Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή
Η γλώσσα, ως το κατεξοχήν επικοινωνιακό εργαλείο, δεν αποτελεί ένα πεπερασμένο σύνολο γνώσεων γραμματικής, λεξιλογίου και κειμενικών ειδών που κατακτάται γραμμικά και σταδιακά. Συνεπώς, η αξιολόγηση στο γλωσσικό μάθημα δεν μπορεί να αφορά μόνο στην επιτυχή εκμάθηση ενός σώματος πυρηνικών γνώσεων για τη γλώσσα, εφόσον αυτό είναι εξ ορισμού δύσκολο να οριστεί στατικά. H γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που δεν αποτελείται μόνο από γραμματικούς κανόνες και συνεπώς δεν κατακτιέται μόνο αποστηθίζοντας αυτούς.
δεξιότητες για τη διαχείριση της γλωσσικής επικοινωνίας (κατάλληλες επιλογές σύμφωνα με τον στόχο και πλαίσιο επικοινωνίας) δεξιότητες που αφορούν την οικοδόμηση γραπτών και αναγνωστικών πρακτικών
Ανάγνωση - κατανόηση Ακρόαση - κατανόηση Παραγωγή προφορικού λόγου Παραγωγή γραπτού λόγου Δεξιότητες οργάνωσης και κατανόησης του περιεχομένου γλώσσας (συγκείμενο) Δεξιότητες κατάλληλων γλωσσικών επιλογών σύμφωνα με τον στόχο επικοινωνίας (χρήση σχετικού λεξιλογίου και γραμματικών φαινομένων)
Μεταγνωστικές Δεξιότητες γνώση για τη γνώση: οι μαθητές/τριες ανακαλύπτουν τον δικό τους προσωπικό τρόπο μάθησης, τις δικές τους προσωπικές στρατηγικές μάθησης ρύθμιση της γνώσης και της μαθησιακής διαδικασίας: οι μαθητές/τριες διαμορφώνουν προσωπικούς στόχους και καταστρώνουν σχέδιο επίτευξής τους (αυτο-καθοδήγηση, αυτο-αξιολόγηση) Στάσεις Οι απόψεις και οι συναισθηματικές και αξιακές θέσεις που έχει ένα άτομο (π.χ. αν οι μαθητές/τριες είναι περήφανοι για την καταγωγή τους, σέβονται τη διαφορετικότητα κλπ.)
Η αξιολόγηση δεν αφορά το τελικό προϊόν αλλά: τη βελτίωση και την πρόοδο που σημείωσαν οι μαθητές/τριες σε σχέση με τον εαυτό τους το ίδιο το εκπαιδευτικό έργο (αναπροσαρμογή και βελτίωση της δικής μας δουλειάς) Ο απώτερος στόχος της αξιολόγησης είναι να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες αποκτούν διαρκώς αυξανόμενη αυτονομία όσον αφορά τη συνέχιση της γλωσσικής και πολιτισμικής τους καλλιέργειας και μετά το παροικιακό σχολείο.
Διαγνωστική Στην αρχή της χρονιάς Εντοπισμός επιπέδου και αδυναμιών των μαθητών Με δοκίμια αξιολόγησης ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες Συντρέχουσα Κατά τη διάρκεια του μαθήματος Συνεχής παρακολούθηση των αδυναμιών και της προόδου των μαθητών Τελική Γίνεται στο τέλος του κάθε μαθήματος ή μιας ενότητας (συνήθως με διαγνωστικό δοκίμιο)
Συμβατικά διαγωνίσματα Εναλλακτικές μέθοδοι ατομικοί φάκελοι (portfolios) έκθεση ιδεών αναστοχαστικά σχόλια (αυτοαξιολόγηση) ετεροαξιολόγηση (συνεντεύξεις, αλληλοαξιολόγηση) Προτείνεται η συνδυαστική εφαρμογή συμβατικών και εναλλακτικών μεθόδων αξιολόγησης, ώστε να γίνεται διασταύρωση δεδομένων από διάφορες πηγές πληροφόρησης
Ατομικός Φάκελος Τι μπορει να περιέχει;
Οργάνωση ιδεών Γραμματική Ορθογραφία Στίξη Κριτήρια αξιολόγησης Ανάπτυξη ιδεών Επιχειρημα τολογία Σημαντική η αναλυτική ανατροφοδότηση σε όλα τα πιο πάνω στοιχεία, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες τάξεις Λεξιλόγιο Δομή πρότασης Σύνταξη
Αυτοαξιολόγηση προφορικός λόγος Σκέψου και γράψε τι μπορείς να κάνεις στα Ελληνικά: Όχι πολύ καλά Καλά Πολύ καλά Μπορώ να ρωτάω Μπορώ να καταλάβω τι λένε οι συμμαθητές μου στην ομαδική εργασία Μπορώ να καταλάβω τι λένε στην τηλεόραση
Ακρόαση Κατανόηση Σύνδεση εικόνας / λέξης για την κατανόηση ιστορίας / παραμυθιού/μαθήματος Εκτέλεση οδηγιών Ζωγραφιές σχετικές με διάφορα ακούσματα Δραστηριότητες με ερωτήσεις για το περιέχομενο ακρόασης Αναδιήγηση ιστορίας Ακρόαση από μαγνητοταινίες, Cds, Dvds, videos, animations, ιστορίας, τραγουδιού, παραμυθιού, εκτέλεσης οδηγιών, επίκαιρων εκπαιδευτικών εκπομπών ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΈΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ανάγνωση - Κατανόηση Αντιστοίχιση εικόνων και λέξεων Απόδοση λέξης, φράσης, πρότασης με εναλλακτικούς τρόπους Επεξεργασία κειμένου (ερωτήσεις, αντιστοιχίσεις, τίτλοι παραγράφων) Γραπτός Λόγος (γραπτή έκφραση, γραμματική σύνταξη, λεξιλόγιο ορθογραφία) Δημιουργία πόστερ (με λεζάντες), καρτούν (με μπαλόνια λέξεων) Συγγραφή διαλόγου θεατρικού σεναρίου Δημιουργία κειμένων με βάση πραγματικές περιστάσεις επικοινωνίας (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επιστολές, διαφήμιση, αίτηση, πρόσκληση, συνταγή κλπ.) Επέκταση πρότασης με επιπλέον πληροφορίες Συμπλήρωση κειμένων με λέξεις που λείπουν Σταυρόλεξα, κρυπτόλεξα