ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟΤ ΑΡΥΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

Transcript

1 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟΤ ΑΡΥΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ 1.Τν λα παξακέλνπλ ζπλερώο ζηνλ ίδην ηόπν, είπα εγώ, θαη λα κε ζέινπλ λα θαηέβνπλ πάιη, θνληά ζ εθείλνπο ηνπο δεζκώηεο νύηε λα κεηέρνπλ καδί κ εθείλνπο θαη ζηνπο θόπνπο θαη ζηηο ηηκέο, είηε ζηηο ηαπεηλόηεξεο είηε ζηηο ζπνπδαηόηεξεο. - Έπεηηα, είπε, ζα αδηθήζνπκε απηνύο θαη ζα ηνπο θάλνπκε λα δνπλ ρεηξόηεξα, αλ θαη είλαη δπλαηό ζ απηνύο λα δνπλ θαιύηεξα; - Ξέραζεο πάιη, είπα εγώ, θίιε κνπ, όηη ν λόκνο δελ ελδηαθέξεηαη γη απηό, πώο δειαδή κηα θνηλσληθή νκάδα ζηελ πόιε ζα επηπρήζεη ππεξβνιηθά, αιιά ζθέθηεηαη πώο ζα δεκηνπξγήζεη απηό ζε νιόθιεξε ηελ πόιε, θέξλνληαο ζε αξκνλία ηνπο πνιίηεο θαη κε ηελ πεηζώ θαη κε ηνλ εμαλαγθαζκό, θαηνξζώλνληαο λα αληαιιάζζνπλ κεηαμύ ηνπο ηελ σθέιεηα, ηελ νπνία ν θαζέλαο κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζην θνηλό θαη ν ίδηνο δεκηνπξγώληαο ηέηνηνπο άλδξεο ζηελ πόιε, όρη γηα λα ηνπο ειεπζεξώλεη λα ζηξέθνληαη όπνπ ν θαζέλαο ζέιεη, αιιά γηα λα ηνπο ρξεζηκνπνηεί πιήξσο ν ίδηνο γηα ην δεζκό πνπ ελώλεη ηελ πόιε. 2.Ο Πιάησλαο δε δίλεη κηα ζαθή εξκελεία γηα ηνλ όξν αγαζό πνπ είλαη από ηνπο βαζηθόηεξνπο ζην θηινζνθηθό ηνπ ζύζηεκα παξά αξθείηαη ζε νξηζκέλνπο ππαηληγκνύο. Αγαζόλ είλαη α) ην εἶλαη θαη ό,ηη δηαηεξεί ην εἶλαη β) ε ηάμε, ν θόζκνο θαη ε ελόηεηα πνπ δηαπεξλά θαη ζπλέρεη ηελ πνιιαπιόηεηα γ) ό,ηη παξέρεη ηελ αιήζεηα θαη ηελ επηζηήκε. Γπηπιένλ, είλαη ν θπξίαξρνο ηνπ λνεηνύ θόζκνπ, ν δεκηνπξγόο ηνπ θσηόο πνπ ππάξρεη ζηνλ νξαηό θόζκν θαη ε πξνϋπόζεζε γηα ηελ νξζή πνιηηηθή ζπκπεξηθνξά. Η έθθξαζε αὐηὸ ηὸ ἀγαζὸλ θαίλεηαη λα δειώλεη ηελ ύςηζηε αξρή θαη ηελ πεγή ηνπ όληνο θαη ηεο γλώζεο. Βι. Πνιηηεία 508e: «Τνῦην ηνίλπλ ηὸ ηὴλ ἀιήζεηαλ παξέρνλ ηνῖο γηγλσζθνκέλνηο θαὶ ηῷ γηγλώζθνληη ηὴλ δύλακηλ ἀπνδηδὸλ ηὴλ ηνῦ ἀγαζνῦ ἰδέαλ θάζη εἶλαη» (κηθξ.: «Λεο όηη ε ηδέα ηνπ αγαζνύ είλαη απηή πνπ παξέρεη ηελ αιήζεηα ζε όπνηνλ

