Προζδιοριζμός Σσναλλαγμαηικής Ιζοηιμίας Μακροτρόνια Τπνζέζεηο: Δύν ρώξεο. Η δηθή καο ρώξα είλαη ε δώλε ηνπ επξώ (επξσδώλε). R: επηηόθην ηίηισλ ζε επξώ. P: επίπεδν ηηκώλ επξσδώλεο Y: πξαγκαηηθό εηζόδεκα επξσδώλεο. Ξέλε ρώξα είλαη νη ΗΠΑ. R*: επηηόθην ηίηισλ ζε $. P*: επίπεδν ηηκώλ ΗΠΑ Y*: πξαγκαηηθό εηζόδεκα ΗΠΑ. Ε: ηζνηηκία επξώ-δνιαξίνπ, 1
Ιζτύει η θεωρία ηης ιζοδσναμίας ηης αγοραζηικής δύναμης Μαθξνρξόληα, δερόκαζηε όηη νη τιμές πξνζαξκόδνληαη. Ξεθηλώληαο από ηνλ νόμο της μιας τιμής για το αγαθό χ ε αμία ηνπ εθθξαζκέλε : είηε ζε δνιιάξηα: Ε Ρρ = Pρ* είηε ζε επξώ Ρρ = Ρρ*/Ε (1) πξέπεη λα είλαη ε ίδηα. (Πξνζαξκνγή κέζσ Ε) Αλ απηό ζπκβαίλεη γηα όια ηα πξντόληα πνπ παξάγνληαη θαη ζηηο δύν ρώξεο 2
Απσή ηηρ ιζοδςναμίαρ ηηρ αγοπαζηικήρ δύναμηρ ε ηζνηηκία ζα πξέπεη καθξνρξόληα λα εμηζνξξνπεί ηελ αγνξαζηηθή αμία ηνπ λνκίζκαηνο ηεο ρώξαο καο ζε ζρέζε κε ην μέλν λόκηζκα. Γηα ην επξώ θαη ην δνιάξην ζα πξέπεη λα ηζρύεη: Ε = P*/P (2) (απόιπηε ηζνδπλακία αγνξαζηηθήο δύλακεο) 3
Επίζηρ: αν οι αγοπέρ σπήμαηορ ζε ιζοπποπία ζηιρ δύο σώπερ: ηζρύεη όηη ε πξνζθνξά θαη ε δήηεζε ρξήκαηνο εμηζώλνληαη: Μ/P = L(R, Y) (3) θαη M*/P* = L(R*, Y*) (4) αληηθαζηζηώληαο ηηο ηηκέο P θαη P* από ηελ (3) θαη (4) κε ηα ίζα ηνπο ζηελ εμίζσζε (2): Ε = P*/P Ε = (Μ*/Μ) L(R, Y)/ L*(R*,Y*)} (5) 4
E M * M L(R, Y) L*(R*, Y*) Η (5) είλαη γλσζηή σο η νομισματική προσέγγιση ηεο ζπλαιιαγκαηηθήο ηζνηηκίαο: ε ηζνηηκία καθξνρξόληα θαζνξίδεηαη από παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ αγνξά ρξήκαηνο. Μπνξνύκε λα πξνβιέςνκε ηελ κεηαβνιή ζηελ ηζνηηκία αλ αιιάμεη θάηη από ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ηζνξξνπία ζηελ αγορά τρήματος. 5
E M * M L(R, Y) L*(R*, Y*) Α) κεηαβνιέο ζηελ πξνζθνξά ρξήκαηνο: π.ρ. Μ ε ζρεηηθή αύμεζε ηεο πνζόηεηαο ρξήκαηνο (Μ) ζηελ επξσδώλε πξνθαιεί ηζναλαινγηθή ππνηίκεζε ηνπ επξώ έλαληη ηνπ δνιαξίνπ. Εμήγεζε: Μ, P, από ηην αγοπά σπήμαηορ: (Μ /P ) = L(R, Y) και Ε=P*/P, όηαλ P, Ε. 6
