ΣΟ ΠΡΟΣΤΠΟ ΣΟΤ ΒΟΗR ΓΙΑ ΣΟ ΑΣΟΜΟ ΣΟΤ ΤΓΡΟΓΟΝΟΤ.



Σχετικά έγγραφα
(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

ΥΔΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεηαζρεκαηηζκνί Γαιηιαίνπ. (Κιαζηθή ζεώξεζε) v t. αθνύ ζύκθσλα κε ηα πεηξάκαηα Mickelson-Morley είλαη c =c.

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη:Γςνάμειρ μεταξύ ηλεκτπικών φοπτίων

Πανελλαδικέρ εξεηάζειρ 2017

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ: έζησ

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

α) Γηα έλα ζηεξεό ην νπνίν πεξηζηξέθεηαη γύξω από ζηαζεξό άμνλα ζπκκεηξίαο, ηζρύεη όηη ε δηεύζπλζε ηεο ζηξνθνξκήο L είλαη απηή ηνπ ζρήκαηνο.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

ΚΔΦ. 2.4 ΡΗΕΔ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΩΝ ΑΡΗΘΜΩΝ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α

Ονοματεπώνυμο:.. Ημερομηνία:. ΔΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 ου ΚΑΙ 3 ου ΚΔΦΑΛΑΙΟ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γευηέρα 11 Ηουνίου 2018 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΥΔ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΔΩΡΙΑ ΛΤΔΙ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟΤ 2

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ Γεσηέρα 10 Ηοσνίοσ 2019 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ. (Ενδεικηικές Απανηήζεις)

Ονομαηεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Δπιμέλεια διαγωνίζμαηος: Αξιολόγηζη :

ΘΔΜΑΤΑ ΤΔΛΙΚΩΝ ΔΞΔΤΑΣΔΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΦΗΜΔΙΑ - ΘΔΩΡΙΑ ΦΡΟΝΙΚΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ: 1 ώρα (14:00-15:00) Α. Φημική Θερμοδσναμική

ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤΕΙ. β. Η θαηάιπζε είλαη εηεξνγελήο, αθνύ ν θαηαιύηεο είλαη ζηεξεόο ελώ ηα αληηδξώληα αέξηα (βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθή θάζε).

Μια μεταβαλλόμενη κυκλική κίνηση. Φ.Ε.

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

66. Ομογενής ράβδος ποσ περιζηρέθεηαι

ΤΓΥΡΟΝΗ ΦΤΙΚΗ Ι ΠΡΟΟΔΟ I

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΑΠΛΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΣΑΛΑΝΣΩΗ ΜΕ ΑΡΧΙΚΗ ΦΑΗ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

ΣΟ ΑΠΛΟ ΕΚΚΡΕΜΕ. Σν απιό εθθξεκέο απνηειείηαη από κηα κάδα m ζηελ άθξε αβαξνύο. λήκαηνο κήθνπο L,ηνπ νπνίνπ ην άιιν άθξν είλαη εμαξηεκέλν ζε αθιόλεην

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

Έλαο πίνακας σσμβόλων ππνζηεξίδεη δύν βαζηθέο ιεηηνπξγίεο:

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις

Γιαγώνιζμα Χημείας Γ λσκείοσ 21/10/2012

ΔΗΑΓΩΓΖ ΣΗ ΣΑΛΑΝΣΩΔΗ

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο

Τκήκα : ΓΘΕΤΘΚΗΣ Ηκ/ληα : 30 / 11 / 2016

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ. ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ.. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ..

2 ο Κευάλαιο Ατομικά υαινόμενα

Α Κ Η Δ Ι (Έλεγχος ηης μέζης ηιμής και ηης διακύμανζης ενός δείγμαηος)

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

ηροθική ηαλάνηωζη-μέηρηζη μέηροσ διάημηζης

ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΔΛΑΣΖΡΗΟ - ΩΜΑ

Κατοίκον Εργασία Σε ειεύζεξν ρώξν, ην Ε= 20 cos (σt 50x)a y V/m. Να ππνινγίζεηε (α) ην J d (β) ην Η (γ) ην σ. (sd p.e 9.4 p425) e jx.

ΓΗΜΟΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΟΜΟ Γ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ, ΔΙΟΔΟΣ Χ. Λαμππόποςλορ, Χειμεπινό εξάμηνο

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΔΝΓΔΙΚΤΙΚΔΣ ΛΥΣΔΙΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΔΙΟΥ ΓΔΥΤΔΡΑ 27 ΜΑΪΟΥ 2013

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

Εξγαζηεξηαθή άζθεζε ζηελ Ππξεληθή Φπζηθή: 1 Σθέδαζε Compton Ηκεξνκελία δηεμαγσγήο: 16/1/2012

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

πγθιίλνλ-απνθιίλνλ αθξνθύζην έρεη δηαηνκή εηζόδνπ A1

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

P t w x t e w w e

Μέζνδνη ραξαθηεξηζκνύ πιηθώλ Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 8: Μαγλεηηθέο Μεηξήζεηο Ηκεξνκελία δηεμαγσγήο: 26/5/2010

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 133. Ύλη: Σσναρηήζεις-Σηαηιζηική Θέμα 1

1. Να ζεκεηώζεηε πνηα από ηηο επόκελεο ηαρύηεηεο είλαη κεγαιύηεξε. Α. π 1 = 30m/s Β. π 2 = 0.02km/s Γ. π 3 = 36000m/h Γ. π 4 = 144km/h.

Transcript:

ΣΟ ΠΡΟΣΤΠΟ ΣΟΤ ΒΟΗR ΓΙΑ ΣΟ ΑΣΟΜΟ ΣΟΤ ΤΓΡΟΓΟΝΟΤ. Από ηελ ειεθηξνκαγλεηηθή ζεσξία ηνπ Maxwell γλσξίδνπκε όηη : α) Έλα αθίλεην ειεθηξηθό θνξηίν δεκηνπξγεί ζην γύξσ ρώξν έλα ειεθηξηθό πεδίν β) Έλα θηλνύκελν κε ζηαζεξή ηαρύηεηα ειεθηξηθό θνξηίν ηζνδπλακεί κε ειεθηξηθό ξεύκα θαη παξάγεη καγλεηηθό πεδίν γ) Έλα επηηαρπλόκελν ειεθηξηθό θνξηίν εθπέκπεη ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία. Από ηελ άιιε πιεπξά ν πξνζδηνξηζκόο ηεο ζύζηαζεο ησλ αηόκσλ βαζίζζεθε άκεζα ζε 4 θιαζζηθά πεηξάκαηα: α) Τον νόμο ηης ηλεκηρόλσζης ηοσ Faraday,πνπ δείρλεη όηη ηα άηνκα απνηεινύληαη από ζεηηθά θαη αξλεηηθά θνξηία πνπ είλαη πάληνηε πνιιαπιάζηα θάπνηνπ κνλαδηαίνπ θνξηίνπ ( q).( ) ( m ) (96500).( ) β) Τον προζδιοριζμό ηοσ λόγοσ e/m από ηον J.J. Thomson θαη ηελ δηαπίζησζε όηη ην ειεθηξόλην, κε e/m 000 πεξίπνπ θνξέο κεγαιύηεξν απ όηη ηνπ πξσηνλίνπ,απνηειεί ζπζηαηηθό όισλ ησλ αηόκσλ. e m V. ), B. L. d ( (όπνπ V/d είλαη ην εθαξκνδόκελν ειεθηξηθό πεδίν, L είλαη ην κήθνο ησλ νξηδόληησλ πιαθώλ εθηξνπήο, ζ ε γσλία απόθιηζεο πνπ πξνθαιεί ην ειεθηξηθό πεδίν θαη Β ην εθαξκνδόκελν καγλεηηθό πεδίν πνπ αληηζηαζκίδεη ηελ απόθιηζε ηνπ ειεθηξηθνύ πεδίνπ). γ) Τον προζδιοριζμό ηοσ θεμελιώδοσς θορηίοσ e από ηον Millikan. Αληηζηαζκίδνληαο ηε βαξπηηθή θαη ηελ ειεθηξηθή δύλακε ζε ζηαγόλεο ιαδηνύ ν Millikan θαηάθεξε λα πξνζδηνξίζεη ην ζηνηρεηώδεο ειεθηξηθό θνξηίν ηνπ ειεθηξνλίνπ, απνδεηθλύνληαο όηη ηα θνξηία κπνξνύλ λα ππάξμνπλ κόλνλ ζαλ αθέξαηα πνιιαπιάζηα ηνπ θβάληνπ ηνπ ειεθηξηθνύ θνξηίνπ πνπ δίλεηαη από ηελ ζρέζε:

