Πολιτικός κίνδυνος και Διεθνής Διοικητική Δομή

Πολιτικός κίνδυνος και Διεθνής Διοικητική Δομή

Πολιτικός κίνδυνος Η πολιτική κατάσταση που επικρατεί σε μία χώρα, καθώς και η πιθανότητα μεταβολής της από διάφορα «πολιτικά» περιστατικά (απεργίες, ακύρωση συμφωνιών, απαγόρευση εξαγωγής κερδών, έλεγχοι, κρατικοποιήσεις), αποκαλούνται πολιτικός κίνδυνος. Συχνά παρουσιάζονται συγκρούσεις, οι οποίες αφορούν την επίδραση της πολυεθνικής: στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, στην εφαρμογή από την κυβέρνηση ανεξάρτητης πολιτικής σε οικονομικά, πολιτικά και εθνικά ζητήματα, στον έλεγχο βιομηχανιών εθνικής σημασίας, στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών, στην διεθνή συναλλαγματική αξία του ντόπιου νομίσματος, στη διεθνοποίηση των εμπορικών δραστηριοτήτων της χώρας με τη συμμετοχή ντόπιων επιχειρήσεων, στην εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.

Κρατική πολιτική Επηρεάζεται από: Την ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό, Τις διάφορες δεσμεύσεις και σχέσεις που έχει δημιουργήσει με χώρες, Τη συμμετοχή της σε πολιτικούς, οικονομικούς ή άλλους οργανισμούς Από τα διάφορα «κινήματα» που δρουν στο εσωτερικό ή το εξωτερικό και αντιστρατεύονται την πολιτική της.

Στρατηγική αντιμετώπισης του πολιτικού κινδύνου Θα πρέπει να ακολουθηθούν τα εξής στάδια: Διερεύνηση και προσδιορισμός του πολιτικού κινδύνου και των επιπτώσεων του Κατάρτιση εκ των προτέρων σχεδίου λειτουργίας και ανάπτυξης με βάση την πιθανότητα πολιτικού κινδύνου Προετοιμασία για την λήψη της μεγαλύτερης δυνατής αποζημίωσης σε περίπτωση εθνικοποιήσεως.

Πολιτικό περιβάλλον Επηρεάζει την επιχείρηση σε τρία θέματα: Στην επιλογή του καθεστώτος ιδιοκτησίας μιας θυγατρικής επιχείρησης Στον τρόπο ανάπτυξης της θυγατρικής επιχείρησης Στην ροή πληροφοριών, τεχνολογίας, πρώτων υλών και υλικών από την μητρική προς την θυγατρική. Απαιτείται να αναλυθούν Το πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας Η σταθερότητα της κυβερνητικής πολιτικής Ο προσδιορισμός του βαθμού επικινδυνότητας που συνδέεται με την επένδυση

Σταθερότητα κυβερνητικής πολιτικής Συχνές αλλαγές προκαλούν αβεβαιότητα και κλίμα ανασφάλειας συχνά πριν από συμφωνίες απαιτείται επιβεβαίωση ότι η ξένη κυβέρνηση θα έχει τον έλεγχο και κατά τη διάρκεια υλοποίησης της συμφωνίας. Συμπτώματα πολιτικής αστάθειας: Λαϊκές κινητοποιήσεις (απεργίες, διαδηλώσεις) Ενδοκομματικές διαφωνίες, πίεση από την αντιπολίτευση κυβερνητική κρίση Τρομοκρατικές ενέργειες Ξαφνικοί κυβερνητικοί ανασχηματισμοί Κακή οικονομική διοίκηση Κυβέρνηση που απομακρύνεται από τη λαϊκή συμπάθεια

Πολιτικές κατά τη διάρκεια της επένδυσης Αποφυγή επενδύσεων (η ασφαλέστερη, αλλά δεν είναι σύμφωνη με το επιχειρηματικό πνεύμα, που απαιτεί ρίσκο) Ασφαλιστική κάλυψη (περιορισμένη παρουσία ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, λόγο του μεγέθους της πιθανής ζημιάς, την απροσδιοριστία της φύσης του πολιτικού κινδύνου και την ανάπτυξη κρατικών ασφαλιστικών οργανισμών). Διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση της χώρας για τους όρους και τις συνθήκες σύμφωνα με τις οποίες θα γίνει η επένδυση Κατάλληλη προσαρμογή του επενδυτικού προγράμματος

