ΔΙΑΛΕΞΗ5 η : Σχεδιασμός θέσεων εργασίας και οργάνωση εργασιών

Διοίκηση Λειτουργιών ΔΙΑΛΕΞΗ5 η : Σχεδιασμός θέσεων εργασίας και οργάνωση εργασιών Δρ. Β. Ζεϊμπέκης (vzeimp@fme.aegean.gr) Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης Πολυτεχνική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Copyright 2017

Ατζέντα Τι είναι ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας; Σχεδιασμός περιβαλλοντικών συνθηκών εργονομία Εργονομικός σχεδιασμός χώρου εργασίας Κατανομή καθηκόντων καταμερισμός εργασίας Μελέτη εργασίας Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας

Ο ρόλος του σχεδιασμού θέσεων εργασίας Η διοίκηση λειτουργιών παρουσιάζεται συχνά ως ένας τομέας εστιασμένος στην τεχνολογία, στα συστήματα, στις διαδικασίες και στις εγκαταστάσεις Παρόλα αυτά ο τρόπος διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων ενός οργανισμού έχει έντονη επίδραση στην αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του Ως εκ τούτου οι άνθρωποι σε έναν οργανισμό παίζουν πρωτεύοντα ρόλο Η διαχείριση ανθρώπινων πόρων είναι ιδιαίτερα σημαντική και περιλαμβάνει δραστηριότητες που επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τις τεχνολογίες που αυτοί χρησιμοποιούν, και τις μεθόδους εργασίας που εφαρμόζει η κάθε επιχείριση Το παραπάνω ονομάζεται σχεδιασμός θέσεων εργασίας(job design)

Ο ρόλος του σχεδιασμού θέσεων εργασίας Οσχεδιασμόςθέσεωνεργασίαςέχεινακάνειμετοντρόπομετονοποίο δομούμε τη θέση εργασίας κάθε ατόμου, το χώρο εργασίας στον οποίο εργάζεται, καθώς και τη διασύνδεσή του με την τεχνολογία που χρησιμοποιεί Ο σχεδιασμός θέσεων εργασίας και η οργάνωση εργασίας ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την επαγγελματική τους ζωή Ορίζουν επίσης τις δραστηριότητές των εργαζομένων σε σχέση με τους συναδέλφους τους και διοχετεύουν τη ροή πληροφοριών μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων της επιχείρησης Επίσης βοηθούν στην ανάπτυξη της εταιρικής κουλτούρας- τις κοινές αξίες, τις κοινές πεποιθήσεις και τις κοινές παραδοχές

Οι στόχοι του σχεδιασμού θέσεων εργασίας ποιότητα ταχύτητα αξιοπιστία Ο σχεδιασμός εργασίας έχει αντίκτυπο στην ευελιξία κόστος υγεία και ασφάλεια ποιότητα του εργασιακού βίου

Τα στοιχεία του σχεδιασμού θέσεων εργασίας Ποιες είναι οι περιβαλλοντι -κές συνθήκες του χώρου εργασίας; Ποια τεχνολογία είναι διαθέσιμη και πως θα χρησιμοποιηθεί; Ποια καθήκοντα θα αναλάβει το κάθε άτομο; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να γίνει η κάθε εργασία; Πόσο χρόνο χρειάζονται οι εργασίες και πόσα άτομα χρειάζονται; Πως θα διατηρήσου με την προσήλωση στην εργασία;

Εργονομία Η εργονομία αφορά κυρίως το σχεδιασμό των θέσεων εργασίας με βάση της ανθρώπινη φυσιολογία δηλ. το ανθρώπινο σώμα και πώς αυτό προσαρμόζεται στο περιβάλλον του Διασύνδεση ατόμου με τις περιβαλλοντικές συνθήκες στη δικιά του άμεση περιοχή εργασίας: θερμοκρασία, φωτισμό, περιβαλλοντικό θόρυβο Διασύνδεση ατόμου με το χώρο εργασίας του από την άποψη της ανθρ πινης φυσιολογίας, όπου στο χώρο εργασίας περιλαμβάνονται τα γραφεία, τα καθίσματα, τα τραπέζια, τα μηχανήματα, και οι Η/Υ Η εργονομία καλείται «σχεδιασμός ανθρώπινων παραγόντων» (human factor engineering) ή απλά«ανθρώπινοι παράγοντες»

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (1/7) ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η πρόβλεψη των αντιδράσεων των διαφόρων ατόμων στη θερμοκρασία του χώρου της εργασίας δεν είναι απλή Ταάτομαδιαφέρουνμεταξύτουςστοντρόπομετονοποίοαλλάζειηάνεση και η απόδοσή τους ανάογα με τη θερμοκρασία Βασικοί κανόνες για την θερμοκρασία εργασίας περιλαμβάνουν τα κάτωθι: Τοεύροςτηςθερμοκρασίαςγιαάνετηεργασίαεξαρτάταιαπότηφύσητηςεργασίαςπου εκτελείται. Γενικά, η ελαφρύτερη εργασία απαιτεί υψηλότερη θερμοκρασία απ ότι η βαρύτερη Η αποτελεσματικότητα ατόμων που εκτελούν καθήκοντα που απαιτούν εγρήγορση μειώνεται σε θερμοκρασίες υψηλότερες των 29 βαθμών Κελσίου. Η αντίστοιχη θερμοκρασία για άτομα που εκτελούν ελαφρές χειρονακτικές εργασίες είναι λίγο χαμηλότερη Οι πιθανότητες ατυχήματος αυξάνονται σε θερμοκρασίες που είναι υψηλότερες ή χαμηλότερες του εύρους άνεσης για τη συγκεκριμένη εργασία

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (2/7)

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (3/7) ΕΠΙΠΕΔΑ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Η ένταση φωτός που απαιτείται για να εκτελεστεί με ικανοποιητικό τρόπο οποιαδήποτε εργασία εξαρτάται από τη φύση της εργασίας Κάποιες εργασίες στις οποίες εμπλέκονται εξαιρετικά λεπτές και ακριβείς κινήσεις απαιτούν πολύ υψηλά επίπεδα φωτισμού

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (5/7) ΕΠΙΠΕΔΑ ΘΟΡΥΒΟΥ Οι καταστροφικές συνέπειες των πολύ υψηλών επιπέδων θορύβου είναι μάλλον ευκολότερο να γίνουν αντιληπτές απ ότι οι άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες(λόγω απώλειας ακοής) Σε κάθε χώρα υπάρχουν κανόνες και νόμοι για την μέγιστα επίπεδα θορύβου στα οποία μπορεί να εκτεθεί ένας εργαζόμενος Η μονάδα μέτρησης του θορύβου, τα ντεσιμπελ (db), βασίζεται σε λογαριθμική κλίμακα, που σημάινει ότι η ένταση του θορύβου διπλασιάζεται περίπου κάθε 3dB. Ο διακοπτόμενος υψηλής συχνότητας θόρυβος μπορεί να επηρρεάσει την απόδοση της εργασίας σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, ειδικά σε καθήκοντα που απαιτούν προσοχή και κρίση

Εργονομικός περιβαλλοντικός σχεδιασμός (7/7) ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται σε γραφεία (ή σε περιβάλλοντα που μοιάζουν με γραφεία) αυξάνεται, οι αρχές της εργονομίας εφαρμόζνται όλο και περισσότερο σε αυτό το είδος εργασίας Η νομοθεσία επεκτείνεται ώστε να καλύψει την τεχνολογία γραφείου, όπως έιναι οι οθόνες και τα πληκτρολόγια των υπολογιστών Οι οδηγίες της Ε.Ε. για την εργασία με εξοπλισμό που περιλαμβάνει οθόνες, απαιτούν από τους οργανισμούς να: κάνουν εκτίμηση όλων των θέσεων εργασίας για να μειωθούν οι εγγενείς κίνδυνοι από η χρήση τους Σχεδιάζουν το χρόνο εργασίας ώστα να υπάρχουν διαλείμματα και αλλαγές δραστηριότητας προσφέρουν πληροφορίες και εκπαίδευση στους χρήστες

Εργονομία στο περιβάλλον του γραφείου (1/2) Βραχίονες σε περίπου οριζόντια θέση Ρυθμιζόμενη πλάτη καθίσματος Καλή στήριξη οσφυϊκής χώρας Ρυθμιζόμενο ύψος καθίσματος Χωρίς υπερβολική πίεση στο μέρος μέρος των μηρών και στο πίσω μέρος των γονάτων Χώρος για τα πόδια, χωρίς εμπόδια που επιτρέπει αλλαγές στάσης Στήριγμα ποδιών αν απαιτείται Χώρος για αλλαγή στάσης, χωρίς εμπόδια κάτω από το γραφείο

Εργονομία στο περιβάλλον του γραφείου (2/2) Επαρκής φωτισμός Επαρκής αντίθεση, χωρίς εκτυφλωτικό φως ή αντανακλάσεις που αποσπούν την προσοχή Πληκτρολόγιο εύχρηστο, ρυθμιζόμενο, αφαιρούμενο, ευανάγνωστο Οθόνη: σταθερό είδωλο, ρυθμιζόμενη, αναγνώσιμη, χωρίς αντανακλάσεις και διαχύσεις φωτός Κάλυψη παραθύρου Ελαχιστοποιημένος θόρυβος όχλησης Επιφάνειες εργασίας: επιτρέπουν διάφορες τακτοποιήσεις, ευρύχωρες, χωρίς αντανακλάσεις Λογισμικό κατάλληλο για την εργασία, προσαρμοσμένο στο χρήστη, χωρίς κρυφή παρακολούθηση

Ανθρωπομετρικά ζητήματα Πολλές εργονομικές βελτιώσεις ασχολούνται κυρίως με την ανθρωπομετρία των θέσεων εργασίας, δηλαδή τα ζητήματα που σχετίζονται με τις διαστάσεις, το σχήμα και τις άλλες φυσικές δυνατότητες των ανθρώπων Τα δεδομένα τα οποία χρησιμοποιούν οι ειδικοί στην εργονομία όταν κάνουν κάτι τέτοιο λέγονται ανθρωπομετρικά δεδομένα

Η χρήση των ανθρωπομετρικών στοιχείων στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας Εκατοστημόριο 5% Εκατοστημόριο 95% Μέγιστος χώρος εργασίας Κανονικός χώρος εργασίας

Καταμερισμός της εργασίας (1/2) Ο καταμερισμός της εργασίας αφορά στη διαίρεση του συνολικού καθήκοντος (εργασίας) σε μικρότερα μέρη, το καθένα από τα οποία ολοκληρώνεται από ένα άτομο ή μια ομάδα Η επιτομή του καταμερισμού της εργασίας είναι η γραμμή παραγωγής όπου τα προϊόντα κινούνται σε μια συγκεκριμένη διαδρομή και συναρμολογούνται σταδιακά Οι αρχές του καταμερισμού της εργασίας έχουν τα εξής πλεονεκτήματα: Προάγει την ταχύτερη μάθηση: Είναι ευκολότερο να μάθει κανείς να εκτελεί ένα σχετικά σύντομο και απλό καθήκον Καθιστά ευκολότερη την αυτοματοποίηση: Ο καταμερισμός μιας εργασίας αυξάνει την πιθανότητα αυτοματοποίησης κάποιων από αυτά τα μικρότερα έργα Μειώνει τη μη παραγωγική εργασία: Σε μεγάλα, πολύπλοκα καθήκοντα ο χρόνος που καταναλώνεται στη λήψη κι απόθεση εργαλείων και υλικών και γενικά στην εύρεση, τοποθέτηση και αναζήτηση πραγμάτων είναι συνήθως πολύ μεγάλος

Καταμερισμός της εργασίας (2/2) Οι αρχές του καταμερισμού της εργασίας έχουν τα εξής μειονεκτήματα: Μονοτονία: Όσο συντομότερο το καθήκον, τόσο περισσότερο θα πρέπει να το επαναλαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πλήξη, αυξημένη πιθανότητα απουσιών και ανακύκλωσης προσωπικού, αυξημένη πιθανότητα σφαλμάτων Σωματικοί τραυματισμοί: Η υπερβολική χρήση κάποιων μελών του σώματος (π.χ. χέρια, καρπούς) μπορεί να προκαλέσει πόνο και μείωση των σωματικών δυνατοτήτων Χαμηλή ευελιξία: Ο καταμερισμός ενός έργου σε πολλά μικρότερα πολλές φορές έχει αποτέλεσμα μια ακαμψία στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας. Εαν για παράδειγμα χρειαστεί να αλλάξει μια γραμμή παραγωγής αυτό σημαίνει αυτόματα αλλαγή του συνόλου των καθηκόντων κάθε χειριστή Μειωμένη ανθεκτικότητα: Ο μεγάλος καταμερισμός εργασιών απαιτεί την κίνηση υλικών μέσω διαφόρων σταδίων. Αν ένα από αυτά τα στάδια δεν λειτουργεί σωστά, επηρεάζεται ολόκληρη η λειτουργία παραγωγής

Μελέτη εργασίας Μελέτη εργασίας Ένας γενικός όρος για αυτές τις τεχνικές, συγκεκριμένα για τη μελέτη μεθόδων και τη μέτρηση της εργασίας, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην εξέταση της ανθρώπινης εργασίας σε όλες τις συνθήκες, και που οδηγούν συστηματικά στη θεώρηση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν την αποδοτικότητα και την οικονομία των εξεταζόμενων καταστάσεων έτσι ώστε να επιφέρουν βελτιώσεις. Μελέτη μεθόδων Η συστηματική καταγραφή και η κριτική εξέταση των υπαρχουσών και των προτεινόμενων μεθόδων εκτέλεσης εργασίας, με σκοπό την εξέλιξη και την εφαρμογή ευκολότερων και αποτελεσματικότερων μεθόδων, αλλά και τη μείωση του κόστους. Μέτρηση εργασίας Η εφαρμογή τεχνικών που έχουν σχεδιαστεί για να προσδιοριστεί ο χρόνος που χρειάζεται ένας εργάτης με τα απαραίτητα προσόντα για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία με ένα καθορισμένο επίπεδο απόδοσης.

Μελέτη μεθόδων (1/3) Η μελέτη μεθόδων είναι μια συστηματική προσέγγιση για την εύρεση της καλύτερης μεθόδου. Υπάρχουν έξι βήματα: 1. Επιλογή εργασίας που θα μελετηθεί 2. Καταγραφή όλων των σχετικών στοιχείων της παρούσας μεθόδου 3. Εξέτασητωνδεδομένωνμετησειράκαιμεκριτικήδιάθεση 4. Ανάπτυξη της πρακτικότερης, οικονομικότερης και αποτελεσματικότερης μεθόδου 5. Εφαρμογή της νέας μεθόδου 6. Συντήρηση της μεθόδου με περιοδικούς ελέγχους

Μελέτη μεθόδων (2/3) Βήμα1:Επιλογήτηςεργασίαςπουθαμελετηθεί Περιλαμβάνειτηνεπιλογήτωνθέσεωνεργασίαςπουθαμελετηθούνκαιπουθαέχουντο καλύτερο αποτέλεσμα σε σχέση με το χρόνο που θα επενδυθεί για να μελετηθούν Άρα δεν εστιάζουμε σε εργασίες που μπορεί να καταρηγθούν σύντομα ή εκτελούνται περιστασιακά Οι θέσεις εργασίας που θα μελετηθούν θα πρέπει κατά προτεραιότητα να είναι αυτές που δείχνουν το μεγαλύτερο περιθώριο βελτίωησς ή αυτές που προκαλούν καθυστερήσεις και προβλήματα Βήμα 2: Καταγραφή της παρούσας μεθόδου Οι περισσότερες τεχνικές καταγραφής κάνουν τα εξής: Καταγράφουν την αλληλουχία των δραστηριοτήτων της θέσης εργασίας Καταγράφουν τις χρονικές σχέσεις των δραστηριοτήτων της θέσης εργασίας ή Καταγράφουν τη διαδρομή της κίνησης κάποιου μέρους της εργασίας

Μελέτη μεθόδων (3/3) Βήμα 3: Εξέταση των δεδομένων Αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο της μελέτης μεθόδων. Σε αυτό το στάδιο προσπαθούμε να εντοπίσουμε αδυναμίες έτσι ώστε να προταθούν εναλλακτικές μέθοδοι Το εν λόγω βήμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη φιλοσοφία της μελέτης μεθόδων. Συνήθως χρησιμοποιούνται ερωτηματολόγια τα οποία πρέπει να συμπληρώσει ο σχεδιαστής/μελετητής της θέσης εργασίας Βήμα4:Ανάπτυξημιαςνέαςμεθόδου Τοβήμααυτόπεριλαμβάνειτηςεξέλιξητωνιδεώνπουαναπτύχθηκανστο3 ο βήμα Στόχος αυτου του βήματος είναι: η κατάργηση ολόκληρων τμημάτων της δραστηριότητας, ο συνδυασμός στοιχείων, η αλλαγή της αλληλουχίας γεγονότων ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα, η απλοποίηση των δραστηριοτήτων για να μειωθεί η εργασία που απαιτείται Βήμα 5-6: Εφαρμογή της νέας μεθόδου και συντήρησή της με τακτικούς ελέγχους Επικέντρωση στη διαχείριση του έργου της διαδικασίας εφαρμογής Ανάγκη για τακτική παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας του σχεδιασμού των θέσεων εργασίας μετά την εφαρμογή του

Μέτρηση εργασίας (1/3) Η μέτρηση της εργασίας αφορά στο χρόνο που χρειάζεται ένας ειδικευμένος εργαζόμενος να εκτελέση μια συγκεκριμένη εργασία σε ένα καθορισμένο επίπεδο απόδοσης Τυπική απόδοση είναι ο «ρυθμός παραγωγής τον οποίο μπορούν να φθάσουν οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι χωρίς υπερπροσπάθεια, ως μέσο όρο, κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας, αρκεί να έχουν κίνητρο να αφιερωθούν στη δουλειά τους» Τα βασικά βήματα μέτρησης εργασίας είναι τα κάτωθι: 1. Παρατήρηση, μέτρηση και αξιολόγηση 2. Ρύθμιση(κανονικοποίηση) του χρόνου που παρατηρήθηκε 3. Μέσος όρος των βασικών χρόνων

Μέτρηση εργασίας (2/3) ΤΥΠΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ Ο χρόνος που χρειάζεται να εκτελεστεί μια εργασία περιλαμβανομένου και του χρόνου για αποκατάσταση και ξεκούραση Τυπικός χρόνος = Βασικός χρόνος + Περιθώρια Βασικός χρόνος για το στοιχείο «Περιθώρια» για ξεκούραση, κ.λπ. Τυπικός χρόνος για το στοιχείο Τυπικός χρόνος για την εργασία

Μέτρηση εργασίας (3/3) Καθορισμός τυπικών χρόνων Στοιχείο Βασικός χρόνος Περιθώρια % λεπτά Τυπικός χρόνος Α Β Γ Δ 0.6 0.4 0.8 0.3 2.1 17 12 10 17 0.10 0.05 0.08 0.05 0.28 0.70 0.45 0.88 0.35 2.38 Βασικός χρόνος 2.10 Περιθώριο 0.28 Τυπικός χρόνος = 2.38

Παράδειγμα(1/2)

Παράδειγμα(2/2)

Συμπεριφορικός σχεδιασμός θέσεων εργασίας Θέσεις εργασίας που έχουν σχεδιαστεί με βάση μόνο τον καταμερισμό εργασίας ή μόνο με βάση τις εργονομικές αρχές μπορεί να αποξενώσουν τους ανθρώπους που τις στελεχώνουν Για αυτό είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός μοντέλου σχεδιασμού θέσεων εργασίας που να προσφέρει υψηλή ποιότητα εργασιακής ζωής και υψηλά κίνητρα Ενα μοντέλο συμπεριφορικού σχεδιασμού θέσεων εργασίας είναι των Hackman και Oldham το οποίο περιλαμβάνει συγκεκριμένες τεχνικές: Ο συνδυασμός καθηκόντων έχει αποτελέσμα την αύξηση του αριθμού των ξεχωριστών δραστηριοτήτων που ανατίθενται σε άτομα Η διαμόρφωση φυσικών μονάδων εργασίας συνεπάγεται το συνδυασμό δραστηριοτήτων που αποτελούν ένα σύνολο με λογική συνέχεια Η εδραίωση πελατειακών σχέσεων σημαίνει ότι το προσωπικό έχει απευθείας επαφή με τους εσωτερικούς πελάτες και όχι μέσω των εργοδηγών του Η κάθετη φόρτωση σημαίνει ότι στις εργασίες που ανατίθενται στα άτομα περιλαμβάνονται και έμμεσες δραστηριότητες(π.χ. συντήρηση) Το άνοιγμα καναλιών ανατροφοδότησης πληροφοριών σημαίνει ότι εξασφαλίζεται η λήψη πληροφοριών από το προσωπικό για τη γενική του απόδοση

Τυπικό μοντέλο συμπεριφορικού σχεδιασμού θέσεων εργασίας Τεχνικές σχεδιασμού θέσεων εργασίας Θεμελιώδη χαρακτηριστικά της θέσης εργασίας Διανοητικές καταστάσεις Απόδοση και προσωπικές συνέπειες Συνδυασμός καθηκόντων Διαμόρφωση φυσικών μονάδων εργασίας Εδραίωση σχέσεων με πελάτες Κάθετη φόρτωση Ποικιλία δεξιοτήτων Ταυτότητα εργασίας Σημασία εργασίας Αυτονομία Εμπειρία της σημασίας της εργασίας Εμπειρία της ευθύνης για το αποτέλεσμα της εργασίας Υψηλά εσωτερικά κίνητρα για την εργασία Απόδοση εργασίας υψηλής ποιότητας Μεγάλη ικανοποίηση από την εργασία Άνοιγμα καναλιών ανατροφοδότησης πληροφοριών Ανατροφοδότηση πληροφοριών Ακριβής γνώση των αποτελεσμάτων της εργασίας Λίγες αδικαιολόγητες απουσίες και μικρή εναλλαγή προσωπικού

Διεύρυνση και εμπλουτισμός εργασιακών καθηκόντων: μια τεχνική για να επιτευχθούν κα ποιοι από τους σκοπούς του συμπεριφορικού σχεδιασμού θέσεων εργασίας Περισσότερα καθήκοντα που δίνουν αυξημένες ευθύνες, αυτονομία ή λήψη αποφάσεων Εμπλουτισμός εργασιακών καθηκόντων Αρχικά καθήκοντα που περιλαμβάνει η θέση Διεύρυνση εργασιακών καθηκόντων Περισσότερα καθήκοντα του ίδιου είδους

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στο σχεδιασμό θέσεων εργασίας Το προσωπικό θεωρείται κόστος Έμφαση στον έλεγχο της διοίκησης Καταμερισμός εργασίας Επιστημονική διοίκηση Έμφαση στην αφοσίωση και την εμπλοκή του προσωπικού Αυτοδιαχειριζόμενη μελέτη μεθόδου Εργονομία Συμπεριφορικές προσεγγίσεις Παρακίνηση Ομαδική εργασία Το προσωπικό θεωρείται πόρος Ελαστική εργασία

Βιβλιογραφία Slack, N., Chambers, S. and Johnston, R. (2010) Διοίκηση Παραγωγής Προϊόντων και Υπηρεσιών, 5η αγγλική έκδοση, Εκδόσεις Κλειδάριθμος