ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ον ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ον ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ Το ςχζδιο, είναι θ γλϊςςα, ζνασ τρόποσ ζκφραςθσ και επικοινωνίασ μεταξφ δφο ανκρϊπων με ξεχωριςτι ειδικότθτα, όπου ο κακζνασ χωριςτά, αλλά και ςε ςυνεργαςία μεταξφ τουσ, προςφζρουν ζνα αποτζλεςμα. Συγκεκριμζνα, ο πρϊτοσ ο οποίοσ εμπνζεται, μελετά και ςχεδιάηει ζνα ζργο, το οποίον μπορεί να είναι καταςκευαςτικό, προςφζρεται ςτον δεφτερο, ο οποίοσ εφαρμόηει τθν ζμπνευςθ, τθν μελζτθ και το ςχζδιο, και πραγματοποιεί μια καταςκευι. Το ίδιο ςυμβαίνει και με τθ γλϊςςα τθσ μουςικισ, του χοροφ, του κεάτρου κτλ. Θ ανάπτυξθ λοιπόν των γλωςςϊν αυτϊν, τθσ ζκφραςθσ και επικοινωνίασ ζχει διαφορετικό χαρακτιρα για κάκε μία ξεχωριςτά, επειδι ο κάκε τομζασ των δραςτθριοτιτων των, ζχει διαφορετικζσ απαιτιςεισ. Στθ ςυγκεκριμζνθ λοιπόν περίπτωςθ του ςχεδίου, τθσ γλϊςςασ ζκφραςθσ και επικοινωνίασ, ζχει ςαν βαςικό ςκοπό, τθν απεικόνιςθ ενόσ ι περιςςοτζρων αντικειμζνων, που υπάρχουν ςτο περιβάλλον μασ, κακϊσ επίςθσ και αντικείμενα, που πρόκειται να υπάρξουν ςτο περιβάλλον μασ. Αυτό που αναφζρκθκε τελευταία, είναι πάρα πολφ ςθμαντικό, διότι καμία τεχνικι καταςκευι δεν κα μποροφςε να υπάρξει ι να αναπτυχκεί, αν δεν κα είχε βρεκεί ο τρόποσ ι αν δεν προθγείτο θ ςχεδίαςθ. Με όλα τα ανωτζρω που αναφζραμε, ςυμπεραίνουμε ότι το ςχζδιο, είναι το μζςον μεταφοράσ από τον κόςμο τθσ φανταςίασ και τθσ μελζτθσ, ςτον κόςμο τθσ πραγματικότθτασ και τθσ εφαρμογισ. Μζςον βαςικότατο για τθ ςφλλθψθ, τθ διατφπωςθ, τθν επεξεργαςία, τθ βελτίωςθ και πραγματοποίθςθ μιασ ιδζασ. Βαςικά ςτθν όλθ διαδικαςία, πρζπει να υπάρχει μία ςυνεργαςία, για να υπάρξουν τα επικυμθτά αποτελζςματα, μεταξφ του ςχεδιαςτι και του καταςκευαςτι. Και τοφτο παρατθρείται ςχεδόν ςε όλεσ τισ εργαςίεσ, που προθγείται κάποιο ςχζδιο, το οποίον πριν από οποιαδιποτε καταςκευι, υπάρχει θ δυνατότθτα ελζγχου, βελτίωςθσ ι και αλλαγισ ενόσ ςχεδίου. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 1