E M* M L(R, Y) L*(R*, Y) Β) κεηαβνιέο ζηε δήηεζε ρξήκαηνο ( R, (R*) ): π.ρ. κία αύμεζε ζηα επηηόθηα ηεο επξσδώλεο,r, κεηώλεη ηελ δήηεζε ρξήκαηνο ζηελ επξσδώλε θαη κε δεδνκέλε ηελ πξνζθνξά ρξήκαηνο, νη ηηκέο απμάλνληαη: (Μ /P ) = L(R, Y) Η αύμεζε ησλ ηηκώλ πξνθαιεί κέζσ ηεο (2) (Ε = P*/P ) ππνηίκεζε ηνπ επξώ έλαληη ηνπ δνιαξίνπ (απνηέιεζκα αληίζεην απ απηό πνπ πξνβιέπεη ε βξαρπρξόληα ζρέζε επηηνθίσλ θαη ηζνηηκίαο θαη πνπ νθείιεηαη ζηελ καθξνρξόληα πξνζαξκνγή ησλ ηηκώλ). 7
E M * M L(R, Y) L*(R*, Y*) Γ) κεηαβνιέο ζηε δήηεζε ρξήκαηνο ( Y, (Y*) ) κία αύμεζε ηνπ εζληθνύ εηζνδήκαηνο (Τ)ζηελ επξσδώλε απμάλεη ηελ δήηεζε ρξήκαηνο, κε δεδνκέλε ηελ πξνζθνξά ρξήκαηνο, νη ηηκέο, Ρ, πξέπεη λα πέζνπλ. (Μ /P ) = L(R, Y ) Η κείσζε ησλ ηηκώλ πξνθαιεί κέζσ ηεο (2) (Ε = P*/P) αλαηίκεζε ηνπ επξώ έλαληη ηνπ δνιαξίνπ. ην επξώ αλαηηκάηαη έλαληη ηνπ δνιαξίνπ σο απνηέιεζκα ηεο αύμεζεο ηνπ εζληθνύ εηζνδήκαηνο. 8
Ε = P*/P (2) Αλ ινγαξηζκίζνκε θαη ηα δύν κέιε ηεο (2) θαη πάξνκε ηελ δηαθνξά ησλ ινγάξηζκσλ, dlne = dlnp* - dlnp (6) ε πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο ηζνηηκίαο ηζνύηαη κε ηελ δηαθνξά ηεο πνζνζηηαίαο κεηαβνιήο ησλ ηηκώλ. de/e = π*-π (7) (ζρεηηθή ηζνδπλακία ηεο αγνξαζηηθήο δύλακεο) de/e: πνζνζηηαία κεηαβνιή ηεο ηζνηηκίαο π* θαη π είλαη ν πιεζσξηζκόο ζηηο ΗΠΑ θαη ζηελ επξσδώλε. (7) ε δηαθνξά ηνπ πιεζσξηζκνύ κεηαμύ δύν ρσξώλ καο δίλεη ην κέηξν ηεο κεηαβνιήο ηεο ηζνηηκίαο κεηαμύ ησλ δύν λνκηζκάησλ ηνπο. 9
de/e = π*-π (7) Λακβάλνκε ηηο πξνζδνθώκελεο κεηαβνιέο ė = π* e -π e (8) Η (8) δείρλεη όηη ε πξνζδνθώκελε αλαηίκεζε είλαη ίζε κε ηελ δηαθνξά ηνπ πξνζδνθώκελνπ πιεζσξηζκνύ. Γηα λα είλαη νη δηεζλείο αγνξέο ρξήκαηνο ζε ηζνξξνπία: R = R*- ė ė = R* - R ε ζπλδπαζκό κε ηελ (8) παίξλνκε όηη, ė = R* - R= π* e -π e (9) 10
ė = R* - R= π* e - π e (9) ύκθσλα κε ηελ (9), αλ ηζρύεη ε αξρή ηεο ζρεηηθήο αγνξαζηηθήο δύλακεο, ε δηαθνξά ησλ επηηνθίσλ κεηαμύ δύν ρσξώλ είλαη ίζε κε ηελ δηαθνξά ηνπ αλακελόκελνπ πιεζσξηζκνύ. R* - π* e = R π e (10) Αλ R* θαη π* e κέλνπλ ακεηάβιεηα, ην επηηόθην θαη ν πιεζσξηζκόο ζηελ επξσδώλε ζπκκεηαβάιινληαη (απνηέιεζκα (Fisher)). 11
