ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Υποστήριξη Μεταπτυχιακής ιατριβής µε Θέµα : ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΤΑΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΙΣ ΟΜΑ ΕΣ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΣ «ΑΘΗΝΑ 24». ΜΠΙΛΛΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Α.Ε.Μ. 53/3 Υπεύθυνος Καθηγητής : Γιαννακός Αθανάσιος Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ Επιβλέπoυσα Καθηγήτρια: Παπαδοπούλου Σοφία Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ Επιβλέπων Καθηγητής: Χαριτωνίδης Κωνσταντίνος Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 211 I

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πετοσφαίριση παραλίας είναι ένα άθληµα που τα τελευταία χρόνια σηµείωσε ανοδική πορεία. Το άθληµα αυτό, λόγω του αγωνιστικού ενδιαφέροντος και του θεάµατος που παρουσιάζει άρχισε να προβάλλεται περισσότερο από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και παράλληλα να αποκτά συνεχώς καινούργιους παίκτες, θεατές και φιλάθλους. Επιπλέον επίσης παρουσίασε και ιδιαίτερο επιστηµονικό ενδιαφέρον, µε αποτέλεσµα, να διεξαχθούν διάφορες ερευνητικές µελέτες γύρω από αυτό. Η βιντεοανάλυση διαδραµάτισε σηµαντικό ρόλο στη διεξαγωγή των ερευνών αυτών. Μέχρι σήµερα οι µελέτες που έχουν γίνει δεν επαρκούν και απαιτούνται ακόµα περισσότερες, για τη εξαγωγή νέων συµπερασµάτων, αλλά και για τη στήριξη των προηγουµένων. Η ανάλυση και αξιολόγηση των τεχνικοτακτικών στοιχείων των κορυφαίων οµάδων ανδρών και γυναικών σε Ολυµπιακό επίπεδο µπορεί ενδεχοµένως, να συµβάλλει ειδικότερα στο καλύτερο σχεδιασµό της προπόνησης και γενικότερα στη περαιτέρω ανάπτυξη της παράκτιας πετοσφαίρισης. Επίσης, µπορεί να αποτελέσει και µια βάση δεδοµένων για µετέπειτα συγκριτικές έρευνες. Για την ολοκλήρωση της µελέτης βοήθησαν και συνέβαλαν αρκετά άτοµα. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον κύριο Γιαννακό Αθανάσιο, Επίκουρο Τ.Ε.Φ.Α.Α- Α.Π.Θ. και την κυρία Παπαδοπούλου Σοφία, Λέκτορα Τ.Ε.Φ.Α.Α-Α.Π.Θ και πρώην Οµοσπονδιακή Προπονήτρια Πετοσφαίρισης, για την πολύτιµη καθοδήγησή τους σε όλη τη διάρκεια της έρευνας. Τους ευχαριστώ επίσης για τις επιστηµονικές τους συµβουλές τους και γνώσεις που διευκόλυναν την ολοκλήρωση της εργασίας. Ευχαριστώ ακόµη, τον κύριο Χαριτωνίδη Κωνσταντίνο, Λέκτορα Τ.Ε.Φ.Α.Α-Α.Π.Θ και πρώην Οµοσπονδιακό Προπονητή Πετοσφαίρισης της Εθνικής Ελλάδος, για τις προσωπικές απόψεις και συµβουλές του. Επίσης ευχαριστώ τον κύριο Γιάτση Γιώργο Λέκτορα Τ.Ε.Φ.Α.Α-Α.Π.Θ και Προπονητή Πετοσφαίρισης Παραλίας για τις συµβουλές του ως ειδικός στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον µεταπτυχιακό II

φοιτητή Αρµατά Βασίλειο για τη βοήθειά που µου παρείχε πάνω στο σύστηµα βιντεοανάλυσης "Sportscout". ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η ανάλυση και αξιολόγηση των τεχνικοτακτικών στοιχείων των κορυφαίων οµάδων ανδρών και γυναικών της παράκτιας πετοσφαίρισης στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας 24, καθώς και η σύγκριση µεταξύ των οµάδων του ίδιου φύλου και των αντίστοιχων δύο φύλων. Για τη διεξαγωγή της µελέτης χρησιµοποιήθηκε το σύστηµα βιντεοανάλυσης "Sportscout". Για τον προσδιορισµό των στατιστικά σηµαντικών διαφορών χρησιµοποιήθηκε η µη παραµετρική µέθοδος του x 2 test. Συνολικά εξετάσθηκαν 68 αγώνες και καταγράφηκαν 6999 φάσεις αγώνων. Συγκεκριµένα 34 αγώνες ανδρών και 34 γυναικών. Στους αγώνες ανδρών καταγράφηκαν 3484 φάσεις και στους αγώνες των γυναικών 3515 φάσεις. Οι παράµετροι οι οποίες εξετάσθηκαν ήταν το σερβίς, η υποδοχή, η πάσα, η επίθεση, το µπλοκ και η άµυνα. Για κάθε µια ξεχωριστή παράµετρο εξετάσθηκε και αναλύθηκε : το είδος και η αποτελεσµατικότητα, ενώ για την επίθεση εξετάσθηκε επιπλέον και η κατεύθυνση. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσµάτων µεταξύ των οµάδων των ανδρών παρουσίασε στατιστικά σηµαντικές διαφορές στο σερβίς, την υποδοχή, την πάσα και την επίθεση. Ιδιαίτερα στο είδος του σερβίς, η πρωταθλήτρια οµάδα της Βραζιλίας (1) παρουσίασε στατιστικά σηµαντική διαφορά στη χρήση του περιστρεφόµενου µε άλµα (73,1%) σε σχέση µε τις υπόλοιπες οµάδες (31,4%), καθώς και στα σερβίς που κατέληξαν σε άσσο, παρουσιάζοντας ποσοστό 8,7%, έναντι των υπολοίπων οµάδων που παρουσίασαν ποσοστό 2,7%. Στο είδος της πάσας η οµάδα η οµάδα της Γερµανίας (1) και της Βραζιλίας (1) παρουσίασαν στατιστικά σηµαντική διαφορά στη χρήση της πάσας µε µανσέτα (88,2%, 75,1% αντίστοιχα) µε όλες τις υπόλοιπες οµάδες (44,4%). Όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα των επιθέσεων µεταξύ των οµάδων και εδώ η οµάδα της Βραζιλίας (1) (7,5%), παρουσίασε στατιστικά σηµαντικές διαφορές µε τις υπόλοιπες οµάδες (57,7%). III

Μεταξύ των οµάδων των γυναικών τα αποτελέσµατα έδειξαν σηµαντικές διαφορές σε όλα τα τεχνικοτακτικά στοιχεία (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). Η ανάλυση των αποτελεσµάτων έδειξε στατιστικά σηµαντικές διαφορές µεταξύ των οµάδων των γυναικών όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα του µπλοκ (13,6% ) και της άµυνας εδάφους (44,6%). Η πρωταθλήτρια οµάδα των ΗΠΑ (1) παρουσίασε υψηλότερα ποσοστά τόσο στο µπλοκ (18,6%), όσο και στις επιτυχηµένες άµυνες εδάφους (54,9%). Όσον αφορά τη σύγκριση µεταξύ των οµάδων διαφορετικού φύλου βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές ως προς την αποτελεσµατικότητα της πάσας, καθώς οι άνδρες εµφάνισαν υψηλότερο ποσοστό (58,1%) στις άριστες µεταβιβάσεις σε σχέση µε τις γυναίκες (44%). Επίσης σηµαντικές διαφορές παρουσιάστηκαν και ως προς το είδος των µεταβιβάσεων, αφού οι άνδρες χρησιµοποιούσαν την πάσα µε τα δάκτυλα (55,6%) και οι γυναίκες την πάσα µε µανσέτα (84,3%). Ακόµα, σηµαντικές διαφορές εµφανίστηκαν και στο είδος των επιθέσεων, όπου οι άνδρες είχαν σηµαντική διαφορά στη χρήση των επιθέσεων (καρφιά) (56,2%) σε σχέση µε τις γυναίκες που χρησιµοποιούσαν τα είδη πλασέ (45,3%). Τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από την παρούσα έρευνα ήταν ο σηµαντικός ρόλος των επιθετικών στοιχείων, δηλαδή του σερβίς και της επίθεσης, µεταξύ των οµάδων των ανδρών, και των αµυντικών στοιχείων, δηλαδή του µπλοκ και της άµυνας εδάφους µεταξύ των οµάδων των γυναικών. Επίσης ήταν σηµαντικός ο ρόλος του είδους και της αποτελεσµατικότητας της πάσας, καθώς και του είδους της επίθεσης µεταξύ των οµάδων διαφορετικού φύλου. Προτείνεται να ακολουθήσουν και άλλες σχετικές µελέτες, έτσι ώστε να υπάρξουν νέα συγκριτικά στοιχεία, τα οποία ενδεχοµένως να συµβάλλουν στη βελτίωση της προπόνησης και κατ επέκταση στην ανάπτυξη του αθλήµατος. ABSTRACT The aim of this study is the analysis and the evaluation of the technical and tactical features of the elite men and women beach-volleyball teams in the Olympic IV