Το ςχζδιο που απαιτείται ςτο ςφνολο των καταςκευϊν, από οποιοδιποτε υλικό και αν χρθςιμοποιείται, παρουςιάηει τθν εικόνα του ζργου, δθλ. φωτογραφίηει το ζργο ςαν μια πραγματικι και τελειωμζνθ καταςκευι. Σε ζνα ςχζδιο το οποίον εξελίςςεται ςε ζργο, ξεχωρίηουμε τρεισ βαςικζσ διαςτάςεισ, οι οποίεσ είναι το μήκοσ, το πλάτοσ και το φψοσ, ενϊ κατά τθ ςχεδίαςθ πάνω ςε χαρτί, ζχουμε μόνο δφο διαςτάςεισ, και αυτό μασ αναγκάηει να ποφμε, ότι το ςχζδιο δεν είναι όμοιο με το ζργο ποφ παριςτάνει. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν κανόνεσ, που κακορίηουν τθ ςχζςθ του ςχεδίου με το ζργο, ϊςτε να μθ δθμιουργοφνται αμφιβολίεσ, γιϋ αυτό ζχει ςαν αποτζλεςμα, αυτόσ που κα εκτελζςει το ζργο, να εφαρμόςει ακριβϊσ τα ςχζδια, για να υπάρξει το επικυμθτό αποτζλεςμα. Ζχουμε πολλϊν ειδϊν ςχεδίου, και αυτά ξεχωρίηουν από τον τρόπο ςχεδίαςθσ, δθλ. όταν ςχεδιάηουμε με το χζρι χωρίσ κανζνα όργανο, χαρακτθρίηεται ωσ ελεφθερο ςχζδιο ςε αντίκεςθ με αυτό που χρθςιμοποιοφμε διάφορα ςχεδιαςτικά όργανα, και που κα αναφζρουμε παρακάτω, με το γραμμικό ςχζδιο. Είτε με τθ μία ι τθν άλλθ περίπτωςθ, θ αποτφπωςθ ενόσ ςχεδίου γίνεται ςτο χαρτί ι ςε άλλθ επίπεδθ επιφάνεια, που να ζχουμε τθ δυνατότθτα, να ςχεδιάςουμε με μολφβι, μαρκαδόρο, πινζλο ι άλλο είδοσ γραφισ. Στθν περίπτωςθ του γραμμικοφ ςχεδίου, το χρθςιμοποιοφμε για να δθμιουργιςουμε εικόνεσ με εικαςτικό ι τεχνικό χαρακτιρα, όπου ςτθν πρϊτθ κατθγορία, δθλ. ςτο εικαςτικό, εντάςςονται τα ςχζδια που ζχουν ςχζςθ με τθ διακόςμθςθ, τισ γραφικζσ τζχνεσ (αφίςεσ, εξϊφυλλα βιβλίων ι άλμπουμ κ.α.), και γενικά ςχζδια που δίνουν τθν ζμφαςθ ςτθν εικαςτικι υπόςταςθ τθσ εικόνασ. Αντίκετα ςτο τεχνικό ςχζδιο εντάςςονται τα οικοδομικά ςχζδια, όπωσ τα αρχιτεκτονικά ςχζδια, τοπογραφικά, ςτατικά, μθχανολογικά κακϊσ επίςθσ και τα ςχζδια βιομθχανικϊν αντικειμζνων (όπωσ ςτθ δικι μασ περίπτωςθ το ζπιπλο), αλλά και ςχζδια που μασ δίνουν πλθροφορίεσ, για τθν φπαρξθ ι τθν πραγματοποίθςθ μιασ τριςδιάςτατθσ καταςκευισ. Ραρ` όλα ταφτα, τα τεχνικά ςχζδια δεν ςτεροφνται τθσ εικαςτικισ ποιό-τθτασ, και ειδικά ςτα αρχιτεκτονικά, που ςυνδυάηουν τον εικαςτικό και τον πλθροφοριακό χαρακτιρα, και γιϋ αυτό απαιτοφν από τον δθμιουργό-αρχιτζκτονα, να ζχει και τεχνικζσ γνϊςεισ και ευαιςκθςία, για να παρου-ςιάςει ζνα ςωςτό ςχζδιο, που μερικά ίςωσ να είναι και ζργα τζχνθσ. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 2

Σιμερα με τθν εξζλιξθ και τθν τεχνολογία των ΘΥ (θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν), ζχει αναπτυχκεί τόςο πολφ, που δεν αφινει ανεπθρζαςτο τον τομζα του ςχεδίου. Θ χριςθ λοιπόν των ΘΥ, είναι ζνα εργαλείο που ςτα χζρια ενόσ ζμπειρου ςχεδιαςτι, προςφζρει ταχφτθτα, ακρίβεια κακϊσ επίςθσ και άμεςθ επζμβαςθ για διόρκωςθ ι αλλαγι ςτο ςχζδιο. ΥΛΙΚΑ, ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΟΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Για τθν πραγματοποίθςθ ενόσ ςχεδίου, όπωσ προαναφζραμε, γίνεται κυρίωσ ςε χαρτί, αλλά είναι απαραίτθτο να διακζτουμε και τα απαραίτθτα όργανα και υλικά ςχεδίαςθσ. Το χαρτί πρζπει να είναι διαφανζσ, και τοφτο οφείλεται ςτο ότι ζχουμε τθ δυνατότθτα να βγάλουμε αντίγραφα με τθ γνωςτι μζκοδο τθσ φωτοτυπίασ. Αλλά με τθν εξζλιξθ πάντα τθσ τεχνολογίασ, ςιμερα ζχουμε τθ δυνατότθτα να βγάλουμε αντίγραφα και από ςχζδια, που είναι ςχεδιαςμζνα ςε κοινό χαρτί. Στον παρακάτω πίνακα κα δοφμε τα απαραίτθτα υλικά και όργανα, που απαιτοφνται για τθν πραγματοποίθςθ ενόσ ςχεδίου. ΥΛΙΚΑ, ΟΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ 1. Ταυ - Ρινακίδα 2. Χαρτί ςχεδίαςθσ διαφανζσ ι αδιαφανζσ 3. Μολφβια κοινά ι μθχανικό με μφτεσ διαφορετικισ ςκλθρότθτασ 4. Rapidografo (ραπιντογκράφ) διαφόρων μεγεκϊν 5. Ειδικό μελάνι 6. Ξφςτρα (όταν πρόκειται για κοινά μολφβια) 7. Γόμεσ για το ςβιςιμο μολυβιοφ, ξυραφάκι και υαλοςβυςτιρα μελάνθσ 8. Διαφανισ κολλθτικι ταινία (ςελοτζϊπ) ι χαρτοταινία 9. Ταυ ι παραλλθλογράφοσ 10. Τρίγωνα 45 και 30-60 11. Υποδεκάμετρα 12. Διαβιτθσ 13. Καμπυλόγραμμα, εφκαμπτοσ χάρακασ (φιδάκι) 14. Μοιρογνωμόνια 15. Οδθγοί γραμμάτων, ςυμβόλων (ςτζνςιλσ) 16. Κλιμακόμετρο ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 3

