MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION AND RELIGIOUS AFFAIRS MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING EUROPEAN COMMUNITY Co financing European Social Fund (E.S.F.) European Regional Development Fund (E.R.D.F.) ιάλεξη 1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Εισαγωγή στην Ψυχολογική Προετοιµασία & Υποστήριξη αθλητών Στόχος της ιάλεξης Εισαγωγή στο µάθηµα. Περιεχόµενα της διάλεξης 1. Περιεχόµενο Ψυχολογικής Υποστήριξης 2. Ποιούς αφορά; 3.Πότε & πως εφαρµόζεται 4.Τεχνικές & εξιότητες Σελίδες 7-13 και 87-88 Τεχνικές, εξιότητες, Συµβουλευτική, Πρόγραµµα Ψυχολογικών εξιοτήτων Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Εισαγωγή στην αθλητική ψυχολογία. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 15-24). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Εξάσκηση και αξιολόγηση ψυχολογικών δεξιοτήτων. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 193-215). Θεσσαλονίκη: Biddle, S.J. (2001). Psychology of sport and exercise: Present and future. Psychology of Sport and Exercise, 1, 1-5. Feltz, D. & Kontos, A. (2002). The nature of sport psychology. In T. Horn (Ed.) Advances in sport psychology (2 nd ed.) (pp. 3-19). Champaign, IL: Human Kinetics. McCullagh, P., Noble, J.M. (1996). Education and training in sport and exercise psychology. In J.L. Van Raalte & B. Brewer (Eds.) Exploring sport and exercise psychology (pp. 377-394). Washington, DC: American Psychological Association. Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Introduction to psychological skills training. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 221-244). Champaign, IL: Human Kinetics
ιάλεξη 2 εξιότητες: Αυτοπεποίθηση : Σύντοµη παρουσίασηεπανάληψη ψυχολογικών δεξιοτήτων Self-confidence, sportconfidence, self-efficacy Περιεχόµενο διάλεξης 1. Ορισµοί 2. Περιγραφή λειτουργιών, 3. Τρόποι ανάπτυξης αυτοπεποίθησης 4. Ορισµοί άγχους 5. Επίδρασή του στον αθλητισµό 6. Τρόποι διαχείρισης άγχους Σελίδες 15-20 Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Αυτοπεποίθηση. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 107-131). Θεσσαλονίκη: Rotella, R.J., w/cullen, B. (1995). Anyone can develop confidence. In Golf is not a game of perfect (pp. 125-129). London, UK: Simon & Schuster. Rotella, R.J., w/cullen, B. (1996). Golf is a game of confidence. London, UK: Simon & Schuster. Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Self-confidence. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 285-304). Champaign, IL: Human Kinetics
ιάλεξη 3 εξιότητες: ιαχείριση άγχους : Σύντοµη παρουσίασηεπανάληψη ψυχολογικών δεξιοτήτων Anxiety, state and trait, stress, stress control, stress management Περιεχόµενο διάλεξης 1. Ορισµοί: στρες και άγχος 2. Επίδρασή του στην απόδοση 3. Ιδέες για διαχείριση άγχους 4. Συνοπτικές οδηγίες διαχείρισης Σελίδες 21-25 Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Άγχος, στρες, διέγερση. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 133-151). Θεσσαλονίκη: Rotella, R.J., w/cullen, B. (1995). Thriving under pressure. In Golf is not a game of perfect (pp. 170-183). London, UK: Simon & Schuster. Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Arousal regulation. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 245-264). Champaign, IL: Human Kinetics
ιάλεξη 4 Ψυχολογικές δεξιότητες: Παρακίνηση & Αφοσίωση Σύντοµη παρουσίασηεπανάληψη ψυχολογικών δεξιοτήτων Motivation, interact ional approach, commitment Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Παρακίνηση & επίτευξη. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη 1. Παρακίνηση Ορισµοί Θεωρητική προσέγγιση Τρόποι ενίσχυσης 2. έσµευση Ορισµοί Επίδραση Ανάπτυξη & ενίσχυση Σελίδες 237-273 Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Motivation. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 47-70). Champaign, IL: Human Kinetics Weiss, M.R., & Ferrer-Caja, E. (2002). Motivational orientations and sport behavior. In T. Horn (Ed.) Advances in sport psychology (2 nd ed.) (pp. 101-184). Champaign, IL: Human Kinetics.