Games of Athens 24, as also as the comparison between the teams of men and women and between the teams of the same gender. "Sportscout" vinteoanalysis system, was used in order to conduct the current research. In order to define the statistically significant differences, the non-parametric method x 2 test was used (introduced). 68 games were examined and 6999 instant replays were recorded in total. More specifically 34 matches between men teams and 34 matches between women teams provided as with data.. In men matches 3484 instant replays were recorded and 3515 in women matches. The parameters that were examined were the serve, reception, attacking, blocking and field defense. For each parameter the kind and the efficiency were examined and analyzed, additionally direction was examined for the attacking parameter. Statistical analysis of results of men teams showed statistically significant differences in serve, reception, and attacking. Specifically the champion team of Brazil (1) showed a statistically significant difference in the use of jump serve (73.1%) in comparison to the rest teams (31.4%), and as regarding the aces, having the percentage of 8,7% compared with the other teams that had 2.7%. As for the kind of setting the teams of Germany (1) and Brazil (1) showed a statistically significant difference in the use of pump set (88.2%, 75.1%, respectively) compared to the other teams (44.4 %). Concerning the efficiency of attacking between the men teams, Brazil (1) (7.5%) showed statistically significant differences in comparison to the rest teams (57.7%). Between the women teams, the results showed significant differences across technical and tactical data (serve, reception, attacking, blocking, field defense). The analysis of the results showed statistically significant differences between the women teams, regarding the efficiency of the block (13.6%) and field defense (44.6%). The champion team of U.S.A (1) achieved better results both in blocking (18.6%), and in successful field defenses (54.9%). Regarding the comparison between teams of different gender presented, statistically significant differences in the efficiency of setting, as men had higher percentage (58.1%) at excellent settings compared to women (44%). Also there significant differences regarding setting kind, as men were using hand set mostly (55.6%) V

and women pump set (84.3%). Significant differences were also apparent at the kind of attacking, where men showed significant differences in the use of attacks (56.2%) compared to women who used shots (45.3%). The conclusions from this study were the significant role of the serve and attacking between men teams, and the blocking and field defense between women teams. Also the kind and efficiency of setting was important, and the kind of attacking between men and women. It is suggested, that further research needs to be conducted, so that new data to be introduced for comparison purposes, that might help improving training and hence the development of the sport. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. Πρόλογος......I Περίληψη......II Πίνακας Περιεχοµένων......IV Κατάλογος Εικόνων......VI Κατάλογος γραφηµάτων......vi Εισαγωγή......1 Παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας......2 Αξιολόγηση της απόδοσης και χρήση της βιντεοανάλυσης......5 Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας....8 Βιντεοανάλυση στον αθλητισµό......8 Βιντεοανάλυση στην πετοσφαίριση σάλας......8 Βιντεοανάλυση στην πετοσφαίριση παραλίας......1 Σκοπός της Έρευνας......12 Σηµασία της Έρευνας......12 Μεθοδολογία της έρευνας....13 είγµα...13 Οριοθετήσεις της έρευνας....13 VI

Περιορισµοί της έρευνας....13 Όργανα Μέτρησης........13 ιαδικασία µέτρησης...14 Σχεδιασµός Έρευνας......14 Λειτουργικοί ορισµοί....15 Στατιστική ανάλυση.....22 Μηδενικές υποθέσεις.22 Ερευνητικές υποθέσεις..22 Αποτελέσµατα...23 Α. Αποτελέσµατα Ανδρών...23 1. Σέρβις...23 2. Υποδοχή...29 3. Πάσα.....33 4. Επίθεση.....37 5. Μπλοκ......43 6. Άµυνα....44 Β. Αποτελέσµατα Γυναικών...45 1. Σέρβις...45 2. Υποδοχή....51 3. Πάσα.....53 4. Επίθεση.....57 5. Μπλοκ......63 6. Άµυνα....64 Γ. Συνολικά Αποτελέσµατα Ανδρών και Γυναικών...66 1. Σέρβις...66 2. Υποδοχή....67 3. Πάσα.....67 4. Επίθεση.....69 5. Μπλοκ......71 6. Άµυνα....71 Συζήτηση.......72 VII

Συµπεράσµατα.......91 Προτάσεις......93 Βιβλιογραφία......95 VIII

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1. Αποτελεσµατικότητα Υποδοχής Εικόνα 2. Αποτελεσµατικότητα Πάσας Εικόνα 3. Αποτελεσµατικότητα Πάσας Εικόνα 4. Κατεύθυνση Επιθέσεων Εικόνα 5. Κατεύθυνση Επιθέσεων Εικόνα 6. Κατεύθυνση Επιθέσεων ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφηµα 1. Επιτυχηµένα σερβίς Γράφηµα 2. Αποτυχηµένα σερβίς Γράφηµα 3. Σερβίς Άσσοι Γράφηµα 4. Κυµατιστό σερβίς Γράφηµα 5. Σερβίς περιστρεφόµενο µε άλµα Γράφηµα 6. Σερβίς κυµατιστό µε άλµα Γράφηµα 7. Άριστες υποδοχές Γράφηµα 8. Καλές υποδοχές Γράφηµα 9. Μέτριες υποδοχές Γράφηµα 1. Άριστες πάσες Γράφηµα 11. Καλές πάσες Γράφηµα 12. Μέτριες πάσες Γράφηµα 13. Λάθος πάσες Γράφηµα 14. Πάσα µε δάκτυλα Γράφηµα 15. Πάσα µε µανσέτα Γράφηµα 16. Επιτυχηµένες επιθέσεις (πόντοι) Γράφηµα 17. Αποτυχηµένες επιθέσεις Γράφηµα 18. Poke Shot Επιθέσεις Γράφηµα 19. Επιθέσεις (Καρφιά) Γράφηµα 2. Είδη Πλασέ Γράφηµα 21. Επιθέσεις Μπροστά 9

Γράφηµα 22. Επιθέσεις Πίσω Γράφηµα 23. Επιθέσεις ιαγώνια Γράφηµα 24. Επιθέσεις Ευθεία Γράφηµα 25. Επιθέσεις Κέντρο Γράφηµα 26. Επιτυχηµένα Μπλοκ Γράφηµα 27. Επιτυχηµένες Άµυνες Εδάφους Γράφηµα 28. Επιτυχηµένα σερβίς Γράφηµα 29. Αποτυχηµένα σέρβις Γράφηµα 3. Σερβίς Άσσοι Γράφηµα 31. Κυµατιστό σέρβις Γράφηµα 32. Σερβίς περιστρεφόµενο µε άλµα Γράφηµα 33. Κυµατιστό µε άλµα Γράφηµα 34. Σερβίς µε περιστροφές Γράφηµα 35. Άριστες υποδοχές Γράφηµα 36. Λάθος υποδοχές Γράφηµα 37. Καλές υποδοχές Γράφηµα 38. Μέτριες υποδοχές Γράφηµα 39. Άριστες πάσες Γράφηµα 4. Καλές πάσες Γράφηµα 41. Μέτριες πάσες Γράφηµα 42. Λάθος πάσες Γράφηµα 43. Πάσα µε δάκτυλα Γράφηµα 44. Πάσα µε µανσέτα Γράφηµα 45. Επιτυχηµένες επιθέσεις Γράφηµα 46. Αποτυχηµένες επιθέσεις Γράφηµα 47. Poke Shot Γράφηµα 48. Είδη Πλασέ Γράφηµα 49. Επιθέσεις (Καρφιά) Γράφηµα 5. Επιθέσεις Μπροστά Γράφηµα 51. Επιθέσεις Πίσω Γράφηµα 52. Επιθέσεις ιαγώνια Γράφηµα 53. Επιθέσεις Ευθεία 1

Γράφηµα 54. Επιθέσεις Κέντρο Γράφηµα 55. Επιτυχηµένα µπλοκ Γράφηµα 56. Επιτυχηµένες Άµυνες Εδάφους Γράφηµα 57. Αποτελεσµατικότητα σερβίς Γράφηµα 58. Είδος σέρβις Γράφηµα 59. Αποτελεσµατικότητα υποδοχής Γράφηµα 6. Αποτελεσµατικότητα πάσας Γράφηµα 61. Είδος πάσας Γράφηµα 62. Αποτελεσµατικότητα επίθεσης Γράφηµα 63. Είδος επίθεσης Γράφηµα 64. Κατεύθυνση επίθεσης Γράφηµα 65. Κατεύθυνση επίθεσης Γράφηµα 66. Αποτελεσµατικότητα µπλοκ Γράφηµα 67. Αποτελεσµατικότητα άµυνας εδάφους. 11

