Καρκίνος Μήτρας Τσικκίνη Αγγελική Επιμελήτρια A ΠΓΝΑ Γ. Γεννηματάς
Καρκίνος ενδομητρίου Ο 4 ος σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες. Πιο συχνός καρκίνος στη πύελο. Πρώιμο σύμπτωμα η κολπική αιμόρροια που εκδηλώνεται συνήθως στο στάδιο Ι και ΙΙ. Στο 80% η διάγνωση γίνεται στο στάδιο Ι.
Συνήθως εκδηλώνεται μετά την εμμηνόπαυση Με τα υψηλότερα ποσοστά στην 7 η δεκαετία Η συχνότητα του αυξάνεται με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και την παχυσαρκία.
Πενταετής επιβίωση Στάδιο Ι 85% ΙΙ 75% ΙΙΙ 45% ΙV 25% Συνολικά για όλα τα στάδια η πενταετής επιβίωση είναι 80% Σταδιοποίηση FIGO χειρουργική και έχει να κάνει με τη διήθηση του μυομητρίου, τον ιστολογικό τύπο και το βαθμό διαφοροποίησης αυτού. Η παρουσία διηθημένων λεμφαδένων και η διήθηση γειτονικών οργάνων παρατηρείται σε μεγαλύτερα στάδια.
Ιστολογικοί τύποι Ενδομητριοειδές αδενοκαρκίνωμα 80% H πλειονότητα τους είναι καλά η μέτρια διαφοροποιημένα και αναπτύσσονται σε έδαφος υπερπλασίας,μακρά δράση οιστρογόνων, low grade (type I) Άλλα αδενοκαρκινώματα Βλεννώδη αδενοκαρκινώματα Ορώδη αδενοκαρκινώματα πολύ επιθετικά, grade III Διαυγών κυττάρων - πολύ επιθετικά, grade III Αδιαφοροποίητο καρκίνωμα
Ενοχοποιητικοί παράγοντες Καρκίνου ενδομητρίου Μακρά δράση οιστρογόνων Η πιθανότητα προσβολής αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας Υψηλότερα ποσοστά σε Β. Αμερική και Ευρώπη Υψηλή συγκέντρωση οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση Ατεκνία -Υπογονιμότητα Εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία Έναρξη εμμήνου ρύσεως < 12 χρ Παχυσαρκία Σακχαρώδης Διαβήτης Καρκίνος του μαστού Ορμονοπαραγωγοί όγκοι Μακροχρόνια λήψη Ταμοξιφαίνης Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης Πρώτου βαθμού συγγενής με καρκίνο ενδομητρίου
Παράγοντες με προστατευτική δράση μειώνουν τη συχνότητα Καρκίνου ενδομητρίου Πολυτεκνία Κάπνισμα Χρήση αντισυλληπτικών Σωματική άσκηση Δίαιτα με φυτικά οιστρογόνα
Κολπική αιμόρροια μετά την εμμηνόπαυση Ατροφία ενδομητρίου Υπερπλασία ενδομητρίου Ενδομήτριος πολύποδας Καρκίνος ενδομητρίου Υποβλεννογόνιο ινομύωμα. Παθολογικά αίτια αντιπηκτική αγωγή
Οι πολύποδες μπορεί να έχουν εστίες κακοηθείας ή υπερπλασίας. Υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο ιδιαίτερα ο τύπος με κυτταρική ατυπία.
Μη αναμενόμενη κολπική αιμόρροια μετά την εμμηνόπαυση Συχνότερη αιτία ατροφία. > 40% Καρκίνος ενδομητρίου (7-30)% Πριν τη ευρεία εφαρμογή του ενδοκολπικού υπερηχογραφήματος η πρώτη διαγνωστική προσέγγιση ήταν η απόξεση και βιοψία.