ιάλεξη 5 Ψυχολογικές δεξιότητες: Προσοχή & Συγκέντρωση Σύντοµη παρουσίαση/επανάληψη ψυχολογικών δεξιοτήτων attention, concentration, attentional control, focus 1.Ορισµοί & επίδραση 2.Μετακίνηση προσοχής 3.Ανάπτυξη προσοχής 4.Στρατηγικές διατήρησης προσοχής α Από εξωτερικούς παράγοντες β Από εσωτερικούς παράγοντες Σελίδες 27-32 και 121-142 Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Προσοχή και αυτοσυγκέντρωση. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 153-176). Θεσσαλονίκη: Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Concentration. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 325-349). Champaign, IL: Human Kinetics Schmid, A., Peper, E., & Wilson, V.E. (2001). Strategies for training concentration. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 333-346). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company
ιάλεξη 6 Τεχνική καθορισµού στόχων για αθλητές και αθλήτριες Παρουσίαση και πρακτική εφαρµογή τεχνικής καθορισµού στόχων Goal setting, goal attainment, goal orientation 1. Τι είναι οι στόχοι; 2. Σηµαντικότητα στόχων 3. Αρχές καθορισµού στόχων 4. Πρακτικές οδηγίες για τον καθορισµό στόχων 5. υσκολίες στον καθορισµό στόχων Σελίδες 33-41 και 89-101 Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Καθορισµός στόχων. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 27-51). Θεσσαλονίκη: Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Goal setting. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 305-324). Champaign, IL: Human Kinetics Gould, D. (2001). Goal setting for peak performance. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 190-205). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company
ιάλεξη 7 Τεχνική αυτοδιαλόγου Παρουσίαση και πρακτική εφαρµογή τεχνικής του αυτοδιαλόγου Self-talk, positive, negative, motivational, instructional, functions of ST 1. Περί εσωτερικών διαλόγων των αθλητών 2. Τι είναι ο αυτοδιάλογος; 3. Χρήσεις αυτοδιαλόγου 4. Είδη αυτοδιαλόγου 5. Πρακτικές οδηγίες για τον αυτοδιάλογο 7. Ασκήσεις αυτοδιαλόγου Σελίδες 43-46 και 139-160. Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Αυτοδιάλογος. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 87-106). Θεσσαλονίκη: Zinsser, N., Bunker, L., & Williams, J.M. (2001). Cognitive techniques for building confidence and enhancing performance. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 284-311). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company Hardy, J., Gammage, K., & Hall, G. (2001) A descriptive study of athlete self-talk. The Sport Psychologist, 15, 306-318.
ιάλεξη 8 Τεχνική Νοερής Απεικόνισης Παρουσίαση και πρακτική εφαρµογή τεχνικής της νοερής απεικόνισης Imagery, mental training, mental rehearsal 1.Ορισµοί 2.Είδη νοερής απεικόνισης 3.Χρήσεις 4. ιδασκαλία & Εκµάθηση 5.Ασκήσεις εκµάθησης 6.Παραδείγµατα--εφαρµογές Σελίδες 47-52 και 103-115. Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Νοερή Απεικόνιση. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 69-86). Θεσσαλονίκη: Vealey, R.S., & Greenleaf, C.A. (2001). Seeing is believing: Understanding and using imagery in sport. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 247-283). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Imagery. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 265-284). Champaign, IL: Human Kinetics
ιάλεξη 9 Έλεγχος ιέγερσης: Τεχνικές Χαλάρωσης & Ενεργοποίησης Τεχνικές χαλάρωσης και ενεργοποίησης Arousal, stress, anxiety, relaxation techniques, activation techniques 1. Η διέγερση στον αγωνιστικό αθλητισµό 2. Τι είναι η διέγερση 3. Ποια η σχέση διέγρσηςάγχους µε αποόδοση 4. Γνωστικές τεχνικές χαλάρωσης 5. Σωµατικές τεχνικές χαλάρωσης 6. Τεχνικές ενεργοποίησης Σελίδες 53-59. Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Τεχνικές χαλάρωσης. Στο Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό (2 η εκδ.) (σελ. 53-67). Θεσσαλονίκη: Williams, J.M., & Harris, D.V. (2001). Relaxation and energizing techniques for regulation of arousal. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 247-283). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Arousal Regulation. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 245-263). Champaign, IL: Human Kinetics Perna, F., Megan, N., Murphy, S.M., Ogilvie, B. C., & Murphy, A. (1995). Consultations with sport organizations: A cognitivebehavioral model. Στο S. M. Murphy (Εd.), Sport psychology interventions (pp. 235-252). Champaign, IL: Human kinetics. Sherman, C. P., & Poczwardowski, A. (2000). Relax!...It ain t easy (or is it?). Στο M. B. Andersen (Ed.), Doing sport psychology (pp. 47-60). Champaign, IL: Human kinetics.
ιάλεξη 10 Προαγωνιστικές ρουτίνες Σχεδιασµός & εφαρµογή ρουτινών Pre-shot routine, precompetition plan, routine Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισµό. Θεσσαλονίκη: 1. Τι είναι, πότε χρησιµοποιούνται; 2. Πως λειτουργούν; 3. Σχεδιασµός ρουτίνας: Τι περιέχει 4. Παραδείγµατα 5. Χρήσεις ρουτίνας 6. Ασκήσεις Σελίδες 162-166. Χατζηγεωργιάδης, Α. (2004). Ψυχολογική προετοιµασία στην κολύµβηση (σελ. 87-94). Θεσσαλονίκη: Hardy, L., Jones., G., Gould, D. (1996) Understanding Psychological preparation for sport (pp. 129-130, 134, 137, 162, 191-193, 194, 244). Chichester, UK: John Wiley & Sons. Boutcher, S.H., & Crew, D.J. (1987). The effect of a preshot routine on a well-learned skill. International Journal of Sport Psychology, 18, 30-39. Orlick, T. (1986). Psyching for sport. Champaign, IL: Human Kinetics. Orlick, T., & Partington, J. (1988). Mental links to excellence. The Sport Psychologist, 2, 105-130.
ιάλεξη 11 Στρατηγικές Αντιµετώπισης αντίξοων καταστάσεων Ανάπτυξη αποτελεσµατικής αντιµετώπισης από αθλητές-ριες Coping skills/strategies/techniques Coping & adversity Τα δηµοσιευµένα άρθρα στην Ελληνική γλώσσα 1. Αντιξοότητες & Αντιµετώπιση: Ορισµοί 2. Άσκηση 1 3. Κατηγορίες και υποκατηγορίες τρόπων αντιµετώπισης 4. Άσκηση 2 Χατζηγεωργιάδης, A., & Χρόνη, Σ. (2003). Στρατηγικές αντιµετώπισης αντίξοων καταστάσεων στην κολύµβηση: Έλεγχος και επιλογές στρατηγικών. Aναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισµό, 1, 19-26. Χρόνη, Σ., & Γούδας, Μ. (2000). Η εστία ελέγχου και η αγωνιστική εµπειρία ως παράγοντες ανάπτυξης των ψυχολογικών δεξιοτήτων για την αντιµετώπιση καταστάσεων. Αθλητική Απόδοση και Υγεία, 2, 343-354. Χατζηγεωργιάδης, A., & Χρόνη, Σ. (κατατέθηκε). Αντιµετώπιση αντίξοων καταστάσεων κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης στην κολύµβηση: Σχέσεις µε προαγωνιστικό άγχος. Crocker, P.R.E. (1992). Managing stress by competitive athletes: Ways of coping. International Journal of Sport Psychology, 23, 161-175. Gould, D., Eklund, R.C., & Jackson, S.A. (1993). Coping strategies used by more or less successful US Olympic wrestlers. Research Quarterly for Exercise and Sport, 64, 83-93. Gould, D., Urdy, E., Bridges, D., & Beck, L. (1997). Coping with season ending injuries. The Sport Psychologist, 11, 379-399. Hardy, L., Jones, G., & Gould, D. (1996). Coping with adversity. In Understanding Psychological Preparation for Sport, (pp. 203-236). Chichester, UK: Wiley & Sons.
ιάλεξη 12 Προφιλ ψυχολογικών δεξιοτήτων Αναγνώριση αναγκών αθλητών/ριών µέσα από ψυχογιαγνωστικά εργαλεία Psychological profile, psychological assessment Βιβλιογραφία Χατζηγεωργιάδης, Α. (2004). Ψυχολογική προετοιµασία στην κολύµβηση. Θεσσαλονίκη: Τι είναι τα αγωνιστικό προφίλ Παρουσίαση προφίλ δεξιοτήτων Παράγοντες που εξετάζονται Άσκηση: Παράδειγµα εφαρµογής κάθε παράγοντα σε διάφορα αθλήµατα Συµπλήρωση προφίλ Σελίδες 35-41. Lines, J.B., Schwartzman, L., Tkachuk, G.A., Leslie-Toogood, S.A., & Martin, g.l. (1999). Behavioral assessment in sport psychology consulting: Applications to swimming and basketball. Journal of Sport Behavior, 22, 558-569. Ravizza, K. (2001). Increasing awareness for sport performance. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 179-189). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company. Taylor, J. (2000). Prime ski racing assessment. In Prime ski racing: Triumph of the racer s mind (pp. 19-27). New York: Writers Club Press. Williams, J.M., & Krane, V. (2001) Psychological characteristics of peak performance. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 162-178). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company
ιάλεξη 13 Εφαρµογή προγράµµατος Ψυχολογικών εξιοτήτων Σχεδιασµός & υλοποίηση προγραµµάτων ψυχολογικής υποστήριξης µε βάση τις ανάγκες των αθλητών Psychological skills training, mental preparation, performance enhancement Βιβλιογραφία Τι είναι και ποιοι οι στόχοι του; Λειτουργία ΠΕΨ Ποιός το υλοποιεί Πότε υλοποιείται Περιεχόµενα ΠΕΨ Θέµατα συζήτησης µε αθλητές Περίπτωση αθλήτριας Σελίδες 71-83. Χατζηγεωργιάδης, Α. (2004). Ψυχολογική προετοιµασία στην κολύµβηση (σελ. 95-99). Θεσσαλονίκη: Hardy, L., Jones, G., & Gould, D. (1996). Implications for practice. In Understanding Psychological Preparation for Sport, (pp. 279-296). Chichester, UK: Wiley & Sons. Weinberg, R.S., & Gould, D. (2001). Introduction to psychological skills training. In Foundations of sport and exercise psychology (2nd ed.) (pp. 223-244). Champaign, IL: Human Kinetics Weinberg, R.S., & Williams, J.M. (2001). Integrating and implementing a psychological skills training program. In J.M. Williams (Ed.) Applied sport psychology: Personal growth to peak performance, (4 th ed.) (pp. 347-377). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company