Διοίκηση πολιτικού κινδύνου στο στάδιο της λειτουργίας Πιθανά μέτρα: Προγραμματισμός ετοιμότητας αποεπένδυσης Μεγιστοποίηση κέρδους σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, με: Περικοπή δαπανών συντήρησης, μικροεπεκτάσεων και μάρκετινγκ Μείωση του κόστους πρώτων υλών, με παραγωγή προϊόντων χαμηλότερης ποιότητας Μεταβολή της σχέσεως οφέλους κόστους Δημιουργία τοπικού ενδιαφέροντος για συμμετοχή Προσαρμογή στις κυβερνητικές αποφάσεις

Πρώιμες διοικητικές δομές 1η επιλογή: Ανάθεση στο τμήμα Μάρκετινγκ της ευθύνης για την διαχείριση των πωλήσεων στο εξωτερικό. Έτσι το τμήμα Μάρκετινγκ δημιουργεί στελέχη που παρακολουθούν και κατανοούν τις ανάγκες των διεθνών πελατών και τις απαραίτητες τεχνικές πωλήσεων που απαιτούνται στις διεθνείς πωλήσεις. 2η επιλογή: Δημιουργία τμήματος εξαγωγών, είτε αυτόνομου είτε υπαγόμενου στο τμήμα Μάρκετινγκ.

Πρώιμες διοικητικές δομές (συνέχεια) 3η επιλογή Χρήση θυγατρικών στο εξωτερικό, οι οποίες συνήθως έχουν ένα αρκετά μεγάλο βαθμό αυτονομίας και έχουν τη δυνατότητα προγραμματισμού και υλοποίησης δράσεων (για όσο τουλάχιστον αποφέρουν κέρδη). Ωστόσο, με την αύξηση των διεθνών εργασιών, ο συγκεκριμένος τρόπος οργάνωσης δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα να αντικαθίσταται είτε από Joint Ventures είτε από Άμεσες Ξένες Επενδύσεις. Κατευθύνεται έτσι προς μια μορφή οργάνωσης βασισμένη σε διεθνείς υπηρεσιακές μονάδες (International Division Structure)

International Division Με τον τρόπο αυτό όλες οι λειτουργίες που αφορούν τη διεθνή δραστηριοποίηση συγκεντρώνονται σε μία μονάδα (Division). Πλεονεκτήματα: 3. Μειώνει το βάρος διοίκησης της Γενικής Διεύθυνσης (CEO). 4. Αυξάνει το κύρος των διεθνών δραστηριοτήτων, σε σχέση με τις εγχώριες. 5. Δημιουργεί ένα σημείο στο οποίο συγκεντρώνονται όλες οι πληροφορίες και λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις για τις διεθνείς δραστηριότητες. 6. Βοηθά στην ανάπτυξη στελεχών με διοικητική πείρα στις διεθνείς δραστηριότητες. Μειονεκτήματα: 9. Μπορεί να προκαλέσει συγκρούσεις ανάμεσα στις εγχώριες και στις διεθνείς δραστηριότητες (λόγο του διαχωρισμού). 10. Επιβάλλει στην κεντρική διοίκηση να σκέφτεται και να προγραμματίζει παγκόσμια (ως προς την κατανομή πόρων και την αξιοποίηση ευκαιριών), γεγονός που δεν είναι πάντοτε εύκολο όταν έχουν συνηθίσει να λειτουργούν αλλιώς.

Παγκόσμιες οργανωσιακές δομές Βασικοί τύποι: 2. Παγκόσμιο προϊόν (global product) 3. Παγκόσμια περιοχή (global area) 4. Παγκόσμια λειτουργία (global function) 5. Μεικτή (mixed) 6. Μητρική δομή (matrix) 7. Διεθνές δίκτυο (Transnational network)

Global product structure Είναι ο τύπος δόμησης σύμφωνα με τον οποίο οι εγχώριες επιχειρησιακές μονάδες (divisions) έχουν την ευθύνη για την πορεία ομάδων προϊόντων σε ολόκληρο τον κόσμο (Procter & Gamble, Ford).