Ιστολογική εξέταση ενδομητρίου Τυφλή λήψη υλικού και βιοψία. Μικροβιοψία σε εξωτερική βάση (plastic Pipelle de Cornier) και εφαρμογή αρνητικής πίεσης στο χειρουργείο με διαστολή και νάρκωση όπου λαμβάνεται περισσότερο ύλικό. Ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα 2-6%. Ευαισθησία για καρκίνο ενδομητρίου 96%, ενώ για υπερπλασία ενδομητρίου 80%. Καθοδηγούμενη λήψη υλικού με Υστεροσκόπιση Υψηλότερο κόστος, εμπειρία, ακριβή αποτελέσματα, χρησιμοποιείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Διαγνωστική προσέγγιση Μη αναμενόμενης κολπικής αιμόρροιας στην εμμηνόπαυση Οι περισσότεροι επιλέγουν το διακολπικό υπερηχογράφημα σαν πρώτη εξέταση. Όταν το πάχος του ενδομητρίου 5χιλ μπορούμε να αποδώσουμε την αιμόρροια σε ατροφία του ενδομητρίου.
Ενδομήτριο αναπαραγωγική ηλικία Παραγωγική φάση α φάση λεπτό πάχους (4-8)χιλ Εκκριτική φάση β φάση παχύ υπερηχογενές ομοιογενές μέχρι 15 χιλ Η μελέτη του ενδομητρίου γίνεται αμέσως μετά το τέλος της περιόδου.
Στην εμμηνόπαυση η μήτρα και το ενδομήτριο απεικονίζονται ατροφικά και τα πιθανά ινομυώματα υποστρέφουν Όταν το πάχος του ενδομητρίου 5χιλ μπορούμε να αποδώσουμε την αιμόρροια σε ατροφία.
Φυσιολογικό πάχος ενδομητρίου στην εμμηνόπαυση σε ασυμπτωματικές γυναίκες <8χιλ
Μεταβολή πάχος ενδομητρίου σε θεράπεια ορμονικής υποκατάστασης (HRT) Οιστρογόνα 1-1,5 mm Συνεχής χορήγηση οιστρογόνων με προγεστερόνη 1-1,5 mm Οιστρογόνα με χορήγηση προγεστερόνης της πρώτες 10 με 14 μέρες κάθε μήνα. 3mm
Η δράση της ταμοξιφαίνης στο ενδομήτριο Στο ενδομήτριο έχει οιστρογονική δράση. Η δράση της είναι ανάλογη της δόσης και του χρόνου λήψης της. Έχει σχέση με την ορμονική κατάσταση της γυναίκας. Πριν ή μετά την εμμηνόπαυση. Σε μεγάλες μελέτες που έγιναν έχει βρεθεί ότι αυξάνει τα ποσοστά υπερπλασίας ενδομητρίου, ca ενδομητρίου, πολύποδων, ινομυωμάτων, σαρκωμάτων μήτρας, ενδομητρίωσης και αδενομύωσης
Μεγάλη αλληλεπικάλυψη των US ευρημάτων Υπερπλασίας, Πολύποδα, CA ενδομητρίου Ομοιογενής πάχυνση υπέρ υπερπλασίας μέσο πάχος 12mm Κυστική εκφύλιση υπέρ πολύποδα μέσο πάχος 12,9mm Ανομοιογένεια με ασαφοποίηση ορίων ενδομητρίου μυομητρίου υπέρ καρκίνου μέσο πάχος 21,1mm Τα αποτελέσματα από τη μελέτη PI και RI δεν είναι ενδεικτικά.