12
q EP P* (11) q: Πραγματική Σσναλλαγματική Ισοτιμία: Ε : ηζνηηκία επξώ-δνιαξίνπ (δνιάξηα αλά έλα επξώ) Ρ: δείθηεο ηηκώλ ζηελ επξσδώλε Ρ*: δείθηεο ηηκώλ ζηηο ΗΠΑ q: εθθξάδεη ηελ πξαγκαηηθή αμία ηνπ επξώ ζε ζρέζε κε ην δνιάξην, επεξεάδεηαη από εμειίμεηο ζηελ αγνξά πξντόλησλ ζηηο δύν ρώξεο. 13
Ποιοί παπάγονηερ επηπεάζοςν ηο q; δηαηαξαρέο πνπ πξνέξρνληαη από ηνλ πξαγκαηηθό ηνκέα (πξνζθνξά δήηεζε πξντόληνο), π.ρ. α) αύμεζε ηεο δήηεζεο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο ζηελ επξσδώλε επεξεάδεη ζεηηθά ηηο ηηκέο ζηελ επξσδώλε ζε ζρέζε κε ηηο ηηκέο ζηηο ΗΠΑ. P θαη άξα EP P* q P* (πξαγκαηηθή αλαηίκεζε ηνπ επξώ ζε ζρέζε κε ηo δνιάξην). β) αύμεζε ηεο δήηεζεο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο ζηηο ΗΠΑ 14
Από ηελ (11) πξνθύπηεη όηη (12) E q P* P q EP P* καθξνρξόληα, ε νλνκαζηηθή ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία, Ε, πξνζδηνξίδεηαη από παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πξαγκαηηθή ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία, αθ ελόο θαη ην ζρεηηθό επίπεδν ηηκώλ, αθ εηέξνπ. 15
E q P* P Σν, q, επεξεάδεηαη από δηαηαξαρέο πνπ πξνέξρνληαη από ηνλ πξαγκαηηθό ηνκέα (πξνζθνξά δήηεζε πξντόληνο), ελώ νη ζρεηηθέο ηηκέο Ρ/Ρ* επεξεάδνληαη από δηαηαξαρέο πνπ πξνέξρνληαη από ηελ αγνξά ρξήκαηνο (λνκηζκαηηθή πξνζέγγηζε). Πώο επεξεάδεηαη καθξνρξόληα ε Ε ; 16
1) Αν αςξηθεί η πποζθοπά σπήμαηορ Μ ζηην εςπωζώνη (Μ/Μ*) : ην q δελ κεηαβάιιεηαη δηόηη: - από ηελ λνκηζκαηηθή πξνζέγγηζε- όηαλ ην Μ απμάλεηαη ηόηε ην Ε ππνηηκάηαη θαη ην Ρ απμάλεηαη θαηά ην ίδην πνζνζηό, έηζη ώζηε ε πξαγκαηηθή ηζνηηκία λα παξακέλεη ακεηάβιεηε. Ο ιόγνο Ρ*/Ρ κεηώλεηαη επεηδή Ρ. Άξα, όηαλ (Μ/Μ*), ην q κέλεη αλεπεξέαζην, ελώ ην (Ρ*/Ρ). ε ζρεηηθή αύμεζε ηεο πνζόηεηαο ρξήκαηνο νδεγεί ζε καθξνρξόληα ππνηίκεζε ηνπ επξώ. 17