Ξεκινϊντασ λοιπόν να δοφμε ζνα-ζνα τα υλικά και τα όργανα ςχεδίαςθσ, όπου βλζπουμε ότι όλα είναι απαραίτθτα για τθν πραγματοποίθςθ ενόσ γραμμικοφ ςχεδίου και πάνω απϋ όλα θ γνωςτι ςε όλουσ το Ταυ και θ πινακίδα ι αλλιϊσ παράλληλο. Εικόνα 1. Ρινακίδα με Ταυ. Το γραμμικό ςχζδιο είναι απαραίτθτο να ςχεδιάηεται πάνω ςε μια λεία και πολφ καλι επιφάνεια, όπωσ ζνα καλό τραπζηι-γραφείο, ι ςε ζνα ςχεδιαςτιριο, ι ςτθ δικι μασ περίπτωςθ ςτθν πινακίδα ςχεδίαςθσ όπωσ βλζπουμε ςτθν παραπάνω εικόνα. Στθν πινακίδα αυτι χρθςιμοποιοφμε το όργανο Ταυ, το οποίον παίηει ςπουδαίο και βαςικό ρόλο ςτο να ςχεδιάηουμε οριηόντιεσ παράλλθλεσ γραμμζσ ι και κάκετεσ, με τθ βοικεια ενόσ ορκογωνίου τριγϊνου. Το Ταυ είναι ζνασ κανόνασ που μπορεί να ανάλογα ξφλινοσ, πλαςτικόσ ι αλουμινίου με ςχετικά μεγάλο μικοσ, που φκάνει και το 1,5 μζτρα, και ςτθ μία του άκρθ ζχει προςαρμοςμζνο ζνα άλλο μικρότερο ςτοιχείο του ίδιου υλικοφ, κάκετο προσ το κφριο μζροσ του, ϊςτε να παίρνει το ςχιμα του γράμματοσ Ταυ, και το ςυναντάμε ςε ςτακερι μορφι ι ρυκμιηόμενθ ανάλογα ςτθν επικυμθτι κλίςθ με τισ ανάλογεσ μοίρεσ. Μασ βοθκάει επίςθσ όταν είναι ρυκμιηόμενο το Ταυ, να φζρνουμε πα-ράλλθλεσ γραμμζσ με καλφτερθ ευκολία, όταν ζχουμε μεγάλεσ γραμμζσ προσ οποιαδιποτε διεφκυνςθ. Οι γραμμζσ αυτζσ, μποροφν να φκάςουν ςε οποιοδιποτε ςθμείο του ςχεδίου μασ, αρκεί το Ταυ να ζχει το κατάλλθλο για το ςχζδιό μζγεκοσ. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 4

Εικόνα 2. Πργανα Ταυ, ρυκμιηόμενο - ςτακερό. Επίςθσ ζχουμε και πινακίδα με παραλλθλογράφο, μια νεότερθ μορφι, όπου θ βαςικι λειτουργία τθσ είναι ακριβϊσ θ ίδια με τθν πινακίδα με το Ταυ, και αποτελείται από ζναν πλαςτικό κανόνα μακρφ ςχεδόν όςο θ πινακίδα και που κινείται πάντα παράλλθλα προσ τον εαυτόν του με τθ βοικεια δφο ςπάγκων, που ςτθρίηονται ςτθ δεξιά και αριςτερά πλευρά τθσ πινακίδασ, και τεςςάρων μικρϊν τροχαλιϊν, που βρίςκονται πάνω ςτον κανόνα (χάρακα). 1. Ρλαςτικόσ κανόνασ 2. Τροχαλίεσ κίνθςθσ 3. Σχοινάκια 4. Σθμεία ςτιριξθσ Εικόνα 3. Ρινακίδα ςχεδίαςθσ με παραλλθλογράφο. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 5