Καρκίνος του ενδομητρίου Διάγνωση μετά από βιοψία. Προεγχειρητικός έλεγχος
Ca ενδομητρίου
Ca ενδομητρίου
Πολύποδας
Πολύποδες μελέτη στην παραγωγική φάση του κύκλου
πολύποδας
πολύποδας
Υπερπλασία ενδομητρίου
Ιστολογική εξέταση έδειξε ατροφία πάχος ενδομητρίου >5 δεν αποκλείει την ατροφία
Υπερηβικό US χρήσιμο επίσης ιστολογική εξέταση υπερπλασία με κυτταρική ατυπία
Υπερηβικό US σε ασθενείς με ασκιτική συλλογή
Τα ινομυώματα μπορεί να εμποδίζουν τη μέτρηση του ενδομητρίου
Παρουσία υγρού στην ενδομήτρια κοιλότητα βοηθά στη διαφορική διάγνωση
Ατροφικό ενδομήτριο ενδομήτρια συλλογή
Μελέτη με υπερηχουστερογραφία με έγχυση φυσιολογιγικού ορού Saline infusion sonohysterography SIS Εντοπισμένης πάχυνσης - πολύποδας Δ.Δ διάχυτης πάχυνσης : υπερπλασίας,ca ενδομητρίου υποβλεννογόνιο ινομύωμα Διασπορά καρκινικών κυττάρων στη περιτοναική κοιλότητα σε ποσοστό 4-6%. Επιλογή μεθόδου λήψης βιοψίας
Πρέπει να επανελέγχονται οι γυναίκες σε ένα δεύτερο επεισόδιο μετεμμηνοπαυσιακής αιμορραγίας όταν ο προηγούμενος έλεγχος ήταν αρνητικός ; Ναι εφόσον έχουν περάσει 6 μήνες. Το ποσοστό καρκίνου του ενδομητρίου είναι το ίδιο με τις γυναίκες που παρουσιάζουν πρώτο επεισόδιο. Menopause Int. 2010 Mar;16(1):9-11.
Μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία Διακολπικό υπερηχογράφημα Πάχος ενδομητρίου 5χιλ Ατροφία Πάχος ενδομητρίου >5χιλ αδυναμία μέτρησης Υπερηχουστερογραφία Πάχος ενδομητρίου<2χιλ (του ενός πετάλου) Ατροφία Υποβλενογόννιο ινομύωμα Διάχυτη πάχυνση Τυφλή βιοψία Εστιακή πάχυνση Υστεροσκοπική βιοψία
Είναι σκόπιμος ο προληπτικός έλεγχος του καρκίνου της μήτρας σε ασυμπτωματικές ασθενείς; Lancet Oncol. 2011 Jan;12(1):38-48. Epub 2010 Dec 10. Sensitivity of transvaginal ultrasound screening for endometrial cancer in postmenopausal women: a casecontrol study within the UKCTOCS cohort. Jacobs I, Gentry-Maharaj A, Burnell M, Manchanda R, Singh N, Sharma A, Ryan A, Seif MW, Amso NN, Turner G, Brunell C, Fletcher G,Rangar R, Ford K, Godfrey K, Lopes A, Oram D, Herod J, Williamson K, Scott I, Jenkins H, Mould T, Woolas R, Murdoch J, Dobbs S,Leeson S, Cruickshank D, Skates SJ, Fallowfield L, Parmar M, Campbell S, Menon U.
Ίσως έχει νόημα σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, 25% του πληθυσμού, στις οποίες εκδηλώνεται το 39 5% των καρκίνων του ενδομητρίου και της άτυπης υπερπλασίας του ενδομητρίου. Στην ομάδα υψηλού κινδύνου και εφόσον το πάχους του ενδομητρίου είναι > 6 75 mm πετυχαίνουμε ευαισθησία 84 3% (71 4-93 0) και ειδικότητα 89 9% (89 3-90 5).
Δεν υπάρχουν μελέτες που να βεβαιώνουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης σε ασυμπτωματικές ασθενείς (screening test). Σε νεκροτομικές μελέτες έχει βρεθεί ότι το ποσοστό καρκίνου του ενδομητρίου είναι 4 με 6 φορές μεγαλύτερο από το διαγνωσμένο. Αυτό σημαίνει ότι ο καρκίνος του ενδομητρίου δεν είναι πάντοτε απειλητικός για τη ζώη.
Βιοψία ενδομητρίου προς αποκλεισμό CA ενδομητρίου Μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία πάχος του ενδομητρίου > 5 χιλ Ασυμπτωματικές γυναίκες, περιλαμβάνονται και αυτές που έχουν ca μαστού ή παίρνουν ορμόνική υποκατάσταση πάχος του ενδομητρίου > 8χιλ
Σας ευχαριστώ για τη προσοχή σας
Υποτροπή καρκίνου ενδομητρίου