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΤΑΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΙΣ ΟΜΑ ΕΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΣ «ΑΘΗΝΑ 24». Η πετοσφαίριση παραλίας έχει τις ρίζες της στις ΗΠΑ. Ξεκίνησε να παίζεται σύµφωνα µε τους κανονισµούς της πετοσφαίρισης σάλας όπου κάθε οµάδα απαρτιζόταν από έξι άτοµα, καταδεικνύοντας µε αυτόν τον τρόπο ότι προέρχεται από την πετοσφαίριση σάλας. Οι βασικές θέσεις (στάσεις) και µετακινήσεις που χαρακτηρίζουν την πετοσφαίριση σάλας, όπως η εκκίνηση, το τρέξιµο, το σταµάτηµα, το άλµα, οι απότοµες και γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης, η γρήγορη επαναφορά ύστερα από πτώση κλπ, παρατηρούνται και στην πετοσφαίριση παραλίας (beach-volley). Η πετοσφαίριση παραλίας παίχθηκε για πρώτη φορα στη Χαβάη το 1914. Το άθληµα εµφανίστηκε µε τη σηµερινή περίπου µορφή του στις αρχές της δεκαετίας του 193 στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ και διαδόθηκε στη δεκαετία του 199 (Homberg & Papageorgiou, 1995). Τη σηµερινή της µορφή την πήρε το 1947 στο πρώτο επίσηµο τουρνουά 2x2, στο "State Beach" της Καλιφόρνια των ΗΠΑ (Couvillon 22). Από το 1996 το άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας αποτελεί πλέον επίσηµο Ολυµπιακό άθληµα (Ατλάντα 1996), το οποίο λόγω της ανάπτυξής του τις τελευταίες δεκαετίες, παρουσιάζει θετική επιρροή στον κόσµο της πετοσφαίρισης, µε αποτέλεσµα µεγάλος αριθµός αθλητών ανά την υφήλιο να ασχολούνται επαγγελµατικά µε το συγκεκριµένο άθληµα (Couvillon 22). Η δηµιουργία της AVP (Association Volleyball Professionals) στην Αµερική οργάνωσε καλύτερα το άθληµα προσελκύοντας χορηγούς και πολύ ισχυρούς παράγοντες. Τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και οι χιλιάδες θεατών συνετέλεσαν στη µεγάλη επιτυχία του αθλήµατος. Τα υψηλά νούµερα των θεατών έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον των χορηγών και κατ επέκταση των χρηµατικών ποσών που διατίθενται σε επαγγελµατικό επίπεδο, καθιστώντας τους αποκλειστικά υπεύθυνους για τη µεγάλη επιτυχία του αθλήµατος (Homberg & Papageorgiou, 1995). Στην Ευρώπη γίνονται µεγάλα άλµατα προόδου και το επίπεδο απόδοσης µπορεί να χαρακτηριστεί ως "αρκετά καλό" µε κορυφαίες τις Ελβετικές οµάδες (Homberg & Papageorgiou, 1995). Η Ευρωπαϊκή Οµοσπονδία Πετοσφαίρισης (CEV), έχει βελτίωσει 12

κατά πολύ τα δεδοµένα που αφορούν στην οργάνωση του αθλήµατος, αυξάνοντας σηµαντικά το ενδιαφέρον των µέσων µαζικής επικοινωνίας και των χορηγών, δίνοντας κατ αυτόν το τρόπο το ερέθισµα στις οµάδες να ασχοληθούν σε επαγγελµατική βάση. Τα τελευταία 15 χρόνια η Παγκόσµια Οµοσπονδία Πετοσφαίρισης (FIVB) στη προσπάθεια της να αναπτυχθεί το άθληµα ακόµη περισσότερο, διοργανώνει Παγκόσµια Σιρκουί που διεξάγονται σε όλο τον κόσµο, µέσα από τα οποία οι νικήτριες οµάδες προκρίνονται στους Ολυµπιακούς αγώνες. Οι οµάδες ανδρών και γυναικών από τη Βραζιλία πρωταγωνιστούν κατακτώντας τις περισσότερες πρώτες νίκες στις διεθνείς διοργανώσεις. Παρόλα αυτά στις δύο τελευταίες Ολυµπιάδες νικήτριες αναδείχθησαν οι οµάδες των ΗΠΑ κατακτώντας το χρυσό µετάλλιο. Το αγώνισµα της πετοσφαίρισης παραλίας εντάχθηκε επίσηµα στο πρόγραµµα των Ολυµπιακών Αγώνων το καλοκαίρι του 1996 στην Ατλάντα, ενώ στην Ολυµπιάδα του Σίδνεϋ το 2, θεωρήθηκε το τρίτο πιο πετυχηµένο άθληµα από άποψη προσέλευσης θεατών. Και στις δυο Ολυµπιάδες οι θεατές ξεπέρασαν τους 1., ενώ όλα τα εισιτήρια είχαν εξαντληθεί (Couvillon 22). Παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας Ως αθλητική δραστηριότητα υψηλού επιπέδου, η πετοσφαίριση παραλίας είναι ένα άθληµα, όπου η ικανότητα απόδοσης εξαρτάται από τους παρακάτω παραγόντες: Ο πρώτος από αυτούς τους παράγοντες είναι η τεχνική, η οποία ταξινοµείται στις γενικές συναρµοστικές ικανότητες (ικανότητα προσαρµογής, ικανότητα µάθησης) και στις κινητικές δεξιότητες (στοιχειώδεις και εξειδικευµένες) (Homberg and Papageorgiou, 1995). Σύµφωνα µε την Κluka (1997), η επιτυχής εκτέλεση δεξιοτήτων στην πετοσφαίριση βασίζεται σε 3 στοιχεία: α) στην οπτική πληροφόρηση που συλλέγει και επεξεργάζεται ο αθλητής προκειµένου να ενεργήσει κατάλληλα κατά τη διάρκεια του αγώνα, β) στην απόφαση για να πραγµατοποιηθεί η διαδικασία η οποία οδηγεί στη δηµιουργία ενός πλάνου στρατηγικής, και γ) στις επιδέξιες και αποτελεσµατικές κινήσεις που είναι αποτέλεσµα της συνεργασίας της οπτικής αντίληψης και του συστήµατος αντίδρασης. Επίσης, οι παράγοντες που συµβάλλουν στην αποτελεσµατική εκτέλεση των δεξιοτήτων στην πετοσφαίριση σάλας είναι η κατανόηση και η σκόπιµη συγκέντρωση στις 13

απαιτήσεις του αγώνα, το επίπεδο της γνώσης των δεξιοτήτων που απαιτούνται από τους αθλητές και η χρήση προσεκτικής εξάσκησης µε σκοπό τη συνοχή της οµάδας και την ακριβή εκτέλεση των δεξιοτήτων. Οι δεξιότητες που συνθέτουν τα αθλήµατα της πετοσφαίρισης σάλας και της πετοσφαίρισης παραλίας είναι κατά βάση ίδιες και εποµένως οι παραπάνω παράγοντες επηρεάζουν την απόδοση εξίσου και στα δύο αθλήµατα. Εξαιτίας της µορφής που έχει ένας αγώνας πετοσφαίρισης παραλίας, όπου αγωνίζονται 2 x 2, απαιτείται από κάθε παίκτη της πετοσφαίρισης παραλίας µια βαθιά και πολύπλευρη εκπαίδευση, διότι καλείται να εκτελέσει σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, επιθετική κάλυψη, µπλοκ, άµυνα εδάφους κατά τη διάρκεια του αγωνιστικού επεισοδίου. Έτσι, κάθε παίκτης πρέπει να είναι ταυτόχρονα ικανός σέρβερ, πασαδόρος, επιθετικός, µπλοκέρ, και αµυντικός εδάφους. Θεωρείται λοιπόν απαραίτητη προϋπόθεση η άρτια γνώση όλων των τεχνικών στοιχείων που χρησιµοποιούνται στη σάλα, όσον αφορά την τεχνική των επιθετικών ενεργειών (σερβίς, επίθεση), καθώς και αντίστοιχων αµυντικών (υποδοχή, µπλοκ, άµυνα εδάφους). Η πετοσφαίριση παραλίας απαιτεί εξειδίκευση των παικτών, µόνο κατά τη φάση της αµυντικής διαδικασίας. ηλαδή, ο ένας από τους δύο αθλητές σε κάθε αµυντική προσπάθεια είναι ο µπλοκέρ και ο άλλος ο αµυντικός εδάφους. Όµως, κάτι τέτοιο κυρίως εφαρµόζεται σ ένα ζευγάρι παικτών της παραλίαςς πετοσφαίρισης υψηλού επιπέδου µε διαφορετικές ικανότητες στο µπλοκ και την άµυνα εδάφους, γεγονός που συσχετίζεται µε το διαφορετικό σωµατικό ανάστηµα των παικτών (Homberg & Papageorgiou, 1995).. Ο δεύτερος παράγοντας που επηρεάζει την ικανότητα απόδοσης είναι η φυσική κατάσταση, η οποία διαχωρίζεται στις ικανότητες της αντοχής, της δύναµης, της ταχύτητας, της κινητικότητας και οι οποίες εξαρτώνται περισσότερο από τις ενεργειακές απαιτήσεις (αερόβια και αναερόβια παραγωγή ενέργειας) του αθλήµατος (Homberg & Papageorgiou, 1995). Η ταχύτητα, στην πετοσφαίριση παραλίας ως όρος, συνδέεται µε τη γρήγορη µετακίνηση και αντίδραση, καθώς επίσης και µε την έννοια της ταχυδύναµης το οποίο απαιτεί ένα υψηλό επίπεδο µέγιστης δύναµης. Για παράδειγµα, κατά την εκτέλεση µιας τεχνικής δεξιότητας π.χ. σερβίς ή µιας φυσικής ικανότητας π.χ. άλµα που εµπεριέχεται σε πολλές τεχνικές δεξιότητας, η ταχύτητα έχει πολλή µεγάλη σηµασία. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι όλες αυτές οι ενέργειες εκτελούνται πάνω σε µια αµµώδη επιφάνεια, είναι 14

