Η κοινωνική διάσταση της επιδηµιολογίας της καρδιαγγειακής νόσου την περίοδο της οικονοµικής κρίσης

Η κοινωνική διάσταση της επιδηµιολογίας της καρδιαγγειακής νόσου την περίοδο της οικονοµικής κρίσης ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Β. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Σχολή Επιστηµών Υγείας & Αγωγής ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Ιστορική αναδρομή Από το 1830 στην Αγγλία είχε παρατηρηθεί ότι άτομα με χαμηλότερο ΚΟΕ είχαν μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης. Whitehead Symposium XV, 1997

Mean number of unhealthy days among adults aged 65 years by level of socioeconomic status (SES) and sex, Behavioral Risk Factor Surveillance System, 2003.

Life Expectancy 2005-2010 UN WPP 2006 Country Life expectancy at birth (years) 1 Andorra 83.53 2 Macau 82.35 3 Japan 82.07 4 Singapore 81.89 5 San Marino 81.88 6 Hong Kong 81.77 7 Canada 81.16 8 France 80.87 9 Sweden 80.74 10 Switzerland 80.74 UN WPP 2006

Ανισότητες στο προσδόκιμο ζωής (έτη) μεταξύ «χαμηλού» - «υψηλού» ΚΟΕ, στις ΗΠΑ, 1980 2000 Singh και Siahpush, 2006

High Low High Low

Τυποποιημένοι Δείκτες Θνησιμότητας από Καρδιαγγειακές παθήσεις (ΕΕ15)

The global distribution of ischaemic heart disease burden, in DALYs, in 2011 Wong, N. D. (2014) Nat. Rev. Cardiol.

European Union Working Group on Socioeconomic Inequalities in Health «Ανισότητες στην υγεία μεταξύ των χαμηλών και των υψηλών ομάδων ΚΟΕ, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν με βάση το μορφωτικό επίπεδο, το επάγγελμα και το εισόδημα, βρέθηκαν σε ΟΛΕΣ τις χώρες της Ευρώπης» Mackenbach JP 2006, Mackenbach et al 2008

Ελληνικά δεδομένα ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΥΓΕΙΑ

Keys A et al. Epidemiological studies related to coronary heart disease: characteristics of men aged 40-59 in seven countries. Acta Med Scand Suppl. 1966;460:1-392

Θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις / κάθε αιτία / 100.000 πληθυσμού

Θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις / κάθε αιτία / 100.000 πληθυσμού

10ετης Επίπτωση Καρδιαγγειακής Νόσου (2002-2012) µελέτη ΑΤΤΙΚΗ Στο διάστηµα της 10ετους περιόδου παρακολούθησης 3042 ατόµων του γενικού πληθυσµού της Αττικής, 1.570/100.000/έτος εµφάνισαν καρδιαγγειακή νόσο 1.970/100.000/έτος άνδρες 1.170/100.000/έτος γυναίκες Η 10-ετής θνησιµότητα από καρδιαγγειακή νόσο ήταν 1.8% (3.4% στους άνδρες και 1.2% στις γυναίκες). Panagiotakos D, et al., Int J Cardiol 2014

10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ, ΑΝΑ ΦΥΛΟ & ΗΛΙΚΙΑ Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012 Panagiotakos D, et al., Int J Cardiol 2014

Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012

Δεδομένα από την Ελλάδα CARDIO2000 Άτοµα µε χαµηλό µορφωτικό επίπεδο έχουν 82% µεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν οξύ στεφανιαίο επεισόδιο σε σύγκριση µε αυτά του υψηλού επιπέδου. Pitsavos C, Panagiotakos DB, Chrysohoou C, et al. Bull World H Organ 2002

Δεδομένα από την Ελλάδα ΜΕΛΕΤΗ ΑΤΤΙΚΗ: Αντίστροφη συσχέτιση του ΚΟΕ, με βάση το μορφωτικό επίπεδο και/ή το εισόδημα, με παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Panagiotakos DB et al. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil 2005

ΚΟΕ και «φορτίο» καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου HellenicSCORE, %

Average number of CVD risk factors (hypertension, obesity, diabetes and hypercholesterolaemia) by education and income among the ATTICA study participants.

10ΕΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012 >>2x φορές μικρότερη σε σχέση με το χαμηλό Άνδρες & Γυναίκες χαμηλού ΚΟΕ έχουν 170% & 233% 10ετή μεγαλύτερη επίπτωση, σε σύγκριση με το μέσο συμμετέχοντα

Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012 10-ετής (2002-2012) επίπτωση υπέρτασης, διαβήτη και δυσλιπιδαιµίας, ανά ΚΟΕ

Καταθλιπτική συµπτωµατολογία και ΚΟΕ (2002 2012) x2 Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012 >x2

Οικονομική κρίση οι Έλληνες έγιναν φτωχότεροι κατά 40% από το 2008 στο 2015. Τα εισοδήματα του 2014 είναι μικρότερα από τα εισοδήματα του 2003. Οικονομική κρίση Χαμηλό ΚΟΕ

Οικονοµική κρίση & Υγεία H οικονοµική κρίση συνδέεται µε την αύξηση των δεικτών θνησιµότητας, κυρίως από: καρδιαγγειακά, λοιµώξεις του αναπνευστικού, χρόνια ηπατοπάθεια, αυτοκτονίες και δολοφονίες βρεφική θνησιµότητα

37% των ελλήνων θεωρούν ότι η οικονομική κρίση επηρέασε την υγεία τους Πληθυσμιακή έρευνα που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2015 από το ΙΚΠΙ για λογαριασμό της διανεοσις

Πληθυσμιακή έρευνα που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2015 από το ΙΚΠΙ για λογαριασμό της διανεοσις

CHANGES IN SELF-REPORTED HEALTH AND ACCESS TO HEALTH CARE LINKED TO FINANCIAL CRISIS BETWEEN 2007 AND 2009 2007 2009 +15% +16% +15% Data are from the Greece EU Survey on Income and Living Conditions, 2007 and 2009 survey waves. Models correct for potentially confounding differences of survey respondents, including age, a dummy for age older than 65 years, sex, marital status, the degree of urbanisation (from 1 to 3), and educational attainment; similar patterns found when including measures of household income. Kentikelenis A et al., Lancet 2011

Εξέλιξη ψυχικής υγείας, 2008-2015 Το 2014 το 4,7% του πληθυσμού δήλωσε κατάθλιψη -ποσοστό αυξημένο κατά 80,8% σε σχέση με το ποσοστό του 2009. Από το ποσοστό αυτό, -3 στους 10 είναι άνδρες και - 7 στους 10 γυναίκες.

Εξέλιξη ψυχικής υγείας, 2008-2015

44% of men and 54% of women had a health check-up during the previous year. 15% of men and 11% of women never had a check-up in their life. an annual DECREASE of having a check-up by 2.1% (95%CI 0.1%-4.1%) was observed during the studied period (2006-2012). 25% of the participants recognize stress as the most important CVD risk factor, followed by smoking, unhealthy diet and the common risk factors (i.e., diabetes, hypertension and hypercholesterolemia); this percent INCREASED into those interviewed after the year 2009 (before 2009: 25% vs. after 2009: 29%, p<0.001).

Chang S et al. BMJ 2013 Οικονομική κρίση! ΑΝΕΡΓΙΑ Η οικονομική κρίση οδηγεί σε ανεργία CHANGES IN UNEMPLOYMENT RATES AND GROSS DOMESTIC PRODUCT (GDP) PER CAPITA IN 54 STUDY COUNTRIES.

Οι επιπτώσεις της ανεργίας στην υγεία H ανεργία συνδέεται µε αύξηση της θνησιµότητας 20-25%. Αύξηση της ανεργίας 1%! αύξηση της θνησιµότητας από αυτοκτονίες 4%. ψυχικές διαταραχές, προβλήµατα εθισµού και εξάρτησης σε ουσίες κατάθλιψη άγχος που οδηγεί σε αύξηση των καρδιαγγειακών.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Κ.Ο.Ε. Ψυχική υγεία, συμπεριφορές τρόπου ζωής Ανεργία Υπηρεσίες υγείας Δαπάνες για την υγεία

Πηγή: WHO αιτία της σχέσης χαμηλού ΚΟΕ αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, είναι ο αυξημένος επιπολασμός παραγόντων κινδύνου στα χαμηλού ΚΟΕ στρώματα του πληθυσμού

Τι πρέπει να γίνει

The incidence of CVD according to (A) the number of ideal health behaviours (diet, smoking, exercise and stress) and (B) health factors adopted (cholesterol, BMI, blood pressure, glucose). Wong, N. D. (2014) Nat. Rev. Cardiol.

Σωματική δραστηριότητα, Κάπνισμα και Ηλικία εμφάνισης ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Σωματικά δραστήριοι Καπνιστές Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ 2002-2012 άνδρες 69 έτη 67 έτη 62 έτη γυναίκες άνδρες γυναίκες 57 έτη άνδρες γυναίκες Μέση ηλικία εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου

Ο ρόλος της Πολιτείας

Ο ρόλος της Πολιτείας

Η Ελλάδα δεν ανήκει πλέον στις χώρες χαμηλού καρδιαγγειακού κινδύνου! Πολλοί παράγοντες έχουν συνδράμει σε αυτό το γεγονός Η Πολιτεία, οι Φορείς, αλλά και οι ιατροί κατά την άσκηση της καθημερινής πράξης οφείλουν να θέσουν σε εφαρμογή το «Κάλλιον του Θεραπεύειν, το Προλαμβάνειν!»