2) Αν αςξηθεί μόνιμα ο πςθμόρ αύξηζηρ ηηρ πποζθοπάρ σπήμαηορ ζηην εςπωζώνη (m/m*) : Σόηε κέζσ ηεο λνκηζκαηηθήο πξνζέγγηζεο δηαπηζηώλνκε όηη ε πξαγκαηηθή ηζνηηκία q παξακέλεη ζηαζεξή, ελώ ην Ρ*/Ρ. Άξα, καθξνρξόληα ην επξώ ππνηηκάηαη. 18
3) Αν αςξηθεί η ζσεηική πποζθοπά πποϊόνηορ ζηην εςπωζώνη (Υs /Υs*): ε ζρεηηθή ηηκή ησλ πξντόλησλ ηεο επξσδώλεο ζα κεησζεί, (Ρ/Ρ*), άξα ε πξαγκαηηθή ηζνηηκία ζα κεησζεί Άξα ζηελ (12) ην q ζα κεησζεί, ελώ ην Ρ*/Ρ ζα απμεζεί. Η επίδξαζε ζηελ καθξνρξόληα ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία είλαη απξόβιεπηε. 19
4) Αν αςξηθεί η ζσεηική ζήηηζη για πποϊόνηα ηηρ εςπωζώνηρ, (Υd /Υd*), κε ζηαζεξή ηελ πξνζθνξά, ηόηε ε νλνκαζηηθή ηζνηηκία ηνπ επξώ ζα απμεζεί (αλαηίκεζε): ελώ νη ζρεηηθέο ηηκέο ζα παξακείλνπλ ζηαζεξέο επεηδή δελ κεηαβάιινληαη νη λνκηζκαηηθνί παξάγνληεο, ε αύμεζε ηεο ζρεηηθήο δήηεζεο ζα αλαηηκήζεη ηελ πξαγκαηηθή ηζνηηκία. 20
Στέζη πραγμαηικής ζσναλλαγμαηικής ιζοηιμίας και επιηοκίων Η εμίζσζε (9) είλαη : ė = R* - R= π* e -π e Από ηελ (11) αλ ινγαξηζκίζνκε θαη πάξνκε ηηο πξώηεο δηαθνξέο, έρνκε:. de q = + π* - π (13) E Παίξλνληαο ηηο αλακελόκελεο ή πξνζδνθώκελεο ηηκέο ηεο (13), έρνκε q e = ė + π* e - π e (14) Ο ζπλδπαζκόο ηεο (9) θαη ηεο (14) καο δίδεη R* - R= + ( π* e -π e ) (15) q e 21
R* - R= q e +( π* e -π e ) (15) ε δηαθνξά ζηα επηηόθηα κεηαμύ δύν ρσξώλ κπνξεί λα πξνέξρεηαη είηε από κεηαβνιή ζηελ πξνζδνθώκελε πξαγκαηηθή ηζνηηκία -αληαλαθιά εμειίμεη ο ζηνλ πξαγκαηηθό ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο- είηε από ηελ δηαθνξά ζηνλ αλακελόκελν πιεζσξηζκό, - αληαλαθιά ηηο εμειίμεηο ζηνλ λνκηζκαηηθό ηνκέα-. 22
Παρατήρηση 1η : αλ ηζρύεη ε ηζνδπλακία ηεο αγνξαζηηθήο δύλακεο, ηόηε q e =0 θαη R* - R= π* e - π e 23
Παρατήρηση 2η: από ηελ (15) θαίλεηαη όηη ε δηαθνξά ζηα πξαγκαηηθά επηηόθηα κεηαμύ δύν ρσξώλ είλαη ίζε κε ηελ πξνζδνθώκελε κεηαβνιή ζηελ πξαγκαηηθή ζπλαιιαγκαηηθή ηζνηηκία : (R*- π* e ) (R- π e )= q e 24