σαφές ότι, σε σχέση µε το παιχνίδι στη σάλα, στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας απαιτούνται υψηλότερα επίπεδα µέγιστης δύναµης, καθώς επίσης ανάπτυξη και των άλλων χαρακτηριστικών στοιχείων της δύναµης. Εξαιτίας της άµµου, η δυνατότητα για δυναµική αντίδραση είναι ασήµαντη, ενώ αντίθετα η ικανότητα συντονισµού και ειδικά η ισορροπία έχει µεγαλύτερη σηµασία, σε σχέση πάντα µε την πετοσφαίριση στη σάλα. Ο παίκτης της πετοσφαίρισης παραλίας χρειάζεται επίσης µια εξαιρετικά ανεπτυγµένη ικανότητα πρόβλεψης, καθώς επίσης και αντίστοιχα αντίδρασης, προκειµένου να καταφέρει να βγάλει την άµυνα σε κτυπήµατα που γίνονται από µια απόσταση 4-1 µέτρων και µε ταχύτητα που κυµαίνεται από 8-13 χιλιόµετρα την ώρα (Homberg & Papageorgiou, 1995). Ο τρίτος παράγοντας που επηρεάζει την απόδοση, είναι οι ψυχολογικοί παράµετροι, κυρίως η θέληση, η στάση ή άποψη, τα κίνητρα, το ταλέντο οι στόχοι της οµάδας σε µια σειρά από αγώνες, οι στόχοι που αφορούν σε ένα συγκεκριµένο παιχνίδι που ενεργοποιούν τη νευρική δραστηριοποίηση. Οι Mikes & Mayer (1987), υποστηρίζουν ότι τα τρία συστατικά πάνω στα οποία θα πρέπει να στηρίζεται η πνευµατική προετοιµασία των αθλητών είναι η συγκέντρωση, ο έλεγχος των συναισθηµάτων η εµπιστοσύνη στις ικανότητές τους και η τρέχουσα κατάσταση της οµάδας. Ένας τέταρτος παράγοντας που επηρεάζει την ικανότητα απόδοσης, είναι τα σωµατοµετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος, ποσοστό σωµατικού λίπους, µϋική µάζα) που απαιτούνται για το άθληµα, τα οποία συµβάλλουν στην δυνατότητα του αθλητή να κινηθεί σε υψηλά επίπεδα απόδοσης (Παπαδοπούλου, 21). Ο πέµπτος παράγοντας που µπορεί να επηρεάσει πολύ έντονα την αθλητική απόδοση είναι οι εξωτερικοί παράγοντες όπως, ο τόπος διεξαγωγής, η ηµέρα, η ώρα, οι καιρικές συνθήκες, το κλίµα, οι ιδιαιτερότητες της αντίπαλης οµάδας, όπως ο τρόπος παιχνιδιού της, οι θεατές και η αλληλεπίδραση µεταξύ προπονητή - αθλητή (Homberg & Papageorgiou, 1995). Ένας τελευταίος παράγοντας που επιδρά στην απόδοση του αθλητή θεωρείται η τακτική που αφορά τις διαδικασίες αντίληψης και συνδυαστικής σκέψης κατά τη διάρκεια µιας οποιασδήποτε αθλητικής δραστηριότητας. Η τακτική εδώ ως όρος δεν αναφέρεται στη διαδικασία µάθησης νέων κινητικών προτύπων, αλλά στη σύνδεση γνωστών τεχνικών και φυσικών κινήσεων που έχουν ως σκοπό να λύσουν τα διάφορα 15

αγωνιστικά προβλήµατα που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού (Grosser, 1994). Αξιολόγηση της απόδοσης και χρήση της βιντεοανάλυσης Για να αξιολογηθεί σωστά και αντικειµενικά η ικανότητα απόδοσης κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού, θα πρέπει να συλλεχθούν πληροφορίες για την αγωνιστική απόδοση των παικτών µας αλλά και των αντιπάλων σε συνθήκες παιχνιδιού. Η πρόοδος της τεχνολογίας αλλά και οι αυξανόµενες αγωνιστικές υποχρεώσεις των οµάδων έκαναν επιτακτική την ανάγκη για χρήση της µεθόδου της βιντεοανάλυσης (Zeliaskov, 1982). Έτσι, τις τελευταίες δεκαετίες εκτός από τη χρήση του βίντεο, για την παρατήρηση ενός αγώνα, προστέθηκε και η συµβολή του ηλεκτρονικού υπολογιστή, για να γίνει µε ακρίβεια, πιο απλή, αλλά και πιο γρήγορη η καταγραφή και η ανάλυση των εξεταζόµενων παραµέτρων. Η παραπάνω εξέλιξη είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία συστηµάτων (προγραµµάτων), τακτικής ανάλυσης για ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μερικά από αυτά είναι : Statsmaster, Basket AS, Sports Pro Basketball, Sportscout. Για να χρησιµοποιηθούν τέτοιου είδους προγράµµατα είναι απαραίτητη η ψηφιακή µορφή των βίντεο των αγώνων, γεγονός που επιτρέπει την άµεση µετάβαση σε οποιαδήποτε χρονική στιγµή του αγώνα. Η χρήση προγραµµάτων για την ανάλυση της τακτικής του κάθε αθλήµατος είναι πολύ σηµαντική σύµφωνα µε τον Hughes (1994). Η διαδικασία της παρατήρησης επιτρέπει στον προπονητή να καθορίσει τους προπονητικούς και τους αγωνιστικούς στόχους, έχοντας τη δυνατότητα να οδηγήσει την οµάδα µέσω τεκµηριωµένων και σαφών οδηγιών στην επίτευξη αυτών (Shattuck, 1994). Η βιντεοανάλυση βοηθάει στην καλύτερη και συντοµότερη αξιολόγηση των θετικών και αρνητικών στοιχείων των παικτών, τόσο από το ίδιο το αυτόµατο βίντεο ή µονταρισµένα βίντεο κλιπ, όσο και µέσα από γραφικές παραστάσεις (Ali & Farrally, 1991; Σφίγγος, Τσιµπίρης, Τσαµουρτζής & Αθαναηλίδης, 22). Η ανάλυση των αγώνων µε τη χρήση της µεθόδου της βινεοανάλυσης, εκτός από τις σηµαντικές πληροφορίες που µπορεί να δώσει στον προπονητή και τους παίκτες, έχει επεκταθεί και στον τοµέα της έρευνας. Η βιντεοανάλυση έχει χρησιµοποιηθεί σε πολλούς τοµείς της αθλητικής επιστήµης όπως στη βιοκινητική (McClay, Robinson, Andriacchi, Frederick & Gross, 1994), στη κινητική µάθηση (Starkes & Lidley, 1994) και στην 16

εργοφυσιολογία (Dip, Reily, Atkinson & Coldwells, 1993). Η επιστηµονική κοινότητα έχει αποδεχτεί τη µεγάλη συµβολή της παρατήρησης και της ανάλυσης των απλών, αλλά και σύνθετων αθλητικών δεξιοτήτων, µε αποτέλεσµα η βιντεοανάλυση να χρησιµοποιείται ευρέως στο χώρο του υψηλού αγωνιστικού αθλητισµού. H δηµιουργία συστηµάτων ανάλυσης µέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή χρησιµεύει στην ανάλυση, τη διάγνωση σχετικά µε τις µεταβλητές τις οποίες θέλουµε να µελετήσουµε. Κατά συνέπεια µέσω της παρατήρησης αντλούµε χρήσιµες πληροφορίες, σχετικά µε όλα τα παραπάνω στοιχεία. Μέχρις στιγµής, η χρήση της βιντεοανάλυσης παρουσιάζεται σε αρκετά σπορ, όπως στο ποδόσφαιρο, στην καλαθοσφαίριση, στην πετοσφαίριση σάλας και στη χειροσφαίρισην κ.α. Από τη στιγµή που είναι απαραίτητη µια µεγάλη βάση πληροφοριών και δεδοµένων, η χρήση της βιντεοανάλυσης µπορεί να βοηθήσει στην εξέταση παραµέτρων που θεωρούνται σηµαντικοί. Ο τοµέας της ανάλυσης µε τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή υπόσχεται πολλά για το µέλλον, εξαιτίας των πολλών εφαρµογών σε όλα τα αθλήµατα και των σηµαντικών αποτελεσµάτων που προκύπτουν από τις µέχρι τώρα µελέτες (Αµπατζίδης, Μέξας & Παππάς, 23). Ειδικά, σε ένα άθληµα όπως η πετοσφαίριση παραλίας που αναπτύσσεται µε πολύ γοργά βήµατα, η βιντεοανάλυση µπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του αθλήµατος, καθώς και στη βελτίωση των τεχνικών και τακτικών στοιχείων µέσω της παρατήρησης, όπως επίσης να συνεισφέρει στη βελτίωση της προπόνησης. Γενικότερα, υπάρχουν ελλειπή στοιχεία στο χώρο της βιντεοανάλυσης πάνω στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας, κάτι που δίνει τη δυνατότητα για περισσότερη διεύρυνση στο χώρο του συγκεκριµένου αθλήµατος. Καθώς, η βιντεοανάλυση προσφέρει σηµαντικές πληροφορίες και επειδή το άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας είναι σε συνεχή εξέλιξη, η µελέτη των τεχνικοτακτικών στοιχείων θα πρέπει να πραγµατοποιείται σε τακτα διαστήµατα, γιατί στερείται µιας ευρείας βάσης σχετικών ερευνών. εδοµένου ότι τα τεχνικοτακτικά στοιχεία παίζουν σηµαντικό ρόλο στην αποτελεσµατικότητα των παικτών στο παιχνίδι είναι σηµαντικό και χρήσιµο να καταγραφεί, αναλυθεί και αξιολογηθεί η εφαρµογή αυτών των στοιχείων σε αθλητές παγκοσµίου επιπέδου. Η ανάλυση και η αξιολόγηση των τεχνικοτακτικών στοιχείων µέσω της βιντεοανάλυσης ενδεχοµένως µπορεί να συµβάλλει στον καλύτερο σχεδιασµό της προπόνησης και κατ επέκταση στην περαιτέρω ανάπτυξη του αθλήµατος της πετοσφαίρισης παραλίας. 17