2 γίλεηαη γλσζηό, θαη ζ απηόλ πνπ ην γλσξίδεη απνδίδεη ηε δύλακε». Πάλησο ήδε ζηελ αξραηόηεηα ην Πλάτωνος ἀγαθὸν ήηαλ παξνηκηαθή έθθξαζε γηα θάηη ην αζαθέο θαη ζθνηεηλό. Πξβι. Ἄκθηο (ζηνλ Δηνγ. Λαέξηην ΙΙΙ27): «ἧηηνλ νἶδα ηνῦη ἐγώ, ὦ δέζπνη, ἢ ηὸ Πιάησλνο ἀγαζόλ». (Μηιά πξνθαλώο θάπνηνο δνύινο θαη ιέεη ζηνλ θύξηό ηνπ: απηό ην πξάγκα ην γλσξίδσ ιηγόηεξν από ό,ηη γλσξίδσ ην Αγαζόλ ηνπ Πιάησλα, δειαδή ην ζθνηεηλό απηό θηινζόθεκα). Ό,ηη είλαη ν ήιηνο γηα ηνλ νξαηό θόζκν είλαη ην αγαζόλ γηα ην λνεηό θόζκν. Όπσο ν ήιηνο είλαη ε πεγή ηνπ θσηόο θαη πξνϋπόζεζε ηεο όξαζεο, έηζη θαη ην αγαζόλ είλαη ε πεγή ηεο αιήζεηαο θαη ηεο λόεζεο. Όπσο ην θσο θαη ε όξαζε ζπγγελεύνπλ κε ηνλ ήιην, έηζη θαη ε αιήζεηα θαη ε γλώζε ζπγγελεύνπλ κε ην αγαζόλ. Γπηπιένλ, ην αγαζόλ είλαη ε απαξαίηεηε πξνϋπόζεζε γηα ην ζεκαληηθόηεξν έξγν, ηε δηαθπβέξλεζε ηεο πνιηηείαο, «ηὸ ἐπηηξνπεῦζαη», επεηδή θσηίδεη ηελ πνιηηηθή δξάζε θαη εκπλέεη ηνλ «ἕλα ζθνπόλ», δειαδή ηελ αλσηεξόηεηα ηνπ ζπιινγηθνύ ζπκθέξνληνο έλαληη ηνπ αηνκηθνύ από ηελ πιεπξά ηνπ πνιηηηθνύ. Τν αγαζόλ ζπλεπάγεηαη όιεο ηηο αξεηέο, ηε δηθαηνζύλε, ηελ αλδξεία, ηε ζνθία, ηε ζσθξνζύλε. Μ απηόλ ηνλ ηξόπν ν πνιηηηθόο ζα έρεη ην αλάινγν ήζνο, ώζηε λα αγλνήζεη ηνπο θηλδύλνπο θαη ηηο ζπζίεο πνπ απαηηεί ε δίθαηε θαη ζσζηή πνιηηηθή ζπκπεξηθνξά («κεηέρεηλ ηῶλ παξ ἐθείλνηο πόλσλ»). Όπσο δηαπηζηώλεηαη από ην θείκελν, ην κέγηζηνλ κάζεκα, ην αλώηαην επίπεδν γλώζεο, γηα ηνλ Πιάησλα είλαη ε ζέαζε ηνπ αγαζνύ. Γηα λα ραξαθηεξίζεη ην αγαζόλ θαη ηελ πνξεία πξνο απηό γηα ηελ πξνζέγγηζή ηνπ, ρξεζηκνπνηεί ηηο αθόινπζεο ιέμεηο: ἀθικέζθαι, μέγιζηον μάθημα, ἰδεῖν, ἀναβῆναι, ἀνάβαζιν, ἀναβάνηες, ἴδωζι. Οη ιέμεηο απηέο δείρλνπλ όηη ην αγαζόλ είλαη ε κεγαιύηεξε παηδεπηηθή αμία θαη ε αλώηαηε βαζκίδα ηεο γλώζεο (μέγιζηον μάθημα). Γπηπιένλ, κπνξεί ν εμαηξεηηθά πξνηθηζκέλνο από ηε θύζε άλζξσπνο («ηάο ηε βειηίζηαο θύζεηο») λα ην

