ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 1017 «Ανάπτυξη φυσικής κατάστασης στον αγωνιστικό αθλητισμό (αντοχή)» 11 η Διάλεξη: «H βελτίωση της φυσικής ικανότητας της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης» Δρ. Σούλας Δημήτριος, Επίκουρος Καθηγητής
Σε αυτή την θεματική ενότητα οι φοιτητές θα ενημερωθούν για : Μερικά ερωτήματα σχετικά με τη φιλοσοφία της προπόνησης για τη βελτίωση της Φ.Ι. της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης Τα χαρακτηριστικά της αερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους Τις διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων Για την προπόνηση της φυσικής ικανότητας της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης Τα χαρακτηριστικά των αιματολογικών και αναπνευστικών παραγόντων των παιδιών και των εφήβων Για μεθοδολογικές υποδείξεις για την ανάπτυξη της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης Τα χαρακτηριστικά της αναερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους
Μερικά ερωτήματα σχετικά με τη φιλοσοφία της προπόνησης για τη βελτίωση της Φ.Ι. της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης: 1.Γιατί η προπονητική αγωγή των παιδιών είναι διαφορετική από των ενηλίκων; 2. Η επιλογή των προπονητικών επιβαρύνσεων ιδιαίτερα των ποσοτικών, αυτών των ηλικιών σε σχέση με αυτή των ενηλίκων πρέπει να είναι αναλογική; 3.Αν η πιο πάνω περίπτωση δεν πρέπει να συμβαίνει ποια θα πρέπει να είναι τα κριτήρια τα οποία θα έχουμε υπόψη μας για το σχεδιασμό του μακροχρόνιου προγραμματισμού; 4. Σε ότι αφορά την επιλογή των εντάσεων ποιες είναι οι πιο κατάλληλες για τις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης και γιατί;
Τα χαρακτηριστικά της αερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους
Τα χαρακτηριστικά της αερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους Από πρακτικές εμπειρίες έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας ενώ μπορούν να δεχθούν επιβαρύνσεις αντοχής εν τούτοις όμως οι προσαρμογές δεν είναι οι αναμενόμενες εξ αιτίας του μικρού ποσοστού του μυϊκού ιστού σε σχέση με το σωματικό βάρος (Martin, 1994). Στα παιδιά ανέρχεται στο 25%, μέχρι την εφηβεία στο 33% και στους ενήλικες στο 40%. Με την έναρξη όμως της σχολικής ηλικίας αρχίζουν να εμφανίζονται οι πλέον ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια καλή απόδοση στην αντοχή και αυτό είναι συνάρτηση της βελτίωσης του μυϊκού συστήματος, της αύξησης του μέγιστου Κ.Σ. κατά τη διάρκεια της επιβάρυνσης ενώ στη διάρκεια της εφηβείας επικρατούν ιδανικές συνθήκες για τη ανάπτυξη της αντοχής λόγω της αλματώδους αύξησης του όγκου της καρδιάς, του όγκου παλμού. Σε ότι αφορά τις διαφορές που υφίστανται μεταξύ των δύο φύλων στην κινητική ικανότητα της αντοχής μπορεί να αναφερθεί ότι τα αγόρια και τα κορίτσια μέχρι την ηλικία των 12 χρόνων, έχουν σχεδόν τις ίδιες προσαρμογές. Οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων αρχίζουν να εμφανίζονται συστηματικά μετά την ηλικία των 12 χρόνων όπου τα κορίτσια φτάνουν στο μεγαλύτερο σημείο ανάπτυξης της κινητικής ικανότητας της αντοχής ενώ αντίθετα τ αγόρια μετά την ηλικία των 12 χρόνων συνεχίζουν να βελτιώνουν την αερόβια ικανότητα.
