Προσφορά επιχείρησης Διάλεξη 14 Προσφορά επιχείρησης Πώς αποφασίζει µια επιχείρηση για το πόσο θα παραγάγει; Αυτό εξαρτάται από: Την τεχνολογία της επιχείρησης Το περιβάλλον της αγοράς Τις επιδιώξεις της Τη συµπεριφορά των ανταγωνιστών της 1 1 Το περιβάλλον της αγοράς Το περιβάλλον της αγοράς Υπάρχουν πολλές άλλες επιχειρήσεις ή πολύ λίγες; Οι αποφάσεις των άλλων επιχειρήσεων επηρεάζουν τις επιδόσεις της επιχείρησής µας; Είναι οι συναλλαγές απρόσωπες ή οι συναλλαγές διευθετούνται µε ενδιάµεσους; Μονοπώλιο: Υπάρχει µόνο µια επιχείρηση που προσδιορίζει την προσφερόµενη ποσότητα και την τιµή εκκαθάρισης της αγοράς. Ολιγοπώλιο: Υπάρχουν λίγες επιχειρήσεις, και η απόφαση της µιας επηρεάζει τις αποδόσεις των άλλων. 3 4 3 4
Το περιβάλλον της αγοράς Το περιβάλλον της αγοράς Επιχείρηση µε δεσπόζουσα θέση: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις, αλλά η µια είναι πολύ πιο µεγάλη από τις άλλες. Οι αποφάσεις της µεγάλης επιχείρησης επηρεάζουν τις αποδόσεις των άλλων. Οι αποφάσεις µιας µικρής επιχείρησης δεν έχουν σηµαντική επίδραση στις άλλες. Μονοπωλιακός ανταγωνισµός: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις και η κάθε µια παράγει ένα ελαφρά διαφοροποιηµένο προϊόν. Το παραγόµενο από κάθε επιχείρηση προϊόν είναι µικρό σε σχέση µε το συνολικό προϊόν. Αµιγής ανταγωνισµός: Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που παράγουν το ίδιο προϊόν. Το επίπεδο κάθε επιχείρησης είναι µικρό σε σχέση µε το συνολικό προϊόν. 5 6 5 6 Το περιβάλλον της αγοράς Αµιγής ανταγωνισµός Τώρα θα εξετάσουµε την περίπτωση του αµιγούς ανταγωνισµού και αργότερα θα εξετάσουµε τις άλλες µορφές αγοράς. Η επιχείρηση σε µια τέλεια ανταγωνιστική αγορά ξέρει ότι δεν έχει καµιά επιρροή στην τιµή της αγοράς του προϊόντος της. Η επιχείρηση είναι λήπτης της τιµής της αγοράς. Η επιχείρηση είναι ελεύθερη να µεταβάλλει την τιµή της. 7 8 7 8
Αµιγής ανταγωνισµός Αν η επιχείρηση θέτει η ίδια τη δική της τιµή πάνω από την τιµή της αγοράς, τότε η ζητούµενη ποσότητα από το προϊόν της θα είναι µηδενική. Αν η επιχείρηση θέτει η ίδια τη δική της τιµή κάτω από την τιµή της αγοράς, τότε η ζητούµενη ποσότητα από το προϊόν της θα είναι η συνολική ποσότητα που ζητείται στην αγορά. Αµιγής ανταγωνισµός Ποια είναι εποµένως η καµπύλη ζήτησης που αντιµετωπίζει µια επιµέρους επιχείρηση; 9 10 9 10 Αµιγής ανταγωνισµός Αµιγής ανταγωνισµός p e Προσφορά αγοράς Ζήτηση αγοράς Y p e Προσφορά αγοράς Στην τιµή, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι µηδέν. Ζήτηση αγοράς 11 1 11 1
Αµιγής ανταγωνισµός Αµιγής ανταγωνισµός p e p Προσφορά αγοράς Στην τιµή, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι µηδέν. Ζήτηση αγοράς Στην τιµή p η επιχείρηση αντιµετωπίζει όλη τη ζήτηση της αγοράς. 13 Εποµένως, η καµπύλη ζήτησης την οποία αντιµετωπίζει µια συγκεκριµένη επιχείρηση είναι... 14 13 14 Αµιγής ανταγωνισµός Αµιγής ανταγωνισµός Προσφορά αγοράς p e Στην τιµή, η ζήτηση από την επιχείρηση είναι µηδέν. p Ζήτηση αγοράς Στην τιµή p η επιχείρηση αντιµετωπίζει όλη τη ζήτηση της αγοράς. p e p Ζήτηση αγοράς Y 15 16 15 16
Αµιγής ανταγωνισµός Μικρό µέγεθος «Καµπύλη ζήτησης της αγοράς» Τι σηµαίνει να λέµε ότι µια επιχείρηση είναι µικρή σε σχέση µε το «µέγεθος του κλάδου»; «Καµπύλη ζήτησης που αντιµετωπίζει µια επιχείρηση» 17 18 17 18 p e MCεπιχείρησης Μικρό µέγεθος Καµπύλη ζήτησης της επιχείρησης Η τεχνολογία της µεµονωµένης επιχείρησης την οδηγεί πάντα να προσφέρει ένα µικρό µέρος µόνο της συνολικά ζητούµενης ποσότητας στην τιµή της αγοράς. Η κάθε επιχείρηση µεγιστοποιεί το κέρδος της και στη βραχυχρόνια περίοδο. Ε: Πώς η κάθε επιχείρηση επιλέγει το επίπεδο παραγωγής της; 19 0 19 0
Η κάθε επιχείρηση µεγιστοποιεί το κέρδος της και στη βραχυχρόνια περίοδο. Ε: Πώς η κάθε επιχείρηση επιλέγει το επίπεδο παραγωγής της; A: Με τη λύση του προβλήµατος max Π s( ) = p cs( ). 0 Με τι µοιάζει η λύση για το s * ; max Π s( ) = p cs( ). 0 1 1 max Π s( ) = p cs( ). 0 Με τι µοιάζει η λύση για το s * ; (α) s * > 0: dπs( ) ( i) = p MCs( ) = 0 Π() d d Πs( ) * ( ii) < 0 στο =. s d s * 3 Π() max Π s( ) = p cs( ). 0 Με τι µοιάζει η λύση για το s * ; (β) s * = 0: s * = 0 dπ s( ) = d στο = p MC * s = 0. s ( ) 0 4 3 4
Για την περίπτωση s * > 0, η συνθήκη πρώτης τάξης για µεγιστοποίηση κέρδους είναι dπ s( ) = p MCs( ) = 0. d δηλαδή, * p = MCs( s ). Έτσι στο µέγιστο κέρδος µε s * > 0, η τιµή της αγοράς p ισούται µε το οριακό κόστος παραγωγής στο = s *. 5 Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Για την περίπτωση s * > 0, η συνθήκη δεύτερης τάξης για µεγιστοποίηση κέρδους είναι d Π s( ) d ( ) d d p MC dmcs( ) = s( ) = < 0. d * dmcs( s ) δηλαδή, > 0. d Έτσι στο µέγιστο κέρδος µε s * > 0, η καµπύλη οριακού κόστους της επιχείρησης έχει θετική κλίση. 6 5 6 Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Στο = s *, p = MC και η MC έχει θετική κλίση. Το = s * µεγιστοποιεί το κέρδος. p e p e MC s () MC s () s * s * 7 8 7 8
p e MC s () Στο = s *, p = MC και MC έχει θετική κλίση. = s * µεγιστοποιεί το κέρδος. s * Στο =, p = MC και MC έχει αρνητική κλίση. = δεν µεγιστοποιεί το κέρδος. 9 p e Βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC s () s * Στο = s *, p = MC και MC έχει θετική κλίση. = s * µεγιστοποιεί το κέρδος. Άρα το επίπεδο προσφοράς που µεγιστοποιεί το κέρδος µπορεί να είναι µόνο το ανερχόµενο τµήµα της καµπύλης MC. 30 9 30 Αλλά κάθε σηµείο στο ανερχόµενο τµήµα της καµπύλης οριακού κόστους MC δεν αντιπροσωπεύει και σηµείο µεγιστοποίησης του κέρδους. Αλλά κάθε σηµείο στο ανερχόµενο τµήµα της καµπύλης οριακού κόστους MC δεν αντιπροσωπεύει και σηµείο µεγιστοποίησης του κέρδους. Η συνάρτηση κέρδους της επιχείρησης είναι Π s ( ) = p c s ( ) = p F c v ( ). Αν η επιχείρηση επιλέγει = 0, τότε το κέρδος είναι Π s ( ) = 0 F c v ( 0) = F. 31 3 31 3
Έτσι η επιχείρηση επιλέγει επίπεδο προϊόντος > 0 µόνο αν Π s ( ) = p F c v ( ) F. 33 Έτσι η επιχείρηση επιλέγει επίπεδο προϊόντος > 0 µόνο αν Π s ( ) = p F c v ( ) F. τ.ε. µόνο αν p cv ( ) 0 και διαφορετικά, µόνο αν p c v ( ) = AVCs( ). 34 33 34 MC s () AC s () AVC s () MC s () AC s () AVC s () 35 36 35 36
p > AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () p > AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () p < AVC s () s * = 0. 37 38 37 38 p > AVC s () s * > 0. MC s () AC s () AVC s () Η καµπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς της επιχείρησης p < AVC s () s * = 0. Σηµείο στάσης παραγωγής MC s () AC s () AVC s () Η καµπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς της επιχείρησης 39 40 39 40
Στάση παραγωγής δεν είναι το ίδιο µε την έξοδο. Στάση σηµαίνει παραγωγή µηδενικού προϊόντος (αλλά η επιχείρηση παραµένει στον κλάδο και υποφέρει τα πάγια κόστη της). Έξοδος σηµαίνει να εγκαταλείψεις τον κλάδο, κάτι που µπορεί να κάνει η επιχείρηση µόνο µακροχρόνια. Μακροχρόνια είναι η περίοδος κατά την οποία η επιχείρηση µπορεί να επιλέξει µια από όλες τις βραχυχρόνιες καταστάσεις. Πώς συγκρίνεται η απόφαση για µακροχρόνια προσφορά µε τις αποφάσεις της για βραχυχρόνια προσφορά; 41 4 41 4 Μακροχρόνια προσφορά επιχείρησης Η µακροχρόνια συνάρτηση κέρδους µιας ανταγωνιστικής επιχείρησης είναι Π( ) = p c( ). Το µακροχρόνιο κόστος c() παραγωγής µονάδων αποτελείται µόνο από µεταβλητά κόστη, αφού στη µακροχρόνια περίοδο όλες οι εισροές είναι µεταβλητές. 43 Μακροχρόνια η απόφαση για προσφορά είναι να max Π( ) = p c( ). 0 Η συνθήκη πρώτης και δεύτερης τάξης για µεγιστοποίηση είναι για το * > 0, p = MC( ) και dmc( ) > 0. d 44 43 44
Επιπλέον, το οικονοµικό κέρδος της επιχείρησης δεν πρέπει να είναι αρνητικό, γιατί τότε η επιχείρηση πρέπει να εξέλθει του κλάδου. Άρα Π( ) = p c( ) 0 ( ) p c = AC( ). MC() AC() 45 46 45 46 p > AC() MC() p > AC() MC() AC() AC() 47 48 47 48
Η καµπύλη µακροχρόνιας προσφοράς MC() AC() Πώς σχετίζεται η καµπύλη µακροχρόνιας προσφοράς µε την καµπύλη βραχυχρόνιας προσφοράς; 49 50 49 50 AC s () MC() MC s () AC() AC s () MC() MC s () AC() s * * 51 s * είναι το επίπεδο µεγιστοποίησης κέρδους βραχυχρόνια; 5 51 5
AC s () MC() AC s () MC() Π s MC s () AC() Π s MC s () Π AC() s * * s * είναι το επίπεδο µεγιστοποίησης κέρδους βραχυχρόνια s * * Η επιχείρηση µπορεί να αυξήσει το κέρδος µε το να αυξήσει το x και να παράξει * µονάδες προϊόντος. 53 54 53 54 AC s () MC() AC s () MC() MC s () AC() MC s () AC() p p Ζηµιά s * s * είναι το επίπεδο ελαχιστοποίησης ζηµιάς βραχυχρόνια 55 s * s * είναι το επίπεδο ελαχιστοποίησης ζηµιάς βραχυχρόνια 56 55 56
Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης AC s () MC() Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() p Ζηµιά MC s () AC() AC() s * Αυτή η ζηµιά µπορεί να εξαλειφτεί µακροχρόνια µε έξοδο της επιχείρησης από τον κλάδο 57 58 57 58 Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() AC() Π s AC() s * s * µεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια s * s * µεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια 59 60 59 60
Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() AC() Π AC() * s * * s * s * µεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια. * µεγιστοποιεί το κέρδος µακροχρόνια. 61 s * µεγιστοποιεί το κέρδος βραχυχρόνια. * µεγιστοποιεί το κέρδος µακροχρόνια. 6 61 6 Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() Π Π s AC() AC() * s * Η επιχείρηση µπορεί να αυξήσει το κέρδος µειώνοντας το x και παράγοντας * µονάδες προϊόντος. 63 64 63 64
Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης MC() AC() AC() 65 66 65 66 Μακροχρόνια και βραχυχρόνια προσφορά επιχείρησης Καµπύλη µακροχρόνιας προσφοράς MC() AC() Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Το πλεόνασµα παραγωγού της επιχείρησης είναι η συσσώρευση, µονάδα µε µονάδα προϊόντος, των επιπλέον εσόδων µείον το κόστος παραγωγής. Πώς συνδέεται το πλεόνασµα παραγωγού µε το κέρδος; Βραχυχρόνιες καµπύλες προσφοράς 67 68 67 68
Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση MC s () Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση MC s () AC s () AVC s () AC s () AVC s () 69 70 69 70 Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση MC s () MC s () p AC s () AVC s () p PS AC s () AVC s () *(p) *(p) 71 7 71 7
Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Έτσι το πλεόνασµα παραγωγού της επιχείρησης είναι *( p) [ ] PS( p) = p MCs( z) d( z) 0 *( p) = p* ( p) MCs( z) d( z) 0 = p* ( p) cv( * ( p) ). Δηλαδή, PS = Έσοδα µεταβλητό κόστος. p PS MC s () *(p) AC s () AVC s () 73 74 73 74 Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση p MC s () AC s () AVC s () p Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Έσοδα = p*(p) MC s () AC s () AVC s () *(p) *( p) cv ( * ( p)) = MCs( z) d( z) 0 75 *(p) 76 75 76
p Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση Έσοδα = p*(p) MC s () AC s () AVC s () p Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση PS MC s () AC s () AVC s () c v (*(p)) *(p) *(p) 77 78 77 78 Πλεόνασµα παραγωγού: αναθεώρηση PS = Έσοδα µεταβλητά κόστη. Κέρδος = Έσοδα Συνολικά κόστη = Έσοδα πάγια κόστη - Μεταβλητά κόστη. Άρα, PS = Κέρδος + πάγια κόστη. Μόνο αν τα πάγια κόστη είναι µηδέν (µακροχρόνια) το PS και το κέρδος είναι τα ίδια. Ερώτηση εξάσκησης 1 Αν η συνάρτηση µακροχρόνιου κόστους µιας ανταγωνιστικής επιχείρησης είναι TC(Q) = 5Q + 30, για ποια τιµή p του προϊόντος η επιχείρηση θα προσφέρει θετική ποσότητα προϊόντος; 79 79 80