3 πξνζεγγίζεη κε ηε λόεζε δηακέζνπ ηεο δηαιεθηηθήο (ἀθικέζθαι, ἰδεῖν, ἴδωζι). Τέινο, είλαη δύζθνιε θαη θνπηαζηηθή ε θαηάθηεζή ηνπ (ἀναβῆναι, ἀνάβαζιν, ἀναβάνηες). Πξόθεηηαη γηα έλα δύζθνιν δξόκν πλεπκαηηθήο άζθεζεο, πξννδεπηηθήο αθύπληζεο θαη ζπλεηδεζηαθήο βειηίσζεο. Γπνκέλσο, κόλν νη εμαηξεηηθήο θύζεο άλζξσπνη κπνξνύλ λα γλσξίζνπλ ην αγαζό. Σύκθσλα κε ηνλ Πιάησλα ν άλζξσπνο έρεη έκθπηα είηε θάπνηα ειαηηώκαηα είηε θάπνηα πξνηεξήκαηα, πνπ πξνϋπάξρνπλ, σζηόζν κπνξνύλ λα θαιιηεξγεζνύλ θαη λα βειηησζνύλ κε ηελ ηέρλε. Απηή ε θύζηο δηαδξακαηίδεη νπζηαζηηθό ξόιν γηα ηελ πνξεία ηνπ αλζξώπνπ. Τν «ηὰο βειηίζηαο θύζεηο» ηνπ θεηκέλνπ αλαθέξεηαη ζε εμαηξεηηθέο θπζηνγλσκίεο, ζε ραξηζκαηηθνύο αλζξώπνπο, πνπ γηα ηνλ Πιάησλα κπνξνύλ λα γλσξίζνπλ ην αγαζό. 3 α )Σηελ άπνςε πνπ δηαηππώζεθε όηη νη εμαηξεηηθέο θύζεηο νθείινπλ λα αζρνινύληαη κε ηα πξαθηηθά πξνβιήκαηα ηνπ πνιηηηθνύ βίνπ, ν Γιαύθσλαο ππνβάιιεη κε κνξθή εξώηεζεο ηελ έλζηαζε όηη απηό ζα απνηειεί αδηθία ζε βάξνο ηνπο, αθνύ ζα εγθαηαιείςνπλ κε ηε βία ηελ επδαηκνλία πνπ βηώλνπλ ζηνλ θόζκν ηεο γλώζεο θαη ζα ππνβαζκηζηεί ε δσή ηνπο. Ο ζπιινγηζκόο ηνπ Γιαύθσλα θαίλεηαη εύζηνρνο, αιιά πξνθύπηεη από ην γεγνλόο όηη ζύκθσλα κε ην δηθό ηνπ ζύζηεκα αμηώλ, ε έλλνηα ηνπ δηθαίνπ δελ εμεηάδεηαη κέζα ζην πιαίζην επξύηεξσλ επηδηώμεσλ θαη ζθνπώλ επηπιένλ, αληηκεησπίδεη ηνπο αλζξώπνπο σο άηνκα θαη όρη σο πνιίηεο, κε απνηέιεζκα λα κε ζεσξεί ηελ πνιηηηθή θνηλόηεηα σο αμηνινγηθά αλώηεξε από ην άηνκν (αηνκνθεληξηθή άπνςε). Ο Σσθξάηεο, όκσο πξνζπαζεί λα απνδείμεη όηη ν εμαλαγθαζκόο ησλ θηινζόθσλ είλαη δίθαηνο, αθνύ ζα ζπκβάιιεη ζηελ επδαηκνλία όισλ γεληθά ησλ θνηλσληθώλ νκάδσλ. Η ίδξπζε ηεο πόιεο δελ απνζθνπεί ζηελ ππέξκεηξε επδαηκνλία κηαο θνηλσληθήο νκάδαο αιιά ζηελ πξνθνπή ηνπ ζπλόινπ ησλ πνιηηώλ. Ο ζπιινγηζκόο είλαη ν εμήο:

4 -Ό,ηη ππεξεηεί ηελ επδαηκνλία ηνπ θνηλσληθνύ ζπλόινπ είλαη δίθαην. -Ο εμαλαγθαζκόο ησλ θηινζόθσλ ππεξεηεί ηελ επδαηκνλία ηνπ ζπλόινπ. Σπκπέξαζκα: Γπνκέλσο, ν εμαλαγθαζκόο ησλ θηινζόθσλ είλαη δίθαηνο. Σπλερίδνληαο ν Σσθξάηεο ππνζηεξίδεη όηη ν λόκνο ελδηαθέξεηαη (πξνζσπνπνίεζε ηνπ λόκνπ) γηα ηελ επδαηκνλία ηνπ ζπλόινπ, αθνύ ζπγθξνηεί ηνπο πνιίηεο ζε αξκνληθό ζύλνιν κε ηελ πεηζώ θαη ηνλ εμαλαγθαζκό, ηνπο θάλεη λα ζπλεηζθέξνπλ όινη ζην θνηλό θαιό θαη δεκηνπξγεί ν ίδηνο πνιίηεο κε ζθνπό λα ηνπο ρξεζηκνπνηεί γηα ηε ζπλνρή ηεο πόιεο. Γπνκέλσο, νη θηιόζνθνη πξέπεη λα ζπζηάζνπλ ηελ επδαηκνλία ηνπο γηα ην θαιό ηνπ ζπλόινπ. Γδώ δηαπηζηώλνπκε ην ζέκα ηεο επδαηκνλίαο ηνπ αλζξώπνπ, ην νπνίν βηώλεηαη ζε ζρέζε κε ηελ επδαηκνλία ηνπ ζπλόινπ. Πξόθεηηαη γηα ζέζε πνπ έρεη ππνζηεξηρηεί από πνιινύο ζπγγξαθείο θαη εθθξάδεη ηνλ ηδενινγηθό θόζκν ησλ Γιιήλσλ. Σπλνςίδεηαη ζηελ εμήο αξρή: επηπρηζκέλνο κπνξεί λα είλαη κόλν ν πνιίηεο πνπ δεη ζε κηα επηπρηζκέλε πνιηηεία, γηαηί ε αηνκηθή επδαηκνλία είλαη απόξξνηα ηεο ζπιινγηθήο επδαηκνλίαο. Γπνκέλσο, δελ είλαη θαηαλαγθαζκόο λα ζπζηάδεη ν άλζξσπνο θάηη από ην αηνκηθό ηνπ ζπκθέξνλ γηα ηελ σθέιεηα ηνπ ζπλόινπ, αθνύ αξγόηεξα ζα ην εηζπξάμεη κε ην πξνλόκην λα δεη ζε κηα επηπρηζκέλε πνιηηεία (θνηλσληνθεληξηθή άπνςε). Γπηπιένλ, νη θηιόζνθνη έρνπλ «δεκηνπξγεζεί» από ηελ πνιηηεία («παξ ἡκῖλ γηγλνκέλνπο θηινζόθνπο»). Οη θηιόζνθνη έθηαζαλ ζηε γλώζε, ζηε ζέαζε ηνπ θσηόο ράξε ζηελ παηδεία θαη ηελ πνιπεηή αλαηξνθή πνπ ηνπο επέβαιε ε πνιηηεία. Βέβαηα, ήηαλ πξνηθηζκέλνη άλζξσπνη, αιιά ε πνιηηεία ηνπο αμηνπνίεζε θαη ηνπο θαιιηέξγεζε. Γπνκέλσο, έρεη δηθαίσκα λα απαηηήζεη λα πάξεη απ

5 απηνύο όζα κπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ, εθόζνλ απηή ηνπο εθνδίαζε κε ηα όπια απηά. Η άπνςε απηή, όκσο, πξνζβάιιεη ην ραξαθηήξα ηεο παηδείαο, αθνύ ηελ παξνπζηάδεη σο κηα δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο επηδηώθεηαη λα ηελ εθκεηαιιεπηεί απηόο πνπ ηελ πξνζθέξεη. Σηόρνο ηεο παηδείαο, όκσο, είλαη λα δηαπιάζεη ειεύζεξεο θαη αλεμάξηεηεο πξνζσπηθόηεηεο, πνπ ζα πνξεπηνύλ ζηνπο δξόκνπο ησλ δηθώλ ηνπο επηινγώλ. Γπηπιένλ, ε ζέζε ηνπ Πιάησλα δηαηππώλεηαη ππό ην πξίζκα ηνπ δενληνινγηθνύ ζηνηρείνπ ηεο βίαο ηνπ λόκνπ, πνπ εμαλαγθάδεη κηα νκάδα λα ζπζηάζεη ηελ επδαηκνλία ηεο γηα ην γεληθό θαιό. Η αλαγθαζηηθή επηβνιή θαλόλσλ, απαγνξεύζεσλ θαη θπξώζεσλ βξίζθεηαη κέζα ζηε θύζε ησλ λόκσλ, όκσο ε ηόζν πξνρσξεκέλε παξέκβαζε ζηηο ειεύζεξεο επηινγέο ησλ πνιηηώλ θαη θπξίσο ε ζηέξεζε ηεο επδαηκνλίαο κηαο νκάδαο απνηειεί αξλεηηθό ζηνηρείν, πνπ αληηβαίλεη ζηηο δεκνθξαηηθέο αξρέο. Έηζη, θαίλεηαη έλα θξάηνο πνπ δελ αθήλεη πεξηζώξηα γηα αηνκηθή ειεπζεξία θαη δξάζε, πνπ ειέγρεη θαη θαηεπζύλεη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ πνιίηε θαη ηηο θαζππνηάζζεη ζηελ θξαηηθή εμνπζία. Σύκθσλα κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα πξόθεηηαη γηα έλα θαζεζηώο παξεκβαηηθό θαη απηαξρηθό. Σηε ζύγρξνλε επνρή δελ επηηξέπεηαη ν λόκνο λα επηβάιιεη ζηνπο πλεπκαηηθνύο αλζξώπνπο ηελ θνηλσληθή πξνζθνξά θαη ηελ αγάπε πξνο ην ζύλνιν. Πξάγκαηη, νη κειεηεηέο ηνπ πιαησληθνύ έξγνπ κνηξάζηεθαλ ζε δύν ζηξαηόπεδα θαη νη κηζνί απέξξηςαλ ηελ πιαησληθή πνιηηεηαθή πξόηαζε σο νινθιεξσηηθή θαη απνιπηαξρηθή, θαη νη ππόινηπνη βξήθαλ όηη ν πνιίηεο ζα αηζζαλόηαλ ειεύζεξνο, αθνύ ζα είρε θαηαθηήζεη από πξηλ ηελ απηνγλσζία θαη ζα δηέζεηε ςπρηθή αξκνλία θαη ηζνξξνπία, ηελ ύςηζηε κνξθή ειεπζεξίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη αληηπιαησληζηέο δηαθσλνύλ θαη εληνπίδνπλ δύν ηξσηά ζεκεία ζην πνιίηεπκα ηνπ Πιάησλα: όηη όινη νθείινπλ λα εξγάδνληαη γηα ην θαιό ηεο πόιεο ζέηνληαο ζε δεύηεξε

6 κνίξα ην δηθό ηνπο, θαη όηη ν πνιίηεο δε ζα κπνξνύζε λα αηζζάλεηαη επηπρηζκέλνο, αθνύ νη βαζηθέο απνθάζεηο ζα ιακβάλνληαλ εξήκελ ηνπ από ηελ αλώηεξε ηάμε ησλ θηινζόθσλ βαζηιέσλ θαη ν ίδηνο ζα ηεινύζε ππό θαζεζηώο ρεηξαγώγεζεο. Οη πιαησληζηέο από ηελ άιιε ππνζηεξίδνπλ όηη ν κέζνο πνιίηεο ζηελ πιαησληθή πνιηηεία είλαη επηπρηζκέλνο. Τν κέινο θάζε θνηλσληθήο ηάμεο ζα δηαζέηεη ζπλείδεζε ησλ θαζεθόλησλ ηνπ θαη ησλ ππνρξεώζεώλ ηνπ, απηνγλσζία θαη ζα ελεξγεί κε ην ινγηζηηθόλ κέξνο ηεο ςπρήο ηνπ. Έλα ηέηνην άηνκν έρεη θαζαξζεί από θαηώηεξα έλζηηθηα θαη κηθξόςπρνπο αληαγσληζκνύο. Με πξαγκαηηθή απηαπάξλεζε θαη από εζσηεξηθό ζεβαζκό ζα πξνζθέξεη ζην θνηλσληθό ζύλνιν θάζε θνξά πνπ ζα ηνπ δεηεζεί. Ο εμεπγεληζκόο ζηνλ νπνίν έρεη ππνβιεζεί ε ςπρή ηνπ ηνλ έρεη βνεζήζεη λα θαηαλνήζεη όηη επηπρία είλαη πξώηα λα βνεζά θαη λα θάλεη επηπρηζκέλν ηνλ ζπλάλζξσπό ηνπ. 3β)Οη ιέμεηο ηνπ θεηκέλνπ πνπ θαλεξώλνπλ ηελ πξνζσπνπνίεζε ηνπ λόκνπ είλαη νη εμήο: λόκῳ νὐ ηνῦην κέιεη, κεραλᾶηαη, ζπλαξκόηησλ, πνηῶλ, αὐηὸο ἐκπνηῶλ, νὐρ ἵλα ἀθηῆ, ἀιι ἵλα θαηαρξηαη αὐηόο. Ο λόκνο, ζύκθσλα κε ην θείκελν, απνβιέπεη ζην θνηλό θαιό θαη όρη ζηελ επεκεξία κηαο θνηλσληθήο νκάδαο. Γηα ηελ επίηεπμε απηνύ ηνπ ζηόρνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ πεηζώ θαη ηε βία («ὅηη λόκῳ... θαὶ ἀλάγθῃ»). Μ απηόλ ηνλ ηξόπν, εθηόο ηνπ όηη πξνζπαζεί λα πείζεη όηη απηό πνπ επηβάιιεη είλαη ζσζηό, κπνξεί λα εμαλαγθάζεη ηνπο θηινζόθνπο λα εγθαηαιείςνπλ ηελ επδαηκνλία ηνπο θαη γεληθόηεξα λα κελ επηηξέςεη ζηνπο πνιίηεο λα εθδειώλνπλ ειεύζεξα ηε βνύιεζή ηνπο ζην βσκό ηνπ θνηλνύ θαινύ. Ο λόκνο κάιηζηα θαζνξίδεη θαη ηηο ζρέζεηο αλάκεζα ζηνπο πνιίηεο, νη νπνίνη νθείινπλ λα ζπλεηζθέξνπλ ζην θνηλό θαιό, αιιά θαη λα κεηαδίδνπλ απηή ηελ σθέιεηα ν έλαο ζηνλ άιιν, δειαδή θαη νη ζρέζεηο νθείινπλ λα απνβιέπνπλ ζην θνηλό θαιό («πνηῶλ κεηαδηδόλαη... ὦζηλ

7 ὠθειεῖλ»). Γπηδηώθεη ηελ αξκνληθή ζπκβίσζε όισλ ησλ πνιηηώλ, δηαζθαιίδεη ηελ θνηλσληθή αιιειεγγύε θαη δηακνξθώλεη θνηλσληθό ήζνο. Πεξηνξίδεη ηελ αζπδνζία («νὐρ ἵλα... βνύιεηαη») θαη επηδηώθεη λα ρξεζηκνπνηεί ηνπο πνιίηεο κε ηέηνην ηξόπν, ώζηε ηειηθά λα επηηπγράλεηαη ε ελόηεηα ζηελ πόιε («ἀιι ἵλα... ηο πόιεσο»). 4.Τξηκεξήο είλαη ε δηαίξεζε ησλ ηάμεσλ (κε ηνλ όξν ηάμε δειώλεηαη ε «ιεηηνπξγία» κηαο νκάδαο κέζα ζηελ θνηλσλία) ζηελ πιαησληθή πνιηηεία: δεκηνπξγνί, θύιαθεο επίθνπξνη, θύιαθεο άξρνληεο (βαζηιείο). Καη νπζίαλ πξόθεηηαη γηα δύν ηάμεηο, επεηδή ε αλώηεξε πξνέξρεηαη θαηόπηλ απζηεξήο επηινγήο από ηε κεζαία. Η θαηώηεξε ηάμε (δεκηνπξγνί), πνπ είλαη θαη ε πνιππιεζέζηεξε, ζπγθξνηείηαη από ηνπο γεσξγνύο, ηνπο ηερλίηεο, ηνπο εκπόξνπο θαη γεληθά ηνπο ρεηξώλαθηεο. Γίλαη βέβαηα απνθιεηζκέλε από ηελ εμνπζία, εξγάδεηαη όκσο πξνζηαηεπκέλε θαη κπνξεί λα πινπηίδεη σο έλα ζεκείν θπζηθά. Οη κεγάιεο νηθνλνκηθέο δηαθνξέο δελ είλαη επηηξεπηέο. Η ηάμε απηή είλαη ππνρξεσκέλε λα ζπληεξεί, αιιά όρη πινπζηνπάξνρα, ηηο δύν άιιεο εγεκνληθέο ηάμεηο. Παηδηά σζηόζν πνπ έρνπλ γελλεζεί ζηελ ηάμε ησλ δεκηνπξγώλ, αιιά έρνπλ λα επηδείμνπλ εμαηξεηηθά πξνζόληα, κεηαπεδνύλ ζηελ αλώηεξε ηάμε θαη αληηζηξόθσο. Υπάξρεη ινηπόλ πξόβιεςε γηα ηελ θνηλσληθή θηλεηηθόηεηα. Οη θύιαθεο επίθνπξνη επσκίδνληαη ζηξαηησηηθά θαη δηνηθεηηθά θαζήθνληα θαη γεληθά είλαη αθνζησκέλνη ζηελ ππεξεζία ηνπ θξάηνπο. Οη θύιαθεο παληειείο αλαιακβάλνπλ, κεηά ηα 50 ηνπο ρξόληα, ηε δηαθπβέξλεζε θαη κεξηκλνύλ γηα ηελ επδαηκνλία νιόθιεξεο ηεο πνιηηείαο. Πξόθεηηαη ζπλεπώο γηα κηα αξηζηνθξαηία ηνπ πλεύκαηνο, πνπ εμνπζηάδεη θαη ζπλάκα ππεξεηεί ην πιήζνο.