Τα χαρακτηριστικά της αερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους Σύμφωνα με τον Van Praag (1998), η αερόβια ικανότητα εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων όπως η VO2max η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από την ικανότητα πρόσληψης του Ο2, από την ικανότητα μεταφοράς του Ο2(σχετίζεται άμεσα με τον συστολικό όγκο και την καρδιακή συχνότητα) και από την ικανότητα εκμετάλλευσης του Ο2. Επίσης εξαρτάται από την αερόβια ικανότητα, από την δρομική οικονομία (ικανότητα της χρησιμοποίησης μικρότερης ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας) και από την μυϊκή ισχύ. Ικανότητα ώθησης, η οποία σχετίζεται άμεσα με τη δύναμη. Παρατηρήθηκε ότι σε νέους αθλητές οι τιμές καρδιακού όγκου και σφυγμού του Ο2 είναι μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες της ηλικίας τους (Nöcker,1990). Από αυτό συμπεραίνουμε ότι το παιδί μπορεί να προπονηθεί αποτελεσματικά σε αερόβιες διαδικασίες.
Τα χαρακτηριστικά της VO2max σταπαιδιάκαι τους εφήβους Η βελτίωση της μέγιστης κατανάλωσης του Ο2 στους εφήβους είναι μικρή και κυμαίνεται μεταξύ 10 y 20% (Van,Praagh, 1998). Κατά τη διάρκεια των 10-11 χρόνων φτάνει το 47% της VO2max σε μια προσπάθεια των 30 σε σύγκριση με τον ενήλικα που φτάνει τα 2 (G., Manso, 1996). To 98% της τιμής της VO2max εξαρτάται από κληρονομικούς παράγοντες(manso, 1996, Costill, 1981). Διαπιστώνεται ότι η VO2max δεν έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Εκείνο όμως που μπορεί να βελτιωθεί είναι η ικανότητα εκμετάλλευσης του Ο2 (%) για όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο (Van, Praagh, 1998).
Τα χαρακτηριστικά της VO2max σταπαιδιάκαι τους εφήβους Στα παιδιά ηλικίας 5 χρόνων ητιμήτηςvo2max φτάνει ήδη το 90% και στις ηλικίες από 8 έως 10 χρόνων το 100% (G.,Manso, 1996). Υπάρχει μια περίοδος αναφοράς κατά την οποία επιταχύνονται οι διαδικασίες ανάπτυξης και στην οποία οι απαντητικές αντιδράσεις του οργανισμού του νέου ατόμου σε ότι αφορά την προπόνηση της VO2max, είναι πολύ μικρές(sady, 1986, Manso, 1996). Οι μέγιστες τιμές που επιτυγχάνουν οι 18χρονοι και οι 20χρονοι κατά την ωρίμανση μέσω της προπόνησης μπορούν να διαφοροποιηθούν. Η εξέλιξη της μέσης τιμής της VO2max κυμαίνεται περίπου στο 0,2% l/min το χρόνο. Πριν από την εφηβεία οι τιμές αυτές κυμαίνονται από 0,4-0,5 l/min το χρόνο για να υπάρχει μια προοδευτική μείωση στην εφηβεία (M.,Verdugo, 1997).