Το χαρτί Το ςχζδιο γίνεται κατά κανόνα πάνω ςε χαρτί με μολφβι ι μελάνι. Το χαρτί είναι ςυνικωσ διαφανζσ, για να μποροφν να βγουν αντίγραφα με τθ μζκοδο τθσ φωτοτυπίασ. Επειδι θ τεχνολογία πάνω ςτον τομζα των αντιγράφων ζχει εξελιχκεί τόςο πολφ, και υπάρχουν πολλοί τρόποι αναπαραγωγισ, μπορεί ζνα ςχζδιο να γίνει και ςε ςυνθκιςμζνο χαρτί. Είναι ςκόπιμο να χρθςιμοποιιςουμε φφλλα χαρτιοφ με τισ τυπο-ποιθμζνεσ διαςτάςεισ, που υπάρχουν ςτο εμπόριο και που οι ςυνικεισ είναι αυτζσ που φαίνονται ςτον παρακάτω πίνακα. Για να καταλάβουμε καλφτερα τον πίνακα αυτόν, κα δοφμε τθν επόμενθ εικόνα, όπου ζχουμε ζναν τφπο χαρτιοφ, που αναφζρονται ςτον παραπάνω πίνακα, και που ζχει ετοιμαςτεί με τισ ανάλογεσ διαςτάςεισ, το περικϊριο, και το χϊρο του υπομνιματοσ, για τθ ςχεδίαςθ. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 6

Εικόνα 4. Εξιγθςθ διαςτάςεων, που αναφζρονται ςτον παραπάνω πίνακα. Τρίγωνα Τα τρίγωνα, είναι ςυνικωσ πλαςτικοί και ςπανιότερα ξφλινοι κανόνεσ, που ζχουν το ςχιμα ορκογωνίου τριγϊνου με ζνα κενό ςτο εςωτερικό όμοιο με το περίγραμμά τουσ. Υπάρχουν δφο μορφζσ τριγϊνων, τα οποία χαρακτθρίηονται από τισ γωνίεσ τουσ, όπωσ τα ζχοντα γωνίεσ 45 και λζγονται ιςοςκελι, και τα ςκαλθνά με γωνίεσ 30 και 60. Εικόνα 5. Είδθ τριγϊνων (ιςοςκελζσ και ςκαλθνό). Σε μερικά τρίγωνα, ςτθ μία κάκετθ πλευρά, ζχουν και διαιρζςεισ ςε εκατοςτά και χιλιοςτά του μζτρου. Με τα τρίγωνα μποροφμε να χαράξουμε οποιαδιποτε ευκεία, ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 7

