EΤΟΣ 2ο TEYXΟΣ 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008

Transcript

1 EΤΟΣ 2ο TEYXΟΣ 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΑ ανάπτυξη ανταγωνιστικότητα καινοτοµία ενέργεια εξωστρέφεια

2 ΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ 11ο ΤΕΥΧΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΚ ΟΣΗΣ: Κεντρική Ένωση Επιµελητηρίων Ελλάδος, Ακαδηµίας 6, Αθήνα, Τηλ: , Fax: keeuhcci@otenet.gr web adress: Εκδότης - Υπεύθυνος σύµφωνα µε το νόµο: Γεώργιος Κασιµάτης, Πρόεδρος K.E.E. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Πρόεδρος: Γεώργιος Κασιµάτης Μέλη: Παναγιώτης Αγνιάδης Γεώργιος Χονδρογιάννης Συντονισµός Έκδοσης Αρχισυνταξία: Βασίλης Αποστολόπουλος Σύµβουλος Έκδοσης: Χάρης Λεµονόπουλος [Τα επώνυµα άρθρα και κείµενα εκφράζουν απόψεις των συντακτών τους] ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ - ΗΛ. ΣΕΛΙ ΟΠΟΙΗΣΗ: BREAK IN A.E.E.B.E Τηλ.: , Fax: , CREATIVE ART DIRECTOR: Σοφία Στεργίου ΕΚΤΥΠΩΣΗ: I.N. Πάλλης ΑΒΕΕ, Kυνουρίας 3, Περιστέρι, Τηλ.: , Fax: , ΥΠ. ΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΟΥ, Ευάγγελος Στεργίου ΜΕΛΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Πρόεδρος: Γεώργιος Κασιµάτης Α Αντιπρόεδρος: ηµήτριος Μπακατσέλος Β Αντιπρόεδρος: Ιορδάνης Τσώτσος Γ Αντιπρόεδρος: ηµήτριος Γκουντόπουλος Αντιπρόεδρος: Μιχάλης Ζορπίδης Ε Αντιπρόεδρος: Γεώργιος Χονδρογιάννης Γενικός Γραµµατέας: Παναγιώτης Αγνιάδης Οικονοµικός Επόπτης: Ηλίας Χατζηβασίλογλου Μέλος: Σωτήριος Μαγόπουλος ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ιευθυντής: Βασίλειος Αποστολόπουλος. Προϊστάµενοι Τµηµάτων: Τµήµα ιοικητικού Οικονοµικού: Ελένη Κοντοθανασοπούλου. Τµήµα Επιµελητηριακών Θεµάτων: Βασιλική Καραντζίκου. Τµήµα Εµπορικού Μητρώου και Μηχανογραφικών Εφαρµογών: Ουρανία Θεοδοσοπούλου. Γραφείο Προέδρου των οργάνων της ΚΕΕΕ ηµοσίων Σχέσεων και Εκδόσεων: Κωνσταντίνα Στουρνάρα. Ειδικοί Επιστηµονικοί Σύµβουλοι: Αναστασία Ξαρχά Γεώργιος Ασωνίτης Χαράλαµπος Λεµονόπουλος Αντιπροσωπευτικό Γραφείο Βρυξελλών: Ειρήνη Κωνσταντινίδου

3 Μήνυµα του Προέδρου της Κεντρικής Ένωσης Επιµελητηρίων Ελλάδος Προϋπολογισµός 2009: µε σηµαντικά κενά στα κρίσιµα ζητήµατα της ανάπτυξης, των επενδύσεων, της φορολογικής δικαιοσύνης και της εξυγίανσης του κρατικού µηχανισµού T α Επιµελητήριά µας, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι η ελληνική οικονοµία βρίσκεται σε µια κρίσιµη καµπή, περίµεναν έναν άλλο κρατικό προϋπολογισµό, πιο ρεαλιστικό, αλλά και πιο τολµηρό, πιο αναπτυξιακό, αλλά και πιο κοινωνικό, µε µικρότερο, αλλά λειτουργικότερο κράτος, µε λιγότερες κρατικές δαπάνες, αλλά και αποτελεσµατικότερες ρυθµιστικές και εξυγιαντικές κρατικές παρεµβάσεις, ο οποίος, αντί να νοµοθετεί, θα ενθαρρύνει πιο ουσιαστικά τις υγιείς επιχειρηµατικές δυνάµεις. Η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση που όξυνε, ακόµη περισσότερο, τις διαρθρωτικές αδυναµίες της οικονοµίας µας, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη: µιας άλλης οικονοµικής φιλοσοφίας που θα απορρίπτει οριστικά την κρατική σπατάλη, τις αναξιοκρατικές διαδικασίες, τις συντεχνιακές νοοτροπίες και τις παρασιτικές δραστηριότητες, µιας άλλης οικονοµικής στρατηγικής, στηριγµένης στις εξωστρεφείς - επενδύσεις, την αποταµίευση, την ένταση του ανταγωνισµού, την ποιότητα και την καινοτοµία, µιας συστηµατικότερης και ουσιαστικότερης µεταρρυθµιστικής προσπάθειας, µε συγκεκριµένους και ορατούς, απ όλους, στόχους και δεσµευτικά στάδια εφαρµογής, µιας δυναµικότερης και αποτελεσµατικότερης πολιτικής, ενθάρρυνσης της υγιούς επιχειρηµατικότητας, αλλά και ενίσχυσης της αγοραστικής δύναµης των εργαζοµένων. Από τη µελέτη, όµως, των στοιχείων του νέου Προϋπολογισµού φαίνεται ότι, και πάλι, απουσιάζουν: οι δραστικές παρεµβάσεις που απαιτούνται για την ουσιαστική µείωση των κρατικών δαπανών, ώστε να περιορισθούν, µε υγιείς µεθόδους, το δηµόσιο έλλειµµα και χρέος, και να αποφευχθούν νέες αντιαναπτυξιακές επιβαρύνσεις των ιδιωτικών επιχειρήσεων. οι δυναµικές πολιτικές για την ενθάρρυνση των παραγωγικών επενδύσεων, δηµοσίων και ιδιωτικών και των εξαγωγών, ώστε να διατηρηθούν οι υψηλοί ρυθµοί ανάπτυξής µας, παρά την αναµενόµενη υποχώρηση της οικονοµικής δραστηριότητας, τη µείωση της κατανάλωσης και την άνοδο του κόστους χρήµατος. τα αναγκαία συγκεκριµένα µέτρα που θα κάνουν το φορολογικό µας σύστηµα πιο δίκαιο και πιο αποτελεσµατικό (τιµαριθµοποίηση της φορολογικής κλίµακας, διαφάνεια, σύλληψη και αυξηµένη φορολόγηση της προκλητικής πολυτελούς κατανάλωσης κ.α.). συγκεκριµένες πολιτικές για την αναδιάρθρωση του παραγωγικού µας δυναµικού (ενίσχυση της έρευνας, ενθάρρυνση των συγχωνεύσεων επιχειρήσεων για τη µεγέθυνση του µέσου µεγέθους τους, ενίσχυση του ανταγωνισµού, διάλυση των καρτέλ, εξυγίανση των αγορών χρήµατος κ.α.), ώστε η εξωστρέφεια να γίνει το κύριο χαρακτηριστικό του, και οι µεγάλες εγχώριες και ξένες επενδύσεις να επανεµφανιστούν στη χώρα µας. Για άλλη µια φορά, τα Επιµελητήριά µας οφείλουν να επισηµάνουν ότι η διατήρηση της αναπτυξιακής µας δυναµικής και η αποφυγή των καταστροφικών συνεπειών µιας ύφεσης απαιτεί: 1. Το δραστικό περιορισµό των κρατικών δαπανών και την αποτελεσµατικότερη αξιοποίηση των δηµοσίων πόρων. υστυχώς, στους τοµείς αυτούς τα επιτεύγµατα των προηγούµενων χρόνων είναι πενιχρότατα, γεγονός που επιβάλλει αλλαγή πολιτικής και, κυρίως, άµεση ανάληψη τολµηρών µέτρων, χωρίς υπολογισµό του σχετικού πολιτικού κόστους. Η ριζική αναδιάρθρωση του δηµοσίου τοµέα απαιτεί, ένα δεσµευτικό πρόγραµµα περιορισµού της έκτασής του και µια συνδυασµένη διαδικασία αυστηρής αξιολόγησης της διαχείρισής του, ώστε να παταχθούν η σπατάλη και η διαπλοκή, και να αποκατασταθεί η διαφάνεια στη σχέση «κόστος- όφελος» κάθε κρατικής λειτουργίας. 2. Την ουσιαστική διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τον περιορισµό της φοροδιαφυγής, η οποία όχι µόνο δε µειώθηκε, τα τελευταία χρόνια, αλλά, αντίθετα, διευρύνθηκε αισθητά, λόγω της υιοθέτησης µιας αναποτελεσµατικής φορολογικής πολιτικής, κάτω από την πιεστική υποχρέωση της ταχύτατης συµµόρφωσής µας στις επιταγές ενός Συµφώνου Σταθερότητας που, ήδη, έχει ξεπερασθεί από τις τελευταίες διεθνείς εξελίξεις. Η µάχη, στον τοµέα αυτό, θα πρέπει να δοθεί, όχι πλέον µε εισπρακτικά µέτρα βραχυπρόθεσµης απόδοσης, που και αδικίες προκαλούν και µεγάλο κόστος υλοποίησης έχουν, αλλά µε το ριζικό εκσυγχρονισµό του φοροελεγκτικού µας µηχανισµού, µέσω της αξιοκρατικής στελέχωσής του, της εδραίωσης φορολογικής συνείδησης και της απλοποίησης της σχετικής νοµοθεσίας και των διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούµε απαράδεκτη: Τη συνεχιζόµενη, και κατά το 2009, διεύρυνση της φορολογικής πίεσης, παρ ότι πρόκειται για χρονιά κάµψης των ρυθµών ανάπτυξης και, γενικότερης, όξυνσης των προβληµάτων των επιχειρήσεων. Την αδυναµία περιορισµού των πρωτογενών δαπανών, οι οποίες τόσο σε απόλυτα µεγέθη, όσο και σε % του ΑΕΠ φθάνουν, το 2009, στα ανώτερα επίπεδα των τελευταίων χρόνων. Τη συνεχιζόµενη µείωση των δηµοσίων επενδύσεων, που αποτελούν µια αξιόπιστη εναλλακτική λύση, για την αντιστάθµιση της κάµψης της οικοδοµικής δραστηριότητας και τον περιορισµό της ανεργίας. Η κρισιµότητα των καιρών, πάντως, επιβάλλει την κινητοποίηση όλων µας, ώστε, µε την ένταση των προσπαθειών µας και την υπέρβαση των αδυναµιών µας, να εκµεταλλευτούµε τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που, πάντοτε, µια κρίση προσφέρει στους δηµιουργικούς, τους διορατικούς και τους τολµηρούς. Γεώργιος Κασιµάτης