Τα χαρακτηριστικά των αιματολογικών και αναπνευστικών παραγόντων των παιδιών και των εφήβων
Ικανότητα Πρόσληψης Η συχνότητα αναπνοής είναι μεγαλύτερη και λιγότερο βαθιά στο παιδί. Αυτό προκαλεί μεγαλύτερη προσπάθεια στους αναπνευστικούς μυς (G., Manso, 1996). Η ζωτική χωρητικότητα είναι μικρότερη στο παιδί. Σαν συνέπεια αυτού και όσων αναφέρθηκαν προηγουμένως έχουν ως αποτέλεσμα ο αερισμός να είναι μικρότερος από αυτόν του ενήλικα. Με το να είναι μικρότερη η δύναμη και η μυϊκή αντοχή στο παιδί, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να συμβαίνει το ίδιο και στους αναπνευστικούς μυς. Αυτό σημαίνει ότι έχει μειωμένες αναπνευστικές δυνατότητες
Ικανότητα Πρόσληψης ΗΛΙΚΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΛΕΠΤΑ VO2max Η αναπνευστική ικανότητα είναι μικρότερη στο παιδί απ ότι αυτή του ενήλικα και σαν αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ο πνευμονικός αερισμός είναι μικρότερος του αντίστοιχου του ενήλικα 0-30 30-1 1-2 10-11 47 85 100 47,7 12-13 43 86 97 46,8 15 35 83 96 49,4 17 27 81 100 Η ποσοστιαία (%) εξέλιξη της VO2 max σε σχέση με την ηλικία κατά τη διάρκεια της άσκησης σε λεπτά (Manso, Navarro, y Ruiz, 1996, τροποποιημένο από Δ.,Ελ.,Σούλα, 2007)
Ικανότητα Μεταφοράς Οι αιματολογικοί παράγοντες γενικά παρουσιάζουν διαφορές μεταξύ των παιδιών και αυτών των ενηλίκων. Το παιδί για τη μεταφορά ίδιας ποσότητας Ο2 στον μυ, αναγκάζεται να αυξήσει τον αριθμό των καρδιακών σφυγμών περισσότερο από αυτόν του ενήλικα. (Nöcker, 1988). Το παιδί προσαρμόζεται σε αερόβιες προσπάθειες, κατά βάση μέσωτηςαύξησηςτηςκαρδιακής συχνότητας, ενώ αντίθετα ο ενήλικας πραγματοποιεί τις αντίστοιχες προσαρμογές του μέσω του συστολικού όγκου. Αυτό οφείλεται στη διαφορά του όγκου της καρδιάς(nöcker, 1988). Καρδιοκυκλοφορικό
Ο όγκος της καρδιάς αυξάνει σε μέγεθος παράλληλα με το βάρος του σώματος, μέχρι να φτάσει το μέγεθος του ενήλικα περίπου στα 18 χρόνια (Nöcker, 1988). Στη διαδικασία ανάπτυξης, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες μεταφοράς οξυγόνου, η αύξησητης καρδιακής συχνότητας δίνει τη θέση της στην αύξηση του όγκου συστολής (Nöcker, 1988). Αυτό καταλήγει σε μια πιο οικονομική διαδικασία. Οι ρυθμοί ανάληψης της καρδιακής συχνότητας και κατανάλωσης Ο2 είναι ταχύτεροι στα παιδιά από ότι στους ενήλικες μετά από μέγιστη προσπάθεια (Baraldi, 1991, Zanconato, 1991). Τα παιδιά των 6 χρόνων έχουν σε ηρεμία 100σφ/1 ενώ κατάτηδιάρκειατηςπροσπάθειαςφτάνουν τους 220σφ/1.Στουςενήλικεςαθλητέςοι καρδιακοί σφυγμοί σε ηρεμία κατεβαίνουν από τους 40/1. Ικανότητα Μεταφοράς
Γραφική παράσταση των καρδιακών συχνοτήτων σε προπονημένους μαθητές, πρώιμης και όψιμης σχολικής ηλικίας, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα δρόμο 10km (Buschmann( Buschmann, 1986, από Zintl, 1993)
Συμπεριφορά της καρδιακής συχνότητας ανάλογα με τη διάρκεια και τις διαφορετικές εντάσεις σε 10χρονα κορίτσια (Weineck, 1997)
Σε απόλυτη τιμή εξελίσσεται με το σωματικό βάρος (Cunningham y Paterson, 1985). Ικανότητα Κατανάλωσης Σε σχετικές τιμές (ml/kg/min) είναι διαπιστωμένο πως τα παιδιά των 5 ετών φτάνουν στο 90% της μέγιστης τιμής ενώ στο 100% φτάνουν περίπου στα 10 τους χρόνια Η σχετική τιμή μεταξύ των 13 και 14 ετών εμφανίζει στασιμότητα ή ακόμη και μείωση.(manso et al, 2003). Οι 5-12 χρονοι φτάνουν ήδη 30 μετά την έναρξη της επιβάρυνσης στο 50% περίπου της VO2max, ενώ οι ενήλικες μόνο στο 33%(Klimt et al, 1975). Πριν από την εφηβεία είναι η ίδια και στα δύο φύλα. Μετά την εφηβεία υπάρχει στασιμότητα στα κορίτσια.
