Επιστημονική ημερίδα με θέμα "Σακχαρώδης Διαβήτης: Ένα σύγχρονο πρόβλημα υγείας" ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Σωτήριος Τόζιος, Νοσηλευτής Τ.Ε, MSc ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018
Επιδημιολογικά στοιχεία 1 στους 2 ασθενείς με ΣΔ υποβάλλεται σε μια τουλάχιστον χειρουργική επέμβαση στη ζωή του. Οι ασθενείς με ΣΔ έχουν 50% πιθανότητα να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση ενώ το 25% αυτών είναι αδιάγνωστοι. 1 στους 7 ασθενείς που μπαίνουν στο χειρουργείο νοσεί από ΣΔ.
15-37% του συνόλου των ασθενών που υποβάλλονται σε καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις είναι ασθενείς με ΣΔ. Οι ασθενείς με ΣΔ υποβάλλονται συχνότερα σε χειρουργικές επεμβάσεις στα μάτια.
Το stress της χειρουργικής επέμβασης Η αυξημένη έκκριση των ορμονών του stress παρατηρείται στη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και για λίγες μέρες ύστερα από αυτήν με αποτέλεσμα υπεργλυκαιμία και καταβολισμό πρωτεϊνών. Ορμόνες του stress: κατεχολαμίνη, ACTH (αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη), κορτιζόλη, αυξητική ορμόνη, γλυκαγόνη.
Προβλήματα που προκαλεί η μεταβολική απορρύθμιση στις χειρουργικές επεμβάσεις ασθενών με ΣΔ Αυξημένη νοσηρότητα Καθυστερημένη επούλωση Μειωμένη απάντηση στη λοίμωξη Αυξημένο καταβολισμό πρωτεϊνών Ηλεκτρολυτικές διαταραχές
Προϋποθέσεις για την χειρουργική επέμβαση Καλά ρυθμισμένη γλυκόζη αίματος Προεγχειρητική φροντίδα και παρακολούθηση Θερμιδική κάλυψη και ηλεκτρολύτες Πρόληψη κατακλίσεων Πρόληψη και αντιμετώπιση λοιμώξεων
Προεγχειρητική προετοιμασία σε ασθενείς με ΣΔ Εισαγωγή 3 ή και περισσότερες μέρες πριν την επέμβαση. Διακοπή ή ελάττωση του καπνίσματος τουλάχιστον έξι βδομάδες πριν τη χειρουργική επέμβαση έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Νηστικός πριν την αναισθησία (τουλάχιστον έξι ώρες χωρίς τροφή και δύο ώρες χωρίς νερό) για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών από το αναπνευστικό και πεπτικό σύστημα.
Εκτίμηση της γενικής κατάστασης του ασθενούς Ψυχολογική υποστήριξη Λήψη αναλυτικού ιστορικού Αφαίρεση κοσμημάτων/τεχνητών οδοντοστοιχιών Αφαίρεση χρώματος από τα νύχια Ρύθμιση ηλεκτρολυτών
Ικανοποιητική ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος και της HbA1C πριν την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο (< 150-180 mg/dl). Μέτρηση γλυκόζης αίματος το προηγούμενο βράδυ. Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και των σφύξεων.
Ενήμερος ο/η αναισθησιολόγος για τη νεφρική λειτουργία του/της ασθενούς (μέτρηση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης e-gfr). Οι ασθενείς με ΣΔ πρέπει να χειρουργούνται πρώτοι έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί η περίοδος νηστείας και να υπάρχει αρκετός χρόνος μετά τη χειρουργική επέμβαση να ελεγχθεί επαρκώς η νόσος τους.
Αναβολή της χειρουργικής επέμβασης σε περίπτωση σοβαρής υποπρωτεϊναιμίας και σοβαρής κέτωσης. Ακτινογραφία θώρακα Κλινική εξέταση και ΗΚΓ Έλεγχος αεραγωγού (δύσκολη διασωλήνωση) Φαρμακευτική αγωγή
Εκτίμηση εγκεφαλικής λειτουργίας - επίπεδο συνείδησης. Διακοπή αντιδιαβητικών δισκίων 2-3 ημέρες πριν την επέμβαση. Η μετφορμίνη πρέπει να διακόπτεται το βράδυ πριν την επέμβαση ή να μην χορηγείται την ημέρα της επέμβασης. Σε περίπτωση υπεργλυκαιμίας χορήγηση ταχείας δράσεως ινσουλίνη. Το πρωί της επέμβασης δεν χορηγείται κανένα αντιδιαβητικό δισκίο.
Μετεγχειρητικά η μετφορμίνη επαναχορηγείται 2 ημέρες μετά την επέμβαση και εφόσον ο ασθενής δεν παρουσιάζει μετεγχειρητικές επιπλοκές ή νεφρική ανεπάρκεια.
Περιεγχειρητική παρακολούθηση Χορήγηση ινσουλίνης ενδοφλεβίως 15-20u/L σε D/W 5% μαζί με κάλιο και υπέρτονο διάλυμα χλωριούχου νατρίου (στους μη ινσουλινοθεραπευόμενους 2-3 u/h και στόχος < 200 mg/dl). Μέτρηση γλυκόζης κάθε μισή ή μια ώρα Στόχος 100-180 mg/dl Εάν γλυκόζη αίματος <50 mg/dl διακοπή της ινσουλίνης και χορήγηση διαλύματος D/W 35%.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση Χορήγηση γλυκόζης-ινσουλίνης, χλωριούχου καλίου και χλωριούχου νατρίου μέχρι την επανασίτιση. Χορήγηση υποδόριας ινσουλίνης με την σίτιση. Έλεγχος της τιμής της γλυκόζης του αίματος 3 ή περισσότερες φορές το 24ωρο. Έλεγχος ηλεκτρολυτών κάθε 6-12 ώρες.
Τα αντιδιαβητικά δισκία επαναχορηγούνται μόνο όταν ο ασθενής μπορεί να σιτισθεί από το στόμα και δεν εμφανίζει μετεγχειρητικές επιπλοκές.
Διάρκεια νοσηλείας Οι ασθενείς με ΣΔ έχουν μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας στη Μ.Ε.Θ μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by pass) σε σχέση με τους μη διαβητικούς. Οι ινσουλινοθεραπευόμενοι ασθενείς με ΣΔ έχουν μεγαλύτερο συνολικό διάστημα νοσηλείας σε σχέση με τους μη ινσουλινοθεραπευόμενους και τους ασθενείς χωρίς ΣΔ.
Αντιθέτως, οι μη ινσουλινοθεραπευόμενοι ασθενείς με ΣΔ δεν έχουν διαφορά στη διάρκεια και το κόστος νοσηλείας σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς ΣΔ. Έχουν ανάγκη για χρήση περισσότερων υπηρεσιών (ιατρικών και νοσηλευτικών) του νοσοκομείου.
Γλυκαιμικοί στόχοι Χειρουργική επέμβαση 100-126 mg/dl < 200 mg/dl Μ.Ε.Θ 140-180 mg/dl Στεφανιαία Μονάδα 90-140 mg/dl
Ευχαριστώ πολύ