Grunnvatnsrannsóknir í Norðurþingi 2008 LV-2009/147

Σχετικά έγγραφα
Grunnvatnsrannsóknir í Norðurþingi 2010

Grunnvatnsrannsóknir í Norðurþingi

Meðalmánaðardagsumferð 2009

Efnasamsetning vatns úr holu ÓS-01, Ósabotnum og útfellingar vegna blöndunar við vatn frá Þorleifskoti. OS-2002/078 Desember 2002

Eftirlit með vinnslu úr holum HR-10 og HR-11 í Hrísey árið 2001

Bústólpi ehf - Nýtt kjarnfóður H K / APRÍL 2014

Eftirlit með hitaveituvatni Orkustofnun. Hitaveita Svalbarðseyrar. Rannsóknasvið. Vigdís Harðardóttir. Verknúmer:

Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design

ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA)

Efnasamsetning, rennsli og aurburður straumvatna á Austurlandi XI. Gagnagrunnur Jarðvísindastofnunar og Veðurstofunnar RH

Þriggja fasa útreikningar.

H2S loftgæðamælingar í Norðlingaholti og í Hveragerði

Grænt bókhald Sorpurðun Vesturlands hf. Bjarnarbraut 8, 310 Borgarnes. S: Vefpóstur:

H2S loftgæðamælingar í Norðlingaholti og í Hveragerði

H2S mælingar í Norðlingaholti og Hveragerði Skýrsla um mælingar árið 2013 Unnið fyrir Orkuveitu Reykjavíkur

H 2 S loftgæðamælingar í Norðlingaholti og í Hveragerði

Niðurstöður aurburðarmælinga í Jökulsá í Fljótsdal árið 2003

Verkefnaskýrsla Rf 14-02

Reikniverkefni VII. Sævar Öfjörð Magnússon. 22. nóvember Merki og ker Jónína Lilja Pálsdóttir

GPS-mælingar á Hengilssvæði í apríl og maí 2003

H 2 S loftgæðamælingar við Hellisheiðarvirkjun og Nesjavallavirkjun

H 2 S loftgæðamælingar við Hellisheiðarvirkjun og við Nesjavallavirkjun

FRÆÐSLUSKRIFSTOFA RAFIÐNAÐARINS

H 2 S loftgæðamælingar við Hellisheiðarvirkjun og við Nesjavallavirkjun

Ágrip á íslensku: Summary in English: OSPAR, AMAP, marine biosphere monitoring, inorganic trace elements, organochlorine compounds, cod, dab, mussel.

H 2 S loftgæðamælingar við Hellisheiðarvirkjun og við Nesjavallavirkjun

Το άτομο του Υδρογόνου

Skýrsla LV nr: LV Dags: desember Titill: Landbrot á bökkum Hálslóns í Kringilsárrana úttekt 2017

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V. Πρότυπα δυναμικά αναγωγής ( ) ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΑΝΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΥΣ 25 o C. Ημιαντιδράσεις αναγωγής , V. Antimony. Bromine. Arsenic.

SUPPLEMENTAL INFORMATION. Fully Automated Total Metals and Chromium Speciation Single Platform Introduction System for ICP-MS

Αλληλεπίδραση ακτίνων-χ με την ύλη

Guðbjörg Pálsdóttir Guðný Helga Gunnarsdóttir NÁMSGAGNASTOFNUN

Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής - ΣΑΕΤ

Efnasamsetning, rennsli og aurburður straumvatna á Vesturlandi. Gagnagrunnur Raunvísindastofnunar og Orkustofnunar

Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

Grænt bókhald Sorpurðun Vesturlands hf. Bjarnarbraut 8, 310 Borgarnes. S: Vefpóstur:

Vísandi mælitæki (2) Vísandi mælitæki. Vísandi mælitæki (1) Vísandi mælitæki (3)

Appendix B Table of Radionuclides Γ Container 1 Posting Level cm per (mci) mci

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΤΗΤΑΣ : Οι ιδιότητες των χηµικών στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.

Ályktanir um hlutföll og tengslatöflur

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΟΥ ΠΕ ΙΟΥ ΘΕΡΜΩΝ ΝΙΓΡΙΤΑΣ (Ν. ΣΕΡΡΩΝ)

Undirstöðuatriði RC-tengds magnara Ólafur Davíð Bjarnason og Valdemar Örn Erlingsson 28. apríl 2009

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ÄÉÁÍüÇÓÇ

Kaplan Meier og Cox. Aðferðafræði klínískra rannsókna haustið 2010 Fimmtudagur 11 nóvember. Thor Aspelund Hjartavernd og Háskóla Íslands

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ. Παππάς Χρήστος Επίκουρος Καθηγητής

ΙΑΦΑ Φ ΝΕΙ Ε ΕΣ Ε ΧΗΜΕ Μ Ι Ε ΑΣ ΓΥΜΝ Μ ΑΣΙΟΥ H

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (1) Ηλία Σκαλτσά ΠΕ ο Γυμνάσιο Αγ. Παρασκευής

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Rit LbhÍ nr Áhrif aldurs áa, þunga, holda og framleiðsluára. á gagnasafni Hestbúsins

x(t) = T 0 er minnsta mögulega gildi á T

Grænt bókhald Sorpurðun Vesturlands hf. Bjarnarbraut 8, 310 Borgarnes. S: Vefpóstur:

6. júní 2016 kl. 08:30-11:00

Stillingar loftræsikerfa

Κεφάλαιο 8. Ηλεκτρονικές Διατάξεις και Περιοδικό Σύστημα

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΩΓΗ

Áburðarsvörun grænfóðurs á framræstum mómýrum

Eðlisfræði 1. Dæmi 5.2 (frh.) Dæmi Dæmi (frh.) d) P = W tog. = 0, 47kW. = 9, 4kJ

panagiotisathanasopoulos.gr

Greinargerð Trausti Jónsson. Sveiflur IV. Árstíðasveiflur í háloftunum yfir Keflavík

Hæðarkerfi og hæðir Þórarinn Sigurðsson Landmælingar Íslands

Verkefnaskýrsla Rf Október Vinnslueiginleikar kolmunnamjöls. Margrét Geirsdóttir Katrín Ásta Stefánsdóttir. Lokuð

Span og orka í einfaldri segulrás

Umhverfisvöktun iðnaðarsvæðisins á Grundartanga. Niðurstöður ársins 2015

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ Α ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

HAF- OG VATNARANNSÓKNIR

τροχιακά Η στιβάδα καθορίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθµό (n) Η υποστιβάδα καθορίζεται από τους δύο πρώτους κβαντικούς αριθµούς (n, l)

Menntaskólinn í Reykjavík

HÖNNUN Á STRENGLÖGN 11KV ÞINGVALLASVEIT

Μάθημα 12ο. O Περιοδικός Πίνακας Και το περιεχόμενό του

Iðjuþjálfun LIE0103 Hrefna Óskarsd.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ.

1) Birgðabreyting = Innkaup - Sala + Framleiðsla - Rýrnun - Eigin notkun. Almennari útgáfa af lögmálinu hér fyrir ofan lítur svona út:

Reglur um skoðun neysluveitna

Skýrsla nefndar um stefnumótun í íþróttum stúlkna og kvenna. í samræmi við þingsályktun sem samþykkt var á Alþingi 4. júní 1996

Š ˆ ˆ ˆ Š ˆ ˆ Œ.. μ É Ó

PRÓFBÚÐIR Í LÍNULEGRI ALGEBRU VIÐ HR VOR 2014 HERKÚLES

BLDC mótorstýring. Lokaverkefni í rafmagnstæknifræði BSc. Halldór Guðni Sigvaldason

Υ ΑΤΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Κ. Π. ΧΑΛΒΑ ΑΚΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Καθηγητής Περ.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

FYLGISEÐILL FYRIR. PHENOLEPTIL 100 mg töflur fyrir hunda

Κεφάλαιο 1. Έννοιες και παράγοντες αντιδράσεων

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

6. ΤΕΛΙΚΗ ΙΑΘΕΣΗ ΤΑΦΗ Γενικά

Um flokkun sorps og spilliefna gilda ýmsar innlendar og alþjóðlegar reglur sem Háskóli Íslands hlítir. Í sérhverri bygg-

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

t 2 c2 2 Φ = 0. (2.1)

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Δ.Π.Μ.Σ.) «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Viðskipta- og Hagfræðideild Tölfræði II, fyrirlestur 6

REGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 1228/2014. frá 17. nóvember 2014

C Q T. þessu blaði. 5. tbl. 23. árg. des. 2005

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ - ΓΡΑΦΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ- ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Veghönnunarreglur 03 Vegferill

Stær fræ i. Kennsluleiðbeiningar. Kennsluleiðbeiningar. 8tíu. NÁMSGAGNASTOFNUN 15. febrúar 2007

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver húðuð tafla inniheldur 2 mg af cyproteronacetati og 0,035 mg (35 míkrógrömm) af etinylestradioli sem virk efni.

Grænt bókahald aflþynnuverksmiðju. Becromal Iceland ehf. Skýrsla ársins 2013

umhverfisskýrsla orkuveitu reykjavíkur forsíða // 1

HEILSUSTEFNA HÁSKÓLANS Í REYKJAVÍK. - greinargerð vinnuhóps

RAF301G Merki og kerfi Miðmisserispróf, lausn

αριθμός δοχείου #1# control (-)

Na/K (mole) A/CNK

Transcript:

Grunnvatnsrannsóknir í Norðurþingi 2008 LV-2009/147

Grunnvatnsrannsóknir í Norðurþingi 2008 Hrefna Kristmannsdóttir og Helga Rakel Guðrúnardóttir Desember 2009

Efnisyfirlit INNGANGUR... 2 AÐFERÐIR... 2 GAGNAÖFLUN OG SÝNATAKA... 3 NIÐURSTÖÐUR MÆLINGA... 4 Efnagreiningar vatnssýna... 4 Hlutfall stöðugra samsætna... 5 SAMANTEKT NIÐURSTAÐNA... 6 TILLÖGUR UM FRAMHALD... 6 HEIMILDASKRÁ... 15 VIÐAUKI I: AÐFERÐIR VIÐ SÝNATÖKU OG GREININGAR... 16 Framkvæmd sýnatöku... 16 Mælingar... 16 VIÐAUKI II: LÝSING SÝNATÖKUSTAÐA... 20 Töflur Tafla 1a. Efnasamsetning vatns aðalefni... 7 Tafla 1b. Efnasamsetning vatns aðalefni.... 8 Tafla 1c. Efnasamsetning vatns aðalefni... 9 Tafla 1d. Efnasamsetning vatns aðalefni.... 10 Tafla 2a. Efnasamsetning vatns snefilefni.... 11 Tafla 2b. Efnasamsetning vatns snefilefni.... 12 Tafla 2c. Efnasamsetning vatns snefilefni.... 13 Tafla 2d. Efnasamsetning vatns snefilefni.... 104 Tafla 2d. Áætluð mælióvissa.... 10 Myndir Mynd 1. Sýnatökustaðir á árinu 2008. Rauðu punktarnir sýna þær lindir þar sem vatnið er volgt.... 3 Mynd 2. Hlutfall stöðugra samsætna í sýnunum. Blái hringurinn sýnir samsætuhlutfall staðbundinnar rigningar á útnesjum á Öxarfjarðarsvæðinu. Línan sýnir regnvatnslínu norðurhvelsins (Craig, 1961)... 5 Mynd 3. Tvívetniskort Braga Árnasonar (1976).... 6 Mynd 4. Starfsmenn að mælingu með ph mæli og Basic Titrino títrator á rannsóknarstofunni.... 17 1

Inngangur Á árinu 2007 var gerð á vegum Landsvirkjunar ítarleg úttekt á efnasamsetningu grunnvatns á Norðausturlandi samhliða gerð grunnvatnslíkans á svæðinu frá háhitasvæðunum í suðri í sjó fram frá Húsavík til Kópaskers (Hrefna Kristmannsdóttir og Valur Klemensson, 2007). Rannsóknarverkefnið var jafnframt að hluta til meistaraverkefni unnið við Tækniskólann í Munchen (Valur Klemensson, 2008). Grunnástand grunnvatns var skilgreint og jafnframt gerðar tillögur um framtíðareftirlit með hugsanlegum breytingum á efnasamsetningu grunnvatns á svæðinu í kjölfar vinnslu á háhitasvæðum. Þær tillögur voru síðan verið ræddar og endurskoðaðar og sýnataka og greiningar framkvæmdar samkvæmt þeim á árinu 2008. Í þessari skýrslu eru niðurstöður þeirrar vinnu og mat á niðurstöðum. Aðferðir Sýnin voru tekin samkvæmt reglum um sýnatöku til nákvæmra jarðefnafræðilegra greininga (Hrefna Kristmannsdóttir, 2004). Í vatnssýnunum voru greind rokgjörn efni (ph, heildarkarbónat), rafleiðni, öll helstu uppleyst efni, málmar og anjónir; natríum (Na), kalíum (K), kalsíum (Ca), magnesíum (Mg), járn (Fe), mangan (Mn), ál (Al), strontíum (Sr), kísill (SiO 2 ), klóríð (Cl), súlfat/brennisteinn (SO 4 /S), flúoríð (F). Einnig voru greindar stöðugar samsætur vetnis, súrefnis og kolefnis ( 2 H, 18 O, 13 C) og geislakol ( 14 C). Auk þess voru mæld snefilefnin silfur (Ag), arsen (As), gull (Au), bór (B), baríum (Ba), bróm (Br), kadmíum (Cd), kóbalt (Co), króm (Cr), sesíum (Cs), kopar (Cu), gallíum (Ga), germaníum (Ge), kvikasilfur (Hg), joð (I), liþíum (Li), molybden (Mo), nikkel (Ni), fosfór (P), blý (Pb), rúbidíum (Rb), antímon (Sb), selen (Se), tin (Sn), þóríum (Th), títan (Ti), þallíum (Tl), úran (U), vanadíum (V), volfram (W) og sink (Zn). Hitastig og rafleiðni vatnsins var mælt á staðnum. Við Háskólann á Akureyri var mælt ph, heildarkarbónat og rafleiðni og í sumum sýnum var einnig mælt klóríð, kalsíum og magnesíum. Allir málmar, klóríð (Cl), súlfat/brennisteinn (SO 4 /S) og flúoríð (F) voru mæld á rannsóknarstofu í Luleå í Svíþjóð, Analytica AB. Stöðugar samsætur vetnis súrefnis og kolefnis ( 13 C) voru sendar til greiningar á Jarðvísindastofnun Háskólans og sýni til mælinga á geislakoli ( 14 C) til Háskólans í Árósum. Vegna þess að verið var að vinna að innkeyrslu nýs massagreinis á Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands drógust samsætumælingar og var beðið með að ganga frá skýrslunni þar til þeim var lokið. Í viðauka I er lýst nákvæmar aðferðum við sýnatöku og greiningar á ólífrænum efnum. Áætluð mælióvissa er gefin upp í töflu 2 í viðauka I. 2

Gagnaöflun og sýnataka Tekin voru sýni til heildarefnagreiningar og mælinga á samsætum á þrettán þeirra tuttugu og tveggja staða, sem rannsökuð voru í grunnúttektinni 2007. Þessir staðir eru merktir á kortinu á mynd 1 (07 016, 07 019, 07 007, 07 008, 07 009, 07 010, 07 011, 07 012, 07 005, 07 003, 07 006, 07 018, 07 020). Þeir staðir sem merktir eru með rauðu eru þar sem vatnið í lindunum er volgt, þ.e. yfir meðalhitastigi á svæðinu. Tekin voru hnit af stöðunum í öllum sýnatökum og gekk yfirleitt mjög vel að finna staðina frá lýsingum og skráðum hnitum. Þó virðist sem einhver ruglingur hafi orðið á sýnatökustöðum við Keldunes. Þar hafa greinilega orðið mistök við skráningu hnita á einum staðnum og því verið tekið á aðeins öðrum stað. Jafnframt gæti verið að vegna mismunandi vatnsstöðu við lindirnar við Keldunes hafi e.t.v. ekki verið tekið alltaf á nákvæmlega sömu stöðum. Í fyrstu sýnatökunni fór starfsmaður Landsvirkjunar og starfsmaður Háskólans á Akureyri saman í sýnatöku en í síðari sýnatökunni fékk starfsmaður Landsvirkjunar afhent ílát og búnað til sýnatöku og kom sýnunum til Háskólans á Akureyri þar sem greiningar á efnaþáttum fóru fram. Mynd 1. Sýnatökustaðir á árinu 2008. Rauðu punktarnir sýna þær lindir þar sem vatnið er volgt. Í sýnum í fyrstu sýnatöku voru mæld öll þau aðal og snefilefni og samsætur, sem mæld voru í úttektinni 2007. Í sýnum til hlutgreiningar á þessum stöðum haustið 2008 var mælt hitastig á staðnum og tekin sýni til mælinga á rafleiðni, sýrustigi, karbónati, klóríði, kalsíum og magnesíum. 3

Niðurstöður Mælinga Efnagreiningar vatnssýna Í töflum 1 2 eru sýndar niðurstöður efnagreininga á vatni úr vatnsbólunum. Í töflu 1a,b,c, og d eru öll aðalefni og samsætur, en snefilefni eru sýnd í töflu 2a,b,c, og d. Í skýrslu frá 2007 var gerð ítarleg úttekt á efnaeiginleikum vatnsins og það flokkað í vatnskerfi eftir jarðefnafræðilegum aðferðum (Hrefna Kristmannsdóttir og Valur Klemensson, 2007). Ekki er ástæða til þess að endurtaka þá vinnu og er því að þessu sinni aðallega litið til samanburðar á sýnum frá mismunandi tímum. Mælingum á stöðugum samsætum var ekki lokið þegar sú skýrsla kom út og voru einungis birtar niðurstöður súrefnissamsætumælinga. Nú eru niðurstöður mælinga á stöðugum samsætum birtar fyrir öll sýnin og litið nánar á niðurstöður mælinganna. Í töflunum eru aðskildar mælingar á kalsíum, magnesíum og klóríði eftir því hvort mælingin hefur verið gerð við Háskólann á Akureyri eða hjá Analytica AB í Svíþjóð. Í heildarefnagreiningunum hafa þessi efni í sumum tilvikum verið mæld á báðum stöðum, en í hlutgreiningunum voru þau aðeins mæld við Háskólann á Akureyri. Þar sem notaðar eru aðrar aðferðir má búast við að samsvörun milli mælinga sé ekki eins góð og þar sem notaðar eru sömu aðferðir. Ástæða þess að notaðar eru mismunandi aðferðir er sú að vegna aðstöðu og tækjabúnaðar er unnt að framkvæma ódýrar mælingar á fyrrgreindum þáttum við Háskólann á Akureyri og er það því gert í ásýnatökunni fyrir hlutgreiningar. Jafnframt tekur verulega styttri tíma að fá niðurstöður en þegar senda þarf sýni til útlanda. Þau takmörkuðu gögn sem tiltæk eru benda ekki til að verulega meira flökt sé í niðurstöðum sem fást með mismunandi mæliaðferðum en milli niðurstaðna frá sams konar mælingum. Þetta verður skoðað betur þegar tölfræðilega marktæk gögn hafa fengist. Við samanburð á niðurstöðum hvað aðalefni varðar (Tafla 1 a,b,c,d) sést að gildi frá sama stað eru mjög svipuð og frávik yfirleitt innan þeirra marka sem gefin eru upp fyrir mælióvissu. Undantekning eru sýnin frá Keldunesi og Höfðabrekku, en við athugun kom í ljós að líklega hefur verið tekið sýni úr öðru auga í upphafi á stað 3 í Keldunesi. Breytilegt vatnsborð í Brunnum hefur væntanlega haft áhrif á lindina í Höfðabrekku (staður 5) og þarf að velja þar betri stað sem liggur hærra. Þessi atriði verða lagfærð þannig að slíkt endurtaki sig ekki. Einnig er í nokkrum sýnanna meiri breytileiki í ph en áætluð mælióvissa. Í nokkrum sýnum koma fram gildi í einu sýni sem eru frábrugðinn því sem er í hinum tveimur sýnunum af sama stað, án þess að neitt óeðlilegt komi fram varðandi greininguna. Styrkur karbónats sker sig þannig úr í einu sýni (staður 12 Fjöll, sýni 07 006) og styrkur kalsíums í öðru staður 9, sýni 08 037). Hvað snefilefnasamsetningu varðar (Tafla 2 a,b,c,d) þá er yfirleitt ekki mjög mikill breytileiki í greiningum, allavega ekki umfram það sem við má búast í gildum sem í flestum tilvikum eru mjög nálægt greiningarmörkum. Fyrir þau efni sem nokkrar sveiflur eru á efnasamsetningu er ekki unnt að segja til um hvort um raunverulegar sveiflur er að ræða vegna þess hversu fáar greiningar hafa farið fram. 4

Hlutfall stöðugra samsætna Dreifingin í vetnissamsætuhlutfalli er frá δ 2 H um 70 til 81 og δ 18 O um 10,1 til 11,5. Eins og sýnt hefur verið fram á er grunnvatn í Kelduhverfi og Öxarfirði gjarnan blanda af staðbundnu rigningarvatni og lengra aðrunnu vatni frá svæðinu norðan jökla og eru aðalframrásarsvæði þess vatns í sprungusveimur megineldstöðvanna (Kristmannsdóttir et al, 2007). Á mynd 2 kemur fram að öll sýnin falla á regnvatnslínu fyrir norðurhvelið. Volgu sýnin eru léttari en þau köldu og eru sýnin frá Keldunesi Höfðabrekku léttust. Þau eru jafnframt heitustu sýnin og þau sem eru væntanlega lengst aðrunnin miðað við tvívetniskort Braga Árnasonar (Mynd 3). Á mynd 2 er sýnt til samanburðar samsætuhlutfall staðbundinnar rigningar á útnesjum á Öxarfjarðarsvæðinu sem er talsvert hærra (vatnið þyngra) en samsætuhlutfall þessara sýna. Mjög líklegt er að breytingar í afrennsli frá jarðhitasvæðunum í suðri inn í sprunguseimanna mundu sjást fljótlega í hlutfalli stöðugra samsætna í vatninu og er því vöktun á þessum þætti lögð til í framtíðinni. 2 H -50,0-70,0-90,0-110,0-130,0-16 -14-12 -10-8 -6 18 O Mynd 2. Hlutfall stöðugra samsætna í sýnunum. Blái hringurinn sýnir samsætuhlutfall staðbundinnar rigningar á útnesjum á Öxarfjarðarsvæðinu. Línan sýnir regnvatnslínu norðurhvelsins (Craig, 1961) 5

Mynd 3. Tvívetniskort Braga Árnasonar (1976). Samantekt niðurstaðna Ekki sjást miklar sveiflur í efnasamsetningu vatns úr lindum á svæðinu, en einstaka óskýrð frávik koma fram. Þar sem enn er um lítið gagnamagn að ræða er ekki unnt að skýra þessi frávik með fullri vissu, en líklegt er þó talið að flest þeirra tengist mistökum í greiningu af einhverju tagi. Ljóst er þó að sumir þættir eru breytilegir í sýnum frá sama stað, einkum sýrustig og að hluta til karbónat. Hitastig virðist einnig svolítið breytilegt með árstíðum, sem bendir til að yfirborðsvatn geti haft einhver áhrif á sumar lindirnar. Tillögur um framhald Æskilegt er að fá sem bestan grunn fyrir eftirliti með vatnssamsetningu grunnvatns á svæðinu. Fá þarf traustan grunn sem sýnir náttúrulegar sveiflur til að unnt sé að skilja að raunverulegar breytingar. Lagt er til að á næstu tveimur árum verði tekin sýni tvisvar á ári. Í annað skiptið verði tekin sýni til hlutgreiningar og í hitt skiptið verði jafnframt tekin sýni til mælinga á öllum aðal og snefilefnum, auk stöðugra samsætna. Í lok hvors árs verði tekin saman skýrsla og metið hvernig skuli haga áframhaldandi eftirliti. Talið er líklegt að ef vatnið yrði fyrir áhrifum frá affallsvatni jarðhitasvæða að þau sjáist einna fyrst á hækkaðri seltu, styrk klóríðs og bíkarbónats og hlutfallslegum styrk helstu katjóna. Því er lagt til að fylgjast einna best með þessum þáttum, eða tvisvar á ári. Breytingar á hlutfalli stöðugra samsætna vetnis og súrefnis gætu einnig sýnt breytingar nokkuð fljótt, en ekki er þó lagt til að mæla þá þætti nema einu sinni á ári vegna kostnaðar. Einnig gætu komið fram breytingar í styrk þeirra snefilmálma sem fylgja jarðhitavirkni, einkum As og Hg og því er lagt til að mæla snefilefni í vatninu árlega. 6

Tafla 1a. Efnasamsetning vatns aðalefni. Staður nr. 1 1 2 2 3 3 3 4 4 4 Staðsetning Kópasker Kópasker Lyngásgjá Lyngásgjá Keldunes Keldunes Keldunes Keldunes austur Keldunes austur Keldunes austur Ár 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V Sýni númer. 07 016 HK08 009 07 019 HK08 008 07 007 HK08 010 HK08 032 07 008 HK08 019 HK08 033 Dagsetning 5.6.2007 28.7.2008 19.6.2007 28.7.2008 23.5.2007 28.7.2008 10.12.2008 23.5.2007 13.8.2008 10.12.2008 HnitN 66 16,070 66 16.067 66 02,754 66 02.748 66 04,579 66 04.570 66 04.570 66 04,581 66 04.578 66 04.578 HnitW 16 22,488 16 22.487 16 35,560 16 35.545 16 41,142 16 41.120 16 41.120 16 41,842 16 41.053 16 41.053 Hitastig C 3,9 4,16 6,7 5,48 19,1 21,43 22,4 22,2 22,08 18,8 ph/ C 8,57/22 8,48/25 8,84/22 8,84/25 8,5,2022 8,28/25 8,21/21 8,25/22 8,20/22 8,26/22 SiO 2 mg/l 19,2 18,9 21,8 21,4 37,7 42,6 46,2 46,5 B µg/l <10 7,97 <10 9,1 82,5 98,9 105 109 Na mg/l 9,7 9,95 11,3 11,6 60 79 81,8 87,9 K mg/l 0,57 0,66 1,03 1,05 5,7 7,6 8,0 8,5 Ca mg/l 5,8 6,0 5,2 5,5 14,2 17,3 17,2 18,8 Ca mg/l (HA) 6,1 6,3 17,7 18,7 17,9 14,7 Mg mg/l 1,46 1,52 3,2 3,4 5,0 5,0 4,9 5,3 Mg mg/l (HA) 1,59 3,1 5,1 5,3 5,8 5,1 Fe µg/l 0 2,5 10 8,3 <4 2,4 <4 8 Al µg/l 8,1 11,2 8,6 17,4 9,7 13,9 8,9 19,4 CO 2 mg/l 23,0 23,7 29,2 31,7 53,2 54,1 53,7 52,8 55,7 51,1 Leiðni µs/cm at.25 C 93 88 109 109 436 552 568 536 544 539 SO 4 mg/l 2,3 2,1 3,3 3,3 23,7 25 25,6 26 F mg/l 0,06 0,05 0,13 0,10 0,19 0,14 0,19 0,13 P µg/l 31,6 33,9 68,2 78,1 45,6 46,1 40,9 42,5 Cl mg/l 9,9 10 8,6 9,0 83 117 124 127 Cl mg/l (HA) 9,9 8,8 113 126 117 222 Uppleyst efni. mg/l 61 64 69 79 256 323 334 349 δ 2 H 70.00 70.78 76.45 79.90 80.88 80.05 80.85 δ 18 O 10.38 10.32 10.36 11.14 11.31 11.37 11.23 11.33 7

Tafla 1b. Efnasamsetning vatns aðalefni. Staður nr. 5 5 5 6 6 6 7 7 7 8 8 Staðsetning Höfðabrekka Höfðabrekka Höfðabrekka Árlax Árlax Árlax Árlax Árlax austur Árlax austur Krossdalur Krossdalur vestur vestur vestur austur Ár 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S Sýni númer. 07 009 HK08 011 HK08 034 07 010 HK08 012 HK08 035 07 011 HK08 013 HK08 036 07 012 HK08 014 Dagsetning 23.5.2007 28.7.2008 10.12.2008 23.5.2007 28.7.2008 10.12.2008 23.5.2007 28.7.2008 10.12.2008 23.5.2007 28.7.2008 HnitN 66 04,644 66 04.635 66 04.635 66 04,852 66 04.853 66 04.853 66 04,871 66 04.868 66 04.868 66 04,781 66 04.793 HnitW 16 41,279 16 41.290 16 41.290 16 42,662 16 42.664 16 42.664 16 42,585 16 42.583 16 42.583 16 43,753 16 43.758 Hitastig C 14,5 16,77 16,5 11,6 10,98 11,5 13,6 12,52 11,5 4,3 3,99 ph/ C 8,75/22 8,74/25 8,66/21 8,34/22 8,48/26 8,45/22 8,33/22 8,73/26 8,47/22 8,58/22 8,42/26 SiO 2 mg/l 31,7 33,2 32,3 30,9 35,1 29,6 23,1 22,5 B µg/l 57,4 66,5 35,2 33,7 45,2 46,5 <10 6,14 Na mg/l 42,3 50,3 30,6 30,2 37,5 37,4 9,2 9,26 K mg/l 3,7 4,7 3,1 3,0 3,9 3,4 0,81 0,88 Ca mg/l 11,4 12,6 8,4 8,3 9,6 11,0 5,8 5,9 Ca mg/l (HA) 13,0 12,7 9,0 8,1 11,5 11,5 6,6 Mg mg/l 4,7 5,1 3,6 3,5 3,9 4,6 2,8 2,9 Mg mg/l (HA) 5,07 5,75 3,7 4,7 4,7 5,0 2,7 Fe µg/l <4 7,6 <4 8 <4 7,2 <4 8 Al µg/l 8,9 17,5 6,0 5,7 6,4 14,1 6,3 10,3 CO 2 mg/l 47,2 54,5 53,8 36,7 40,1 37,9 39,4 47,3 44,4 25,2 28,8 Leiðni µs/cm 315 362 348 226 238 229 278 289 268 92 96 at.25 C SO 4 mg/l 21,5 21,0 11,8 12,0 13,8 17,0 3,6 3,5 F mg/l 0,18 0,14 0,16 0,11 0,16 0,12 0,12 0,09 P µg/l 47,6 48,7 46,3 61,2 48,1 51,9 51,2 63,1 Cl mg/l 49 63 37 38 49 46 8,5 8,8 Cl mg/l (HA) 59,6 63,0 36,8 40,0 44,7 39,7 8,5 Uppleyst efni. 188 225 145 147 173 180 67 69 mg/l δ 2 H 79.35 80.7 76.43 78.63 77.43 77.98 72.40 74.75 δ 18 O 11.37 11.48 11.05 11.34 11.03 11.21 10.63 10.95 8

Tafla 1c. Efnasamsetning vatns aðalefni. Staður nr. 9 9 9 10 10 10 11 11 11 12 12 12 Staðsetning Rifós Rifós Rifós Lón Lón Lón Fjöll vatnsból Fjöll vatnsból Fjöll vatnsból Fjöll Fjöll Fjöll Ár 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V 2007 2008 S 2008 V Sýni númer. 07 005 HK08 015 HK08 037 07 003 HK08 016 HK08 038 07 018 HK08 017 HK08 039 07 006 HK08 018 HK08 040 Dagsetning 22.5.2007 13.8.2008 10.12.2008 22.5.2007 13.8.2008 10.12.2008 19.6.2007 13.8.2008 10.12.2008 22.5.2007 13.8.2008 10.12.2008 HnitN 66 06,148 66 06.144 66 06.144 66 05,832 66 05.847 66 05.847 66 04,864 66 04.864 66 04.864 66 04,219 66 04.221 66 04.221 HnitW 016 54,476 16 54.469 16 54.469 016 55,351 16 55.311 16 55.311 016 57,719 16 57.714 16 57.714 016 57,566 16 57.563 16 57.563 Hitastig C 11,5 10,85 11,5 5,6 4,81 5,5 2,6 2,76 3,4 3,8 2,94 3,4 ph/ C 8,15/22 8,11/21 8,15/22 7,92/22 8,23/22 8,29/22 8,82/22 8,88/22 8,89/22 9,49/22 9,71/22 9,65/22 SiO 2 mg/l 33,6 32,4 22 21,6 12,6 12,4 10,5 10,2 B µg/l 12,3 12,2 <10 8,57 <10 7,53 <10 11,1 Na mg/l 16,0 15,5 8,8 9,7 11,0 11,3 16,1 16,2 K mg/l 1,29 1,35 0,86 0,96 0,1 0,12 0,01 0,04 Ca mg/l 6,4 6,6 4,3 4,5 6,7 7,0 2,7 2,8 Ca mg/l (HA) 7,0 13,1 5,3 5,5 7,8 9,0 3,2 3,4 Mg mg/l 3,6 3,7 2,7 2,9 0,457 0,497 0,050 0,045 Mg mg/l (HA) 3,9 2,9 2,9 Fe µg/l <4 4 8 2,3 <4 6 5 1,3 Al µg/l 6,2 8,6 5,8 12,3 4,6 7,5 14,8 19,3 CO 2 mg/l 37,2 34,9 37,0 26,0 28,0 27,5 23,2 27,2 27,6 56,8 26,8 26,3 Leiðni µs/cm 141 128 141 90 87 91 96 84 95 90 92 93 at.25 C SO 4 mg/l 9,2 9 3,1 3,3 2,7 2,6 4,2 4,1 F mg/l 0,12 0,089 0,09 0,063 0,04 0,031 0,04 0,033 P µg/l 75,5 77,7 43,6 62,7 18,5 15,7 8,9 9,35 Cl mg/l 12 11 7,3 9,3 9 9,5 7,7 8,1 Cl mg/l (HA) 11,9 8,6 9,5 7,4 9,3 8,2 7,8 8,3 Uppleyst efni. 101 97 62 68 54 58 70 56 mg/l δ 2 H 79.85 79.95 76.48 76.75 70.18 69.95 70.90 71.3 δ 18 O 11.54 11.54 11.18 11.26 10.32 10.38 10.42 10.65 9

Tafla 1d. Efnasamsetning vatns aðalefni. Staður nr. 13 13 13 Staðsetning Þorvalsdsstaðaá Þorvalsdsstaðaá Þorvalsdsstaðaá Ár 2007 2008 S 2008 V Sýni númer. 07 020 HK08 020 HK08 041 Dagsetning 2.7.2007 13.8.2008 10.12.2008 HnitN 66 01,408 N66 01.410 N66 01.410 HnitW 017 19,128 W17 19.132 W17 19.132 Hitastig C 2,9 2,68 3,3 ph/ C 8,70/022 8,68/22 8,40/22 SiO 2 mg/l 19,7 19,1 B µg/l <10 5,43 Na mg/l 8,0 8,08 K mg/l 0,85 0,79 Ca mg/l 4,0 4,1 Ca mg/l (HA) 4,8 5,3 Mg mg/l 2,3 2,3 Mg mg/l (HA) 2,1 2,3 Fe µg/l <4 5 Al µg/l 7,24 11,8 CO 2 mg/l 19,7 21,1 20,2 Leiðni µs/cm at.25 C 90 76 78 SO 4 mg/l 1,9 1,8 F mg/l 0,06 0,049 P µg/l 41,1 39,9 Cl mg/l 9,4 9,7 Cl mg/l (HA) 9,4 9,1 Uppleyst efni. mg/l 56 57 δ 2 H, δ 18 O 10.11 10.85 10

Tafla 2a. Efnasamsetning vatns snefilefni. Staður nr. 1 1 2 2 3 3 4 4 Staðsetning Kópasker Kópasker Lyngásgjá Lyngásgjá Keldunes Keldunes Keldunes austur Keldunes austur Ár 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S Sýni númer. 07 016 HK08 009 07 019 HK08 008 07 007 HK08 010 07 008 HK08 019 Dagsetning 5.6.2007 28.7.2008 19.6.2007 28.7.2008 23.5.2007 28.7.2008 23.5.2007 13.8.2008 Hitastig C 3,9 4,2 6,7 5,5 19,1 21,4 22,2 22,1 Ag µg/l <0,005 0,167 <0,005 0,0584 <0,005 <0,05 <0,005 <0,05 Al µg/l 8,11 11,2 8,57 17,4 9,66 13,9 8,87 19,4 As µg/l <0,05 0,129 <0,05 0,167 0,541 0,197 0,478 0,296 Au µg/l <0,001 0,0029 0,0031 0,0028 0,002 0,0098 0,0017 0,0076 B µg/l <10 7,97 <10 9,1 82,5 98,9 105 109 Ba µg/l 0,0833 0,104 0,0981 0,191 0,594 0,795 0,699 0,85 Br µg/l 3,26 35,3 9,39 28,3 284 409 398 437 Cd µg/l <0,002 <0,008 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 Co µg/l <0,005 0,0189 0,0064 0,0271 <0,005 0,0142 <0,005 0,0112 Cr µg/l 0,302 0,348 0,615 0,816 1,33 1,36 1,15 1,35 Cs µg/l <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 0,291 0,581 0,555 0,634 Cu µg/l 0,434 0,587 0,443 0,66 0,9 0,858 0,737 0,569 Fe µg/l 0 0,0025 10 0,0083 <4 0,0024 <4 0,0008 Ga µg/l 0,129 0,0995 0,103 0,104 0,164 0,119 0,13 0,13 Ge µg/l <0,05 0,0091 <0,05 0,0082 0,405 0,329 0,527 0,351 Hg µg/l 0,0027 0,0031 <0,002 0,0059 0,0035 0,0198 0,0057 0,0204 I µg/l <1 <1 <1 <1 4,22 6,33 6,08 7,02 Li µg/l 0,329 0,363 0,927 0,965 34,3 64,7 70,7 74,5 Mn µg/l <0,03 0,0514 0,0441 0,184 <0,03 0,0405 <0,03 0,0765 Mo µg/l 0,116 13,6 0,23 0,291 1,28 1,68 1,28 1,49 Ni µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 P µg/l 31,6 33,9 68,2 78,1 45,6 46,1 40,9 42,5 Pb µg/l 0,0323 0,0396 0,0172 0,02 0,145 0,0682 0,112 0,04 Rb µg/l 0,613 0,639 0,935 1,08 15,4 28 26,4 29,3 Sb µg/l 0,0117 2,42 0,0148 0,0162 0,0203 0,0142 0,0171 0,0104 Se µg/l 0,0959 0,187 0,264 0,367 0,418 0,479 0,373 0,432 Sn µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 Sr µg/l 5,95 5,63 6,91 6,99 30,5 40,8 43,7 45,9 Th µg/l <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 Ti µg/l 0,0473 0,374 0,151 0,984 0,022 0,341 0,0454 0,0354 Tl µg/l <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 U µg/l 0,0026 0,0108 <0,0005 0,0129 0,0259 0,0313 <0,0005 0,0329 V µg/l 15,2 15,3 32,6 33,8 44,2 41,8 42,5 43,1 W µg/l 0,057 0,156 0,14 0,248 0,292 0,313 0,278 0,296 Zn µg/l 0,589 4,17 0,828 0,934 1,12 1,33 0,854 0,909 11

Tafla 2b. Efnasamsetning vatns snefilefni Staður nr. 5 5 6 6 7 7 8 8 Staðsetning Höfðabrekka Höfðabrekka Árlax vestur Árlax vestur Árlax austur Árlax austur Krossdalur Krossdalur Ár 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S Sýni númer. 07 009 HK08 011 07 010 HK08 012 07 011 HK08 013 07 012 HK08 014 Dagsetning 23.5.2007 28.7.2008 23.5.2007 28.7.2008 23.5.2007 28.7.2008 23.5.2007 28.7.2008 Hitastig C 14,5 16,8 11,6 11,0 13,6 12,5 4,3 3,99 Ag µg/l <0,005 0,0567 <0,005 0,0916 <0,005 0,281 <0,005 0.0951 Al µg/l 8,93 17,5 6,04 5,71 6,44 14,1 6,32 10.3 As µg/l 0,505 0,138 0,364 0,548 0,4 0,623 <0,05 0.192 Au µg/l 0,0017 0,0086 0,0017 0,0094 0,0019 0,0064 0,0013 0.0024 B µg/l 57,4 66,5 35,2 33,7 45,2 46,5 <10 6.14 Ba µg/l 0,242 0,307 0,16 0,166 0,391 0,366 0,0529 0.109 Br µg/l 147 207 95,2 120 121 155 <1 26.5 Cd µg/l <0,002 <0,002 <0,002 0,0029 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 Co µg/l <0,005 0,0143 <0,005 0,0162 <0,005 0,0209 <0,005 0.0112 Cr µg/l 1,25 1,46 0,832 0,958 0,913 1,05 0,479 0.462 Cs µg/l 0,164 0,12 <0,03 <0,03 <0,03 0,0646 <0,03 <0,03 Cu µg/l 0,407 0,381 0,358 0,338 0,457 0,424 0,381 0.352 Fe µg/l <4 0,0076 <4 0,0008 <4 0,0072 <4 0.0008 Ga µg/l 0,156 0,138 0,0517 0,0446 0,0611 0,089 0,0672 0.0588 Ge µg/l 0,273 0,118 0,129 0,0579 0,179 0,0813 0,0624 0.0199 Hg µg/l <0,002 0,019 0,0154 0,0045 0,004 0,0153 <0,002 0.0073 I µg/l 4,11 3,34 3,41 2,23 3,67 2,54 1,32 <1 Li µg/l 15,3 15,1 11,1 9,59 14,6 12,1 0,822 1.01 Mn µg/l <0,03 0,196 <0,03 0,0301 <0,03 0,298 0,19 0.156 Mo µg/l 1,02 1,24 0,648 0,859 0,82 1,09 0,152 0.206 Ni µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 0,0664 <0,05 <0,05 P µg/l 47,6 48,7 46,3 61,2 48,1 51,9 51,2 63.1 Pb µg/l 0,0948 0,0304 0,0636 0,0273 0,0656 0,0295 0,0322 <0,01 Rb µg/l 8,56 8,87 3,66 4,38 6 7,05 0,943 0.949 Sb µg/l 0,0223 0,0187 0,0163 0,0153 0,0173 0,0286 0,0111 0.0158 Se µg/l 0,352 0,546 0,539 0,584 0,581 0,526 0,387 0.465 Sn µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 Sr µg/l 21,2 24,5 15 14,2 18,2 18,6 7,86 7.46 Th µg/l <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 Ti µg/l 0,0201 1,03 0,0228 0,117 0,0268 0,295 0,0191 0.0612 Tl µg/l <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 U µg/l 0,0046 0,0344 0,0068 0,0119 <0,0005 0,0251 <0,0005 0.0052 V µg/l 42,7 46,5 39,3 38,9 40,1 38,9 28,6 32.4 W µg/l 0,27 0,283 0,194 0,213 0,217 0,234 0,0977 0.137 Zn µg/l 0,497 0,414 0,677 0,491 0,533 0,503 0,619 0.461 12

Tafla 2c. Efnasamsetning vatns snefilefni Staður nr. 9 9 10 10 11 11 12 12 Staðsetning Rifós Rifós Lón Lón Fjöll vatnsból Fjöll vatnsból Fjöll Fjöll Ár 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S 2007 2008 S Sýni númer. 07 005 HK08 015 07 003 HK08 016 07 018 HK08 017 07 006 HK08 018 Dagsetning 22.5.2007 13.8.2008 22.5.2007 13.8.2008 19.6.2007 13.8.2008 22.5.2007 13.8.2008 Hitastig C 11,5 10,9 5,6 4,8 2,6 2,8 3,8 2,9 Ag µg/l <0,005 <0,05 <0,005 <0,05 <0,005 <0,05 <0,005 <0,05 Al µg/l 6,17 8,63 5,77 12,3 4,56 7,52 14,8 19,3 As µg/l 0,158 0,0585 0,15 0,143 0,0853 0,114 0,225 0,261 Au µg/l <0,001 0,002 0,0013 0,0026 <0,001 0,0025 0,0014 0,0015 B µg/l 12,3 12,2 <10 8,57 <10 7,53 <10 11,1 Ba µg/l 0,0992 0,151 0,092 0,0572 <0,01 <0,01 <0,01 0,0927 Br µg/l 9,52 33,7 <1 29,9 12,1 29,1 <1 25,8 Cd µg/l <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 Co µg/l <0,005 0,0088 <0,005 0,0085 <0,005 0,0139 <0,005 0,0075 Cr µg/l 0,81 0,86 0,392 0,51 0,136 0,216 0,0702 0,114 Cs µg/l <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 <0,03 Cu µg/l 0,801 0,495 0,936 0,432 <0,1 0,154 0,177 <0,1 Fe µg/l <4 <0,0004 8 0,0023 <4 0,0006 5 0,0013 Ga µg/l 0,0372 0,0166 0,0632 0,071 0,185 0,169 0,656 0,553 Ge µg/l 0,315 0,161 0,0548 0,0192 <0,05 <0,001 <0,05 0,0167 Hg µg/l <0,002 0,0077 <0,002 0,0056 <0,002 0,0062 <0,002 0,0074 I µg/l <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 Li µg/l 1,31 1,36 0,611 0,731 0,109 0,0307 0,0483 0,0229 Mn µg/l <0,03 <0,03 <0,03 0,0498 0,0505 <0,03 <0,03 <0,03 Mo µg/l 0,215 0,253 0,174 0,23 0,1 0,111 0,147 0,186 Ni µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 P µg/l 75,5 77,7 43,6 62,7 18,5 15,7 8,9 9,35 Pb µg/l 0,0578 <0,01 0,0391 <0,01 <0,01 <0,01 0,0177 <0,01 Rb µg/l 1,99 1,95 1,09 1,18 0,0366 0,0577 <0,03 <0,03 Sb µg/l 0,0153 0,0108 0,0114 <0,01 <0,01 <0,01 0,0103 <0,01 Se µg/l 0,242 0,333 0,155 0,214 0,109 0,184 0,204 0,254 Sn µg/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 Sr µg/l 10,1 9,54 5,74 5,76 0,567 0,641 0,587 0,643 Th µg/l <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 <0,02 Ti µg/l 0,0404 0,0478 0,0268 0,285 0,0328 0,0791 0,0524 0,0982 Tl µg/l <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 <0,005 <0,01 U µg/l 0,0021 0,0089 <0,0005 0,0061 <0,0005 0,0254 <0,0005 0,0055 V µg/l 35,4 35,6 21,5 24,8 7,81 7,79 12,3 13,1 W µg/l 0,204 0,197 0,16 0,168 <0,05 0,0905 <0,05 0,0601 Zn µg/l 1,57 1,1 1,83 0,889 0,227 0,239 0,323 0,657 13

Tafla 2d. Efnasamsetning vatns snefilefni Staður nr. 13 13 Staðsetning Þorvalsdsstaðaá Þorvalsdsstaðaá Ár 2007 2008 S Sýni númer. 07 020 HK08 020 Dagsetning 2.7.2007 13.8.2008 Hitastig C 2,9 2,7 Ag µg/l <0,005 <0,05 Al µg/l 7,24 11,8 As µg/l 0,0608 0,0792 Au µg/l 0,0012 <0,001 B µg/l <10 5,43 Ba µg/l 0,047 0,0583 Br µg/l 1,18 32,4 Cd µg/l <0,002 <0,002 Co µg/l <0,005 0,0093 Cr µg/l 0,225 0,292 Cs µg/l <0,03 <0,03 Cu µg/l 0,203 0,158 Fe µg/l <4 0,0005 Ga µg/l 0,0908 0,0864 Ge µg/l <0,05 0,0193 Hg µg/l 0,0045 0,0025 I µg/l <1 <1 Li µg/l 0,54 0,509 Mn µg/l <0,03 <0,03 Mo µg/l 0,0919 0,0978 Ni µg/l <0,05 0,0717 P µg/l 41,1 39,9 Pb µg/l 0,0223 0,0157 Rb µg/l 0,879 0,886 Sb µg/l <0,01 <0,01 Se µg/l 0,0727 0,143 Sn µg/l <0,05 <0,05 Sr µg/l 4,67 4,47 Th µg/l <0,02 <0,02 Ti µg/l 0,0437 0,0406 Tl µg/l <0,005 <0,01 U µg/l <0,0005 0,0029 V µg/l 17,1 20,8 W µg/l 0,0764 0,0975 Zn µg/l 0,735 0,79 14

Heimildaskrá Bragi Árnason. 1976. Groundwater systems in Iceland traced by deuterium. Reykjavík. Societas Scientiarum Islandica, 236s. Craig, H. 1961. Isotopic variations in meteoric waters. Science, 133, 1702 1703. Hrefna Kristmannsdóttir. 2004. Sýnataka á heitu og köldu vatni til jarðefnafræðilegar mælinga.. Verklegar leiðbeiningar fyrir námskeiðið Vatnafræði og gæði vatns VAG1103. Háskólinn á Akureyri, Auðlindadeild, Skýrsla HK 04/10, 11 s. Hrefna Kristmannsdóttir og Valur Klemensson, 2007. Grunnvatnsrannsóknir á Norðausturlandi. Skilgreining á grunnástandi og tillögur um framtíðareftirlit með hugsanlegum breytingum á grunnvatnsstraumum í kjölfar vinnslu á háhitasvæðum. Landsvirkjun LV 2007/086, Reykjavík, 50s. Kristmannsdóttir H., Sveinbjörnsdóttir, Á. E. and Heinemeier, J., 2007. Evolution and origin of geothermal brines in Öxarfjörður NE Iceland. Water Rock Interaction. Bullen &Wang (eds.), Taylor and Francis Group, London, 223 227. Valur Klemensson, 2008. Effects of geothermal utilization on the groundwater systems north of Þeistareykir and Gjástykki. A master of Science thesis from the School of Forest Science and Resource Management, Technische Universität München, 73s. 15

Viðauki I: Aðferðir við sýnatöku og greiningar Framkvæmd sýnatöku Sýnum úr lindunum var safnað með því að dæla vatninu upp gegnum silíkonslöngu með Cole Parmer Masterflex sýnatökudælu, þar sem sýnin komast ekki í neina snertingu við annað en silíkonslönguna, sem liggur um hausinn á dælunni. Sýnin voru síuð með 0,2 µm síu í síuhaldara úr tefloni. Sýni úr borholunni á Eyvindarstöðum var dælt upp með sogdælu gegnum víða plastslöngu og síðan var safnað á sama hátt og úr lindunum. Við sýnatöku á sýnum til málm og snefilefnagreininga voru notaðir einnota latexhanskar, svo og við sýringu sýnanna. Sýra til sýringar var sérhreinsuð og háhrein fullmettuð HNO 3 og var skammtað með einnota pípettuoddum. (Hrefna Kristmannsdóttir, 2004). Safnað var eftirfarandi tegundum sýna: 1. Í 300 ml glerflösku ómeðhöndluðu sýni (Ru), til mælinga á ph, karbónati og rafleiðni. 2. Í 200 ml plastflösku síuðu sýni (Fu), til mælinga á anjónum. 3. Í 50 ml brúna glerflösku síuðu sýni (Fu), til vetnis og súrefnissamsætumælinga. 4. Í 1000 ml brúna glerflösku síuðu sýni (Fu), til kolefnissamsætumælinga (5 6 dropar af mettaðri kvikasilfurklóríðlausn settir í sýnið). 5. Í 200 ml sýruþvegna flösku, síuðu sýrðu sýni (Fa), sýrðu með 1 ml af háhreinni, mettaðri saltpétursýru (HNO 3 ) (sérhreinsaðri) frá rannsóknarstofunni í Luleå í Svíþjóð til mælinga á aðalmálmum, brennisteini og snefilefnum. 6. Í 250 ml glerflösku ómeðhöndluðu sýni (Ru), til mælinga á Radoni. Mælingar Rafleiðni var mæld í mörkinni með feltmæli af gerðinni YSI EC 300. Sýni til mælinga á ph, karbónati og rafleiðni með nákvæmari mæli, Cole Parmer, EC 1481 61 en í mörkinni (sýni nr. 1) eru látin standa yfir nótt á rannsóknarstofu og þá er mælt ph, basavirkni (alkalínitet)/karbónat og leiðni. ph er mælt beint í flösku hrært í með segulhræru á meðan. Heildarstyrkur karbónats er mælt með ph títrun (með 0,1 N HCl) niður í ph 3,8 og er baktítrað eftir að búið er að blása köfnunarefni í gegnum sýnið í um 15 mínútur til að losna við CO 2 úr því. Títrað svo tilbaka (með 0,1 N NaOH) upp í ca. 8,3. Basavirkni og heildarkarbónat er einnig mælt með 794 Basic Titrino títrator (Mynd 10). 16

Anjónirnar klóríð (Cl) og flúor (F) (sýni nr. 2) eru mæld á jónagreini á rannsóknarstofu í Luleå. Í þeim tilvinum þar sem styrkur flúors var lægri en 0,15 mg/l voru mælingarnar endurteknar með selektróðu við sömu rannsóknarstofu. Stöðugar samsætur, vetni, súrefni og kolefni 13 ( 13 C) (í sýni nr. 3) eru mældar á massagreini Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands og kolefni 14 ( 14 C) (í sýni nr. 4) er mælt af samstarfsaðilum þeirra í Danmörku með svokölluðum hraðli til að auðga sýnið. Helstu málmar, natríum (Na), kalíum (K), kalsíum (Ca), magnesium (Mg), járn (Fe), ál (Al), strontium (Sr) svo og efnin kísill (SiO 2 ), bór (B), og brennisteinn (S) voru mæld á ICP AES tæki í Luleå (sýni nr. 5). Snefilefnin silfur (Ag), ál (Al), arsen (As), gull (Au), bór (B), baríum (Ba), bróm (Br), kadmíum (Cd), kóbalt) Co, króm (Cr), sesíum (Cs), kopar (Cu), járn (Fe), gallíum (Ga), germaníum (Ge), kvikasilfur (Hg), joð (I), liþíum (Li), mangan (Mn), molybden (Mo), nikkel (Ni), fosfór (P), blý (Pb), rúbidíum (Rb), antímon (Sb), selen (Se), tin (Sn), strontíum (Sr), þóríum (Th), titan (Ti), þallíum (Tl), úran (U), vanadíum (V), volfram (W) og sínk (Zn) eru mæld (sýni 5) á ICP MS tæki á rannsóknarstofu í Luleå í Svíþjóð. Radon er mælt í ómeðhöndluðu sýni (sýni 6) með geislanema innan viku á Raunvísindastofnun Háskóla Íslands. Sum efni geta verið ýmist aðalefni eða snefilefni eins og t.d. kalíum, flúor og ál og eru því oft mæld með tveimur mismunandi aðferðum. Í þeim sýnum sem kalíum er í lægri styrk en 0,5 mg/l var það þannig endurmælt með atómísogsaðferð til að fá meiri næmni. Mynd 4. Starfsmenn að mælingu með ph mæli og Basic Titrino títrator á rannsóknarstofunni. 17

Tafla3. Áætluð mælióvissa fyrir mismunandi efni Mælióvissa ph/ C ±0.1 SiO 2 mg/l ±15% B mg/l ±20% Na mg/l ±13% K mg/l ±13% Ca mg/l ±12% Mg mg/l ±12% Sr mg/l ±13% Fe mg/l ±0,0005 Al mg/l ±18% CO 2 mg/l ±0.2 mg/l H 2 S mg/l ±0.003 mg/l Leiðni. S/cm v.25 C ±10S/cm v.25 C O 2 mg/l ±0.02 mg/l SO 4 mg/l ±7% Cl mg/l ±7% F mg/l ±6% As g/l Ba g/l ±20% Br g/l Cd g/l Co g/l Cr g/l ±20% Cu g/l ±20% Hg g/l ±13% Li g/l Mn g/l Mo g/l Ni g/l P g/l Pb g/l Zn g/l ±25% 18

19

Viðauki II: Lýsing sýnatökustaða 1. Vatnsból Kópaskers Staður nr. 1 Katastaðalind Hnit: N66 16,067 W 16 22,487 2. Lyngásgjá, norðan vegar Staður nr. 2 Hnit: N66 02,748 W16 35,545 20

3. Keldunes Staður nr. 3 (Hæll 5) Hnit: N 66 04,579 W16 41,142 4. Vestan Kelduness, austast á vatnsbakkanum Staður nr. 4 (Hæll 6) N 66 04,581 W16 41,053 21

5. Höfðabrekka Staður 5 Höfðabrekka vestan við syðstu vatnstotuna (Hæll 7) N 66 04,633 W16 41,279 6. Árlax vestur Staður nr. 6 (Hæll 8) Hnit: N 66 04,852 W16 42,662 22

7. Brunnárósar (Árlax austur) Staður 7 (Hæll 9) N 66 04,871 W16 42,585 8. Krossdalur Staður 8 (Hæll 8) N 66 04, 781 W16 43,753 23

9. Rifós seiðaeldisstöð Staður 9 (Hæll 3) N 66 06,148 W16 54,476 10. Lón ullarþvottalind Staður 10 (Hæll 1) N 66 05,8320 W 16 55,351 24

11. Fjöll vatnsból Staður nr. 11 N 66 04,864 W16 57,719 12. Fjöll Staður nr. 12 lind sunnan bæjar (Hæll 4) N 66 04,219 W16 57,566 25

13. Þorvaldsstaðaá Staður 13 N 66 01,408 W17 19,128 26

April 2006