Τα χαρακτηριστικά της αναερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους
Τα χαρακτηριστικά της αναερόβιας προπόνησης στα παιδιά και τους εφήβους H αναερόβια ικανότητα πριν από την εφηβεία είναι πολύ φτωχή. Όταν φτάσει στην εφηβεία αυξάνει αρκετά. Μετά τα 16 έως 17 χρόνια αυτή η ικανότητα σταθεροποιείται. Η αναερόβια γαλακτική ικανότητα εξαρτάται από την ικανότητα κατάλληλων γι αυτό το μηχανισμό παραγωγής ενζύμων. Π.χ. η φωσφοφρουκτοκινάση, η πυροβατοδεσιδρογεννάση και η φωσφοριλάση. Εξαρτάται επίσης από την ικανότητα παραγωγής και της συγκέντρωσης της τεστοστερόνης στο αίμα. Εξαρτάται από την ανοχή της μυϊκής οξείδωσης (ph). Εξαρτάται από την ικανότητα αποθήκευσης του γλυκογόνου στο αίμα. Από την μυϊκή ισχύ. Από την δρομική οικονομία.
Η παραγωγή γαλακτικού οξέος Πριν από την εφηβεία το παιδί είναι πολύ λιγότερο ικανό να δραστηριοποιήσει τον αναερόβιο γαλακτικό μηχανισμό. Γι αυτό είναι αδύνατο στις ηλικίες αυτές να προσπαθήσουμε να δραστηριοποιήσουμε στην προπόνηση τον αναερόβιο γαλακτικό μηχανισμό. Από την εφηβεία αρχίζει η ευαίσθητη φάση για την αναερόβιο γαλακτικό μηχανισμό όπου επιτυγχάνονται συγκεντρώσεις γαλακτικού οξέος πολύ κοντά σ αυτές του ενήλικα.
Καμπύλες απόδοσης του γαλακτικού οξέος παιδιών με καλή και κακή ικανότητα απόδοσης στην αντοχή (Weineck, 1997)
Διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων
Διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων (I) Το παιδί καταναλώνει περισσότερη ενέργεια για την ίδια άσκηση απ ότι ο ενήλικας. Η αύξηση της μυϊκής ισχύος καθιστά το άτομο να εκτελεί την ίδια άσκηση με την καλύτερη δυνατή οικονομία (Vaan, Pragh, 1988). Το παιδί καταναλώνει περισσότερη ενέργεια για την ίδια άσκηση ακόμη και όταν βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας(vaan, Pragh, 1988). Χρησιμοποιεί μεγαλύτερη συχνότητα διασκελισμού για την ίδια ταχύτητα σε σχέση με τον ενήλικα. Εχει μικρότερη ικανότητα παραγωγής ελαστικής ενέργειας. Εχει μικρότερη μυϊκή ισχύ. Πρέπει να καταβάλει περισσότερη δύναμη για την ίδια προσπάθεια.
Διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων (II) Τα παιδιά διαθέτουν καλύτερο μεταβολισμό του λίπους (Navarro, 1995). Εχουν όμως μικρότερη ικανότητα να αποθηκεύουν γλυκογόνο. Ο μεταβολισμός του παιδιού είναι μεγαλύτερος από αυτόν του ενήλικα τόσο κατά τη διάρκεια της άσκησης όσο και κατά τη διάρκεια της ηρεμίας (Delgado, 1994). Όταν αρχίζει η εφηβεία και εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά των φύλων, δεν υπάρχουν αποτελεσματικές προσαρμογές στο αερόβιο σύστημα. Γι αυτό είναι πιο καλά να προσανατολιστεί η προπόνηση στην ανάπτυξη άλλων στόχων. Διότι όταν επιδιώκουμε την ανάπτυξη μιας ικανότητας όπως η αερόβια ικανότητα και παράλληλα υπάρχει και η ανάπτυξη του οργανισμού, αυτό δημιουργεί προβλήματα (Prescher 1994). Η καλύτερη δρομική οικονομία του ενήλικα σε σχέση με αυτή του παιδιού οφείλεταιστηνκαλύτερη μυϊκήισχύ(gacón, 1996).
Διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων (ΙII) Η περίοδοςανάπτυξης τηςαερόβιαςικανότητας(ευαίσθητη φάση) είναι για τα αγόρια περίπου η περίοδος από 10-13 χρόνων και για τα κορίτσια η περίοδος από 9-11 χρόνων. Η δραστηριοποίηση των οξειδωτικών ενζύμων στο μυ είναι μεγαλύτερη από αυτή του ενήλικα που δεν προπονείται (Verdugo,2007). Στην εφηβεία, μπορεί να βελτιωθεί σε μικρό βαθμό η VO2. Αντίθετα βελτιώνεται πολύ η ικανότητα διατήρησής της για περισσότερο χρόνο. Αυτή η ικανότητα αυξάνει μετά από αυτή την περίοδο. Σε αερόβιες προσπάθειες τα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας έχουν την τάση να χρησιμοποιούν περισσότερο τα λίπη από ότι τους υδατάνθρακες (Verdugo,2007). Στααγόριακαιστιςηλικίεςαπότα13 έως 15 χρόνια υπάρχει πτώση της αερόβιας ικανότητας ενώ η αντίστοιχη πτώση στα κορίτσια συμβαίνει από τα 12- έως 14 χρόνια. Επομένως οι ηλικίες αυτές δεν προσφέρονται για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας.
Διαφορές της αερόβιας ικανότητας μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων (ΙV) Ο αερόβιος μεταβολισμός ενεργοποιείται καθυστερημένα στα παιδιά. Το αναερόβιο κατώφλι των παιδιών βρίσκεται πολύ κοντά με το επίπεδο της VO2max. Ετσι προπονήσεις κοντά στο επίπεδο του αναερόβιου κατωφλιού είναι περισσότερο κατάλληλες για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας. Το αναερόβιο κατώφλι, σύμφωνα με αρκετούς ερευνητές, είναι κάτω από τα 4 mmol/l (3.0-3.5mmol/l 3.5mmol/l, στους ενήλικες είναι 4 mmol/l) που αντιστοιχεί στο 80-85% της VO2max ενώ η ένταση σε σφυγμούς ανέρχεται στους 180-190 190min. Στους ενήλικες οι αντίστοιχες τιμές είναι 75-80% της VO2max καιοικαρδιακοί σφυγμοί κυμαίνονται από 170-175/1. VO2max Αν.Κ. Α. Κ. Α VO2max Αν.Κ. Α. Κ. Β Διαφορά που υπάρχει μεταξύ των ενηλίκων (Α) και παιδιών προεφηβικής ηλικίας(β).στη δεύτερη περίπτωση το επίπεδο του Α.Κ. βρίσκεται πολύ κοντά στο επίπεδο του VO2max (Verdugo,Μ.,2007,τροποποιημένο από Σούλα, Δ..,2007)
ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΦΑΣΗΣ
Ποσοτικά γνωρίσματα στην αναπτυξιακή φάση στα αγωνίσματα ημιαντοχής και αντοχής (Σούλας, Δ., 1996). Ηλικία (έτη) Γνωρίσματα 12 13 14 15 16 17 18 19 Διάρκεια Π.Μ. (min) 90 90 90-120 90-120 90-120 90-120 90-150 90-150 Αριθμός Π.Μ./ΜΙΚ 4 5 5 6 6 7 8 10 Αριθμός ΜΙΚ/έτος 34 36 40 40-44 44 44 46 46 Ημέρες προπόνησης/έτος 136 180 200 240-264 264 308 322 322 Αριθμός αγώνων*/έτος 10 14 14 18 20-22 20-22 22-26 22-26 Κενές ημέρες/έτος 229 185 165 125-101 101 57 43 43 Π.Μ./έτος 136 180 200 240-264 264 308 368 460 Ώρες προπόνησης/έτος 204 270 300-400 360-528 396-528 462-616 552-920 690-1150 Ώρες θεωρητικής προπόνησης 2 3 4 5 6 7 8 9 * Επίσημοι και ανεπίσημοι (ημερίδες) αγώνες.