Ακόµα, οι προπονητές θα έχουν τη δυνατότητα να συλλέξουν πληροφορίες για το επίπεδο της παραλίαςς πετοσφαίρισης υψηλού επιπέδου και επιπλέον να συγκρίνουν τα αποτελέσµατα αυτών των αγώνων, µε τα αντίστοιχα των οµάδων τους, ώστε να µπορέσουν ενδεχοµένως να προσαρµόσουν την τακτική της οµάδας τους ανάλογα. Επίσης, η µελέτη µπορεί να συντελέσει στο να βοηθήσει τους προπονητές να καθορίσουν τους προπονητικούς και αγωνιστικούς στόχους, ουτως ώστε να οδηγήσουν την οµάδα τους µέσω τεκµηριωµένων και σαφών οδηγιών στην επίτευξή αυτών. Όσον αφορά τους αθλητές, η βιντεοανάλυση πιθανόν µπορεί να τους βοηθήσει να διορθώσουν τα ατοµικά τους λάθη και να βελτιώσουν τόσο την τεχνική όσο και τακτική τους στον αγώνα. 18

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Βιντεοανάλυση στον αθλητισµό Η βιντεοανάλυση χρησιµοποιήθηκε κυρίως στο άθληµα του ποδοσφαίρου, όπου έχουν γίνει αρκετές έρευνες σχετικά µε την ανάλυση τεχνικών και τακτικών στοιχείων. Αρχικά οι Reep και Benjamin (1968), ερεύνησαν τη σηµασία της κατοχής της µπάλας στην επίτευξη τέρµατος. Γενικότερα στο χώρο του ποδοσφαίρου φαίνεται ότι η βιντεοανάλυση επικεντρώνεται κυρίως στους τρόπους επίτευξης τέρµατος, στο είδος της επιθετικής ενέργειας που προηγείται της επίτευξης του τέρµατος, στα διάφορα στυλ παιχνιδιού που υιοθετήθηκαν, στη µελέτη των στηµένων φάσεων αλλά και στην καταγραφή και αξιολόγηση των προσωπικών µονοµαχιών µεταξύ των παικτών (Grehaigne,1991; Yiannakos & Armatas, 26; Αρµατάς & Γιαννακός, 27; Leo, Mosca, Spagnolo, Mazzeo, D Orazio, Distante 28; Mavlankar & Girod 29). Η µέθοδος της βιντεοανάλυσης, για την ανάλυση της τακτικής, χρησιµοποιήθηκε ευρέως στο άθληµα της καλαθοσφαίρισης τόσο στο διεθνή (Osterman, 1993; Tavares & Gomes, 23), όσο και στον ελληνικό χώρο (Κιουµουρτζόγλου & Μαυροµάτης, 1988; Παπαδηµητρίου, 1998; Garefis, Xiromeritis, Tsitskaris, Mexas 26; Garefis, Tsitskaris, Mexas, Kyriakou 27). Επίσης, η βιντεοανάλυση χρησιµοποιήθηκε και σε άλλα αθλήµατα όπως το χόκεϊ επί πάγου (Ηuey, Morrow & Donoghue, 21), το γκολφ (Guadagnoli, Holcomb & Davies, 22) η αντισφαίριση (Σφίγγος, Τσιµπίρης, Τσαµουρτζής & Αθαναηλίδης, 22), η χειροσφαίριση (Ambrus, 22; Γιαννακός & Αρµατάς, 27; Yiannakos Sileloglou, Gerodimos, Triantafillou, Armatas, & Kellis, 25), αλλά και σε άλλα αθλήµατα. Βιντεοανάλυση στην πετοσφαίριση σάλας Στο χώρο της πετοσφαίρισης της σάλας η βιντεοανάλυση έχει χρησιµοποιηθεί ως ένα σηµαντικό εργαλείο παρατήρησης. Η ανάλυση και η αξιολόγηση της οµαδικής απόδοσης στην πετοσφαίριση σάλας σε αρκετές έρευνες έχουν δείξει αξιοσηµείωτα αποτελέσµατα (Palao, Santos & Ureňa 27; Mesquita & César 27; Tsivika & Papadopoulou 28). Γενικότερα, στο παιχνίδι της πετοσφαίρισης, το αγωνιστικό επεισόδιο µπορεί να χωριστεί σε δύο κύριες φάσεις, την επίθεση και την άµυνα (Scates, 1976; Tennant, 1976; Fraser, 1988). 19

Οι Εom και Schutz (1992a), προσπάθησαν να ερευνήσουν τα χαρακτηριστικά της οµαδικής απόδοσης στην πετοσφαίριση σε διεθνές επίπεδο ανδρών. Συγκεκριµένα, κατέγραψαν το Παγκόσµιο Πρωτάθληµα το 1987, που διεξήχθη στη Σεούλ, και ανέλυσαν µετά από βιντεοσκόπηση 2 αγώνες της διοργάνωσης. Ειδικότερα, οι ερευνητές προσπάθησαν να εξετάσουν τις διαφορές στα τεχνικοτακτικά στοιχεία µεταξύ των οµάδων και την επίδραση της οµαδικής απόδοσης και πιο συγκεκριµένα την πάσα και την επίθεση, κατά την ανάπτυξη της επίθεσης και αντεπίθεσης. Σε µια άλλη έρευνά των Εom και Schutz (1992b), εξετάστηκε και αναπτύχθηκε µια µέθοδος για την ανάλυση και αξιολόγηση των διαδοχικών αποδόσεων των δεξιοτήτων στην πετοσφαίριση σάλας. Αναπτύχθηκε ένα αυτοµατοποιηµένο σύστηµα καταγραφής µέσω υπολογιστή για τη συγκέντρωση των διαδοχικών δεξιοτήτων. Το δείγµα των παιχνιδιών ήταν επίσης από το Παγκόσµιο Πρωτάθληµα 1987 στη Σεούλ, τα οποία βιντεοσκοπήθηκαν και χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες σύµφωνα µε την τελική κατάταξη των οµάδων και το αποτέλεσµα του αγώνα. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η ποιότητα µιας δεξιότητας είναι σηµαντικά εξαρτώµενη από την ποιότητα της προηγούµενης δεξιότητας. Οι Πασχάλη, Παπαδηµητρίου, Ζέτου και Γούργουλης (24), εξέτασαν στην πετοσφαίριση σάλας µετά την υποδοχή του αντίπαλου σερβίς, την επιθετική τακτική (επιλογή του χρόνου και της ζώνης κατάληξης της πάσας) των Ελλήνων πασαδόρων, την ικανότητά τους να εκτελούν ποιοτικές πάσες, αλλά και αν όλα τα παραπάνω διαφοροποίησαν τη δοµή του αντίπαλου µπλοκ. Το δείγµα αποτέλεσαν οι πασαδόροι της Α1 Εθνικής κατηγορίας πετοσφαίρισης ανδρών. Οι παράµετροι που αξιολογήθηκαν ήταν οι ακόλουθες: α) χρόνος πάσας, β) ποιότητα πάσας, γ) ζώνη κατάληξης της πάσας και δ) η δοµή του αντίπαλου µπλοκ. Από τα αποτελέσµατα φάνηκε ότι, οι πασαδόροι του δείγµατος χρησιµοποίησαν κυρίως πάσες δεύτερου χρόνου, οι περισσότερες ήταν άριστες ποιοτικά και οι ζώνες που τροφοδοτήθηκαν περισσότερο ήταν η 4 και η 2. Ακόµη, ο χρόνος, η ποιότητα και η ζώνη κατάληξης της πάσας διαµόρφωσαν τη δοµή του αντίπαλου µπλοκ στους αγώνες της Α1 Εθνικής κατηγορίας ανδρών. Σε µια µελέτη που αφορούσε την οµάδα γυναικών πετοσφαίρισης του Καναδά, ο Sawula (1975), εξέτασε τη σχέση ανάµεσα στην υποδοχή του σερβίς και την αποτελεσµατικότητα της επίθεσης. ιαπίστωσε ότι το επιθετικό σύστηµα της οµάδας οργανώνεται µε βάσει την υποδοχή του σερβίς, η οποία οδηγεί στη σωστή εκτέλεση της πάσας και δηµιουργεί προϋποθέσεις για αποτελεσµατικότερη επίθεση. 2