Global product structure (συνέχεια) Πλεονεκτήματα: Ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις παραγωγής πολύ διαφορετικών προϊόντων, καθώς επιτρέπει την εστίαση της κάθε γραμμής προϊόντων σε συγκεκριμένε ανάγκες των καταναλωτών. Αναπτύσσει τα στελέχη. Επιτρέπει την προσαρμογή της στρατηγικής Μάρκετινγκ στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των πελατών. Βοηθά στην δημιουργία επαφής με τους καταναλωτές. Μειονεκτήματα Συχνά επαναλαμβάνονται εργασίες ή διαδικασίες. Συχνά η προσοχή δίνεται μόνο σε προϊόντα που πηγαίνουν καλά και έτσι εγκαταλείπονται κάποια άλλα. Υπάρχει απαίτηση για στελέχη με γνώσεις των διεθνών αγορών, που συχνά δεν υπάρχουν Παρουσιάζονται δυσκολίες στον συντονισμό.

Global area structure Η κύρια διοικητική ευθύνη και το σύνολο των λειτουργιών (παραγωγή, μάρκετινγκ, χρηματοοικονομικά, κλπ.) ανατίθεται σε μάνατζερς περιοχής, ο καθένας εκ των οποίων είναι υπεύθυνος για τη λήψη όλων των αποφάσεων που αφορούν τη δική του περιοχή. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η αυτονομία, η ταχύτητα στη λήψη απόφασης, η προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και η συγκέντρωση πείρας για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Ωστόσο, παρουσιάζονται συγκρούσεις ανάμεσα στους μάνατζερ περιοχής και στους υπευθύνους των λειτουργιών σε κεντρικό επίπεδο, δυσχεραίνεται η Έρευνα και Ανάπτυξη για νέα προϊόντα (οι area managers δεν επιθυμούν να εμπλακούν συχνά σε μια τέτοια προσπάθεια), ενώ αυξάνεται και το λειτουργικό κόστος.

Global functional structure Ο τρόπος δόμησης σύμφωνα με τον οποίο το κάθε λειτουργικό τμήμα είναι υπεύθυνο για όλα όσα αφορούν τον τομέα ευθύνης του, είτε σε εθνικό είτε σε διεθνές επίπεδο. Επιτρέπει τον πολύ καλό έλεγχο των λειτουργιών και αποτρέπει τις επαναλήψεις διαδικασιών ή εργασιών. Ωστόσο καθιστά δύσκολο το συντονισμό ανάμεσα στις επιμέρους λειτουργίες και δεν επιτρέπει τον επιμερισμό ευθύνης και εξουσίας, καθώς όλα καταλήγουν τελικά στον CEO. Συνηθίζεται σε επιχειρήσεις που παράγουν α ύλες και απαιτούν μεγάλες κεφαλαιουχικές επενδύσεις.

Μεικτή δομή Μια υβριδική μορφή οργάνωσης, η οποία συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά περισσότερων από μία μορφές, με γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση των διοικητικών αναγκών της επιχείρησης. Επιτρέπει την προσαρμογή, ωστόσο συχνά παρουσιάζεται προβληματική ως προς τη λειτουργία της, λόγο απουσίας προηγούμενης πείρας στη συγκεκριμένη μορφή.

Μητρική δομή Μια οργανωσιακή δομή που συνδυάζει δύο διοικητικές ευθύνες, όπως για παράδειγμα της λειτουργίας (παραγωγή, μάρκετινγκ, κλπ.) και του προϊόντος. Επιτρέπει το συνδυασμό γνώσεων και την παροχή προσοχής σε περισσότερα από ένα πεδία, ωστόσο είναι πολύπλοκη και συχνά προκαλεί σύγχυση.

Διεθνές δίκτυο Με το συγκεκριμένο τρόπο οργάνωσης συνδέονται μέσω μιας μορφής δικτύου οι θυγατρικές ανά τον κόσμο, με γνώμονα την εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας και την ταυτόχρονη προσαρμογή στις απαιτήσεις των τοπικών καταναλωτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η NV Phillips, η οποία έχει δραστηριότητες σε περισσότερες από 60 χώρες, παράγοντας μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων. Έχει έξι μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, ενώ η κάθε θυγατρική ειδικεύεται σε κάποιο τομέα, ενώ άλλες επιβλέπονται στενά και άλλες όχι. Αν και η αποτύπωση της δομής σε ένα οργανόγραμμα είναι δύσκολη λόγο της πολυπλοκότητας της, εντούτοις ας δούμε αυτό της NV Phillips.