ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΗΧΟΥΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με το Νηπιαγωγείο του οικισμού Αγίας Σοφίας Φεβρουάριος Ιούνιος 2012
2
Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες του νηπιαγωγείου του οικισμού της Αγ. Σοφίας, σε συνεργασία με την υπεύθυνη και τις δασκάλες της παράλληλης στήριξης. Συντονιστής: Δημήτρης Αγγελάκης, συνεργάτης του Προγράμματος. Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 3
Σκοπός του προγράμματος είναι η διδασκαλία μουσικών ηχοχρωμάτων. Στόχοι η επαφή των παιδιών με το περιβάλλον η γνωριμία με μουσικά όργανα η δυνατότητα έκφρασης απλών συναισθημάτων και παραστάσεων μέσω της μουσικής η γνωριμία με τους ήχους της φύσης και η μουσική τους περιγραφή η δημιουργική επικοινωνία μέσω της μουσικής έκφρασης η εκμάθηση βασικών αρχών του αυτοσχεδιασμού η προσπάθεια μίξης της μουσικής τους παράδοσης με άλλες κουλτούρες μέσα από την γνωριμία οργάνων και ηχοχρωμάτων 4
ασκήσεις μουσικής που περιλαμβάνουν συνεργασία και επικοινωνία μουσικές δυναμικές και κίνηση διδασκαλία απλών ηχοχρωμάτων διδασκαλία απλών ρυθμικών αξιών Παιχνίδι με δυναμικές και κίνηση των χεριών 5
Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε δεκαεννέα ώρες. Αρχικά ασχοληθήκαμε με τον προσδιορισμό μουσικών δραστηριοτήτων που να παίρνουν υπόψη το περιβάλλον στο οποίο ζουν και τη σχέση του με το σχολείο στο οποίο φοιτούν, να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και να χρησιμοποιούν τα βιώματα του συγκεκριμένου μαθητικού πληθυσμού. Κύρια επιδίωξη ήταν η δημιουργία εικόνων και φαινομένων, έτσι ώστε να αναπτυχθεί η φαντασία και η κριτική σκέψη. Έτσι, αρχικά έγινε μια πρώτη εκμάθηση των καιρικών φαινομένων, ήχων των ζώων και ήχων διαφόρων αντικειμένων, μεταξύ άλλων, όπου τα παιδιά κλήθηκαν αφενός να αναγνωρίσουν παρόμοιους ήχους μέσα από ακροάσεις cd και άλλα μέσα και αφετέρου να αναπαραστήσουν μουσικά αυτούς τους ήχους. Ειδικότερα στη δεύτερη δραστηριότητα, τα παιδιά 6
αρχικά δυσκολεύτηκαν να αναπαραστήσουν τους ήχους καθώς δεν είχαν ποτέ γνωρίσει τον ήχο ενός αεροπλάνου. Έτσι, σε αυτό το στάδιο του προγράμματος, έγινε μια προσπάθεια αναγνώρισης και πειραματισμού διαφόρων κρουστών οργάνων. Ο λόγος που επιλέχθηκαν αυτά τα όργανα ήταν κυρίως γιατί είναι άμεσα, όσον αφορά την παραγωγή του ήχου. Αφού τα παιδιά πειραματίστηκαν με ηχοχρώματα αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα, ξεκίνησαν να αποτυπώνουν μουσικά διάφορα φαινόμενα. Σε αυτό το σημείο, συνεργάστηκα και με τον περιβαλλοντολόγο του προγράμματος και τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αποτυπώσουν μουσικά διάφορες εικόνες που είχε διαλέξει ο ίδιος. Σε επόμενο στάδιο, τα παιδιά διδάχθηκαν τη συνεργατικότητα και την επικοινωνία μέσα από τον αυτοσχεδιασμό διαφόρων ηχοχρωμάτων με βάση τις δυναμικές (δυνατά σιγά), συνδυάζοντας έτσι και την κίνηση αλλά και την πειθαρχία. Σε αυτήν 7
την περίπτωση τα παιδιά επαίζαν ανάλογα με την κίνηση του σώματος ενός παιδιού μαέστρου, ενώ φαίνεται να βίωσαν τη σημασία της επικοινωνίας, καθώς όταν αυτή (η κίνηση) απουσίαζε, η άσκηση δεν πήγαινε καλά και τα παιδιά το ένιωθαν αυτό. Στο τέλος, τα παιδιά δοκίμασαν τη δυνατότητα αναγνώρισης ρυθμών και ήχων. Πριν να αυτοσχεδιάσουν, έπρεπε να ακούσουν το δικό μου ρυθμό και να παίξουν ακριβώς το ίδιο, ενώ ο αυτοσχεδιασμός είχε περισσότερο το ρόλο επιβράβευσης. Εκμάθηση ηχοχρωμάτων με κρουστά όργανα του ΑΠΘ 8
Στην τελική γιορτή του σχολείου, κατασκευάστηκε από τα παιδιά ένα παιχνίδι, σε συνεργασία με την εικαστικό του Προγράμματος και την ειδική συνεργάτρια για την κίνηση και το χορό, που περιείχε αναγνώριση χρωμάτων και σχημάτων καθώς επίσης και μουσικών ηχοχρωμάτων και ρυθμών. Όταν ένα παιδί τύχαινε, με το ζάρι, το σχήμα του οργάνου έπρεπε να αναγνωρίσει ή να παίξει το ίδιο ηχόχρωμα ή ρυθμική αξία, συνδυάζοντας έτσι όλα τα παραπάνω. Δημιουργία τελικού project 9
Δραστηριότητες γνωριμία με ηχοχρώματα της φύσης συνδυασμός ήχων της μουσικής και της φύσης αποτύπωση μουσικών φαινομένων σε μουσικά όργανα διδασκαλία μουσικών ηχοχρωμάτων αυτοσχεδιασμός ήχοχρωμάτων σε κρουστά όργανα μουσική επένδυση εικόνων Η/Υ συνδυασμός των μουσικών δυναμικών με την κίνηση του σώματος διδασκαλία μουσικών παύσεων μέσα από καθημερινά φαινόμενα και λέξεις διδασκαλία λέξεων μέσα από τη μουσική αυτοσχεδιασμός απλών ρυθμικών αξιών σε μικρές ομάδες για την ανάπτυξη της επικοινωνίας και της συνεργατικότητας 10
αναγνώριση ηχητικών φαινομένων μέσα από ακρόαση cd Οι παραπάνω δραστηριότητες φαίνεται να επέδρασαν θετικά στα περισσότερα παιδιά, καθώς πολλά από αυτά στα τελευταία μαθήματα ήταν εξοικειωμένα με τους ήχους των οργάνων και της φύσης, γεγονός που παρέσερνε θετικά και τα άλλα παιδιά. Τελική δραστηριότητα μουσική πρόκληση αναγνώρισης ρυθμικών αξιών 11