m. g u u ' ne. ( ).( ) E u όπνπ ην n είλαη έλαο αθέξαηνο αξηζκόο, m ε κάδα ηεο ζηαγόλαο Δ ην ειεθηξηθό πεδίν,u ε ηειηθή ηαρύηεηα ηεο ζηαγόλαο ρσξίο ην πεδίν (πηώζε) θαη u ε ηειηθή ηαρύηεηα ηεο ζηαγόλαο κε πεδίν (άλνδνο). δ) Την ζκέδαζη ηων ζωμαηίων α από άηομα τρσζού (ζκέδαζη Rutherford), πνπ απέδεημε όηη όιε ε κάδα ηνπ αηόκνπ είλαη ζπγθεληξσκέλε ζε κηα πνιύ κηθξή πεξηνρή, ηνλ ππξήλα (ηεο ηάμεο ησλ 14 10 m) Σα πεηξάκαηα ηνπ Rutherford έξρνληαλ ζε πιήξε αληίζεζε κε ην πξόηππν ηνπ Thomson,ζύκθσλα κε ην νπνίν ην άηνκν απνηειείηαη από κηα ζθαίξα ζεηηθνύ θνξηίνπ, νκνηόκνξθα θαηαλεκεκέλνπ, κέζα ζην νπνίν ελζσκαηώλνληαη ηα ειεθηξόληα όπσο νη ζηαθίδεο ζην ζηαθηδόςσκν. Αλη απηνύ ν Rutherford πξόηεηλε ην δηθό ηνπ πιαλεηηθό κνληέιν ηνπ αηόκνπ, ζύκθσλα κε ην νπνίν όιν ην ζεηηθό θνξηίν θαη ζρεδόλ όιε ε κάδα ηνπ αηόκνπ είλαη ζπγθεληξσκέλε ζε κηα πνιύ κηθξή πεξηνρή ηνλ ππξήλα,γύξσ από ηνλ νπνίν πεξηζηξέθνληαη ζε θπθιηθέο ηξνρηέο (όπσο νη πιαλήηεο γύξσ από ηνλ Ήιην ) ηα αξλεηηθά θνξηηζκέλα ειεθηξόληα. Σν πξόηππν όκσο ηνπ Rutherford όπσο γξήγνξα έγηλε αληηιεπηό αδπλαηνύζε λα εξκελεύζεη: α) ηην ζηαθερόηηηα ηης ύλης β) ηα γραμμικά θάζμαηα ηων αερίων.(και ειδικόηερα ηο θάζμα ηοσ αηόμοσ ηοσ σδρογόνοσ). Αο δνύκε γηαηί. Δθ όζνλ ην ειεθηξόλην πεξηζηξέθεηαη γύξσ από ηνλ ππξήλα ζε θπθιηθή ηξνρηά έρεη θεληξνκόιν επηηάρπλζε θαη άξα ζύκθσλα κε ηελ ειεθηξνκαγλεηηθή ζεσξία ηνπ Maxwell πξέπεη λα εθπέκπεη ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία. Δπνκέλσο (Γηαηήξεζε ηεο Δλέξγεηαο ) ζα πξέπεη λα ράλεη ζπλερώο ελέξγεηα θάηη πνπ ζα ρεη ζαλ ζπλέπεηα λα θηλείηαη ζε ζπεηξνεηδή ηξνρηά κε δηαξθώο κεηνύκελε αθηίλα θαη δηαξθώο κεηαβαιιόκελε ζπρλόηεηα,κέρξηο όηνπ λα