8 5 α )ἀθικέζθαι: άθημε, ηθέηεο μεηαδιδόναι: δώξν, παξάδνζε ζκέψαι: ζθέςε, ζθνπόο β) ζύνεζη: ἀθηῆ βωμός: ἀλαβλαη, ἀλάβαζηλ, ἀλαβάληεο, θαηαβαίλεηλ επίρρημα: ἐξνῦκελ κάηοπηρο: ἰδεῖλ, ἴδσζη Επιμέλεια: Μαρία Γκσρηή ΑΠΑΝΤΗΣΓΙΣ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΓΙΜΓΝΟ Γ1. ΜΕΣΑΦΡΑΗ ΚΕΙΜΕΝΟΤ Απηά άξεζαλ ζηνπο παξόληεο, θαη όινη (ηα) επηδνθίκαζαλ, θαη ν Καιιίαο είπε όηη δελ ζα κε αθήζεη λα θύγσ θαη είραλ αλάγθε λα εθιέμνπλ έλα ζπληνληζηή (ηεο ζπδήηεζεο). Γίπα ινηπόλ εγώ όηη είλαη ληξνπή λα εθιέμνπκε έλαλ θξηηή ησλ ιόγσλ. Γηαηί αλ ζα είλαη θαηώηεξόο καο απηόο πνπ εθιεγεί, δελ ζα ήηαλ ζσζηό ν θαηώηεξνο λα ζπληνλίδεη ηνπο θαιύηεξνύο ηνπ, θη αλ ζα είλαη ηζάμηόο καο, νύηε έηζη ζα ήηαλ ζσζηό. Δηόηη ν ηζάμηόο καο ζα πξάμεη θαη όκνηα κε εκάο, επνκέλσο ζα εθιεγεί ρσξίο ιόγν. Όκσο ζα εθιέμεηε βέβαηα θάπνηνλ θαιύηεξό καο. Αδύλαηνλ βέβαηα, όπσο εγώ λνκίδσ, είλαη λα εθιέμεηε θάπνηνλ πην ζνθό από απηόλ

9 εδώ ηνλ Πξσηαγόξα. Αλ εθιέμεηε θάπνηνλ θαζόινπ αλώηεξό ηνπ, ηζρπξηζηείηε δε (όηη είλαη), θη απηό είλαη αηζρξό γη απηόλ εδώ, λα εθιέγεηε δειαδή έλαλ ζπληνληζηή ζα λα είλαη (ν Πξσηαγόξαο) έλαο αζήκαληνο άλζξσπνο. Γ2. α. ηνῖο παξνῦζη: ηῷ παρόνηι β. ηὸλ ρείξσ: ηὸν κακόν γ. ὀξζῶο: ὀρθόηαηα δ. πεξηηηνῦ: περιηηοῖς ε. ηῷδε: ηάζδε ζη. ἐπῄλεζαλ: ἐπαινείζθω δ. ἑιέζζαη: ᾑρῆζθαι ε. ἀθήζεηλ: ἀθιέναι ζ. ἐδένλην: δεῖηαι Γ3α. Πρωταγόρας ἔυη πάντας ἐπαινέσαι Τν ξήκα ηεο θύξηαο πξόηαζεο θξίζεσο ηξέπεηαη ζην πιάγην ιόγν ζε εηδηθό απαξέκθαην επεηδή εμαξηάηαη από ην ξήκα «θεκί». Τν ππνθείκελν («πάληεο») ηνπ απαξεκθάηνπ ιόγσ εηεξνπξνζσπίαο ηξέπεηαη ζε αηηηαηηθή.

10 Γ3β. «ὅηη αἰζρξόλ ηῶλ ιόγσλ»: δεπηεξεύνπζα νλνκαηηθή εηδηθή πξόηαζε, εηζάγεηαη κε ηνλ εηδηθό ζύλδεζκν «ὅηη» γηαηί εθθξάδεη αληηθεηκεληθή άπνςε, εθθέξεηαη κε επθηηθή ηνπ πιαγίνπ ιόγνπ γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα ηζηνξηθνύ ρξόλνπ («εἶπνλ») θαη ιεηηνπξγεί ζπληαθηηθά σο αληηθείκελν ηνπ ξήκαηνο απηνύ. «ὥζηε ᾑξήζεηαη»: δεπηεξεύνπζα επηξξεκαηηθή ζπκπεξαζκαηηθή πξόηαζε, εηζάγεηαη κε ην ζπκπεξαζκαηηθό ζύλδεζκν «ὥζηε», εθθέξεηαη κε νξηζηηθή γηαηί δειώλεη ην πξαγκαηηθό θαη ιεηηνπξγεί ζπληαθηηθά σο επηξξεκαηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ απνηειέζκαηνο ζην ξήκα «πνηήζεη». Επιμέλεια: Γιώργος Κονδύλης