Παρόµοιο πόρισµα εµφάνισε ο McGown (1974), που εξέτασε την οµαδική επίθεση στην εθνική οµάδα ανδρών πετοσφαίρισης των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής. Το κύριο σηµείο αυτών των δύο ερευνών ήταν να διαπιστωθεί εάν η άριστη υποδοχή της µπάλας, έχει ως αποτέλεσµα την πραγµατοποιήση άριστης πάσας και εποµένως την εκτέλεση αποτελεσµατικότερης επίθεσης. Βιντεοανάλυση στην πετοσφαίριση παραλίας Οι Γιάτσης και Ζέτου (23), εξέτασαν την επίδραση της αλλαγής των κανονισµών στη διακύµανση του σκορ σε παιχνίδια της πετοσφαίρισης παραλίας (8x8 και 9x9) του Ελληνικού πρωταθλήµατος κατά τις περιόδους 2 και 21. Τα βασικά στοιχεία για την ανάλυση ήταν από τα Ελληνικά και τα Παγκόσµια πρωταθλήµατα της FIVB της περιόδου του 1998, όταν παίχτηκαν σύµφωνα µε τους παλαιούς κανονισµούς και από τα Ελληνικά και τα παγκόσµια πρωταθλήµατα της FIVB της περιόδου του 21, µετά από την εφαρµογή των νέων κανονισµών. Ακόµη, αναλύθηκε και το πρωτάθληµα της FIVB 2 ως οµάδα ελέγχου. Για κάθε παιχνίδι καταγράφηκαν ο αριθµός των σετ και η διάρκεια του κάθε σετ, το οποίο έδωσε τη συνολική διάρκεια του παιχνιδιού. Επίσης, καταγράφηκε η συνολική διάρκεια από την αρχή έως το τέλος του παιχνιδιού. Βρέθηκε ότι το 59 % των παιχνιδιών µε το νέο σύστηµα καταµέτρησης πόντων (µόνο πόντοι, χωρίς αλλαγές), είχαν ένα σετ που έληγε µε την ελάχιστη διαφορά µεταξύ του ηττηµένου και νικητή. Τα συγκεκριµένα αποτελέσµατα δηλώνουν επίσης, ότι το τελικό σκορ κρινόταν στις λεπτοµέρειες των τελευταίων φάσεων του παιχνιδιού. Η σπουδαιότητα της υποδοχής του σερβίς στην πετοσφαίριση παραλίας έχει εξεταστεί αρκετά, καθώς δίνει τη δυνατότητα να επιτευχθούν καλύτερες συνθήκες για την αποτελεσµατικότητα της επίθεσης (Hare and Sanderson 1997; Homberg and Papageorgiou 1995; Kirally and Shewman 1999). Παρατηρήσεις τόσο στο κορυφαίο επίπεδο ανδρών στη Γερµανία, όσο και στο πρωτάθληµα επαγγελµατιών στις ΗΠΑ, έδειξαν ότι η ποιότητα της υποδοχής, οδηγεί σε καλύτερες συνθήκες πάσας, άρα και επίθεσης. Σε µια άλλη έρευνα οι Giatsis, Papadopoulou, Dimitrov, & Likesas, (23) κατέγραψαν και αξιολόγησαν τις αλλαγές στην ποιότητα της υποδοχής του σερβίς και την απότελεσµατικότητα των επιθέσεων που γίνονται στην πετοσφαίριση παραλίας µετά από την µείωση των διαστάσεων του γηπέδου (από 9x9 µ. σε 8x8 µ) και ερευνήθηκε το είδος και η αποτελεσµατικότητα της επίθεσης που χρησιµοποιήθηκε. Οι πληροφορίες για την ανάλυση των τεχνικών στοιχείων συγκεντρώθηκαν από τους αγώνες του 2 (9x9 µ.) και 21

21 (8x8 µ.) του Ελληνικού πρωταθλήµατος. Σε κάθε παιχνίδι καταγράφηκαν για την υποδοχή του σερβίς, οι συνολικές προσπάθειες, οι εύστοχες και άστοχες προσπάθειες και τα σφάλµατα. Για τις επιθέσεις εξετάσθηκαν οι συνολικές προσπάθειες, οι επιθέσεις (καρφιά), τα απλά περάσµατα και τα σφάλµατα. Επίσης, για τις επιθετικές ενέργειες αναλύθηκε το ποσοστό επιθέσεων (καρφιά) και το ποσοστό των συνολικών χτυπηµάτων (αποτελεσµατικότητα). Ακόµα καταγράφηκε το είδος της επίθεσης (δυνατή επίθεση και πλασέ χτύπηµα) όπως επίσης και το ποσοστό των δυνατών επιθέσεων και η αποτελεσµατικότητα του κάθε είδους. Τα αποτελέσµατα της έρευνας έδειξαν ότι υπάρχουν στατιστικά σηµαντικές διαφορές ως προς την υποδοχή του σερβίς, αλλά και στο ποσοστό των εσφαλµένων υποδοχών. Επίσης, βρέθηκε ότι σε γήπεδο 8x8 µ. οι αθλητές χρησιµοποιούσαν 49% επιθέσεις (καρφιά) και 51% χρησιµοποιούσαν είδη πλασέ, ενώ σε γήπεδα 9x9 µ. οι αθλητές χρησιµοποιούσαν 53% επιθέσεις (καρφιά) και 47% χρησιµοποιούσαν είδη πλασέ (p<,5). Η µείωση των διαστάσεων του γηπέδου είχε επίσης ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία καλύτερων συνθηκών για την εκτέλεση αποτελεσµατικών επιθετικών ενεργειών, εξαιτίας της καλύτερης υποδοχής. Στην πετοσφαίριση παραλίας οι παίκτες χρησιµοποιούν την επίθεση και τα είδη πλαασέ στην επιθετική τους τακτική, λόγω της ακάλυπτης περιοχής που δηµιουργείται, από τη στιγµή που υπάρχει µόνο ένας αµυντικός παίκτης για να καλύψει όλο το γήπεδο αφού ο άλλος εκτελεί µπλοκ (Kirally and Shewman, 1999). Οι Homberg and Papageorgiou (1995) ανέφεραν ότι σε πρωταθλήµατα του συνδέσµου των Αµερικανών επαγγελµατιών (AVP) και του Γερµανικού πρωταθλήµατος, οι επιθέσεις (καρφιά) υπερέχουν των ειδών πλασέ κατά ένα σηµαντικό ποσοστό. Οι Giatsis, & Papadopoulou, (23), κατέγραψαν και συνέκριναν τα χαρακτηριστικά του µυϊκού έργου και της ανάπαυσης σε παιχνίδια της παραλίαςς πετοσφαίρισης σε γήπεδα 8x8 µ. και 9x9 µ. Αναλύθηκαν και συγκρίθηκαν 16 αγώνες από τους ηµιτελικούς και τελικούς του Ελληνικού Πρωταθλήµατος. Μια σηµαντική διαφορά βρέθηκε στο µυϊκό έργο ανάµεσα στο 8x8 µ. και 9x9 µ., αλλά δεν βρέθηκαν σηµαντικές διαφορές στην συνολική ανάπαυση ανάµεσα στα γήπεδα µε διαστάσεις 8x8 µ. και 9x9 µ. Σε µια άλλη µελέτη των Μichalopoulou, Papadimitriou, Lignos, Taxildaris και Antoniou (25), εξέτασαν και αξιολόγησαν την αποτελεσµατικότητα των τεχνικών και τακτικών στοιχείων στο Ελληνικό Πρωτάθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας το 2, συγκρίνοντας τις διαφορές µεταξύ των νικητριών και ηττηµένων οµάδων. Αντικείµενο 22

µελέτης ήταν οι δέκα κορυφαίες οµάδες και οι παράµετροι που αξιολογήθηκαν ήταν το τελικό αποτέλεσµα του αγώνα, η αποτελεσµατικότητα του σερβίς, της υποδοχής, της πάσας, της επίθεσης, του µπλοκ, της προσποίησης για µπλοκ, της άµυνας εδάφους, της ελεύθερης µπάλας, της άµυνας χωρίς µπλοκ, της πάσας στη φάση της αντεπίθεσης και της επίθεσης στη φάση της αντεπίθεσης. Σύµφωνα µε τα ευρήµατα της συγκεκριµένης έρευνας η αποτελεσµατικότητα του σερβίς και των επιθετικών ενεργειών ήταν τα δύο τεχνικότακτικά στοιχεία, τα οποία έκριναν κατά κύριο λόγο τα παιχνίδια µεταξύ των νικητριών και ηττηµένων οµάδων. Στατιστικά σηµαντικές διαφορές υπήρχαν, στα αποτυχηµένα σερβίς και στις επιτυχηµένες επιθέσεις που κατέληγαν σε πόντο µεταξύ των νικητριών και ηττηµένων οµάδων. Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας φάνηκε ότι οι έρευνες στο άθληµα της πετοσφαίρισης παραλίας, δεν είναι αρκετές, ώστε να µας δώσουν επαρκή πορίσµατα για τα τεχνικοτακτικά στοιχεία τόσο για τις οµάδες ανδρών όσο και των γυναικών. Από τις µελέτες που έχουν πραγµατοποιηθεί µέχρι τώρα, σε καµία σχεδόν δεν γίνετε σύγκριση µεταξύ των δύο φύλων (ανδρών-γυναικών) ως προς τις διαφορές σε ζητήµατα τεχνικών δεξιότητων και τακτικής συµπεριφοράς που ακολουθούν στο παιχνίδι. Σκοπός της Έρευνας Σκοπός της έρευνας ήταν η αξιολόγηση και ανάλυση των τεχνικοτακτικών στοιχείων των κορυφαίων οµάδων ανδρών και γυναικών της πετοσφαίρισης παραλίας στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας 24, καθώς και η σύγκριση µεταξύ των οµάδων του ίδιου φύλου και µεταξύ των δύο φύλων. Σηµασία της Έρευνας Η συγκριτική αξιολόγηση των τεχνικοτακτικών στοιχείων ενδεχοµένως να συµβάλλει στον καλύτερο σχεδιασµό της προπόνησης καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξη του αθλήµατος. 23