πέζεη ηειηθά ζηνλ ππξήλα. Μάιηζηα κηα εθηίκεζε ηεο ηάμεο κεγέζνπο δείρλεη όηη ν ρξόλνο πηώζεο ηνπ ειεθηξνλίνπ ζηνλ ππξήλα είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 10 10 s. Έηζη, ζύκθσλα κε ηελ θιαζηθή ζεσξία ην άηνκν απνδεηθλύεηαη έλα εμαηξεηηθά βξαρύβην θαηαζθεύαζκα, πνπ όκσο δελ είλαη. Από ηελ άιιε πιεπξά θαζώο ην ειεθηξόλην εθηειεί απεξηνδηθή θίλεζε θαηά ηελ ζπεηξνεηδή πεξηζηξνθή ηνπ γύξσ απ ηνλ ππξήλα ζάπξεπε λα εθπέκπεη ζπλερέο θαη όρη γξακκηθό θάζκα. Δίλαη γλσζηό όκσο όηη ηα αέξηα εθπέκπνπλ γξακκηθά θάζκαηα. Καη βέβαηα ην θιαζηθό κνληέιν αδπλαηεί λα εμεγήζεη ηε ζηαζεξόηεηα ησλ αηόκσλ. Σα άηνκα π.ρ. ελόο αεξίνπ βξίζθνληαη ζε κηα αδηάθνπε ζεξκηθή θίλεζε, κε εθαηνκκύξηα ακνηβαίεο θξνύζεηο ην δεπηεξόιεπην θαη κε ηαρύηεηεο ηεο ηάμεο ησλ δεθάδσλ ρηιηάδσλ κέηξσλ αλά δεπηεξόιεπην. Καη όκσο αλαδύνληαη από ηηο ακνηβαίεο απηέο θξνύζεηο ηνπο ηειείσο ακεηάβιεηα. Απηό δελ ζα είρακε θακηά δπζθνιία λα ην αληηιεθζνύκε αλ ηα άηνκα ήηαλ πξαγκαηηθά ά-ηνκα θαη άξα «εξαιπετέα από την αλλαγή και την φθοπά» όπσο ιέεη ν Επίκοσρος. Αιιά δελ είλαη. Σα άηνκα δηαζπώληαη θαη αλαζπληίζεληαη, θαηαζηξέθνληαη θαη αλαδεκηνπξγνύληαη. πκκεηέρνπλ ζε ρεκηθέο αληηδξάζεηο. Καη πάληνηε μαλαβγαίλνπλ ηα ίδηα. αλ λα κελ έρνπλ ηζηνξία θαη πξντζηνξία. αλ ε κνξθή ηνπο λα είλαη πξνθαζνξηζκέλε. Mπξνζηά ζηελ αδπλακία ηεο θιαζηθήο θπζηθήο λα εξκελεύζεη ηόζν ηα γξακκηθά θάζκαηα ησλ αεξίσλ όζν θαη (θπξίσο) ηελ ζηαζεξόηεηα ησλ αηόκσλ ν Bohr ζηα 1913 πξνρώξεζε ζηελ δηαηύπσζε νξηζκέλσλ ππνζέζεσλ (παξαδνρώλ) πνπ βξίζθνληαλ ζε πιήξε αληίζεζε κε ηηο θιαζζηθέο αληηιήςεηο. Βέβαηα ν Bohr όπσο πξνεγνύκελα ν Planck θαη ν Einstein κπόξεζε λα θηάζεη ζηελ δηαηύπσζε ησλ ζπλζεθώλ πνπ θέξνπλ η όλνκά ηνπ κόλνλ αθνύ πξνεγνύκελα ηα θαζκαηνζθνπηθά δεδνκέλα γηα ηα άηνκα είραλ θηάζεη ζε ηόζν πςειό βαζκό επεμεξγαζίαο,ώζηε λα θαίλεηαη θαζαξά ε θαηεύζπλζε πνπ ζα πξεπε λα θηλεζεί θαλείο γηα λα ηα εξκελεύζεη. Οη ππνζέζεηο ινηπόλ ηνπ Bohr, είλαη: α) Σν ειεθηξόλην πεξηζηξέθεηαη γύξσ από ηνλ ππξήλα (πξσηόλην ) ππό ηελ επίδξαζε ηεο ειθηηθήο δύλακεο Coulomb, όπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα, ππαθνύνληαο ζηνπο λόκνπο ηεο θιαζζηθήο κεραληθήο.

β) Σν ειεθηξόλην επηηξέπεηαη λα θηλείηαη ζε νξηζκέλεο κόλνλ ηξνρηέο νη νπνίεο νλνκάδνληαη επιηρεπόμενες ηροτιές. Οη επηηξεπόκλεο ηξνρηέο είλαη εθείλεο γηα ηηο νπνίεο ε ζηξνθνξκή ηνπ ειεθηξνλίνπ είλαη θβαληηζκέλε θαη ίζε κε αθέξαην πνιιαπιάζην ηεπνζόηεηαο: h, όπνπ h είλαη ε ζηαζεξά δξάζεσο ηνπ Planck. Σν κέηξν ηεο ζηξνθνξκήο ηνπ ειεθηξνλίνπ δίλεηαη από ηελ εμίζσζε: L m r Δθαξκόδνληαο ινηπόλ ηελ ζπλζήθε έρνπκε: h m r n n, n 1,,3,..., γ) Όηαλ ην ειεθηξόλην θηλείηαη ζε νξηζκέλε επηηξεπόκελε ηξνρηά δελ εθπέκπεη αθηηλνβνιία, νπόηε ε ελέξγεηά ηνπ παξακέλεη ζηαζεξή. δ) Όηαλ ην ειεθηξόλην κεηαπεδά από κηα επηηξεπόκελε ηξνρηά ζε άιιε κηθξόηεξεο ελέξγεηαο, ηόηε εθπέκπεηαη έλα θσηόλην κε ελέξγεηα ίζε κε ηελ δηαθνξά κεηαμύ ηεο αξρηθήο θαη ηεο ηειηθήο ηνπ ελέξγεηαο. Άλ Δ i είλαη ε ελέξγεηα ηνπ αηόκνπ πξηλ από ηελ κεηάβαζε, Δ f ε ελέξγεηα ηνπ αηόκνπ κεηά ηελ κεηάβαζε θαη h.f ε ελέξγεηα ηνπ εθπεκπόκελνπ θσηνλίνπ, ηόηε ηζρύεη: E E h. f i f Υπολογιζμός ηων ενεργειών (κινηηική,δσναμική,ολική ) ηοσ ηλεκηρονίοσ Έρνπκε:

F m a ή. k e k. m. ή e. r r k mr. Αληηθαζηζηώληαο ηελ παξαπάλσ ζρέζε ζηελ εμίζσζε: K 1. m βξίζθνπκε: K e k.. r (1) Η δπλακηθή ελέξγεηα ηνπ ειεθηξνλίνπ δίλεηαη από ηελ ζρέζε: U () k. e r Η νιηθή ινηπόλ ελέξγεηα ηνπ ειεθηξνλίνπ (άζξνηζκα θηλεηηθήο θαη δπλακηθήο ) Δίλαη: e e e E K U k. k. k.. r r. r (3) εκεηώζηε όηη ε νιηθή ελέξγεηα είλαη αξλεηηθή, γεγνλόο πνπ ππνδειώλεη κηα δέζκηα θαηάζηαζε γηα ην ζύζηεκα πξσηνλίνπ-ειεθηξνλίνπ. Απηό ζεκαίλεη όηη γηα λα απνζπαζζεί έλα ειεθηξόλην από ην άηνκν ζα πξέπεη λα δνζεί ελέξγεηα ίζε κε: Από ηηο ζρέζεηο : e k.. r. h m r n n, n 1,,3,..., και K e k.. r ιύλνληαο σο πξνο σ θαη εμηζώλνληαο,παίξλνπκε: r n n, n1,,3,... m k e (4) Η ηξνρηά ηνπ Bohr πνπ αληηζηνηρεί ζε n=1, έρεη ηελ πην κηθξή αθηίλα α ο, ε νπνία είλαη γλσζηή ζαλ αθηίλα Bohr θαη ηζνύηαη κε :

0 0,59 0,59.10 m k e 10 a A m (5) Δίλαη αλακθηζβήηεηα έλαο ζξίακβνο ηεο ζεσξίαο ην γεγνλόο όηη θαηάθεξε λα δώζεη κηα αθξηβή ηηκή γηα ηε αθηίλα ηνπ Τδξνγόλνπ από πξώηεο αξρέο ρσξίο αλαθνξά ζε εκπεηξηθά δεδνκέλα. ην ζρήκα θαίλνληαη νη ηέζζεξεηο πξώηεο ηξνρηέο ηνπ Bohr. Η κβάντωση όμως των τροχιών συνεπάγεται αμέσως και την κβάντωση της ενέργειας. Απηό θαίλεηαη άκεζα από ηελ ζρέζε (3) αλ ζέζνπκε r n νπόηε πξνθύπηνπλ νη n ao αθόινπζεο επηηξεπόκελεο ηηκέο γηα ηηο ζηάζκεο ελέξγεηαο: E n ke 1 ( ), n 1,,3,... a n (6) o Βάδνληαο ζηελ (6) ηηο αξηζκεηηθέο ηηκέο ησλ κεγεζώλ πνπ ππεηζέξρνληαη βξίζθνπκε:

13,6 En ev, n 1,,3,... (7) n Από ηελ ζρέζε (7) θαη γηα n=1 παίξλνπκε ηελ ρακειόηεξε ζηάζκε ελέξγεηαο πνπ αληηζηνηρεί ζηελ θεμελιώδη καηάζηαζη ηνπ αηόκνπ θαη ηζνύηαη κε -13,6 ev. Η ακέζσο επόκελε θαηάζηαζε (γηα n=) νλνκάδεηαη πξώηε δηεγεξκέλε θαηάζηαζε θαη ε ελέξγεηά ηεο ηζνύηαη κε E E E ev. Αθνινπζεί έλα δηάγξακκα ελεξγεηαθώλ ζηαζκώλ 4 1 1 3,4 πνπ εκθαλίδεη ηηο ηηκέο ελέξγεηαο ησλ δηαθξηηώλ ελεξγεηαθώλ θαηαζηάζεσλ πνπ αληηζηνηρνύλ ζηηο δηάθνξεο ηηκέο ησλ θβαληηθώλ αξηζκώλ. Η αλώηαηε θαηάζηαζε αληηζηνηρεί ζε (ή ηζνδύλακα r ) θαη αληηπξνζσπεύεη ηελ θαηάζηαζε ζηελ νπνία ην ειεθηξόλην έρεη απνζπαζζεί από ην άηνκν ηνπ Τδξνγόλνπ

(ιονιζμός). Η ειάρηζηε ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηνλ ηνληζκό ηνπ αηόκνπ νλνκάδεηαη έργο ιονηιζμού, βξίζθεηαη ίζε κε 13,6 ev θαη ν ζεσξεηηθόο ππνινγηζκόο ηεο απνηέιεζε έλαλ αθόκε ζξίακβν ηεο ζεσξίαο ηνπ Bohr,κηαο θαη ην έξγν ηνληηζκνύ είρε ήδε κεηξεζεί πεηξακαηηθά θαη είρε βξεζεί ίζν κε 13,6 ev. Από ηελ εμίζσζε (6) θαη ηελ δ) παξαδνρή (αμίσκα) ηνπ Bohr είλαη δπλαηόο ν ππνινγηζκόο ηεο ζπρλόηεηαο ηνπ εθπεκπνκέλνπ θσηνλίνπ όηαλ ην ειεθηξόλην «πεδά» από κηα εμσηεξηθή ζε κηα εζσηεξηθή ηξνρηά: f Ei Ef ke 1 1 ( ) (8) h a h n n o i f Δπεηδή πεηξακαηηθά απηό πνπ κεηξάκε είλαη ην κήθνο θύκαηνο, κεηαηξέπνπκε ηελ ζπρλόηεηα ζε κήθνο θύκαηνο κέζσ ηεο ζρέζεο: c f θαη παίξλνπκε : 1 f ke 1 1 c a o hc n f n i ( ) (9) Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλόο όηη ε ζρέζε (9) πνπ πξνέθπςε ζεσξεηηθά είλαη ίδηα κε ηελ εμπειρική ζρέζε ηνπ Balmer : 1 1 1 R ( ) (10) n n f i όπνπ R ε ζηαζεξά ηνπ Rydberg, πνπ είρε πξνζδηνξηζζεί πεηξακαηηθά θαη είρε βξεζεί ίζε κε: 7 1 R= 1,097373.10 m,αξθεί βέβαηα ε πνζόηεηα ke a hc o ζηε ζρέζε (9) λα είλαη ίζε κε ηελ ζηαζεξά ηνπ Rydberg. Έηζη όηαλ ζηα ηέιε ηνπ 1913 ν Bohr απέδεημε ηελ ηζόηεηα ησλ δύν απηώλ πνζνηήησλ, απηό απνηέιεζε ηνλ κεγαιύηεξν ζξίακβν ηεο ζεσξίαο ηνπ. Παξάιιεια, κε ηελ ζεσξία ηνπ Bohr, όιεο νη θαζκαηηθέο γξακκέο ηνπ αηόκνπ ηνπ Τδξνγόλνπ απέθηεζαλ ηελ θπζηθή εξκελεία ηνπο. Με ηελ βνήζεηα ηεο θβαληηθήο ζεσξίαο ηνπ Bohr εξκελεύεηαη αβίαζηα ε ζηαζεξόηεηα ησλ αηόκσλ θαη ζπλεπαθόινπζα όιεο ηεο ύιεο. Γηα λα κεηαβεί ην ειεθηξόλην ηνπ αηόκνπ ηνπ

Τδξνγόλνπ από ηελ ζεκειηώδε ζηελ πξώηε δηεγεξκέλε ζηάζκε ηνπ απαηηείηαη ελέξγεηα ίζε κε: -3,4 ev (-13,6 ev) = 10, ev. (11) Αλ ινηπόλ ππνζέζνπκε όηη ε ελέξγεηα απηή ηνπο πξνζδίδεηαη κε ηελ κνξθή ζεξκόηεηαο, πξέπεη λα έρνπκε: 3 kt Μέζε ζεξκηθή ελέξγεηα αλά άηνκν 10, ev. (1) ή T 10,eV 10,eV 79000K (13) 3 5 ev ( k) (1,5)(8,6.10 ) K Γειαδή γηα λα δηεγεξζεί ζεξκηθά ην ειεθηξόλην από ηελ ζεκειηώδε ζηελ πξώηε δηεγεξκέλε ηνπ θαηάζηαζε απαηηείηαη ζεξκνθξαζία γύξσ ζηνπο 8.10 4 Κ. Μπνξνύκε λα ειέγμνπκε ην απνηέιεζκα απηό θαη κέζσ ηεο θαηαλνκήο Boltzmann. Η πηζαλόηεηα λα έρεη έλα άηνκν ελέξγεηα Δ ζε ζεξκνθξαζία Σ δίλεηαη από ηελ ζρέζε: ( EE0 ) kt 0 P( E) P e (14) όπνπ Ρ 0 είλαη ε πηζαλόηεηα λα βξεζεί ην άηνκν ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε ελέξγεηαο Δ 0. Από ηελ ζρέζε απηή πξνθύπηεη όηη ζε θαηάζηαζε ζεξκνδπλακηθήο ηζνξξνπίαο ν ιόγνο ησλ αξηζκώλ ησλ αηόκσλ πνπ βξίζθνληαη ζε δύν δηαθνξεηηθέο ελεξγεηαθέο ζηάζκεο είλαη: N N ( EE1) E P( E ) kt kt e e, (15) P( E ) 1 1 όπνπ Ν είλαη ν αξηζκόο ησλ αηόκσλ ζηελ πάλσ ζηάζκε, Ν 1 ν αξηζκόο ησλ αηόκσλ ζηελ θάησ ζηάζκε θαη ΓΔ ε δηαθνξά ελέξγεηαο ησλ δύν ζηαζκώλ. Αλ ινηπόλ ρξεζηκνπνηήζνπκε απηή ηελ εμίζσζε γηα λα βξνύκε ηε ζεξκνθξαζία ζηελ νπνία (π.ρ.) ην 10 % πεξίπνπ ησλ αηόκσλ ηνπ Τδξνγόλνπ βξίζθνληαη ζηελ θαηάζηαζε ε = έρνπκε:

N N 1 (10, ev ) kt 0,10 e, ή 10,eV ln(0,10), ή kt T 10,eV 10,eV 51.000K (16) k ln(0,1) 5 ev (8, 6.10 ) ln(0,1) K Έηζη θαη νη δπν εθηηκήζεηο καο δείρλνπλ όηη ζάρνπκε δηέγεξζε ζηε ζηάζκε ε= νπόηε θαη ζα παξαηεξήζνπκε ηε ζεηξά Balmer κόλν ζε εμαηξεηηθά ζεξκό πεξηβάιινλ όπσο είλαη π.ρ. κηα αζηξηθή αηκόζθαηξα. Από ηελ άιιε πιεπξά πάιη ζηε ζπλεζηζκέλε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ( Σ=300 Κ), ε κέζε ζεξκηθή ελέξγεηα αλά άηνκν είλαη: 3 ev K 5 kt 1,5 8, 6.10.300K 0, 04eV (17), ελέξγεηα θαηά πνιύ ρακειόηεξε από ηα 10, ev ποσ απαηηνύληαη γηα ηελ δηέγεξζε ηνπ αηόκνπ. Να γηαηί ηα άηνκα είλαη ζηαζεξά. Γηαηί αλ ην άηνκν κπνξεί λα ππάξμεη κόλν ζε νξηζκέλεο δηαθξηηέο ελεξγεηαθέο θαηαζηάζεηο, θαη ζε θακηά άιιε, ηόηε ε κεηάβαζή ηνπ από ηελ ζεκειηώδε ζηελ πξώηε δηεγεξκέλε ζηάζκε, είλαη δπλαηή κόλνλ κε ηελ απνξξόθεζε ελέξγεηαο ηνπιάρηζηνλ ίζεο κε ηελ ελεξγεηαθή δηαθνξά ησλ δύν ζηαζκώλ. Έηζη παξά ην ηεξάζηην ελδναηνκηθό θελό ην άηνκν,ζε κηα κεγάιε πεξηνρή ζεξκνθξαζηώλ,ζπκπεξηθέξεηαη ζαλ αηζάιηλε θαη απαξακόξθσηε ζθαίξα ζαλ πξαγκαηηθό ά-ηομο. Σειεηώλνληαο λα ζεκεηώζνπκε όηη ε ζεσξία ηνπ Bohr,εθαξκόδεηαη θαη ζε άιια ζηνηρεία,πιελ ηνπ Τδξνγόλνπ, ζηα νπνία όια ηα ειεθηξόληα πιελ ελόο έρνπλ απνζπαζζεί (Τδξνγνλνεηδή άηνκα). ΦΙΟΡΔΝΣΙΝΟ ΓΙΑΝΝΗ ΦΤΙΚΟ MSC. ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΦΤΙΚΗ