Διατροφική αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών: Νέες οδηγίες και νέοι προβληματισμοί Αντώνης Ζαμπέλας Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Food Sources of Saturated Fat: Meats RR of CHD per 100 g/day of unprocessed red meats Study RR (95% CI) % Weight Whiteman (1999) Ascherio (1994) 0.51 (0.22, 1.20) 1.03 (0.80, 1.33) 14.20 38.20 Pooled RR=1.00 (0.81-1.23) Burke (2007) 0.69 (0.39, 1.22) 23.20 Martinez-Gonzalez (2002) 1.60 (0.94, 2.74) 24.40 Overall (one-stage estimation) 1.00 (0.81, 1.23) 100.00 Weights are from random effects analysis.25 1 4 RR of CHD per 50 g/day of processed meats Study RR (95% CI) % Weight Whiteman (1999) Burke (2007) 1.27 (0.36, 4.44) 11.4 (1.1, 115.3) 2.62 0.80 Liu (2003) Martinez-Gonzalez (2002) 2.14 (1.25, 3.68) 1.06 (0.28, 3.98) 11.10 2.34 Sinha (2009) men * 1.15 (1.08, 1.22) 42.68 Sinha (2009) women * 1.42 (1.29, 1.56) 40.45 Pooled RR=1.42 (1.07-1.89) Overall (one-stage estimation) 1.42 (1.07, 1.89) 100.00 Weights are from random effects analysis.25 1 4 *assessed total cardiovascular mortality (CHD and stroke) only Micha R et al., Circulation 2010;121:2271-83
Δράση φυτοστερολών στο Μεταβολικό ύνδρομο χεδιασμός μελέτης Τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη, κλινική μελέτη, απλή τυφλή, παράλληλου σχεδιασμού 110 συμμετέχοντες (60 άνδρες, 50 γυναίκες) με μεταβολικό σύνδρομο 2 μήνες παρέμβαση Ομάδα Ελέγχου, 30 άνδρες, 25 γυναίκες [Διατροφικές συνήθειες δυτικού τύπου + placebo (2 γιαουρτοχυμοί, 1 με κάθε κύριο γεύμα)] Ομάδα Παρέμβασης, 30 άνδρες, 25 γυναίκες (Διατροφικές συνήθειες δυτικού τύπου + 2 γιαουρτοχυμοί, 1 με κάθε κύριο γεύμα, που περιείχε συνολικά 4 γρ. φυτοστερολών) Η συμμόρφωση στη διατροφή ελέγχθηκε με μηνιαία 3 ήμερα (2 ημέρες εβδομάδας + 1 Σαββατοκύριακου) ημερολόγια καταγραφής τροφίμων Sialvera D et al Nutr Metab Cardiovasc Dis 2011
Characteristics of total participants at baseline and 2 mo after dietary intervention Intervention Group (n=53) Control Group (n=55) Baseline 2 mo after P Baseline 2 month after P Body weight (kg) 91 91 87 87 BMI (kg/m2) 30 30 28 28 WC (cm) 105 104 101 100 Glucose (mg/dl) 101 100 100 99 Total cholesterol (mg/dl) 239 200 0.001 216 216 Triglycerides (mg/dl) 195 149 0.001 173 170 HDL cholesterol (mg/dl) 42 42 43 43 LDL cholesterol (mg/dl) 162 128 0.001 151 149 0.01 Apo A-1 (mg/dl) 136 136 139 139 Apo B (mg/dl) 115 107 0.001 119 119 C-reactive protein (mg/l) 2 2 2 2 SBP (mm Hg) 135 130 0.001 130 130 DBP (mm Hg) 85 85 0.001 85 85 Sialvera D et al Nutr Metab Cardiovasc Dis 2011
CLINICAL REVIEW: A critical evaluation of the role of soy protein and isoflavone supplementation in the control of plasma cholesterol concentrations Change in plasma cholesterol (mg/dl) Initial Cholesterol level (mg/dl) Dewell A et al J Clin Endocrinol Metab 2006;91:772-80
CLINICAL REVIEW: A critical evaluation of the role of soy protein and isoflavone supplementation in the control of plasma cholesterol concentrations Change in plasma LDL cholesterol (mg/dl) Initial LDL Cholesterol level (mg/dl) Dewell A et al J Clin Endocrinol Metab 2006;91:772-80
The impact of dietary changes and dietary supplements on lipid profile Systematic review/meta-analysis Level of evidence Size of treatment effect Class I Class IIa Class IIb Class III Level A Multiple populations (3-5) evaluated Data derived from multiple RCTs or meta-analyses Level B Limited populations evaluated Data derived from single RCT or nonrandomized studies Level C Very limited population evaluated Only consensus opinion of experts, case studies, or standard of care Benefit >>> risk Little or no conflicting evidence Fully recommend Soy protein High fibre diet Phytostarols Whole grain food Low-fat diet Mediterranean diet Portfolio diet Ω-3 fatty acids Might be useful Nuts Green tea Red wine High-CHO diet High-protein diet Benefit >> risk Some conflicting evidence; additional studies with focused objectives needed Reasonable to recommend Policosanol Red yeast rice extract Benefit risk More conflicting evidence; additional studies with broad objectives needed Probably not recommend Guggulipid Risk Benefit No additional studies needed Cannot recommend Garlic Might be useful Not recommend Not recommended Chromium MPPG Vitamin C Tocopherols Absorbitol Might be useful Nor recommended Not recommended Not recommended Huang J et al Can J Cardiol 2011;27:488-505
Πολυκοσανόλη Ζαχαροκάλαμο Κόκκινη Μαγιά (Μονακολίνη) Ρύζι ανεπτυγμένο με Monascus purpureus
Πολυκοσανόλη Μίγμα κεκορεσμένων πρωτοταγών αλειφατικών αλκοολών μακράς αλύσου Αναστέλλει τη βιοσύνθεση της αναγωγάσης του HMG-CoA Μειώνει την ενδοκυττάρια χοληστερόλη με επακόλουθη αύξηση της πρόσληψης της πλασματικής χοληστερόλης Castano G et al Int J Clin Pharm Res 2001;21:43-57
Μονακολίνη Προϊόν ζύμωσης του ρυζιού εξαιτίας της δράσης του Monascus purpureus Ανταγωνίζεται στερεοχημικά την αναγωγάση του HMGCoA Αναστέλλει την βιοσύνθεση της χοληστερόλης Heber B,et al.am.j.cl.nutr.1999:69:231-236
Υπολιπιδαιμική Δράση
VAT TG upake VAT TG uptake Fructose Beverage Portal Vein SAT TG uptake SAT LPL activation Post meal Insulin secretion Post-meal increase of Plasma Fructose < 0.5mM SAT TG uptake SAT LPL activation Post-meal insulin secretion Post-meal increase of Plasma Glucose = 4-5mM Glucose Beverage Portal Vein Fructokinase Fructose Fructose 1-P Glycerlaldehyde 3-P & Acetyl CoA De Novo Lipogenesis None Regulation By Energy Status ApoB Degradation ApoB ATP Citrate ++ Insulin sensitivity ++ ApoB degradation ++ VLDL production ++ VLDL secretion Glucose Fructose 1,6 bis-p Glyceraldehyde3-P &Acetyl CoA ++ De novo Lipogenesis ++ Hepatic Lipid Phosphofructokinase Hepatic Lipid TG Diacylglycerol VLDL2 Novel PKC VLDL1 Hepatic Insulin Sensitivity PP RLP VLDL1 VLDL2 Hepatic Glucose Production CE TG IDL Impaired Glucose Tolerance TG-enriched LDL LDL LDL Fasting Glucose sdldl Insulin Secretion Fasting Insulin oxldl Stanhope Kl et al J Clin Invest 2009;119:1322-34
υ-3 Λιπαπά οξέα Ππίν από πεπιζζόηεπα απο 30 σπόνια, Δανοί επεςνηηέρ βπήκαν όηι η σαμηλόηεπη ζςσνόηηηα καπδιακών παθήζευν πος είσε παπαηηπηθεί ζηοςρ Εζκιμώοςρ ηηρ Γποιλανδίαρ, ζςνδεόηαν με ηην ςτηλόηεπη ππόζλητη ταπιών (και θαλαζζινών) Υπάπσοςν 2 καηηγοπίερ omega-3 λιπαπών οξέυν: υστικής προέλεσσης (α-linolenic acid) Τα ισθςέλαια είναι η πιο ζημανηική πηγή ηυν διαιηηηικών omega-3 fatty acid, και πεπιέσοςν : eicosapentaenoic acid (EPA) και docosahexaenoic acid (DHA). JABFP. 2005; 18: 28-36
Relative Risk Omega-3 blood levels and Sudden Cardiac Death 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 2.12-4.32 4.33-5.19 5.20-6.07 6.09-10.2 N-3 fatty acid level (%) Lavie CJ et al J Am Coll Cardiol 2009;54:585-94
mg/dl Meta-analysis of randomized controlled trials of the effect of fish oil on lipid values Balk EM et al Atherosclerosis 2006;189:19-30
Inflammatory markers and fish consumption: the ATTICA Study Fish consumption No < 150 g/w 150 300 g/w > 300 g/w P N 1719 745 259 - (%) 319 (11%) (56%) (24%) (9%) CRP (mg/l) 2.7 1.2 2.0 1.1 ** 2.0 2.1 ** 1.8 1.1 ** 0.004 IL 6 (ng/ml) 1.5 0.5 1.3 0.6 * 1.2 1.1 ** 1.0 0.3 ** 0.03 TNF α (mg/dl) 5.3 3 5.1 2 4.7 3 ** 4.2 2 ** < 0.001 Amyloid A (mg/dl) 6.4 4 5.9 4 5.1 4 * 4.6 3 ** 0.004 No gender differences were observed. * P < 0.05 and ** P < 0.01 (Bonferroni corrected) for the differences between fish consumption groups vs. no consumption. Probability values derived from the ANOVA test. P values derived from ANOVA test that evaluated the associations between inflammatory markers (dependent) and fish intake (independent factor). Zampelas A et al J Am Coll Cardiol 2005;46:120-4
Schema of Physiologic Effects of n-3 PUFA Consumption Mozaffarian D Int J Environ Res Public Health 2009;6:1894-1916
N-3 fatty acids and cardiovascular events after myocardial infarction The Alpha Omega Trial 40 months intervention A margarine supplemented with a combination of EPA and DHA (with a targeted additional daily intake of 400 mg EPA-DHA) A margarine supplemented with ALA (with a targeted additional daily intake of 2 g of ALA) A margarine supplemented with EPA-DHA and ALA Placebo margarine Kromhout D et al N Engl J Med 2010;363:2015-26
Kromhout D et al N Engl J Med 2010;363:2015-26
Kromhout D et al N Engl J Med 2010;363:2015-26
Pooled Analysis of 11 Major Cohort Studies Change in CHD Risk for Each 5% Energy -20-10 0 10 20 SFA PUFA * SFA Carb * SFA MUFA Total of 344,696 individuals with 5,249 CHD events. *p<0.05 Jakobsen MU et al, AJCN 2009;89:1425-32
Σασ ευχαριςτώ πολφ για την προςοχή ςασ