Βαρύτητα εξάσκησης της αερόβιας, μικτής και αναερόβιας ικανότητας στην αναπτυξιακή φάση(δημ.,ελ.,σούλας,1996) Φυσική ικανότητα 9-11χρ 12 χρ. 13 χρ. 14 χρ. 15 χρ. 16 χρ. 17 χρ. 18 χρ. 19 χρ. Αερόβια ικανότητα Αερόβια - Αναερόβια ικανότητα Αναερόβια ικανότητα Αγώνες Αγώνες έμμεσα πάρα πολύ πολύ πολύ λίγο καθόλου
Μεθοδολογικές υποδείξεις για την ανάπτυξη της αντοχής στις ηλικίες της αναπτυξιακής φάσης
Μεθοδολογικές υποδείξεις Οι εντάσεις που επιλέγονται για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας πρέπει είναι κοντά στο αναερόβιο κατώφλι. -Υπάρχουν τα στάδια της βασικής προπόνησης, της ειδικής και της αγωνιστικής για κάθε φυσική ικανότητα και για κάθε ηλικία που πρέπει να αναπτυχθούν. Υπάρχουν φάσεις αναποτελεσματικής ανάπτυξης της αερόβιας ικανότητας που πρέπεινα αποφεύγονται να αποτελούν προπονητικό στόχο. - Η ανάπτυξη της αντοχής θα πρέπει να αποτελεί συχνό στόχο μέσα στο ΜΙΚ. Στις αθλοπαιδιές αναπτύσσεται σε κάθε προπόνηση, με τη μορφή παιχνιδιών, ή ασκήσεων και παιχνιδιών ειδικών σε σχέση με το άθλημα. -Υπάρχει διαφορετική αναλογία της βασικής, ειδικής και αγωνιστικής προπόνησης κάθε φάση εξέλιξης. σε -Η προπόνηση αντοχής πρέπει να γίνεται με έμφαση στην ποσότητα και όχι στην ένταση. -Η ένταση για τη βελτίωση του αναερόβιου κατωφλιού στην παιδική ηλικία κυμαίνεται από 180-190 190σφ/min και στην προεφηβική από 170-180 180σφ/min. -Οι αποστάσεις που προτείνονται, προσδιορίζονται χρονικά και κυμαίνονται από 5 έως 20min (έως 12-13 13 ετών) και μέχρι 30min (15-16 16 ετών).