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ είγµα Το δείγµα της έρευνάς αποτέλεσαν συνολικά εξήντα οκτώ (n=68) παιχνίδια πετοσφαίρισης παραλίας από τους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας 24, εκ των οποίων οι 34 ήταν αγώνες των εθνικών οµάδων ανδρών και 34 ήταν αγώνες των εθνικών οµάδων γυναικών. Στο τουρνουά των ανδρών συµµετείχαν οι οµάδες της Βραζιλίας 1, Ισπανίας, Ελβετίας 1, Αυστραλίας 1, Καναδά, Γερµανίας 1, Ελβετίας 2 και των ΗΠΑ 1, ενώ στο τουρνουά των γυναικών συµµετείχαν οι ΗΠΑ 1, η Βραζιλία 1, οι ΗΠΑ 2, η Αυστραλία 1, η Ιταλία, η Βραζιλία 2, ο Καναδάς και η Γερµανία 1. Οριοθετήσεις της έρευνας Το δείγµα αποτέλεσαν οι οκτώ πρώτες οµάδες του ανδρικού και του γυναικείου Ολυµπιακού τουρνουά πετοσφαίρισης παραλίας (beach-volley) που πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα. Περιορισµοί της έρευνας Οι αγώνες συγκεντρώθηκαν από την οργανωτική επιτροπή των Ολυµπιακών Αγώνων Αθήνα 24, χωρίς την παρεµβολή διαφηµίσεων, υπήρχε όµως επανάληψη φάσεων µε πιθανή απώλεια ορισµένων από αυτές. Όργανα µέτρησης Τα όργανα που χρησιµοποιήθηκαν για την πραγµατοποίηση της έρευνας ήταν: α) Ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής AMD-XP professional 1333 GHZ. β) To πρόγραµµα βιντεοανάλυσης για Η/Υ «Sportscout», µε το οποίο πραγµατοποιήθηκε η ανάλυση των αγώνων του δείγµατος. Το «Sportscout» είναι ένα σύστηµα βάσης δεδοµένων και πολλαπλής αναζήτησης φάσεων µε εφαρµογή σε διάφορα αθλήµατα. 24

δ) Η ανάλυση των παιχνιδιών έγινε στο Εργαστήριο Προπονητικής και Αθλητικής Απόδοσης του Τ.Ε.Φ.Α.Α.- Α.Π.Θ. Βασικά του προγράµµατος Για κάθε ανάλυση ενός αγώνα απαιτούνται : α) Βίντεο σε ψηφιακή µορφή β) Σχήµα ανάλυσης γ) Γραφική παράσταση του αγωνιστικού χώρου Προϋποθέσεις συστήµατος Για να είναι εφικτή η ανάλυση ενός αγώνα µε το πρόγραµµα «Sportscout» θα πρέπει να διαθέτουµα το βίντεο του αγώνα σε cd-rom, DVD, ή στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή. Οι ελάχιστες απαιτήσεις του προγράµµατος είναι : α) Η/Υ Pentium στα 133 Μhz β) Ελάχιστη µνήµη 16 ΜΒ (RAM) γ) Windows 95 και πάνω ιαδικασία Μέτρησης Για την καταγραφή, ανάλυση και αξιολόγηση της αποτελεσµατικότητας όλων των ειδών σερβίς, υποδοχής, πάσας, επίθεσης, µπλοκ και άµυνας εδάφους σχεδιάστηκε ένα πρωτόκολλο παρατήρησης και καταγραφής που περιείχε και τα έξι τεχνικοτακτικά στοιχεία του παιχνιδιού. Να σηµειωθεί ότι η κάµερα ήταν τοποθετηµένη στο κέντρο του γηπέδου. Σχεδιασµός Έρευνας Καθορισµός Μεταβλητών Συγκεκριµένα τα τεχνικοτακτικά στοιχεία που εξετάστηκαν σε αυτή την µελέτη είναι τα ακόλουθα : 1. Σερβίς α) Αποτελεσµατικότητα : επιτυχηµένο, αποτυχηµένο, άσσος. β) είδος : κυµατιστό χωρίς άλµα (float serve), περιστρεφόµενο µε άλµα (jump serve), περιστρεφόµενο χωρίς άλµα, κυµατιστό µε άλµα (jump float serve). 25

2. Υποδοχή α) Αποτελεσµατικότητα : άριστη, καλή, µέτρια, εσφαλµένη. 3. Πάσα α) Αποτελεσµατικότητα : άριστη, καλή, µέτρια, εσφαλµένη. β) είδος : µε δάκτυλα, µε µανσέτα. 4. Επίθεση α) Αποτελεσµατικότητα : επιτυχηµένη, αποτυχηµένη β) είδος : επίθεση (καρφί), poke shot, καρφιά τακτικής γ) κατεύθυνση µέσα στο χώρο του γηπέδου : 1) µπροστά, πίσω 2) διαγώνια, ευθεία, κέντρο. 5. Μπλοκ α) Αποτελεσµατικότητα : επιτυχηµένο, αποτυχηµένο. 6. Άµυνα εδάφους α) Αποτελεσµατικότητα : επιτυχηµένη, αποτυχηµένη. Λειτουργικοί Ορισµοί Τεχνικοτακτικά στοιχεία : Σερβίς, Υποδοχή, Πάσα, Επίθεση, Μπλοκ, Άµυνα. Βιντεοανάλυση : Καταγραφή και ανάλυση των φάσεων µέσω Η/Υ. Αποτελεσµατικότητα σερβίς : 1. Επιτυχηµένα σερβίς : Θεωρήθηκαν τα σερβίς που πέρασαν στο αντίπαλο γήπεδο και συνεχίστηκε η φάση. 2. Αποτυχηµένα σερβίς : Θεωρήθηκαν τα σερβίς που βγήκαν εκτός ορίων του γηπέδου ή έπεσαν επάνω στο φιλε και δεν πέρασαν στο αντίπαλο γήπεδο. 3. Σερβίς Άσσοι : Θεωρήθηκαν τα σερβίς που έδωσαν πόντο απευθείας, αµέσως µετά την εκτέλεσή του, χωρίς να αντιδράσει η αντίπαλη οµάδα στη φάση της υποδοχής. 26

Είδη Σερβίς 1. Κυµατιστό σερβίς χωρίς άλµα : Είναι το είδος του σερβίς όπου κατά την εκτέλεση του, η µπάλα δεν παίρνει περιστροφική κίνηση και κινείται µε µια µεταβαλλόµενη κυµατιστή τροχιά. 2. Περιστρεφόµενο σερβίς µε άλµα : Είναι το είδος του σερβίς, όπου ο αθλητής µετά το άλµα δίνει περιστροφική κίνηση ( σπινάρισµα ) στη τροχιά της µπάλας. 3. Κυµατιστό σερβίς µε άλµα : Είναι το είδος του σερβίς όπου ο αθλητής µετά το άλµα, δίνει µια µεταβαλλόµενη κυµατιστή τροχιά στην µπάλα, χωρίς αυτή να παίρνει περιστροφική κίνηση. 4. Περιστρεφόµενο σερβίς χωρίς άλµα : Είναι το είδος του σερβίς όπου κατά την εκτέλεση του, η µπάλα έχει µια περιστροφική τροχιά. Αποτελεσµατικότητα υποδοχής : 1. Άριστες υποδοχές : Θεωρήθηκαν οι υποδοχές, που η τροχιά τους ήταν κοντά στο φιλέ και έδωσαν το χρόνο στο παίκτη που εκτελούσε πάσα να µπει κάτω από τη µπάλα και να εκτελέσει κατά κύριο λόγο από σταθερή θέση. 2. Καλές υποδοχές : Θεωρήθηκαν οι υποδοχές, που η τροχιά τους δεν ήταν τόσο κοντά στο φιλέ και δεν έδωσαν τις πιο κατάλληλες συνθήκες για την εκτέλεση της πάσας. 3. Μέτριες υποδοχές : Θεωρήθηκαν οι υποδοχές, που η τροχιά τους ήταν µακριά από το φιλέ και δυσκόλευαν αρκετά την εκτέλεση πάσας. 4. Εσφαλµένες υποδοχές : Θεωρήθηκαν οι υποδοχές, όπου εκτελέστηκαν µε λάθος τεχνική και έδωσαν άµεσο πόντο στην αντίπαλη οµάδα, καθώς και η αδυναµία για εκτέλεση πάσας. 27

ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΛΗ ΑΡΙΣΤΗ ΚΑΛΗ ΘΕΣΗ ΑΘΛΗΤΗ ΜΕΤΡΙΑ Εικόνα 1 : Αποτελεσµατικότητα Υποδοχής Αποτελεσµατικότητα πάσας : 1. Άριστες πάσες : Θεωρήθηκαν οι πάσες, οι οποίες κατευθύνονται κοντά στο φιλέ και δίνουν τη δυνατότητα να εκτελεστεί επίθεση κάτω από ιδανικές συνθήκες. 2. Καλές πάσες : Θεωρήθηκαν οι πάσες, οι οποίες κατευθύνονται αρκετά κοντά στο φιλέ, µε αποτέλεσµα τη δυνατότητα εκτέλεσης επίθεσης κάτω από αρκετά καλές συνθήκες. 3. Μέτριες πάσες : Θεωρήθηκαν οι πάσες, οι οποίες δεν κατευθύνονται σε κοντινή απόσταση από το φιλέ και δεν υπάρχουν οι καλύτερες συνθήκες για επίθεση. 4. Εσφαλµένες πάσες : Θεωρήθηκαν οι πάσες, οι οποίες είναι τεχνικά λανθασµένες και τιµωρούνται ως σφάλµα από το διαιτητή και εποµένως δεν υπάρχει δυνατότητα για επίθεση. 28

ΘΕΣΗ ΠΑΣΑ ΟΡΟΥ ΚΑΛΗ ΑΡΙΣΤΗ ΜΕΤΡΙΑ ΘΕΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΥ Εικόνα 2 : Αποτελεσµατικότητα Πάσας (όταν η πάσα εκτελείται προς την αριστερά πλευρά του γηπέδου) ΜΕΤΡΙΑ ΑΡΙΣΤΗ ΚΑΛΗ ΘΕΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΥ ΘΕΣΗ ΠΑΣΑ ΟΡΟΥ Εικόνα 3 : Αποτελεσµατικότητα Πάσας (όταν η πάσα εκτελείται προς την δεξιά πλευρά του γηπέδου) Είδη πάσας : 1. Πάσα µε δάκτυλα 2. Πάσα µε µανσέτα 29

Αποτελεσµατικότητα επιθέσεων : 1. Επιτυχηµένες επιθέσεις : Θεωρήθηκαν οι επιθέσεις που έδωσαν πόντο στην επιτιθέµενη οµάδα µε οποιοδήποτε είδος επίθεσης. 2. Αποτυχηµένες επιθέσεις : Θεωρήθηκαν οι επιθέσεις, που ήταν εκτός των ορίων του γηπέδου και αυτές που βγήκε άµυνα και συνεχίστηκε η φάση. Είδος επιθέσεων : 1. Επίθεση (Καρφί) : Θεωρήθηκαν τα καρφιά 2. Poke shot : Θεωρήθηκε το είδος των επιθέσεων που γίνεται µε τις φάλαγγες των δακτύλων λυγισµένες σαν ανοιχτή γροθιά. 3. Είδη πλασέ: Θεωρήθηκαν οι τοποθετηµένες επιθέσεις (πλασόκαρφα) και οι επιθέσεις µε πλασέ. Kατεύθυνση επιθέσεων : Οι επιθέσεις ανάλογα µε τη θέση του επιθετικού και την κατευθυνση της επίθεσης στο αντίπαλο γήπεδο, αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα οριζόντια (µπροστά και πίσω τµήµα από 4µ.)και κάθετα στο χώρο του αντιπάλου γηπέδου (ευθεία, κεντρο και διαγώνια σε τρία ίσα τµήµατα). 3

ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΜΠΡΟΣΤΙΝΟ ΤΜΗΜΑ ΠΙΣΩ ΤΜΗΜΑ Εικόνα 4 : Κατεύθυνση Επιθέσεων ΙΑΓΩΝΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΘΕΙΑ ΕΥΘΕΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΓΩΝΙΑ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ Εικόνα 5 : Κατεύθυνση επιθέσεων µε τον επιθετικό στη δεξιά πλευρά Εικόνα 6 : Κατεύθυνση επιθέσεων µε τον επιθετικό στη αριστερή πλευρά 31

Αποτελεσµατικότητα Μπλοκ : 1. Επιτυχηµένο µπλοκ : Θεωρήθηκαν τα µπλοκ τα οποία σταµάτησαν την επίθεση εντός των ορίων του αντιπάλου γηπέδου. 2. Αποτυχηµένο Μπλοκ : Θεωρήθηκαν τα µπλοκ τα οποία απέτυχαν να σταµατήσουν την αντίπαλη επίθεση, µε αποτέλεσµα να πάρει πόντο η οµάδα που επιτίθεται. Αποτελεσµατικότητα Άµυνας Εδάφους 1. Επιτυχηµένη άµυνα εδάφους : Θεωρήθηκαν οι αµυντικές προσπάθειες που ανέκοπταν την αντίπαλη επίθεση και έδιναν τη δυνατότητα στην οµάδα που αµύνεται να κάνει αντεπίθεση. 2. Αποτυχηµένη άµυνα : Θεωρήθηκαν οι αµυντικές προσπάθειες που απέτυχαν να σταµατήσουν την επίθεση της αντιπάλου οµάδος µε αποτέλεσµα η επιτιθέµενη οµάδα να πάρει πόντο. Μεταβλητές Ανεξάρτητες µεταβλητές: 1. Παράγοντας οµάδα ανά φύλο (ανδρών γυναικών) 2. Παράγοντας φύλο (ανδρών και γυναικών) Εξαρτηµένες µεταβλητές 1. Σερβίς 2. Υποδοχή 3. Πάσα 4. Επίθεση 5. Μπλοκ 6. Άµυνα εδάφους 32

Στατιστική ανάλυση Για την ανάλυση και επεξεργασία των δεδοµένων χρησιµοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS 16. για Windows και πιο συγκεκριµένα η εντολή Crosstabs. Για τον προσδιορισµό των στατιστικά σηµαντικών διαφορών χρησιµοποιήθηκε η µη παραµετρική µέθοδος του x 2 test. Το επίπεδο σηµαντικότητας ορίστηκε στο p<,5. Μηδενικές υποθέσεις 1. Μηδενική υπόθεση (Ηο:µ1=µ2): εν υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά µεταξύ των κορυφαίων οµάδων ανδρών του τουρνουά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα). 2. Mηδενική υπόθεση (Ηο:µ1=µ2): εν υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά µεταξύ των κορυφαίων οµάδων γυναικών του τουρνουά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). 3. Mηδενική υπόθεση (Ηο:µ1=µ2): εν υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία µεταξύ των κορυφαίων οµάδων ανδρών και γυναικών του τουρνουά (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). Ερευνητικές υποθέσεις 1. Ερευνητική υπόθεση: Υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά µεταξύ των κορυφαίων οµάδων ανδρών του τουρνουά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). 2. Ερευνητική υπόθεση: Υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά µεταξύ των κορυφαίων οµάδων γυναικών του τουρνουά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). 3. Ερευνητική υπόθεση: Υπάρχει στατιστικά σηµαντική διαφορά στα τεχνικοτακτικά στοιχεία µεταξύ των κορυφαίων οµάδων ανδρών και γυναικών του τουρνουά (σερβίς, υποδοχή, πάσα, επίθεση, µπλοκ, άµυνα εδάφους). 33

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑTA Η παρουσίαση των αποτελεσµάτων της έρευνας περιλαµβάνει τρεις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των οµάδων των ανδρών σε κάθε τεχνικοτακτικό στοιχείο ξεχωριστά. Στην δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των οµάδων των γυναικών σε κάθε τεχνικοτακτικό στοιχείο ξεχωριστά. Τέλος, στην τρίτη ενότητα εµφανίζονται τα αποτελέσµατα που προκύπτουν από τη σύγκριση µεταξύ των οµάδων των ανδρών και των γυναικών. Α. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝ ΡΩΝ 1. ΣΕΡΒΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕΡΒΙΣ Α. Επιτυχηµένα Σερβίς Σύµφωνα µε τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσµάτων βρέθηκαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές µεταξύ των οµάδων όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα του σερβίς. Συγκεκριµένα στα επιτυχηµένα σερβίς, βρέθηκε ότι η οµάδα της Αυστραλίας (1) είχε στατιστικά σηµαντικές διαφορές µε την αντίστοιχη της Βραζιλίας (1) (x 2 =6,6, p=,1) και της Ελβετίας (2) (x 2 =5,15, p=,2). Επίσης η οµάδα της Ισπανίας είχε στατιστικά σηµαντικές διαφορές µε την αντίστοιχη της Βραζιλίας (1) (x 2 = 7,18, p=,), της Ελβετίας (2) (x 2 =6,72, p=,) και της Ελβετίας (1) (x 2 =3,94, p=,4) (γράφηµα 1). 34

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕΡΒΙΣ 1 ΕΠ ΙΤΥΧΗΜΕΝ Α ΣΕΡΒΙ Σ % 95 9 85 8 α,β 82,1 α 94,7 α 86,5 β 93,5 9,8 89,4 α,β 83,2 91,3 75 BΡ 1 ΙΣΠ ΕΛΒ 1 ΑΥΣΤΡ 1 ΚΑΝ ΓΕΡΜ 1 ΕΛΒ 2 ΗΠΑ 1 ΟΜΑ ΕΣ Γράφηµα 1. Επιτυχηµένα σερβίς. Στατιστικά σηµαντικές διαφορές : α. της Ισπανίας µε Βραζιλία (1), Ελβετία (2) και Ελβετία (1) β. της Αυστραλίας (1) µε Βραζιλία (1) και Ελβετία (2) όταν p<,5 Β. Αποτυχηµένα Σερβίς Όσον αφορά τα αποτυχηµένα σερβίς, τα αποτελέσµατα έδειξαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές µεταξύ των οµάδων της Ελβετίας (1) και της Ισπανίας (x 2 =4,25, p=,3), µεταξύ της Ελβετίας (2) και της Ισπανίας (x 2 =5,62, p=,1), καθώς και µεταξύ των αντιστοίχων της Ελβετίας (2) και της Αυστραλίας (1) (x 2 =4,93, p=,2) (γράφηµα 2). ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΑ ΣΕΡΒΙΣ % 16 14 12 1 8 6 4 2 8,6 AΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕΡΒΙΣ α,β 4,2 α 12,2 β 4,7 13,8 7,2 7,3 7,1 BΡ 1 ΙΣΠ ΕΛΒ 1 ΑΥΣΤΡ 1 ΚΑΝ ΓΕΡΜ 1 ΕΛΒ 2 ΗΠΑ 1 ΟΜΑ Α β Γράφηµα 2. Αποτυχηµένα σερβίς Στατιστικά σηµαντικές διαφορές : α. Βρέθηκε στατιστικά σηµαντική διαφορά της Ελβετίας (1) µε την Ισπανία β. της Ελβετίας (2) µε την Ισπανίa και την Αυστραλία (1) όταν p<,5 35