είναι όμωσ ιδιαίτερα χριςιμα, όταν κζλουμε να ςχεδιάςουμε παράλλθλεσ ευκείεσ ι κάκετεσ προσ μια δεδομζνθ ευκεία. Σε ςυνδυαςμό δε των τριγϊνων με το ταυ, ςχεδιάηουμε πιο εφκολα ευκείεσ παράλλθλεσ προσ τισ μικρζσ πλευρζσ του ςχεδιαςτθρίου. Διαβιτθσ Ζνα άλλο όργανο ςχεδίαςθσ πολφ χριςιμο είναι ο διαβιτθσ, ο οποίοσ ζχει δφο ςκζλθ, που ςτο πάνω μζροσ τουσ ςυνδζονται με μια άρκρωςθ, που τα κάνει να ςτακεροποιοφνται ςε μια κζςθ, ϊςτε τα άκρα των ςκελϊν να διατθροφν μια ςτακερι απόςταςθ. Υπάρχουν διαβιτεσ όπου τα άκρα των ςκελϊν, καταλιγουν ςε ακίδεσ, και το όργανο αυτό χρθςιμεφει να μετρά αποςτάςεισ και να τισ μεταφζρει από τθ μια κζςθ του ςχεδίου ςε μια άλλθ. Ο τφποσ αυτόσ του διαβιτθ λζγεται και διαςτημόμετρο. Ράνω από τθν άρκρωςθ, ο διαβιτθσ ζχει και μια λαβι για τον χειριςμό του. Εικόνα 6. Διαβιτθσ. διαςτθμόμετρο. Θ ςτακερότθτα των δφο ςκελϊν του διαβιτθ ςτθν επικυμθτι κζςθ, εξα-ςφαλίηεται ςυνικωσ με τθν τριβι, που αναπτφςςεται ςτθν άρκρωςθ. Για μεγαλφτερθ εξαςφάλιςθ και όταν μασ ενδιαφζρει μεγαλφτερθ ακρίβεια, μποροφμε να χρθςιμοποιιςουμε διαβιτθ με ςυνδεδεμζνα τα ςκζλθ, όπωσ φαίνεται ςτθν παρακάτω εικόνα. Εικόνα 7. Διαβιτθσ με τα ςκζλθ ςυνδεδεμζνα. Θ απόςταςθ των ςκελϊν ςτουσ διαβιτεσ αυτοφσ αυξομειϊνεται με τθ βοικεια ενόσ κοχλία. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ον ΓΑΜΜΕΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΧΑΑΞΗ ΓΑΜΜΩΝ - ΕΙΔΗ ΓΑΜΜΩΝ - ΧΗΣΗ ΤΩΝ ΓΑΜΜΩΝ Οι γραμμζσ ςε ζνα ςχζδιο, παίηουν ςπουδαίο ρόλο, όςον αφορά τθ χάραξθ και τον τρόπο χάραξθσ, και μποροφμε να διακρίνουμε τρεισ τρόπουσ, τουσ οποίουσ κα δοφμε παρακάτω: α) Με τθ βοικεια οδθγοφ, που μπορεί να είναι ευκφγραμμοσ κανόνασ (απλόσ, ταυ, τρίγωνο κτλ.) ι καμπυλόγραμμο (φιδάκι) ι και άλλα διάφορα όργανα, τα οποία χρθςιμοποιοφμε να ςχεδιάηουμε ςφμβολα, γράμματα, αρικμοφσ κτλ. β) Με τθ βοικεια διαβήτη, και γ) Με ελεφκερο χζρι. Στθν πρϊτθ περίπτωςθ, ζχει ςθμαςία αν ςχεδιάηουμε με μολφβι ι με μελάνι, διότι θ φιλοςοφία ςχεδίαςθσ είναι διαφορετικι, δθλ. ο τρόποσ με το πϊσ πρζπει π.χ. ςχεδιάηοντασ με το μολφβι, ο οδθγόσ, πρζπει να ακουμπά τελείωσ ςτο χαρτί και να ςχθματίηει ορκι γωνία με αυτό. Το μολφβι πρζπει να είναι καλά ξυςμζνο και θ μφτθ του να ακολουκεί ακριβϊσ τθν ακμι τθσ γωνίασ του χάρακα ι του ταυ ι του τριγϊνου κτλ. χωρίσ να ακουμπά ςτθν κατακόρυφθ ζδρα αυτϊν όπωσ φαίνεται ςτθν παρακάτω εικόνα. Εικόνα 8. Σχεδίαςθ γραμμϊν με μολφβι. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 9

Κατά τθ διάρκεια τθσ ςχεδίαςθσ, κα πρζπει να περιςτρζφουμε αργά και ςτακερά το μολφβι, ϊςτε θ μφτθ να τρϊγεται ομοιόμορφα, και ζτςι το πάχοσ τθσ γραμμισ να μζνει ικανοποιθτικά ςτακερό. Αντίκετα με το μελάνι ο οδθγόσ (χάρακασ, τρίγωνο, καμπυλόγραμμο κτλ.) δεν πρζπει να ακουμπά τελείωσ ςτο χαρτί, για να μθ μελανωκεί και μουντηουρωκεί το ςχζδιο. Γιϋ αυτό και ο γραμμοςφρτησ, το γκραφόσ ι ο γραμμογράφοσ, πρζπει να κρατιοφνται τελείωσ κάκετα προσ το χαρτί και να κινοφνται ζτςι, ϊςτε να ακουμποφν ςτθν κατακόρυφθ παρειά του οδθγοφ. Σε περίπτωςθ, που ο οδθγόσ ακουμπά ςτο χαρτί, για να αποφφγουμε το μουντηοφρωμα του ςχεδίου, είμαςτε υποχρεωμζνοι να κρατάμε το ραπιντογράφο λοξά. Εικόνα 9. Σχεδίαςθ γραμμϊν με rapidografo. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 10

ΓΕΩΜΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΕΙΔΗ ΓΑΜΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ον Σε όλα τα ςχζδια, είναι απαραίτθτο να χρθςιμοποιοφμε όλα εκείνα τα ςτοιχεία, τα οποία κα μασ βοθκιςουν να ςχεδιάηουμε και να διαβάηουμε ςωςτά ζνα ολόκλθρο τεχνικό ςχζδιο. Στθν περίπτωςι μασ κα δοφμε αναλυτικά ζνα από τα ςτοιχεία αυτά, τα οποία είναι οι γραμμζσ, όπου ςφμφωνα με τουσ DIN, ζχουμε 15 διαφορετικά είδθ γραμμϊν, οι οποίεσ διαχωρίηονται, όπωσ κα δοφμε ςτθν παρακάτω περιγραφι και πίνακα ςε: - πλήρησ γραμμή - ελεφθερη γραμμή (με το χζρι) - διακεκομμζνη γραμμή - διακεκομμζνη γραμμή και τελεία - τελείεσ χονδρζσ, οι οποίεσ θεωροφνται ςαν κφριεσ γραμμζσ και λεπτότερεσ τελείεσ, ςαν βοηθητικζσ γραμμζσ. Τισ γραμμζσ τισ ξεχωρίηουμε από τα mm (χιλιοςτά), και ςτθν ομάδα γραμμϊν 0,5 είναι πλατιζσ γραμμζσ 0,5 mm και ςτενζσ γραμμζσ 0,25 mm. Στθν ομάδα γραμμϊν 0,7 mm οι πλατφτερεσ γραμμζσ είναι 0,7 mm και οι ςτενότερεσ γραμμζσ είναι 0,35 mm. Επειδι όταν ςχεδιάηουμε αρχικά με το μολφβι, είναι αδφνατοσ αυτόσ ο διαχωριςμόσ με ακρίβεια το πάχοσ των γραμμϊν, και για να το πετφχουμε αυτό, ιςχφει ο βαςικόσ κανόνασ να ςχεδιάηονται οι κφριεσ γραμμζσ με το διπλό πάχοσ από ότι οι βοθκθτικζσ, και για τα ςχζδια ςε χαρτόνι, ςυνίςταται θ ομάδα γραμμϊν 0,7 χιλ. Για να είναι καλφτερα τα ςχζδια με μελάνι, ιδιαίτερα τα ςχζδια των επιμζρουσ τομϊν, ςυνίςταται θ ομάδα γραμμϊν 0,7 mm, όπου όμωσ οι βοθκθτικζσ γραμμζσ ςχεδιάηονται μόνο με 0,25 mm (βλζπετε ςτον παρακάτω πίνακα τα νοφμερα που βρίςκονται ςτισ παρενκζςεισ). Για ςχζδια όψεων ςε μικρζσ κλίμακεσ π.χ. 1:10 ςυνίςταται θ ομάδα 0,5 mm. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 11

.35 1.80.35 2.50 ΕΙΔΗ ΓΑΜΜΩΝ DIN 15 15 ΟΜΑΔΕΣ ΓΑΜΜΩΝ ΣΕ mm ΕΙΔΟΣ ΓΑΜΜΩΝ 0,5 0,7 Α. Ρλιρθσ γραμμι πλατιά 0,5 0,7 Β. Ρλιρθσ γραμμι ςτενι 0,25 0,35 (0,25) Γ. Ελεφκερθ γραμμι με το χζρι ςτενι 0,25 0,35 (0,25) Δ. Διακεκομμζνθ γραμμι ςτενι 0,25 0,35 (0,35) Ε. Γραμμι παφλα - τελεία, ςτενι 0,25 0,35 (0,25) Η. Γραμμι παφλα - τελεία, πλατιά 0,5 0,7 H. Γραμμι παφλα - δφο τελείεσ 0,25 0,35 (0,25) Θ. Γράμματα, αρικμοί και ςφμβολα FRY (19) Θ. Ρεριγράμματα τομισ επιφανειϊν Ππωσ τειχοποιία και μπετόν 0,35 0,5 (0,35) 1,0 1,4 ΧΗΣΗ ΤΩΝ ΓΑΜΜΩΝ Θ χριςθ των γραμμϊν ςε ζνα καταςκευαςτικό ςχζδιο, παίηουν ςπουδαίο ρόλο ςτθ ςωςτι παρουςίαςθ, και επεξιγθςθ ςϋ αυτό. B A A Π 1.20 1.20 Θ 1.00 2.20 B.40 1.20.40 1.00.50 3.50 Εικόνα 10. Στοιχεία ςχεδίου. (Κάτοψθ) ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 12

.15 2.20 3.00.25.15.25.15 1.00 2.20 1.20.15.50.15 +3.00 1 2 3 +0.15.25 1.00.40 1.20 3.50.25.15 ΤΟΜΗ Α-Α Εικόνα 11. Στοιχεία ςχεδίου. (Τομι Α Α) +3.00 1 2 +0.15.25 2.00.25 2.50 ΤΟΜΗ Β-Β Εικόνα 12. Στοιχεία ςχεδίου. (Τομι Β Β) ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 13

ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ Γενικά Είναι φανερό, πωσ ζνα ολοκλθρωμζνο ςχζδιο δεν είναι δυνατόν να ςχεδιαςκεί ςτισ πραγματικζσ του διαςτάςεισ. Θ ςχεδίαςθ ενόσ αντικειμζνου ι ενόσ χϊρου, γίνεται πάντα πολφ πιο μικρό από τθν πραγματικι του διάςταςθ και μορφι εκτόσ από οριςμζνεσ λεπτομζρειεσ, που πρζπει να ςχεδιαςκοφν ςτισ πραγματικζσ τουσ διαςτάςεισ. Ζτςι λοιπόν, όλα τα αντικείμενα, και ςτθν περίπτωςι μασ οι χϊροι ενόσ κτίςματοσ, ςχεδιάηονται μικρότερα από το πραγματικό τουσ μζγεκοσ, δθλ. ςχεδιάηονται όπωσ λζμε υπό κλίμακα. Είδθ κλιμάκων Θ κλίμακα ςχεδιάςεωσ, παριςτάνεται με ζνα κλάςμα (τθ γραμμι του κλάςματοσ αντικακιςτά ςυνικωσ το ςφμβολο τθσ διαίρεςθσ), που ζχει αρικμθτι τθ μονάδα και παρονομαςτι ζναν αρικμό, που δείχνει πόςεσ φορζσ μεγαλφτερεσ είναι οι διαςτάςεισ του αντικειμζνου από αυτζσ, που φαίνονται ςτο ςχζδιο. Γιϋ αυτό ζχουν κακοριςκεί ζτςι, ϊςτε θ αναλογία των διαςτάςεων να είναι κλιμακωτι, δθλ. να μικραίνει ςτο 1/2, 1/3, 1/5, 1/10 κτλ., ζτςι ζχουμε π.χ. ςτθν ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 14

πρϊτθ περίπτωςθ 50 εκ., ςτθ δεφτερθ περίπτωςθ 33,333 (κλίμακα που δεν χρθςιμοποιείται), ςτθν τρίτθ περίπτωςθ 20 εκ., τζταρτθ περίπτωςθ 10 εκ. κτλ., μζχρι να φκάςουμε ςτθν κλίμακα 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000, και ζτςι να φκάςουμε ςτισ γεωγραφικζσ κλίμακεσ. Θ κλίμακα που παριςτάνεται με κλάςμα, ονομάηεται αριθμητική κλίμακα και πρζπει πάντοτε να γράφεται ςε κάκε ςχζδιο με τρόπο, που να μπορεί κανείσ να τθ βλζπει αμζςωσ. Ρρζπει να τονίςουμε εδϊ, ότι θ κλίμακα αναφζρεται ςε γραμμικζσ διαςτάςεισ, επομζνωσ ςε μια κλίμακα π.χ. 1:100 τα μικθ παρουςιάηονται 100 φορζσ μικρότερα από τα πραγματικά, αλλά τα εμβαδά είναι 10.000 φορζσ μικρότερα από τα πραγματικά. Σθμειϊνουμε επίςθσ ότι, αφοφ θ κλίμακα είναι ζνα κλάςμα, μεγαλφτερθ κλίμακα είναι εκείνθ, που ζχει το μικρότερο παρονομαςτι. Υπάρχουν όμωσ και περιπτϊςεισ, που χρειάηεται να ςχεδιάςουμε πολφ μικρά αντικείμενα, ιδιαίτερα θ ανάγκθ αυτι παρουςιάςτθκε με τθν εξζλιξθ τθσ θλεκτρονικισ. Είναι τότε ανάγκθ το ςχζδιο να παριςτάνει το αντικείμενο μεγαλφτερο από όςο είναι πραγματικά. Θ αρικμθτικι κλίμακα τότε είναι ζνα κλάςμα, που ζχει παρονομαςτι τθ μονάδα και αρικμθτι ζναν από τουσ αρικμοφσ 2, 5 ι 10 και ςπανιότερα 1,5, 2,5, 3 ι 4. θ κλίμακα μπορεί να δοκεί και γραμμικά, δθλ. με ζνα ευκφγραμμο τμιμα, ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 15

ςχεδιαςμζνο ςε κάποιο μζροσ του ςχεδίου, με διαιρζςεισ, που ζχουν δίπλα τουσ αρικμοφσ. Συνικωσ κοντά ςτθν αριςτερι άκρθ βρίςκεται το 0 και ζχει δεξιά του 5 ι 10 μεγάλεσ διαιρζςεισ και αριςτερά του άλλθ μία μοιραςμζνθ ςε δζκα υποδιαιρζςεισ. Ο αρικμόσ, που υπάρχει δίπλα ςε κάκε διαίρεςθ, δείχνει πιο πραγματικό μικοσ παριςτάνει ςτο ςχζδιο το μικοσ τθσ διαιρζςεωσ αυτισ. Σε μια κλίμακα π.χ. 1:50 κάκε διαίρεςθ είναι δφο εκατοςτόμετρα και γράφει ότι παριςτάνει ζνα μζτρο. Θ κλίμακα αυτι λζγεται γραφική ςε αντίκεςθ με τθν αρικμθτικι κλίμακα. Για τθ γραφικι κλίμακα ςχεδίων, όπου το αντικείμενο παριςτάνεται μεγαλφτερο, από όςο είναι πραγματικά, ιςχφουν τα ίδια με τα παραπάνω. Στον παρακάτω πίνακα, βλζπουμε γενικϊσ τισ κλίμακεσ, που χρθςιμοποιοφνται ςτο τεχνικό ςχζδιο. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 16

Εικόνα 11. Κλίμακεσ Στθν περίπτωςθ τθσ ςχεδίαςθσ επίπλων, οι κλίμακεσ που χρθςιμο-ποιοφνται περιςςότερο, είναι 1:5, 1:10 ςτο ςφνολο ενόσ επίπλου, ενϊ ςτισ κλίμακεσ 1:1, 1:2 για τισ λεπτομζρειεσ. Αντίκετα ςτθν οικοδομικι, οι κλίμακεσ αρχίηουν από 1:50, 1:100 και για τισ λεπτομζρειεσ των δομικϊν ςτοιχείων, είναι περίπου με αυτζσ των επίπλων, ι άλλων αντικειμζνων, που βρίςκονται μζςα ςτουσ χϊρουσ του κτιρίου. Χριςθ κλίμακασ ςχεδίαςθσ Δφο είναι τα προβλιματα, που παρουςιάηονται και ζχουν ςχζςθ με τθν κλίμακα ςχεδίαςθσ. α. Πταν γνωρίηουμε το πραγματικό μζγεκοσ μιασ διάςταςθσ και κζλουμε να βροφμε πόςο πρζπει να τθ ςχεδιάςουμε. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 17

β. Πταν ζχουμε ςτο ςχζδιο ζνα μικοσ και κζλουμε να βροφμε, πόςο είναι ςτθν πραγματικότθτα. ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ Οι διαςτάςεισ ςε ζνα τεχνικό και καταςκευαςτικό ςχζδιο, γράφονται ςε μζτρα και με δφο δεκαδικά ψθφία, ϊςτε να μασ δίνουν ακρίβεια εκατοςτόμετρου. Ειδικά ςτα μθχανολογικά ςχζδια και ςτα ςχζδια, που δείχνουν μεταλλικζσ καταςκευζσ και ςτθν περίπτωςι μασ, ξφλινεσ καταςκευζσ, οι διαςτάςεισ γράφονται αποκλειςτικά και μόνο ςε χιλιοςτά του μζτρου (mm). Ροτζ δίπλα ςτον αρικμό, που εκφράηει τθ διάςταςθ, δεν αναγράφεται θ μονάδα, δθλ. m ι mm. Μόνο κατϋ εξαίρεςθ, αν ςε ςχζδια που οι διαςτάςεισ τουσ εκφράηονται ςε mm, υπάρχουν και μικθ πολφ μεγάλα, ϊςτε θ γραφι τουσ ςε χιλιοςτά να δίνει πολφ μεγάλουσ αρικμοφσ, είναι δυνατόν, αλλά όχι και ςυνθκιςμζνο, να εκφραςκοφν και ςε μεγαλφτερθ μονάδα, π.χ. ςε (m). Τότε όμωσ πρζπει δίπλα ςτον αρικμό να γραφεί και θ μονάδα (m). Συνικωσ οι διαςτάςεισ, ςχεδιάηονται με βζλθ, και οι αρικμοί μπαίνουν παράλλθλα ςτθ γραμμι του βζλουσ και ςτο μζςον αυτισ, αρικμοί που δείχνουν τισ πραγματικζσ διαςτάςεισ του χϊρου ενόσ κτιρίου, ι ενόσ αντικειμζνου ςτον χϊρο, βλζποντασ τθν κλίμακα ο καταςκευαςτισ, να μπορεί να διαβάςει το ςχζδιο εφκολα και να το καταςκευάςει χωρίσ προβλιματα. ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Dott. Arch. Athanasios Karampekos Σελίδα 18