4 2 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Ο Πρόεδρος της ΚΕΕΕ καλεί τις τράπεζες να µεταβληθούν σε αναπτυξιακούς φορείς Στην αναπροσαρµογή του ρόλου τους σε αναπτυξιακό, καλεί τις τράπεζες ο Πρόεδρος της ΚΕΕΕ, κ. Γεώργιος Κασιµάτης, προκειµένου να αντιµετωπισθούν µε επιτυχία τα προβλήµατα των επιχειρήσεων από την οικονοµική κρίση. Στην παρέµβασή του αυτή ο κ. Κασιµάτης αναφέρει: «Τα ελληνικό τραπεζικό σύστηµα που µέχρι τώρα, φέρει ση- µαντική ευθύνη για την πιστωτική ασφυξία εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, οφείλει επιτέλους, να αλλάξει στάση και πολιτική και να µετατραπεί, από µονοπωλιακή «µηχανή» δηµιουργίας υπερκερδών σε βάρος της οικονοµίας και των καταναλωτών, σε υπεύθυνο αναπτυξιακό φορέα σε αποτελεσµατική ασπίδα εναντίον της απειλής της ύφεσης σε δηµιουργικό συµπαραστάτη του καινοτόµου επιχειρηµατία και νέου επενδυτή, σε υπεύθυνο σύµµαχο του καταναλωτή που προσπαθεί να διατηρήσει το βιοτικό του επίπεδο µε καθηµερινές µάχες εναντίον της κάθε µορφής κερδοσκοπίας και απληστίας. Μεταφέροντας την ανησυχία και την αγωνία των επιχειρήσεών µας για το αύριο της οικονοµίας µας θα ήθελα να απευθυνθώ στις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών για να επισηµάνω ορισµένα αυτονόητα στοιχεία, που, δυστυχώς λησµονούνται: I. Το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα γνώρισε, τα τελευταία χρόνια, µια πολύχρονη περίοδο συνεχούς επέκτασης των δραστηριοτήτων του και κατακόρυφης ανόδου, κάθε χρόνο, των κερδών του. Αναµφισβήτητα, τα κέρδη είναι ένδειξη υγείας και δυναµισµού, σε περιόδους, όµως, εθνικής οικονοµικής κρίσης και οι τράπεζες οφείλουν να αποδεχθούν κάποιες θυσίες: λιγότερα κέρδη, ταχύτερη εξυπηρέτηση, ευρύτερη κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων µας και ιδιαίτερα των βιώσιµων µικρών και µεσαίων µονάδων µας. II. Το κόστος δανεισµού των ελληνικών επιχειρήσεων ήταν, µέχρι τώρα υπερβολικό, χάρις και στο άτυπο καρτέλ που φαίνεται ότι λειτουργεί στον κλάδο. Είναι καιρός ο υγιής ανταγωνισµός να ενταθεί και στο χώρο αυτό, ώστε, σε συνδυασµό µε τις αναγκαίες διοικητικές αναδιαρθρώσεις και την εκλογίκευση των αµοιβών των υψηλόβαθµων τραπεζικών στελεχών, να φθάσουµε αµέσως σε ουσιαστικές µειώσεις των επιτοκίων δανεισµού και, µάλιστα, µεγαλύτερες αναλογικά εκείνων που η εξέλιξη των διεθνών επιτοκίων επιβάλλει. III. Οι διοικήσεις των τραπεζών µας οφείλουν, τέλος, να συνειδητοποιήσουν, ότι η κερδοφορία τους, είναι άµεσα συνδεδεµένη µε τη δραστηριοποίηση της παραγωγικής µας µηχανής και ότι µια γενικότερη κάµψη της οικονοµικής δραστηριότητας θα επηρεάσει αρνητικά και τις δικές τους εργασίες. Για όλους τους παραπάνω λόγους καλούµε τις τράπεζες µας να εγκαταλείψουν κερδοσκοπικές νοοτροπίες και υπερβολικές απαιτήσεις εµπράγµατων ασφαλειών, επιδεικνύοντας µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στο καινοτόµο πνεύµα, τη δηµιουργικότητα και την αποτελεσµατικότητα του Έλληνα επιχειρηµατία. Οι επιχειρήσεις µας χρειάζονται άνετη και φθηνή χρηµατοδότηση, για να συνεχίσουν να παράγουν πλούτο και ο πλούτος αυτός αποτελεί πηγή κερδών για τις τράπεζές µας.»

5 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Παρέµβαση του Προέδρου της ΚΕΕΕ για την παραγωγική αξιοποίηση των 28 δις. ευρώ προς τις τράπεζες Mε παρέµβασή του, ο Πρόεδρος της ΚΕΕΕ, κ. Γεώργιος Κασιµάτης, αναφέρθηκε στην ανάγκη παραγωγικής αξιοποίησης των 28 δις. ευρώ προς τις τράπεζες, επισηµαίνοντας τα παρακάτω: «Το πακέτο των 28 δις. ευρώ, που η κυβέρνηση υιοθέτησε για την αποφυγή της πιστωτικής ασφυξίας επιχειρήσεων και νοικοκυριών, πρέπει, για να έχει τα προσδοκώµενα οφέλη, να αξιοποιηθεί µε αυστηρά παραγωγικά κριτήρια, χωρίς διαπλοκή και συντεχνιακές παρεµβάσεις που δηµιουργούν στρεβλώσεις, και µε αποκλειστικό γνώµονα την αποφυγή της ύφεσης µε παράλληλο εκσυγχρονισµό του παραγωγικού µας ιστού. Για το σκοπό αυτό επιβάλλεται να γίνει µε ιδιαίτερη προσοχή η επιλογή των δικαιούχων των κονδυλίων αυτών, ώστε να µη διοχετευθούν πολύτιµοι πόροι στη χρηµατοδότηση πολυτελούς κατανάλωσης και να µην απωλεσθούν χρήµατα που θα προωθηθούν σε επιχειρήσεις οι οποίες αδυνατούν, αντικειµενικά, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών. I. Η επιχείρηση θα πρέπει να είναι βιώσιµη, σ ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον και να έχει αναπτυξιακές προοπτικές. II. Η επιχείρηση οφείλει να διαθέτει ένα τεκµηριωµένο πρόγραµµα σταδιακής επέκτασης των εργασιών της και να έχει υλοποιήσει, τα τελευταία τρία χρόνια, µέρος, τουλάχιστον, του επενδυτικού της προγράµµατος. III. Το προσωπικό της επιχείρησης θα πρέπει να είναι σταθερό ή αυξανόµενο, τα τρία τελευταία, τουλάχιστον, χρόνια και να µην υπάρξουν απολύσεις προσωπικού κατά την τριετία που ακολουθεί την ένταξη της επιχείρησης στο ανώτερο «πακέτο». IV. Τέλος, είναι ανάγκη να µην υπάρχουν οφειλές της επιχείρησης στα ασφαλιστικά ταµεία, τη στιγµή της ένταξης της στο σχετικό πρόγραµµα, ούτε να δηµιουργηθούν τέτοιες οφειλές κατά την τριετία που θα ακολουθήσει. Η τήρηση των ανωτέρω προϋποθέσεων θα δηµιουργήσει βάσιµες ελπίδες ότι δε θα αξιοποιηθούν αντιπαραγωγικά αξιόλογοι χρηµατοοικονοµικοί πόροι και ότι το τέλος της κρίσης που σήµερα όλοι βιώνουµε, θα βρει την ελληνική οικονοµία, πιο δυναµική, πιο εξωστρεφή, πιο ανταγωνιστική.» Ειδικότερα, όσον αφορά στην επιλογή των επιχειρήσεων, που θα ενταχθούν στις διαδικασίες δανεισµού από το «πακέτο» των 28 δις. ευρώ, επιβάλλεται να τεθούν, ως προϋπόθεση, τα κάτωθι, σωρευτικά, κριτήρια: 3

6 4 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Κρατικός Προϋπολογισµός 2009: Παρουσίαση των θέσεων της ΚΕΕΕ από τον Προέδρό της στη Γενική Συνέλευση της Καβάλας «Έναν άλλο κρατικό προϋπολογισµό, πιο ρεαλιστικό, αλλά και πιο τολµηρό, πιο αναπτυξιακό, αλλά και πιο κοινωνικό, µε µικρότερο, αλλά λειτουργικότερο κράτος, µε λιγότερες κρατικές δαπάνες, αλλά και αποτελεσµατικότερες ρυθµιστικές και εξυγιαντικές κρατικές παρεµβάσεις, ο οποίος, αντί να νοµοθετεί, θα ενθαρρύνει πιο ουσιαστικά τις υγιείς επιχειρηµατικές δυνάµεις, περίµεναν τα Επιµελητήρια της χώρας µας, συνειδητοποιώντας την κρίσιµη καµπή της ελληνικής οικονοµίας», επεσήµανε στην εισήγησή του, στη Γενική Συνέλευση της ΚΕΕΕ, ο Πρόεδρός της, κ. Γεώργιος Κασιµάτης. Και συνέχισε λέγοντας ότι: «Α. Ο Κρατικός Προϋπολογισµός του 2009 είναι αναµφισβήτητα, ο πιο δύσκολος και ο πιο κρίσιµος για το µέλλον της οικονοµίας µας, των τελευταίων χρόνων: Καταρτίζεται σε µια περίοδο αρκετά θολή ακόµη, µετά την πρόσφατη χρηµατοπιστωτική κρίση, όσον αφορά στις διεθνείς εξελίξεις, µε αρκετές αβεβαιότητες, όσον αφορά στις επιπτώσεις των εξελίξεων αυτών στην ελληνική οικονοµία και ιδιαίτερα στην πραγµατική οικονοµία µας (τους εργαζόµενους, τους άνεργους, τις επιχειρήσεις, τους αποταµιευτές, τους δανειολήπτες, τους επενδυτές). Επιβάλλεται, για τους λόγους αυτούς, οι σχετικές προβλέψεις πάνω στις οποίες θα στηριχτεί ο νέος προϋπολογισµός να είναι περισσότερο ρεαλιστικές και λιγότερο φιλόδοξες απ ότι τα προηγούµενα χρόνια, ώστε να αποφευχθούν και νέες επικίνδυνες αποκλίσεις στο στάδιο της υλοποίησής του, ενώ σκόπιµο είναι να ληφθεί πρόνοια και για πρόσθετα αποθεµατικά ασφαλείας, ώστε να αποφευχθούν, οι αιφνιδιασµοί νέων διορθωτικών παρεµβάσεων. Αναφέρεται σε µια εποχή µειωµένων, σε σχέση µε τα προηγούµενα χρόνια, ρυθµών ανάπτυξης, αλλά και διευρυµένων κρατικών χρηµατοδοτικών αναγκών, προκειµένου να αποφευχθεί η απειλή της ύφεσης µε την ενθάρρυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας και να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή µε την ενίσχυση των ασθενέστερων οικονοµικά, τάξεων. Βασικός στόχος του νέου Προϋπολογισµού θα πρέπει να είναι ένας ρυθµός ανάπτυξης, κατά το 2009, που σε καµιά περίπτωση δεν θα πέσει κάτω του 2,5%, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται από απόψεως, ενδυνάµωσης των επενδυτικών κινήτρων, ύψους προγράµµατος δηµοσίων επενδύσεων, ενίσχυσης της εξαγωγικής δραστηριότητας, των κατασκευών και της οικο- δοµής, αναβάθµισης των παραγωγικών µας δοµών, ενθάρρυνσης της έρευνας και της καινοτοµίας και, γενικότερα, ενίσχυσης του ανταγωνισµού και της εξωστρεφούς επιχειρηµατικότητας, για την κάλυψη του ελλείµµατος ανταγωνιστικότητας που, δυστυχώς, διευρύνεται, αντί να περιορίζεται, τα τελευταία χρόνια. Οφείλει να αξιοποιήσει µε µέτρο και ιδιαίτερη περίσκεψη τα µικρά, έστω, περιθώρια κοινοτικής ανοχής σε κάποια υπέρβαση των κανόνων του Συµφώνου Σταθερότητας, που αφήνει η φετινή ελαστικότητα, λόγω των έκτακτων γεγονότων, µε την οποία τα αρµόδια κοινοτικά όργανα θα αξιολογήσουν τα κρίσιµα µεγέθη των φετινών προϋπολογισµών, ώστε χωρίς να ανακοπεί η προσπάθεια ριζικού περιορισµού του δηµόσιου ελλείµµατος και των κρατικών χρεών και χωρίς να υποβαθµιστεί η επιτακτική ανάγκη της πλήρους εξάλειψης όλων των «γκρίζων» ζωνών που, δυστυχώς, διατηρούνται ακόµη στον προϋπολογισµό µας, να ενισχυθεί ουσιαστικά η αγοραστική δύνα- µη των εργαζόµενων και να συνεχισθεί η αναπτυξιακή τροχιά της χώρας, µε στροφή των βασικών της µοχλών, από την κατανάλωση στις επενδύσεις και από το δανεισµό στην αποταµίευση και στην εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Καλείται, τέλος, να καλύψει το κόστος των νέων µεταρρυθµιστικών παρεµβάσεων, οι οποίες, ανεξάρτητα της κρίσης, θα πρέπει να συνεχισθούν µε πιο ουσιαστικό περιεχόµενο, µε καλύτερη προετοιµασία και µε ταχύτερους ρυθµούς, λαµβάνοντας υπόψη, πέραν της ανάγκης οικοδόµησης µιας ανταγωνιστικής εξωστρεφούς οικονοµίας και τα πραγµατικά διδάγµατα της τελευταίας χρηµατοπιστωτικής κρίσης για την ανάγκη θεσµοθέτησης αποτελεσµατικών κρατικών εποπτικών και ρυθµιστικών οργανισµών, χωρίς, πάντως, να τεθεί υπό κηδεµονία η λειτουργία της αγοράς. Β. Η υλοποίηση των στόχων αυτών, από την οποίαν εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό η διατήρηση της αναπτυξιακής µας δυναµικής και η αποφυγή των καταστροφικών συνεπειών µιας ύφεσης, προϋποθέτει: 1. Το δραστικό περιορισµό των κρατικών δαπανών και την αποτελεσµατικότερη αξιοποίηση των δηµοσίων πόρων. υστυχώς, στους τοµείς αυτούς, τα επιτεύγµατα των προηγούµενων χρόνων είναι πενιχρότατα, γεγονός που επιβάλλει αλλαγή πολιτικής και, κυρίως, άµεση ανάληψη τολµηρών

7 πρωτοβουλιών, χωρίς υπολογισµό του σχετικού πολιτικού κόστους. Η ριζική αναδιάρθρωση του δηµόσιου τοµέα απαιτεί, ένα δεσµευτικό πρόγραµµα περιορισµού της έκτασής του και µια συνδυασµένη διαδικασία αυστηρής αξιολόγησης της διαχείρισής του, ώστε να παταχθούν, η σπατάλη και η διαπλοκή, και να αποκατασταθεί η διαφάνεια στη σχέση «κόστος-όφελος» κάθε κρατικής λειτουργίας. 2. Την ουσιαστική διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τον περιορισµό της φοροδιαφυγής, η οποία όχι µόνο δε µειώθηκε, τα τελευταία χρόνια, αλλά, αντίθετα, διευρύνθηκε αισθητά, λόγω της υιοθέτησης µιας αναποτελεσµατικής φορολογικής πολιτικής, κάτω από την πιεστική υποχρέωση της ταχύτατης συµµόρφωσής µας στις επιταγές ενός Συµφώνου Σταθερότητας που, ήδη, έχει ξεπερασθεί από τις τελευταίες διεθνείς εξελίξεις. Η µάχη, στον τοµέα αυτό, θα πρέπει να δοθεί, όχι πλέον µε εισπρακτικά µέτρα βραχυπρόθεσµης απόδοσης, που και αδικίες προκαλούν και µεγάλο κόστος υλοποίησης έχουν, αλλά µε το ριζικό εκσυγχρονισµό του φοροελεγκτικού µας µηχανισµού, µέσω, της αξιοκρατικής στελέχωσής του, της εδραίωσης φορολογικής συνείδησης και της απλοποίησης της σχετικής νοµοθεσίας και διαδικασίας. Γ. Τρία είναι τα κύρια σηµεία στα οποία επικεντρώνονται οι επιφυλάξεις της ΚΕΕΕ, σχετικά µε τις επιλογές του νέου Προϋπολογισµού της χώρας: ιεύρυνση της φορολογικής πίεσης Τα συνολικά καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισµού συνεχίζουν, και τη νέα χρονιά, να αυξάνονται: ανέρχονταν, το 2006, σε εκατ. Ευρώ (21.7% του ΑΕΠ), εκτιµάται ότι το 2008 θα φτάσουν τα εκατ. Ευρώ (22.0% του ΑΕΠ) και προβλέπεται ότι το 2009 θα ανέλθουν στα εκατ. Ευρω (23.9% του ΑΕΠ). Η αύξηση του ΑΕΠ κατά 1.9% ποσοστιαία µονάδα ως % του ΑΕΠ, το 2009, χρονιά κάµψης των ρυθµών ανάπτυξης, δε φαίνεται ρεαλιστι- αυτή, µάλιστα, λαµβάνει χώρα χωρίς παράλληλη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και σε µια εποχή πιστωτικής ασφυξίας επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Είναι προφανές ότι η ση- µαντική αυτή αφαίµαξη πόρων από τον ιδιωτικό τοµέα, ούτε την κατανάλωση, ούτε τις επενδύσεις θα ενισχύσει και, οπωσδήποτε, θα οξύνει ακόµη περισσότερο τα προβλήµατα των επιχειρήσεων. Και όλα αυτά, χωρίς ούτε και τη χρονιά αυτή να θεσµοθετηθεί η τιµαριθµοποίηση της φορολογικής κλίµακας, η απουσία της οποίας σε περιόδους µάλιστα υψηλού σχετικά πληθωρισµού, αναιρεί, ουσιαστικά, τις µικρές µειώσεις των φορολογικών συντελεστών. Αδυναµία περιορισµού των πρωτογενών δαπανών. Οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπεται ότι θα ανέλθουν, το 2009, σε εκατ. Ευρώ (20.4% του ΑΕΠ), όταν το 2006 αντιπροσώπευαν το 19% του ΑΕΠ, το 2007 το 19.7% και το 2008 το 20%. Πρόκειται για τις µεγαλύτερες πρωτογενείς δαπάνες των τελευταίων χρόνων, τόσο σε απόλυτα µεγέθη, όσο και σε % του ΑΕΠ, γεγονός που υπογραµµίζει την οξύτητα που έχει προσλάβει το πρόβληµα της εύρυθµης λειτουργίας του κράτους. Είναι προφανές ότι στον κρίσιµο αυτόν τοµέα που απαιτείται ριζική αλλαγή πολιτικής δεδοµένου ότι, χωρίς σηµαντική µείωση της κρατικής δαπάνης, πάταξη της σπατάλης και της διαπλοκής, αξιολόγηση κάθε δαπάνης µε κριτήριο την αποτελεσµατικότητα ούτε ουσιαστική, και όχι απλά λογιστική, δηµοσιονοµική ισορροπία µπορούµε να αποκτήσουµε, ούτε δυναµική αναπτυξιακή πολιτική µπορούµε να χρηµατοδοτήσουµε, ούτε ευρύτερα µέτρα κοινωνικής ση- µασίας µπορούµε να προωθήσουµε. Θα πρέπει, πάντως, να επισηµάνουµε ότι µείωση των κρατικών δαπανών δε σηµαίνει, αυτόµατα, και συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, ενώ το αίτηµα των επιµελητηρίων µας για επιτάχυνση των µεταρρυθµιστικών πρωτοβουλιών, δεν έχει τη σηµασία της αµφισβήτησης του ρυθµιστικού ρόλου ενός σύγχρονου και λειτουργικού κράτους Μείωση των δηµοσίων επενδύσεων: Οι συνολικές δαπάνες του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων προβλέπεται να µειωθούν, τόσο σε απόλυτα µεγέθη, όσο και σε % του ΑΕΠ, κατά το 2009 και να πέσουν στα εκατ. ευρώ (3,4% του ΑΕΠ), έναντι εκτιµήσεων για εκατ. ευρώ (3,9% του ΑΕΠ) το 2008 και εκατ. ευρώ (3,9%) το 2007.Πρόκειται, αναµφισβήτητα, για µία επικίνδυνη επιλογή, αφού οι δηµόσιες επενδύσεις αποτελούν ουσιαστικό «αντίβαρο» στην κάµψη της κατανάλωσης και της οικοδοµικής δραστηριότητας και αξιόπιστο εναλλακτικό µέτρο για την τόνωση της αγοράς, την αύξηση της ρευστότητας, την ενίσχυση της ανάπτυξης και την υποβοήθηση του κατασκευαστικού κλάδου, ώστε να αποφευχθεί η αύξηση της ανεργίας. Είναι προφανές ότι, για άλλη µία χρονιά, οι δηµόσιες επενδύσεις έγιναν - «θυσιάστηκαν» στο βωµό του περιορισµού των δη- µοσίων ελλειµµάτων σε ανεκτά, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επίπεδα. Η αύξηση των εθνικών πόρων του Π..Ε. αποτελεί επιτακτική ανάγκη για τη θωράκιση της οικονοµίας µας έναντι της απειλής της ύφεσης, αλλά και για την αποτροπή του κινδύνου απώλειας κοινοτικών πόρων. Και πάντως θεωρούµε επιβεβληµένα, την επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) , την ταχύτατη υλοποίηση 5 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ κή και µάλλον υποκρύπτει νέα φορολογικά βάρη. Η αύξηση

8 6 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ του προγράµµατος Συµπράξεων ηµόσιου και Ιδιωτικού Τοµέα (Σ ΙΤ) και την προσαρµογή του επενδυτικού µας νόµου στις νέες αναπτυξιακές προκλήσεις, ώστε να αντισταθµισθούν, έστω και µερικώς, µέσω της ταχύτερης υλοποίησης των σχετικών επενδυτικών προγραµµάτων, ο ποσοτικός περιορισµός του ύψους τους.. Για άλλη µια χρονιά θα επισηµάνουµε την ανάγκη δραστικής µείωσης του δηµόσιου χρέους, που αποτελεί την πιο σηµαντική απειλή στα θεµέλια της ελληνικής οικονοµίας. Το χρέος γενικής κυβέρνησης, σε απόλυτο µέγεθος, ακολουθεί και κατά το 2009, ανοδική πορεία και προβλέπεται να φθάσει τα εκατ. ευρώ (91,4% του ΑΕΠ), έναντι εκατ. ευρώ (93,1% του ΑΕΠ), που εκτιµάται ότι θα φθάσει στις Η διόγκωση του δηµόσιου χρέους µας, αλλά και η διεθνής κρίση, καθιστά ιδιαίτερα επώδυνη, για τον κρατικό προϋπολογισµό, την εξυπηρέτησή του, καθώς το κόστος δανεισµού µας εκτινάχθηκε, τελευταία, σε εξαιρετικά επικίνδυνα επίπεδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι µόνο για τόκους του δηµοσίου χρέους, η χώρα προβλέπεται να καταβάλλει, το 2009, το ποσό των εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 4,6% του ΑΕΠ (όσο περίπου ο συνολικός φόρος εισοδή- µατος φυσικών προσώπων). Και παρ όλα αυτά, οι πάσης φύσεως εγγυήσεις του ελληνικού κράτους και τα ελλείµµατα συνεχίζουν να διευρύνονται, σταθερά, υπονοµεύοντας το µέλλον της οικονοµίας. Ε. Καθοριστικό ρόλο στην αντιµετώπιση της κρίσης και τη συνέχιση της αναπτυξιακής µας πορείας, κατά τη νέα χρονιά, καλείται να διαδραµατίσει το τραπεζικό µας σύστηµα που, εκ των πραγµάτων, αποτελεί κοµβικό σηµείο των γενικότερων εξελίξεων. Όπως, κατ επανάληψη, έχουν υπογραµµίσει τα επιµελητήριά µας, το τραπεζικό µας σύστηµα φέρει βαριές ευθύνες για την υπερχρέωση επιχειρήσεων και νοικοκυριών, και για τις καθυστερήσεις που παρουσιάζει η παραγωγική µας µηχανή στους τοµείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Πρόκειται για έναν κλάδο που αξιοποιεί ακόµη και κοινωνικά απαράδεκτες µεθόδους (καταχρηστικοί όροι στα συµβόλαια µε τους πελάτες της, δεσπόζουσα θέση έναντι µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, εναρµονισµένες πρακτικές στον προσδιορισµό των επιτοκίων κ.ά.) προκειµένου να διευρύνει τα προκλητικά κέρδη του. Η άµεση παρέµβαση της πολιτείας προκειµένου το τραπεζικό µας σύστηµα να υποχρεωθεί να αποδεχθεί έναν ορθολογικότερο συνδυασµό οικονοµικών στόχων και κοινωνικών υποχρεώσεων, ώστε ο δανεισµός των επιχειρήσεων να καταστεί ευκολότερος και φθηνότερος, προς όφελος της εθνικής οικονοµίας, είναι, πιστεύουµε, επιβεβληµένη, ενώ ιδιαίτερη σηµασία επιβάλλεται να δοθεί στην αυστηρή εποπτεία εκ µέρους όλων των αρµόδιων αρχών, ώστε οι πόροι του πακέτου των 28 δις. ευρώ, να φθάσουν, τελικά, στην πραγµατική οικονοµία. ΣΤ. Θα θέλαµε, τέλος, να επισηµάνουµε και ορισµένες προηγούµενες κυβερνητικές δεσµεύσεις, η υλοποίηση των οποίων θα καθιστούσε ευχερέστερη την επίτευξη των στόχων του νέου προϋπολογισµού: Εξυγίανση όλων των ΕΚΟ (πέραν της «ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ» υπάρχουν και άλλες ΕΚΟ, όπως ο Ο.Σ.Ε., που συνεχίζει να συσσωρεύει ελλείµµατα), «Άνοιγµα» κλειστών επαγγελµάτων, ώστε να ενταθεί ο ανταγωνισµός και, µέσω αυτού, να παταχθεί η αισχροκέρδεια, Κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, Επιτάχυνση των διαδικασιών για την υλοποίηση του προγράµµατος αποκρατικοποίησης (αεροδρόµια, λιµάνια κ.ά.), ώστε να µειωθεί και το δηµόσιο χρέος, Καταπολέµηση της γραφειοκρατίας διαφθοράς και απλοποίηση διαδικασιών, ώστε να προωθούνται ταχύτερα οι εγκρινόµενες επενδύσεις και να προσελκυσθούν τα ξένα κεφάλαια, Ουσιαστικότερη ενθάρρυνση των επενδύσεων στην έρευνα και την προηγµένη τεχνολογία και αναβάθµιση της εκπαίδευσης, Προώθηση της υγιούς επιχειρηµατικότητας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής µας και ενίσχυση της εξωστρέφειας. Ζ. Στην κρίσιµη καµπή που βρίσκεται σήµερα η παγκόσµια οικονοµία, όλοι µας πρέπει να συνειδητοποιήσουµε έγκαιρα ότι το αύριο θα είναι πολύ διαφορετικό από το χθες, σ όλα τα επίπεδα. Καλούµε την κυβέρνηση να τολµήσει να προχωρήσει σε ουσιαστικές ρήξεις και το- µές σε ξεπερασµένες νοοτροπίες και αναχρονιστικές ιδεοληψίες. Η κρίση του παγκόσµιου χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, δεν αποτελεί αµφισβήτηση του φιλελεύθερου οικονοµικού συστήµατος. Ο καπιταλισµός, όµως, οφείλει να αποβάλλει κάποιες κερδοσκοπικές πτυχές του, και όλοι µας να κατανοήσουµε ότι η αγορά χωρίς ρυθµιστικούς και ελεγκτικούς µηχανισµούς καταλήγει, συχνά, σε ζούγκλα. Η Ενωµένη Ευρώπη, εξάλλου, είναι υποχρεωµένη να επανεξετάσει οικονοµικές στρατηγικές και στόχους, να ξανασχεδιάσει αναπτυξιακά οράµατα και να πρωτοστατήσει στην οικοδόµηση του νέου παγκόσµιου οικονοµικού συστήµατος, διατηρώντας, πάντοτε, αυτονο- µία δράσης, πολιτιστική ιδιαιτερότητα και κοινωνική πρωτοπορία. Για να παρακολουθήσει, από κοντά, η χώρα µας τις εξελίξεις αυτές και να συµµετάσχει, ενεργά, στη διαµόρφωση ενός πιο δίκαιου κόσµου, χρειάζεται µια άλλη οικονοµική φιλοσοφία που θα απορρίπτει οριστικά, αναξιοκρατικές µεθοδεύσεις, διαπλοκή, κρατική σπατάλη και συντεχνιακές νοοτροπίες, µια διαφορετική οικονοµική πολιτική στηριγµένη στις εξωστρεφείς επενδύσεις, την καινοτοµία και την ποιότητα, µια συστηµατικότερη µεταρρυθµιστική προσπάθεια και µια ουσιαστικότερη ενθάρρυνση της υγιούς επιχειρηµατικότητας και της αποταµίευσης. Όλα αυτά, όµως, προϋποθέτουν έναν άλλον κρατικό προϋπολογισµό, πιο ρεαλιστικό, αλλά και πιο τολµηρό, πιο αναπτυξιακό, αλλά και πιο κοινωνικό, µε µικρότερο, αλλά αποτελεσµατικότερο κράτος, και µε περισσότερη, αλλά και πιο δυναµική και σύγχρονη ιδιωτική πρωτοβουλία.»

9 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Συνεδρίαση της 104ης Γενικής Συνέλευσης και του ιοικητικού Συµβουλίου του Ευρωεπιµελητηρίου Bρυξέλλες, 15 Οκτωβρίου 2008 Στην Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή στις Βρυξέλλες έλαβε χώρα η 104η Γενική Συνέλευση και το ιοικητικό Συµβούλιο του Ευρωεπιµελητηρίου, τη 15η Οκτωβρίου 2008, παρουσία του Προέδρου της ΚΕΕΕ και Αναπληρωτή Προέδρου του, κ. Γεωργίου Κασιµάτη. Στη συνεδρίαση παρευρέθηκαν ο Γενικός Γραµµατέας της ΚΕΕΕ, κ. Παναγιώτης Αγνιάδης, η Πρόεδρος του ικτύου Γυναικών του Ευρωεπιµελητηρίου και του ΕΕ ΕΓΕ, κα Σοφία Οικονοµικού και η ιευθύντρια του Αντιπροσωπευτικού Γραφείου της ΚΕΕΕ στις Βρυξέλλες, κα Ειρήνη Κωνσταντινίδου. Η Συνέλευση ξεκίνησε µε την έγκριση των πρακτικών της προηγούµενης Γενικής Συνέλευσης (06/06/2008) και τον απολογισµό των πεπραγµένων του Ευρωεπι- µελητηρίου για το 2008 από τον Πρόεδρό του, κ. Pierre Simon, ο οποίος αναφέρθηκε µεταξύ άλλων και στα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Επιχειρήσεων και της Παγκόσµιας Πλατφόρµας των Επιµελητηρίων (GCP). Ο Πρόεδρος τόνισε τη σηµασία του ΕΚΕ και µετέφερε τις πρώτες θετικές εντυπώσεις από τα ΜΜΕ και τους συµµετέχοντες, µεταξύ των οποίων και 22 Τράπεζες. Αναφορικά µε την Παγκόσµια Πλατφόρµα των Επιµελητηρίων αναφέρθηκε στην επόµενη συνάντηση στην Πράγα. Ακολούθησε µία σύντοµη ενηµέρωση για τα επιτεύγµατα του Ευρωεπιµελητηρίου κατά το έτος 2008 και εγκρίθηκαν οι προτεραιότητες για το έτος 2009, οι οποίες αποτελούν συνέχεια του έργου του προηγού- µενου έτους και αφορούν στις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποθέσεις και στην εγκαθίδρυση ενός παγκόσµιου δικτύου του Ευρωεπιµελητηρίου, που θα συντελέσει στην προώθηση και προβολή του. Σε οµιλία του ο κ. Benoît de la Chapelle-Bizot, Αναπληρωτής ιευθυντής στο γραφείο του Jean-Pierre Jouyet, Υπουργού της Γαλλικής Κυβέρνησης, υπευθύνου για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, αναφέρθηκε στην ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και επεσήµανε το γεγονός ότι η Γαλλική Προεδρία έχει δεσµευτεί απέναντι στις επιχειρήσεις. Συζητήθηκε, επίσης, ο προϋπολογισµός, τον οποίο παρουσίασε ο υπεύθυνος της Επιτροπής Προϋπολογισµού, κ. M. Wansleben. Ο κ. M. Wansleben αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η συµµετοχή στην Επιτροπή Προϋπολογισµού είναι χαµηλή, και στη δοµή του Προϋπολογισµού που αλλάζει, καθώς οι µισθοί σε κάποιες χώρες, όπως το Βέλγιο και το Λουξεµβούργο, αυξάνονται. Ακόµη, τόνισε το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή µειώνει το ποσοστό συγχρηµατοδότησης των προγραµµάτων και συνεπώς τα «περιθώρια» για το Ευρωεπιµελητήριο στενεύουν. Ο προϋπολογισµός του 2009 και οι συνεισφορές των µελών εγκρίθηκαν από τη Συνέλευση. Από την πλευρά του ο κ. Κασιµάτης σχολίασε το γεγονός ότι κάποιες χώρες µε το καθεστώς του συνδεδεµένου µέλους, όπως η Αρµενία, η Π.Γ..Μ. και η Μολδαβία, δεν πληρώνουν τη συνδροµή τους επί σειρά ετών και πρότεινε την αποβολή τους από το Ευρωεπιµελητήριο, σε περίπτωση που εξακολουθήσουν να µην εκπληρώνουν την υποχρέωσή τους αυτή. Η πρόταση του κ. Κασιµάτη έγινε αποδεκτή από τη Γενική Συνέλευση. Οµόφωνα δεκτή έγινε η ανανέωση της εντολής των Αντιπροέδρων και του Σώµατος των ιευθυντών για το 2009, καθώς και της Επιτροπής Προϋπολογισµού. Επιπροσθέτως, συζητήθηκε το θέµα της δηµιουργίας του Ευρωπαϊκού Επιχειρηµατικού και Τεχνολογικού Κέντρου στην Κίνα, το οποίο έχει ως στόχο να ενισχύσει το δίκτυο του Ευρωεπιµελητηρίου στο εξωτερικό. Η Ινδία και η Κίνα εξάλλου συµπεριλαµβάνονται στον προϋπολογισµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Οι συµµετέχοντες υπέβαλαν ερωτήσεις και ενηµερώθηκαν για το νο- µικό καθεστώς, τη λειτουργία και τους πρωταρχικούς σκοπούς του Κέντρου. Ο Πρόεδρος του Ευρωεπιµελητηρίου πρότεινε στις Εθνικές Επιµελητηριακές Ενώσεις την εγγραφή τους στο µητρώο «εσωτερικών εκπροσώπων» και επαγγελµατικών ενώσεων, που ασχολούνται µε την προώθηση συµφερόντων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παράλληλα ενηµέρωσε το σώµα ότι το Ευρωεπιµελητήριο πρόκειται να εγγραφεί στους προσεχείς µήνες. Ο Γενικός Γραµµατέας του Ευρωεπιµελητηρίου, κ. Arnaldo Abruzzini, ενηµέρωσε τα µέλη της Συνέλευσης για τις ενέργειες του Ευρωεπι- µελητηρίου προς τον Ευρωπαίο ιαµεσολαβητή, δεδοµένου ότι τα σχετικά αιτήµατα απεστάλησαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2008 και αναµένεται η απάντησή του τον προσεχή εκέµβριο. Τέλος, έγινε µία σύντοµη αναφορά στο Ετήσιο Συνέδριο, που πρόκειται να διοργανωθεί στην Πράγα, στις Μαΐου του 2009, από το Επιµελητήριο της Τσεχίας. 7

10 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Συµµετοχή του Προέδρου της ΚΕΕΕ στη της Ν.. 18 Νοεµβρίου 2008 Να σταµατήσουν να κερδοσκοπούν παρανοµώντας, εκµεταλλευόµενοι µονοπωλιακές καταστάσεις, απαίτησε από τις τράπεζες ο Πρόεδρος της ΚΕΕΕ, κ. Γεώργιος Κασιµάτης, µιλώντας από το βήµα της Κοινοβουλευτικής Οµάδας της Νέας ηµοκρατίας. Παράλληλα, κάλεσε τους τραπεζίτες να συνειδητοποιήσουν ότι το ύψος των κερδών τους δεν το φτάνει κανείς από τις επιχειρήσεις, που λειτουργούν σε κλίµα υγιούς ανταγωνισµού. Και κατέληξε λέγοντας, ότι «Αν οι τράπεζες συνεχίσουν να ζητούν υπερκέρδη, θα βρεθούν αντιµέτωπες όχι µόνο µε το κοινωνικό σύνολο, αλλά και τους επιχειρηµατίες». Σχετικά µε την οικονοµία τόνισε ότι επιβάλλεται µείωση των χρεών και των ελλειµµάτων µε τον περιορισµό και τη µείωση του κρατικού τοµέα, και ζήτησε από την κυβέρνηση να δηµοσιεύσει κατάλογο µε τους κρατικούς τοµείς που θα καταργήσει το 2009, επειδή η παρουσία τους δεν ωφελεί. 8 Ο κ. Κασιµάτης συµµετείχε κατόπιν σχετικής πρόσκλησης στη συνεδρίαση αυτή, µε θέµα: «ιεθνής οικονοµική κρίση πρόκληση ευθύνης για όλους» και από κοινού µε τους εκπροσώπους άλλων φορέων και οργανισµών ζήτησε περισσότερα µέτρα για την αντιµετώπιση της οικονοµικής κρίσης. Αναλυτικότερα στην εισήγησή του επεσήµανε τα παρακάτω:

11 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Οµάδας για τη διεθνή οικονοµική κρίση «Ι. Βιώνουµε, σήµερα, µια διεθνή κρίση που αποκάλυψε σ όσους το αγνοούσαν ή το είχαν λησµονήσει: 1ον) ότι η αγορά, χωρίς ρυθµιστικούς και ελεγκτικούς µηχανισµούς οδηγεί στην ασυδοσία και δεν µπορεί να εξασφαλίσει, µακροπρόθεσµα, βιώσιµη και ισόρροπη ανάπτυξη, στον πλανήτη µας 2ον) ότι η επιδίωξη συνεχούς διεύρυνσης των βραχυπρόθεσµων κερδών σε βάρος ακόµη και ελάχιστων κοινωνικών απαιτήσεων, αποδυναµώνει και, τελικά, νεκρώνει τις υγιείς πηγές δηµιουργίας πλούτου, και, 3ον) ότι η υποβάθµιση της πραγµατικής οικονοµίας, υπέρ µιας αλόγιστης χρηµατοοικονοµικής επέκτασης, δη- µιουργεί κερδοσκοπικές υπερβολές, οι οποίες καταλήγουν, νοµοτελειακά, σε χρεοκοπίες και ερείπια. ΙΙ. Βαδίζουµε προς την αναµόρφωση του παγκόσµιου χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, που ελπίζουµε ότι θα απαλλάξει τον καπιταλισµό από την απληστία και άλλες ακρότητες που υπονοµεύουν τη δυναµική του. Είναι µια σηµαντική ευκαιρία για την Ευρώπη να πρωταγωνιστήσει στις αλλαγές αυτές, αναδεικνύοντας ευρύτερα, το ρόλο που διαδραµατίζει ο σεβασµός των κοινωνικών παραµέτρων, στη µεγιστοποίηση των ποσοτικών οικονοµικών δεδοµένων. ΙΙΙ. Η χώρα µας καλείται να παραµείνει στον πυρήνα της Ενω- µένης Ευρώπης και, µε γόνιµες προτάσεις, να συµµετάσχει ενεργά, στο µέτρο των δυνατοτήτων που παρέχει η οικο- νοµική της ισχύς και η γεωστρατηγική της θέση, στη διαµόρφωση των κοινών ευρωπαϊκών θέσεων. Και για να εδραιώσει τη θέση αυτή, οφείλει να αντιµετωπίσει, µε τις µικρότερες θυσίες, την παρούσα κρίση, εκσυγχρονίζοντας, παράλληλα, δοµές και λειτουργίες. Άλλωστε, κάθε κρίση αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για αναδιαρθρώσεις, για τοµές, για ρήξεις. α) Τη στιγµή αυτή η οικονοµία µας χρειάζεται, επειγόντως, άφθονη και φθηνή χρηµατοδότηση, για να συνεχίσει να λειτουργεί η παραγωγική µας µηχανή, ώστε να αποφευχθεί η ύφεση που θα διογκώσει, επικίνδυνα, την ανεργία και τη φτώχεια. Κανένας δε ζητά από τις Τράπεζές µας να χρηµατοδοτούν, µε δική τους ζηµιά, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Εκείνο που απαιτούµε είναι να σταµατήσουν να κερδοσκοπούν, παρανοµώντας, αξιοποιώντας καταχρηστικά δεσπόζουσες θέσεις, εκµεταλλευόµενες ολιγοπωλιακές καταστάσεις και εναρµονισµένες πρακτικές. Και το απαιτούµε αυτό, τόσο από την κυβέρνηση, όσο και από τη δικαιοσύνη. Είναι ευτύχηµα που οι Τράπεζές µας είχαν κέρδη τα προηγούµενα χρόνια. Θα πρέπει, όµως, και οι Τραπεζίτες να συνειδητοποιήσουν ότι κέρδη που αυξάνονται, επί µακρόν, κατά 30-40%, κάθε εξάµηνο, δεν είχε και δεν µπορεί να έχει κανένας άλλος κλάδος, όπου λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισµός. β) Επιτακτική είναι, σήµερα, η ανάγκη δραστικής µείωσης των κρατικών ελλειµµάτων και χρεών, η συνεχής διόγκωση των οποίων αποδεικνύει ότι ζούµε καταναλώνοντας περισσότερα απ ό,τι έχουµε, εδώ και πολλά χρόνια. 9

12 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Η µείωση των ελλειµ- µάτων και χρεών επιβάλλεται, και γιατί αυτά ευθύνονται, κατά ένα µέρος, για τις τελευταίες αυξήσεις του κόστους του χρήµατος και γιατί το µέγεθός τους καθιστά αδύνατη την άσκηση µιας δυναµικότερης αναπτυξιακής πολιτικής και τη χρη- µατοδότηση µιας ευρύτερης κοινωνικής πολιτικής, η οποία θα εδραίωνε περισσότερο την κοινωνική συνοχή και θα ενίσχυε την κατανάλωση. Μοναδικός υγιής τρόπος περιορισµού αυτών των ελλειµµάτων και χρεών είναι η µείωση της έκτασης και ο εκσυγχρονισµός της λειτουργίας του κράτους. Αντί όµως της µείωσης του κράτους, παρατηρούµε, τελευταία, συνεχή διεύρυνση των κρατικών φορέων και του συνολικού αριθµού των δηµοσίων υπαλλήλων. Παράλληλα, αντί της αξιοκρατικής στελέχωσης των δηµοσίων υπηρεσιών, διαπιστώνουµε, καθηµερινά, διαιώνιση των πρακτικών που περιθωριοποιούν τους ικανούς, απουσία πρωτοβουλιών για πάταξη της γραφειοκρατίας και πενία διαδικασιών για την υιοθέτηση καινοτοµιών. Στον τοµέα αυτόν απαιτούνται ρήξεις µε το παρελθόν και αντί των διαδοχικών εξαγγελιών περί επανίδρυσης του κράτους, σκόπιµο θα ήταν να δοθεί, αµέσως, κατάλογος των κρατικών οργανισµών που θα διαλυθούν, εντός του 2009, γιατί η λειτουργία τους δεν κρίνεται απαραίτητη. β) Η χώρα χρειάζεται µαζικές επενδύσεις, δηµόσιες και ιδιωτικές. Οι δηµόσιες, όµως, επενδύσεις θα είναι και τη νέα χρονιά ανεπαρκέστατες, εάν κρίνουµε από το ύψος των δαπανών του εφετινού Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων, παρ όλο που η αύξησή τους θα αντιστάθµιζε τη σηµαντική υποχώρηση της οικοδοµικής δραστηριότητας. 10

13 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Ανεπαρκείς, όµως, φαίνεται ότι θα είναι και οι ιδιωτικές επενδύσεις, λόγω της γενικότερης διεθνούς αβεβαιότητας, που δεν ευνοεί την υλοποίηση µεγάλων εξωστρεφών επενδυτικών προγραµµάτων, αλλά και του αρνητικού επιχειρηµατικού κλίµατος, που δε βελτιώνεται, αφού διαχρονικές µας καθυστερήσεις (ανελαστικές διαδικασίες υλοποίησης των επενδύσεων, ελλείψεις σε υποδοµές, συχνές διαφοροποιήσεις του φορολογικού µας συστήµατος, «κλειστά» επαγγέλµατα, διαπλοκή, χρονοβόρες διαδικασίες ίδρυσης επιχειρήσεων κ.α.) δεν εξαλείφονται. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουµε: ότι ο χώρος των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεών µας, αποτελεί, ασφαλώς, τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονοµίας, η ραχοκοκαλιά, όµως, αυτή είναι, στην πατρίδα µας, ιδιαίτερα προβληµατική, λόγω του µικρού, σχετικά, µέσου µεγέθους των µονάδων µας και της αµφίβολης βιωσι- µότητας ενός σηµαντικού µέρους του. ότι η χώρα µας παρουσιάζει δραµατική έλλειψη µεγάλων, εξωστρεφών, ανταγωνιστικών επιχειρήσεων που θα εξασφάλιζαν, πέραν των άλλων, και πιο ευοίωνες προοπτικές σε πολλές µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις µας. 11

14 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Χωρίς επενδύσεις και χωρίς καλύτερη αναλογία µεγάλων και µικροµεσαίων επιχειρήσεων, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της παραγωγής µας αποτελεί ουτοπία. Και για να γίνουν οι επενδύσεις αυτές, απαιτείται, κατάλληλο περιβάλλον και ισχυρότερα κίνητρα. IV. Σε λίγες µέρες θα έλθει στη Βουλή για ψήφιση ο νέος Προϋπολογισµός της χώρας που όλοι µας περιµέναµε ότι θα έδιδε το έναυσµα για µια αποτελεσµατική αντιµετώπιση της κρίσης και των διαρθρωτικών µας αδυναµιών. Εάν, όµως, κρίνουµε από το σχετικό προσχέδιο, φαίνεται ότι δύσκολα θα πετύχουµε τους στόχους αυτούς. Με το νέο Προϋπολογισµό, εάν δε διαφοροποιηθούν αισθητά τα βασικά του δεδοµένα, αφαιρούνται αυξηµένοι πόροι, µέσω της φορολογίας, από την ιδιωτική αποταµίευση και µεταφέρονται στην κρατική κατανάλωση. αναγκαίες δηµόσιες επενδύσεις θυσιάζονται στο βωµό της µείωσης του δηµόσιου ελλείµ- µατος. το κράτος διατηρείται ανέπαφο, αποτελεσµατικό και σπάταλο, να απαιτεί, συνεχώς, περισσότερα, προσφέροντας, συνεχώς, ολιγότερα, και, οι επιχειρήσεις βρίσκονται, και πάλι, υπό την απειλή µιας νέας φοροεπιδροµής, στην περίπτωση που οι αισιόδοξες προβλέψεις για αύξηση των κρατικών εσόδων δεν υλοποιηθούν. Τα Επιµελητήριά µας πιστεύουν ότι η χώρα έχει ανάγκη από έναν άλλο Προϋπολογισµό, πιο ρεαλιστικό, πιο τολµηρό, πιο αναπτυξιακό, αλλά και πιο κοινωνικό. V. Η κρίση θέτει όλους ενώπιον των ευθυνών µας. Καλούµε τον επιχειρηµατικό κόσµο να επενδύσει στη χώρα µας, επιλέγοντας προσεκτικά, κλάδους µε δυναµική προοπτική, προϊόντα µε ισχυρή διεθνή ζήτηση, προηγµένη τεχνολογία, καινοτοµικές διαδικασίες, για να βρεθεί στην πρωτοπορία όταν, σε λίγο, θα έχουν περάσει οι δύσκολες ηµέρες. Καλούµε τις Τράπεζες να χρηµατοδοτήσουν απλόχερα τέτοιες υγιείς πρωτοβουλίες των επιχειρηµατιών µας, και να µην παρασύρονται από κάποιες ελκυστικές, αλλά ανεύθυνες πρακτικές δανεισµού, που οδηγούν, µε βεβαιότητα, στην κρίση. Οι επιχειρήσεις µας σήµερα ασφυκτιούν, και εάν το Τραπεζικό µας σύστηµα συνεχίσει να αναζητά υπερκέρδη, θα βρεθεί αντιµέτωπο µε το κοινωνικό σύνολο. Και αυτό είναι ό,τι χειρότερο θα µπορούσε να συµβεί. Καλούµε την Κυβέρνηση να προχωρήσει µε τόλµη, χωρίς να υπολογίζει συντεχνιακές αντιδράσεις και πολιτικό κόστος, στον εκσυγχρονισµό της οικονοµίας µας, αναµορφώνοντας, πρώτα απ όλα, το ίδιο το κράτος, που νοσεί βαρύτατα. Καλούµε, τέλος, τους εργαζοµένους και τις συνδικαλιστικές τους Ενώσεις να περιορίσουν τις διεκδικήσεις τους σε λογικά όρια, ώστε και η γενικότερη κρίση να µην οξυνθεί και η βιωσιµότητα των επιχειρήσεων να µην απειληθεί περισσότερο, γεγονός που θα οδηγήσει σε άνοδο της ανεργίας. Είµαι βέβαιος ότι, κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, οι καλύτερες ηµέρες για την οικονοµία µας δεν θα αργήσουν να έλθουν.» 12

15 Ηδιεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση, που βρίσκεται σε εξέλιξη από το καλοκαίρι του 2007, είναι πρωτοφανής στη µεταπολεµική περίοδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι διεθνείς οργανισµοί έχουν κινητοποιηθεί για να αποκαταστήσουν την εµπιστοσύνη στο χρηµατοπιστωτικό σύστηµα και να δια- µορφώσουν µια νέα αρχιτεκτονική για να αποφευχθούν παρόµοιες πιέσεις στο µέλλον. 1. Τα αίτια της κρίσης Οι αιτίες της κρίσης έχουν τις ρίζες τους στις ΗΠΑ, όπου Τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρύµατα δάνεισαν µεγάλα ποσά σε αγοραστές ακινήτων, οι οποίοι στη συνέχεια δεν µπορούσαν να αποπληρώσουν τα δάνεια αυτά (πρόκειται για την αποκαλούµενη sub-prime market). Εν τω µεταξύ, οι δανειστές είχαν τις περισσότερες φορές δανειστεί µεγάλα κεφάλαια, ήταν δηλαδή οι ίδιοι χρεωµένοι. Πολλές τράπεζες και άλλοι θεσµικοί επενδυτές αγόρασαν πολύπλοκα πακέτα, χρησιµοποιώντας δανεικά χρήµατα (οµόλογα παράπλευρου χρέους, γνωστά ως τοξικά οµόλογα collateral debt obligations) ή άλλα χρηµατοπιστωτικά εργαλεία βασισµένα στα εν λόγω προβληµατικά δάνεια. Βεβαίως, τα χρηµατοπιστωτικά αυτά εργαλεία απέδιδαν µεγαλύτερο επιτόκιο από τις ανταγωνιστικές επενδύσεις και ήταν ως εκ τούτου ελκυστικά. Η απόδοσή τους εξαρτιόταν από την αποπληρωµή των δανείων της πρωτογενούς αγοράς (sub-prime market), η οποία όµως, όπως είδαµε, είχε πλέον χρεοκοπήσει. 2. Αποδόµηση του παγκοσµίου χρηµατοπιστωτικού οικοδοµήµατος Όταν η µη αποπληρωµή των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων άρχισε να αυξάνεται το 2007 και εφόσον είχε ως αποτέλεσµα την απαξίωση των οµολόγων παράπλευρου χρέους, τόσο τα πιστωτικά ιδρύµατα όσο και οι χρηµατοοικονοµικοί οργανισµοί που είχαν αγοράσει τα εν λόγω τοξικά οµόλογα, άρχισαν να φοβούνται ότι δεν θα µπορούσαν να πληρώσουν τους δανειστές τους. Η πολυπλοκότητα των τοξικών οµολόγων ήταν τέτοια, όπου έκανε σχεδόν αδύνατο τον υπολογισµό των ζηµιών 13 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Θέσεις του Προέδρου της ΚΕΕΕ για τη διεθνή χρηµατοπιστωτική κρίση και τις επιπτώσεις της στην οικονοµία Αθήνα, 17 Νοεµβρίου 2008 καθώς επίσης και την ανίχνευση των ιδιοκτητών τους. Ο υπερβολικός ενθουσιασµός και σε µερικές περιπτώσεις η ανάληψη ανεύθυνου ρίσκου, βασισµένου ενδεχοµένως σε προηγούµενες περιόδους ανάπτυξης και χαµηλών επιτοκίων και πληθωρισµού, µετατράπηκε εντός ολίγου σε µια αλυσιδωτή αντίδραση απώλειας της εµπιστοσύνης, µε αποτέλεσµα οι τράπεζες να σταµατήσουν να παραχωρούν διατραπεζικά, επιχειρηµατικά και καταναλωτικά δάνεια. Η απώλεια της εµπιστοσύνης έγινε ακόµα µεγαλύτερη όταν πολύ µεγάλοι οργανισµοί όπως οι Freddie Mac και Fanny May, Lehman Brothers και η AIG αντιµετώπισαν τροµακτικά προβλήµατα στα µέσα του Έτσι, σε παγκόσµιο επίπεδο, ο δανεισµός, που κινεί τα νήµατα των χρηµατοπιστωτικών αγορών, διακόπηκε, οι τιµές των µετοχών κατέρρευσαν, µε αποτέλεσµα να εξανεµιστεί τελείως το κεφάλαιο που είναι διαθέσιµο προς δανειοδότηση των επιχειρήσεων και των ιδιωτών. Με άλλα λόγια, ένας φαύλος κύκλος άρχισε. Ο υπερβολικός ενθουσιασµός µετατράπηκε σε φόβο και σε υπερβολική απαισιοδοξία. Τούτο απείλησε τη βιωσιµότητα των χρηµατοιοικονοµικών οργανισµών. Για το λόγο αυτό, οι Κυβερνήσεις προσέτρεξαν προς υποστήριξή τους. 3. Γιατί η Ευρώπη επηρεάστηκε; Πρώτον, τα τοξικά οµόλογα πουλήθηκαν παγκοσµίως και πολλά χρη- µατοοικονοµικά ιδρύµατα σε όλο τον κόσµο, συµπεριλαµβανοµένων των ευρωπαϊκών, εκτέθηκαν σε αυτά και σε άλλα εργαλεία των οποίων η αξία έπεσε εξαιτίας των ενυπόθηκων αµερικανικών στεγαστικών δανείων. εύτερον, µολονότι τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια ήταν µικρής κλί- µακας στην Ευρώπη, µερικά Κράτη µέλη είχαν µεγαλύτερο µερίδιο σε τέτοια δάνεια. Τρίτον, δεδοµένου ότι οι χρηµατοιοκοµικές αγορές είναι παγκόσµιες και τα ιδρύµατα εµπορεύονται µεταξύ τους σε παγκόσµια κλίµακα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες επηρεάζονται άµεσα όταν οι αµερικάνικες αντι- µετωπίζουν προβλήµατα. Τέταρτον, όλα αυτά συνέπεσαν µε άλλα παγκόσµια γεγονότα, όπως η αύξηση των τιµών του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών, µε αποτέλεσµα την αύξηση του πληθωρισµού και τις διαφοροποιήσεις στις ισοτιµίες των νοµισµάτων. Οι παράγοντες αυτοί οδήγησαν σε ύφεση παντού και είχαν αρνητικές συνέπειες στις χρηµατιστηριακές αγορές και ως εκ τούτου στη διαθεσιµότητα του κεφαλαίου στις τράπεζες για να αντιµετωπίσουν τις τρέχουσες πιέσεις.

16 14 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ 4. Η αντίδραση της Ευρώπης Οι άµεσες προτεραιότητες που τέθηκαν από την ΕΕ αφορούσαν στην επανεγκαθίδρυση της εµπιστοσύνης και την προστασία των πολιτών. Η Ευρώπη κατόρθωσε να καταλήξει σε ένα, χωρίς προηγούµενο, υψηλό βαθµό συντονισµού, για την αντιµετώπιση της µεγάλης αυτής κρίσης. Ο συντονισµός αυτός επετεύχθη, στις 12 Οκτωβρίου 2008, στη Έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των Παρισίων, µε την παρουσία του Βρετανού Πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν, στη συνέχεια στο ECOFIN και τέλος επικυρώθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της 15/16 Οκτωβρίου Τα κράτη - µέλη της Ευρωζώνης συµφώνησαν σε ένα λεπτοµερές πρόγραµµα δράσης µε σκοπό την εξασφάλιση ρευστότητας, την επανακεφαλαίωση του τραπεζικού συστήµατος (συµπεριλαµβανοµένης της αγοράς µετοχών των Τραπεζών από τις Κυβερνήσεις) και την προστασία των καταθέσεων των ιδιωτών. Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαιρέτισε τα µέτρα που εξήγγειλε το Eurogroup ως το πρώτο σηµαντικό και συντονισµένο βήµα για την αποκατάσταση της εµπιστοσύνης στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, την τόνωση του τραπεζικού δανεισµού και την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών. Όπως µας είπε πρόσφατα ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Barroso, (τον οποίο υποδέχτηκα ως Αναπληρωτής Πρόεδρος του Ευρωεπιµελητηρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των Επιχειρήσεων που έγινε στις Βρυξέλλες στις 14 Οκτωβρίου 2008): «υπάρχει φως στο τούνελ, αλλά δεν έχουµε φτάσει ακόµα εκεί». 5. Ρόλος των κρατών µελών Σύµφωνα µε το Σχέδιο ιάσωσης, τα κράτη - µέλη έχουν τη νοµική ικανότητα και τα κεφάλαια να δεσµεύσουν µεγάλα ποσά των φορολογουµένων µε σκοπό να εφαρµόσουν σχέδια διάσωσης, να παρέµβουν σε ιδιωτικά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και να προβλέψουν εγγυήσεις σε διατραπεζικά δάνεια. Προβαίνουν σε τέτοιες πράξεις σε στενή συνεργασία µεταξύ τους και µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε συµφωνία µε τις λεπτοµερείς αρχές που συµφωνήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της 12ης Οκτωβρίου. Τα κράτη - µέλη συµφώνησαν µε την πρόταση της Επιτροπής να αυξήσουν την ελάχιστη εγγύηση καταθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο να αναλάβουν δέσµευση ενδυνάµωσης για τις εν λόγω εγγυήσεις. 6. Ρόλος των κεντρικών τραπεζών Οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να αναπροσαρµόσουν τη νοµισµατική πολιτική και να παράσχουν ρευστότητα, χωρίς την οποία η χρηµατοπιστωτική αγορά δεν µπορεί να λειτουργήσει. Η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα µείωσε διαδοχικά το επιτόκιο δανεισµού σε συνεργασία µε άλλες µεγάλες κεντρικές τράπεζες. Τούτο δείχνει τη συλλογική επιθυµία για κοινή ενέργεια. 7. Οι επιπτώσεις στην πραγµατική οικονοµία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη ευτέρα 3 Νοεµβρίου τις φθινοπωρινές προβλέψεις της για την ευρωπαϊκή οικονοµία, την ευρωζώνη και µια σειρά από χώρες εκτός της Ε.Ε. Οι προβλέψεις αυτές είναι προς το χειρότερο για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Παράλληλα, προβλέπεται σηµαντική επιβράδυνση του πληθωρισµού και διεύρυνση των δη- µοσιονοµικών ελλειµµάτων. Η αύξηση του ΑΕΠ αναµένεται να µειωθεί το 2009 στην ΕΕ και την ευρωζώνη κατά 1,5 µονάδα περίπου από την πρόβλεψη της περασµένης άνοιξης. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θα αντιµετωπίσουν τεχνική ύφεση και ορισµένες από αυτές θα αντιµετωπίσουν ιδιαιτέρως σηµαντικά προβλήµατα. Για το 2010 όµως, προβλέπεται ανάκαµψη για ορισµένες ευρωπαϊκές οικονοµίες, µε αποτέλεσµα την αύξηση του ΑΕΠ στην ΕΕ. Ο πληθωρισµός αναµένεται να µειωθεί κατά το , ενώ προβλέπεται αύξηση της ανεργίας. Το ΑΕΠ θα υποχωρήσει στο 3% φέτος και 2,5% του χρόνου. Το 2010 αναµένεται να αυξηθεί αν αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη στις πιστωτικές αγορές. Η αµερικάνικη οικονοµία βρίσκεται σε ύφεση ενώ οι αναδυόµενες οικονοµίες, που αντιµετωπίζουν κάπως θετικά την οικονοµική κατάσταση προς το παρόν, θα αντιµετωπίσουν στο µέλλον σοβαρά προβλήµατα. Η παγκόσµια ύφεση θα ασκήσει πιέσεις και στις αγορές των πρώτων υλών. Η αγορά εργασίας παρουσιάζει ήδη προβλήµατα. Η αύξηση της απασχόλησης µειώθηκε ήδη κατά 0,2% φέτος και θα µειωθεί ακόµα περισσότερο του χρόνου. Το ποσοστό ανεργίας αναµένεται να αυξηθεί κατά µια µονάδα ανά έτος στα επόµενα δυο χρόνια, δηλαδή ποσοστό 8% στην ΕΕ και 8,3/4 στην ευρωζώνη το 2010, µε διαφορές µεταξύ των κρατών µελών. Ο πληθωρισµός αυξήθηκε φέτος σε 4.4% µέχρι το µήνα Ιούλιο στην ΕΕ φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 12 ετών. Το 2009 αναµένεται να µειωθεί πάλι στο 2,4% στην ΕΕ (2,2 στην Ευρωζώνη).

17 Το δηµοσιονοµικό έλλειµµα θα µειωθεί προοδευτικά από το 1% του ΑΕΠ στην ΕΕ το 2008 σε περίπου 0,5% το Υπάρχουν βέβαια διαφορές µεταξύ κρατών - µελών, ορισµένα από αυτά ενδεχοµένως φθάσουν σε διψήφιους αριθµούς φέτος (Βουλγαρία, Εσθονία, Ελλάδα, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Πορτογαλία και Ρουµανία), ενώ πλεόνασµα αναµένεται στη Γερµανία, Λουξεµβούργο, Κάτω Χώρες και Φινλανδία). 8. Οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονοµία Οι προβλέψεις της Επιτροπής για την Ελλάδα φαίνεται ότι είναι καλύτερες από το µέσο όρο της Ευρωζώνης. Η ανάπτυξη προβλέπεται να διαµορφωθεί στο 2,5% το 2009 έναντι 3,1% το Παράλληλα, ο πληθωρισµός αναµένεται να µειωθεί από το 4,4% το 2008 στο 3,5% το 2009 και τα δηµοσιονοµικά ελλείµµατα να µειωθούν από το 2,5% το 2008 στο 2,2% το Η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση θα έχει, ωστόσο, συνέπειες και για την ελληνική οικονοµία, λόγω των δηµοσιονοµικών ανισορροπιών και της χαµηλής ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. 9. Το ελληνική Σχέδιο ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονοµίας Πράγµατι, η Κυβέρνηση, µετά την ψήφιση του νόµου για την προστασία του συνόλου των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, προωθεί το σχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονοµίας. Στόχος του σχεδίου αυτού είναι η άµβλυνση των πιέσεων στα επιτόκια χορηγήσεων των τραπεζών και η άνετη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Το σχέδιο αυτό, που αντιγράφει κατά κάποιο τρόπο παρόµοια σχέδια που εκπόνησαν άλλα κράτη - µέλη, όπως η Γερµανία, το Ηνωµένο Βασίλειο, η ανία, η Ιρλανδία, και είναι εθελοντικό, βάζει στα πιστωτικά ιδρύµατα συγκεκριµένους όρους, περιορισµούς και προϋποθέσεις. Έχει τρία σκέλη: Πρώτον, τη συµµετοχή του ηµοσίου στο µετοχικό κεφάλαιο των πιστωτικών ιδρυµάτων έως το ύψος των 5 δισεκατοµµυρίων ευρώ. Το ηµόσιο συµµετέχει µε προνοµιούχες µετοχές που έχουν απόδοση 10% και ορίζει εκπροσώπους του στο ιοικητικό Συµβούλιο κάθε πιστωτικού ιδρύµατος που συµµετέχει στο σχέδιο. Ο εκπρόσωπος του ηµοσίου έχει δικαίωµα βέτο στον καθορισµό των αµοιβών των ανωτάτων στελεχών των τραπεζών, καθώς και στην πολιτική διανοµής των µερισµάτων. 15 ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΚΕΕ Το δεύτερο σκέλος του σχεδίου αφορά στην παροχή των εγγυήσεων του ηµοσίου για τη σύναψη µεσοµακροπρόθεσµων δανείων από τα συµµετέχοντα πιστωτικά ιδρύµατα, ποσού έως 15 δισεκατοµµύρια ευρώ. Το τρίτο σκέλος του σχεδίου αφορά στην έκδοση ειδικών οµολόγων από το ηµόσιο ύψους έως 8 δισεκατοµµυρίων ευρώ. Ασφαλώς, είναι λάθος να λέγεται ότι η δηµιουργούµενη ρευστότητα ύψους 28 δισεκατοµµυρίων ευρώ συνιστά επιβάρυνση για τον κρατικό προϋπολογισµό. Η δηµιουργούµενη ρευστότητα θα πρέπει να επιστρέψει εξ ολοκλήρου στη χρηµατοδότηση της οικονοµίας. 10. Συµπεράσµατα ➊ Χρειάζεται άµεση αντίδραση των ευρωπαϊκών µακροοικονοµικών πολιτικών για να βοηθηθεί η ανάκαµψη της παγκόσµιας οικονοµικής ανάπτυξης. Ωστόσο δεν πρέπει να υπονοµευτούν οι αρχές του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ➋ Χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση της συντονισµένης δράσης των κρατών - µελών για την αποκατάσταση της εµπιστοσύνης στις αγορές ➌ Χρειάζονται περαιτέρω µέτρα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, υπέρ της βιωσιµότητας των επιχειρήσεων, των θέσεων εργασίας, της στήριξης των οικονοµικών των ιδιωτών και των µικροµεσαίων επιχειρήσεων. ➍ Είναι αναγκαίο να υποστηριχτεί το αειφόρο και µακροοικονοµικό περιβάλλον και πρωταρχικής σηµασίας να συνεχιστεί η πρόσβαση των ΜΜΕ στη χρηµατοδότηση. Σηµαντικός είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την επίτευξη του στόχου αυτού. ➎ Χρειάζεται επανεξέταση της λειτουργίας του υφιστάµενου χρη- µατοπιστωτικού συστήµατος και παγκόσµια αντιµετώπιση της χρη- µατοπιστωτικής κρίσης. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι η σύγκληση το ταχύτερο δυνατό διεθνούς διάσκεψης που θα συζητήσει τις ρυθ- µιστικές και εποπτικές συνέπειες για την αντιµετώπιση της παρούσας κρίσης είναι περισσότερο από επιβεβληµένη. ➏ Όσον αφορά στην Ελλάδα, προτρέπω τους παράγοντες του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων σε αυτή δύσκολη περίοδο και να συνεργαστούν µε φορείς των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των ΜΜΕ, όπως τα Επιµελητήρια, για την καλύτερη εφαρµογή του Σχεδίου ιάσωσης και την αποτελεσµατικότερη διοχέτευση των απαραίτητων κεφαλαίων. Όπως τόνισε και το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στα συµπεράσµατα της 15/16 Οκτωβρίου 2008 «πρέπει όλοι οι φορείς του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, ιδίως του τραπεζικού τοµέα, να καταστούν περισσότερο υπεύθυνοι», οι δε «πραγµατικές επιδόσεις των διευθυντικών στελεχών πρέπει να αντανακλώνται στις αµοιβές τους, µεταξύ άλλων στην αποζηµίωση λόγω αποχώρησης («χρυσά αλεξίπτωτα»), η οποία θα πρέπει να συνδέεται µε την πραγµατική συµβολή του στελέχους στην επιτυχία της επιχείρησης.»

18 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ Γενική Συνέλευση της ΚΕΕΕ στην Καβάλα: Έκκληση στήριξης και καταγγελίες για τις τράπεζες ΤΕΜΠΕ, η µόνη λύση της κυβέρνησης για τους µικροµεσαίους Νοεµβρίου Ηγενικευµένη αγωνία των µελών της για την τύχη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων, η δηµόσια καταγγελία του Προέδρου της κ. Γεωργίου Κασιµάτη για τη συµπεριφορά των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων και η λύση της στήριξης από το ΤΕΜΠΕ, ήταν τα στοιχεία που σηµάδεψαν τη Γενική Συνέλευση της ΚΕΕΕ, που πραγµατοποιήθηκε µε ιδιαίτερη επιτυχία την Παρασκευή 14 και το Σάββατο 15 Νοεµβρίου 2008 στην Καβάλα. Στη συνεδρίαση αυτή, η οποία φιλοξενήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο «ΑΠΟ- ΣΤΟΛΟΣ ΜΑΡ ΥΡΗΣ» από το Επιµελητήριο Καβάλας, παρέστησαν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, κ. Σταύρος Καλαφάτης, ο Γενικός Γραµ- µατέας Εµπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης, κ. η- µήτριος Σκιαδάς, ο Ειδικός Γραµµατέας Ανταγωνιστι- κότητας, κ. Ελευθέριος Σταυρόπουλος, και ο Ευρωβουλευτής, κ. Ιωάννης Γκλαβάκης. Κύρια θέµατα της Γενικής Συνέλευσης της ΚΕΕΕ ήταν ο Κρατικός Προϋπολογισµός 2009, ο οποίος είναι, αναµφισβήτητα, ο πιο δύσκολος και ο πιο κρίσιµος για το µέλλον της οικονοµίας µας, των τελευταίων χρόνων, οι δυσχερείς οικονοµικές συγκυρίες σε παγκόσµιο κι εθνικό επίπεδο, η αντιµετώπιση των προβληµάτων και των συνεπειών της οικονοµικής κρίσης στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, και οι προκλήσεις που αυτή δηµιουργεί, και, τέλος, η παραγωγική αξιοποίηση των 28 δις. ευρώ προς τις τράπεζες. Στην εναρκτήρια οµιλία του, ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιµελητηρίων Ελλάδος, κ. Γιώργος Κασιµάτης, αναφέρθηκε στα τρία κύρια σηµεία, στα οποία επικεντρώνονται οι επιφυλάξεις της ΚΕΕΕ, σχετικά µε τις επιλογές του νέου Προϋπολογισµού της χώρας: στη διεύρυνση της φορολογικής πίεσης, στην αδυναµία περιορισµού των πρωτογενών δαπανών και στην µείωση των δηµοσίων επενδύσεων, επισηµαίνοντας ότι ο προϋπολογισµός χρειάζεται αναθεώρηση και πρέπει να είναι ρεαλιστικός, αντικειµενικός, χωρίς υπερβολές. Ο ρυθµός ανάπτυξης των 2,5 περίπου µονάδων, που έχει µπει στον προϋπολογισµό, θεωρείται άπιαστος, όταν οι γειτονικές χώρες προβλέπουν έως 0,5%. Για να παρακολουθήσει, από κοντά, η χώρα µας τις εξελίξεις αυτές και να συµµετάσχει, ενεργά, στη διαµόρφωση ενός πιο δίκαιου κόσµου, χρειάζεται µια άλλη οικονοµική φιλοσοφία που θα απορρίπτει, οριστικά, αναξιοκρατικές µεθοδεύσεις, διαπλοκή, κρατική σπατάλη και συντεχνιακά συµφέροντα, µια διαφορετική οικονοµική πολιτική στηριγ- µένη στις εξωστρεφείς επενδύσεις, την καινοτοµία και την ποιότητα, µια συστηµατικότερη µεταρρυθµιστική προσπάθεια και µια ουσιαστικότερη ενθάρρυνση της υγιούς επιχειρηµατικότητας. Όλα αυτά, όµως, προϋποθέτουν έναν άλλον κρατικό προϋπολογισµό, πιο ρεαλιστικό, αλλά και πιο τολµηρό, πιο αναπτυξιακό, αλλά και πιο κοινωνικό, µε µικρότερο, αλλά αποτελε-

19 ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ σµατικότερο κράτος, και µε περισσότερη, αλλά και πιο δυναµική και σύγχρονη ιδιωτική πρωτοβουλία. Ενδεικτικό της αγανάκτησης των επιχειρηµατιών για τον τρόπο αντιµετώπισής τους από τις τράπεζες, ήταν η σκληρή γλώσσα του Προέδρου της ΚΕΕΕ και η χρήση λέξεων, όπως η αισχροκέρδεια και το καρτέλ του χρήµατος. Ο κ. Κασιµάτης δεν δίστασε να µιλήσει για το καρτέλ του χρήµατος, καταγγέλλοντας τη λογική και τη στάση των τραπεζών. Επιπλέον σηµείωσε ότι τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα δεν παρουσιάζουν απλά υπερκέρδη, αλλά αισχροκέρδη και συµφώνησε µε τους προέδρους, οι οποίοι ζήτησαν τα 28 δισεκατοµ- µύρια να δοθούν προς ενίσχυση µόνο στην Αγροτική Τράπεζα και στο Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, διευκρίνισε ότι εάν δεν εισακουστεί η άποψη της κεντρικής ένωσης, τότε θα πραγµατοποιηθεί έκτακτη γενική συνέλευση προκει- µένου να αποφασιστεί η στάση που θα τηρηθεί. Και συνεχίζοντας επεσήµανε ότι: «Οι εκπρόσωποι των παραγωγικών τάξεων δίνουν το παρόν σε µια δύσκολη οικονοµικά περίοδο, σε µια περίοδο που η αγορά αλλά και η κοινωνία γενικότερα χειµάζονται, µετά την οικονοµική ύφεση των τελευταίων δύο µηνών. Υπεύθυνα απέναντι στον ελληνικό λαό, η επιχειρηµατική κοινότητα καταγγέλλει τη µεθοδευµένη οµηρία, που µας έχει υποχρεώσει το χρηµατοπιστωτικό µας σύστηµα. Καταγγέλλει τις µεθόδους, που ακολουθεί για περισσότερα κέρδη και καταγγέλλει, επίσης, τον τρόπο µε τον οποίο συνεχίζει ακόµη και σήµερα να πράττει και να µην αφουγκράζεται τις παραινέσεις της κυβέρνησης και των κοµµάτων, που σχετίζονται µε την εύρυθµη λειτουργία τους. Η παρούσα Γενική µας Συνέλευση ζει στη σκιά και άλλων θεµάτων, όπως ο αποκλεισµός των διεθνών λιµανιών της χώρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, και της οικονοµικής δραστηριότητας που παρουσιάζει κάµψη και δεν µπορεί να ανακάµψει ούτε σε ένα χρόνο από σήµερα. Η συνεχιζόµενη τακτική των συντεχνιών, η οποία συνεχίζεται µε ρυθµούς απρόβλεπτους, χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συνέπειες που προκαλούν στις επιχειρήσεις, στο κοινωνικό σύνολο και στη χώρα. Εµείς καταδικάζουµε τις συντεχνίες και καλούµε την ελληνική κυβέρνηση να δώσει λύσεις, τόσο στο χρηµατοπιστωτικό ζήτηµα, όσο και στον αποκλεισµό των λιµανιών της χώρας. ιαφορετικά, ο µόνος τρόπος αντίδρασης είναι να σταµατήσουµε κάθε οικονοµική δραστηριότητα και να πάρουµε µέτρα, στα οποία µας ωθούν οι συνθήκες και οι καταστάσεις. Τα Επιµελητήρια δεν έχουν πρόθεση να µηνύσουν τις Τράπεζες, παρά το γεγονός ότι οι παρανοµίες, και όχι οι παρατυπίες τους, είναι άφθονες. Ελπίζουµε και θέλουµε να πιστεύουµε πως οι ηγεσίες των ελληνικών Τραπεζών θα επιδείξουν σύνεση και θα αποφορτίσουν το κλίµα. ιαφορετικά θα µας βρουν απέναντί τους». 17

20 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ ΡΑΣΕΙΣ ΚΕΕ Αναφερόµενος στο Επιµελητηριακό Πανεπιστήµιο ο Πρόεδρος της ΚΕΕΕ είπε: «Οι επιχειρήσεις του µέλλοντος πρέπει να στελεχωθούν µε στελέχη ετοιµοπόλεµα, µε στελέχη εξειδικευµένα, που θα είναι σε θέση να προσφέρουν στον επιχειρηµατία από το ξεκίνηµά τους και όχι να χρειάζεται - στις περισσότερες περιπτώσεις - ο επιχειρηµατίας να κάνει το δάσκαλο, γιατί το σηµερινό Πανεπιστήµιο δίνει πολύ µεγαλύτερη βάση στη θεωρητική και όχι στην πρακτική κατεύθυνση. Σήµερα, µάλιστα, σας ανακοινώνω πως το όνοµα του Πανεπιστηµίου, που θα συνεργαστούµε, είναι το Πανεπιστήµιο της Σορβόννης στη Γαλλία». Και συνέχισε λέγοντας ότι: «Το πείραµα έχει πετύχει στη Γαλλία, γι αυτό και εµείς συνεργαζό- µαστε µε τους Γάλλους για να το κάνουµε πράξη και στη χώρα µας. Παράλληλα, θέλου- µε να παρέµβουµε και στον τοµέα της Τεχνικής Εκπαίδευσης Στελεχών στη χώρα µας. Ήδη, µαζί µε το Γενικό Γραµµατέα της ΚΕΕΕ, κ. Π. Αγνιάδη, έχουµε συναντηθεί µε τη ιοίκηση της Σιβιτανιδείου Σχολής Τεχνών και Επαγγελµάτων και το ιευθυντή της, κ. Ιγκλέζο, οι οποίοι µας δήλωσαν ότι επιθυµούν να συνεργαστούµε, µε στόχο να φτάσουµε σε όλη την Ελλάδα.» Ο Πρόεδρος του Επιµελητηρίου Καβάλας και οικοδεσπότης, κ. Άγγελος Τσατσούλης, ζήτησε να υπάρξει ένα πλαίσιο προτάσεων επί των οποίων θα συµφωνήσει το σώµα και θα τις προωθήσει ασκώντας ακόµη και πιέσεις, όπου και όταν χρειαστεί. Ο κ. Τσατσούλης πρότεινε το πάγωµα της αποπληρωµής των δανείων για δύο χρόνια, πρότεινε την αναστολή των εξαγγελλόµενων σκληρών φορολογικών µέτρων, το συµψηφισµό των οφειλών των επιχειρήσεων. Επίσης, εξέφρασε την ανησυχία του για τη λειτουργία των λιµανιών και τη δράση συντεχνιών, οι οποίες ευθύνονται για το κλείσιµο αγορών και τη µείωση των εξαγωγικών δραστηριοτήτων. Τέλος, ζήτησε να δοθεί µεγαλύτερη βαρύτητα στον τουρισµό, µε την εκτεταµένη διαφήµιση και την προσέλκυση περισσοτέρων επισκεπτών. Μεταφέροντας την άποψη της Κυβέρνησης, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, κ. Σταύρος Καλαφάτης, υπογράµµισε ότι οι ΜΜΕ βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα - όχι µόνο της ελληνικής πολιτείας - αλλά και γενικότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανέλυσε τον προσανατολισµό και την αναβάθµιση του ρόλου, που θα διαδραµατίσει το ΤΕΜΠΕ, αναφέρθηκε στην επαναδραστηριοποίηση του Εθνικού Συµβουλίου ΜΜΕ, ενηµέρωσε για την εξελισσόµενη διαβούλευση της πρωτοβουλίας Small Business Act και για την ενίσχυση εργαλείων, όπως το πρόγραµµα Geremy και το ΕΠΑΝ 2. 18