ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ"

Νέφθυς Βαμβακάς
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Τσελεκούνης Μάρκος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης Γραφείο 516 Ώρες Γραφείου: Τετάρτη 12:00-14:00

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΘΕΩΡΙΑ ΚΟΣΤΟΥΣ Περιεχόμενα Έννοια και κατηγορίες κόστους Βραχυχρόνιο κόστος Καμπύλες βραχυχρόνιου κόστους Σχέση κόστους και παραγόμενου προϊόντος Μακροχρόνιο κόστος Καμπύλες μακροχρόνιου κόστους Οικονομίες κλίμακας Ελάχιστο αποδοτικό επίπεδο παραγωγής Σχέση μεταξύ βραχυχρόνιου και μακροχρόνιου κόστους 14/11/2018 2

3 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ Οικονομικό κόστος Το χρηματικό κόστος που απαιτείται για την απόκτηση των εισροών που είναι απαραίτητες για την παραγωγή του προϊόντος Κόστος ευκαιρίας Το όφελος που χάνεται από τη μη χρησιμοποίηση ενός πόρου στην καλύτερη δυνατή εναλλακτική χρήση (π.χ. αξία προϊόντος Υ που θα μπορούσε να παραχθεί αν χρησιμοποιούνταν οι εισροές του προϊόντος Χ) Το κόστος ευκαιρίας πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη λήψη οικονομικών αποφάσεων 14/11/2018 3

4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ Μη λειτουργικό και μη ανακτήσιμο κόστος Κόστος που έχει διενεργηθεί στο παρελθόν και δεν έχει εναλλακτική χρήση Επομένως, το μη ανακτήσιμο κόστος αναφέρεται σε ένα περιουσιακό στοιχείο χωρίς κόστος ευκαιρίας (π.χ. κατασκευή γραμμών τραμ vs contestable markets) Υπό αυτήν την έννοια, το μη ανακτήσιμο κόστος δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις οικονομικές αποφάσεις Επηρεάζει όμως αποφάσεις εισόδου σε μία αγορά 14/11/2018 4

5 ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ Βραχυχρόνιο κόστος Κόστος το οποίο προκύπτει σε οποιοδήποτε επίπεδο παραγωγής, όταν το πάγιο κεφάλαιο παραμένει σταθερό, ενώ μεταβάλλεται ο συντελεστής εργασία Πάγιο κεφάλαιο σταθερό επειδή οι πάγιες εγκαταστάσεις δε μπορούν να μεταβληθούν Μακροχρόνιο κόστος Κόστος το οποίο προκύπτει από την μεταβολή όλων των συντελεστών παραγωγής, καθώς στη μακροχρόνια περίοδο όλοι οι συντελεστές παραγωγής θεωρούνται μεταβλητοί 14/11/2018 5

6 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Το κόστος της επιχείρησης εκφράζεται από τη συνάρτηση κόστους Ελάχιστο συνολικό κόστος συντελεστών παραγωγής (εισροών) που απαιτείται για την παραγωγή κάθε ποσότητας παραγωγής από τη συγκεκριμένη επιχείρηση με δεδομένη τεχνολογία Το Συνολικό Κόστος (TC-ΣΚ) της επιχείρησης είναι το άθροισμα του σταθερού και του μεταβλητού κόστους: TC = FC + VC Συνολικό Σταθερό ή πάγιο Κόστος (Fixed Cost FC - ΣΣΚ) Δεν μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται η παραγωγή (π.χ. ενοίκια, δόσεις δανείων, αποσβέσεις) Συνολικό Μεταβλητό κόστος (Variable Cost VC - ΣΜΚ) Μεταβάλλεται όταν μεταβάλλεται η παραγόμενη ποσότητα (π.χ. L) 14/11/2018 6

7 ΜΕΣΟ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Το Μέσο Κόστος (Average Cost AC -ΜΚ) μας φανερώνει το κόστος μιας τυπικής μονάδας προϊόντος αν το συνολικό κόστος επιμερισθεί εξίσου σε όλες τις μονάδες που έχουν παραχθεί AC (q) = TC(q)/q : Μέσο Κόστος (average total cost) AFC = FC/q : Μέσο Σταθερό Κόστος (average fixed cost) AVC (q) = VC(q)/q : Μέσο Μεταβλητό Κόστος (average variable cost) AC (q) = AFC + AVC(q) Το Οριακό Κόστος (Marginal Cost MC - ΟΚ) μας δείχνει την μεταβολή του TC από τη μεταβολή της παραγωγής MC(q) = TC (q)=dtc(q)/dq = VC (q)=dvc(q)/dq 14/11/2018 7

8 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Q ΣΠ FC ΣΣΚ VC ΣΜΚ TC ΣΚ AFC ΜΣΚ AVC ΜΜΚ AC ΜΚ MC ΟΚ /11/2018 8

9 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ 14/11/2018 9

10 ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΚΟΣΤΟΥΣ Οι καμπύλες οριακού, μέσου συνολικού και μέσου μεταβλητού κόστους έχουν σχήμα U Σχετίζονται με την παραγωγικότητα της εργασίας Η καμπύλη οριακού κόστους τέμνει τις καμπύλες του μέσου μεταβλητού και μέσου συνολικού κόστους στα κατώτατα σημεία τους Όταν MC < AVC (ή ATC) τότε το AVC (ή ATC) μειώνεται και το TC αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό Όταν MC > AVC (ή ATC) τότε το AVC (ή ATC) αυξάνεται και το TC αυξάνεται με αύξοντα ρυθμό Παρόμοια συμπεριφορά με τις καμπύλες προϊόντος 14/11/

11 ΑΠΟΔΕΙΞΗ Έστω C = f(q)+k Τότε, ΜΚ = [f(q)+k]/q Το ΜK ελαχιστοποιείται όταν η πρώτη του παράγωγος ως προς L είναι ίση με το 0 d(μκ)/dq = [C (q)*q [f(q)+k]*q ]/q 2 = 0 = C (q)*q = f(q)+k C (q)= [f(q)+k]/q = dc/dq = C/q Άρα, όταν το MK έχει ελάχιστο, ισχύει ΟΚ=ΜΚ 14/11/

12 ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ & ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Όταν οι καμπύλες προϊόντος ανέρχονται, οι αντίστοιχες καμπύλες κόστους κατέρχονται, και αντίστροφα Σχέση παραγωγικότητας εργασίας με κόστος Όταν οι καμπύλες προϊόντος παρουσιάζουν μέγιστο, οι αντίστοιχες καμπύλες κόστους παρουσιάζουν ελάχιστο 14/11/

13 ΑΠΟΔΕΙΞΗ maxοπ όταν minοκ d( ) d( wl) dl w = = = w = dq dq dq maxμπ όταν minμμκ wl L w = = = w = q q q 14/11/

14 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Έστω η συνάρτηση παραγωγής της επιχείρησης Q= L L 3 και w=10 ανά ώρα ΟΚ όταν L=90 εργατοώρες? L: minok? dq = = = dl L L 26.3 w 10 = = = dq 2 = = 0.4 L L dl d( ) FOC : = L = 0 L = dl 14/11/

15 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟ ΚΟΣΤΟΣ Μακροχρόνιο Συνολικό Κόστος (LΣΚ LTC) Ελάχιστο δυνατό κόστος μιας οποιασδήποτε ποσότητας παραγόμενου προϊόντος, όταν όλες οι εισροές είναι μεταβλητές Μακροχρόνιο Μέσο Κόστος (LMK - LAC) LAC (q) = LTC(q)/q Μακροχρόνιο Οριακό Κόστος (LΟK - LMC) LMC(q) = LTC (q)=dltc(q)/dq Για q=0, το LTC=0 καθώς δεν υπάρχει σταθερό κόστος Οι σχέσεις μεταξύ των τριών καμπυλών κόστους είναι οι ίδιες που ισχύουν στη βραχυχρόνια περίοδο 14/11/

16 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΑΓΩΓΗΣ LTC Κόστος παραγωγής 100 ποδηλάτων ανά εβδομάδα Οι παραπάνω υπολογισμοί πρέπει να γίνουν για κάθε επίπεδο παραγωγής Αποτελεσματικά σημεία Τεχνικές εντάσεως κεφαλαίου (εργασίας) Χρησιμοποιούν σχετικά πολύ κεφάλαιο (εργασία) και σχετικά λίγο εργασία (κεφάλαιο) Α: 4/4=1 και Β: 2/6= /11/

17 ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟ ΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ Οι καμπύλες μακροχρονίου μέσου συνολικού κόστους (Long-Run Average Total Cost LAC ή LRAC ή LRATC ή LΜΚ) μπορούν να είναι διαφόρων μορφών Η γνώση της μορφής απαιτεί τη συλλογή πληροφοριών 14/11/

18 ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Όσο επεκτείνεται η επιχείρηση, η παραγωγή εμφανίζει αρχικά θετικές εσωτερικές οικονομίες κλίμακας, με αποτέλεσμα η καμπύλη LAC να είναι φθίνουσα Καλύτερη τεχνολογία και εξειδίκευση εργασίας μακροχρονια Έπειτα όμως από κάποιο σημείο οι οικονομίες κλίμακας εξαντλούνται και η LAC γίνεται αύξουσα Αρνητικές εσωτερικές οικονομίες κλίμακας Πολυπλοκότητα λόγω γιγάντωσης της επιχείρησης, δηλαδή προβλήματα ελέγχου Οι οικονομίες κλίμακας οφείλονται στην εσωτερική οργάνωση και διάρθρωση της επιχείρησης 14/11/

19 ΚΑΜΠΥΛΗ LAC Κάθε καμπύλη SAC αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη ποσότητα του συντελεστή που είναι σταθερός βραχυχρόνια Συνήθως όμως η καμπύλη LAC εμφανίζεται σαν μια ομαλή γραμμή εφαπτόμενη των διαφόρων καμπυλών SAC Βραχυχρονίως σταθεροί συντελεστές μπορούν να μεταβληθούν οσοδήποτε κατά την μακροχρόνια περίοδο Minimum Efficient Scale (MES) ή Τεχνικά Άριστο Σημείο Παραγωγής: Το σημείο που το LAC γίνεται min Εξωτερικές οικονομίες κλίμακας μετατοπίζουν πάνω/κάτω τη LAC 14/11/

20 MES ΓΙΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Βιομηχανία % AC στο 1/3 MES Τσιμέντο 26.0 Χάλυβας 11.0 Ψυγεία 6.5 Διυλιστήρια 4.8 Χρώματα 4.4 Τσιγάρα 2.2 Υποδήματα /11/

21 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (2/2) Στη βαριά βιομηχανία οι θετικές εσωτερικές οικονομίες κλίμακας είναι μεγάλες Τέτοιοι κλάδοι θα μπορούσαν να έχουν μόνο φθίνουσα LAC Μεγάλη μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή συγκέντρωση 14/11/

22 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (2/2) Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η LAC εμφανίζει πολλά τεχνικά άριστα σημεία παραγωγής Σταθερό κόστος Οι θετικές εσωτερικές οικονομίες κλίμακας εξαντλούνται νωρίς και οι αρνητικές αργούν να εμφανιστούν Οι θετικές οικονομίες αντισταθμίζονται από τις αρνητικές Συνύπαρξη μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων Μη τάση επικράτησης ενός συγκεκριμένου μεγέθους Παράδειγμα τέτοιων κλάδων: Βιομηχανίες τροφίμων 14/11/

23 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ? Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς 14/11/

Σχετικά έγγραφα

Μορφές καμπυλών κόστους

Μορφές καμπυλών κόστους Μακροχρόνια περίοδος Καμπύλη συνολικού κόστους Καμπύλη μέσου κόστους Καμπύλη οριακού κόστους Βραχυχρόνια περίοδος Καμπύλη συνολικού κόστους Καμπύλη μεταβλητού κόστους Καμπύλη σταθερού