ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΚ 0910 «Εργοφυσιολογία στον Αγωνιστικό Αθλητισµό Ι» 7η ιάλεξη: Η Εργοφυσιολογία των Παιδιών (Ι) Exercise Physiology in Children (Ι) Γιάννης Κουτεντάκης,, BSc, MA, PhD
Περιεχόµενα Μαθήµατος Κύριοι σταθµοί στην ανάπτυξη των αγοριών & κοριτσιών Ανάπτυξη µυός Η αερόβια ικανότητα και η βελτίωσή της Η αναερόβια ικανότητα και η βελτίωσή της Ορόλοςµετατόπισης του κέντρου βάρους του σώµατος Συµπεράσµατα Ερωτήσεις προς Συζήτηση Αναφορές - Βιβλιογραφία
Ηλικίες-Σταθµοί στην Ανάπτυξη Ανδρών & Γυναικών
Παράγοντες Σωµατικής Κατάστασης Ταχύτητα Σύσταση Σώµατος Ισορροπία ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ευλυγισία Αντοχή (αερόβια αντοχή) Μυϊκή ύναµη 4
Σκελετικός (Γραµµωτός) Μυς Ο Παιδικός Μυς Έχει την ίδια ανατοµία, τα ίδια χαρακτηριστικά, και τις ίδιες λειτουργίες που έχει και ο µυς των ενηλίκων, και δεν υπάρχουν διαφορές µεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Όµως.. (επόµενες διαφάνειες) 5
Ανάπτυξη του Μυός (Malina & Bouchard, Human Kinetics, 1990 ) Η συγκέντρωση πρωτεϊνών µέσα στο µυ αυξάνεται µε την ηλικία Percentage of protein nitrogen in sub-fractions of muscle 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Sarcoplasm Fibrillar Extracellular 1 Sub-fraction of muscle Infant Adult
Ανάπτυξη του Μυός (Malina & Bouchard, Human Kinetics, 1990 ) Ενώ ο µυς των κοριτσιών παραµένει σχετικά σταθερός µεταξύ 9 & 19 ετών, ο µυς των αγοριών αυξάνεται από 46 στο 53% 60 50 Estimated muscle mass a % of Total Body Mass 40 30 20 10 0 9 13 17 Young Adult 1 Age (yr) Girls Boys
Ανάπτυξη του Μυός (Malina & Bouchard, Human Kinetics, 1990 ) Οι διαφορές άνω & κάτω άκρων µεταξύ αγοριών & κοριτσιών είναι παρόµοιες Calf and Arm Width in Girls and Boys by Age (mm) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Girls 1 Boys Girls Boys Arm Width Calf W idth 9 Y r 13 Yr 17 Yr
Αερόβια Ικανότητα (καρδιοαναπνευστικό σύστηµα)
Αερόβια Ικανότητα (µέτρηση πρόσληψης οξυγόνου)
Τιµές Μέγιστης Πρόσληψης O 2 (ml/kg/min) σε Πρωταθλητές, Παιδιά-αθλητές και σε Απροπόνητους Ενήλικες Άνδρες Γυναίκες Cross-country skiing (Scand.) 80-95 65-78 Middle-distance running (UK) 75-85 60-70 Rowing (UK) 75-85 60-75 Marathon running (USA) 70-80 55-65 Gymnastics (UK) 60-70 55-60 Modern dancing (France) 60-70 - Ballet dancing (USSR) 58-70 55-60 Ballet dancing (USA) 55-65 45-55 Παιδιά (10 ετών) 47-55 41-48 * Football (UK) 45-64 - Ballet dancing (UK) 45-55 40-46 Απροπόνητα άτοµα 38-50 30-44
Που Οφείλονται οι ιαφορές στις Τιµές Μέγιστης Πρόσληψης O 2 µεταξύ Αγοριών & Κοριτσιών? Είναι µάλλον απίθανο να οφείλονται σε διαφορετικά επίπεδα σωµατικής δραστηριότητας σε αυτές τις ηλικίες (9-11 ετών) Ίσως να οφείλονται σε διαφορές που βρέθηκαν στον όγκο παλµού (βλέπε διαφάνεια Rowland et al., Chest, 117: 629-635, 2000), οι οποίες συνδέονται άµεσα µε την παροχή του οξυγόνου στους εργαζόµενους µυς
Αερόβια Ικανότητα (η προπόνηση στα παιδιά) Ο µεγαλύτερος καρδιακός όγκος συνδέεται µε µεγαλύτερες τιµές µέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO 2 max) και µε µεγαλύτερα σε ηλικία νεαρά άτοµα (Bar-Or, 1983)
Προσαρµογές από την Αερόβια Άσκηση Σε παιδιά 12 ετών, οι τιµές Left ventricular end diastolic dimension ήταν σηµαντικά µικρότερες αµέσως µετά από αγώνα δρόµου 4 χιλιοµέτρων, σε σχέση µετιςτιµές πρίν ή 24 µετά τον αγώνα (Rowland et al., Pediatrics, 100(3): e2, 1997). Τα ωφέλει της σωµατικής άσκησης κρατούν για µικρό χρονικό διάστηµα.
Αναερόβια Ικανότητα Η αναερόβια απόδοση ενός 8-χρονου αγοριού ή κοριτσιού είναι περίπου 70% από ένα 11-χρονο το οποίο έχει την ίδια σχεδόν διαφορά µε ένα14-χρονο (Bar-Or, 1983) Substrate Resting Values Exercise Response (mmol/kg/wet weight) Utilisation to Rate Exercise ATP 3.5 (no differences) Same as adults? CP 12-22 (lower in children) Less than adults? Glycogen 45-74 (lower in children) Less than adults?
Αναερόβια Ικανότητα Τα παιδιά επίσης παράγουν λιγότερο γαλακτικό οξύ σε σχέση µετουςενήλικες(bar-or, 1983)
Τα παιδία δεν έχουν µεταβολικές διαφορές εδοµένα από 13 αγόρια, 8-11 ετών, 6 από τα οποία είναι πρωταθλητές στον ανώµαλο δρόµο, καιταυπόλοιπαείναιµη αθλητές. Τόσο οι αθλητές όσο και οι µη αθλητές είχαν το ίδιο καλές (ή κακές) επιδόσεις τόσο στην αερόβια όσο και στην αναερόβια δοκιµασία (source: Bar-Or, 1983)
Τα παιδία έχουν περιορισµένες προπονητικές προσαρµογές Τα αποτελέσµατα 6 εβδοµάδων προπόνησης ταχύτητας και προπόνησης στο ποδήλατο στα αντοχή των ποδιών σε αγόρια 11-13 ετών [cycling( ), running ( ) and control ( ) groups].
Τα παιδία καταναλώνουν µεγάλες ποσότητες ενέργειας Energy cost - measured as submaximal oxygen uptake - in 139 girls & boys during treadmill exercise at various speeds (source: Bar-Or, 1983). Children are (biomechanically) wasteful of energy. Centre of gravity?
Κέντρο Βάρους του Σώµατος Centre of Gravity is relatively higher in both girls and boys before puberty than after puberty. Reduced mechanical efficiency (energy cost) in different activities? Body weight supported sports? E.g., energy cost of cycling is similar in children, adolescents and adults (~25%). In contrast, energy cost of walking and running is lower in children than adolescents and adults.
Τα παιδία καταναλώνουν µεγάλες ποσότητες ενέργειας Start of Exercise Boys ( ) & men ( ) during rest & exercise in 5 o C.
Συµπεράσµατα Α ανάπτυξη των κοριτσιών προηγείται αυτής των αγοριών κατά 2-6 χρόνια Κατά την ανάπτυξη εµφανίζονται µεγάλες συγκεντρώσεις πρωτεϊνών στους µυς Τα αγόρια έχουν ελαφρώς υψηλότερη αερόβια και αναερόβια ικανότητα Η µετατόπισης του κέντρου βάρους του σώµατος κατά την διάρκεια της καθ ύψος ανάπτυξης των παιδιών έχει σηµαντικές επιπτώσεις στη τεχνική (εµβιοµηχανική) και στα ποσά ενέργειας που καταναλώνεται 22
Θέµατα προς Συζήτηση Από ποια ηλικία αρχίζουν να διακρίνονται (φυσιολογικές) διαφορές µεταξύ αγοριών και κοριτσιών? Πού οφείλεται η ανάπτυξη των µυών κατά τα αναπτυξιακά στάδια? Πουοφείλονταιοιδιαφορέςστιςτιµές µέγιστης πρόσληψης O 2 µεταξύ αγοριών & κοριτσιών? Τι γνωρίζουµε για τις προσαρµογές των παιδιών σε αερόβια και αναερόβια προπονητικά ερεθίσµατα? Ποιος ο ρόλος της µετατόπισηςτουκέντρουβάρουςτουσώµατος κατά την αναπτυξιακή ηλικία, στην εκµάθηση σωµατικών δεξιοτήτων και στην δαπάνη ενεργειακών υποστρωµάτων 23
Αναφορές - Βιβλιογραφία Y. Koutedakis & N.C.C. Sharp. The Fit and Healthy Dancer". Chichester, UK: Willey & Sons Ltd, 1999. Bouziotas, Y. Koutedakis, R. Shiner, Y. Pananakakis, V. Fotopoulou. "The prevalence of selected modifiable coronary heart disease risk factors in 12-year-old Greek children". Ped. Exerc. Sci., 13: 173-184, 2001. C. Bouziotas, Y. Koutedakis. A three year study of coronary heart disease risk factors in Greek adolescents. Ped. Exerc. Sci., 15: 9-18, 2003. Y. Koutedakis, C. Bouziotas. National physical education curriculum, motor- and cardiovascular health-related fitness in Greek adolescents. Br. J. Sports Med. 37(4): 311-314, 2003. C. Bouziotas, Y. Koutedakis, A. Nevill, E. Ageli, N. Tsigilis, A. Nikolaou, A. Nakou. Greek adolescents, fitness, fatness, fat intake, activity and CHD risk. Archives of Disease in Childhood, 89(1): 41-44, 2004. P. Tsimeas, A. Tsiokanos, Y. Koutedakis, N. Tsigilis, S. Kellis. Does living in urban or rural settings affect aspects of physical fitness? An allometric approach. Br. J. Sports Med., 39(9): 671-674, 2005. Y. Koutedakis, C. Bouziotas, A. Flouris, P. Nelson. Longitudinal modelling of adiposity in peri-adolescent children. Med. Sci. Sport Exerc., 37(12):2070-2074, 2005. Y. Koutedakis, G. Metsios, A. Stavropoulos. Periodaisation of Exercise Training in Sport. In: G. Whyte (Ed.), The Physiology of Training, Elsevier Ltd, Edinburgh, UK; pp: 1-22, 2006.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 25