Θέματα που σχετίζονται με εφαρμογές στην αθλητική πρακτική Ο στόχος της προπόνησής σας είναι η βελτίωση της αερόβιας ισχύος ενός 13χρονου παιδιού. Ζητείται να αιτιολογήσετε: α. την επιλογή σας σε ότι αφορά τα στοιχεία επιβάρυνσης (ένταση, ποσότητα, διάρκεια και πυκνότητα) και β. Σε ποια ζώνη του βιοενεργειακού πλάνου θα δραστηριοποιείται ο αερόβιος μηχανισμός του αθλητή σας;
Θέματα προς συζήτηση Ποια είναι η βασικότερη διαφορά της προπόνησης μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων; Για τη δόμηση του μακροχρόνιου προγραμματισμού ενός αθλητή που βρίσκεται στα πρώτα στάδια της αναπτυξιακής φάσης ποια είναι τα βασικά κριτήρια που πρέπει να λάβει υπ όψη του ο προπονητής ώστε να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι ευνοϊκές προϋποθέσεις για τη μεγαλύτερη δυνατή ανάπτυξη των φυσικών ικανοτήτων του; Στις ηλικίες των 10-12 χρόνων ποιες φυσικές ικανότητες προτάσσονται για τη βελτίωσή τους και γιατί; Στα αγόρια, σε ποια ηλικία η φυσική ικανότητα της αντοχής είναι σε πτώση;
Επίλογος Οαερόβιοςμηχανισμόςείναι περίπουοίδιοςκαισταπαιδιάκαιστουςενήλικες. Η VO2max είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες αλλά συγκρινόμενη με βάση το σωματικό βάρος η τιμή αυτή είναι μεγαλύτερη στα παιδιά. Τα παιδιά φτάνουν πιο γρήγορα στη μέγιστη κατανάλωση Ο2.Τα παιδιά αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν πολύ νωρίς τον γαλακτικό μηχανισμό. Αυτός δεν μπορεί να ασκηθεί περισσότερο από 30.Για αυτό προσπάθειες 500μ σε παιδιά πριν από την εφηβεία είναι προσπάθειες αερόβιες. Αντίθετα στους ενήλικες είναι προσπάθεια γαλακτική. Στους ενήλικες οι προσαρμογές στον αερόβιο μηχανισμό γίνονται πιο αργά, αντίθετα στα παιδιά οι προσαρμογές αυτές επιτυγχάνονται πιο γρήγορα. Ετσι σε μια προσπάθεια 45 βλέπουμε ότι τα παιδιά δραστηριοποιούν τον αερόβιο μηχανισμό ενώ οι ενήλικες δραστηριοποιούν τον γαλακτικό μηχανισμό. Στις αερόβιες προσπάθειες τα παιδιά χρησιμοποιούν περισσότερο τα λίπη διότι διαθέτουν λιγότερο γλυκογόνο. Το αναερόβιο κατώφλι στα παιδιά είναι πιο κοντά στο VO2max. Η τιμή του αναερόβιου κατωφλιού αντιστοιχεί με το 90% της VO2max στα παιδιά ενώ στους ενήλικες στο 80%. Η καρδιακή συχνότητα είναι μεγαλύτερη στα παιδιά από ότι στους ενήλικες. Οι καρδιακοί σφυγμοί στο επίπεδο του αναερόβιου κατωφλιού στα παιδιά είναι 185/1 ενώ στους ενήλικες 175/1. VO2max Η ικανότητα παραγωγής αναερόβιας γαλακτικής ενέργειας είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες από ότι στα παιδιά. Ο προσδιορισμός των εντάσεων καθώς και η επιλογή των ασκήσεων πρέπει να γίνεται στη βάση αυτών των ιδιαιτεροτήτων του αθλητή και όχι στην «αναλογική προσέγγιση» δηλαδή αν ο ενήλικας κάνει 10Χ400μ ο μικρός πρέπει να κάνει 7Χ400μ. Οι επιλεγμένες εντάσεις πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να δίνεται έμφαση στην αποδοτικότερη λειτουργία της καρδιάς (αριστερή κοιλία). Γιατί: Επιλογές υψηλών εντάσεων (γρήγορες προσαρμογές) προκαλούν λειτουργικές διαφοροποιήσεις της καρδιάς μη αναστρέψιμες (χαρακτηριστικά καρδιάς αγωνισμάτων ισχύος).
