Οι οργανώσεις (επιχειρήσεις- οργανισμοί- ενώσεις) δημιουργούνται για να επιτυγχάνουν σκοπούς & στόχους που συνδέονται με την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών. 44

ΛΟΓΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ 1. Διαίρεση της εργασίας- εξειδίκευση 2. Μη διαίρεση των συντελεστών παραγωγής 3. Οικονομίες κλίμακας 4. Συνέργεια- συνένωση δυνάμεων 5. Ικανοποίηση αναγκών 6. Κόστος συναλλαγής 45

>> ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ Γιατί ο άνθρωπος δεν κατασκευάζει μόνος του το αυτοκίνητό του? Η ένωση των ανθρώπων σε οργανώσεις επιτρέπει τη διαίρεση του έργου & την εξειδίκευση Η διαίρεση του έργου κατασκευής ενός αυτοκινήτου σε χιλιάδες επιμέρους εργασίες επιτρέπει την εξειδίκευση & συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα της εργασίας του ανθρώπου. Εξειδίκευση: ο άνθρωπος επαναλαμβάνει περισσότερες φορές την ίδια εργασία η εμπειρία αυξάνει τις δεξιότητές του 46

>> ΜΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Το κόστος κατασκευής αυτοκινήτου από 1 άνθρωπο είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι σε 1 βιομηχανία. Διότι αυτή διαθέτει μηχανήματα με τεράστιες δυνατότητες εκτέλεσης εργασιών & μαζικής παραγωγής Οι οργανώσεις υπάρχουν διότι υπάρχει αδυναμία διαίρεσης των παραγωγικών συντελεστών Π.χ ένας καθηγητής παραδίδει ταυτόχρονα μάθημα σε 10 μαθητές Αδύνατο να διαιρεθεί σε 10 μέρη για να διδάξει κάθε μαθητή με το ίδιο κόστος & στις ίδιες συνθήκες 47

>> ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Οι οργανώσεις επιτυγχάνουν πιο αποτελεσματική αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής λόγω της επίτευξης οικονομιών κλίμακας Διότι, λόγω της μεγάλης ποσότητας εργασιών/ παραγωγής προϊόντων ή υπηρεσιών έχουμε εξοικονόμηση πόρων Π.χ. το κόστος μίσθωσης φύλακα σε σχολείο με 100 ή 200 μαθητές 48

>> ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ- ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Οργάνωση = συνένωση δυνάμεων περισσότερων ανθρώπων δημιουργία συνέργειας Συνέργεια: η ολότητα είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών της 1+1=3 Π.χ. ο ρόλος του συνδικαλισμού 49

>> ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ Πολλές από τις ανθρώπινες ανάγκες ικανοποιούνται ουσιαστικά με τη συμμετοχή του ατόμου σε κοινωνικές οργανώσεις Ποιες ανάγκες??? Αναγνώριση, επιτυχία, κύρος, εκτίμηση, σεβασμός, κ.α. 50

>> ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ Συχνά χρειάζεται συντονισμός δραστηριοτήτων, προσαρμογή & συνεργασία δραστηριοτήτων διαφόρων ατόμων για να επιτευχθεί ένα έργο Π.χ. κάθε δήμος να είχε δική του αστυνομία & για διαδημοτικά ζητήματα να υπάρχει συντονισμός Δημιουργείται κόστος που προκύπτει από: Χρόνο, προσπάθειες, πληροφορίες, συζητήσεις, επικοινωνία διαπραγματεύσεις, συμφωνίες & συμβάσεις, κ.α. 51

ΛΟΓΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (ΣΥΝΟΨΗ) Οι λόγοι δημιουργίας οργανώσεων συνδέονται με: Την αποτελεσματικότερη ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου, καθώς οι άνθρωποι επιτυγχάνουν ικανοποίηση αναγκών με μικρότερες «θυσίες». 52

ΣΤΟΧΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Στόχος οργάνωσης: Μια επιθυμητή κατάσταση στην οποία επιδιώκει να φθάσει ή ένα αποτέλεσμα προς επίτευξη Θεσμικοί Γενικοί & μη συγκεκριμένοι στόχοι που συνθέτουν την αποστολή της οργάνωσης στα πλαίσια του περιβάλλοντός της Λειτουργικοί Συγκεκριμένοι στόχοι που συνδέονται με επιδιωκόμενα αποτελέσματα 53

ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Εκφράζουν το βασικό καθήκον της οργάνωσης & δικαιολογούν το δικαίωμα της δημιουργίας τους 54

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Στόχοι συγκεκριμένων αποτελεσμάτων: Στα συνολικά μεγέθη της οργάνωσης Κέρδη, ρυθμοί ανάπτυξης, κύκλος εργασιών, αποδοτικότητα επενδυμένων κεφαλαίων, φήμη, κ.α. Στην αγορά Μερίδιο αγοράς, δίκτυο πωλήσεων, κ.α. Στην παραγωγή Ποιότητα προϊόντων, κόστος παραγωγής, παραγωγικότητα εργασίας, κ.α. Στους ανθρώπους Ικανοποίηση από εργασία, ανάπτυξη, εξέλιξη, εκπαίδευση, κ.α. Στις καινοτομίες Ανάπτυξη νέων προϊόντων, νέες μέθοδοι παραγωγής, νέα διοικητικά σχήματα, κ.α. 55

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Τα χαρακτηριστικά των στόχων (αριθμός, ιεραρχία, είδος, σπουδαιότητα) διαφέρουν από οργάνωση σε οργάνωση 2. Η αποδοτικότητα των κεφαλαίων (δηλ. κέρδη) στις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στόχους 3. Η μεγιστοποίηση του κέρδους δεν είναι ο μοναδικός στόχος 56

ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Βασίστηκε στις γενική θεωρία συστημάτων (1950) Αποτελεί ένα γενικό πλαίσιο αρχών για μελέτη & ανάλυση όλων των φαινομένων & οργανισμών Βασικές αρχές: 1. Ο κόσμος, τα φαινόμενα, οι οργανισμοί είναι ολότητες αποτελούμενες από μέρη τα οποία δυναμικά αλληλεπιδρούν & αλληλοεξαρτώνται 2. Διάφοροι επιστημονικοί κλάδοι αναλύουν/ διαιρούν τα φαινόμενα & μελετούν μόνο μέρη αυτών χρειάζεται η σύνδεσή τους για να επιτευχθεί η ολοκλήρωση & η συνολική θεώρηση των μερών ως ολότητες 57

ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ «βλέπουμε το δέντρο & ταυτόχρονα το δάσος» 58

ΕΝΝΟΙΑ & ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σύστημα: ένα σύνολο στοιχείων που συνδέονται μεταξύ τους μέσω σχέσεων αλληλεπίδρασης & αποτελούν μία ολότητα. Υποσύστημα: μέρος που αποτελεί συστατικό στοιχείο του συστήματος Κάθε σύστημα βρίσκεται σε ένα περιβάλλον, το οποίο αποτελείται από άλλα συστήματα. Κάθε σύστημα αναπτύσσει σχέσεις με το περιβάλλον του με εισροές ή εκροές 59

ΣΥΝΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Κάθε σύστημα οριοθετείται έναντι του περιβάλλοντός του Κάθε σύστημα αποτελεί μια διακριτή ολότητα που προσδιορίζεται από τα σύνορα που την οριοθετούν από το περιβάλλον 60

Π.Χ. Ελλάδα Ελληνική κοινωνία Σύστημα εκπαίδευσης Σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης Παν/μιο Αιγαίου Σχολή Επιστημών Διοίκησης ΤΝΕΥ 61

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ) ΕΚΡΟΕΣ ΑΝΑΔΡΑΣΗ (FEEDBACK) 62

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Ανοικτά/ κλειστά Με/ χωρίς σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ συστήματος & περιβάλλοντος μέσω ανταλλαγών & εισροών- εκροών Π.χ. παν/μιο versus μοναστήρι (δυνάμεις/ αδυναμίες) Δυναμικά/ στατικά Η συχνότητα & σπουδαιότητα των αλλαγών που συμβαίνουν στα μέρη, δομικά χαρακτηριστικά, λειτουργία, ή στις σχέσεις με το περιβάλλον του Βαθμός πολυπλοκότητας Ποσότητα μερών ή υποσυστημάτων & ποσότητα σχέσεων που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών Συνέργειες Όταν μια ολότητα είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών που την αποτελούν = αρμονία, συνεργασία 1+1=3 Εντροπία Διαδικασία μέσω της οποίας το σύστημα φθίνει και οδηγείται σε εξαφάνιση. Οφείλεται σε ανισορροπία εισροών- εκροών & προβληματικό σύστημα ελέγχου & ανάδρασης 63

Επόμενη διάλεξη Διάλεξη 2. Εισαγωγή στο Μάνατζμεντ, Προγραμματισμός & λήψη αποφάσεων