Σχετική Βιβλιογραφία Baquet, G., Berthoin,S., Dupont, G., Blondel. N., Van Praagh, E. (2002). Effects of high intensity intermittent training on peak VO(2) in prepubertal children. Int J Sports Med., 23(6):439-44. Bravo, J., Ga Verdugo, M., Gil F., Landa M, Marin J., Pascua M. (1998). Carreras y Marcha. Madrid. R.F.E.A. Cometti, G.(2006). L entrainement de la vitesse. Paris.Chiron. Dencker M, Thorsson O, Karlsson M K, Linden C, Eiberg S, Wollmer P, Andersen L. (2006). Gender differences and determinants of aerobic fitness in children aged 8-11 years. Eur J Appl Physiol, 99: 19-26. Fawkner S, Armstrong N. (2004). Sex differences in the oxygen uptake kinetic response to heavy-intensity exercise in prepubertal children. Eur J Appl Physiol, 93: 210-216. Gacón, G. (1996). Grandes lignes des options d'entrenement pour les minimes. AEFA. Abril 1996. París.. Garcia, Verdugo, M., Leibar, X. (1997). Entrenamiento de la resistencia de los corredores de medio fondo y fondo. Madrid. Gymnos. Garcia, Verdugo, M.(2003). Los metodos de entrenamiento en funcion de las zonas de intensidad. Cuadernos de atletismo 50. Madrid. RFEA. Garcia, Verdugo, M.(2005). Medio fondo y fondo. La preparacion del corredor de rasistencia.atletismo 4. Madrid. RFEA. Garcia, Verdugo, M.(2007). Resistencia y Entrenamiento. Una metodoligia practica. Barcelona. Paidotribo. Grosser M., Starischka, S. (2000). Προπόνηση Φυσικής Κατάστασης σε όλα τα αθλήματα και τις ηλικίες. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο. Κέλλης, Σ. (1999).Φυσική κατάσταση νεαρών καλοθοσφαιριστών:δύναμη-ταχυδύναμη-ταχύητητα Ευκαμψία.Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο. Κέλλης, Σ. (2004). Προπονητική. Σημειώσειςαπότιςπαραδόσειςτουμαθήματος. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία δημοσιευμάτων ΑΠΘ. Kλεισούρας, B. (2004). Εργοφυσιολογία. Aθήνα. Π.Χ. Πασχαλίδης. Manso,G.,Navarro,M., Caballero, R.(1996).Bases teoreticas del entrenamiento deportivo.principios y aplicaciones. Madrid. Gymnhos. Martin, D., Carl, K. & Lehnertz, K (2000). Εγχειρίδιο Προπονητικής. Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Κομοτηνή: Αλφάβητο. Navarro, F.(1998) La resistencia. Madrid. Gymnos. Nourry, Deruelle, Guinhouya, Baquet, Fabre, Bart, Berthoin & Mucci. (2005). High-intensity intermittent running training improves pulmonary function and alters exercise breathing pattern in children. European Journal of Applied Physiology Nottin S, Vinet A, Stecken F, N Guyen L D, Ounissi F, Lecoq A M & Obert P. (2002). Central and peripheral cardiovascular adaptations to exercise in endurance-trained children. Acta Physiol Scand, 175: 85-92. Obert, P., Mandigouts, S., Nottin*, S., Vinet*, A., N'Guyen, L. D. and Lecoq, A. M.(2003). Cardiovascular responses to endurance training in children: effect of gender. European Journal of Clinical Investigation, 33(3): 199. Raposo, V.,A.(2002).O planeamento do treino deportivo. Deportes Individuales.Lisboa.Caminho. Soulas, D. (1993). Contributii la perfectionarea metodologiei antrenamentului atletilor de mare performanta pentru probele de semifond, fond si maraton.teza de doctorat.universitatea Bucuresti. Facultatea de Sociologie, Psihologie, Pedagogie. Τζιωρτζής Στ. (2004). Προπονητική. Θεωρία Αθλητικής Προπόνησης. Αθήνα. Art work. Weineck, J(1997). Προπονητική. Φυσική κατάσταση στο ποδόσφαιρο. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο. Zintl F. (1993). Προπόνηση Αντοχής. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο.