INTERNET-MARKETING ΣΑ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ & ΣΟ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "INTERNET-MARKETING ΣΑ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ & ΣΟ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ"

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ INTERNET-MARKETING ΣΑ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ & ΣΟ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ ΛΟΤΓΑ Π.ΥΡΗΣΟ ΚΑΝΑΟΤΣΗ Γ.ΑΡΓΤΡΩ ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ:Α.ΠΑΥΑΛΙΓΗ

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΧΓΖ 8 ΣΟ ΗΣΟΡΗΚΟ ΣΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΟΤ 13 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ ΘΔΜΑΣΑ ΤΠΟ ΤΕΖΣΖΖ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ 15 ΔΜΠΟΡΗΟ o ΠΑΓΚΟΜΗΟΠΟΗΖΖ 15 o ΤΜΒΑΣΗΚΑ & ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΕΖΣΖΜΑΣΑ 16 o ΚΤΡΗΟΣΖΣΑ-ΗΓΗΟΚΣΖΗΑ 17 ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΔΠΗΓΡΑ Δ ΔΝΑ 17 ΜΔΓΑΛΟ ΑΡΗΘΜΟ ΔΠΗΥΔΗΡΗΜΑΣΗΚΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ 19 o ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ-ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 20 o ΔΠΗΥΔΡΖΖ-ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΖ 20 o ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ-ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ 21 o ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΖ-ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ 21 ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΣΔΡΑ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΣΟΤ 22 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ ΦΑΔΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ 25 2

3 ΔΠΗΠΔΓΑ ΣΟΤ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ 27 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ 29 o ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΑΝΣΑΛΛΑΓΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ 29 o ΔΠΗΠΔΓΟ ΑΦΑΛΧΝ ΤΝΓΔΔΧΝ 29 o ΑΦΑΛΔΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΤΝΑΛΛΑΓΔ 30 o ΓΡΑΜΜΧΣΟ ΚΧΓΗΚΑ 30 o ΔΞΤΠΝΔ ΚΑΡΣΔ 31 o ΠΗΣΟΠΟΗΖΖ & ΑΦΑΛΔΗΑ 32 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ & ΠΡΟΧΠΗΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ 33 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ & ΑΠΑΥΟΛΖΖ 36 ΑΠΑΗΣΖΔΗ ΓΗΑ ΣΟ ΔΜΠΟΡΗΟ 44 Ζ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ MICROSOFT ΓΗΑ ΣΟ 47 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΠΡΟΒΛΔΦΔΗ ΣΖ MICROSOFT 49 ΓΗΑ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΣΑ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΔΝΟ ΓΗΚΣΤΑΚΟΤ ΣΟΠΟΤ 50 INTERNET-MARKETING 52 o WEB MARKETING SERVICES 54 o ΣΟ ΠΛΖΘΟ & ΣΟ WEB MARKETING 54 o ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΟΤ WEB MARKETING 55 o ΤΠΑΡΞΖ ΛΑΝΘΑΜΔΝΧΝ ΣΡΑΣΖΓΗΚΧΝ 56 o ΒΑΗΚΟ ΣΟΥΟ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 60 ΣΑ ΒΑΗΚΑ ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΖ ΥΡΖΖ 64 3

4 ΣΟΤ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ ΔΗΝΑΗ Ζ ΓΗΑΦΖΜΗΖ MARKETING & ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ o ΓΗΑΦΖΜΗΖ-MARKETING 64 o ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ & ON LINE ΤΠΖΡΔΗΔ 66 ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ Χ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟ ΔΡΓΑΛΔΗΟ 67 ΤΝΓΤΑΕΔΗ ΥΑΜΖΛΟ ΚΟΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΔΤΔΛΗΞΗΑ & ΑΛΛΖΛΔΠΗΓΡΑΖ ΜΔ ΥΑΜΖΛΟ ΚΟΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΣΟ ΥΡΖΣΖ o ΣΑ ΠΡΧΣΑ ΒΖΜΑΣΑ ΜΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 67 o ΘΔΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΡΤΘΜΗΔΧΝ ΣΟΤ Ζ/Δ. 68 o Ζ ΜΖ ΑΡΝΖΣΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ 71 ΔΜΠΟΡΗΟ o ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΧΝ 72 o ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΔΗΠΡΑΞΔΗ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ ΜΔΧ Ζ/Δ. 73 o ΤΠΑΡΥΔΗ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ 73 ΤΝΑΛΛΑΓΔ; o Χ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΟ ΘΑ ΜΠΟΡΔΟΤΝ ΟΗ 76 ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΟΗ ΝΑ ΑΝΣΑΠΔΞΔΡΘΟΤΝ Δ ΑΤΣΖΝ ΣΖΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ; o ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ ΚΑΠΟΗΟ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΔΗ ΣΟ Ζ/Κ 77 ΑΝ ΓΔΝ ΔΥΔΗ ΖΜΑΝΣΗΚΔ ΣΔΥΝΗΚΔ ΓΝΧΔΗ o ΣΗ ΘΑ ΔΠΡΔΠΔ ΝΑ ΓΝΧΡΗΕΔΣΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ 78 ΣΟΤ Ζ/Κ. o ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ ΚΑΠΟΗΟ ΝΑ ΜΑΘΔΗ ΠΔΡΗΟΣΔΡΑ. 78 o ΜΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΓΗΑΣΗ ΝΑ ΑΥΟΛΖΘΔΗ 79 ΜΔ ΣΟ INTERNET; o ΣΗ ΕΖΣΑΔΗ ΜΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΟ INTERNET; 80 o ΑΝ ΠΑΡΟΤΗΑΟΤΝ ΣΖΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΟΤ ΣΟ INTERNET ΘΑ ΑΤΞΖΟΤΝ ΣΗ ΠΧΛΖΔΗ ΣΟΤ; 81 o ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ ΝΑ ΠΑΡΟΤΗΑΣΔΗ ΜΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 82 ΣΟ INTERNET; o ΝΑ ΦΣΗΑΞΟΤΝ ΣΟ ΓΗΚΟ ΣΟΤ SITE; 83 o ΠΟΣΔ ΝΑ ΞΔΚΗΝΖΟΤΝ; 84 o ΠΟΗΑ ΒΖΜΑΣΑ ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΚΑΝΟΤΝ ΓΗΑ ΝΑ ΒΑΛΟΤΝ 85 ΣΖΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΟΤ ΣΟ INTERNET; o ΠΧ ΜΠΟΡΟΤΝ ΝΑ ΚΑΝΟΤΝ ΣΖΝ ΠΑΡΟΤΗΑ ΣΖ 86 ΔΣΑΗΡΔΗΑ ΣΟΤ ΣΟ INTERNET ΠΗΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΗΚΖ; ΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ 87 o Ζ ΖΘΗΚΖ ΣΧΝ HACKER 89 o Ζ ΝΟΜΗΚΖ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΟΤ ΥΑΚΔΡ ΚΑΣΑ ΣΟ ΓΔΝΗΚΟ ΠΟΗΝΗΚΟ ΓΗΚΑΗΟ 91 4

5 ΠΡΟΠΑΘΔΗΔ ΡΤΘΜΗΔΗ 94 ΣΑ ΜΔΣΡΑ ΠΡΟΦΤΛΑΞΔΗ 100 ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ Ο ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΖ ΝΑ ΑΠΟΦΤΓΔΗ ΣΗ 109 ΠΑΓΗΓΔ Δ ΑΓΟΡΔ ΜΔΧ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ Ζ ΗΓΗΟΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΣΟ INTERNET 114 Ζ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ 122 o Ζ ΝΟΜΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΖ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ 122 ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟ o ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΣΟΤ ΟΡΟΤ «ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ 123 ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ» o Ζ ΣΔΥΝΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΟΤ ΟΡΟΤ «ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ 124 ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ» o ΥΔΖ ΑΦΑΛΔΗΑ &ΜΤΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΟ 125 ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ o ΥΔΖ ΑΦΑΛΔΗΑ & ΚΡΤΠΣΟΓΡΑΦΖΖ ΣΟ 126 ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ o ΥΔΖ ΑΦΑΛΔΗΑ & ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ ΑΝΧΝΤΜΗΑ 128 ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ Ζ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΔΝΟ 130 ΤΠΑΡΚΣΟΤ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΟ ΑΦΑΛΔΗΑ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ 132 o ΓΗΑ ΣΟΤ ΔΜΠΟΡΟΤ 132 o ΓΗΑ ΣΟΤ ΠΔΛΑΣΔ 133 ΣΑ ΚΤΡΗΟΣΔΡΑ ΓΗΚΑΗΧΜΑΣΑ Α ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΟ 135 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ o ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ ΝΑ ΔΠΗΒΔΒΑΗΧΘΔΗ Ζ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ & Ζ 135 ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΖ ΔΜΠΟΡΗΚΖ ΗΣΟΔΛΗΓΑ ΠΟΤ ΔΠΗΚΔΠΣΔΣΑΗ ΚΑΠΟΗΟ; 5

6 o ΜΠΟΡΔΗ ΚΑΠΟΗΟ ΝΑ ΔΜΠΗΣΔΤΘΔΗ ΣΑ ΣΟΗΥΔΗΑ 137 ΣΖ ΠΗΣΧΣΗΚΖ ΣΟΤ ΚΑΡΣΑ; o ΠΟΗΑ ΠΡΟΧΠΗΚΑ ΣΟΤ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΔΥΟΤΝ 138 ΓΗΚΑΗΧΜΑ ΝΑ ΓΗΑΦΤΛΑΞΟΤΝ ΑΠΟ ΚΑΘΔ ΥΡΖΖ; o ΑΝ ΑΤΣΟ ΠΟΤ ΠΑΡΑΛΑΒΔΗ ΓΔΝ ΔΗΝΑΗ ΑΤΣΟ ΠΟΤ 139 ΠΔΡΗΜΔΝΔ; o ΤΠΑΡΥΟΤΝ ΝΟΜΟΗ ΠΟΤ ΠΡΟΣΑΣΔΤΟΤΝ ΣΟΝ 141 ΥΡΖΣΖ: o ΟΣΑΝ ΑΓΟΡΑΕΔΗ ΚΑΠΟΗΟ ΑΠΟ ΣΟ ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΣΗ 142 ΠΡΔΠΔΗ ΝΑ ΠΡΟΔΥΔΗ & ΠΟΗΟΗ ΝΟΜΟΗ ΣΟΝ ΠΡΟΣΑΣΔΤΟΤΝ: o ΠΟΗΑ ΔΗΝΑΗ Ζ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ 144 o ΠΟΗΔ ΔΗΝΑΗ ΟΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ 146 o ΠΟΗΔ ΔΗΝΑΗ ΟΗ ΤΠΖΡΔΗΔ ΣΟΤ 147 ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ & ΓΗΚΑΗΟ 155 o ΣΟ ΓΔΝΗΚΟΣΔΡΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ ΝΟΜΗΚΖ 156 ΟΡΟΛΟΓΗΑ o ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ ΔΛΛ. ΝΟΜΗΚΖ ΟΡΟΛΟΓΗΑ 157 o Ζ ΝΟΜΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ & ΣΟΤ 158 ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟΤ o ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟ ΣΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΔΓΚΛΖΜΑΣΟ 159 ΣΟΝ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟ o ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΓΝΧΡΗΜΑΣΑ ΣΟΤ ΔΓΚΛΖΜΑΣΟ 161 ΣΟΝ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟ o ΥΔΖ ΔΓΚΛΖΜΑΣΟ ΣΟ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟ ΠΟΤΝ 163 ΣΔΛΔΗΣΑΗ ΜΔ Ζ/Τ. o ΚΗΑΓΡΑΦΖΖ ΔΓΚΛΖΜΑΣΑ ΣΟΤ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟΤ 164 o ΥΔΖ ΔΓΚΛΖΜΑΣΟ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟΤ & 165 ΔΓΚΛΖΜΑΣΟ ΣΟΤ ΛΔΤΚΟΤ ΠΔΡΗΛΑΗΜΗΟΤ. o ΤΝΖΘΖ ΔΓΚΛΖΜΑΣΑ ΣΟΤ ΚΤΒΔΡΝΟΥΧΡΟΤ 166 ΣΟ ΚΑΝΓΑΛΟ CLINTON-LEWINSKY & TO INTERNET 167 ΛΗΓΟΣΔΡΔ ΑΓΟΡΔ ΜΔΧ ΣΟΤ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ ΛΟΓΧ 169 ΔΛΛΔΗΦΖ ΔΜΠΗΣΟΤΝΖ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ ΓΤΠΗΣΟΗ ΟΗ ΔΛΛΖΝΔ ΓΗΑ ΣΗ ΑΓΟΡΔ ΔΞ 171 ΑΠΟΣΑΔΧ 6

7 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 173 ΓΛΧΑΡΗΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ 184 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 189 7

8 ΗΑΓΧΓΖ Tν Internet είλαη ην απνηέιεζκα ηεο ηαρείαο αλάπηπμεο ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ηειεπηθνηλσληψλ. Απνηειείηαη απφ ρηιηάδεο δηαζπλδεκέλα δίθηπα ππνινγηζηψλ ηα νπνία είλαη εγθαηεζηεκέλα ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. ην Internet ππάξρνπλ εθαηνκκχξηα sites αλά ην θφζκν. ηα sites ππάξρνπλ νηηδήπνηε κπνξεί θαλείο λα ζθεθηεί, απφ ζπληαγέο καγεηξηθήο κέρξη εμεηδηθεπκέλα πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ζηνλ επηζηεκνληθφ ρψξν. Μπνξεί λα θαληαζηεί θαλείο ην Internet ζαλ ηε κεγαιχηεξε απνζήθε πξνγξακκάησλ ζε φιν ην θφζκν. Σν WWW απνηειεί έλα απφ ηνπο ηαρχηεξα εμειηζζφκελνπο θιάδνπο ηνπ Internet θαη αλακθίβνια δείρλεη ηνλ δξφκν πξνο ηνλ θπβεξλνρψξν ηνπ κειινληνο. Πξφθεηηαη γηα κία εθαξκνγή HyperText κέζσ ηεο νπνίαο αλαηξέπεηαη ε "παξαδνζηαθή" γξακκηθή ξνή πιεξνθνξίαο θαη ν ρξήζηεο αζθεί ν ίδηνο ηνλ έιεγρν αλαθνξηθά κε ηε δνκή ηεο παξνπζίαζεο θαη ηεο πξφζιεςήο ηεο. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην ρξεζηκνπνηείηαη γηα θάζε είδνπο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο ή επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη ηδησηψλ. Πξφθεηηαη γηα κηα κνξθή επηρεηξεζηαθήο ζπλαιιαγήο ηεο νπνίαο νη ζπληειεζηέο αζθνχλ δπλάκεηο αιιειεπίδξαζεο κε ειεθηξνληθή κνξθή. Έλα εξψηεκα πνπ θπξηαξρεί ζε θάζε έξεπλα επί ηνπ ζέκαηνο είλαη: Αλζεί ή παξαπαίεη ην ειεθηξνληθφ εκπφξην; Ζ απάληεζε, είλαη 8

9 απινχζηεξε απφ φ,ηη ζα θαληαδφηαλ θαλείο. Όρη, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην δελ παξαπαίεη. ηελ Διιάδα δείρλεη λα πξνρσξά κε θάπσο αξγά βήκαηα, αλ θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα αλαπηχζζεηαη ζηαζεξά. ε άιια ζεκεία ηνπ πιαλήηε, ζηα νπνία ε δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζηελ θαζεκεξηλή δσή είλαη κεγάιε, ε ζχγρξνλε απηή κνξθή αγνξάο εκθαλίδεη αικαηψδε άλνδν. ηα πιαίζηα ηεο αλάπηπμεο ηνπ δηαδηθηχνπ, ην ειεθηξνληθ εκπφξην θαίλεηαη λα θεξδίδεη έδαθνο ζην ρψξν ησλ νηθνλνκηθψλ ζπλαιιαγψλ. ηαηηζηηθά ζηνηρεία δειψλνπλ ηηο αλνδηθέο ηάζεηο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ σο κέζνπ αγνξάο ππεξεζηψλ θαη θαηαλαισηηθψλ αγαζψλ. Σν κεγαιχηεξν "θαλαηηζκφ" ζηηο αγνξέο κέζσ ηνπ Internet παξνπζηάδνπλ νη Βξεηαλνί. Οη επηρεηξήζεηο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην θάλνπλ ρξπζέο δνπιεηέο, θαζψο νη εγρψξηνη αγνξαζηέο φρη κφλν επηζθέπηνληαη ζπρλά ηνπο δηθηπαθνχο ηφπνπο πσιήζεσλ, αιιά μνδεχνπλ θαη ζεκαληηθά πνζά γηα ηελ απφθηεζε πξντφλησλ. χκθσλα κε πξφζθαηε έξεπλα, ην 70% ησλ επηζθεπηψλ ζπγθεθξηκέλσλ δηθηπαθψλ ηφπσλ πξνρσξά ζε δνζνιεςίεο. ηε δεχηεξε ζέζε βξίζθνληαη νη νπεδνί ζε πνζνζηφ 61% νη νπνίνη επηζθέπηνληαη ηηο ζπγθεθξηκέλεο ηζηνζειίδεο φπνπ θαη αγνξάδνπλ πξντφληα ή ππεξεζίεο. "πλεηδεηνπνηεκέλνη" ρξήζηεο εκθαλίδνληαη θαη νη Απζηξαινί, κε πνζνζηφ 56%. Μεγάιε αχμεζε εκθαλίδνπλ επίζεο ε Οιιαλδία κε 51%, ην Υνλγθ Κνλγθ κε 42% θαη ε Ηζπαλία κε 35%. Πησηηθέο ηάζεηο παξαηεξνχληαη ζε Γεξκαλία θαη Γαιιία. Γπζηπρψο φκσο, ην δηαδίθηπν δελ είλαη αζθαιέο. Ζ αζθάιεηα ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ δχν ή πεξηζζφηεξσλ επηθνηλσλνχλησλ κεξψλ κπνξεί λα δηαθπβεπηεί κε πνηθίινπο ηξφπνπο. Αζθαιήο επηθνηλσλία κεηαμχ δχν κεξψλ λνείηαη θάζε κνξθήο επηθνηλσλία πνπ γίλεηαη κε 9

10 ρξήζε ςεθηαθήο ηερλνινγίαο, θαη εμαζθαιίδεη ηελ αθεξαηφηεηα, εκπηζηεπηηθφηεηα θαη δηαζεζηκφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δηαθηλνχληαη κέζσ ελφο ηειεπηθνηλσληαθνχ δηθηχνπ. ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα γίλεη έλαο ιεπηφο δηαρσξηζκφο κεηαμχ δχν φξσλ : νη φξνη απηνί είλαη ε εκπηζηεπηηθφηεηα θαη ε ηδησηηθφηεηα. Μηα πιεξνθνξία είλαη εκπηζηεπηηθή φηαλ πξνθπιάζζεηαη ην αληηθείκελφ (πεξηερφκελν) ηεο ελψ είλαη ηδησηηθή φηαλ πξνθπιάζζεηαη ην ππνθείκελφ (ηδηνθηήηεο) ηεο. Δίλαη γεγνλφο φηη, πνιιέο ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο. Ζ έκθαζε, ζηα πιαίζηα απηνχ ηνπ θεηκέλνπ, δίλεηαη ζηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δηαθηλεί έλαο ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ (Internet). ην Γηαδίθηπν Σν Γηαδίθηπν είλαη πξαγκαηηθά έλα θαηαπιεθηηθφ εξγαιείν. Με ιίγα θιηθ κηθξνί θαη κεγάινη κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζε έλαλ απέξαλην εηθνληθφ ρψξν γεκάην ρίιηα ζαχκαηα. Μπνξνχλ λα παίμνπλ, λα κάζνπλ, λα αιιεινγξαθήζνπλ θαη λα ζπλνκηιήζνπλ, λα βξνπλ αξρεία θάζε ινγήο. Με ηελ ζπλερή εμέιημε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, νη ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ είλαη πηα ζε ζέζε λα πξαγκαηνπνηνχλ ειεθηξνληθέο αγνξέο, ζπλαιιαγέο κε ην Γεκφζην θαη ηηο ηξάπεδεο θαη λα αζρνιεζνχλ κε ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ εξγαζία εμ απνζηάζεσο. Όκσο νη αλήιηθνη ηα θάλνπλ φια απηά ζπλήζσο ρσξίο επίβιεςε, κε κηα πξσηφγλσξε ειεπζεξία, πνπ δελ ππάξρεη ζηελ πξαγκαηηθή δσή. Γηα ην ζέκα ησλ θηλδχλσλ πνπ εγθπκνλνχλ ζην Γηαδίθηπν έρνπλ ρπζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα πνηάκηα κειάλεο. Πνχ ζηακαηάεη, φκσο, ε 10

11 αιήζεηα θαη πνχ αξρίδεη ε ππεξβνιή; Ση κέηξα πξέπεη λα ιεθζνχλ γηα ηελ απνζφβεζε απηψλ ησλ θηλδχλσλ; Αλακθίβνια ην Γηαδίθηπν εμαζθεί κεγάιε ζαγήλε ζε άηνκα φισλ ησλ ειηθηψλ θαη νη ιφγνη είλαη θαηαλνεηνί. Αλακθίβνια ην παηδί κπνξεί λα αληιήζεη απφ ην Γηαδίθηπν πνιιά θαιά θαη ρξήζηκα πξάγκαηα. Απνηειεί, φκσο, θνηλφ ηφπν πσο ν αραλήο απηφο ηδεαηφο θφζκνο έρεη θαη ηηο ζθνηεηλέο πιεπξέο ηνπ. Έλαο ελήιηθαο είλαη ζε ζέζε λα θξίλεη θαη λα απνθχγεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ζα ζπλαληήζεη εθεί, γηα έλα παηδί, φκσο, ηα πξάγκαηα είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθά. Ζ επζχλε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ, ινηπφλ, βξίζθεηαη, φπσο θαη ζηελ πξαγκαηηθή δσή, ζηα ρέξηα ησλ γνλέσλ ηνπ. Ζ πξνζηαζία απηή δελ είλαη απιή ππφζεζε. Σν επηζπκεηφ δελ είλαη νχηε ε πιήξεο απαγφξεπζε ηεο πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν, πνπ ζηεξεί απφ ην παηδί έλα αλεθηίκεην εξγαιείν, νχηε ε απνπζία νπνηαζδήπνηε επηηήξεζεο, πνπ απιψο θαηαδεηθλχεη πσο νη ελήιηθνη ην κφλν πνπ θάλνπλ είλαη λα εχρνληαη φηη δελ ζα ζπκβεί νηηδήπνηε θαθφ. Ο ηζηνρψξνο απηφο έρεη δεκηνπξγεζεί γηα λα ζαο δψζεη νδεγίεο θαη ζπκβνπιέο ζρεηηθέο κε ηελ ζσζηή, αζθαιή θαη εζηθή ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη ησλ άιισλ δξαζηηθψλ ηερλνινγηψλ. Μέζα απφ ηνλ ηζηνρψξν παξνπζηάδνληαη ηα ζέκαηα πνπ απηή ηε ζηηγκή απαζρνινχλ φινλ ηνλ θφζκν ζρεηηθά κε ην παξάλνκν θαη επηβιαβέο πεξηερφκελν ζηνπο εηθνληθνχο θφζκνπο, θαζψο θαη ηξφπνπο πξφιεςεο θαη πξνζηαζίαο. Έηζη ζα κπνξέζεη ν θφζκνο λα εθκεηαιιεπηεί ζην έπαθξν ηηο άπεηξεο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ε Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο θαη λα γίλεη ελεξγφ κέινο ηεο Φεθηαθήο Διιάδαο θαη Δπξψπεο 11

12 12

13 ΣΟ ΗΣΟΡΗΚΟ ΣΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΟΤ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ Γεθαεηία ηνπ 1970 Δκθαλίδνληαη ηα ζπζηήκαηα ειεθηξνληθήο κεηαθνξάο ρξεκαηηθψλ πφξσλ (EFT) κεηαμχ ηξαπεδψλ, πνπ ρξεζηκνπνηνχλ αζθαιή ηδησηηθά δίθηπα. Σα ζπζηήκαηα EFT αιιάδνπλ ηε κνξθή ησλ αγνξψλ. Γεθαεηία ηνπ 1980 Οη ηερλνινγίεο ειεθηξνληθήο επηθνηλσλίαο πνπ βαζίδνληαη ζηελ αξρηηεθηνληθή ηεο αληαιιαγήο κελπκάησλ (ζπζηήκαηα EDI θαη ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν) απνθηνχλ ζεκαληηθή δηάδνζε. Πνιιέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ παξαδνζηαθά δηεθπεξαηψλνληαλ κε βαζηθφ κέζν ην ραξηί, κπνξνχλ πιένλ λα γίλνπλ ηαρχηεξα θαη κε κηθξφηεξν θφζηνο. Οη ζπλαιιαγέο, πνπ παιαηφηεξα απαηηνχζαλ έληππα, φπσο παξαγγειίεο αγνξάο, ζπλνδεπηηθά έγγξαθα θαη επηηαγέο πιεξσκήο, κπνξνχλ λα γίλνπλ θαηά έλα κέξνο ή ζην ζχλνιφ ηνπο ειεθηξνληθά - κε δνκεκέλν 13

14 ηξφπν ράξε ζηα ζπζηήκαηα EDI ή κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ. Σέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 Σα ειεθηξνληθά δίθηπα πξνζθέξνπλ κηα λέα κνξθή θνηλσληθήο επηθνηλσλίαο, κε δπλαηφηεηεο φπσο ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν ( ), ειεθηξνληθή δηάζθεςε (conferencing) θαη ειεθηξνληθή ζπλνκηιία (IRC), νκάδεο ζπδήηεζεο (newsgroups, forums), κεηαθνξά αξρείσλ (FTP) θηι. Ζ πξφζβαζε ζην δίθηπν γίλεηαη θζελφηεξε ιφγσ ηεο δηεζλνχο απειεπζέξσζεο ηεο αγνξάο ηειεπηθνηλσληψλ. Μέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 Ζ εκθάληζε ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ (WWW) ζην Internet θαη ε επηθξάηεζε ησλ πξνζσπηθψλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ (PC) πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα ηχπνπ Windows, πξνζθέξνπλ κεγάιε επθνιία ρξήζεο ιχλνληαο ην πξφβιεκα ηεο δεκνζίεπζεο θαη ηεο εχξεζεο πιεξνθνξηψλ ζην Γηαδίθηπν. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην γίλεηαη έλαο πνιχ θζελφηεξνο ηξφπνο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε κεγάινπ φγθνπ ζπλαιιαγψλ, ελψ ζπγρξφλσο δηεπθνιχλεη ηελ παξάιιειε ιεηηνπξγία πνιιψλ δηαθνξεηηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, επηηξέπνληαο ζε κηθξέο επηρεηξήζεηο λα αληαγσληζηνχλ κεγαιχηεξεο, κε πνιχ επλντθφηεξεο πξνυπνζέζεηο. 14

15 Σέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 Ζ θαζηέξσζε κεζφδσλ θξππηνγξάθεζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη εμαθξίβσζεο ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ απνζηνιέα ειεθηξνληθψλ κελπκάησλ, θαζψο θαη ε ζρεηηθή πξνζαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ζηνπο ηνκείο ησλ εηζαγσγψλ-εμαγσγψλ θαη ησλ επηθνηλσληψλ, θαζηζηνχλ δπλαηή ηελ πξαγκαηνπνίεζε αζθαιψλ δηεζλψλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ. ΘΔΜΑΣΑ ΤΠΟ ΤΕΖΣΖΖ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ Σε ζηηγκή πνπ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην εμαπιψλεηαη ξαγδαία, ππάξρνπλ κεξηθά δεηήκαηα πνπ πξέπεη επεηγφλησο λα επηιπζνχλ. Απηά ηα ζέκαηα πεξηιακβάλνπλ : παγθνζκηνπνίεζε (globalisation) Πηζαλψο ηα παγθφζκηα δίθηπα λα κπνξνχλ θάλνπλ ηε δνπιεηά ηνπο ηφζν εχθνια κε κηα επηρείξεζε πνπ βξίζθεηαη ζηελ άιιε άθξε ηνπ θφζκνπ φζν θαη κε κηα άιιε πνπ βξίζθεηαη ζηνλ απέλαληη δξφκν, αιιά απηφ δελ ζεκαίλεη φηη ε "κέζε" επηθνηλσλία, φπνηε ρξεηαζηεί, είλαη επαξθήο θαη ηθαλνπνηεηηθή. Πψο φκσο κπνξνχλ λα γλσξίδνπλ νη εηαηξίεο ε κία ηελ χπαξμε ηεο άιιεο, ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηεο θαζεκίαο πνπ πξνζθέξεη; Πψο κπνξεί κηα εηαηξία λα θαηαιάβεη ηηο ζπλζήθεο θαη ηηο παξαδφζεηο 15

16 κηαο άιιεο εηαηξίαο ίζσο αθφκα θαη ηεο ίδηαο ρψξαο ηε ζηηγκή πνπ φια απηά κάιηζηα δελ είλαη πνπζελά γξακκέλα; Καη πψο κπνξεί ε πνιηηηζηηθή θαη ινγνηερληθή δηαθνξεηηθφηεηα κηαο παγθφζκηαο θνηλσλίαο ρξεζηψλ λα είλαη ζεβαζηή απφ φινπο; Απηέο θαη άιιεο ζρεηηθέο εξσηήζεηο είλαη φιεο κέξνο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, πνπ ζέινπλ απάληεζε γηα λα γίλεη ην ειεθηξνληθφ εκπφξην κηα εθηθηή θαη ηαπηφρξνλα αλεθηή πξαγκαηηθφηεηα. ζπκβαηηθά θαη νηθνλνκηθά δεηήκαηα Αο ππνζέζνπκε φηη κηα εηαηξία ζηελ Σατιάλδε "βιέπεη" έλαλ θαηάινγν κηαο ξσζηθήο εηαηξίαο θαη θάλεη κηα παξαγγειία γηα πξντφληα ηα νπνία ζα κεηαθεξζνχλ αιιά θαη ζα πιεξσζνχλ ειεθηξνληθά. Απηφ ην απιφ βέβαηα ζελάξην καο θαλεξψλεη ζεκειηψδε εξσηήκαηα ηα νπνία δελ έρνπλ απαληεζεί. Πνην είλαη ην λνκηθφ θαζεζηψο απηήο ηεο ζπλεξγαζίαο; ε πην επίπεδν ζπλεξγαζίαο αλαγλσξίδεηαη αθξηβψο ην ζπκβφιαην κεηαμχ απηψλ ησλ δχν εηαηξηψλ; Πην δηθαζηηθφ ζψκα έρεη ηε δηθαηνδνζία γηα ηνπο φξνπο ηνπ ζπκβνιαίνπ; Πψο ζα επηιπζνχλ νη ηπρφλ δηαθνξέο πνπ ζα πξνθχςνπλ ζε νηθνλνκηθνχο ή ινγηζηηθνχο ινγαξηαζκνχο; Πνηνη είλαη νη αλαινγνχληεο θφξνη θαη δαζκνί γηα ηα εκπνξεχζηκα πξντφληα; Καη έλα ζσξφ αθφκα ζπλαθή εξσηήκαηα. 16

17 θπξηόηεηα - ηδηνθηεζία Δηδηθά γηα αγαζά πνπ κπνξνχλ λα δηαλεκεζνχλ θαη λα κεηαθεξζνχλ ειεθηξνληθά θαη άξα κπνξνχλ θαη πνιχ εχθνια λα αληηγξαθνχλ, ην δήηεκα ηεο πξνζηαζίαο ησλ πλεπκαηηθψλ δηθαησκάησλ θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο αηνκηθήο ηδηνθηεζίαο παξνπζηάδεηαη ζαλ κηα πνιχ κεγάιε πξφθιεζε γηα ην κέιινλ. ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΔΠΗΓΡΑ Δ ΔΝΑ ΜΔΓΑΛΟ ΑΡΗΘΜΟ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ Μάξθεηηλγθ, πσιήζεηο θαη πξνψζεζε πσιήζεσλ πξνζθνξέο πξηλ ηελ πψιεζε Υξεκαηνδφηεζε θαη αζθάιηζε εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο: παξαγγειία, κεηαθνξά θαη πιεξσκή, ζέξβηο πξντφληνο θαη ζπληήξεζε-ππνζηήξημε αλάπηπμε πξντφληνο, θαηαλεκεκέλε εξγαζία Υξήζε δεκνζίσλ θαη ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ επηρείξεζεδεκφζηα δηνίθεζε (παξαρσξήζεηο, άδεηεο, θφξνη, θηι.) Μεηαθνξέο θαη ινγηζηηθή πξνζσπηθνχ θαη πιηθψλ Πξνκήζεηεο δεκνζίνπ απηφκαην εκπφξην ςεθηαθψλ αγαζψλ ινγηζηηθά Ζ φιε εκπνξηθή ζπλαιιαγή κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί ειεθηξνληθά, 17

18 ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ηεο κεηαθνξάο θαη ηεο πιεξσκήο. Θεσξεηηθά αθφκα ππάξρεη θαη ε δπλαηφηεηα λα γίλεηαη ε ζπλδηαιιαγή κε ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο ειεθηξνληθά, δειαδή γηα πιεξσκή δαζκψλ θαη θφξσλ. Παξφια απηά φκσο έλαο αξηζκφο δεηεκάησλ φπσο ε πξνζηαζία θαη ε αζθάιεηα, ε λνκηθή θάιπςε δελ έρνπλ δηεπζεηεζεί αθφκα ψζηε λα απνηειέζνπλ αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ πνπ ιέγεηαη Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Θα πξέπεη λα γίλεηαη φκσο έλαο ζαθήο δηαρσξηζκφο κεηαμχ ηεο ειεθηξνληθήο κεηαθνξάο θπζηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ θαη αλάκεζα ζηελ ειεθηξνληθή κεηαθνξά πεξηερνκέλσλ βαζηζκέλα απνθιεηζηηθά ζε ςεθηαθή κνξθή (εηθφλεο, ήρνο, θείκελν, software ). Ο Ζ.Δ. θπζηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ αλαπαξηζηά ζα ιέγακε ηελ εμέιημε ηεο κνξθήο ηνπ εκπνξίνπ γεληθφηεξα ζηε ζεκεξηλή επνρή, θεθαιαηνπνηψληαο ηηο λέεο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ε ηερλνινγία γηα λα επηηεπρζεί ε κέγηζηε απνδνηηθφηεηα ησλ πφξσλ ηεο επηρείξεζεο. Παξάιιεια, πξνζθέξεη ην άλνηγκα ηεο αγνξάο γηα λέα πξντφληα θαη αλαβαζκηζκέλεο ππεξεζίεο κέζα απφ κηα πξσηνπνξηαθή άκεζε ζπλαιιαγή πειάηε-πξνκεζεπηή. Αλακέλεηαη λα έρεη κεγάιε επίδξαζε ζηνλ αληαγσληζκφ θαη ιηγφηεξε ζηελ απαζρφιεζε. Δηδηθφηεξα, ην εκπφξην ειεθηξνληθνχ πιηθνχ (εηθφλεο, ήρνο, θείκελν, video, software, games, multimedia works) αλαπαξηζηά κηα επαλαζηαηηθή λέα κνξθή εκπνξίνπ, ζηελ νπνία ν θχθινο ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ δελ θιείλεη πνηέ, κηα θαη βξίζθεηαη ζπλέρεηα κέζα ζην δίθηπν. Σα εκπνξεπφκελα "ειεθηξνληθά αγαζά" κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ νινθιεξσηηθά θαηλνχξγηεο αγνξέο, βαζηδφκελα βέβαηα ζε επηηπρείο ιχζεηο, αιιά θαη λα θέξνπλ επαλάζηαζε ζε κεξηθέο βηνκεραλίεο (π.ρ. εθδνηηθνχο νίθνπο). Απηή θαζαπηή ε θαηλνηφκνο κνξθή εκπνξίνπ αλακέλεηαη λα έρεη κηα ζεκαληηθή επίδξαζε ζηελ 18

19 αληαγσληζηηθφηεηα θαη ζηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο. ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ Τν Ηιεθηξνληθό Εκπόξην κπνξεί λα ππνδηαηξεζεί ζε 4 θαηεγνξίεο : επηρείξεζε επηρείξεζε επηρείξεζε - θαηαλαισηήο επηρείξεζε - δεκφζηα δηνίθεζε θαηαλαισηήο - δεκφζηα δηνίθεζε 19

20 επηρείξεζε-επηρείξεζε Δίλαη κηα επηρείξεζε πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα δίθηπν γηα ηηο παξαγγειίεο ηεο απφ πξνκεζεπηέο, πνπ ιακβάλεη ηηκνιφγηα θαη θάλεη πιεξσκέο. Απηή ε θαηεγνξία έρεη θαηνρπξσζεί αξθεηά ρξφληα ηψξα. επηρείξεζε θαηαλαισηήο Δμνκνηψλεηαη κε ηελ ειεθηξνληθή ιηαληθή πψιεζε. Απηή ε θαηεγνξία έρεη αλαπηπρζεί κε ηελ εθηφμεπζε ηνπ World Wide Web. Οη θαηαλαισηέο καζαίλνπλ γηα ηα πξντφληα κέζα απφ ειεθηξνληθέο εθδφζεηο, αγνξάδνπλ πξντφληα κε "ςεθηαθφ" ρξήκα θαη άιια αζθαιή ζπζηήκαηα πιεξσκήο. Τπάξρνπλ ηψξα "θαηαζηήκαηα" ζε φιν ην Internet, πνπ πξνζθέξνπλ θάζε είδνο πξντφλησλ, απφ θέηθ θαη θξαζηά, κέρξη Ζ/Τ θαη απηνθίλεηα. 20

21 επηρείξεζε - δεκόζηα δηνίθεζε Καιχπηεη φιεο ηηο ζπλαιιαγέο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Πξνο ην παξφλ, απηή ε θαηεγνξία είλαη ζε αξρηθφ ζηάδην, αιιά κπνξεί λα αλαπηπρζεί ξαγδαία φζν νη θπβεξλήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο δηθέο ηνπο ιεηηνπξγίεο γηα λα πξνσζήζνπλ ηελ αληίιεςε ηνπο γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. πειάηεο - δεκόζηα δηνίθεζε Γελ έρεη αθφκα ελεξγνπνηεζεί. ηνλ βσκφ ηεο αλάπηπμεο ησλ 2 πξνεγνχκελσλ θαηεγνξηψλ, νη επηρεηξήζεηο πξέπεη λα αλαπηχμνπλ ηηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο ζε πεξηνρέο φπσο πιεξσκέο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ηδησηηθψλ θφξσλ. 21

22 ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΣΔΡΑ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΟΧΝ ΑΦΟΡΑ ΣΟΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΖ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΣΑΗΡΗΑ Πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ γηα ηνλ θαηαλαισηή Σα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα είλαη αλνηρηά 24 ψξεο ην 24σξν. Με άιια ιφγηα νπνηαδήπνηε ζηηγκή ην επηζπκείηε, κπνξείηε λα αγνξάζεηε π.ρ. έλα CD, έλα αεξνπνξηθφ εηζηηήξην, ή αθφκα θαη ηα κνλσηηθά πιηθά πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ νηθνδνκή ζαο. Σν θφζηνο ησλ πξντφλησλ πνπ πσινχληαη κέζσ Internet είλαη θαηά γεληθφ θαλφλα πνιχ ρακειφηεξν απφ ηηο ηηκέο ηνπ εκπνξίνπ, αθνχ έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα είλαη απαιιαγκέλν απφ κεγάιν κέξνο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ελφο πξαγκαηηθνχ θαηαζηήκαηνο (ελνηθίαζε ρψξνπ θαη «αέξα», ειεθηξηθφ, λεξφ θιπ) θαη γεληθά απαηηεί πνιχ ιηγφηεξν ππαιιειηθφ πξνζσπηθφ. Ζ αγνξά είλαη πξαγκαηηθά παγθφζκηα. Με άιια ιφγηα, κπνξείηε κέζσ ηνπ ππνινγηζηή ζαο λα αγνξάζεηε αθφκα θαη θάηη ην νπνίν δελ θπθινθνξεί ζηελ Διιάδα, ρσξίο λα πξέπεη πηα λα πεξηκέλεηε πφηε θάπνηνο θίινο ζαο ζα ηαμηδέςεη ζην εμσηεξηθφ γηα λα ζαο ην θέξεη. Ζ ζπλαιιαγή είλαη γξήγνξε θαη άκεζε. Με άιια ιφγηα, απφ ηε ζηηγκή πνπ νινθιεξψλεηε ηελ παξαγγειία ζαο, ην αξγφηεξν ζε 3-4 εκέξεο ηελ έρεηε ιάβεη, αθφκα θαη αλ 22

23 εθείλε ηε ζηηγκή ην πξντφλ βξηζθφηαλ ζηελ άιιε άθξε ηνπ πιαλήηε. Αιιά ην πην πξαθηηθφ θαη πην ζεκαληηθφ φθεινο γηα ηνλ θαηαλαισηή απφ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην είλαη ην φηη: O θαζέλαο βξίζθεη απηφ πνπ ζέιεη, φπνηε ην ζέιεη, ρσξίο λα θάλεη βήκα, ρσξίο δειαδή θφπν θαη ρσξίο θακία ζπαηάιε ρξφλνπ. Με άιια ιφγηα απιά θαη εχθνια ςψληα απφ ην ζπίηη ή ην γξαθείν! Πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ γηα ηελ εηαηξία Kάζε εηαηξία πνπ έρεη ειεθηξνληθή παξνπζία κπνξεί λα δηεπξχλεη ηνλ θχθιν εξγαζηψλ ηεο επεθηείλνληαο ηα γεσγξαθηθά φξηα ησλ ζπλαιιαγψλ ηεο. Απηφ ζεκαίλεη πσο θάζε επηρείξεζε πνπ δηαζέηεη ηα πξντφληα ηεο online κπνξεί θαη απνθηά πειάηεο ζε πεξηνρέο πνπ βξίζθνληαη καθξηά απφ ηελ έδξα ηεο, αθφκα θαη ζην εμσηεξηθφ. Με άιια ιφγηα, θάζε επηρείξεζε πνπ έρεη έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα, είλαη ζαλ λα έρεη ππνθαηαζηήκαηα ζε πνιιέο πεξηνρέο θαη κάιηζηα κε ειάρηζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. Κάζε εηαηξία πνπ ρξεζηκνπνηεί ηηο λέεο ηερλνινγίεο- φπσο ην Internet- γίλεηαη εμ νξηζκνχ πην αληαγσληζηηθή, αθνχ κπνξεί λα ελεκεξψλεηαη πην εχθνια γηα ηηο ηξέρνπζεο εμειίμεηο ζην ρψξν ηεο. Με άιια ιφγηα θαη κε δεδνκέλν ην φηη ζε ιίγα ρξφληα φιεο νη εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζα 23

24 γίλνληαη κέζσ Internet, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην είλαη ε λέα κεγάιε πξφθιεζε γηα θάζε εηαηξία πνπ ζέιεη λα είλαη αληαγσληζηηθή. Οη ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο επηηξέπνπλ ηελ ακθίδξνκε ζρέζε κεηαμχ επηρείξεζεο θαη θαηαλαισηή (interaction). Απηφ ζεκαίλεη πσο θάζε εηαηξία κέζσ ησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ κπνξεί λα ζπιιέμεη πνιιά ζηνηρεία γηα ηηο ζπλήζεηεο, ηηο αλάγθεο θαη ηα γνχζηα ησλ θαηαλαισηψλ θαη ζχκθσλα κε απηά λα αλαπξνζαξκφζεη ηελ πνιηηηθή ηεο πξνο ην ζεηηθφηεξν. Σέινο, γλσξίδνληαο ηηο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ησλ πειαηψλ ηνπο, νη εηαηξίεο κπνξνχλ λα πξνρσξήζνπλ ζηε δεκηνπξγία ζπγθεθξηκέλσλ πξντφλησλ είηε αληαπνθξηλφκελσλ ζε έλαλ θαηαλαισηή, είηε ζε κηα νκάδα θαηαλαισηψλ πνπ ρξεηάδνληαη έλα λέν πξντφλ ην νπνίν δελ ππάξρεη αθφκα ζηελ αγνξά. 24

25 ΦΑΔΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ Γηα λα αληηιεθζεί πιήξσο ηε ζεκαζία ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, κηα επηρείξεζε πξέπεη λα εθπιεξψζεη ηηο παξαθάησ θάζεηο : Φάζε 1:Αλάπηπμε ηζηνζειίδαο & Πξνώζεζε πξντόληνο Γεκηνπξγία θαλαιηνχ, αλάπηπμε, θαη θηινμελία. Γηαθήκηζε θαη πξψηε εηθφλα πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ. Εήηεζε θαη δηαθίλεζε πιεξνθνξηψλ κέζσ ηνπ Internet. Φάζε 2:Καηαζθεπή ινγηζκηθνύ & Γηαρείξηζε Βάζεσλ Γεδνκέλσλ Παξαγγειία πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ κέζσ ηνπ Internet. Λχζεηο κέζσ ηεο βάζεο δεδνκέλσλ πνπ απαηηνχλ νη ζχγρξνλεο πνιχπινθεο πςειέο ηερλνινγίεο Φάζε 3:Πιεξσκή & Δπεμεξγαζία πλαιιαγώλ Αλαγλψξηζε πηζηφηεηαο πηζησηηθήο θάξηαο θαη παξαγγειία κέζσ Internet. Ζιεθηξνληθή κεηαθνξά ρξεκάησλ. 25

26 Φάζε 4:Δθπιήξσζε & Γηαλνκή απνζεκάησλ Απνζηνιή πξντφληνο θαη απνζήθεπζε. Καηαρψξεζε παξαγγειίαο θαη θαηαζηάζεσλ. Ζιεθηξνληθή παξαγγειία θαη παξνπζία πειαηψλ ζην Internet. Φάζε 5:Τπεξεζίεο Σειεθσληθνύ θέληξνπ Τπνζηήξημε πξντφλησλ θαη εθπαηδεπκέλνη αληηπξφζσπνη γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ αλαγθψλ ησλ πειαηψλ. Δμεξρφκελν θαη εηζεξρφκελν direct marketing. 26

27 ΔΠΗΠΔΓΑ ΣΟΤ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ Τπάξρνπλ δηάθνξα θαη ζεκαληηθά επίπεδα ζηα νπνία κπνξεί λα ζπλαληήζνπκε ην ειεθηξνληθφ εκπφξην. Πνηθίιινπλ απφ κηα απιή ειεθηξνληθή παξνπζία ζην δίθηπν έσο κηα πιήξεο ειεθηξνληθή ππνζηήξημε εξγαζηψλ πνπ αλήθνπλ ζε δχν ή θαη παξαπάλσ εηαηξίεο θαη νη νπνίεο έρνπλ ζεζπηζηεί. Σα ζεκαληηθφηεξα επίπεδα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαίλνληαη θαη ζην ζρήκα. Βιέπνπκε φηη γίλεηαη έλαο δηαρσξηζκφο κεηαμχ εζληθψλ θαη δηεζλψλ ζπλαιιαγψλ θαη ε δηάθξηζε απηή δελ γίλεηαη ηφζν απφ ηερληθήο άπνςεο φζν απφ λνκηθήο. Σν ειεθηξνληθφ εκπφξην είλαη πην πεξίπινθν ζην δηεζλέο επίπεδν επεηδή αθξηβψο εκπιέθνληαη παξάγνληεο φπσο ε θνξνιφγεζε, νη δαζκνί, νη πιεξσκέο θαη νη δηαθνξέο πνπ ππάξρνπλ ζηηο ηξαπεδηθέο πξαθηηθέο. Σα θαηψηεξα επίπεδα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ αζρνινχληαη βαζηθά κε κηα απιή παξνπζία δηθηχνπ, πξνψζεζε ηεο εηαηξίαο θαη ππνζηήξημε πξηλ θαη κεηά ηελ πψιεζε. Υξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερλνινγία "off the selves" κπνξνχλ λα έρνπλ έλα θηελφ αιιά ηθαλφ εξγαιείν ζηα ρέξηα ηνπο. ε αληίζεζε ζε πην αλαπηπγκέλεο κνξθέο παξνπζηάδνληαη λνκηθά θαη ηερλνινγηθά πξνβιήκαηα. Οη εηαηξίεο απηέο είλαη αλαγθαζκέλεο λα αλαπηχμνπλ κφλεο ηνπο ηα ζπζηήκαηα. 27

28 28

29 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΔΜΠΟΡΗΟΤ Ζιεθηξνληθή Αληαιιαγή Γεδνκέλσλ (EDI - Electronic Data Interchange) Γεκηνπξγήζεθε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ '70. Ζ EDI είλαη κηα θνηλή δνκή αξρείσλ πνπ ζρεδηάζηεθε ψζηε λα επηηξέςεη ζε κεγάινπο νξγαληζκνχο λα κεηαδίδνπλ πιεξνθνξίεο κέζα απφ κεγάια ηδησηηθά δίθηπα. Πξφθεηηαη γηα ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή εκπνξηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δεδνκέλσλ απφ ππνινγηζηή ζε ππνινγηζηή, κε ηελ ειάρηζηε παξέκβαζε ρεηξφγξαθσλ δηαδηθαζηψλ. Σα δεδνκέλα απηά είλαη νξγαλσκέλα ζε απηνηειή κελχκαηα (ηηκνιφγηα, παξαγγειίεο, ηηκνθαηάινγνη, θνξησηηθέο θιπ.), ην πεξηερφκελν θαη ε δνκή ησλ νπνίσλ θαζνξίδνληαη απφ θάπνην θνηλψο απνδεθηφ πξφηππν. Σα πξφηππα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε παγθφζκην επίπεδν πξνέξρνληαη απφ ηνλ Οξγαληζκφ Ζλσκέλσλ Δζλψλ θαη θαιχπηνπλ έλα επξχ θάζκα επηθνηλσληαθψλ αλαγθψλ ησλ εκπνξηθψλ εηαηξηψλ. Σν πξφηππν απηφ είλαη ην EDIFACT (EDI For Administration, Commerce and Transportation). Δπίπεδν Αζθαιώλ πλδέζεσλ (SSL - Secure Sockets Layer) Σν πξσηφθνιιν απηφ ζρεδηάζηεθε πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεί αζθαιή ζχλδεζε κε ηνλ εμππεξεηεηή (server). Σν SSL ρξεζηκνπνηεί "θιεηδί" δεκφζηαο θξππηνγξάθεζεο, κε ζθνπφ λα 29

30 πξνζηαηεχεη ηα δεδνκέλα θαζψο "ηαμηδεχνπλ" κέζα ζην Internet. Αζθαιείο Ζιεθηξνληθέο πλαιιαγέο (SET - Secure Electronic Transactions) Σν SET θσδηθνπνηεί ηνπο αξηζκνχο ηεο πηζησηηθήο θάξηαο πνπ απνζεθεχνληαη ζηνλ εμππεξεηεηή ηνπ εκπφξνπ. Σν πξφηππν απηφ, πνπ δεκηνπξγήζεθε απφ ηε Visa θαη ηε MasterCard, απνιακβάλεη κεγάιεο απνδνρήο απφ ηελ ηξαπεδηθή θνηλφηεηα. Γξακκσηόο θώδηθαο (Barcode) Ζ ηερλνινγία ηνπ γξακκσηνχ θψδηθα απνηειεί ηκήκα ηνπ γεληθφηεξνπ ηνκέα ησλ ηερλνινγηψλ απηφκαηεο αλαγλψξηζεο (Auto ID Technologies). Δίλαη έλα ζχγρξνλν εξγαιείν, ην νπνίν βνεζά θαηαιπηηθά ζηελ νκαιή δηαθίλεζε θαη δηαρείξηζε (logistics) πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηνπ γξακκσηνχ θψδηθα μεθίλεζε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960, κε ζθνπφ λα εμππεξεηήζεη ηελ πιεξσκή πξντφλησλ ζηα θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ. Οη πξψηεο εθαξκνγέο ζε βηνκεραληθφ πεξηβάιινλ εκθαλίζηεθαλ ζηα ηέιε ηεο ίδηαο δεθαεηίαο ζε κεγάιεο απηνθηλεηνβηνκεραλίεο, γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο πνπ ζρεηηδφηαλ κε ηελ παξαγσγή. Δθηεηακέλε ρξήζε παξνπζηάζηεθε κεηά ηελ αλάπηπμε ησλ πξψησλ πξνηχπσλ (ιφγσ ησλ πηέζεσλ ησλ αξθεηψλ 30

31 πιένλ ρξεζηψλ - πξνκεζεπηψλ, ππνθαηαζθεπαζηψλ ησλ κεγάισλ βηνκεραληψλ) ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1980 ππήξμε αικαηψδεο αλάπηπμε ηνπ εμνπιηζκνχ, θαη' επέθηαζε θαη ησλ ηξφπσλ ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο γξακκσηνχ θψδηθα. Έμππλεο θάξηεο (Smart Cards) Οη "έμππλεο θάξηεο" απνηεινχλ εμέιημε ησλ θαξηψλ καγλεηηθήο ισξίδαο (παζεηηθφ κέζν απνζήθεπζεο, ηα πεξηερφκελα ηνπ νπνίνπ κπνξνχλ λα δηαβαζηνχλ θαη λα αιιαρζνχλ). Οη έμππλεο θάξηεο κπνξνχλ λα απνζεθεχζνπλ κεγάιε πνζφηεηα δεδνκέλσλ θαη παξέρνπλ δπλαηφηεηεο θξππηνγξάθεζεο θαη ρεηξηζκνχ ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπο. Ζ ηδέα ηεο έμππλεο θάξηαο μεθίλεζε ζηε Γαιιία ην Σν 1975 ηα δηθαηψκαηα αλάπηπμεο πέξαζαλ ζε κεγάιεο εηαηξίεο ειεθηξνληθνχ εμνπιηζκνχ. Ζ λέα απηή ηερλνινγία παξνπζηάζηεθε ζην θνηλφ ην Μηα ζεηξά απφ πηινηηθά ζρέδηα μεθίλεζε ακέζσο, θαη ην 1984 κε κηα ζπιινγηθή αμηνιφγεζή ηνπο εθδφζεθαλ λέεο νινθιεξσκέλεο πξνδηαγξαθέο. ήκεξα επηθξαηεί ε ιαλζαζκέλε εληχπσζε φηη νη Smart Cards είλαη ηξαπεδηθέο ή πηζησηηθέο θάξηεο, κε απνηέιεζκα λα κελ αλαγλσξίδεηαη ην κεγάιν εχξνο ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο. Ζ ηερλνινγία ησλ έμππλσλ θαξηψλ πξνζθέξεη απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο ρξήζεο ζηε βηνκεραλία, ην εκπφξην θαη ηε δεκφζηα δηνίθεζε. 31

32 Πηζηνπνίεζε θαη αζθάιεηα Γηα ηελ αζθάιεηα ησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο ηα firewalls. Σν firewall απνηειεί ινγηζκηθφ ή πιηθφ, πνπ επηηξέπεη κφλν ζηνπο εμσηεξηθνχο ρξήζηεο πνπ έρνπλ ηα θαηάιιεια δηθαηψκαηα, λα πξνζπειάζνπλ ην πξνζηαηεπφκελν δίθηπν. Έλα firewall επηηξέπεη ζηνπο εζσηεξηθνχο ρξήζηεο λα έρνπλ πιήξε πξφζβαζε ζηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο, ελψ νη εμσηεξηθνί ρξήζηεο πξέπεη λα πηζηνπνηεζνχλ. Τπάξρνπλ πνιινί ηχπνη firewalls, θαζέλαο απφ ηνπο νπνίνπο παξέρεη δηαθνξεηηθά επίπεδα πξνζηαζίαο. Ο ζπλεζέζηεξνο ηξφπνο ρξεζηκνπνίεζεο ελφο firewall είλαη ε ηνπνζέηεζε ελφο ππνινγηζηή ή δξνκνινγεηή κεηαμχ ζπγθεθξηκέλνπ δηθηχνπ θαη ηνπ Internet, θαη ε παξαθνινχζεζε φιεο ηεο θπθινθνξίαο κεηαμχ ηνπ εμσηεξηθνχ θαη ηνπ ηνπηθνχ δηθηχνπ. Ζ εκπηζηεπηηθή πιεξνθνξία πνπ δηαθηλείηαη ζην δίθηπν κπνξεί λα πξνζηαηεπζεί κε θξππηνγξάθεζε θαη ρξήζε κπζηηθψλ θσδηθψλ. Ζ αζθάιεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ βαζίδεηαη θαηεμνρήλ ζηελ θξππηνγξάθεζε, δειαδή ζηελ θσδηθνπνίεζε ηνπ κεηαδηδφκελνπ θεηκέλνπ θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα κπνξεί λα απνθξππηνγξαθεζεί κφλν κε ηε ρξήζε ηνπ εηδηθνχ θιεηδηνχ απνθξππηνγξάθεζεο. Ζ θξππηνγξάθεζε ζπλνδεχεηαη πνιιέο θνξέο θαη απφ ηελ ςεθηαθή ππνγξαθή ηνπ απνζηνιέα, έηζη ψζηε ν παξαιήπηεο λα κπνξεί λα βεβαησζεί γηα ηελ ηαπηφηεηα ηνπ πξψηνπ. 32

33 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΚΑΗ ΠΡΟΧΠΗΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ Οη έκπνξνη πξνθεηκέλνπ λα κεηξήζνπλ ηηο θαηαλαισηηθέο πξνηηκήζεηο ηνπ θνηλνχ κε ζθνπφ λα πξνζαξκφζνπλ ηελ παξαγσγή ηνπο θαη λα πξνσζήζνπλ ηηο πσιήζεηο ηνπο κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ, δεκηνπξγνχλ λένπο ηξφπνπο ζπιινγήο, επεμεξγαζίαο θαη δηαζχλδεζεο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. Σα πξνζσπηθά δεδνκέλα ζπλήζσο ζπιιέγνληαη θαηά ηελ αξρηθή θάζε ζχλδεζεο ηνπ πειάηε κε ην δηθηπαθφ ρψξν ηνπ πσιεηή θαη ζηελ ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζχγρξνλεο ηερληθέο εμφξπμεο δεδνκέλσλ γηα ηελ πεξαηηέξσ αλάιπζή ηνπο. Απνηέιεζκα ηεο παξαπάλσ δηαδηθαζίαο είλαη ε δεκηνπξγία βάζεσλ θαηαλαισηηθψλ πξνθίι ησλ πειαηψλ. Πξνθίι ελφο αηφκνπ λνείηαη σο κηα ζπιινγή δεδνκέλσλ πνπ κπνξεί κνλαδηθά λα πξνζδηνξίζεη ηελ ηαπηφηεηα ηνπ αηφκνπ απηνχ. Οη νληφηεηεο νη νπνίεο ηππηθά εκπιέθνληαη ζηελ εγθαηάζηαζε κηαο ειεθηξνληθήο ζχλδεζεο, κε έκθαζε ζησλ πξαγκαηνπνίεζε ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ θαη νη νπνίεο είλαη ηαπηφρξνλα ε πεγή θαη ν απνδέθηεο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ησλ ρξεζηψλ είλαη νη εμήο: Υξήζηεο: Ο ελδηαθεξφκελνο γηα ηελ απφθηεζε κηαο ππεξεζίαο ηνπ Γηαδηθηχνπ, ηελ απφθηεζε ελφο πξντφληνο κε ρξήζε ηερλνινγηψλ πνπ βνεζνχλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θ.ι.π. Παξνρέαο Τπεξεζηώλ Γηαδηθηύνπ: Ζ νληφηεηα πνπ 33

34 παξέρεη, ηππηθά ζε ρξήζηεο, ην πιηθφ θαη πηζαλψο ινγηζκηθφ, γηα ηελ απφθηεζε πξφζβαζεο ζηηο βαζηθέο ππεξεζίεο ηνπ Γηαδηθηχνπ. Παξνρέαο Φπζηθνύ Μέζνπ επηθνηλωλίαο: Ζ νληφηεηα πνπ παξέρεη ηo θπζηθφ ηερλνινγηθφ κέζν κεηάδνζεο θαη επηθνηλσλίαο δεδνκέλσλ π.ρ. αλαινγηθέο ή ςεθηαθέο γξακκέο, εμνπιηζκφο αλακεηάδνζεο ζεκάησλ κε ρξήζε ςεθηαθψλ θέληξσλ, δνξπθφξσλ θ.ι.π. Οη νληφηεηεο απηέο ηππηθά αληηπξνζσπεχνληαη απφ κεγάινπο ηειεπηθνηλσληαθνχο νξγαληζκνχο π.ρ. ΟΣΔ. Παξνρέαο Σειηθήο Τπεξεζίαο. Ζ νληφηεηα πνπ παξέρεη κε ρξήζε θάπνηνπ πξσηνθφιινπ επηθνηλσλίαο, ηελ δεηνχκελε απφ ηνλ ρξήζηε ππεξεζία π.ρ. αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ κε ρξήζε κεραλψλ αλαδήηεζεο, αγνξά πξντφλησλ κε ρξήζε ηερλνινγηψλ αλάπηπμεο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θ.ι.π. Γχν επηπιένλ νληφηεηεο πνπ παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ δηεθπεξαίσζε ησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ αιιά δελ εκπιέθνληαη, ζπλήζσο, άκεζα ζε απηέο είλαη: Έκπηζηεο Σξίηεο Οληόηεηεο: απηέο είλαη έκπηζηεο νληφηεηεο νη νπνίεο δελ εκπιέθνληαη άκεζα ζηελ ζπλαιιαγή αιιά κπνξνχλ λα θαηαθχγνπλ νη εκπιεθφκελνη κηαο ζπλαιιαγήο ζε πεξηπηψζεηο δηελέμεσλ, γηα ηελ επαιήζεπζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο ζπλαιιαγήο. Σππηθφ έξγν ησλ νληνηήησλ απηψλ είλαη ε έθδνζε θαη δηαρείξηζε 34

35 ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ. πλαληνχληαη ζηελ βηβιηνγξαθία θαη κε ηνλ φξν Αξρέο Πηζηνπνίεζεο. Λνηπνί ελδηάκεζνη: απηέο είλαη ηππηθά νη Σξάπεδεο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ εθθαζάξηζε ησλ πιεξσκψλ είηε απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηερλνινγίεο ςεθηαθνχ ρξήκαηνο είηε κε ρξήζε πηζησηηθψλ θαξηψλ. ηελ Διιάδα ην βαζηθφ λνκηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ, θαζνξίδεηαη απφ ηνπο λφκνπο 2472/97 (Πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ απφ ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα) θαη 2774/99 (Πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζηνλ ηειεπηθνηλσληαθφ ηνκέα) κε ηνλ νπνίν ε Αξρή Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ θαη ε Δζληθή Δπηηξνπή Σειεπηθνηλσληψλ θαη Σαρπδξνκείσλ έρνπλ αληίζηνηρεο αξκνδηφηεηεο φπσο ν λφκνο απηφο νξίδεη. Κάζε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ησλ ρξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ (π.ρ. ειεθηξνληθή δηεχζπλζε αιιεινγξαθίαο, δηεχζπλζε Γηαδηθηχνπ θ.ι.π) εκπίπηνπλ ζηηο δηαηάμεηο ησλ παξαπάλσ λφκσλ. Οπνηαδήπνηε ρξήζε ησλ ηειεπηθνηλσληαθψλ ππεξεζηψλ φπσο νξίδνληαη ζην λφκν 2774/99 πξνζηαηεχεηαη απφ ηηο ξπζκίζεηο γηα ην απφξξεην ησλ επηθνηλσληψλ. Ζ άξζε ηνπ απνξξήηνπ ζε δεκφζηεο αξρέο είλαη επηηξεπηή κφλν γηα ηνπο ιφγνπο θαη ππφ ηνπο φξνπο θαη δηαδηθαζίεο πνπ νξίδεη ν Ν. 2225/94 φπσο ηζρχεη. 35

36 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΚΑΗ ΑΠΑΥΟΛΖΖ: Γπλαηόηεηεο θαη πξννπηηθέο Με ηελ νινέλα θαη ηαρχηεξε αλάπηπμε ησλ ηερλνινγηψλ θαη ησλ επηθνηλσληψλ θαη ηδίσο ηελ ξαγδαία, ηα ηειεπηαία ρξφληα, αλάπηπμε ηνπ Ηnternet, ε θχζε θαη ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ εκπνξίνπ αιιάδεη. Μηα λέα κνξθή εκπνξίνπ, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην έρεη θάλεη δπλακηθή εκθάληζε θαη δηεθδηθεί ζεκαληηθφ κεξίδην απφ ην παξαδνζηαθφ εκπφξην. Ζ αλάπηπμή ηνπ νθείιεηαη αθξηβψο ζην γεγνλφο φηη πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα λα πξαγκαηνπνηνχληαη θάζε είδνπο ζπλαιιαγέο -ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο πψιεζεο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κέζα απφ ειεθηξνληθά κέζα κε κεγάιε ηαρχηεηα θαη κηθξφ θφζηνο. Έηζη γηα παξάδεηγκα, εάλ θαλείο ζπλδεζεί κε ην Internet ζα δηαπηζηψζεη ακέζσο φηη κπνξεί λα επηιέμεη θαη λα αγνξάζεη κέζσ ηνπ Ζ/Τ απφ ηα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα, κηα ζεηξά απφ πξντφληα θαη ππεξεζίεο: απφ βηβιία θαη ξνχρα σο παθέηα δηαθνπψλ γηα νπνηαδήπνηε ρψξα. Μπνξεί επίζεο λα θιείζεη αεξνπνξηθφ εηζηηήξην ρξεψλνληάο ηελ πηζησηηθή ηνπ θάξηα θαη ακέζσο κεηά λα παξαγγείιεη θαγεηφ γηα ην ζπίηη. Χζηφζν ην ειεθηξνληθφ εκπφξην δελ έρεη κφλν απηή ηελ κνξθή, αληίζεηα πεξηιακβάλεη κηα επξεία θιίκαθα ζπλαιιαγψλ θαη ρξήζε πνιιαπιψλ ηερλνινγηθψλ εθαξκνγψλ. Δηδηθφηεξα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην εκθαλίδεηαη κε δχν ηχπνπο δξαζηεξηφηεηαο θαη ηέζζεξηο κνξθέο. Χο πξνο ηνπο ηχπνπο κπνξεί θαλείο λα δηαθξίλεη αλάκεζα ζην έκκεζν ειεθηξνληθφ εκπφξην, φπνπ ε παξαγγειία ησλ πξντφλησλ γίλεηαη κέζσ Ζ/Τ, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα παξαδίδνληαη ζηνλ πειάηε κε 36

37 θπζηθφ ηξφπν ρξεζηκνπνηψληαο κεηαθνξηθά θαη ηαρπδξνκηθά κέζα, θαη ην άκεζν ειεθηξνληθφ εκπφξην, φπνπ ε παξαγγειία, πψιεζε αιιά θαη παξάδνζε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ γίλεηαη ειεθηξνληθά (π.ρ. πψιεζε πξνγξακκάησλ ινγηζκηθνχ, παξνρή πιεξνθφξεζεο θ.α). Απφ ηελ άιιε πιεπξά νη πην ζπλεζηζκέλεο κνξθέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ αλάινγα κε ηα κέξε πνπ εκπιέθνληαη ζε κηα ειεθηξνληθή ζπλαιιαγή αθνξνχλ: α) επηρεηξήζεηο πξνο επηρεηξήζεηο: εδψ ππάξρνπλ ζπλαιιαγέο κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ κε παξαγγειίεο θαη πιεξσκέο κέζα απφ ηα δίθηπα ηειεπηθνηλσληψλ β) επηρεηξήζεηο πξνο θαηαλαισηέο: ε πην γλσζηή ζηνπο ρξήζηεο ηνπ Internet κνξθή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, ε νπνία ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί σο ειεθηξνληθφ ιηαληθφ εκπφξην. γ) επηρεηξήζεηο πξνο ηε δεκφζηα δηνίθεζε: ζηελ πεξίπησζε απηή πεξηιακβάλνληαη ζπλαιιαγέο φπσο γηα παξάδεηγκα ε παξνρή ππεξεζηψλ δ) ηε δεκφζηα δηνίθεζε πξνο ηνπο πνιίηεο: ε κνξθή απηή ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ αλακέλεηαη λα γλσξίζεη έθξεμε ηα επφκελα ρξφληα θαζψο νινέλα θαη πεξηζζφηεξεο ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο θαη ελεκέξσζεο παξέρνληαη απφ θξαηηθνχο θνξείο κέζσ Internet. Δίλαη γεγνλφο φηη ε ξαγδαία αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζα έρεη επηπηψζεηο ζην ζέκα ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ, ηδίσο ζηνλ θιάδν ηνπ εκπνξίνπ. Σν πνηα φκσο έθηαζε ζα ιάβνπλ θαη ην αλ ην ηειηθφ ηζνδχγην ζα είλαη ζεηηθφ, δελ κπνξεί λα ην ππνινγίζεη ζήκεξα θαλείο κε βεβαηφηεηα. ήκεξα ππνινγίδεηαη φηη πεξίπνπ 23 εθαη. λνηθνθπξηά είλαη 37

38 παγθνζκίσο ζπλδεδεκέλα κε ην Internet, ζηνηρείν ην νπνίν κεηαθξάδεηαη ζε εθαη. ρξήζηεο. Άιινη ππνινγηζκνί αλαθέξνπλ φηη έσο ηελ επφκελε πεληαεηία νη ρξήζηεο Internet ζα έρνπλ αλέιζεη ζε 550 εθαη., δειαδή πεξίπνπ ην 10% ηνπ πιεζπζκνχ. ηε κειέηε ηεο EuroFiet θαη ηνπ EuroCimmerce αλαθέξεηαη φηη ήδε, ζηελ Δπξψπε ιεηηνπξγνχλ πεξίπνπ εκπνξηθά sites ζην Internet, ηα νπνία απφ κφλα ηνπο έρνπλ δεκηνπξγήζεη θαηά ηνπο ππνινγηζκνχο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, ελψ ζηηο ΖΠΑ φπνπ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην είλαη πνιχ πεξηζζφηεξν αλαπηπγκέλν ππνινγίδεηαη φηη έρεη δεκηνπξγήζεη ζέζεηο εξγαζίαο. Δίλαη ινηπφλ θαλεξφ φηη ε αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη ε δεκηνπξγία θάπνηα ζηηγκή κηαο θξίζηκεο κάδαο ρξεζηψλθαηαλαισηψλ κέζσ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, παξνπζηάδεη ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο θαη δεκηνπξγίαο ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ αλαγθαζηηθά ζα νδεγήζεη ζε κεγάιεο έθηαζεο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο θπξίσο ζηνπο θιάδνπο ηνπ εκπνξίνπ θαη ηνπ ηνπξηζκνχ. Δδψ θπξίσο αιιά φρη απνθιεηζηηθά, αλακέλεηαη λα ζεκεησζνχλ αλαθαηαηάμεηο κε ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ, ηελ επέθηαζε άιισλ αιιά ίζσο θαη ηε δεκηνπξγία πξνβιεκάησλ βησζηκφηεηαο νξηζκέλσλ παξαδνζηαθψλ εκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ. Χο απνηέιεζκα, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην ζα επηθέξεη θαη ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Οη επηπηψζεηο απηέο αλαθέξνληαη πεξηζζφηεξν ζηηο κνξθέο εξγαζίαο πνπ ζα αλαπηπρζνχλ θαη ηα πξνζφληα ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ ζα απαηηεζνχλ. Απφ ηε κηα πιεπξά, αλ γηα παξάδεηγκα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην απνθηήζεη έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο αγνξάο κε αληίζηνηρε κείσζε ησλ παξαδνζηαθψλ κνξθψλ πψιεζεο ζηα θαηαζηήκαηα, ηφηε ζα ππάξμνπλ 38

39 πηζαλά απνιχζεηο ηδίσο ζηα κεγάια θαηαζηήκαηα. Παξάιιεια φκσο, πάληα ζα ππάξρεη ε αλαγθαηφηεηα ηεο «θπζηθήο» παξάδνζεο ησλ πξντφλησλ. Ίζσο ππάξμεη κείσζε ηεο παξαδνζηαθήο «εμφξκεζεο» ζηα θαηαζηήκαηα γηα ςψληα αιιά ζα απμεζνχλ νη αλάγθεο γηα παξαδφζεηο ησλ πξντφλησλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, θαη θαζψο ε αγνξά ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζα αλαπηχζζεηαη, νη λέεο ηερλνινγίεο ζα δεκηνπξγήζνπλ λέα εμεηδηθεπκέλα επαγγέικαηα πιεξνθνξηθήο (φπσο γηα παξάδεηγκα πσιεηέο κέζσ Ζ/Τ, δηαρεηξηζηέο-ζπληεξεηέο δηθηχσλ, ππεχζπλνη αζθαιείαο ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ θιπ) ζε επηρεηξήζεηο πνπ ζα ζρεδηάδνπλ θαη ζα ιεηηνπξγνχλ ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα γηα ηξίηνπο ή γηα εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ζα ελζσκαηψλνπλ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην ζηε δνκή ηνπο. πλεπψο θαη κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα είλαη δχζθνιν λα ππνινγηζηεί πνην ζα είλαη ην ηειηθφ πνζνηηθφ απνηέιεζκα ζε φηη αθνξά ηελ απαζρφιεζε αλ θαη ππάξρνπλ εθηηκήζεηο φηη ηειηθά ζα ππάξμεη κηα κείσζε ζέζεσλ εξγαζίαο ηεο ηάμεο ηνπ 5-10% ζηνλ ηνκέα ηνπ εκπνξίνπ. Πέξα φκσο απφ ην ζέκα ηεο απαζρφιεζεο, ε αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζα έρεη κεζνπξφζεζκα ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηερφκελν θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο. Όπσο ζεκεηψζεθε λέεο εηδηθφηεηεο θαη θαζήθνληα ζα αλαδεηρηνχλ, λέα πξνζφληα θαη δεμηφηεηεο ζα απαηηεζνχλ. Ζ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ κέζα απφ ην Internet ήδε έρεη δεκηνπξγήζεη λέεο αλάγθεο. Οη δπλαηφηεηεο θαη επθαηξίεο γηα ειεθηξνληθέο πσιήζεηο πνπ δίλεη ην Internet, νδεγεί λένπο αλζξψπνπο αιιά θαη νξηζκέλν απφ ην ππάξρνλ πξνζσπηθφ ζην λα αζρνιεζνχλ επαγγεικαηηθά κε ηηο ειεθηξνληθέο πσιήζεηο. 39

40 χκθσλα κε ηελ έξεπλα ηεο νκάδαο ηνπ HELTRUN, ηα λέα πξνζφληα θαη θαζήθνληα γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ζην ειεθηξνληθφ εκπφξην ζα εζηηαζηνχλ ζε ηξείο θπξίσο κνξθέο δξαζηεξηφηεηαο: α) ζηελ δηαρείξηζε ηεο πξνψζεζεο ησλ πξντφλησλ, ζην marketing θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ αληαγσληζηψλ, β) ζηε δηαρείξηζε ησλ επηθνηλσληψλ αλάκεζα ζηελ επηρείξεζε, ηνπο πξνκεζεπηέο θαη ηνπο πειάηεο θαη γ) ζηε δηαρείξηζε ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηερλνινγηθήο ππνδνκήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ. Δπηπιένλ ν κειινληηθφο ρψξνο εξγαζίαο ζα είλαη δηαθνξεηηθφο απφ απηφλ πνπ ήδε γλσξίδνπκε. Οη επέιηθηεο κνξθέο απαζρφιεζεο ζα εληζρπζνχλ κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Γηα παξάδεηγκα ε εμππεξέηεζε πειαηψλ κέζσ Internet γίλεηαη ζε 24σξε βάζε. Θα απαηηεζεί ίζσο θάπνην είδνπο αλαδηαλνκή ησλ εξγαδνκέλσλ θαη νξηζκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο δελ ζα απαηηνχλ ηε θπζηθή παξνπζία ζην ρψξν ηεο επηρείξεζεο. Ζ εξγαζία ζα επηθεληξψλεηαη θπξίσο ζηα απνηειέζκαηα θαη φρη ζε πξνθαζνξηζκέλα θαζήθνληα θαη ξφινπο. Με βάζε ην παξαπάλσ πιαίζην, ε αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζέηεη λέεο πξνθιήζεηο θαη αλαγθαηφηεηεο, ηφζν γηα ηηο επηρεηξήζεηο, φζν θαη γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Έηζη, ζε φηη αθνξά ηηο επηρεηξήζεηο πνπ ζα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζηνλ ηνκέα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, ε εηζαγσγή ηνπ ζα απαηηήζεη αιιαγέο ζε βαζηθέο ηνπο ιεηηνπξγίεο θαη δηαδηθαζίεο, ζηηο κνξθέο θαη ηελ νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο (π.ρ. ηειεξγαζία), θαζψο θαη αιιαγέο πνπ ζπλδένληαη κε ηα πσινχκελα πξντφληα κέζα απφ ηα λέα θαλάιηα πξνψζεζεο θαη δηαλνκήο (π.ρ. λέεο κέζνδνη markerting θαη πξνψζεζεο, λένπ ηχπνπ ζρέζεηο αλάκεζα ζηελ επηρείξεζε θαη ηνπο πειάηεο θιπ). χκθσλα κε ηελ κειέηε ηνπ HELTRUN γηα παξάδεηγκα, ε άκεζε 40

41 επαθή επηρείξεζεο - πειάηε κπνξεί αθφκε λα νδεγήζεη θαη ζηελ κείσζε ηνπ ξφινπ ησλ ιηαλεκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, πνπ δηακεζνιαβνχλ γηα ηελ πψιεζε, αθνχ ζα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα άκεζεο πψιεζεο απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή ζηνλ πειάηε. Απφ ηελ πιεπξά ηνπο νη ιηαλέκπνξνη θαη πξνθεηκέλνπ λα κε κείλνπλ έμσ απφ ηελ αιπζίδα δηαλνκήο ζα πξέπεη λα πξνρσξήζνπλ ζε αιιαγέο εθκεηαιιεπφκελνη ηηο εηδηθέο γλψζεηο πνπ έρνπλ γηα ηα πξντφληα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο θαη παξέρνληαο εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο κε ειεθηξνληθή κνξθή. Δπηπηψζεηο αλακέλνληαη θαη γηα ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, φπνπ κηα πηζαλή ζε κεγάιε θιίκαθα-- αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζα ηηο θαηαζηήζεη αθφκε πεξηζζφηεξν επάισηεο. πκκαρίεο, ζπλεξγαζίεο, εμεηδίθεπζε, επειημία θαη εηζαγσγή λέαο ηερλνινγίαο είλαη κεξηθά απφ ηα ζηνηρεία πνπ ζα πξέπεη λα πηνζεηήζνπλ πξνθεηκέλνπ λα αληεπεμέιζνπλ ζηνλ απμαλφκελν αληαγσληζκφ. Απφ ηελ πιεπξά ησλ εξγαδνκέλσλ, ε αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ - πέξα απφ ηηο επηπηψζεηο ζηελ απαζρφιεζε - ζα αιιάμεη θαη ην ηνπίν ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ θαη ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, θαζψο νη λέεο αλάγθεο πνπ ζα πξνθχςνπλ ζα νδεγήζνπλ ζε αθφκα κεγαιχηεξε επειημία θαη ειαζηηθνπνίεζε ηεο εξγαζίαο. ην πιαίζην απηφ, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην αλακέλεηαη λα έρεη ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηα σξάξηα εξγαζίαο, ζηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ εξγαδφκελνπ γηα εξγαζία, ζηηο άδεηεο θαη ηα ξεπφ, ζηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο αιιά θαη ζηα αζθαιηζηηθά δηθαηψκαηα. Γεληθά ζα πξέπεη λα αλακέλεηαη κηα κείσζε ηεο αλάγθεο γηα θπζηθή παξνπζία ηνπ εξγαδφκελνπ ζηνλ ηφπν εξγαζίαο θαη αχμεζε ηεο εξγαζίαο απφ απφζηαζε δει. ηειεξγαζία. Δπίζεο ζα πξέπεη λα 41

42 αλακέλεηαη απμεκέλε επειημία ζε φηη αθνξά ην ρξφλν εξγαζίαο, είηε κε ηε κνξθή ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο θαη ησλ δηαθεθνκκέλσλ σξαξίσλ, είηε κε ηε κνξθή ηεο απαζρφιεζεο κε βάζε ην έξγν πνπ πξέπεη λα παξαδνζεί. Πάλησο, είλαη πνιχ πηζαλφ ε εξγαζία κε απηή ηελ κνξθή λα κελ πξνζηαηεχεηαη φπσο ζπκβαίλεη κε ηελ παξαδνζηαθή απαζρφιεζε πνπ ξπζκίδεηαη απφ ηελ εξγαηηθή λνκνζεζία θαη ηηο ζπιινγηθέο ζπκβάζεηο εξγαζίαο θαη κπνξεί λα νδεγήζεη ζε αθξαίνπ ηχπνπ θαηλφκελα επειημηψλ πνπ ζα κεηψλνπλ κε θάζε ηξφπν ην θφζηνο εξγαζίαο, πξνθεηκέλνπ λα απμάλεηαη ε αληαγσληζηηθφηεηα. Πξνθχπηεη ινηπφλ ε αλάγθε, ηα ζπλδηθάηα λα παξέκβνπλ ελεξγά ζηηο εμειίμεηο πνπ ζα έρεη ε αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, θαηαγξάθνληαο ηηο αιιαγέο ζην εξγαζηαθφ πεδίν θαη θαηφπηλ ξπζκίδνληαο ζε ζπιινγηθή βάζε κέζα απφ ζπκβάζεηο εξγαζίαο ηνπο φξνπο ακνηβήο θαη εξγαζίαο θαη απηψλ ησλ εξγαδνκέλσλ. Σέινο, ην ζέκα ηεο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ζην ειεθηξνληθφ εκπφξην είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ γηαηί ηα λέα πξνζφληα, νη ηθαλφηεηεο θαη δεμηφηεηεο πνπ ζα απαηηεζνχλ ζα είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλα. Ζ δηα βίνπ εθπαίδεπζε ζα απνηειέζεη ζεκείν θιεηδί γηα ηελ πξνζαξκνγή ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο λέεο ζπλζήθεο. πκπεξαζκαηηθά, ε εηζαγσγή θαη αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζα ζέζεη λέεο πξνθιήζεηο θαη λέα πξνβιήκαηα ζηνλ θιάδν θαη ηνπο εξγαδφκελνπο. ε θάζε πεξίπησζε δελ ζα πξέπεη λα αθεζεί κφλν ζηηο δπλάκεηο ηεο αγνξάο θαη λα γίλεη θαηά αλεμέιεγθην ηξφπν. Αληίζεηα ζα πξέπεη λα απνηειέζεη πεδίν δηαιφγνπ αλάκεζα ζε εξγνδφηεο θαη ζπλδηθάηα. Ηδίσο απφ ηελ ζθνπηά ησλ δεχηεξσλ, ζα πξέπεη λα ηεζεί θάησ απφ ηελ νκπξέια ησλ ζπιινγηθψλ 42

43 δηαπξαγκαηεχζεσλ, πξνθεηκέλνπ λα ξπζκηζηνχλ ζε ζπιινγηθή βάζε νη ειάρηζηνη φξνη ακνηβήο θαη εξγαζηαθψλ ζπλζεθψλ. ην πιαίζην απηφ, απνηειεί ζεηηθή εμέιημε, ε εηζαγσγή ηνπ ζέκαηνο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Γηαιφγνπ γηα ηνλ θιάδν ηνπ εκπνξίνπ θαη ε θαηαξρήλ ζπδήηεζε πνπ έρεη μεθηλήζεη γηα ηηο επηπηψζεηο ηνπ ζηελ Απαζρφιεζε. Ζδε νη επξσπατθέο νξγαλψζεηο εξγνδνηψλ (EUROCOMMERCE) θαη εξγαδνκέλσλ (EURO-FIET) κε ηηο αληίζηνηρεο ειιεληθέο (Δζληθή πλνκνζπνλδία Διιεληθνχ Δκπνξίνπ, Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Αζελψλ θαη Οκνζπνλδία Ηδησηηθψλ Τπαιιήισλ Διιάδνο) δηνξγάλσζαλ ηνλ Απξίιην 1998 ζηελ Αζήλα, επξσπατθφ ζεκηλάξην γηα ηηο επηπηψζεηο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζηελ απαζρφιεζε. ην ζεκηλάξην πνπ ζπκκεηείραλ 50 πεξίπνπ εθπξφζσπνη ζπλδηθάησλ θαη εξγνδνηηθψλ ελψζεσλ ηνπ εκπνξίνπ απφ ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ., παξνπζηάζηεθε ε κειέηε πνπ εθπφλεζε ε νκάδα ηνπ Οηθνλνκηθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ θαη έγηλε επξεία αληαιιαγή απφςεσλ γηα απηφ ην ζέκα. Σέινο, απνθαζίζηεθε νη εξγνδφηεο θαη ηα ζπλδηθάηα λα πινπνηήζνπλ απφ θνηλνχ ζε επξσπατθφ επίπεδν πηινηηθφ εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα ζηελ εηζαγσγή θαη ρξήζε κνξθψλ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. 43

44 ΑΠΑΗΣΖΔΗ ΓΗΑ ΣΟ ΔΜΠΟΡΗΟ Oη εηαηξίεο ρξεηάδνληαη ιχζεηο γηα λα εθκεηαιιεπηνχλ ηηο επθαηξίεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ παξαπάλσ. Αθνινπζνχλ νη πην βαζηθέο απαηηήζεηο γηα ηελ θαηαζθεπή ιχζεσλ ζε ζέκαηα ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. 1. Αλάπηπμε θαη δηαρείξηζε ηζηνζειίδσλ ζε ρακειφ θφζηνο. 2. Γπλαηφηεηα ζπλέλσζεο κε ηα ππάξρνληα ζπζηήκαηα 3. Eπειημία ζηνλ ηξφπν ηεο πιεξσκήο 4. Αζθαιήο πξφζβαζε 5. Απινπνηεκέλε επεμεξγαζία εγγξάθσλ ησλ εηαηξηψλ ζπκβαηή κε ην πξφηππν EDI 6. Γπλακηθή, δηαρείξεζε ησλ πιεξνθνξηψλ 7. πλαθείο ζπλαιιαγέο γηα πξαγκαηνπνίεζε online marketing 8. Λχζεηο βαζηζκέλεο ζηα ππάξρνληα standards. H Microsoft παξέρεη έλα πιήξσο θαηαλνεηφ παθέην ιχζεσλ γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Σν παθέην απηφ πεξηιακβάλεη έλα πιήζνο απφ ηα θαιχηεξα εξγαιεία, νινθιεξσκέλεο ιχζεηο ζε ζπλεξγαζία κε δηάθνξνπο ζπλεξγάηεο ηεο εηαηξίαο θαη έλα αζθαιέο ζχζηεκα πιεξσκήο αλνηρηήο αξρηηεθηνληθήο. 44

45 Απηήλ ηελ πεξίνδν, ε Microsoft δηαλέκεη έλα εμππεξεηεηή (Server) θαη ηα εξγαιεία Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Ζ ππνδνκή βαζίδεηαη ζην Site server Enterprise Edition πνπ ηξέρεη θάησ απν ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα WindowsNT. To Site server Enterprise Edition επεθηείλεη ηελ πιαηθφξκα ηεο Microsoft γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην.Παξαθάησ αθνινπζεί έλαο πίλαθαο ν νπνίνο παξνπζηάδεη ηα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Microsoft γηα ηελ επίιπζε ησλ πην ζεκαληηθψλ ιεηηνπξγηψλ ζρεηηθά κε ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. 45

46 Αλάπηπμε θαη δηαρείξεζε ηζηνζειίδσλ ειεθηξνληθν εκπνξίνπ κε ρακειφ θφζηνο ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ ΔΡΓΑΛΔΗΑ Αλάπηπμε θαη δηαρείξεζε ηζηνζειίδσλ ειεθηξνληθν εκπνξίνπ κε ρακειφ θφζηνο Site Server Enetrprise Edition Commerce server components Δξγαιεία:Storebuilder wizard, pipeline editor starter sites Yπνζηήξημε απνκαθξπζκέλεο ζλδεζεο κέζσ Internet Providers Απινπνίεζε ηεο ζπκβαηφηεηαο κε ηα ήδε ππάξρνληα ζπζηήκαηα Eξγαιεία πνπ πξνζθέξνληαη απφ ζπλεξγάηεο ηεο Microsoft ηα νπνία ελνπνηνληαη θαη επεθηείλνπλ ηνλ Site Server Enterprise Edition. Site Server Enterprise Edition Order processing pipeline Yπνζηήξημε επέιηθηνπ ηξφπνπ πιεξσκήο Aζθαιήο πξφζβαζε Φζελφηεξε επεμεξγαζία ησλ εγγξάθσλ ησλ επηρεηξήζεσλ, ζπκβαηή κε ην πξφηππν EDI Open payment architecture Επηηπγράλεηαη κέζω ηεο αζθάιεηαο πνπ παξέρνπλ ηα Win NT. Επηπιένλ, ην Site Server Enterprise Edition, ππνζηεξίδεη ηελ δπλαηόηεηα ηωλ Win NT, ΗΤΤP authentication γηα αζθαιή πξόζβαζε. Business Object Foundation Αλεμάξηεηεο εηαηξίεο EDI θαη ειεθηξνληθν εκπνξίνπ, παξέρνπλ ιζεηο ζπκβαηέο κε ην Business Object Foundation Γπλακηθή δηαρείξεζε ησλ πεξηερνκέλσλ ησλ ηζηνζειίδσλ Yπνζηήξημε ειεθηξνληθψλ θαηαιφγσλ κέζα απν ην Site server enterprise edition Αλεμάξηεηεο εηαηξίεο Software παξέρνπλ ιζεηο δηαρείξεζεο ζπκβαηέο κε ην Site server enterprise edition. Οnline marketing Λχζεηο βαζηζκέλεο ζηα δηεζλή ππάξρνληα Standards Site server enterprise edition Buy now feature. Υπνζηήξημε TCP/IP, HTML, HTTP, SET, SSL COM/DCOM, Java and ANSI X.12,,S/MIME 46

47 Ζ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΣΖ MICROSOFT ΓΗΑ ΣΟ ΔΜΠΟΡΗΟ ΜΔΧ INTERNET Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην δελ είλαη θαηλνχξηα ηζηνξία. Οη εηαηξίεο θαη νη θαηαλαισηέο ρξεζηκνπνηνχλ εδψ θαη θαηξφ ηα ειεθηξνληθά κέζα γηα λα θάλνπλ εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. ήκεξα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην εκπνδίδεηαη απν ην ςειφ θφζηνπο θαη ηε κεγάιε πνιππινθφηεηα, ζην λα εγθαηαζηαζνχλ γξακκέο επηθνηλσλίαο θαη επίζεο απν ηελ έιιεηςε εθαξκνγψλ γηα πξφζβαζε θαη κνίξαζκα ησλ πιεξνθνξηψλ απν ηε ζηηγκή πνπ γίλεηαη ε ζχλδεζε ζην Internet θαη εηδηθά ην WWW, αιιάδεη ην παξαπάλσ ζελάξην ξηδηθά γηαηί ε ζχλδεζε κέζσ δηθηχνπ είλαη θζελή, ζίγνπξε, θαη βαζηζκέλε ζε Standards πνπ θάλνπλ ηελ επηθνηλσλία κε νπνηνλδήπνηε πην εχθνιε. Σν εκπφξην κέζσ Internet, εμειίζζεηαη ζε έλαλ πνιχ νηθνλνκηθφ θαη δπλακηθφ ηξφπν γηα λα θάλεη θάπνηνο κηα ζπλαιιαγή. Figure 1 : Internet Commerce Opportunties 47

48 Σν εκπφξην κέζσ Internet απνηειεί κηα αγνξά ηελ νπνίαο ε αμία κέζα ζε κεξηθά ρξφληα έθζαζε λα είλαη εθαηνληάδεο εθαηνκκχξηα $. Πεξηιακβάλεη On Line πσιήζεηο, ζπλεξγαζία επηρεηξήζεσλ κέζσ δίθηπνπ κε ζθνπφ ηελ απηνκαηνπνίεζε ηεο δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ πξνο ηελ θαηαλάισζε, ιήςε παξαγγειηψλ θιπ. Σν Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην ζχληνκα ζα θαιχπηεη έλα κεγάιν κέξνο ηνπ ζπλφινπ ησλ Web Sites. Δηζη ε Microsoft θηλήζεθε γξήγνξα γηα λα πξνσζήζεη ην δίθηπν κε Software γηα desktop θαη Server. Σν απνηέιεζκα είλαη κία πξνζθνξά γηα desktop θαη ServerΔκπφξηνκεζσ- Internet. 48

49 ΠΡΟΒΛΔΦΔΗ ΣH MICROSOFT ΓΗΑ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα θαηλνκεληθή αλάπηπμε, ε νπνία αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί κέζα ζην WWW. Οη ππνινγηζκνί γηα ηνλ αξηζκφ ησλ θαηαλαισηψλ θαη ησλ εηαηξηψλ πνπ ζα θάλνπλ δνπιεηέο On-Line πνηθίιινπλ αλάινγα κε ηηο δηάθνξεο αγνξέο πνπ ππάξρνπλ ζηνλ θφζκν. Οη εηδηθνί ηεο εηαηξίαο σζηφζν, πηζηεχνπλ φηη παξαπάλσ απφ λνηθνθπξηά ζα έρνπλ πξφζβαζε ζην Web κέρξη ην 2000 κφλν ζηηο Ζ.Π.Α. ηελ Δπξψπε, πηζηεχνπλ φηη ην λνχκεξν απηφ ζα είλαη κηθξφηεξν, βαζηζκέλνη ζηελ ρακειφηεξε δηείζδπζε ησλ Pcs ζηελ αγνξά, αιιά παξ' φι' απηά ην λνχκεξν πνπ ππνινγίδνπλ θηάλεη ζηα λνηθνθπξηά. Δπίζεο, εθηηκνχλ φηη ζηελ Ηαπσλία ην λνχκεξν απηφ ζα θζάζεη ηα λνηθνθπξηά. Δπίζεο, ην λνχκεξν ησλ ηζηνζειίδσλ είλαη επίζεο εληππσζηαθφ θαη αλακέλεηαη λα θηάζεη ηα ζηηο Ζ.Π.Α θαη πεξίπνπ ζηελ Δπξψπε, ζηα ηέιε ηνπ Απηή ε ηξνκεξή πξνζαξκνγή ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ θαηαλαισηψλ ζην WWW, αλνίγεη 2 πνιχ κεγάιεο επθαηξίεο γηα δνπιεηέο ζηηο εηαηξίεο: Παξέρεη έλα δηαξθψο αλαπηπζζφκελν ηξφπν γηα ηηο εηαηξίεο λα επηθνηλσλνχλ θαη λα αιιάδνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε νηθνλνκηθέο ζπλαιιαγέο κε ηνλ πιένλ θζελφ ηξφπν. Έλα ζπλερψο αλαπηπζζφκελν θαλάιη γηα ηελ απνδνηηθή δηαθίλεζε ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο 49

50 πειάηεο. Παξαθάησ, ζα θάλνπκε κηα κηθξή πεξηγξαθή ησλ επθαηξηψλ απηψλ ΣΑ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΔΝΟ ΓΗΚΣΤΑΚΟΤ ΣΟΠΟΤ Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Γηαδηθηχνπ σο επηρεηξεκαηηθνχ εξγαιείνπ κάο δίλεη κηα κεγάιε πνηθηιία λέσλ δπλαηνηήησλ ζην ρψξν ηεο εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ επηρεηξήζεσλ. Σα βαζηθά πιενλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηνπ Γηαδηθηχνπ ζε κηα επηρείξεζε είλαη: Παγθφζκηα πξφζβαζε Πξνζθνξά απεξηφξηζησλ πιεξνθνξηψλ κε ειάρηζην 50

51 θφζηνο Γπλαηφηεηα άκεζεο αληαπφθξηζεο Δμαηνκηθεπκέλεο ππεξεζίεο Πξσηνπνξηαθή εμππεξέηεζε θαη ππνζηήξημε πειαηψλ Ζ παξνπζία ηεο εηαηξείαο ζαο ζην δηαδίθηπν, κέζσ ελφο δηθηπαθνχ ηφπνπ, εμαζθαιίδεη ηελ άκεζε επαθή κε ηνπο πηζαλνχο πειάηεο θαη, σο ηειηθφ απνηέιεζκα, ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεσλ θαη ησλ εζφδσλ ζαο. Έλαο δηθηπαθφο ηφπνο, φκσο, κε θαηάιιειν ζρεδηαζκφ, κπνξεί λα πξνζθέξεη πνιιά πεξηζζφηεξα απφ ην λα δψζεη απιψο πιεξνθνξίεο γηα ηελ επηρείξεζή ζαο, φπσο : κπνξεί λα εληζρχζεη ην πξνθίι ηεο εηαηξείαο κπνξεί λα απηνκαηνπνηήζεη εξγαζίεο ή ππεξεζίεο πνπ γίλνληαη ηδηνρείξσο κπνξεί λα κεηψζεη δξαζηηθά ην θφξην εξγαζίαο ηνπ ηκήκαηνο ππνζηήξημεο πειαηψλ κπνξεί λα ηξνθνδνηήζεη ηελ επηρείξεζή ζαο κε εξσηήζεηο θαη ζρφιηα ησλ πειαηψλ ζαο 51

52 INTERNET MARKETING Ζ επηηπρήο πξνψζεζε κηαο επηρείξεζήο ζην δηαδίθηπν είλαη ν ζηφρνο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ επηρεηξήζεσλ θαη απηφ κπνξεη λα ην πεηχρεη σο εμήο: Καηαρψξεζε ζε Μεραλέο α λαδήηεζεο (Search Engine Registration) Καηαρσξεί ην site κηαο επηρείξεζεο ζηηο δεκνθηιέζηεξεο κεραλέο αλαδήηεζεο (search engines) θαη θαηαιφγνπο, ζην εμσηεξηθφ θαη ζηελ Διιάδα, πνπ παξέρνπλ δσξεάλ θαηαρψξεζε, ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ θάζε παξνρέα. Πξνψζεζε κε ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο (Σargeted Internet Marketing)Σερλνινγία πνπ επηηξέπεη ηελ απνζηνιή ελφο e- mail, ζε νκάδα πειαηψλ, πνπ έρνπλ μαλαεπηζθεθζεί ην Site ζαο κε ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά. Απηφκαηε απάληεζε (Auto responder) Απηνκαηηζκφο πνπ επηηξέπεη ηελ απνζηνιή ζε νκάδεο, ζηφρνπο επηζθεπηψλ ηνπ Site ζαο. Σερλνινγία δηαίζζεζεο - Internet Μarketing (Intuitive Internet Marketing Technology) Σερλνινγία πνπ επηηξέπεη 52

53 ζην site λα 'ζπκάηαη' ηνλ επηζθέπηε θαη λα ηνλ θαισζνξίδεη θάζε θνξά πνπ μαλαεπηζθέπηεηαη ηελ επηρείξεζε. Chat Room Γπλαηφηεηα real time επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ επηζθεπηψλ ηνπ site ζαο. Forum Ζιεθηξνληθφο πίλαθαο αλαθνηλψζεσλ γηα ηα κελχκαηα ησλ επηζθεπηψλ κε πιήξε έιεγρν ησλ κελπκάησλ απηψλ, κε ζηφρν ηελ απνθπγή παξεμεγήζεσλ. ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ Δ ΜΖΥΑΝΔ ΑΝΑΕΖΣΖΖ Τπεξεζίεο Internet Marketing Πξνψζεζε ηζηνζειίδσλ θαη έιεγρνο απνηειεζκαηηθφηεηαο Γηαδηθηπαθψλ δηαθεκηζηηθψλ καθεηψλ. Γηαδηθηπαθή έξεπλα αγνξάο. Internet Marketing mix γηα επηρεηξήζεηο θάζε κεγέζνπο. 53

54 WEB MARKETING ( INTERNET MARKETING ) SERVICES Σν Γηαδχθηην έρεη δηεπξχλεη πνιχ ηελ πξννπηηθή ηνπ Marketing. Δλψ κέρξη ζήκεξα είρακε ζπλεζίζεη λα βιέπνπκε ηηο επηρεηξήζεηο λα ελδηαθέξνληαη κφλν γηα ηελ εηθφλα ηνπο ζηελ ηνπηθή αγνξά θαη ηνπο αληαγσληζηέο πνπ βξίζθνληαη εθεί ζπλαληνχκε νινέλα θαη πεξηζζφηεξνπο θαηαλαισηέο λα θνηηάδνπλ πξνο ην δηαδχθηην ( World Wide Web ). Έηζη ηψξα αθφκε θαη επηρεηξήζεηο πνπ δελ δξαζηεξηνπνηνχληαη on line ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Internet γηα λα πξνζειθχζνπλ λένπο πειάηεο. Σν Internet έρεη αξρίζεη θαη ζηελ Διιάδα λα απνηειεί μερσξηζηφ ηκήκα νπνηαζδήπνηε ζηξαηεγηθήο marketing, ηφζν γηα ηηο online φζν θαη γηα ηηο offline επηρεηξήζεηο. Σν πιήζνο & ην Web Marketing ήκεξα νη πεξηζζφηεξνη θαηαλαισηέο ζηξέθνληαη ζην Internet ζαλ πξψην βήκα γηα λα βξνπλ ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ απηνί ρξεηάδνληαη. Αλεμάξηεηα απν ην αλ απηνί έρνπλ ηελ πξφζεζε λα αγνξάζνπλ online, ή απιά θάλνπλ κηα έξεπλα αγνξάο πξηλ αγνξάζνπλ, ζην άκεζν κέιινλ νη πεξζφηεξνη άλζξσπνη ζα ςάρλνπλ ζην δηαδχθηην γηα πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηηο κειινληηθέο ηνπο αγνξέο. Δμαηηίαο ηεο δηαξθψο απμαλφκελεο ρξήζεο ηνπ internet, έρεη γίλεη απαξαίηεην γηα φιεο ζρεδφλ ηηο επηρεηξήζεηο λα έρνπλ παξνπζία ζην δηαδχθηην. Μηα επηρείξεζε ρσξίο δηθηπαθφ ηφπν ( website ) ή αθφκε ρεηξφηεξα, κε ελα δηθηπαθφ ηφπν παξαηεκέλν απφ λέεο πιεξνθνξίεο πνπ είλαη δχζθνια αληρλεχζηκνο, ράλεη δνπιεηέο εηο φθεινο ησλ αληαγσληζηψλ πνπ έρνπλ έλα θαιά ελεκεξσκέλν δηθηπαθφ ηφπν θαη βξίζθεηαη εχθνια. Οη κεραλέο έξεπλαο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν φζνλ αθνξά ην web 54

55 marketing, κηαο θαη απηέο είλαη ε πξψηε ζηάζε γηα ηνλ κέζν θαηαλαισηή / ρξήζηε internet θαζψο αλαδεηεί ηηο ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο. Γηα ην ιφγν απηφ νη ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο επελδχνπλ ζίγνπξα θάπνηα ρξήκαηα ζηνλ δηθηπαθφ ηνπο ηφπν ( website ) πξνθεηκέλνπ λα είλαη ζίγνπξεο φηη νη κεραλέο αλαδήηεζεο ζα θαηεπζχλνπλ ππνςήθηνπο πειάηεο ζην δηθφ ηνπο web site. Αλαζέηνληαο ζηελ Protocol ηελ δηαρείξηζε ηνπ web marketing πξνγξάκκαηνο, ζα κπνξέζεηε λα δείηε ζε ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα απφδνζε επί ηεο αξρηθήο επέλδπζεο πνπ ζα δήιεπαλ πνιιά παξαδνζηαθά δηαθεκηζηηθά κέζα. ηνηρεία ηνπ Web Marketing To web marketing ή αιιηψο Internet marketing απνηειεί πιένλ βαζηθφ επαθφινπζν ηεο χπαξμεο ελφο επηρεηξεκαηηθνχ web site. Με ηνλ φξν web marketing ( Internet Marketing) ελλννχκε ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαιακβάλεη θάπνηνο (ηδαληθά web marketer) ζε έλα κήθνο ρξφλνπ πξνθεηκέλνπ λα πξνσζήζεη ηνλ ελ ιφγσ εηαηξηθφ δηθηπαθφ ηφπν. Σν web marketing (Internet marketing) πεξηιακβάλεη αξθεηέο επί κέξνπο δξαζηεξηφηεηεο ( marketing programs ) πνπ ζθνπφ έρνπλ ηφζν ηελ έξεπλα ( marketing research ) φζν θαη ηελ ειεθηξνληθή πξνψζεζε ( web promotion) δηθηπαθψλ ηφπσλ & ηζηνζειίδσλ. Σέηνηεο δξαζηεξηφηεηεο είλαη γλσζηέο ζαλ web promotion, affiliated marketing, web positioning, network marketing, Search Engine 55

56 Optimization ( SEO ), ing marketing, web advertising, θιπ Οη πην ζεκαληηθέο ηαθηηθέο (marketing tactics) απφ ηελ πιεπξά ηεο απφδνζεο φζνλ αθνξά ηελ Διιεληθή θαη δηεζλή αγνξά ηνπ Internet Web marketing είλαη ηξείο: 1. Search Engines Marketing ( SEM ) 2. ing Marketing 3. Web Advertising Κάζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ ηαθηηθέο είλαη θαη έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν web - internet marketing. Οι εηαιρείες πρέπει να αναγνωρίζοσν ηο γεγονός όηι δεν σπάρτοσν αλάνθαζηες ζηραηηγικές ποσ θα ηις οδηγήζοσν ζηην καηάκηηζη ηοσ ανηαγωνιζηικού πλεονεκηήμαηος ζηο Internet. Σν Γηαδίθηπν δελ είλαη κφλν έλα δίθηπν ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. Δίλαη, ην «δίθηπν ησλ δηθηχσλ», ζεσξείηαη δε, ε κεγαιχηεξε «ππεξιεσθφξνο ηεο πιεξνθνξηθήο» ζηνλ θφζκν, κηαο θαη ζπλδέεη πεξηζζφηεξν απφ 300 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο παγθνζκίσο. Απνηειείηαη απφ ρηιηάδεο μερσξηζηά δίθηπα θαη σο γξήγνξα αλαπηπζζφκελε ελφηεηα, ζπλδέεη ηφζν απιά θαη εχθνια, εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο ζε ηφζα δηαθνξεηηθά κέξε ηνπ πιαλήηε, πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, κε ρακειφ θφζηνο, εθαηνκκχξηα ζπλδεδεκέλσλ ππνινγηζηψλ. 56

57 Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, πνιιέο παξαδνζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ηξνπνπνηήζεθαλ ψζηε λα θαηαθέξνπλ λα θαιχςνπλ ηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηελ εκπνξηθή δηαδηθαζία. Γξαζηεξηφηεηεο φπσο, επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ εκπφξσλ, πξφβιεςε ππνζηήξημεο ησλ πσιήζεσλ, πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ, παξάδνζε ησλ πξντφλησλ, κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ κέζσ ηνπ Internet έηζη ψζηε, λα απνηεινχλ κέξνο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Σν παγθφζκην δίθηπν ή παγθφζκηνο ηζηφο (World Wide Web, WWW) γλσζηφ θαη σο δίθηπν (WEB) πνπ απνηέιεζε έλα απνθαζηζηηθφ βήκα ζηελ εκπνξηνπνίεζε ηνπ Internet αλαθαιχθζεθε ζηελ Διβεηία απφ ηνλ Tim BernersLee, έλαλ ζρεδηαζηή πξνγξακκάησλ ζην Δπξσπατθφ Δξγαζηήξην Ππξεληθήο Φπζηθήο CERN είλαη έλα παγθφζκηα απνδεθηφ ζχλνιν θαλφλσλ γηα ηελ αλεχξεζε, κνξθνπνίεζε, απνζήθεπζε θαη πξνβνιή πιεξνθνξηψλ. Έηζη, δεκηνπξγψληαο έλαλ ηζηφ θαη ζρεδηάδνληαο κηα κνλαδηθή ηζηνζειίδα (website ή site), θάζε νξγαληζκφο, επηρείξεζε ή αθφκα θαη άηνκν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη απηφλ ην λνεηφ ρψξν ζην Γηαδίθηπν, γηα ηε γξήγνξε θαη άκεζε παξνρή πιεξνθνξηψλ θαη ηδεψλ. Σν πην ζεκαληηθφ, γηα απηφλ πνπ ζέιεη λα πνπιήζεη ζην δίθηπν, είλαη ν ζρεδηαζκφο κηαο ζειίδαο πνπ ζα ηξαβά έληνλα ηελ πξνζνρή ησλ άιισλ ρξεζηψλ. Σν Μarketing ζην Γηαδίθηπν κνηάδεη κε θάηη αλάινγν κε απηφ ηνπ Υξπζνχ Οδεγνχ ζηνλ νπνίν δηαθεκίδνληαη κηθξέο αγγειίεο, νη νπνίεο είλαη ρξήζηκεο ζηνπο θαηαλαισηέο φηαλ ζέινπλ λα ςάμνπλ γηα θάηη ζπγθεθξηκέλν. 57

58 Ζ ίδηα δεκηνπξγηθή πξνζπάζεηα πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ παξνπζίαζε απηψλ ησλ αγγειηψλ, ή θαη κεγαιχηεξε, είλαη αλαγθαία γηα ηελ αληίζηνηρε δεκηνπξγία ησλ sites ηνπ δηθηχνπ. Ζ απφθξηζε πξέπεη λα είλαη ζχγρξνλε, θαηαλνεηή, κε έληνλε παξνπζία θαη ηξφπν, επεηδή αλά πάζα ζηηγκή ν θαηαλαισηήο κπνξεί λα δηαθφςεη ηελ έθζεζή ηνπ.έηζη, ην Internet Marketing δελ θάλεη ηίπνηε άιιν παξά λα ρξεζηκνπνηεί ηηο λέεο ηερλνινγίεο θαη ηα λέα ειεθηξνληθά κέζα πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζηήξημεο, αιιά θαη πινπνίεζεο ησλ ηδεψλ ηνπ ζχγρξνλνπ Marketing. Σν Internet Marketing δελ είλαη καδηθφ Marketing γηα καδηθέο αγνξέο, δειαδή «δελ έρνπκε καδηθή αγνξά 60 εθαηνκκπξίσλ αλζξψπσλ, αιιά 60 εθαηνκκχξηα αγνξέο, πνπ ε θαζεκία πεξηιακβάλεη έλα άηνκν».σν Μarketing κεηαμχ εηαηξεηψλ, ζην Γηαδίθηπν, πξνζθέξεη αθφκα κεγαιχηεξεο ππνζρέζεηο απφ ην Marketing απεπζείαο πξνο ηνλ πειάηε. Σα θίλεηξα πνπ δίλνπλ νη εηαηξείεο πξνο ηνπο θαηαλαισηέο (εθπηψζεηο, βξαβεία θ.ιπ.) κέζσ ησλ sites, είλαη ηξφπνο έιμεο ψζηε λα ζεκεηψζνπλ πην εχθνια ηε δηεχζπλζε ηεο εηαηξείαο πνπ ζα ηνπο πξνκεζεχζεη ηα θαη επηινγή ησλ αγαζά. Οη ππεχζπλνη Marketing πξνθεηκέλνπ λα εμεχξνπλ ηαθηηθέο πσιήζεσλ ζην Internet πνπ λα ηξαβνχλ ηελ πξνζνρή, πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ δηαδηθαζίεο ζπγθεθξηκέλνπ πεξηβάιινληνο αλαγλσξίδνληαο επθαηξίεο, εθαξκφδνληαο πξνγξάκκαηα on line, πνπ ζα πξνζζέζνπλ αμία θαη ζηνλ πειάηε θαη ζηνλ νξγαληζκφ θαη ζθεπηφκελνη πάληα ηη πηζαλφλ λα ζειήζνπλ λα αγνξάζνπλ νη πειάηεο θαη φρη ηη πξνζδνθά ε εηαηξεία λα πνπιήζεη. Με άιια ιφγηα ν βαζηθφο ζηφρνο θάζε επηρείξεζεο ζα πξέπεη λα είλαη φρη ε πψιεζε ελφο πξντφληνο αιιά ε δεκηνπξγία θαη ε δηαηήξεζε 58

59 ελφο πειάηε. Οη επηινγέο πνπ έρνπλ νη επηρεηξήζεηο ψζηε λα επηθνηλσλήζνπλ κε ηα άηνκα ηνπ Γηαδηθηχνπ είλαη νη παξαθάησ: Να δεκηνπξγήζνπλ κηα ηζηνζειίδα. Να γίλνπλ ρνξεγνί κηαο θαζηεξσκέλεο νκάδαο ζπδήηεζεο (απφθηεζε κειινληηθνχ πειαηεηαθνχ θνηλνχ). Να επηθνηλσλνχλ κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ (ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν πξνβιέπεηαη φηη ζα δηαηεξήζεη ην ζρεηηθφ πξνβάδηζκα ρξήζεο ζε ζρέζε κε ην www). Να δεκηνπξγήζνπλ κηα νκάδα εηδήζεσλ. (Υξεζηκνπνηνχλ κηα ηζηνζειίδα κε πίλαθα ελεκέξσζεο -Usenet- έηζη ψζηε ηα άηνκα πνπ ρξεηάδνληαη ελεκέξσζε λα κπνξνχλ λα πεγαίλνπλ ζε απηφλ ηνλ πίλαθα θαη λα δηαβάδνπλ ηα κελχκαηα, πνπ ηνπο έρνπλ απνζηαιεί. Μπνξνχλ λα αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο νη ζπλδξνκεηέο δεκηνπξγψληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν νκάδεο ζπδήηεζεο). Σν Γηαδίθηπν κε ηε ζεηξά ηνπ πξνζθέξεη ηα παξαθάησ πιενλεθηήκαηα ζην Marketing: Καιύηεξε πνηνηηθή θαη πνζνηηθή παξνρή ππεξεζηώλ πξνο ηνπο πειάηεο θαη ηελ επηρείξεζε 59

60 Ο βαζηθόο ζηόρνο θάζε επηρείξεζεο ζα πξέπεη λα είλαη όρη ε πώιεζε ελόο πξντόληνο αιιά ε δεκηνπξγία θαη ε δηαηήξεζε ελόο πειάηε Σν δηαδίθηπν δίλεη ηελ δπλαηφηεηα άκεζσλ εξσηαπαληήζεσλ κεηαμχ ησλ πειαηψλ θαη ηεο επηρείξεζεο, γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ π.ρ. ηνπο φξνπο πιεξσκήο, ηηο ηηκέο ησλ πξντφλησλ θ.ά. Ζ ζχλδεζε κε ην Γηαδίθηπν είλαη εχθνιε ηφζν γηα ηηο κηθξέο φζν θαη γηα ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, αθνχ ην θφζηνο ζχλδεζεο είλαη κηθξφ. Μέζσ ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο» ην νπνίν απνηειεί ηνλ θχξην κνριφ, πινπνίεζεο ηεο ζπλνιηθήο εζληθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πνξεία πξνο ηελ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηνπ νπνίνπ, νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη γηα ηελ πεξίνδν , επηθεληξψλνληαη ζηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε (βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ), ζηε ρψξα καο ρξεκαηνδνηνχληαη θαηά 50% φιεο νη ΜΜΔ, πνπ επηζπκνχλ λα απνθηήζνπλ Ζ/Τ θαη λα ζπλδεζνχλ κε ην Γηαδίθηπν - αλέξρνληαη δε ζε έλαλ αξηζκφ πνπ θηάλεη ηηο επηρεηξήζεηο. Μείσζε ηνπ θφζηνπο Οπνηαδήπνηε ππεξεζία ζεσξείηαη θφζηνο γηα ηελ επηρείξεζε, ζήκεξα, θαιχπηεηαη απφ ην Γηαδίθηπν κέζσ ηεο ηζηνζειίδαο ηεο επηρείξεζεο θαη κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ( ). Παξνρή θαιχηεξσλ επηθνηλσληψλ Αλαθεξφκαζηε ζε εθείλεο ηηο επηθνηλσλίεο κεηαμχ πειαηψλ, 60

61 κεζαδφλησλ θαη κε ην ίδην ην πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο. Πξνζδίδεη πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο ζηνλ καξθεηίεξ Έρνληαο άκεζε θαη γξήγνξε πξφζβαζε ζηελ πιεξνθφξεζε θαηνξζψλεη λα αλαπηχζζεη πξντφληα θαη ππεξεζίεο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηεο αγνξάο, πνπ κεηαβάιιεηαη ζπλερψο. Δθηφο ησλ άιισλ, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ηφζν ε γιψζζα φζν θαη ν πνιηηηζκφο αζθνχλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ εμάπισζε ηνπ Γηαδηθηχνπ. Ζ κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε φζνλ αθνξά ηελ θαηαλνκή ηνπ Γηαδηθηχνπ εκθαλίδεηαη ζε εθείλεο ηηο πεξηθέξεηεο πνπ νκηινχληαη νη γιψζζεο ησλ δπηηθψλ ρσξψλ.ο παξαθάησ πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ αγγιηθή σο ηε δεχηεξε επξχηεξε νκηινχκελε γιψζζα ζηνλ πιαλήηε καο, φκσο κφλν έλα κηθξφ πνζνζηφ παγθνζκίσο κπνξεί λα ηελ νκηιήζεη (7,6% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ). Φπζηθά, ζε απηφ ην πνζνζηφ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη εθείλνη νη πιεζπζκνί, ησλ νπνίσλ ηα αγγιηθά ζεσξνχληαη δεχηεξε γιψζζα. Απφ ηελ παξαθάησ αλάιπζε πξνθχπηεη φηη γηα λα θαηνξζψζεη λα επηθνηλσλήζεη απνηειεζκαηηθά ε επηρείξεζε κε ηνπο ησξηλνχο θαη κειινληηθνχο πειάηεο ηεο ζα πξέπεη, ε ηζηνζειίδα ηεο λα είλαη γξακκέλε ζηελ ηνπηθή γιψζζα ή λα δεκηνπξγήζεη κηα πνιχγισζζε ηζηνζειίδα, πνπ λα επηηξέπεη ζηνπο επηζθέπηεο λα επηιέμνπλ ηε γιψζζα πνπ απηνί θαιχηεξα γλσξίδνπλ. Έλαο αθφκε ηζρπξφο παξάγνληαο πνπ αζθεί επίδξαζε ζην Γηαδίθηπν αιιά θαη ζην ζρεδηαζκφ ηνπ Marketing είλαη ε έλλνηά ηνπ πνπ ηαπηίδεηαη κε απηήλ ηνπ πνιηηηζκνχ. Ο ζπλδπαζκφο ηεο πνιηηηθήο θηινζνθίαο, ηεο ζξεζθείαο, ηεο εζλφηεηαο θαη ηεο θνηλήο γιψζζαο νξίδνπλ ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηζκνχ. Δίλαη αλαγθαίν, πξηλ απφ ηε δεκηνπξγία νπνηνπδήπνηε site λα 61

62 ιεθζνχλ ππφςε απφ ηνλ καξθεηίεξ, ε εζλφηεηα, ν ηξφπνο ζπκπεξηθνξάο ησλ θαηαλαισηψλ, ν πνιηηηζκφο θαη νη παξαδφζεηο πξνθεηκέλνπ λα επηθνηλσλήζεη ζσζηά καδί ηνπο. Βαζηθφο αθφκε παξάγνληαο γηα ηελ επηηπρία ηνπ Internet Marketing είλαη θαη απηφο, ηεο ππνζηήξημήο ηνπ απφ ην πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο. χκθσλα, κε ηελ έξεπλα πνπ έγηλε απφ ηε Research International γηα ινγαξηαζκφ ηεο Intel, φπνπ ζπκκεηείραλ δηεπζπληηθά ζηειέρε επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηηο επηθνηλσλίεο, ζηελ πιεξνθνξηθή, ηε κεηαπνίεζε, ην ιηαληθφ εκπφξην θαη ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο ππεξεζίεο παξαηεξήζεθε ην γεγνλφο φηη ην 95% ησλ ζηειερψλ απηψλ ζεσξεί ην Internet πνιχ ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηελ επηρείξεζε. Μέξηκλα, ινηπφλ, ηεο δηνίθεζεο ζα πξέπεη λα είλαη ε θαηάξηηζε φισλ εθείλσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην Internet Marketing εθφζνλ πξνεγνπκέλσο, έρεη πεηζηεί γηα ηα νθέιε ηνπ Γηαδηθηχνπ, πξψηα απφ φινπο, ν δηεπζπληήο Μarketing. πκπεξαζκαηηθά, γηα λα θαηνξζψζεη ην Γηαδίθηπν λα γίλεη παγθφζκηα απνηειεζκαηηθφ εξγαιείν ηνπ Marketing ζα πξέπεη λα θαηεπζχλεη ηα κέζα ηεο επηρείξεζεο, πξνο ηελ θαιχηεξε δπλαηή ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ θαηαλαισηή θαη βαζηθφηεξν ζχκβνιν πίζηεο ηνπ Μarketing έηζη ψζηε, λα ππάξρεη ζπλερήο αλάπηπμε ηεο επηρείξεζεο, δηαζθάιηζε πνπ ηεο δίλεη ην πέξαζκα ησλ πνιηηηζηηθψλ ηεο ζπλφξσλ. 62

63 ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΓΛΧΧΝ (εθαηνκκχξηα) ΑΓΓΛΗΚΑ ΑΡΑΒΗΚΑ ΒΔΓΓΑΛΔΕΗΚΑ ΓΑΛΛΗΚΑ ΓΔΡΜΑΝΗΚΑ ΗΑΠΧΝΗΚΑ ΔΛΛΖΝΗΚΑ 15* - - ΗΝΓΗΚΑ ΗΠΑΝΗΚΑ ΚΗΝΔΕΗΚΑ ΠΟΡΣΟΓΑΛΗΚΑ ΡΧΗΚΑ ΣΑ ΒΑΗΚΑ ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ ΔΗΝΑΗ Ζ ΓΗΑΦΖΜΗΖ- ΜΑΡΚΔΣΗΝΓΚ ΚΑΗ ΣΟ 63

64 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ Ο δηθηπαθφο ηφπνο επηηξέπεη ζηελ επηρείξεζή ζαο λα επηθνηλσλήζεη κε ηνπο πηζαλνχο πειάηεο ηεο φιν ην 24ψξν. Πνηα είλαη, φκσο, ηα πξφηππα ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ θαη πνηεο νη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο ζηε δεκηνπξγία ελφο δηθηπαθνχ ηφπνπ; Γηαθήκηζε - Μάξθεηηλγθ Όζνλ αθνξά ηηο επηρεηξήζεηο, ην δηαδίθηπν απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν κέζν δηαθήκηζεο κηαο εηαηξείαο. ηφρνο ηεο δηαθήκηζεο είλαη ε πξνζέιθπζε λέσλ πειαηψλ. Πξηλ ηελ εκθάληζε ηνπ δηαδηθηχνπ, ε γεσγξαθηθή απφζηαζε ήηαλ έλαο παξάγνληαο πνπ επεξέαδε θαζνξηζηηθά ηφζν ηε ζηξαηεγηθή φζν θαη ην θφζηνο κηαο δηαθήκηζεο. ήκεξα, κε ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ, ε γεσγξαθηθή απφζηαζε είλαη έλα ζρεηηθά αδηάθνξν κέγεζνο. Ζ δεκηνπξγία ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ δελ ζα πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηελ αληηγξαθή ησλ δηαθεκηζηηθψλ θπιιαδίσλ ζε κνξθή ηζηνζειίδσλ. Τπάξρνπλ πνιιέο δπλαηφηεηεο ηνπ δηαδηθηχνπ πνπ κπνξεί λα αμηνπνηήζεη κηα επηρείξεζε, ηφζν φζνλ αθνξά ηελ εμππεξέηεζε ππαξρφλησλ πειαηψλ φζν θαη ηελ αλάπηπμε λέσλ αγνξψλ θαη θαλαιηψλ δηαλνκήο. Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξεη ην δηαδίθηπν ζε ζχγθξηζε κε ηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο είλαη: Υακειό θόζηνο. Σν θφζηνο δεκηνπξγίαο κηαο ηζηνζειίδαο είλαη πνιχ πην κηθξφ απφ ηε δεκηνπξγία ελφο 64

65 δηαθεκηζηηθνχ θπιιαδίνπ. Δπίζεο, ην θφζηνο πξνβνιήο κηαο ηζηνζειίδαο είλαη ειάρηζην ζε ζχγθξηζε κε ην θφζηνο πξνβνιήο κηαο δηαθήκηζεο ζε κηα εθεκεξίδα ή πεξηνδηθφ. Παγθόζκηα πξόζβαζε. Ο αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν εθηηκάηαη φηη ππεξβαίλεη ηα (πεξηνδηθφ RAM) θαη φηη κε ηνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο ν αξηζκφο απηφο ζα δηπιαζηαζηεί ηα επφκελα δχν ρξφληα. χκθσλα κε απηά ηα ζηνηρεία, ν δηθηπαθφο ζαο ηφπνο είλαη πξνζηηφο ζε εθαηνκκχξηα ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ ζε φιεο ηηο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Πινύζην πεξηερόκελν. Σν ρακειφ θφζηνο ζάο επηηξέπεη λα έρεηε κεγάιν φγθν πιεξνθνξηψλ ζε αληίζεζε κε ηα παξαδνζηαθά δηαθεκηζηηθά έληππα. Έηζη, ν δηθηπαθφο ζαο ηφπνο κπνξεί λα δηαζέηεη πνιχ πην ιεπηνκεξείο πιεξνθνξίεο γηα ηηο ππεξεζίεο ή ηα πξντφληα ζαο. Γξήγνξε ελεκέξωζε. Ζ αιιαγή ηνπ πεξηερνκέλνπ κηαο ηζηνζειίδαο κπνξεί λα γίλεη κε κεγάιε επθνιία θαη ηαρχηεηα θαη, πξαθηηθά, ηζνδπλακεί κε ηελ αληηγξαθή ελφο αξρείνπ απφ έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Ζ δπλαηφηεηα απηή επηηξέπεη ηε ζπλερή ελεκέξσζε ηηκνθαηαιφγσλ, πιεξνθνξηψλ γηα ηε δηαζεζηκφηεηα πξντφλησλ, θηι. Ζιεθηξνληθό εκπόξην θαη on-line ππεξεζίεο Οη πσιήζεηο πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ είλαη κία απφ ηηο βαζηθέο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζην δηαδίθηπν. Ζ δεκηνπξγία ελφο 65

66 ειεθηξνληθνύ θαηαζηήκαηνο ζάο πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα: ηεο παξνπζίαζεο ησλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ ζαο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ πσιεηψλ, ζπλεξγαηψλ θαη πειαηψλ ηεο ιήςεο παξαγγειηψλ ηεο ππνζηήξημεο αγνξψλ ηεο δηαρείξηζεο εδηθψλ πξνζθνξψλ, εθπηψζεσλ, θνζηνινγήζεσλ ηελ πεξίπησζε ηεο εκπνξηθήο ρξήζεο ηνπ Γηαδηθηχνπ, ν ζρεδηαζκφο ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ απνθηά κεγαιχηεξε ζεκαζία απφ ηελ ίδηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ. Σν θφζηνο δεκηνπξγίαο θαη ιεηηνπξγίαο ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο είλαη ζαθψο κεγαιχηεξν απφ ηε δεκηνπξγία ελφο απινχ δηθηπαθνχ ηφπνπ. ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ Χ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟ 66

67 ΔΡΓΑΛΔΗΟ ΤΝΓΤΑΕΔΗ ΥΑΜΖΛΟ ΚΟΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΔΤΔΛΗΞΗΑ ΚΑΗ ΑΛΛΖΛΔΠΗΓΡΑΖ ΜΔ ΥΑΜΖΛΟ ΚΟΣΟ ΠΑΡΟΥΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΣΟ ΥΡΖΣΖ Πην ζπγθεθξηκέλα, ην δηαδίθηπν έρεη ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά: ρακειφ θφζηνο παξνρήο πιεξνθνξίαο ρακειφ θφζηνο ελεκέξσζεο ρακειφ θφζηνο δεκηνπξγίαο ελφο δηθηπαθνχ ηφπνπ ρακειφ θφζηνο γηα ηελ παξνρή αιιειεπίδξαζεο κε ηνλ πειάηε Μαο ελδηαθέξεη ην Ζιεθηξνληθό Δκπόξην θαη νη δπλαηόηεηεο πνπ αλνίγνληαη γηα ηελ επηρείξεζή καο. Πνηά είλαη ηα πξώηα βήκαηα πνπ πξέπεη λα θάλνπκε γηα κηα ηέηνηα δξαζηεξηόηεηα; Αθνχ ελεκεξσζείηε γηα ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Δκπνξίνπ, θαηαξηίζηε έλα επηρεηξεκαηηθφ ζρέδην (business plan) γηα ηε δξαζηεξηνπνίεζή ζαο ζην πεδίν απηφ. θεθζείηε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα κπνξνχζαηε λα ην εθκεηαιιεπζείηε: πνηά πξντφληα θαη πνηέο ππεξεζίεο κπνξείηε λα παξέρεηε, πφζα ρξήκαηα είζαζηε ζε ζέζε λα επελδχζεηε ζηελ ειεθηξνληθή επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα (θαη κέζα ζε πνηφ ρξνληθφ δηάζηεκα), αλ δηαζέηεηε ηα ζηειέρε πνπ ζα κπνξνχζαλ λα αζρνιεζνχλ (θαη ζε πνηφ πνζνζηφ ηνπ ρξφλνπ ηνπο). Κπξίσο φκσο πξέπεη λα ζέζεηε ξεαιηζηηθνχο (νηθνλνκηθνχο) ζηφρνπο γηα ηε δξαζηεξηφηεηά ζαο απηή. 67

68 Πνηό είλαη ην ζεζκηθό πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηα ζέκαηα ηνπ Ζιεθηξνληθνύ Δκπνξίνπ ζηελ Διιάδα θαη ηελ Δπξσπατθή Έλσζε; Πώο επεξεάδνπλ ηελ ειεθηξνληθή δξαζηεξηόηεηα κηαο επηρείξεζεο; Σν e-commerce απνηειεί κία κνξθή εκπνξίνπ θαη ζπλεπψο βξίζθνπλ ζε απηφ αλάινγε εθαξκνγή νη Kνηλνηηθέο Oδεγίεο (Κνηλνηηθφ Γίθαην) θαη νη εζληθέο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ζην εκπφξην γεληθφηεξα. Γηα παξάδεηγκα, ν Νφκνο 2251/94 γηα ηελ "Πξνζηαζία ησλ Καηαλαισηψλ" πεξηέρεη δηαηάμεηο γηα ηηο ζπκβάζεηο απφ απφζηαζε (Άξζξν 4), πνπ εθαξκφδνληαη θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Πξέπεη λα βεβαησζεί φηη ε ειεθηξνληθή ηεο επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα είλαη ζχκθσλε κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία ζε εζληθφ θαη θνηλνηηθφ επίπεδν. Να ελεκεξσζεί γηα φιεο ηηο εηδηθέο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ζην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. ε πεξίπησζε πνπ έρεη νπνηαδήπνηε ακθηβνιία γηα ηα λνκηθά ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ζρέδηφ ηεο, λα απεπζπλζεί ζηνπο ζπιινγηθνχο ηεο θνξείο ή ζε εμεηδηθεπκέλνπο λνκηθνχο ζπκβνχινπο γηα λα ιάβεη ηηο θαηάιιειεο απαληήζεηο. Ζ πξνζηαζία ησλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ ησλ θαηαλαισηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ην ειεθηξνληθφ ηεο θαηάζηεκα απνηειεί βαζηθή ζαο ππνρξέσζε. Οη ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ πξνζηαζία ησλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ εθαξκφδνληαη θαη ζην δηαδηθηπαθφ πεξηβάιινλ. Σα πξνζσπηθά δεδνκέλα δελ είλαη "ειεχζεξν εκπφξεπκα". Πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν γηα ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ζπιιέγνληαη θαη λα δηαηεξνχληαη κφλν φζν είλαη αλαγθαίν γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζπλαιιαγή. πιινγή θαη επεμεξγαζία πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ πνπ δελ 68

69 εληάζζνληαη ζε ζπγθεθξηκέλε ζπλαιιαγή κπνξεί λα γίλεη κφλν κε ηε ξεηή ζπγθαηάζεζε ησλ θαηαλαισηψλ, αθνχ πξνεγνπκέλσο ελεκεξσζνχλ γηα ην ζθνπφ, ηηο θαηεγνξίεο ησλ δεδνκέλσλ θιπ. Ζ ζπγθαηάζεζή ηνπο είλαη απαξαίηεηε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζέιεη λα δηαβηβάζεη ηα δεδνκέλα ηνπο ζε ηξίηνπο. Ζ εκθαλήο παξνπζίαζε ησλ ηξφπσλ πξνζηαζίαο θαη ρξήζεο ησλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ ζην δηθηπαθφ ζαο ηφπν (Privacy Statement) απνηειεί ζεκαληηθφ βήκα γηα ηελ νηθνδφκεζε θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο θαη ηνπ θαηαλαισηή. Δλδεηθηηθά, κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη κηα "Γήισζε Πξνζηαζίαο θαη Υξήζεο Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ", πνπ λα ηαηξηάδεη ζηελ ειεθηξνληθή ηεο επηρείξεζε, ρξεζηκνπνηψληαο ην δηθηπαθφ ηφπν ηνπ ΟΟΑ (cs3-hq.oecd.org/scripts/pwv3/pwhome.htm) αλ ζέιεη ην θείκελν ζηα αγγιηθά, ή -ζην πξνζερέο δηάζηεκα- ην δηθηπαθφ ηφπν ηνπ e-business Forum ( γηα ην ειιεληθφ θείκελν. Ζ πξνεηνηκαζία ηνπ θεηκέλνπ απηνχ γίλεηαη κε απηνκαηνπνηεκέλν ηξφπν (ΟECD Privacy Statement Generator) ελψ απηή απαληά εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν πξνζηαζίαο θαη ρξήζεο πνπ επηζπκεί λα αζθεί ζηα δεδνκέλα ησλ θαηαλαισηψλ ηεο. Δπηπιένλ, πξέπεη λα γλσξίδεη φηη νη επηζθέςεηο ησλ θαηαλαισηψλ ζε έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα θαη νη ζπλαιιαγέο ηνπο αθήλνπλ ςεθηαθά ίρλε, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά γηα ηε δεκηνπξγία θαηαλαισηηθνχ πξνθίι. Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ απηψλ, κε ηερλνινγίεο φπσο ηα cookies ελ αγλνία ησλ θαηαλαισηψλ θαη ρσξίο ηε ζπγθαηάζεζή ηνπο, ζπληζηά παξάβαζε. Σν πιαίζην ησλ δεζκεπηηθψλ θαλφλσλ γηα ηα πξνζωπηθά δεδνκέλα θαζνξίδεηαη απφ ηνλ Ν. 2472/97 (γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ απφ ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα) θαη ηνλ Ν. 2774/99 (γηα ηελ πξνζηαζία 69

70 δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζηνλ ηειεπηθνηλσληαθφ ηνκέα). Μπνξεί λα έρεη πξφζβαζε ηνπο λφκνπο απηνχο ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηεο Αξρήο Πξνζηαζίαο Πξνζσπηθψλ Γεδνκέλσλ ( Δίλαη ζεκαληηθφ λα γλσξίδεη πσο, θαζψο ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην αθνξά θαη ζηηο πσιήζεηο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πξνο θαηαλαισηέο δηαθνξεηηθψλ ρσξψλ, ζηα πιαίζηα ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ζε πεξίπησζε δηαθσλίαο, ν θαηαλαισηήο κπνξεί λα απεπζπλζεί ζηηο δηθαζηηθέο αξρέο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ηνπ (άξζξν 15c ηνπ Καλνληζκνχ πνπ αλαζεψξεζε ηελ χκβαζε ησλ Βξπμειιψλ γηα ηε δσζηδηθία, ΔΔΚ L 012, 16/01/2001, πνπ πξφθεηηαη λα ηζρχζεη ζην πξνζερέο δηάζηεκα). Σν δε Γίθαην πνπ ζα εθαξκνζηεί απφ ην δηθαζηήξην θαζνξίδεηαη απφ ηε χκβαζε ηεο Ρψκεο (ΔΔΚ C 1997) θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη ην Γίθαην ηεο ρψξαο ηνπ θαηαλαισηή. Πνιχ ζχληνκα ηα πεξηζζφηεξα θξάηε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα εμσδηθαζηηθήο επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ (δηαδηθαζία δηακεζνιάβεζεο) πνπ πξνθχπηνπλ απφ ειεθηξνληθέο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο ζε εζληθφ θαη δηαζπλνξηαθφ επίπεδν. Σν ζχζηεκα απηφ (ΔΔJ-NET) ζα έρεη απνηέιεζκα ηελ απνθπγή ησλ δηθαζηηθψλ εμφδσλ θαη ηελ ηαρχηεξε επίιπζε ησλ δηαθνξψλ. Δπηπιένλ, πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη έρεη εθδνζεί πξφζθαηα ην Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 150/2001 ΦΔΚ Α 125 γηα ηηο ειεθηξνληθέο ππνγξαθέο, ελψ βξίζθεηαη ζε ηειηθφ ζηάδην αληίζηνηρν δηάηαγκα γηα ην ειεθηξνληθφ εκπφξην κε έκθαζε ζηελ εμψδηθε επίιπζε δηαθνξψλ, ηε ζπλεξγαζία ησλ θξαηψλ-κειψλ γηα ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ ησλ θαηαλαισηψλ, ηε ζέζπηζε θαλφλσλ δενληνινγίαο (γηα ηα κέιε ησλ επαγγεικαηηθψλ ελψζεσλ), ηελ επζχλε ησλ ελδηακέζσλ, ηελ ζχλαςε 70

71 ησλ ειεθηξνληθψλ ζπκβάζεσλ, ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξέπεη λα παξέρνληαη πξηλ απφ ηε ζχλαςε ησλ ειεθηξνληθψλ ζπκβάζεσλ, ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξέπεη λα παξέρνληαη ζηηο εκπνξηθέο επηθνηλσλίεο (δηαθεκηζηηθά, ρνξεγίεο, πξνζθνξέο θιπ.), ηνλ ηφπν εγθαηάζηαζεο ησλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ, θ.ά. Με ην ζπγθεθξηκέλν απηφ λνκηθφ πιαίζην ζα κπνξνχλ νη επηρεηξήζεηο θαη νη θαηαλαισηέο λα αμηνπνηνχλ κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Σέινο, ζε φ,ηη αθνξά ηελ ειεθηξνληθή ηεο δηεχζπλζε ζην Γηαδίθηπν (π.ρ. www. yourcompanyname. gr) θαη ην πψο ζα ηελ θαηνρπξψζεη, ηζρχεη εηδηθφ ξπζκηζηηθφ πιαίζην πνπ θαζνξίδεηαη απφ ην Γηαρεηξηζηή Ολνκάησλ ηνπ ειιεληθνχ domain. Αλ ππάξρεη ήδε κηα "παξαδνζηαθή" επηρείξεζε, πώο κπνξεί λα δηαζθαιίζεη όηη ε δξαζηεξηόηεηά ηεο σο ειεθηξνληθώλ εκπόξσλ δελ ζα έρεη αξλεηηθέο επηπηώζεηο ζηε ζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζήο ηεο; Κάζε ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα απνηειεί κηα λέα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Γηα λα δηεξεπλήζεη ηελ επίδξαζή ηνπ ζηε γεληθφηεξε ζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζήο ηεο ζα πξέπεη λα ιάβεηε ππφςε ηηο επηκέξνπο δηαδηθαζίεο ηνπ παξαδνζηαθνχ εκπνξίνπ, φπσο: παξαγσγή, απνζήθεπζε, δηαλνκή, ππνζηήξημε δηαδηθαζηψλ κε ρξήζε ηεο Πιεξνθνξηθήο εζσηεξηθά ζηελ επηρείξεζε. Να δηαζθαιίζεη, θάλνληαο θαηάιιειεο επηινγέο ή επηρεηξεκαηηθέο θηλήζεηο, φηη ε ιεηηνπξγία ηεο εηαηξίαο ηεο ζήκεξα κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηηο απαηηήζεηο ελφο λένπ, ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα παξάδνζεο ησλ 71

72 πξντφλησλ ζηα ζεκεία πνπ επηζπκεί ν θαηαλαισηήο (θαη αλ λαη, κε πνηφ θφζηνο), ππάξρεη ηθαλφο απνζεθεπηηθφο ρψξνο γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο; Να δηεξεπλήζεη ηηο δπλαηφηεηεο παξαγσγήο, απνζήθεπζεο θαη δηαλνκήο, θαζψο θαη αλ ζπκθέξεη ε αλάζεζε θάπνησλ ιεηηνπξγηψλ ζε εμεηδηθεπκέλνπο εμσηεξηθνχο ζπλεξγάηεο (outsourcers) φπσο π.ρ. εηαηξίεο ηαρπκεηαθνξάο - courier, θέληξα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ πξντφλησλ - logistics centers θιπ. Σέινο, λα βεβαησζεί φηη ε ζεκεξηλή κεραλνγξάθεζε ηεο επηρείξεζήο ηεο ζα ζπκβάιεη ζηελ επηηπρία ή ηνπιάρηζηνλ δελ ζα ζηαζεί εκπφδην ζηελ πξσηνβνπιία ηεο γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην. Γλσξίδνληαο πσο, ζε ό,ηη αθνξά ηελ ηερλνινγία θαη ηηο ηειεπηθνηλσλίεο, ππάξρνπλ ζήκεξα πνιιέο ελαιιαθηηθέο δπλαηόηεηεο γηα ηελ ππνζηήξημε εθαξκνγώλ Ζιεθηξνληθνύ Δκπνξίνπ (π.ρ. κέζσ Internet, κέζσ θηλεηώλ ηειεθώλσλ, κέζσ ςεθηαθήο ηειεόξαζεο θιπ.). Πώο ζα επηιέμεη ηηο ηερλνινγίεο πνπ ηαηξηάδνπλ ζηελ πεξίπησζε κηαο εηαηξείαο; Αλ ε ηερλνγλσζία πνπ απαηηείηαη δελ ππάξρεη ζηελ επηρείξεζή ηεο, κπνξεί λα απνθηεζεί κε ηε βνήζεηα εμεηδηθεπκέλσλ ζπκβνχισλ θαη ηερλνινγηθψλ πξνκεζεπηψλ. Όζν θαη αλ δελ είλαη εμνηθεησκέλνη κε ηελ ηερλνινγία, νθείιεη λα ελεκεξσζεί, θαζψο αξθεηέο θξίζηκεο απνθάζεηο πξέπεη λα ιεθζνχλ απφ απηή: π.ρ. κε πνηά κέζα ζέιεη λα έρεη επηθνηλσλία κε ηνλ θαηαλαισηή (π.ρ. Internet, θηλεηή ηειεθσλία θιπ.), πνηέο αθξηβψο δπλαηφηεηεο ζέιεη λα έρεη ν πειάηεο κέζα ζην ειεθηξνληθφ ηεο θαηάζηεκα (π.ρ. αλαδήηεζε πξντφλησλ, εθπηψζεηο - πξνζθνξέο, ζχγθξηζε ηηκψλ θιπ.), αλ ζέιεη λα απνθηήζεη ηδηφθηεηε ππνδνκή γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο ή είλαη πξνηηκφηεξε κηα ιχζε θηινμελίαο ηνπ ζε θάπνηα εμεηδηθεπκέλε εηαηξία 72

73 παξνρήο ιχζεσλ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Να ζπγθξίλεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα φισλ ησλ δηαζέζηκσλ επηινγψλ πξνηνχ απνθαζίζεη. Πνηέο είλαη νη δπλαηόηεηεο πνπ έρεη κηα επηρείξεζή γηα λα εηζπξάηηεη ειεθηξνληθά ην αληίηηκν ησλ ζπλαιιαγώλ πνπ δηεμάγεη κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνύ θαηαζηήκαηνο; Πξνθεηκέλνπ λα απνδέρεηε online πιεξσκέο (π.ρ. κε ρξήζε πηζησηηθψλ θαξηψλ, κε ρξέσζε θαη πίζησζε ηξαπεδηθνχ ινγαξηαζκνχ θιπ.), λα ελεκεξσζεί γηα φιεο ηηο δηαζέζηκεο ιχζεηο: πνηέο δπλαηφηεηεο παξέρνπλ ζήκεξα νη ειιεληθέο ηξάπεδεο, νη νξγαληζκνί δηαρείξηζεο πηζησηηθψλ θαξηψλ θαη νη νξγαληζκνί πηζηνπνίεζεο ησλ εκπφξσλ ζην Γηαδίθηπν, κε πνηφ θφζηνο θιπ. Δπηιέμηε ηηο θαηάιιειεο ζπλεξγαζίεο κε ηνπο παξαπάλσ νξγαληζκνχο θαη λα δψζεη ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζην ζέκα ηεο αζθάιεηαο ησλ ζπλαιιαγψλ θαη ηεο δηαζθάιηζεο ηφζν ηεο επηρείξεζήο ηεο φζν θαη ησλ πειαηψλ ηεο. Τπάξρεη πξαγκαηηθά αζθάιεηα ζηηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο; Πώο κπνξεί λα επηηεπρζεί; ε κηα ειεθηξνληθή επηθνηλσλία, ε εκπηζηνζχλε κεηαμχ ησλ ζπλαιιαζζνκέλσλ κεξψλ είλαη πνιχ ζεκαληηθή, γη' απηφ θαη ζα πξέπεη λα δψζεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζην ζέκα ηεο αζθάιεηαο ησλ ζπλαιιαγψλ. ήκεξα, ε ηερλνινγία παξέρεη πξνεγκέλεο ιχζεηο ζην ζέκα απηφ. Έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα πνπ κεξηκλά γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πειαηψλ ηνπ νθείιεη λα ρξεζηκνπνηεί θαη λα αλαθέξεη ξεηά φια ηα απαξαίηεηα ζπζηήκαηα αζθαιείαο θαζψο θαη λα παξέρεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πηζηνπνίεζε ηεο ηαπηφηεηάο ηνπ. 73

74 Σα ζπζηήκαηα αζθάιεηαο ζπλαιιαγψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο ζήκεξα είλαη ηα εμήο: Φεθηαθφ πηζηνπνηεηηθφ ηαπηφηεηαο (digital ID) απφ θάπνην αλαγλσξηζκέλν θνξέα πηζηνπνίεζεο (νη ςεθηαθέο ηαπηφηεηεο επηβεβαηψλνπλ ηελ ηαπηφηεηα ηνπ ζπλαιιαζζνκέλνπ εκπφξνπ). Πξσηφθνιιν αζθαιείαο (π.ρ. Secure Socket Layer - SSL, ή Secure Electronic Transaction - SEΣ). Αζθαιήο ζχλδεζε. Οη έιεγρνη γηα ηελ αζθάιεηα θαη ηελ εγθπξφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο πξέπεη λα γίλνληαη αλεμάξηεηα απφ ην αλ ε πξφζβαζε ζην Γηαδίθηπν γίλεηαη απφ ηνλ ππνινγηζηή, απφ θηλεηφ ηειέθσλν (WAP) ή απφ ηε δηαδξαζηηθή ηειεφξαζε (interactive TV). Να δεηήζεη λα ελεκεξσζεί απφ εηδηθνχο γηα φιεο ηηο δπλαηέο ιχζεηο θαη λα επηιέμεη, κε ηε βνήζεηά ηνπο, ηηο πιένλ θαηάιιειεο γηα ηελ επηρείξεζή ηεο. Όζνλ αθνξά ζηελ "ηαπηφηεηά" ηνπ, έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζα πξέπεη λα παξνπζηάδεη ξεηά ζε πνηφλ αθξηβψο έρεη θαηνρπξσζεί, δειαδή πνηφο είλαη ν πξαγκαηηθφο ηδηνθηήηεο. Ζ χπαξμε ελφο εηδηθνχ ζήκαηνο ζηελ ηζηνζειίδα πνπ λα πηζηνπνηεί ηελ ηαπηφηεηα (απφ γλσζηνχο δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο νξγαληζκνχο) απνηειεί πιενλέθηεκα. Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ θαηαλαισηή, πξνηνχ πξνβεί ζε αγνξέο, λα επηθνηλσλήζεη κε ηνλ 74

75 ηειεθσληθφ αξηζκφ ζηε θπζηθή έδξα ηνπ θαηαζηήκαηνο (είλαη ππνρξεσηηθή ε αλαγξαθή ηνπ ζηελ ηζηνζειίδα) ψζηε λα δηαπηζηψζεη φηη φλησο πξφθεηηαη γηα ην θαηάζηεκα πνπ έρεη επηιέμεη. πλνπηηθά, νη πιεξνθνξίεο πνπ πξέπεη λα αλαθέξεη θάζε ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζηνπο θαηαλαισηέο ζπλνςίδνληαη ζηα παξαθάησ: Πξαγκαηηθή ηαπηφηεηα ηνπ εκπφξνπ (φλνκα, γεσγξαθηθή δηεχζπλζε, ηειέθσλν θιπ.) Σξφπνη επηθνηλσλίαο ηφζν κε ειεθηξνληθφ φζν θαη κε ζπκβαηηθφ ηξφπν (ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν [ ], fax, ηειέθσλν, θιπ.) Σειηθή ηηκή ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θφξσλ, εμφδσλ απνζηνιήο, θιπ.) Δγγχεζε ηνπ πξντφληνο. Μέζνδνο απνζηνιήο θαη ρξφλνο παξάδνζεο, δπλαηφηεηα ππαλαρψξεζεο, ηξφπνο πιεξσκήο θαη παξάδνζεο, θιπ. Σξφπνο αθχξσζεο ηεο παξαγγειίαο ζε πεξίπησζε ιάζνπο ή αιιαγήο γλψκεο. Δπηβεβαίσζε ηεο παξαιαβήο ηεο παξαγγειίαο. Πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ (Privacy Statement) Πνχ κπνξεί λα απεπζπλζεί ν θαηαλαισηήο γηα ηα παξάπνλά ηνπ εάλ θάηη δελ πάεη θαιά (π.ρ. αξγνπνξεκέλε παξάδνζε ή κε παξάδνζε). 75

76 Πψο ζα επηζηξαθεί ην πξντφλ, ηη πξφζζεηεο επηβαξχλζεηο ππάξρνπλ γηα ηελ επηζηξνθή, θιπ. Πνηφ δηθαζηήξην είλαη αξκφδην θαη πνηφ Γίθαην ζα εθαξκνζζεί ζε πεξίπησζε δηαθνξάο. Αλ μεθηλήζνπλ θάπνηνη ηε δξαζηεξηόηεηά ηνπο σο ειεθηξνληθνί έκπνξνη, ζα κπνξέζνπλ νη εξγαδόκελνί ηνπο λα αληαπνθξηζνύλ ζε απηό ην έξγν; Αλ όρη, πνηέο ελαιιαθηηθέο δπλαηόηεηεο έρνπλ; Πξέπεη λα πξνβιέςνπλ ζην επηρεηξεκαηηθφ ηνπο ζρέδην (business plan) πφζνη ππάιιεινη θαη γηα πνηφ πνζνζηφ ηνπ ρξφλνπ ηνπο ζα αζρνιεζνχλ ζην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα. Να εθηηκήζνπλ αλ έρνπλ πξάγκαηη ηα πξνζφληα λα αληεπεμέιζνπλ ζηα λέα απηά θαζήθνληα, πνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ ελεκέξσζε ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο, ηελ επίιπζε βαζηθψλ ηερληθψλ πξνβιεκάησλ θαη ηε δηαρείξηζε ησλ εηζεξρφκελσλ θαη εμεξρφκελσλ πιεξνθνξηψλ ή δεδνκέλσλ (π.ρ. παξαγγειηψλ), θ.ά. Δίλαη ρξήζηκν λα ππάξρεη θαηαξηηζκέλν ζηέιερνο ζηα ζέκαηα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Να δηεξεπλήζνπλ ηελ πηζαλφηεηα πξφζζεηεο θαηάξηηζεο ελφο απφ ηα ππάξρνληα ζηειέρε (θαζψο επίζεο θαη ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ ζα αζρνιεζεί) πξνθεηκέλνπ λα επηιχεη ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα ηπρφλ πξνβιήκαηα πνπ ζα αλαθχπηνπλ απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. Δλαιιαθηηθά, λα εμεηάζνπλ ηελ πηζαλφηεηα πξφζιεςεο ελφο ππαιιήινπ κε ηδηαίηεξεο δεμηφηεηεο ζην ρψξν ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, έηζη ψζηε λα κπνξεί λα αλαιάβεη απηφ ην ξφιν γηα ηελ επηρείξεζή ηνπο. Δλαιιαθηηθά 76

77 κπνξνπλ λα αλαζέζνπλ νξηζκέλα απφ απηά ηα θαζήθνληα ζε εμσηεξηθνχο ζπλεξγάηεο (outsourcers), π.ρ. ζε εμεηδηθεπκέλεο επηρεηξήζεηο ζην ρψξν ηεο ηερλνινγίαο. Πώο κπνξνύλ λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ πνξεία ιεηηνπξγίαο ηνπ ειεθηξνληθνύ καο θαηαζηήκαηνο, ηδηαίηεξα αλ δελ έρνπλ ζεκαληηθέο ηερληθέο γλώζεηο; Γελ απαηηνχληαη ηδηαίηεξεο ηερληθέο γλψζεηο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ελφο ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο. Απελαληίαο, ε ηερλνινγία ηνπο επηηξέπεη λα έρεη αλά πάζα ζηηγκή ηα ζηνηρεία ησλ πσιήζεσλ θαη ησλ επηζθέςεσλ ησλ πειαηψλ (Statistics), γη' απηφ θαη ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιάβεηε ηε ζπζηεκαηηθή ηεο ελεκέξσζε ζην ζρεδηαζκφ ηεο ειεθηξνληθήο ηνπο επηρείξεζεο. Μελ μερλνπλ πσο ην ειεθηξνληθφ ηνπο θαηάζηεκα απνηειεί κέξνο ηεο φιεο παξνπζίαο ζαο ζηελ αγνξά: λα ελεκεξψλεζηε ζπρλά απφ ηα αξκφδηα πξφζσπα εληφο θαη εθηφο ηεο επηρείξεζήο ηνπο γηα ηελ πνξεία ηνπ θαη λα ιάβνπλ, ζε ζπλεξγαζία καδί ηνπο, ηηο θαηάιιειεο απνθάζεηο γηα δηαξθή βειηίσζε. Να ιάβνπλ ππφςε ηνπο θαη ηε γλψκε ησλ θαηαλαισηψλ πνπ ην έρνπλ επηζθεθζεί ή έρνπλ ήδε δηεμαγάγεη ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο ζε απηφ. Πέξα από ην λνκνζεηηθό πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηα ζέκαηα ηνπ Ζιεθηξνληθνύ Δκπνξίνπ, ππάξρεη θάηη άιιν πνπ ζα πξέπεη λα γλσξίδνπλ ζε ό,ηη αθνξά ηε ιεηηνπξγία ηνπ θαηαζηήκαηόο ηνπο θαη ηηο εκπνξηθέο ζρέζεηο ηνπο κε ηνπο ηειηθνύο θαηαλαισηέο; ην δηθηπαθφ ηφπν ηεο Οκάδαο Δξγαζίαο 1 ηνπ e-business Forum ( πνπ ιεηηνπξγεί ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο, ππάξρεη ν "Γεθάινγνο ηνπ Πνιίηε - 77

78 Καηαλαισηή ζηελ Φεθηαθή Οηθνλνκία". Να ηνλ δηαβάζνπλ πξνζεθηηθά θαη λα πξνζαξκφζνπλ θαηάιιεια ηφζν ηελ επηρεηξεκαηηθή ιεηηνπξγία φζν θαη ηελ ηερλνινγηθή ππνδνκή ηνπ ειεθηξνληθνχ ζηνπο θαηαζηήκαηνο, έηζη ψζηε λα ελαξκνληζηνχλ κε ηα ζεκεία ηνπ. Να έρεηε ππφςε πσο πνιινί θαηαλαισηέο δηζηάδνπλ λα δψζνπλ ηνλ αξηζκφ ηεο πηζησηηθήο ηνπο θάξηαο ζε έλα ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα αθφκε θαη αλ απηφ είλαη γλσζηφ θαη θαζηεξσκέλν. Γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηελ πηζαλή επηθπιαθηηθφηεηα ησλ πειαηψλ ζην λα δψζνπλ ηα ζηνηρεία ηεο πηζησηηθήο ηνπο θάξηαο, κπνξνχλ λα παξέρνπλ ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο πιεξσκήο, φπσο είλαη ε αληηθαηαβνιή ή ε απνζηνιή ηνπ αξηζκνχ ηεο πηζησηηθήο θάξηαο κέζσ fax ζε αξκφδην ππάιιειν ηεο επηρείξεζεο. Πνύ κπνξνύλ λα κάζνπλ πεξηζζόηεξα γηα όια απηά; Τπάξρνπλ πεγέο πιεξνθνξηψλ ζην Internet, απφ φπνπ κπνξνχλ λα ελεκεξσζνχλ γηα ην Ζιεθηξνληθφ Δκπφξην, ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο σο ειεθηξνληθνί εκπφξνη, ηα ζέκαηα αζθάιεηαο θαη πξνζηαζίαο ησλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ ησλ θαηαλαισηψλ θαη ην λνκηθφ θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ. Γηαηί έλαο επηρεηξεκαηίαο λα αζρνιεζεί κε ην internet; Σν Ίληεξλεη είλαη ε εμέιημε ζηνλ ηξφπν επηθνηλσλίαο ησλ αλζξψπσλ. ηελ αξρή δελ κπνξνχζε λα ζηαζεί κία επηρείξεζε ρσξίο 78

79 ηειέθσλν, αξγφηεξα ρσξίο θαμ θαη πην πξφζθαηα ρσξίο ππνινγηζηέο. ηα ακέζσο πξνζερή ρξφληα ζα είλαη αδηαλφεην λα κελ είλαη ζην Ίληεξλεη θαη λα κε ρξεζηκνπνηεί ηε λέα ηερλνινγία ζε φιεο ηηο κνξθέο ηεο. Πνηα επηρείξεζε ζα ζηεξίδεηαη ζην κέιινλ ζην ηειέθσλν ή ζην θαμ, φηαλ ζα κπνξεί κε ηε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο λα θάλεη πνιχ πεξηζζφηεξα"on-line"; Να ζπλνκηιεί γηα παξάδεηγκα ηαπηφρξνλα κε πνιινχο αλζξψπνπο απφ δηάθνξα ζεκεία ηεο Διιάδαο, λα ηνπο βιέπεη θαη λα ηνλ βιέπνπλ ζε κία νζφλε, λα δίλεη απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηά ηνπο, λα ηνπο μελαγεί ζηελ επηρείξεζή ηνπ, λα παξνπζηάδεη ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ, ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη, λα δέρεηαη παξαγγειίεο ή λα ελεκεξψλεηαη γηα ηηο αλάγθεο γηα service πνπ πξνέθπςαλ; Όια απηά είλαη έλα κέξνο απφ φζα είλαη ήδε εθηθηά κε ηε δηαζέζηκε ηερλνινγία. Απιψο ζα πάξεη ρξφλν γηα λα δηαδνζνχλ θαη λα επηθξαηήζνπλ. Ζ ζπκκεηνρή ζηελ εμέιημε απηήο ηεο ηερλνινγίαο δελ είλαη πξναηξεηηθή. Όζνη επηκείλνπλ λα πηζηεχνπλ φηη απηφ πνπ γίλεηαη κε ηελ πιεξνθνξηθή δελ ηνπο αθνξά ή φηη πιεξνθνξηθή ζεκαίλεη λα ρξεζηκνπνηνχκε ηνπο ππνινγηζηέο γηα λα δαθηπινγξαθήζνπκε έλα θείκελν θαη λα εθδψζνπκε έλα ηηκνιφγην, γξήγνξα ζα θαηαιάβνπλ φηη έρνπλ κείλεη πίζσ. 3 Σί δεηάεη κία επηρείξεζε ζην Ίληεξλεη; 79

80 Να μνδέςεη φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξα, αιιά λα θαηαθέξεη λα ηελ επηζθέπηνληαη φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξνη. Μπνξεί ε ηερλνινγία λα αιιάδεη αιιά ν ζηφρνο κίαο επηρείξεζεο παξακέλεη πάληα ν ίδηνο : ην αγνξαζηηθφ θνηλφ. ην Ίληεξλεη κία επηρείξεζε πξνζπαζεί λα παξνπζηάζεη ηνλ εαπηφ ηεο κε ηέηνην ηξφπν, πνπ λα πξνζειθχζεη φζνπο πεξηζζφηεξνπο επηζθέπηεο κπνξεί απφ απηφ ην θνηλφ, κε ην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο-αλάεπηζθέπηε. Οη πεξηζζφηεξνη επηρεηξεκαηίεο πηζηεχνπλ πσο κπνξνχλ λα πεηχρνπλ απηφ ην ζηφρν κε ην λα θηηάμνπλ κία θαιή επαγγεικαηηθή ηνπνζεζία (site). Δθ πξψηεο φςεσο απηή ε αληίιεςε θαίλεηαη ζσζηή. Όηαλ φκσο θηηάμνπλ ηελ ηνπνζεζία ηνπο θαη πάξνπλ ζηα ρέξηα ηνπο ηα πξψηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ηνπο ελεκεξψλνπλ γηα ηνλ αξηζκφ ησλ επηζθεπηψλ, απνγνεηεχνληαη κε ηε κηθξή πξνζέιεπζε πνπ δηαπηζηψλνπλ θαη αλαξσηηνχληαη ηη δελ πήγε θαιά. Πνζνζηά πξνζέιεπζεο ηεο ηάμεσο ηνπ 5% ην κήλα ( φηαλ απεπζχλεζαη ζε κία αγνξά 100 αλζξψπσλ θαη δέρεζαη 5 επηζθέπηεο ) είλαη πνιχ ζπλεζηζκέλα θαη ην ρεηξφηεξν είλαη φηη πνιινί απφ απηνχο ηνπο επηζθέπηεο δελ αλήθνπλ ζην αγνξαζηηθφ θνηλφ ηεο επηρείξεζεο. Απφ απηνχο ζα πξέπεη λα αθαηξεζνχλ νη άζρεηνη πεξαζηηθνί, νη αληαγσληζηέο πνπ παξαθνινπζνχλ ηηο θηλήζεηο ζαο, επηζθέπηεο απφ ζπγγεληθνχο επαγγεικαηηθνχο θιάδνπο, άλζξσπνη απφ ηηο εηαηξείεο ηεο πιεξνθνξηθήο θαη δηάθνξεο άιιεο θαηεγνξίεο. Αθφκα θαη γηα ρξνληθή πεξίνδν ελφο έηνπο είλαη ζπλεζηζκέλν έλα 80

81 πνζνζηφ πξαγκαηηθψλ επηζθεπηψλ θάησ ηνπ 10%. Μία επηρεηξεκαηηθή παξνπζία ζην Ίληεξλεη απφ κφλε ηεο δελ εμαζθαιίδεη απνιχησο ηίπνηα. Υξεηάδεηαη νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή θαη πνιχ θαιή γλψζε ηνπ ρψξνπ. Σν Ίληεξλεη θαίλεηαη απαηειά εχθνιν αιιά είλαη εμαηξεηηθά αληαγσληζηηθφ. Σν καξηπξά ε πνξεία πνιιψλ επηρεηξήζεσλ ηεο λέαο ηερλνινγίαο ζηηο ΖΠΑ θαη ζηηο άιιεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθνξηθήο, πνπ δηέγξαςαλ εληππσζηαθή πνξεία, απέθηεζαλ ρηιηάδεο ππαιιήινπο θαη ζηε ζπλέρεηα θαηέξξεπζαλ θη' φια απηά κέζα ζε κία πεληαεηία. 4 Αλ παξνπζηάζνπλ ηελ εηαηξεία ηνπο ζην Ίληεξλεη ζα απμήζνπλ ηηο πσιήζεηο ηνπο; Εξαπηάηαι Σν ζίγνπξν είλαη φηη φζν πεξλάεη ν θαηξφο, αλ δελ κπνχλ ζην Ίληεξλεη ζα δνχλ ηηο πσιήζεηο ηνπο λα πέθηνπλ, θαη ηελ επηρείξεζή ηνπο λα γίλεηαη ιηγφηεξν αληαγσληζηηθή. Σν Ίληεξλεη απφ κφλν ηνπ δελ είλαη θάπνηα καγηθή ζπληαγή. Δίλαη έλα εξγαιείν πνπ αλ ην ρξεζηκνπνηήζνπλ κε θαιχηεξν ηξφπν απφ ηνπο αληαγσληζηέο ηνπο ζα απνθηήζνπλ πξνβάδηζκα. Άιισζηε ε ηζηνξία ηεο νηθνλνκίαο δηδάζθεη φηη αζήκαληεο εηαηξείεο γηγαληψζεθαλ θαη θνινζζνί εμαθαλίζηεθαλ αλάινγα κε ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα παξαθνινπζνχλ θαη λα εθκεηαιιεχνληαη θαιχηεξα ηηο εμειίμεηο. 81

82 Πώο κπνξεί λα παξνπζηαζηεί κία επηρείξεζε ζην Ίληεξλεη; Υπάπσοςν ηπειρ ηπόποι Ο έλαο ηξφπνο είλαη λα απνθηήζεηε δηθφ ζαο αλεμάξηεην site πνπ ζα ηνπ δψζεηε ην φλνκα ηεο επηρείξεζήο ζαο. Ο δεχηεξνο ηξφπνο είλαη λα θηινμελήζεηε ηελ παξνπζίαζε ηεο επηρείξεζήο ζαο ή έζησ λα δηαθεκηζηείηε κέζα ζε άιιν site (απηφο ν ηξφπνο ηαηξηάδεη θαιχηεξα ζε κηθξέο επηρεηξήζεηο πνπ δελ ζέινπλ λα επσκηζζνχλ έλα πςειφ γηα ηηο δπλαηφηεηέο ηνπο θφζηνο, ή ην βιέπνπλ ζαλ κία πξνζσξηλή ιχζε κέρξη λα απνθηήζνπλ αξγφηεξα ηε δηθή ηνπο ηνπνζεζία). Ο ηξίηνο ηξφπνο πνπ είλαη θαη ν επηθξαηέζηεξνο, είλαη ν ζπλδπαζκφο αλεμάξηεηνπ site θαη ηαπηφρξνλεο δηαθεκηζηηθήο παξνπζίαο ζε επηιεγκέλεο ηνπνζεζίεο κε κεγάινπο αξηζκνχο επηζθεπηψλ. 5 Σν αλεμάξηεην site έρεη ην κεηνλέθηεκα φηη θνζηίδεη πεξηζζφηεξν θαη πξνζειθχεη ζρεηηθά κηθξφ αξηζκφ επηζθεπηψλ. Σν ζπλεξγαδφκελν (ή θηινμελνχκελν) site δελ έρεη ηελ αλεμαξηεζία ηνπ, ηε δηθή ηνπ επσλπκία ζηνλ ηίηιν, αιιά θνζηίδεη ιηγφηεξν θαη εμαζθαιίδεη πεξηζζφηεξνπο επηζθέπηεο απφ φζνπο ζα δερφηαλ αλ ήηαλ αλεμάξηεην. Ο ηξίηνο ηξφπνο είλαη ν πιένλ ηζνξξνπεκέλνο θαη ν πιένλ απνδνηηθφο επεηδή απμάλεη ηνλ αξηζκφ ησλ επηζθεπηψλ, ελψ ηαπηφρξνλα πεξηνξίδεη ην θφζηνο αλά επηζθέπηε. 82

83 Μπνξεί νη ηξφπνη παξνπζίαζεο κίαο επηρείξεζεο ζην Ίληεξλεη λα είλαη πνιινί αιιά ην δεηνχκελν είλαη έλα. Παξνπζηάζηε ηελ επηρείξεζή ζαο ζε φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξνπο επηζθέπηεο. Γηα λα ην πεηχρεηε ρξεηάδεηαη λα δηακνξθψζεηε κία ζηξαηεγηθή θαη λα βάιεηε ηε ζσζηή αλαινγία απφ ηα ζηνηρεία πνπ ζαο πξναλαθέξακε, έηζη φπσο ηαηξηάδεη θαιχηεξα ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δηθήο ζαο επηρείξεζεο. Να θηηάμνπλ δηθό ηνπο site ; Αν ηο επιηπέποςν ηα οικονομικά ηοςρ, Ναι Να ζπκεζνχλ φκσο φηη δελ πξέπεη λα βάινπλ φια ηα απγά ζην ίδην θαιάζη. Με δηαζέζνπλ ην ζχλνιν ησλ ρξεκάησλ πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ παξνπζία ηνπο ζην Ίληεξλεη κφλν ζηελ θαηαζθεπή ελφο site. Θα δηαπηζηψζνπλ γξήγνξα φηη ππάξρνπλ ηφζα πνιιά sites πνπ επηδηψθνπλ λα πξνζειθχζνπλ απηνχο πνπ ζα ήζειαλ θη απηνί γηα επηζθέπηεο, ψζηε θηλδπλεχνπλ λα θάλνπλ κία ζεκαληηθή δαπάλε θαη παξ' φια απηά λα πεξάζνπλ απαξαηήξεηνη. Αλ ε δαπάλε πνπ απαηηείηαη γηα ηελ απηφλνκε παξνπζία ηνπο ζην Ίληεξλεη είλαη κεγάιε γηα ηηο δπλαηφηεηεο ηεο επηρείξεζήο ηνπο, λα αλαδεηήζνπλ ηξφπνπο λα θάλνπλ ηνπιάρηζηνλ κία ζηνηρεηψδε παξνπζίαζή ηεο κε νηθνλνκηθφηεξνπο ηξφπνπο, φπσο είλαη ε θηινμελία ή ε δηαθήκηζε ζε άιιν site. 83

84 Πόηε λα μεθηλήζνπλ ; Χθερ Ζ λέα ηερλνινγία δελ είλαη ζηαηηθή. Δμειίζζεηαη ξαγδαία κέξα κε ηε κέξα. Αγνξάδεηο ζήκεξα έλαλ ππνινγηζηή κε φηη θαιχηεξν ππήξρε ζηελ αγνξά θαη κέρξη λα ηνλ εγθαηαζηήζεηο ζηελ επηρείξεζε ζνπ θάπνηα απφ ηα εμαξηήκαηά ηνπ θαη ηα πξνγξάκκαηά ηνπ έρνπλ ήδε αληηθαηαζηαζεί απφ άιια πην θαηλνχξηα θαη κε πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο. Σίπνηα απφ φζα γλσξίζακε σο ηψξα δελ αιιάδεη κε ηφζν γξήγνξνπο ξπζκνχο, φζν ε πιεξνθνξηθή. Δπνκέλσο ε είζνδνο ζηελ πιεξνθνξηθή δελ είλαη φπσο έλα ηαμίδη ζηελ Καξατβηθή πνπ είηε ην θάλεηο είηε δελ ην θάλεηο ζηε δσή ζνπ. Ζ πιεξνθνξηθή κνηάδεη κε έλα ηξαίλν κε αηέιεησηα βαγφληα πνπ πεξλάεη δηαξθψο κπξνζηά καο θαη ηξέρεη πξνο ην κέιινλ. Κάπνηα ζηηγκή ζα πξέπεη λα απνθαζίζνπλ λα κπνχλ ζε έλα απφ απηά. Όζν πην γξήγνξα απνθαζίζνπλ, ηφζν πην κπξνζηά ζα βξεζνχλ. Γελ είλαη ηπραίν φηη ζηα πξψηα βαγφληα απηνχ ηνπ ηξαίλνπ έρνπλ ήδε θξνληίζεη λα πηάζνπλ ζέζε νη κεγάινη, νη δπλαηνί θαη νη δηνξαηηθνί ηεο Διιεληθήο Οηθνλνκίαο. Απηνί πφζα ρξφληα κπξνζηά βιέπνπλ φηαλ ζρεδηάδνπλ ην κέιινλ ηεο επηρείξεζήο ηνπο; Έμε κήλεο, έλα ρξφλν, πέληε ρξφληα ; Πνηα βήκαηα πξέπεη λα θάλνπλ γηα λα βάινπλ ηελ επηρείξεζή ηνπο ζην Ίληεξλεη; 84

85 Να αναπηςσθούν ζηαδιακά Να πξνηηκήζνπλ κία απφ ηηο κεγάιεο εηαηξείεο πνπ πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο Ίληεξλεη (Otenet, Hol, Forthnet ). Να απνθηήζνπλ κφληκε πξφζβαζε ζην Ίληεξλεη θαη κία δηεχζπλζε γηα . Να εμνηθεησζνχλ κε ηελ ειεθηξνληθή αιιεινγξαθία θαη ηνπο ηξφπνπο κεηαθίλεζεο κέζα ζην Ίληεξλεη. Να εληνπίζνπλ ηα sites πνπ ηνπο ελδηαθέξνπλ θαη λα θηηάμνπλ κία ιίζηα κε απηά. Να αξρίζνπλ λα ηα επηζθέπηνληαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Να ζρεδηάζνπλ ηε ζηαδηαθή παξνπζίαζε ηεο επηρείξεζήο ηνπο. Να παξαθνινπζήζνπλ απφ θνληά ηελ εμέιημε. Αλάκεζα ζην ηίπνηα θαη ζε έλα νινθιεξσκέλν εηαηξηθφ site ππάξρεη κεγάιε απφζηαζε. Γελ ππάξρεη ιφγνο λα επηδηψμνπλ λα βξεζνχλ κε έλα βήκα ζηελ θνξπθή κίαο ζθάιαο. Δίλαη βέβαην φηη ζα θάλνπλ πεξηζζφηεξα ιάζε θαη ζα απμήζνπλ ζεκαληηθά ην θφζηνο. Δίλαη αλνξζφδνμν λα θάλνπλ φιεο ηηο επηινγέο καδεκέλεο ζηελ αξρή, δειαδή ηφηε πνπ δελ γλσξίδνπλ θαιά ην αληηθείκελν. Πσο κπνξνύλ λα θάλνπλ ηελ παξνπζία ηεο εηαηξείαο ηνπο ζην Ίληεξλεη πην απνηειεζκαηηθή; Υπάπσοςν μικπά μςζηικά Έλα είλαη λα παξνπζηάζνπλ νινθιεξσκέλα ηελ επηρείξεζή ηνπο. Γεχηεξνλ ε παξνπζίαζε λα είλαη ειθπζηηθή. Σξίην, ην site λα έρεη πεξηιεθζεί ζηηο θπξηφηεξεο κεραλέο αλαδήηεζεο. 85

86 Σέηαξην ην site λα ππνζηεξίδεηαη θαη λα ελεκεξψλεηαη ζχκθσλα κε ηελ εμέιημε ηεο επηρείξεζεο θαη ηηο αλάγθεο γηα δηαηήξεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ επηζθεπηψλ. Πέκπην, λα δηαθεκίδεηαη ζε άιια sites πνπ πξνζειθχνπλ ην ίδην θνηλφ ζην νπνίν απεπζχλεηαη θαη ην δηθφ ηνπο site. Έθην, λα αλαθαηαζθεπάδνπλ πεξηνδηθά ηελ ηνπνζεζία ηνπο παξαθνινπζψληαο ηελ εμέιημε ζην Ίληεξλεη. Θπκεζείηε φηη ε ηερλνινγία ηνπ Ίληεξλεη αιιάδεη πνιχ γξήγνξα θαη απηφ πνπ ζήκεξα είλαη κία εληππσζηαθή παξνπζίαζε, κεηά απφ θάπνην δηάζηεκα γίλεηαη ζπλεζηζκέλε θαη ιίγν αξγφηεξα μεπεξαζκέλε. ΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ 86

87 Ο ρψξνο ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θξχβεη πνιινχο θηλδχλνπο γηα ηνλ αλππνςίαζην ρξήζηε. Οη πεξηπηψζεηο φπνπ δηαθξηηά θαηαγξάθνληαη πξνζσπηθά δεδνκέλα δηαθξίλνληαη ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο: Όηαλ κε ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ ν ρξήζηεο δίλεη ηα πξνζσπηθά ηνπ ζηνηρεία, φπνηε γηα παξάδεηγκα επηζπκεί λα αγνξάζεη θάπνην πξντφλ /ππεξεζία ή λα θαηεβάζεη θάπνην πξφγξακκα ζηνλ πξνζσπηθφ ηνπ ππνινγηζηή ή θαη λα εγγξαθεί ζε θάπνηα ππεξεζία ηνπ Γηαδηθηχνπ. Πξνζσπηθά δεδνκέλα, φπσο ζηνηρεία ηαπηφηεηαο, ζηνηρεία επαγγεικαηηθά, ζηνηρεία εθπαίδεπζεο ή θαη αθφκα 87

88 νηθνλνκηθά ζηνηρεία φπσο είλαη ν αξηζκφο ηεο πηζησηηθήο θάξηαο. Όηαλ ρωξίο ηελ ζπγθαηάζεζή ηνπ ρξήζηε, ζπιιέγνληαη πξνζσπηθά ζηνηρεία κέζσ ησλ ιεγφκελσλ πξνγξακκάησλ cookies ηα νπνία θαηαγξάθνπλ θαη επεμεξγάδνληαη ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ ρξήζηε θαηά ηελ πινήγεζή ηνπ ζην δηαδίθηπν. Όηαλ ζηα πιαίζηα ηνπ παξνρέα ππεξεζηψλ πξφζβαζεο ζην Internet ηεξείηαη αξρείν κε ηα πξνζσπηθά ζηνηρεία ηνπ ρξήζηε θαη θαη επέθηαζε ζηνηρεία ησλ ειεθηξνληθψλ δηεπζχλζεσλ (ηζηνζειίδεο) ηηο νπνίεο επηζθέπηεηαη, ηνλ αθξηβή ρξφλν θαη ηε δηάξθεηα ηεο επίζθεςεο. Δίλαη γεγνλφο, φηη ζε φιεο ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο, ε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε παξαβίαζε ηεο ηδησηηθήο θαη πξνζσπηθήο δσήο ηνπ ρξήζηε φηαλ απηή δελ εθαξκφδεηαη ζχκθσλα κε ηηο νηθείεο δηαηάμεηο. Απνηειέζκαηα δεκνζθνπήζεσλ, έρνπλ δείμεη φηη ε έιιεηςε πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηηο επηθνηλσλίεο είλαη ν θχξηνο ιφγνο απνρήο ησλ δπλεηηθψλ ρξεζηψλ απφ ηελ ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Οη ρξήζηεο ζεσξνχλ φηη ε έιιεηςε ηδησηηθφηεηαο ζηηο επηθνηλσλίεο είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο πνπ εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη ηε ζεσξνχλ ζεκαληηθφηεξε απφ άιινπο παξάγνληεο φπσο ην θφζηνο πξαγκαηνπνίεζεο ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ, νη δπζθνιίεο ρξήζεο ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ε παξαιαβή αλεπηζχκεησλ ειεθηξνληθψλ δηαθεκηζηηθψλ κελπκάησλ. 88

89 Ζ Ζζηθή ησλ Hacker Σν Ίληεξλεη, είλαη έλα ζχζηεκα θπθινθνξίαο πιεξνθνξίαο, ην νπνίν απνηειείηαη απφ δηαθνξεηηθά κέξε ινγηζκηθνχ πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ δηαρείξηζε θαη δηαθίλεζε ηεο. Οη ράθεξ (hacker), θαη νη ελέξγεηεο ηνπο απνηεινχλ ζθνηεηλνχο φξνπο. Σν ράθηλγθ (hacking) πξσηνεκθαλίζηεθε ζαλ κηα πξφθιεζε κεηαμχ ησλ πξνγξακκαηηζηψλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. Σνλ φξν δηεθδηθνχλ νη πξνγξακκαηηζηέο ηνπ ΜΗΣ, θαη αλαθέξεηαη ζε άηνκα πνπ ζθνπφ έρνπλ λα ζπάζνπλ ηνλ θψδηθα (hack the code) θαη λα πάξνπλ ηνλ έιεγρν ηνπ ινγηζκηθνχ θαη ηνπ ππνινγηζηή ζηα ρέξηα ηνπο. Ζ εζηθή ησλ ράθεξ, νξίδεηαη: «σο ε άπνςε όηη όιε ε πιεξνθνξία πξέπεη λα είλαη αλνηρηή θαη λα είλαη πξνζβάζηκε από ηνλ θαζέλα. Η πιεξνθνξία γηα έλαλ ράθεξ είλαη θάπνην πξόγξακκα, ν θώδηθαο απηνύ ηνπ πξνγξάκκαηνο, αιιά αθόκα θαη νπνηνδήπνηε αξρείν ππάξρεη ζε νπνηνλδήπνηε ππνινγηζηή βξίζθεηαη ζπλδεδεκέλνο ζην δίθηπν» Αξρηθά νη ράθεξ ήηαλ κηα κηθξή ειηηίζηηθε νκάδα πνπ απνηεινχληαλ απφ λένπο πνπ είραλ πάζνο κε ηελ λέα ηερλνινγία θαη είραλ απνθηήζεη αξθεηέο γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο νη νπνίεο ηνπο επέηξεπαλ λα δξνπλ κε απηφ ηνλ ηξφπν ζηα ςεθηαθά δίθηπα. Ζ δξαζηεξηφηεηα ήηαλ πεξηνξηζκέλε, κεκνλσκέλεο θαη ρσξίο θίλεηξα επηζέζεηο ζε ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα αλά ηνλ θφζκν. Όκσο ε εμέιημε ηνπ θαηλνκέλνπ νδήγεζε ζηελ εκθάληζε νκάδσλ πνιηηηθνχ αθηηβηζκνχ ζην Ίληεξλεη31, αιιά θαη νκάδσλ ςεθηαθήο ηξνκνθξαηίαο. ηελ θνηλφηεηα ηεο θνηλσλίαο ησλ ππνινγηζηψλ, ην θαηλφκελν ηεο πνιηηηθήο δξάζεο κέζα απφ ην Ίληεξλεη, νλνκάδεηαη hactivism, θαη 89

90 εκθαλίδεηαη κε ηελ κνξθή επηζέζεσλ ζε πιεξνθνξηαθνχο θφκβνπο κε ζθνπφ ηε δηακαξηπξία πξνο ηελ θπβέξλεζε ή ηηο κεγάιεο εηαηξίεο ινγηζκηθνχ γηα ηηο απνθάζεηο ηνπο. Απηέο φκσο νη νκάδεο δελ δηαθέξνπλ θαη πνιχ απφ ηηο νκάδεο ειεθηξνληθήο ηξνκνθξαηίαο, πνπ ρξεζηκνπνηψληαο παξφκνηεο κεζφδνπο απνζπνχλ πιεξνθνξίεο απφ θφκβνπο ζην Ίληεξλεη, ή θαη απφ ηδησηηθά δίθηπα, κε ζθνηεηλνχο ζθνπνχο. Καη ηα άηνκα πνπ βξίζθνληαη πίζσ απφ απηέο ηηο επηζέζεηο επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο κέζα απφ εηδηθά πεξηνδηθά θαη ζπλέδξηα, πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ δηάδνζε θαη εμέιημε απηήο ηεο πεξίεξγεο κνξθήο γλψζεο θαη δξαζηεξηφηεηαο. Γηεπξχλνληαο ζε αλεζπρεηηθφ βαζκφ ηηο δηαζηάζεηο πνπ ηείλεη λα πάξεη ην θαηλφκελν. Αληίζηνηρα ζέκαηα θαη πξνβιεκαηηζκνί ππήξραλ θαη ππάξρνπλ ζε φιεο ηηο θνηλσλίεο, απηφ φκσο πνπ αιιάδεη δξαζηηθά ζηελ επνρή ηεο πιεξνθνξίαο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηνπ θαηλνκέλνπ. Έρνπκε λα θάλνπκε κε παγθφζκηεο νξγαλψζεηο πνπ έρνπλ δξαζηεξηφηεηα ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ηνπ πιαλήηε, θαη ζε νπνηαδήπνηε βάζε πιεξνθνξηψλ, ε ηαπηφηεηα ηνπο είλαη πνιχ δχζθνιν λα εμαθξηβσζεί θαη λα ραξαθηεξηζηνχλ. Μηα επίζεζε πνπ γίλεηαη ζε έλαλ θπβεξλεηηθφ θφκβν ζε θάπνηα ρψξα ηεο Δπξψπεο, κπνξεί λα έρεη γίλεη είηε κε ζθνπφ ηελ απφζπαζε δεδνκέλσλ, είηε ηνλ δηαζπξκφ πξνζψπσλ, αιιά κπνξεί αθφκα θαη λα είλαη κηα ηπθιή επίζεζε απφ έλα κεκνλσκέλν άηνκν. Ζ ξχζκηζε ηεο ρξήζεο ηνπ Ίληεξλεη γίλεηαη αθφκα πην δχζθνιε θαη νη πξνζπάζεηεο ησλ θπβεξλήζεσλ αλά ηνλ θφζκν γηα ηελ εθλνκίθεπζε ηνπ Ίληεξλεη γίλνληαη αθφκα πην δχζθνιεο. Ζ λνκηθή αληηκεηώπηζε ηνπ "Υάθεξ" θαηά ην γεληθό πνηληθό δίθαην. 90

91 χκθσλα κε ην άξζξν 370Γ 2 Π.Κ., φπνηνο απνθηά πξφζβαζε ζε ζηνηρεία πνπ έρνπλ εηζαρζεί ζε ππνινγηζηή ή ζε πεξηθεξεηαθή κλήκε ππνινγηζηή ή κεηαδίδνληαη κε ζπζηήκαηα ηειεπηθνηλσληψλ, εθ φζνλ νη πξάμεηο απηέο έγηλαλ ρσξίο δηθαίσκα, ηδίσο κε παξαβίαζε απαγνξεχζεσλ ή κέηξσλ αζθαιείαο πνπ έρεη ιάβεη λφκηκνο θάηνρφο ηνπο, ηηκσξείηαη κε θπιάθηζε κέρξη ηξεηο κήλεο ή κε ρξεκαηηθή πνηλή ηνπιάρηζηνλ δέθα ρηιηάδσλ δξαρκψλ. Αλ ε πξάμε αλαθέξεηαη ζηηο δηεζλείο ζρέζεηο ηνπ θξάηνπο ή ζηελ αζθάιεηα ηνπ θξάηνπο, ηηκσξείηαη θαηά ην άξζξν 148. Ζ πξάμε απηή δηψθεηαη κφλνλ χζηεξα απφ έγθιεζε ηνπ παζφληα. Γηεπθξηλίδεηαη δε φηη, ην άξζξν 148 Π.Κ., ην νπνίν ζηελ 2 απνηειεί θαθνχξγεκα, αλαθέξεηαη ζηελ θαηαζθνπεία, πνπ δηαπξάηηεηαη απφ πνιίηε, παξαπέκπεη δε (ην άξζξν 148 Π.Κ.) θαη ζην άξζξν 146, ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηελ παξαβίαζε ησλ κπζηηθψλ ηεο πνιηηείαο, φηαλ δηαπξάηηεηαη βέβαηα απφ πνιίηε θαη φρη απφ ζηξαηησηηθφ. Σν ηειεπηαίν απηφ ζεκαίλεη φηη, εάλ ν ράθεξ, ν νπνίνο εηζήιζε παξάλνκα ζηα ειεθηξνληθά δεδνκέλα ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Ακχλεο, έιαβε ζηελ θαηνρή ηνπ ή ζηε γλψζε ηνπ αληηθείκελα ή εηδήζεηο, πνπ ηα ζπκθέξνληαη ηεο πνιηηείαο ή ησλ ζπκκάρσλ ηεο επηβάινπλ λα ηεξεζνχλ απφξξεηα απέλαληη ζε μέλε θπβέξλεζε ηηκσξείηαη κε θπιάθηζε κέρξη ελφο έηνπο. Αλ φκσο ν ππαίηηνο ελήξγεζε κε ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηήζεη ηα αλαησηέξσ αληηθείκελα ή εηδήζεηο γηα λα ηα δηαβηβάζεη ζε άιινλ ή λα ηα αλαθνηλψζεη έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα εθζέζνπλ ζε θίλδπλν ην ζπκθέξνλ ηνπ θξάηνπο θαη ηδίσο ηελ αζθάιεηά ηνπ ή θάπνηνπ απφ ηνπο ζπκκάρνπο ηνπ, ηηκσξείηαη κε πνηλή θάζεηξμεο. Αμηνζεκείσην είλαη επίζεο φηη, ην έηνο 1988 πνπ ζεζπίζηεθε ε ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε, ε ρξήζε ηνπ internet ήηαλ πνιχ πεξηνξηζκέλε 91

92 θαη ηα εγθιήκαηα ζηνλ θπβεξλνρψξν ζρεδφλ άγλσζηα. Γηεπθξηλίδεηαη φηη, ην παξαπάλσ άξζξν 370 Γ Π.Κ. πεξηιακβάλεηαη ζην 22ν θεθάιαην ηνπ πνηληθνχ θψδηθα, πνπ πξνζηαηεχεη ηελ παξαβίαζε απνξξήησλ θαη πξνζηέζεθε κε ην άξζξν 4 Ν. 1805/1988. Απηφ ζεκαίλεη φηη, ε ζέζπηζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ άξζξνπ δελ απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία ηεο αζθάιεηαο ζηνλ θπβεξλνρψξν, αιιά ζηελ πξνζηαζία ηνπ απνξξήηνπ. Γελ είλαη ινηπφλ ππεξβνιηθφ λα ιερζεί φηη, ε χπαξμε ηεο ελλνίαο ηνπ "ράθεξ" ζηελ ειιεληθή λνκνζεζία απνηειεί έλα ηπραίν γεγνλφο, πνπ νθείιεηαη ζηελ επξεία δηαηχπσζε ηνπ άξζξνπ 370 Γ 2 Π.Κ. Ζ Διιεληθή λνκνζεζία επίζεο δελ πξνζδηνξίδεη ηηο έλλνηεο ησλ δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ "ράθεξο", φπσο είλαη νη cracker, whacker θιπ. Λέγνληαο απφξξεην ελλννχκε ην δηθαίσκα ηνπ θαηφρνπ ησλ δεδνκέλσλ λα απνθιείεη άιινπο απφ ηελ πξφζβαζε ζ απηά, ρσξίο λα απαηηείηαη ε χπαξμε απνξξήηνπ απφ νπζηαζηηθή έλλνηα. ην άξζξν 370 Β 1 νξίδεηαη φηη, σο απφξξεηα ζεσξνχληαη θαη εθείλα πνπ ν λφκηκνο θάηνρφο ηνπο, απφ δηθαηνινγεκέλν ελδηαθέξνλ ηα κεηαρεηξίδεηαη σο απφξξεηα, ηδίσο φηαλ έρεη ιάβεη κέηξα γηα λα παξεκπνδίδνληαη ηξίηνη λα ιάβνπλ γλψζε ηνπο. Δίλαη επλφεηνλ βέβαηα φηη, ή παξαπάλσ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 370 Γ 2 Π.Κ. ζα εθαξκνζηεί θαηά ηελ πεξίπησζε εθείλε πνπ ν δξάζηεο απιψο ζα έρεη εηζέιζεη ρσξίο δηθαίσκα ζε ζχζηεκα ππνινγηζηψλ, ρσξίο λα πξνθαιέζεη νπνηαδήπνηε άιιε βιάβε. ε πεξίπησζε δε, πνπ απφ ηελ ρσξίο δηθαίσκα δηείζδπζή ηνπ έρεη επέιζεη θαη παξαβίαζε άιισλ ελλφκσλ αγαζψλ, ε λνκηθή αληηκεηψπηζε είλαη θάζε θνξά αλάινγε. Έηζη π.ρ. ζηελ πιένλ γλσζηή ππφζεζε "ράθηγθ", πνπ απαζρ ιεζε ηελ Διιεληθή λνκηθή πξάμε ηνλ Ηνχιην ηνπ 2000, ελαληίνλ ηνπ Έιιελα "ράθεξ" γλσζηνχ σο cyberia αζθήζεθε πνηληθή δίσμε θαη 92

93 γηα παξάβαζε ηνπ άξζξνπ 386 Α Π.Κ. ζε βαζκφ θαθνπξγήκαηνο. Σν άξζξν απηφ, ην νπνίν πεξηιακβάλεηαη ζηα εγθιήκαηα θαηά ησλ πεξηνπζηαθψλ δηθαησκάησλ, πξνζηαηεχεη ηελ πεξηνπζία. ΠΡΟΠΑΘΔΗΔ ΡΤΘΜΗΖ Οη θπβεξλήζεηο απ φιεο ηηο ρψξεο, ππνζηεξίδνληαο φηη ζέινπλ λα πξνζηαηέςνπλ ηα παηδηά απφ ηνπο ηξνκνθξάηεο, ηνπο ξαηζηζηέο θαη φινπο ηνπο άιινπο θαζεκεξηλνχο θηλδχλνπο πνπ εκθαλίδνληαη ηψξα θαη ζην δίθηπν ησλ δηθηχσλ, βηαζηηθά πξνζπαζνχλ λα πεξηνξίζνπλ ηελ ειεπζεξία ηεο έθθξαζεο ζην Ίληεξλεη. Δίλαη πνιχ ζπνπδαίν ηψξα, ζηα πξψηα ηνπο βήκαηα, νη θπβεξλήζεηο λα κελ ιεζκνλήζνπλ ην ζεβαζκφ ζην δηθαίσκα ησλ πνιηηψλ γηα ειεχζεξε επηθνηλσλία. Οη πεξηνξηζκνί πξφζβαζεο ζην Ίληεξλεη θαη ζην πεξηερφκελν απμάλνληαη παγθνζκίσο θαζεκεξηλά, θαη ζέηνληαη απφ πνηθίιεο κνξθέο θπβεξλεηηθήο εμνπζίαο. Σν μεθίλεκα έγηλε απφ ηηο ΖΠΑ, ηε γελέηεηξα ηεο δηαθήξπμεο ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ ηνπ 1776, πνπ είλαη θαη 93

94 γελέηεηξα απηνχ ηνπ λένπ κέζνπ επηθνηλσλίαο θαη ελεκέξσζεο, κε ηελ επηβνιή ινγνθξηζίαο, πξνζθέξνληαο έηζη κνληέια θαη γηα ηηο ππφινηπεο θπβεξλήζεηο. Ζ θπβέξλεζε ησλ ΖΠΑ, ζην φλνκα ηεο πξνζηαζίαο ησλ κεηνλνηήησλ απφ απξεπέο πιηθφ ην νπνίν παξνπζηάδεηαη ρσξίο ινγνθξηζία, επηβάιεη πεξηνξηζκφ ζηελ έθθξαζε κεηαμχ ελήιηθσλ γηα λα κελ δηαθηλείηαη πιηθφ πνπ ίζσο λα κελ ήηαλ εππξεπέο γηα έλα παηδί. Καη άιιεο δεκνθξαηηθέο ρψξεο πξνρψξεζαλ ζε αληίζηνηρεο ελέξγεηεο. Ζ Γεξκαληθή ηειεθσληθή εηαηξία απαγφξεπζε ηελ πξφζβαζε ζε φινπο ηνπο θφκβνπο πνπ θηινμελνχληαλ απφ κηα ζπγθεθξηκέλε ακεξηθάληθε εηαηξία γηα λα πεξηνξίζεη έηζη ηελ πξφζβαζε ησλ γεξκαλψλ πνιηηψλ ζε πξνπαγαλδηζηηθφ πιηθφ λέν Ναδί, πνπ ππήξρε ζε έλαλ απφ ηνπο θφκβνπο πνπ θηινμελνχζε ε εηαηξία απηή. Υψξεο φπσο ε Γαιιία θαη ε Απζηξαιία είλαη έηνηκεο λα εθαξκφζνπλ θαη απηέο πεξηνξηζκνχο ζηελ πξφζβαζε ζην Ίληεξλεη. Βέβαηα ε απζαίξεηε επηβνιή ινγνθξηζίαο ζην Ίληεξλεη, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηνλ έιεγρν ησλ νηθνλνκηθψλ σθειεηψλ πνπ επηθέξεη ην λέν κέζν, δηαηεξψληαο ηνλ έιεγρν ηεο δηαθίλεζεο ηεο πιεξνθνξίαο κέζα ζηα ζχλνξα ηνπο. Οη, δηθαηνινγεκέλεο ίζσο θηλήζεηο ησλ ΖΠΑ θαη ηεο Γεξκαλίαο, έδσζαλ ην δηθαίσκα ζε άιιεο ρψξεο, φπσο ην Ηξάλ θαη ε Κίλα, λα ινγνθξίλνπλ θαη ζπδεηήζεηο γηα ηελ δεκνθξαηία θαη ηελ εθπαίδεπζε γηα ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα. Δίλαη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο απφ δηαθνξεηηθέο θπβεξλήζεηο κε δηαθνξεηηθνχο ζθνπνχο, πνπ ίζσο λα νδεγήζνπλ ηηο αλνηρηέο θνηλσλίεο ζην λα γίλνπλ θαηαπηεζηηθέο, θαη λα πξνζθέξνπλ ζηηο θιεηζηέο θνηλσλίεο δπλαηφηεηεο λα παγψζνπλ ηελ πνιηηηθή έθθξαζε. Δπεηδή ην Ίληεξλεη είλαη παγθφζκην κέζν, πνπ δελ είλαη δπλαηφλ λα πεξηνξηζηεί ζε εζληθά ζχλνξα, νη λφκνη ινγνθξηζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ειεχζεξεο έθθξαζεο ζηνπο πνιίηεο νξηζκέλσλ 94

95 θξαηψλ, ίζσο λα απνηειεί απεηιή γηα ηελ ειεχζεξε έθθξαζε παγθνζκίσο. Οη λέεο ηερλνινγίεο επηθνηλσλίαο πξνζθέξνπλ γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία, ηέηνηεο δπλαηφηεηεο πξφζβαζεο ζε φινπο. Όκσο επίζεο γηα πξψηε θνξά, πξνζθέξεηαη θαη ζηηο θπβεξλήζεηο ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ ε δπλαηφηεηα πιήξνπο ειέγρνπ ησλ δηθηχσλ επηθνηλσλίαο. Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο θπβεξλήζεηο ζα ήζειαλ απηφ ηνλ απφιπην έιεγρν είλαη βαζηθά ν νηθνλνκηθφο θαη πνιηηηθφο έιεγρνο, πνπ πεηπραίλεηαη κε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο πιεξνθνξίαο πνπ απεπζχλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα κέξε ηνπ πιεζπζκνχ. Βέβαηα επεηδή ην κέζν είλαη αδχλαην λα πεξηνξηζηεί απφ ηα θπζηθά ζχλνξα ησλ θξαηψλ, ππάξρεη πάληνηε ε δπλαηφηεηα ζηα άηνκα λα έρνπλ πξφζβαζε ζην Ίληεξλεη κέζα απφ δηαδξνκέο πνπ λα κελ ειέγρνληαη απφ ηηο θπβεξλήζεηο ηνπο (απεπζείαο γξακκέο ζχλδεζεο κε ζεκεία ζε πεξηζζφηεξν θηιειεχζεξεο ρψξεο). Γελ ζα πξέπεη λα καο μαθληάδεη ην γεγνλφο φηη νη θπβεξλήζεηο αλά ηνλ θφζκν βξίζθνληαη ζε έλαλ αγψλα πνπ ζα ηνπο εμαζθαιίζεη ηνλ έιεγρν ηνπ κέζνπ. Κάζε επηθνηλσληαθή θαηλνηνκία ζηελ ηζηνξία βξέζεθε ζην ζηφραζηξν δηαθφξσλ πνπ παξνπζηαδφηαλ σο θχιαθεο ηεο εζηθήο, θαη ζθνπφ είραλ ηελ ξχζκηζε ηεο. Σν 1558, θαη πεξίπνπ έλαλ αηψλα απφ ηελ εθεχξεζε ηεο ηππνγξαθίαο, κε εληνιή ηνπ Πάπα, απαγνξεχζεθε ε θπθινθνξία έξγσλ πεξηζζφηεξσλ απφ 500 ζπγγξαθέσλ. Σν 1915 ζηηο ΖΠΑ, ην αλψηαην δηθαζηήξην εμαίξεζε ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο παξαγσγέο απφ ηελ δηαθχιαμε ηεο ειεχζεξεο έθθξαζεο κε ην ζθεπηηθφ φηη: «είλαη κηα εξγαζία πνπ πεγάδεη θαη ζαλ ζθνπφ έρεη ην θέξδνο». Με ην ίδην ζθεπηηθφ, έγηλαλ θαη πξνζπάζεηεο γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ ξαδηνθψλνπ ιίγα ρξφληα κεηά, αθαηξψληαο θαη απφ εθεί ην δηθαίσκα ηεο ειεχζεξεο έθθξαζεο. 95

96 Σν Ίληεξλεη είλαη ίζσο ην πξψην πξαγκαηηθά καδηθφ κέζν, θαη κπνξεί λα εηδσζεί απφ αξθεηνχο σο πεξηζζφηεξν απεηιεηηθφ απφ απηά ηα θιαζζηθά κέζα. Καη απηφ γηαηί ελψ ειάρηζηα άηνκα έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα εθδψζνπλ βηβιία ή εθεκεξίδεο, λα θηηάμνπλ θάπνηα ηαηλία, ε λα παξάγνπλ κηα ξαδηνθσληθή ή ηειενπηηθή εθπνκπή, νπνηνζδήπνηε δηαζέηεη έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη έλα κφληεκ, κπνξεί λα επηθνηλσλήζεη κε έλα απξνζδηφξηζην δηεζλέο θνηλφ. Οη νξγαληζκνί γηα ηα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ, πνιηηηθέο νξγαλψζεηο, θαη φζνη πηζηεχνπλ ζηελ δεκνθξαηία ρξεζηκνπνηνχλ ην Ίληεξλεη γηα επηθνηλσλία, εθπαίδεπζε θαη νξγάλσζε ησλ ελεξγεηψλ ηνπο. Υξήζεηο ηέηνηνπ είδνπο ζα κπνξνχζαλ λα εμαθαληζζνχλ εχθνια, αλ επηηξαπεί ζηνπο ινγνθξίλνληεο λα εθαξκφζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο. Οη παγθφζκηνη νξγαληζκνί δηθαησκάησλ πξέπεη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ ειεπζεξία ηεο έθθξαζεο απφ ην Ίληεξλεη ζηα ίδηα επίπεδα κε ηελ θαζεκεξηλή επηθνηλσλία ησλ αηφκσλ. Αλ θαη νη δηεζλείο λφκνη αθφκα δελ αλαθέξνληαη ζε ηφζν εηδηθά ζέκαηα, ε παγθφζκηα δηαθήξπμε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ αλζξψπνπ δηαθπιάζζεη ηα δηθαηψκαηα ηεο ειεχζεξεο έθθξαζεο, ηεο πξφζβαζεο θαη ηεο ηδησηηθήο πιεξνθνξίαο, έλλνηεο πνπ παξνπζηάδνληαη παξφκνηα θαη ζην λέν κέζν. ην άξζξν 19 ηεο δηαθήξπμεο αλαθέξεηαη: Ο θαζέλαο έρεη ην δηθαίσκα ζηελ ειεπζεξία ηεο άπνςεο θαη έθθξαζεο, απηό ην δηθαίσκα ζεκαίλεη ειεπζεξία λα δηαηεξεί ηελ άπνςε ηνπ ρσξίο δηακεζνιαβήζεηο, θαη λα κπνξεί λα δηεξεπλά, θαη λα ιακβάλεη πιεξνθνξία γηα ηδέεο κε ηε ρξήζε νπνηνπδήπνηε κέζνπ θαη αλεμάξηεηα από ηα θπζηθά ζύλνξα. Καη ζην άξζξν 27: Ο θαζέλαο έρεη ην δηθαίσκα ειεύζεξα λα ζπκκεηέρεη ζηελ πνιηηηζηηθή δσή ηεο θνηλσλίαο θαη λα απνιακβάλεη ηηο ηέρλεο θαη λα κνηξάδεηαη ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο θαη ηα θέξδε πνπ επηθέξνπλ. 96

97 Απφ απηά ηα δχν βαζηθά άξζξα είλαη μεθάζαξν φηη ν θάζε πνιίηεο ρσξίο πεξηνξηζκνχο, νη νπνίνη πηζαλά λα εθαξκφδνληαη γηα ηελ δηαζθάιηζε θάπνησλ νηθνλνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ ζπκθεξφλησλ πνπ ελαληηψλνληαη ζηελ ειεπζεξία, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί ην λέν κέζν γηα ελεκέξσζε θαη ηελ επηθνηλσλία. H ηξνκαθηηθή δπλαηφηεηα πνπ πξνζθέξεη ην κέζν γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο παλνπηηθνχ απφιπηεο επηηήξεζεο. Όια θαηαγξάθνληαη, θαη είλαη δηαζέζηκα γηα παξαθνινχζεζε, αληαιιάζζνληαη πιεξνθνξίεο απφ ηα δηάθνξα θέληξα εμνπζίαο, είηε είλαη θπβεξλεηηθά είηε είλαη νηθνλνκηθά, γηα θάζε έλαλ άλζξσπν ζηνλ θφζκν ν νπνίνο ρξεζηκνπνηεί ην Ίληεξλεη θαη ηα άιια ειεθηξνληθά κέζα (ςεθηαθή ηειεφξαζε, ηειέθσλν, θιπ). Όηαλ είλαη ηφζν εχθνιε ε παξνρή ζηνηρείσλ γηα ηνπο πνιίηεο ηνπ θφζκνπ, θαλείο δελ ζα ακθέβαιε γηα ην ελδηαθέξνλ πνπ ζα επηδείθλπαλ ηα δηάθνξα θέληξα εμνπζίαο γηα ηελ επεμεξγαζία θαη ρξήζε απηψλ ησλ ζηνηρείσλ. Σν κέζν εχθνια πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα πιήξνπο ειέγρνπ, κε ηελ ίδηα επθνιία φκσο παξέρεη θαη ηελ δπλαηφηεηα παξαπνίεζεο ησλ ζηνηρείσλ παξαθνινχζεζεο απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ρξήζηεο, γηα ηελ ειεχζεξε επηθνηλσλία κε ηε ρξήζε ηνπ κέζνπ. Σν γεγνλφο φηη ε ηερλνινγία απηή κπαίλεη θάζε κέξα ζε πεξηζζφηεξα ζπίηηα θαη ε επθνιία κε ηελ νπνία πξνζθέξεη ηε ρξήζε ηεο, ζα νδεγήζεη έλα κεγάιν κέξνο ησλ πνιηηψλ πνπ επηδηψθνπλ ηελ ειεχζεξε επηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε ζε ελαιιαθηηθά θαλάιηα πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ, εγθπψκελα ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ πνιηηψλ. ήκεξα, ζηελ επνρή ηεο ηειεφξαζεο, ε ελαιιαθηηθή ελεκέξσζε κπνξνχκε λα πνχκε φηη πεξηνξίδεηαη ζε θάπνηνπο ηνπηθνχο ζηαζκνχο νη νπνίνη ίζσο λα κελ ππφθεηληαη άκεζα ζηνπο πεξηνξηζκνχο θαη θαλφλεο ηεο αγνξάο. ηελ επνρή ηνπ 97

98 Ίληεξλεη, φκσο φπνπ ε δηαθήκηζε δελ είλαη απαξαίηεηε, ιφγσ ρακεινχ θφζηνπο, γηα ηελ δεκηνπξγία θαη δηάζεζε ηεο πιεξνθνξίαο, ππάξρνπλ δηαθνξεηηθά θαλάιηα επηθνηλσλίαο θαη ελεκέξσζεο πνπ δελ ππφθεηληαη, άκεζα ηνπιάρηζηνλ, ζε έιεγρν θαη ινγνθξηζία. Καζψο ηα θξαηηθά θαη νηθνλνκηθά θέληξα εμνπζίαο ζα πηέδνπλ γηα αθφκα πεξηζζφηεξν έιεγρν, θαη ζα επηδεηάλε αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηελ δσή θαη ηηο θηλήζεηο ησλ πνιηηψλ, ζα αλαπηχζζνληαη ελαιιαθηηθνί δηάδξνκνη κέζα ζηα δίθηπα πνπ ζα πξνζθέξνπλ ειεπζεξία θηλήζεσλ. Ίζσο ε ηερλνινγία ηνπ Ίληεξλεη κε ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνπ είλαη ε άλαξρε δφκεζε ηνπ δηθηχνπ, θαη ηα ρακειά θφζηε, λα έξζεη θαη λα πξνζθέξεη ζηελ δεκνθξαηία θαη ηελ νπζηαζηηθή ειεπζεξία. Οη λνκηθέο πξνζπάζεηεο πνπ γίλνληαη κε ηελ ζέζπηζε λφκσλ γηα ηελ δεκηνπξγία πιαηζίσλ ιεηηνπξγίαο ησλ λέσλ κέζσλ, κέρξη ηψξα παξαβηάδνπλ βαζηθέο αξρέο ηεο δεκνθξαηίαο, θαη θξίλνληαη αληηζπληαγκαηηθέο απφ ηα δηθαζηήξηα ησλ κεγάισλ θξαηψλ. Αιιά αθφκα θαη φηαλ εθαξκφδνληαη απηνί νη λφκνη ην κέζν δηεπξχλεηαη θαη πξνζθέξεη δπλαηφηεηεο ζηνπο πνιίηεο λα ιεηηνπξγήζνπλ δηα κέζνπ απηνχ ειεχζεξα θαη δεκνθξαηηθά, θέξλνληαο έηζη ζαλ θπζηθή εμέιημε ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ κέζνπ πέξα απφ λνκηθνχο πεξηνξηζκνχο θαη πιαίζηα πνπ ίζσο ην κφλν πνπ επηδηψθνπλ λα είλαη ε ξχζκηζε ηνπ κέζνπ ψζηε λα ελαξκνλίδεηαη κε ηα ζπκθέξνληα ησλ δηαθφξσλ θέληξσλ εμνπζίαο. 98

99 ΣΑ ΜΔΣΡΑ ΠΡΟΦΤΛΑΞΖ Σν αληίδνην ζηελ παξαβίαζε ηεο πξνζσπηθήο δσήο είλαη ε δεκηνπξγία θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο πνπ δελ απνθαιχπηνπλ ηελ ηαπηφηεηα ησλ επηθνηλσλνχλησλ κεξψλ. Γηα ην ιφγν απηφ νη πνιίηεο ηεο ρψξαο ρξεηάδνληαη ηερλνινγίεο πνπ ζα πξνζηαηεχνπλ ηελ αζθάιεηα ησλ επηθνηλσληψλ ηνπο ελψ παξάιιεια ζα εμαζθαιίδνπλ ηα πξσηαξρηθά ηνπο δηθαηψκαηα ζε ζρέζε κε ηελ ειεπζεξία έθθξαζεο θαη ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζσπηθή ηνπο δσή θαη γίλνληαη αληηθείκελν επεμεξγαζίαο απφ δηάθνξνπο θνξείο. i. Μέηξα πξνζηαζίαο Παξνρέσλ Τπεξεζηώλ Γηαδηθηύνπ Οη Παξνρείο Τπεξεζηώλ Γηαδηθηύνπ ζα πξέπεη λα: Υξεζηκνπνηνχλ ινγηζκηθφ ή πιηθφ ην νπνίν έρεη πηζηνπνηεζεί ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηά ηνπ, θαη εμαζθαιίδεη ηελ αζθάιεηα ησλ κεηαδηδφκελσλ πιεξνθνξηψλ. Θα πξέπεη λα ελεκεξψλνπλ θαη λα 99

100 δηεπθνιχλνπλ, αλ είλαη δπλαηφλ, ηνπο ρξήζηεο ζηελ απφθηεζε ηέηνηνπ είδνπο ινγηζκηθνχ. Γηα παξάδεηγκα ζα κπνξνχζαλ λα εγθαηαζηήζνπλ έλαλ Secure Shell Server θαη λα δηεπθνιχλνπλ ηνπο ζπλδξνκεηέο ηνπο ζηελ απφθηεζε ηνπ ssh client. Σν πξφγξακκα απηφ ζηεξίδεηαη ζηελ ρξήζε θξππηνγξαθίαο δεκφζηνπ θιεηδηνχ γηα ηελ δηαζθάιηζε ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ κεηαδηδφκελσλ πιεξνθνξηψλ. Με ηελ ρξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ ν ρξήζηεο κπνξεί λα εγθαηαζηήζεη αζθαιείο ζπλδέζεηο κε ρξήζε δηαθφξσλ πξσηνθφιισλ. Eθπνλνχλ κειέηε αζθάιεηαο επηθηλδπλφηεηαο θαη ζηελ ζπλέρεηα λα αλαπηχζζνπλ θαη λα θαηαγξάθνπλ ηελ πνιηηηθή αζθάιεηαο ηνπ νξγαληζκνχ ζρεηηθά κε ην Πιεξνθνξηαθφ ηνπο ζχζηεκα. Ζ πνιηηηθή αζθάιεηαο ζα πξέπεη λα ηεξείηαη ζην κέγηζην βαζκφ απφ νιφθιεξν ηνλ νξγαληζκφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα εμαζθαιίδεηαη ε θπζηθή θαη ινγηθή αζθάιεηα ηνπ επηθνηλσληαθνχ εμνπιηζκνχ. Να ζπληάζζνπλ έλα θψδηθα δενληνινγίαο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ν νπνίνο ζα ζηεξίδεηαη ζηηο δηαηάμεηο θαη ζην πλεχκα ηνπ Ν.2472/97 θαη ην νπνίν ζα θνηλνπνηνχλ ζηελ δηεχζπλζε θαη ζε φιν ην πξνζσπηθφ. Δλεκεξψλνπλ ηνπο ρξήζηεο θαη δηεπθνιχλνπλ ηελ πξφζβαζή ηνπο ζε πφξνπο ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα πιεξνθνξηψλ θαη ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθήο ηνπο δσήο. Γηα παξάδεηγκα ζα πξέπεη ζε φια ηα έληππα πνπ κνηξάδνπλ ζηνπο ζπλδξνκεηέο ηνπο λα ηνπο ελεκεξψλνπλ ζρεηηθά κε ην δηθαίσκα αληίξξεζεο ηνπο ζηελ ζπιινγή 100

101 πξνζσπηθψλ ή επαίζζεησλ δεδνκέλσλ πνπ ηνπο αθνξνχλ, κε ηνπο απνδέθηεο ησλ δεδνκέλσλ πνπ έρνπλ εηο γλψζεη ησλ ππνθεηκέλσλ ζπιιέμεη, ηνπο θηλδχλνπο πνπ απνξξένπλ απφ ηελ δεκηνπξγία θαηαλαισηηθψλ πξνθίι θ.ι.π. Αλαθνηλψλνπλ κέζσ ησλ ειεθηξνληθψλ ζειίδσλ ηνπο, ζε εκθαλή ζεκεία (ζηελ πξψηε ζειίδα), πνιηηηθέο δηαζθάιηζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ απνξξένπλ απφ ηνλ λ.2472/97. Μηα πνιηηηθή δηαζθάιηζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηνπιάρηζηνλ ηα ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην άξζξν 11 ηνπ λ.2472/97 θαη ηνλ θαλνληζκφ 1/1999 (ΦΔΚ 555/ ) ηεο Αξρήο Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα. πιιέγνπλ ηα ζηνηρεία ησλ ζπλδξνκεηψλ κε δηαθαλή ηξφπν. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε ρξήζε ησλ cookies θαη ησλ ηερλνινγηψλ ελεξγνχ πεξηερνκέλνπ. Ζ κέζνδνο πνπ ζπλίζηαηαη είλαη ε ρξήζε ειεθηξνληθψλ θνξκψλ. Σα ζηνηρεία πνπ ζα ζπιιέγνληαη ζα πξέπεη λα είλαη αθξηβψο εθείλα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο κεηαμχ ζπλδξνκεηή θαη ΠΤΓ. Ο ΠΤΓ κπνξεί λα επηζπκεί λα ζπιιέμεη επηπξφζζεηα ζηνηρεία. Σα ζηνηρεία απηά ζα πξέπεη κε θάπνην ηξφπν (π.ρ. ηελ χπαξμε ελφο αζηεξίζθνπ ή ηελ αιιαγή ζην ρξψκα εκθάληζεο ηεο γξακκαηνζεηξάο ζην φλνκα ηνπ πεδίνπ) λα ζεκεηψλνληαη σο κε ππνρξεσηηθά πξνο ζπκπιήξσζε θαη λα ππάξρεη ξεηή έλδεημε γηα ηνλ ζθνπφ ηεο ζπιινγήο ηνπο. Μελ ππνβηβάδνπλ ηε ιεηηνπξγηθφηεηα πνπ πξνζθέξεηαη ζε έλαλ ρξήζηε ζε πεξίπησζε πνπ ν ηειεπηαίνο απέθπγε ηελ 101

102 παξνρή πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ δελ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο ζχκβαζεο κεηαμχ ζπλδξνκεηή θαη ΠΤΓ. Γηα παξάδεηγκα δελ ζα πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ην πιηθφ πνπ εκθαλίδεηαη ζηηο HTML ζειίδεο ηνπ θπιινκεηξεηή (browser) ελφο ρξήζηε επεηδή αξλήζεθε ηελ εγθαηάζηαζε ελφο cookie ζηνλ δίζθν ηνπ ππνινγηζηή ηνπ. Δπηπιένλ δελ ζα πξέπεη λα κεηψλνληαη νη επηινγέο πξφζβαζεο ζε πεξίπησζε πνπ ν ρξήζηεο απέθπγε λα ζπκπιεξψζεη ηα πεδία κε πξνζσπηθά δεδνκέλα ηα νπνία έρνπλ καξθαξηζηεί σο πξναηξεηηθά ζηελ πεξίπησζε πνπ ηα ζηνηρεία γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο ππνβάιινληαη κε ρξήζε ειεθηξνληθψλ θνξκψλ. Παξέρνπλ εμαζθάιηζε ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο φηαλ απηά ππνβάιινληαη ειεθηξνληθά. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο ζπληζηάηαη ε ρξήζε ΣΑΠ πνπ εθκεηαιιεχνληαη ηα πιενλεθηήκαηα ηεο θξππηνγξαθίαο δεκφζηνπ θιεηδηνχ. Μηα ηέηνηα πξφζθνξε ηερλνινγία είλαη ηα ςεθηαθά πηζηνπνηεηηθά (digital certificates). Δπξεία ρξήζε ησλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ γίλεηαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ρξήζε ηνπ πξσηνθφιινπ SSL. Πξνηείλεηαη ζηνπο ΠΤΓ, ε απφθηεζε ελφο ή πεξηζζφηεξσλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ θαη ε εγθαηάζηαζή ηνπο ζηνπο εμππεξεηεηέο πνπ δηαηεξνχλ. Καη' απηφλ ηνλ ηξφπν πξνηείλεηαη λα εμαζθαιίδεηαη ε ζχλδεζε ησλ ρξεζηψλ, ηνπιάρηζηνλ, ζηηο ζειίδεο φπνπ θηινμελνχληαη νη θφξκεο ζπιινγήο πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο 102

103 ζχκβαζεο κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ θαη ησλ ΠΤΓ. Απνθεχγνπλ ηε κεηαβίβαζε ησλ πξνζσπηθψλ ή επαίζζεησλ ζε ρψξεο εθηφο ΔΔ ή ηξίηεο ρψξεο πνπ δελ παξέρνπλ επίπεδν αζθάιεηαο αλάινγν κε απηφ πνπ παξέρεηαη απφ Δπξσπατθέο ρψξεο. Δλζαξξχλνπλ θαη λα παξέρνπλ ηα θαηάιιεια ηερλνινγηθά κέζα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ επίηεπμε αλψλπκσλ επηθνηλσληψλ. Γηα παξάδεηγκα ζπζηήλεηαη ε δηαηήξεζε απφ θάζε ΠΤΓ ελφο αλψλπκνπ εμππεξεηεηή ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ. ε πεξηπηψζεηο φπνπ είλαη λνκηθά αδχλαηε ε πιήξεο αλσλπκία, ν ΠΤΓ ζα πξέπεη λα δηαηεξεί έλα αξρείν ςεπδσλχκσλ. Σν αξρείν απηφ ηππηθά ζα πξέπεη λα παξέρεη ηελ έλα πξνο έλα αληηζηνίρεζε θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη ςεπδσλχκσλ. Οη αληηζηνηρήζεηο απηέο δελ ζα πξέπεη λα απνθαιχπηνληαη ζε ηξίηνπο. Απνθεχγεηαη ε παξαθνινχζεζε θαη θαηαγξαθή ησλ επηθνηλσληψλ ησλ ρξεζηψλ παξά κφλν ζε πεξηπηψζεηο φπνπ απηφ είλαη απαξαίηεην γηα ηελ ηηκνιφγεζε ηνπο. ε πεξηπηψζεηο φπνπ ε ηηκνιφγεζε δελ εμαξηάηαη απφ ηνπο πφξνπο πνπ ρξεζηκνπνηεί ν ρξήζηεο, ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε θαηαγξαθή ησλ ζπλδέζεσλ ηνπ ρξήζηε κε ρξήζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ παξέρνπλ ηα πξσηφθνιια βάζεη ησλ νπνίσλ πινπνηνχληαη νη ππεξεζίεο ηνπ Γηαδηθηχνπ. Γηα παξάδεηγκα, δελ πξέπεη λα θαηαγξάθνληαη νη ΗΡ δηεπζχλζεηο ησλ ρξεζηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηα νλφκαηα ησλ ρξεζηψλ πνπ επηθνηλσλνχλ κε ηνλ ΠΤΓ. ε πεξηπηψζεηο φπνπ ε θαηαγξαθή ησλ επηθνηλσληψλ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ ρξήζηε π.ρ ρξήζε 103

104 ηερλνινγίαο proxy γηα ηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο ζχλδεζεο κε δηθηπαθνχο ηφπνπο φπνπ ν ρξήζηεο επηζθέπηεηαη ζπρλά, ζα πξέπεη λα γίλνληαη γλσζηνί ζηνλ ρξήζηε νη θίλδπλνη πνπ απνξξένπλ απφ κηα ηέηνηα ππεξεζία θαη λα δεηείηαη ε ξεηή ζπγθαηάζεζή ηνπ γηα ηελ ζπκκεηνρή ηνπ ζε ηέηνηνπ είδνπο ππεξεζίεο. Δίλαη ππεχζπλνη γηα ηα δηαθεκηζηηθά ινγφηππα πνπ θηινμελνχληαη απφ ηηο ζειίδεο ηνπο θαη γηα ηηο πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο πνπ κπνξνχλ λα ππνθιαπνχλ ζε πεξίπησζε ελεξγνπνίεζεο ελφο ηέηνηνπ ινγφηππνπ φηαλ ν ρξήζηεο πηέζεη ην πνληίθη ηνπ ππνινγηζηή ηνπ πάλσ ζε απηφ. ii. Μέηξα πξνζηαζίαο Παξνρέσλ Σειηθώλ Τπεξεζηώλ Οη Παξνρείο Σειηθώλ Τπεξεζηώλ ζα πξέπεη: Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ πξνζπκβαηηθνχ ζηαδίνπ ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ ηελ ζπκθσλία ηνπ ρξήζηε ζρεηηθά κε ηελ ζπλαιιαγή πνπ πξφθεηηαη λα εθηειεζζεί. Θα πξέπεη λα ηζρχνπλ ηα παξαθάησ: Να είλαη επθξηλήο Να είλαη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν θαηαλνεηή απφ ηνλ ρξήζηε Να κελ είλαη καθξνζθειήο Να κελ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα πξαγκαηνπνίεζεο ηεο ζπλαιιαγήο αλ δελ απνζπάηαη ε ξεηή απνδνρή ηεο απφ ηνλ ρξήζηε Να δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα απνζπξζεί ζε 104

105 νπνηνδήπνηε ζηάδην ηεο, αθφκα θαη αλ έρεη ζπκθσλήζεη ζε πξνεγνχκελα ζηάδηα Σέινο, ζα πξέπεη λα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα πξνκεζεπζεί ηελ ζπκθσλία, λα ηελ δηαβάζεη θαη ζηελ ζπλέρεηα λα ηελ ππνβάιιεη έηζη ψζηε λα ζπλερηζζεί ε εθηέιεζε ηεο ζπλαιιαγήο. Θα πξέπεη λα ππάξρεη ε ξεηή ζπγθαηάζεζε ηνπ ρξήζηε γηα ηελ εγγξαθή ηνπ ζηηο ειεθηξνληθέο ηαρπδξνκηθέο ιίζηεο πνπ δηαηεξνχληαη θαη απνζθνπνχλ ζηελ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ ηνπ κε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ. Θα πξέπεη λα ππάξρεη κηα ζαθήο θαη εχρξεζηε δηαδηθαζία δηαγξαθήο ηνπ ρξήζηε απφ κηα ειεθηξνληθή ηαρπδξνκηθή ιίζηα. Ζ δηαδηθαζία απηή ζα πξέπεη λα είλαη πάληα ζηελ δηάζεζε ηνπ ρξήζηε. Ζ αξρηθή απνζηνιή ελφο ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκηθνχ κελχκαηνο πξνο ηνλ ρξήζηε απφ ηελ πιεπξά ηνπ ΠΣΤ πνπ πεξηιακβάλεη νδεγίεο δηαγξαθήο απφ ηελ ειεθηξνληθή ηαρπδξνκηθή ιίζηα πνπ δηαηεξεί ν ΠΣΤ δελ ζα πξέπεη είλαη ν κνλαδηθφο ηξφπνο δηαγξαθήο ηνπ ρξήζηε δηφηη ην κήλπκα απηφ κπνξεί λα ραζεί. ε πεξίπησζε πνπ ν ΠΣΤ έρεη απνζηείιεη ηελ ειεθηξνληθή ηαρπδξνκηθή δηεχζπλζε ηνπ ρξήζηε γηα εγγξαθή ζε ζπλεξγάηεο ή άιινπο ζπλαιιαζζνκέλνπο κε ηνλ ΠΣΤ, απνηειεί επζχλε ηνπ ΠΣΤ γηα ηελ δηαγξαθή ηνπ απφ φιεο ηηο ιίζηεο πνπ έρεη εγγξαθεί ν ρξήζηεο θαη έρνπλ σο πεγή ηεο ηαρπδξνκηθήο ειεθηξνληθήο δηεχζπλζεο ηνπ ρξήζηε ηνλ ΠΣΤ. 105

106 iii. Μέηξα πξνζηαζίαο Έκπηζησλ Σξίησλ Οληνηήησλ Οη Έκπηζηεο Σξίηεο Οληφηεηεο ζα πξέπεη λα: πκπεξηιακβάλνπλ ηελ πνιηηηθή ηδησηηθφηεηαο πνπ αθνινπζνχλ εληφο ηνπ θεηκέλνπ Γήισζεο Πξαθηηθψλ Πηζηνπνίεζεο πνπ αλαθνηλψλνπλ ζηνπο ρξήζηεο. Γηαηεξνχλ ινγηζκηθφ ή πιηθφ ην νπνίν λα δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνλ ζπλδξνκεηή ηνπο ζρεηηθά κε ην ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα ην νπνίν ζα δεκηνπξγήζεη ην ηδησηηθφ θιεηδί πνπ ζα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θξππηνγξάθεζε θαη ηελ ςεθηαθή ππνγξαθή ησλ κελπκάησλ. Οη παξνχζεο ηερλνινγίεο παξέρνπλ δχν δπλαηφηεηεο: α) Γεκηνπξγία ηνπ ηδησηηθνχ θιεηδηνχ ηνπ ζπλδξνκεηή απφ ινγηζκηθφ πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλν ζην ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα ηνπ ζπλδξνκεηή. ε απηή ηελ πεξίπησζε ε ΔΣΟ απιά πηζηνπνηεί ην δεκφζην θιεηδί ηνπ ζπλδξνκεηή. β) Γεκηνπξγία ηνπ ηδησηηθνχ θιεηδηνχ ηνπ ζπλδξνκεηή απφ ινγηζκηθφ πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλν ζε ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα πνπ δηαηεξεί ε ΔΣΟ. ε απηή ηελ πεξίπησζε ε ΔΣΟ παξαδίδεη ην πηζηνπνηεηηθφ καδί κε ην ηδησηηθφ θιεηδί ζηνλ ζπλδξνκεηή ζε έλα κεηαθέξζηκν απνζεθεπηηθφ κέζν. Ζ απνζήθεπζε ηνπ ηδησηηθνχ θιεηδηνχ ζηελ ΔΣΟ, γηα ιφγνπο ζπληήξεζεο ελφο αληηγξάθνπ αζθαιείαο, ζα πξέπεη λα 106

107 απνηειεί κηα επηπξφζζεηε απφ ηελ ΔΣΟ ππεξεζία πνπ ζα αθήλεηαη ζηελ δηαθξηηηθή επρέξεηα ηνπ ζπλδξνκεηή. Δίλαη ζε ζέζε λα εθδίδνπλ αλψλπκα πηζηνπνηεηηθά γηα ηελ δηελέξγεηα αλψλπκσλ ζπλαιιαγψλ. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο νη ΔΣΟ είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο κπζηηθφηεηαο ηεο κνλνζήκαληεο αληηζηνίρεζεο κεηαμχ ζπλδξνκεηή θαη ςεπδσλχκνπ πνπ απηφο ρξεζηκνπνηεί. Οη πξαθηηθέο πνπ ε ΔΣΟ αθνινπζεί γηα ηελ δηαηήξεζε απηήο ηεο κπζηηθφηεηαο ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ πνιηηηθή πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο. 107

108 ΠΧ ΜΠΟΡΔΗ Ο ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΖ ΝΑ ΑΠΟΦΤΓΔΗ ΣΗ ΠΑΓΗΓΔ Δ ΑΓΟΡΔ ΜΔΧ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ Όηαλ ν θαηαλαισηήο αγνξάδεη κέζσ δηαδηθηχνπ, βξίζθεηαη ζε κία παγθφζκηα αγνξά πνπ κνηάδεη κε ιαβχξηλζν, θαζψο νη αγνξέο κέζσ δηαδηθηχνπ είλαη ειθπζηηθέο ιφγσ ηνπ φηη είλαη εχθνιεο, ρσξίο πνιπθνζκία θαη ρσξίο λα ππάξρεη αλάγθε λα ηαμηδέςεη ή λα πεξπαηήζεη. Δπίζεο, ε αλσλπκία είλαη απηή πνπ ειθχεη αξθεηνχο, θαζψο θαη ε πνηθηιία ηηκψλ θαη πξντφλησλ πνπ πξνζθέξνληαη. Παξά ην γεγνλφο φηη νη αγνξέο κέζσ δηαδηθηχνπ είλαη εχθνιεο, ππάξρνπλ φκσο ακθηβνιίεο γηα ηελ αζθάιεηα θαη γηα ηελ ηήξεζε ηεο αλσλπκίαο. Ο θαηαλαισηήο νθείιεη λα είλαη πνιχ θαιά πιεξνθνξεκέλνο πξηλ θάλεη θιηθ ζην πιήθηξν PAY NOW (Πιεξψζηε Σψξα), πξνθεηκέλνπ λα πξνζηαηεπζεί απφ θάζε είδνπο παγίδα. Σν ζεκαληηθφηεξν είλαη λα επηιέγεη πνιχ πξνζεθηηθά ηα sites απφ ηα νπνία αγνξάδεη. εκπνξίνπ ζα πξέπεη λα: Οη ρξήζηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ππεξεζίεο ειεθηξνληθνχ Υξεζηκνπνηνχλ φια ηα δηαζέζηκα κέζα γηα λα πξνζηαηεχνπλ ηα δεδνκέλα πνπ ηνπο αθνξνχλ θαη ηηο επηθνηλσλίεο, φπσο ηα λφκηκα δηαζέζηκα ηερλνινγηθά εξγαιεία θξππηνγξάθεζεο δεδνκέλσλ, ειεθηξνληθνχ 108

109 ηαρπδξνκείνπ, θσδηθψλ πξφζβαζεο θ.ι.π. Δίλαη πξνζεθηηθνί ζε ζρέζε κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ κεηαβηβάδνπλ ζε θάζε επίζθεςή ηνπο ζηηο ηζηνζειίδεο ελφο δηθηπαθνχ ηφπνπ, θαηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο ειεθηξνληθήο ζχλδεζεο θαη γεληθφηεξα κηαο επηθνηλσλίαο κε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ. Οη πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο πνπ κεηαβηβάδνληαη πνηθίιινπλ θαη αθνξνχλ ζε: Πιεξνθνξίεο πνπ κεηαβηβάδνληαη εηο γλψζηλ ηνπ ρξήζηε π.ρ. νλνκαηεπψλπκν, ηαρπδξνκηθή δηεχζπλζε θ.ι.π. Πιεξνθνξίεο πνπ κεηαβηβάδνληαη ελ αγλνία ηνπ ρξήζηε π.ρ. ΗΡ δηεχζπλζε, ην φλνκα ηνπ ππνινγηζηή θ.ι.π. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ε κεηαβίβαζε απηψλ ησλ πιεξνθνξηψλ είλαη αλαγθαία γηα ιφγνπο επίηεπμεο ηεο επηθνηλσλίαο θαη επηβάιιεηαη απφ ηελ θχζε ηεο ζρεδίαζεο ησλ επηθνηλσληαθψλ πξσηνθφιισλ. Αλαδεηά θαη λα ηνπ παξέρνληαη, ζην βέιηηζην βαζκφ, ηερλνινγίεο πνπ ηνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ αλσλπκία ζην βαζκφ εθείλν πνπ δελ ζίγνληαη άιινη λφκνη θαη αξρέο πνπ ζεσξνχληαη αλψηεξεο απφ ηελ πξνζσπηθή δσή π.ρ. δεκφζην ζπκθέξνλ θ.ι.π. Ο θαιχηεξνο ηξφπνο δηαζθάιηζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο είλαη ε αλψλπκε πξφζβαζε θαη ρξήζε επηθνηλσληψλ θαζψο επίζεο θαη νη ηερλνινγίεο πξαγκαηνπνίεζεο αλψλπκσλ πιεξσκψλ. Δπηδηψθεη ηε ρξήζε ςεπδσλχκσλ, ζε πεξηπηψζεηο πνπ είλαη λνκηθά αδχλαηε ε παξνρή παληεινχο αλσλπκίαο έηζη ψζηε ε πξαγκαηηθή ηαπηφηεηα λα είλαη απνθαιχςηκε κφλν ζηνλ θνξέα εθείλν πνπ δηαηεξεί ηελ αληηζηνίρεζε κεηαμχ ςεπδσλχκνπ θαη ηαπηφηεηαο θπζηθνχ πξνζψπνπ. 109

110 Απνθαιχπηεη κφλν ηα δεδνκέλα εθείλα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ πνπ επηδηψθνληαη κέζσ ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηθνηλσλίαο ή ζπλαιιαγήο. Ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηελ πεξίπησζε απνθάιπςεο αξηζκψλ πηζησηηθψλ θαξηψλ, ζηνηρείσλ ηξαπεδηθψλ ινγαξηαζκψλ, επαίζζεησλ δεδνκέλσλ θ.ι.π. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ζπζηήλεηαη ε ρξήζε ηερλνινγηψλ δηαζθάιηζεο εκπηζηεπηηθφηεηαο πιεξνθνξηψλ. Μηα ηέηνηα ηερλνινγία είλαη ε ρξήζε ηνπ πξσηνθφιινπ επηθνηλσλίαο Secure Socket Layer, SSL. Σν πξσηφθνιιν απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά ζε ζπλδπαζκφ κε ην πξσηφθνιιν ΖΣΣΡ γηα ηελ παξνρή αζθαιψλ δηκεξψλ επηθνηλσληψλ κε ρξήζε ππεξεζηψλ WWW. Σππηθά, ν ρξήζηεο κπνξεί λα αλαγλσξίζεη ηελ ελεξγνπνίεζε απηνχ ηνπ πξσηνθφιινπ αλαδεηψληαο ηα αξρηθά ζηελ ηνπνζεζία ηεο ειεθηξνληθήο ζειίδαο κε ηελ νπνία έρεη ζπλδεζεί. Πξαγκαηνπνηεί πξνζεθηηθή κεηαβίβαζε ηεο ειεθηξνληθήο δηεχζπλζεο αιιεινγξαθίαο. Ζ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε αιιεινγξαθίαο απνηειεί πξνζσπηθφ ζηνηρείν θαη πξνζηαηεχεηαη φπσο θαη ηα ινηπά πξνζσπηθά ζηνηρεία. Γηα ην ιφγν απηφ ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε ζπκκεηνρή ζε ιίζηεο κε ειεθηξνληθέο ηαρπδξνκηθέο δηεπζχλζεηο πνπ δελ θάλνπλ γλσζηφ ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ζπιιέγνληαη, ηελ δηάξθεηα ηεο επεμεξγαζίαο, ηνπο πηζαλνχο απνδέθηεο ησλ ζηνηρείσλ θαη επίζεο δελ παξέρνπλ έλαλ ξεηφ ηξφπν δηαγξαθήο ηνπο απφ απηέο. Γίλεη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηα πξνγξάκκαηα ηα νπνία 110

111 "θαηεβαίλνπλ" απφ ην δηαδίθηπν δηφηη κπνξεί λα επεμεξγάδνληαη πξνζσπηθά δεδνκέλα θαη λα ηα απνζηέιινπλ ζε δηθηπαθνχο ηφπνπο ηνπο νπνίνπο δελ γλσξίδεη ν ρξήζηεο. Απνθεχγεη ηελ εγθαηάζηαζε cookies ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ. Σα cookies είλαη αξρεία ηα νπνία απνζηέιινληαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ πνπ ζπλδέεηαη ν ρξήζηεο θαη εγθαζίζηαληαη ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ ρξήζηε. Σα αξρεία απηά κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ απνζήθεπζε πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ, ζηνηρείσλ ζπκπεξηθνξάο πινήγεζεο θαηά ηελ δηάξθεηα παξακνλήο ζην δηθηπαθφ ηφπν θ.ι.π., έηζη ψζηε ηελ επφκελε θνξά πνπ ν ρξήζηεο ζα ζπλδεζεί κε ην δηθηπαθφ ηφπν απφ ην νπνίν εγθαηαζηάζεθε ην cookie, ν εμππεξεηεηήο (server) ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ λα παξέρεη ζηνλ ρξήζηε εμππεξέηεζε πξνζαξκνζκέλε ζηηο θαηαλαισηηθέο ηνπ αλάγθεο. Ζ εγθαηάζηαζε ησλ αξρείσλ cookies ζα πξέπεη λα απνθεχγεηαη γηαηί θαη' απηφλ ηνλ ηξφπν δεκηνπξγνχληαη θαηαλαισηηθά πξνθίι ρξεζηψλ. Ο ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απαγνξεχζεη ηελ εγθαηάζηαζε ησλ cookies ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ απφ ηηο ξπζκίζεηο αζθάιεηαο ηνπ πξνγξάκκαηνο πινήγεζεο. Δλεκεξψλεηαη ζρεηηθά κε ηηο εμειίμεηο θαη αιιαγέο ζηελ Διιεληθή λνκνζεζία πνπ ζρεηίδεηαη κε ζέκαηα πξνζηαζίαο ηεο πξνζσπηθήο δσήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ (λ.2472/97, λ. 2774/99). Δπίζεο κπνξεί λα ιακβάλεη ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηηο απνθάζεηο θαη νδεγίεο ηεο Αξρήο Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ απφ ηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε 111

112 112

113 Ζ ΗΓΗΧΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑ ΣΟ INTERNET ην Ίληεξλεη, θπθινθνξνχλ ζηνπο δξφκνπο θαη ζηηο ιεσθφξνπο ηεο πιεξνθνξίαο, θαη αθήλνπλ ηα ζεκάδηα ηνπο. Κηλνχληαη κε ηξφπν κνλαδηθφ, επηιέγνπλ θαη πξνζεγγίδνπλ κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο ν θαζέλαο ηελ πιεξνθνξία πνπ ηνλ ελδηαθέξεη θαη αγνξάδνπλ κε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο, αθνινπζψληαο πξνζσπηθέο δηαδξνκέο ζηα εηθνληθά πεξηβάιινληα αγνξαπσιεζηψλ (virtual malls). Αιιά ην πην ζεκαληηθφ απφ φια είλαη φηη ν θάζε ρξήζηεο ηνπ Ίληεξλεη, αληαιιάζζεη πξνζσπηθά κελχκαηα κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, δεκηνπξγεί παξνπζηάζεηο πνπ απεπζχλνληαη ζε ζπγθεθξηκέλν θνηλφ θαη αξζξψλεη έλαλ ειεχζεξν θαη ρσξίο ινγνθξηζία ιφγν. Απηή ε πεξηγξαθή κνηάδεη ιίγν πνιχ κε ηελ θαζεκεξηλή πξαγκαηηθή δσή, επηθνηλσλνχλ, πιεξνθνξνχληαη, αγνξάδνπλ, απεπζχλνπλ ηνλ ιφγν ηνπο ζε έλα πεξηνξηζκέλν ή θαη επξχηεξν θνηλφ. Μφλν πνπ ζηνλ λέν απηφ ρψξν, φιεο νη θηλήζεηο ηνπο θαηαγξάθνληαη, ν κνλαδηθφο ηξφπνο πνπ ν θαζέλαο ηνπο θηλείηαη θαη δεη ζηνλ θπβεξλνρψξν, απνηειεί bits πιεξνθνξίαο πνπ είλαη απνζεθεπκέλε ζε θάπνηνλ ππνινγηζηή, ή θαη ζε πνιινχο θάπνπ ζηνλ θφζκν. Ζ ρξήζε πνπ θάλνπλ ζην Ίληεξλεη ζθηαγξαθεί ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπο, αλ θάπνηνο απνθηήζεη πξφζβαζε ζε φιεο απηέο ηηο δηαδξνκέο πνπ αθήλεη ην άηνκν ζην θπβεξλνρψξν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κπνξεί εχθνια λα ην πεξηγξάςεη θαη λα ην θαηαηάμεη ζε θάπνηα επξχηεξε θαηεγνξία. Απφ απηφ ην ζεκείν θαη κεηά ην άηνκν γίλεηαη 113

114 εχθνιε γηα ηελ εθκεηάιιεπζε απφ δηάθνξα θέληξα εμνπζίαο πνπ κπνξεί λα έρνπλ σο ζηφρν ην νηθνλνκηθφ ή ην πνιηηηθφ θέξδνο. Αο δνχκε πξψηα ηη είδνπο πιεξνθνξίεο είλαη απηέο πνπ ραξαθηεξίδνπλ έλα άηνκν ζηνλ θπβεξλνρψξν. Έλαο ρξήζηεο ηνπ Ίληεξλεη έρεη πξφζβαζε ζε δεκφζηα πιεξνθνξία, ζχκθσλα κε ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ηνπ δεπηέξνπ θεθαιαίνπ, θαη δηαθηλεί ηδησηηθή πιεξνθνξία, κέζα απφ ην ειεθηξνληθφ ηνπ ηαρπδξνκείν θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζηηο εηθνληθέο θνηλφηεηεο. Ζ ζεκαληηθφηεηα ησλ θηλήζεσλ κέζα ζην Ίληεξλεη είλαη θάηη πνπ ήηαλ πνιχηηκν απφ ηα πξψηα ρξφληα ηεο δηάδνζεο ηνπ ζην επξχ θνηλφ. ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, φηαλ αθφκα ην Ίληεξλεη ήηαλ κηα εξεπλεηηθή πξνζπάζεηα, θαη νη ρξήζηεο ηνπ ήηαλ θπξίσο επηζηήκνλεο απφ αθαδεκατθά ή εξεπλεηηθά ηλζηηηνχηα, κπνξνχζε θάπνηνο λα κεηαθέξεη (download) θαη λα ρξεζηκνπνηήζεη νπνηνδήπνηε ινγηζκηθφ ήηαλ δηαζέζηκν ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα ζπκπιεξψζεη θακία θφξκα κε ηα ζηνηρεία ηνπ. Απφ ηα πξψηα ρξφληα φκσο ηεο επξχηεξεο δηάδνζεο ηνπ Ίληεξλεη θαη κε ην πέξαζκα ζηελ ηειεπηαία δεθαεηία ηεο ρηιηεηεξίδαο πχθλσλαλ νη θφξκεο πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ ηηο νπνίεο έπξεπε λα ζπκπιεξψζνπλ νη ρξήζηεο γηα λα απνθηήζνπλ θάπνην ινγηζκηθφ, κε πξσηνπφξν εηαηξία ηελ Netscape, ε νπνία δηέζεηε ρσξίο ρξέσζε ην νκψλπκν ινγηζκηθφ πινήγεζεο ζην δηαδχθηην (browser ή navigator). Έρνληαο έηζη ηελ δπλαηφηεηα λα δηαηεξεί έλαλ ζπλερψο αλαλεψζηκν θαηάινγν κε ηνπο ρξήζηεο ηνπ ινγηζκηθνχ ηεο αλά ηνλ θφζκν δηακνξθψλνληαο αλάινγα ηελ πνιηηηθή ηεο εηαηξίαο ζηνλ ρψξν. Σα πξψηα εθείλα ρξφληα ηνπ Ίληεξλεη ην ινγηζκηθφ ήηαλ πεξηνξηζκέλν θαη νη εθαξκνγέο επίζεο. ήκεξα νη εθαξκνγέο, θαη νη κνξθέο πιεξνθνξίαο (θείκελν, εηθφλα, βίληεν θαη ήρνο ζε πξαγκαηηθφ ή ελ δπλάκεη ρξφλν) έρνπλ πνιιαπιαζηαζηεί, ην ινγηζκηθφ πνπ είλαη 114

115 δηαζέζηκν ζηνλ ρξήζηε είλαη ηφζν πνπ ν απιφο ρξήζηεο δελ πξνιαβαίλεη λα ελεκεξσζεί θαη λα ην ρξεζηκνπνηήζεη. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο πξνζθέξνληαη δσξεάλ, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη παξέρνληαη ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ηνπ θάζε ρξήζηε πνπ ηηο ρξεζηκνπνηεί. Αιιά ζε απηή ηελ πεξίπησζε είλαη μεθάζαξν φηη αλ θαη νη ρξήζηεο πξνζθέξνπλ θάπνηεο πιεξνθνξίεο, ζπλήζσο εξσηνχληαη εάλ ζέινπλ λα δνζνχλ ηα ζηνηρεία ηνπο ζε εηαηξίεο πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπο δηαθεκηζηηθά, δελ ππάξρεη λα δηαζθαιίδεη ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ ζηνηρείσλ ηνπο. Όηαλ φκσο έλα άηνκν επηζθέπηεηαη, γηα παξάδεηγκα, έλα κεγάιν εηδεζενγξαθηθφ θφκβν ζην Ίληεξλεη, θαη εθεί κπνξεί λα εγγξαθεί γηα λα ηνπ πξνζθέξνληαη θάπνηεο εηδηθέο ππεξεζίεο, φπσο επηιεγκέλεο απφ ηνλ ίδην εηδήζεηο (personalized news), είλαη ζαθέο φηη απφ εθεί θαη πέξα φιεο νη θηλήζεηο ηνπ ζηνλ θφκβν απηφ θαηαγξάθνληαη θαη απνδίδνληαη ζηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία πνπ έρεη δψζεη. Όηαλ ζηελ επφκελε επίζθεςε ηνπ ίζσο πξνζέμεη φηη νη δηαθεκίζεηο θαη ηα πξνηεηλφκελα ζηνηρεία πνπ βιέπεη ζηελ πξσζνπηθνπνηεκέλε πιένλ παξνπζίαζε πνπ ηνπ πξνζθέξεηαη, είλαη ζρεηηθά κε ηα ελδηαθέξνληα ηνπ, αιιά θαη κε ηε ρξήζε πνπ έθαλε ηηο πξνεγνχκελεο ζηνλ θφκβν ζα θαηαιάβεη φηη θάπνηνη έρνπλ ζεκαληηθά ζηνηρεία γηα απηφλ ηα νπνία δελ είλαη ζίγνπξνο πσο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Δίδακε ηελ επαθή ηνπ ρξήζηε κε απηφ πνπ νλνκάζακε δεκφζηα πιεξνθνξία, ηη γίλεηαη φκσο κε απηφ πνπ ιέκε ηδησηηθή πιεξνθνξία. Ζ εμάπισζε ηνπ Ίληεξλεη ζαλ κέζν επηθνηλσλίαο κε ηελ ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ θαη ησλ ρψξσλ ζπλάληεζεο θαη ζπδήηεζεο (chat rooms, MUD, θ.α.), είρε ζαλ ζπλέπεηα λα ηξαβήμεη ηελ πξνζνρή ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο. Ζ επθνιία κε ηελ νπνία κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη 115

116 έλα κνληέιν πιήξνπο παξαθνινχζεζεο ησλ επηθνηλσληψλ ζην Ίληεξλεη έθαλαλ ηηο κπζηηθέο ππεξεζίεο θπξίσο ησλ ΖΠΑ λα πξνρσξήζνπλ ζηελ πινπνίεζε αξθεηψλ κνξθψλ παξαθνινχζεζεο. Αιιά δελ είλαη κφλν νη θξαηηθέο ππεξεζίεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηηο πξνζσπηθέο καο επηθνηλσλίεο, απφςεηο θαη αλάγθεο φπσο ηηο δηαηππψλνπκε κέζα απφ κηα δηθηπαθή ζπδήηεζε ή έλα ειεθηξνληθφ κήλπκα, είλαη θαη νη δηαθεκηζηηθέο θαη νη εηαηξίεο πξνψζεζεο πξντφλησλ. Καη ίζσο απηή ε δεχηεξε θαηεγνξία ελδηαθεξνκέλσλ γηα ηηο πξνζσπηθέο καο πιεξνθνξίεο λα είλαη θαη νη πιένλ επηθίλδπλνη γηα ηελ δηαηήξεζε ησλ πξνζσπηθψλ καο πιεξνθνξηψλ ζε ειεγρφκελε ρξήζε. Γηαηί είλαη πνιχ δχζθνιν λα βξεζεί θάπνην πιαίζην κέζα ζην νπνίν λα θηλεζνχλ ρσξίο λα παξεθθιίλνπλ γηα λα θηάζνπλ πην γξήγνξα θαη εχθνια ζην κεγαιχηεξν νηθνλνκηθφ θέξδνο, ίζσο νη λφκνη ηεο ειεχζεξεο αγνξάο λα απνδεηρζνχλ ν ηζρπξφηεξνο αληίπαινο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Αλεμάξηεηα φκσο απφ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ν θξαηηθφο ή ν ηδησηηθφο κεραληζκφο ζέιεη λα έρεη πξφζβαζε ζηηο ηδησηηθέο πιεξνθνξίεο έλα είλαη αδηακθηζβήηεην. Γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία βξηζθφκαζηε ηφζν θνληά ζηελ πινπνίεζε ελφο ειεθηξνληθνχ παλνπηηθνχ -θπβεξλνπαλνπηηθνχ, ηελ δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ απφιπηεο επηηήξεζεο. Έλα κέζν πνπ ζπγθεληξψλεη ηφζεο πνιιέο ρξήζεηο θαη ηφζεο πνιιέο πιεξνθνξίεο είλαη ε πξψηε θνξά πνπ εκθαλίδεηαη, θαη πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα ηεο αιιειφδξαζεο κε φζνπο ην ρξεζηκνπνηνχλ, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη απφ ην κέζν απηφ κπνξεί θάπνηνο λα έρεη θαη δεδνκέλα πνπ λα αθνξνχλ ηελ ρξήζε ηνπ. Αιιά είλαη θαη ε πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία πνπ έλα κέζν πξνζθέξεη κηα θνηλή βάζε επηθνηλσλίαο γηα φισλ ησλ εηδψλ ηηο πιεξνθνξίεο. Όια είλαη bits, φια φζα θάλνπλ ζηελ επαθή ηνπο κε ην Ίληεξλεη είλαη θαηαγξακκέλα ζε bits πιεξνθνξίαο, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο 116

117 ζπλαιιαγέο ηνπο ζηελ θαζεκεξηλή πξαγκαηηθή ηνπο δσή επίζεο. Απφ ηελ γέλλεζε ηνπο, γίλεηαη κηα εηζαγσγή ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ ζε θάπνην ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, θαη θαζψο κεγαιψλνπλ θαη αξρίδνπλ λα δξαζηεξηνπνηνχλαηη ζηα θνηλά θαη ζηελ πξνζσπηθήο ηνπο δσή λέα ζηνηρεία εκπινπηίδνπλ ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο γηα απηφχο. Σν επαγγεικαηηθφ ηζηνξηθφ, ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ, νη αγνξέο πνπ θάλνπλ κε ηελ πηζησηηθή ηνπο θάξηα, νη ηξαπεδηθέο ζπλαιιαγέο ηνπο ζηηο ηξάπεδεο, θαη θάζε κέξα θαη πεξηζζφηεξα ζηνηρεία απνηεινχλ ην ςεθηαθφ ηνπο κεηξψν. Απηά είλαη ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ πξαγκαηηθή καο δσή (IRL In Real Life) θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα έξρνληαη λα πξνζηεζνχλ ζε απηφ ην κεηξψν φιεο νη θηλήζεηο καο ζε απηφ ην λέν κέζν, ην Ίληεξλεη. Κιείλνληαο έηζη εξκεηηθά έλαλ ρψξν ζηηο ζχγρξνλεο δπηηθέο θνηλσλίεο ζηνλ νπνίν δνχλ θαη κέζα ζηνλ νπνίν επηηξέπεηε λα θηλνχληαη κε ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο ειεπζεξίαο, ελψ φιεο νη θηλήζεηο καο ζηελ δεκφζηα ή ηδησηηθή δσή καο θαηαγξάθνληαη πξνζθέξνληαο ρσξίο έιεγρν έλα πιήξεο πξνθίι καο ζε φζνπο έρνπλ πξφζβαζε ζε απηέο. Αο δνχκε έλα ζχγρξνλν παξάδεηγκα έιιεηςεο θξαηηθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ πνπ λα πεξηνξίδεη ηηο εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ απφ ηελ θεξδνζθνπηθή ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ παξαθνινχζεζεο ηεο ρξήζεο ηνπ κέζνπ. Πξφζθαηα έγηλε είδεζε ζην δίθηπν NBC, ε πξφζεζε ηεο εηαηξίαο Web TV λα δηαζέζεη γηα επεμεξγαζία θαη δηαθεκηζηηθή εθκεηάιιεπζε ηα ζηνηρεία ρξήζεο ηεο ζπζθεπήο απφ ζπλδξνκεηέο. Ζ αληίδξαζε απφ ηνπο ζπλδξνκεηέο ήηαλ έληνλε θαη άκεζε κε απνηέιεζκα ην πάγσκα ησλ ελεξγεηψλ. Θα πξέπεη εδψ λα αλαθέξνπκε φηη ε εηαηξία πνπ δηαζέηεη ηελ Web TV, αλήθεη ζηνλ επξχηεξν επηρεηξεκαηηθφ θχθιν πνπ ειέγρεη ε Microsoft, ν γίγαληαο ησλ εηαηξηψλ πιεξνθνξηθήο. Γελ είλαη φκσο ην πεξηζηαηηθφ πνπ καο 117

118 ελδηαθέξεη απηφ θαζεαπηφ, αιιά ην φηη απνδεηθλχεηαη φηη δελ ππάξρεη θάπνην λνκηθφ πιαίζην ππφ ην νπνίν λα ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα ζηελ ςεθηαθή επνρή νη ζρέζεηο ηνπ αηφκνπ κε ηελ ηδησηηθή ηνπ πιεξνθνξία. Σν γεγνλφο φηη απηφ ην πεξηζηαηηθφ δελ είλαη πξσηφγλσξν ζην ρψξν, καο νδεγεί λα ζπιινγηζηνχκε φηη ιφγσ θάπνησλ ζπκθεξφλησλ, ή πξαθηηθψλ δπζθνιηψλ δελ έρεη γίλεη έσο ηψξα θακία νινθιεξσκέλε θίλεζε γηα ηελ λνκηθή ζέζπηζε ηεο πξνθχιαμεο ησλ ηδησηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Ζ απεηιή ελφο παλνπηηθνχ επαλαηνπνζεηείηαη ζε λέα βάζε ζηε ζεκεξηλή θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο. Όκσο απηφ πνπ ζα πξέπεη λα επαλεμεηαζηεί είλαη ε θηλεηήξηα δχλακε πνπ ην ζέηεη ην ζε ιεηηνπξγία. Γηφηη αλ ζην παξειζφλ ήηαλ ε θξαηηθή εμνπζία πνπ ζηελ πξνζπάζεηα ηεο λα δηαηεξεί ηνλ έιεγρν επηδίσθε ηελ ιεηηνπξγία δηάθνξσλ κνξθψλ παλνπηηθνχ ειέγρνπ, ζήκεξα ε αλάγθε πνπ θαζνδεγεί θαη απαηηεί ηελ ιεηηνπξγία ηνπ απφιπηνπ κνληέινπ παξαθνινχζεζεο ηνπ αηφκνπ είλαη νη λφκνη ηεο ειεχζεξεο αγνξάο. Σν νηθνλνκηθφ θέξδνο πνπ ζα πξνέξρεηαη κέζα απφ ηελ ηέιεηα δηαθήκηζε θαη δηάζεζε πξντφλησλ, ε εθπαίδεπζε ησλ θαηαλαισηψλ ζα έρεη κεγαιχηεξε επηηπρία φηαλ νη εθπαηδεπηέο γλσξίδνπλ ην αθξηβέο πξνθίι ησλ θαηαλαισηψλ. Ζ ζεκαληηθφηεξε ζεκεξηλή απεηιή ηεο ηδησηηθφηεηαο ίζσο λα πξνέξρεηαη απφ ηνπο λφκνπο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο. Ζ ηδησηηθφηεηα είλαη κηα θνηλσληθή ζηαζεξά πνπ ήηαλ πάληνηε πνιχ δχζθνιν λα νξηζζεί αληηθεηκεληθά, ψζηε λα κπνξεί λα δηαηεξεζεί. Ζ αδπλακία νξηζκνχ έρεη νδεγήζεη ζε πνιιέο δεκφζηεο ζπδεηήζεηο ρσξίο φκσο λα κπνξέζνπλ λα θαηαιήμνπλ πνπζελά, θάλνληαο πνιχ δχζθνιε ηε ζέζπηζε θάπνηαο ιεπηνκεξνχο πνιηηηθήο ε νπνία κε ινγηθά επηρεηξήκαηα θαη βαζηδφκελε ζε θνηλέο εζηθέο αξρέο ζα πξνζέθεξε 118

119 πξνζηαζία ζηηο ηδησηηθέο πιεξνθνξίεο ηνπ αηφκνπ. Ζ ηαρχηαηε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηεο πιεξνθνξηθήο επαλαθέξεη επηηαθηηθά ηελ αλάγθε γηα ηελ αλάπηπμε κεραληζκψλ πνπ λα πξνζηαηεχνπλ ηελ ηδησηηθνηεηα. Ζ εμειηγκέλε ηερλνινγία βέβαηα εθηφο απφ πξνβιεκαηηζκνχο πξνζθέξεη θαη λέα εξγαιεία πνπ νδεγνχλ ζε λέεο ζηξαηεγηθέο ιχζεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Πξφθεηηαη γηα ηξεηο θχξηεο ζηξαηεγηθέο. Ζ πξψηε πξνζέγγηζε πξνηείλεη λα παξέρνληαη ζηα άηνκα ηα κέζα έηζη ψζηε κφλνη ηνπο λα πξνζηαηεχνπλ ηηο ηδησηηθέο ηνπο πιεξνθνξίεο. Καηά ηελ δεχηεξε πξνζέγγηζε, ε πξφιεςε θαηάρξεζεο ηεο ηδησηηθήο πιεξνθνξίαο γίλεηαη ζηελ αξρή κε ηελ εθαξκνγή νιηζηηθψλ ηερληθψλ πξνθχιαμεο ηεο πιεξνθνξίαο, νη νπνίεο δελ επηηξέπνπλ ζηα δεδνκέλα λα είλαη αλαγλσξίζηκα. Δλψ θαη νη ηερλνινγίεο ελίζρπζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο (PET Privacy Enhancing Technologies) νη νπνίεο είλαη κέζνδνη θξππηνγξάθεζεο ησλ δεδνκέλσλ πξνζθέξνπλ δπλαηφηεηεο πξνθχιαμεο ηελ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ρσξίο λα είλαη απαξαίηεηεο νιηζηηθέο πξνζεγγίζεηο. Αλ θαη γεληθφηεξα νη ηερλνινγηθέο ιχζεηο ζε θνηλσληνινγηθά πξνβιήκαηα δελ είλαη ζίγνπξν φηη νδεγνχλ ζε ζηαζεξά απνηειέζκαηα, ζε απηή ηελ πεξίπησζε, δηαθχιαμεο ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ δεδνκέλσλ, θαίλεηαη ε λα είλαη ε πιένλ πξνζηηή θαη άκεζα πινπνηήζηκε. Γειαδή νδεγνχκαζηε γηα ηελ πξνθχιαμε ηεο ηδησηηθφηεηαο λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζην Ίληεξλεη, θψδηθεο θξππηνγξάθεζεο νη νπνίνη λα θάλνπλ ηε κνξθή κε ηελ νπνία θπθινθνξνχλ νη πιεξνθνξίεο ζην Ίληεξλεη, αθαηαλφεηε ζε φζνπο εκείο δελ ζέινπκε. Καη απηφ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί είηε ζε αηνκηθφ επίπεδν, κε ηε ρξήζε πξνζσπηθψλ πξνγξακκάησλ θξππηνγξάθεζεο ησλ δεδνκέλσλ, είηε ζε καδηθφ επίπεδν φπνπ ηελ θξππηνγξάθεζε ζα είλαη ππνρξεσκέλνη λα 119

120 αλαιάβνπλ θξαηηθνί θαη ηδησηηθνί θνξείο. Πάλησο κε φπνηνλ ηξφπν θαη λα πινπνηεζεί, κηα ηέηνηα εμέιημε ζα νδεγνχζε ζηελ μέθξελε αλάπηπμε ηδησηηθψλ εηαηξηψλ θαη θξαηηθψλ θνξέσλ πνπ ζαλ θχξην έξγν ηνπο ζα έρνπλ ηελ εμέιημε ππεξζχγρξνλσλ ζπζηεκάησλ θξππηνγξάθεζεο απφ ηε κηα πιεπξά, θαη εμίζνπ ππεξζχγρξνλσλ ζπζηεκάησλ γα ηελ παξαβίαζε ησλ πξνεγνχκελσλ. Μηα ηέηνηα πξννπηηθή, φζν θαη αλ πιεζηάδεη κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο θαη λα παξνπζηάδεηαη σο ε κφλε δηέμνδνο, δελ ζα πξέπεη λα ζεσξεζεί σο κφληκε ιχζε. Όπσο πξνηείλεη γηα ηελ ηδησηηθφηεηα ζηελ ςεθηαθή επνρή, ν J. P. Barlow πνπ είλαη αληηπξφεδξνο θαη ζπληδξπηήο ηνπ Electronic Frontier Foundation: αληηκεησπίδνπκε πνιύ δπλαηέο πξνθιήζεηο, ηόζν ζε πνιηηηθό, όζν θαη ζε ηερλνινγηθό επίπεδν. Η ηερλνινγία ησλ ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ δεκηνύξγεζε έλαλ λέν ρώξν. Η θνηλσλίεο πνπ δεκηνπξγνύληαη ζε απηό ηα ρώξν ζα είλαη θαηά πάζα πηζαλόηεηα αξθεηά δηαθνξεηηθέο από απηέο πνπ ζήκεξα δνύκε, θαη απηό γηαηί απηέο πνπ δνύκε εμαξηώληαη από ηνλ θπζηθό καο πξνζδηνξηζκό, ελώ ζηηο λενεκθαληδόκελεο δελ ππάξρεη θακία εμάξηεζε από θπζηθνύο πξνζδηνξηζκνύο. Μεξηθέο αμίεο ζα δηαηεξεζνύλ από απηή ηε κεηάβαζε, θαη κέζα ζε απηέο πεξηέρνληαη ε αλνρή, ν ζεβαζκόο ζηελ ηδησηηθόηεηα ηνπ άιινπ, θαη ε ζέιεζε λα ζπκπεξηθεξόκαζηε ν έλαο ζηνλ άιιν όρη κόλν ζαλ λα πξόθεηηαη γηα έλαλ δπλεηηθό καο πειάηε. Αιιά έσο όηνπ λα αλαπηπρζεί απηό ην θνηλσληθό ζπκβόιαην ζηνλ θπβεξλνρώξν, πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε, κέζσ ηεο θσδηθνπνίεζεο, ηνπο ειεθηξνληθνύο θαθέινπο θαη ηα ηδηαίηεξα δσκάηηα, όπνπ ζα κπνξνύκε λα ζπλερίδνπκε λα δνύκε ηελ πξνζσπηθή καο δσή, θαζώο ζα εηζεξρόκαζηε ζε απηό ηνλ λέν δεκόζην ρώξν. 120

121 Ζ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ Ζ λνκηθή έλλνηα ηεο αζθάιεηαο ζηνλ θπβεξλνρώξν Γηα ηνλ λνκηθφ, θάζε έλλνηα έρεη ην πεξηερφκελν εθείλν, πνπ κε αθξίβεηα θαζνξίδεη ν λφκνο γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Σν ίδην ζπκβαίλεη βέβαηα θαη κε ηελ έλλνηα ηεο αζθάιεηαο. Aξα γηα ην λνκηθφ αζθάιεηα ζην δηαδίθηπν ζεκαίλεη απηφ πνπ ν λφκνο νξίδεη σο αζθάιεηα ζην δηαδίθηπν. Ο λφκνο επίζεο θαζνξίδεη θαη ην πεξηερφκελν φισλ εθείλσλ ησλ επηκέξνπο ελλνηψλ πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ βαζηθφ νξηζκφ ηεο αζθάιεηαο. Έηζη αλ π.ρ. ν λνκνζέηεο νξίζεη σο αζθάιεηα ζην δηαδίθηπν "ηνλ θίλδπλν λα επέιζεη θάπνηα βιάβε", ζα πξέπεη λα νξίζεη ηαπηφρξνλα θαη ηνπο φξνπο "θίλδπλν" θαη "βιάβε". Γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα, ηεο αζθάιεηαο ηνπ δηαδηθηχνπ, ή ηεο αζθάιεηαο ζην δηαδίθηπν ε Διιεληθή λνκνζεζία δελ έρεη δψζεη αθφκα νξηζκφ. Θα έιεγα, ρσξίο επηθχιαμε φηη, νπδφισο έρεη αζρνιεζεί κε ην ζέκα. Απηφ ζεκαίλεη πξαθηηθψο φηη, ν πνηληθφο λνκνζέηεο δελ έρεη (αθφκα) ζεσξήζεη ηελ αζθάιεηα ζηνλ θπβεξλνρψξν σο έλλνκν αγαζφ. Βέβαηα, ε έλλνηα ηεο αζθάιεηαο δελ είλαη άγλσζηε ζην πνηληθφ δίθαην. Eηζη, ζην 14ν θεθάιαην ηνπ πνηληθνχ Κψδηθα θαη ζηα άξζξα 290 επφκελα, ν πνηληθφο λνκνζέηεο κε ζπγθεθξηκέλεο δηαηάμεηο πξνζδηνξίδεη ηα εγθιήκαηα θαηά ηεο αζθάιεηαο ησλ ζπγθνηλσληψλ θαη θαηά ησλ θνηλσθειψλ εγθαηαζηάζεσλ. Δπίζεο ζην άξζξν 388 Π.Κ. πνπ ξπζκίδεη ηελ απάηε ηελ ζρεηηθή κε ηηο αζθάιεηεο, ε έλλνηα ηεο 121

122 αζθάιεηαο ιακβάλεηαη απφ ην αζθαιηζηηθφ δίθαην, ελψ ζηα άξζξα 69 επφκ. Π.Κ. πνπ αλαθέξνληαη ζηα κέηξα αζθαιείαο, σο κέξνο ηεο επηβνιήο ή εθηέιεζεο ησλ πνηλψλ, ε έλλνηα ηεο αζθάιεηαο ιακβάλεηαη απφ ην δεκφζην δίθαην (δεκφζηα αζθάιεηα). πκπεξαζκαηηθψο κπνξεί λα ιερζεί φηη, ε έλλνηα ηεο αζθάιεηαο ζην δηαδίθηπν δελ έρεη θαζνξηζηεί αθφκα απφ ην λνκνζέηε. Καηά ηνλ θαζνξηζκφ ηεο φκσο, πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη βαζηθέο Αξρέο ηνπ Γηθαίνπ, φπσο απηέο πξνζδηνξίδνληαη ζην Διιεληθφ χληαγκα θαη ζηνπο ηζρχνληεο Γηεζλείο Καλφλεο. Βαζηθέο Αξρέο ηνπ όξνπ "αζθάιεηα" ζην Γηαδίθηπν ην δηαδίθηπν ``δηαθηλνχληαη`` πιεξνθνξίεο - δεδνκέλα (data) πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ πξνζσπηθή θαη ηδησηηθή ζθαίξα ηνπ αηφκνπ (ρξήζηε ή κε ρξήζηε ηνπ δηαδηθηχνπ). Κάζε άηνκν έρεη ην δηθαίσκα λα απαηηήζεη ηελ κε δηαξξνή ησλ ζηνηρείσλ απηψλ ζε ηξίηα ``αδηάθξηηα βιέκκαηα``. Καηά ζπλέπεηα απαηηεί ηα ζηνηρεία απηά λα θηλνχληαη κε αζθάιεηα θαη κπζηηθφηεηα. Ζ ειεχζεξε δηαθίλεζε ησλ ηδεψλ, o ζεβαζκφο ηεο αμίαο θαη ε πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ, ε ειεχζεξε αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο, ην απφξξεην θαη ην απαξαβίαζην ηεο επηθνηλσλίαο, απνηεινχλ κεξηθέο απφ ηηο βαζηθφηεξεο Αξρέο ηνπ δηθαίνπ. Δίλαη επλφεηνλ φηη, νη ζεκειηψδεηο απηέο Αξρέο πξέπεη λα εθαξκφδνληαη θαη ζηνλ θπβεξλνρψξν. Ο ππεξβνιηθφο αζηπλνκηθφο έιεγρνο (αζηπλφκεπζε) ηνπ θπβεξλνρψξνπ, δειαδή ε επξεία δηαηχπσζε ηνπ φξνπ αζθάιεηα έξρεηαη ή ελδερνκέλσο λα έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο παξαπάλσ Αξρέο. Γελ κπνξνχκε λα νκηινχκε γηα θξαηηθφ έιεγρν, θαζφηη ε έλλνηα ηνπ θξάηνπο θαη ηεο θξαηηθήο 122

123 θπξηαξρίαο είλαη έλλνηεο άγλσζηεο ζην δηαδίθηπν. Ζ εθαξκνγή φκσο ησλ Αξρψλ απηψλ ζην δηαδίθηπν είλαη έλα απφ ηα πιένλ δχζθνια θαη πεξίπινθα ζέκαηα, ηφζν απφ ηερληθήο, φζν θαη απφ λνκηθήο απφςεσο. Απφ ηερληθή άπνςε δηφηη, θάζε ηερληθφο ηξφπνο πνπ απνβιέπεη ζηελ αζθάιεηα ηνπ δηαδηθηχνπ, κπνξεί λα εμνπδεηεξσζεί θαη ζπλήζσο εμνπδεηεξψλεηαη) απφ έλα άιιν ηξφπν "αληηαζθάιεηαο". Απφ λνκηθή άπνςε δηφηη, ν λνκνζέηεο δελ "πξνθηαίλεη" λα παξαθνινπζεί ηηο ηερλνινγθέο εμειήμεηο θαη ηηο θνηλσληθέο επηπηψζεηο θαη ζπλέπεηεο ησλ, ψζηε λα κπνξέζεη λα ηηο ξπζκίζεη. Με άιια ιφγηα νη αιιαγέο ζηελ ηερληθή δνκή ηνπ θπβεξλνρψξνπ θαη θαηά ζπλέπεηα ζηε λνκηθή αληηκεηψπηζή ηνπ, είλαη ηφζν ξαγδαίεο, πνπ, εάλ ην ζέκα δελ "ζηαζεξνπνηεζεί" θάπνπ απφ ηερλνινγηθήο απφςεσο, ν λνκνζέηεο δελ ζα θαηαθέξεη λα ιάβεη νπνηνδήπνηε κέηξν, ζε νπζηαζηηθφ ή δηθνλνκηθφ επίπεδν. Ζ ηερληθή δηάζηαζε ηνπ όξνπ αζθάιεηα ζην δηαδίθηπν. Απφ ηερληθή άπνςε, αζθάιεηα (security) είλαη ε πξνζηαζία ελφο ζπζηήκαηνο ππνινγηζηψλ θαη ησλ δεδνκέλσλ ηνπ απφ απψιεηα ή δεκηά. Απηή επηηπγράλεηαη κε ηελ πξφιεςε ηεο πξφζβαζεο κε εμνπζηνδνηεκέλσλ αηφκσλ ζην ζχζηεκα. Κιαζζηθφ παξάδεηγκα αζθαιείαο απνηειεί ε ζπλαιιαγή (αγνξαπσιεζία) πνπ γίλεηαη ζην δηαδίθηπν κε ηελ ρξήζε πηζησηηθήο θάξηαο. απηήλ ηελ πεξίπησζε πξέπεη λα εμαζθαιηζηεί φηη, δελ είλαη δπλαηφλ λα ``ζπιιάβεη`` (ππνθιέςεη) θάπνηνο ηνλ αξηζκφ ηεο πηζησηηθήο θάξηαο ή λα ηνλ αληηγξάςεη απφ ηνλ δηαθνκηζηή, πνπ είλαη απνζεθεπκέλνο. Δπίζεο πξέπεη λα επαιεζεπηεί φηη, ν αξηζκφο ηεο πηζησηηθήο θάξηαο 123

124 απνζηέιιεηαη πξάγκαηη, απφ ην πξφζσπν, πνπ ηζρπξίδεηαη φηη ηνλ ζηέιλεη. Ζ αζθάιεηα δειαδή ησλ δεδνκέλσλ πνπ δηαθηλνχληαη ζην δηαδίθηπν πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ηελ εκπηζηεπηηθφηεηα, ηελ αθεξαηφηεηα θαη ηελ δηαζεζηκφηεηα ησλ δεδνκέλσλ. Δκπηζηεπηηθφηεηα (confidentiality) ησλ δεδνκέλσλ είλαη ε ηδηφηεηά ηνπο λα θαζίζηαληαη πξνζπειάζηκα κφλν απφ εμνπζηνδνηεκέλνπο ρξήζηεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Αθεξαηφηεηα (integrity) ησλ δεδνκέλσλ είλαη ε ηδηφηεηά ησλ ζηνηρείσλ λα είλαη αθξηβή θαη λα αληηπξνζσπεχνπλ ηελ πξαγκαηηθφηεηα, θάζε δε αιιαγή ησλ λα είλαη απνηέιεζκα εμνπζηνδνηεκέλεο ελέξγεηαο. Γηαζεζηκφηεηα (availability) ησλ πφξσλ ελφο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο είλαη ε ηδηφηεηά ηνπο λα θαζίζηαληαη άκεζα πξνζπειάζηκνη ζε θάζε εμνπζηνδνηεκέλν ρξήζηε ηνπ ζπζηήκαηνο. ρέζε αζθάιεηαο θαη κπζηηθόηεηαο ζην δηαδίθηπν. Μπζηηθφηεηα είλαη ην δηθαίσκα πνπ έρεη θάπνηνο λα κελ κνηξάδεηαη ηηο πιεξνθνξίεο (π.ρ. ειηθία, ζξήζθεπκα, αξηζκνχο πηζησηηθήο θάξηαο θιπ) πνπ αθνξνχλ ην άηνκφ ηνπ κε άιινπο. Οη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη θαηαγεγξακκέλεο ζην δηαδίθηπν. Ζ αζθάιεηα θαη ε κπζηηθφηεηα ζην ρψξν ηνπ δηαδηθηχνπ είλαη (νπζηαζηηθψο) ζεσξεηηθέο έλλνηεο. ηελ πξάμε, φηη θηλείηαη ζηνλ ρψξν ηνπ δηαδηθηχνπ κπνξεί λα γίλεη γλσζηφ, νπζηαζηηθψο δειαδή λα ππνθιαπεί. Δρεη ραξαθηεξηζηηθά ιερζεί φηη, ``θαλέλα θηλνχκελν ειεθηξφλην ηνπ πιαλήηε δελ κπνξεί λα ηξέθεη ζνβαξέο ειπίδεο φηη ζα μεθχγεη απφ ηνλ 124

125 ηζηφ ηεο παξαθνινχζεζεο ``. Καηά ζπλέπεηα ε αζθάιεηα θαη ε κπζηηθφηεηα ηνπ δηαδηθηχνπ δελ είλαη κφλν λνκηθέο, αιιά θαη ηερληθέο έλλνηεο. Μπνξεί φκσο λα ιερζεί φηη, ε αζθάιεηα είλαη πξσηίζησο ηερληθή θαη δεπηεξεπφλησο λνκηθή έλλνηα, ελψ αληίζεηα ε κπζηηθφηεηα είλαη πξσηίζησο λνκηθή θαη δεπηεξεπφλησο ηερληθή έλλνηα. ε θάζε πεξίπησζε φκσο, κε ηελ ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηδηαίηεξα ηνπ δηαδηθηχνπ, ε πξνζσπηθή δσή ηνπ αηφκνπ έρεη γίλεη "δηαθαλήο". πκπεξαζκαηηθψο, κπζηηθφηεηα θαη ε αζθάιεηα είλαη εληειψο δηαθνξεηηθά πξάγκαηα, δελ είλαη φκσο ππεξβνιηθφ λα ιερζεί φηη, αζθάιεηα θαη κπζηηθφηεηα ζην δηαδίθηπν απνηεινχλ ηηο δπν δηαθνξεηηθέο φςεηο, ελφο θαη ηνπ ίδηνπ λνκίζκαηνο. ρέζε αζθάιεηαο θαη θξππηνγξαθίαο ζην δηαδίθηπν Κξππηνγξαθία (cryptography) είλαη ε ρξήζε θσδίθσλ γηα ηελ κεηαηξνπή δεδνκέλσλ, θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα κπνξνχλ λα δηαβαζηνχλ κφλν απφ ζπγθεθξηκέλν παξαιήπηε κε ηε ρξήζε ελφο θιεηδηνχ. θνπφο ηεο θξππηνγξαθίαο είλαη λα απνηξαπεί ε πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα, ζε κε εμνπζηνδνηεκέλα άηνκα ηδηαίηεξα θαηά ηελ δηάξθεηα κεηάδνζήο ησλ. ρεηηθνί είλαη νη φξνη " δηαρείξηζε θηλδχλσλ " ( risk management) θαη αλάιπζε θηλδχλσλ (risk analysis). Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη νη κεγάιεο εηαηξείεο πξνζιακβάλνπλ εηδηθψο εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ (security administration), πνπ θαηαζηξψλεη εηδηθά ζρέδηα πξνζηαζίαο ηνπ δηθηχνπ ηεο εηαηξείαο (system administration). Μέρξη πξνζθάησο ν φξνο ``θξππηνγξαθία`` πεξηνξηδφηαλ κφλν ζηνλ ζηξαηησηηθφ θαη ηνλ δηπισκαηηθφ ρψξν. ήκεξα φκσο πνπ ε 125

126 επηθνηλσλία κε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν ( ) έρεη απμεζεί αικαησδψο, ε θξππηνγξαθία απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα ηνπ θπβεξλνρψξνπ. Με ηελ ρξήζε ηεο θξππηνγξαθίαο δελ δηαθηλνχληαη βέβαηα κφλνλ λφκηκα, αιιά θαη παξάλνκα δεδνκέλα ζηνλ θπβεξλνρψξν, φπσο π.ρ. αληαιιαγή πνξλνγξαθηθνχ πιηθνχ, αληαιιαγή παξαλφκσλ κελπκάησλ απφ νξγαλσκέλνπο ή κε εγθιεκαηίεο θιπ. Ζ δηαδηθαζία ηεο θσδηθνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ ιέγεηαη θξππηνγξάθεζε (enscryption ). Ζ θξππηνγξάθεζε ζηεξίδεηαη ζε θιεηδί (key) πνπ πξέπεη λα θαηέρεη ηφζν απηφο πνπ ζηέιλεη ηα δεδνκέλα, φζν θαη απηφο πνπ ηα παξαιακβάλεη. Αλ ν παξαιήπηεο δελ θαηέρεη ην θιεηδί, ππάξρεη θίλδπλνο λα γίλεη ππνθινπή ηνπ θαηά ηελ κεηαβίβαζε (δηαδξνκή). Γεληθψο ε θξππηνγξάθεζε - απνθξππηνγξάθεζε γίλεηαη κε ηελ βνήζεηα κηαο καζεκαηηθήο δηαδηθαζίαο. Ζ δηαδηθαζία ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ θξππηνγξαθεκέλσλ δεδνκέλσλ ζηελ αξρηθή ηνπο κνξθή ιέγεηαη απνθξππηνγξάθεζε. Δίλαη επλφεην φηη, κε ηελ ρξήζε ηεο θξππηνγξαθίαο απνθξχπηεηαη, φρη κφλνλ ην πεξηερφκελν ηνπ παξάλνκνπ πιηθνχ πνπ δηαθηλείηαη, αιιά απνθεχγεηαη επηπιένλ θαη ν εληνπηζκφο ηνπ δξάζηε. Βέβαηα ν εληνπηζκφο ηνπ δξάζηε κπνξεί λα απνθεπρζεί θαη κε ηελ ιεγνκέλε ``αλσλπκία ζηνλ θπβεξλνρψξν``. Απφ λνκηθήο απφςεσο ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ην εξψηεκα, εάλ είλαη ζχκθσλα κε ηηο βαζηθέο Αξρέο ηνπ Γηθαίνπ, ε απαγφξεπζε ρξήζεσο ηεο θξππηνγξαθίαο ή ν πεξηνξηζκφο απηήο ζε άηνκα ή θνξείο (π.ρ. θξαηηθνχο), πνπ έρνπλ εηδηθή πξνο ηνχην άδεηα. ρέζε αζθάιεηαο θαη δηθαηώκαηνο αλσλπκίαο ζην δηαδίθηπν. 126

127 Δίλαη γλσζηφ φηη θάζε ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ (Internet) αθήλεη ζηνλ ρψξν ηελ (ειεθηξνληθή) ηαπηφηεηά ηνπ. Με θαηάιιειεο φκσο ηερληθέο παξεκβάζεηο κπνξεί λα έρεη θάπνηνο πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν σο αλψλπκνο ή αθφκα θαη κε ςεπδή ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζε άιιν άηνκν. Ζ παξνπζίαζε βέβαηα κε ςεπδή ζηνηρεία κπνξεί λα γίλεη θαη ζην "θνηλφ" εγθιεκαηηθφ πεξηβάιινλ. Δθεί φκσο ν εληνπηζκφο ηνπ δξάζηε είλαη επθνιφηεξνο. Μπνξεί αθφκα ν ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ λα έρεη σο ζηνηρείν ηαπηφηεηνο ην φλνκα "αλψλπκνο", νπφηε ηππηθά θαίλεηαη φηη έρεη φλνκα. Ζ δπλαηφηεηα απηήο ηεο αλσλπκίαο ζην δηαδίθηπν (Internet) δηεπθνιχλεη ηελ δηάπξαμε παξαλνκηψλ θαη θάλεη δχζθνιν, αλ φρη θαη αδχλαην ηνλ εληνπηζκφ ηνπ δξάζηε. Δπηπιένλ ε αλσλπκία, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλππαξμία ή ηελ δπζθνιία εθαξκνγήο ησλ λνκηθψλ θαλφλσλ, θάλεη ηνπο ``ειεθηξνληθνχο δξάζηεο`` λα αηζζάλνληαη αζθαιείο θαηά ηελ δηάπξαμε ησλ εγθιεκάησλ ησλ. Σν εξψηεκα πνπ πξνθχπηεη ζην ζεκείν απηφ είλαη, κήπσο ζε πεξίπησζε ςήθηζεο ζρεηηθνχ λφκνπ γηα ην δηαδίθηπν, πξέπεη λα πνηληθνπνηεζεί ε αλψλπκε ρξήζε ηνπ, ή αθφκα θαη ε παξνπζία κε ςεπδή ζηνηρεία. Κάηη ηέηνην βέβαηα επαθίεηαη ζηελ βνχιεζε ηνπ λνκνζέηε. Αμίδεη φκσο λα ζεκεησζεί, ζρεηηθφο λφκνο πνπ ςεθίζηεθε ζηηο Ζ.Π.Α θαη ηηκσξνχζε πνηληθά ηελ αλψλπκε ρξήζε ή ηελ ρξήζε κε ςεχηηθν φλνκα ζην δηαδίθηπν, θεξχρζεθε αληηζπληαγκαηηθφο απφ ηα Γηθαζηήξηα ησλ ΖΠΑ. Καη απηφ γηαηί, ε αλσλπκία δελ ρξεζηκνπνηείηαη ζην δηαδίθηπν κφλνλ απφ ηνπο παξάλνκνπο, αιιά θαη απφ φζνπο ζέινπλ λα απνθξχςνπλ απζηεξψο πξνζσπηθά ησλ (λφκηκα) ζηνηρεία. 127

128 ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟ - Ζ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΔΝΟ ΤΠΑΡΚΣΟΤ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΟ Ζ επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο πξνυπνζέηεη ηελ αθξηβή γλψζε ηνπ. Παξ φια απηά, απφ πνιχ θφζκν, ηνπιάρηζηνλ ζηε ρψξα καο φπσο απνθαιχπηνπλ νη έξεπλεο, δηαθεχγνπλ νη πξνεθηάζεηο ηεο έλλνηαο «Αζθάιεηα ζην Γηαδίθηπν». Αιήζεηα, ηη ζα απαληνχζαηε αλ ζαο ξσηνχζαλ ηη ζεκαίλεη γηα εζάο «Αζθάιεηα ζην Γηαδίθηπν»; Ζ απάληεζε ζην εξψηεκα απηφ δελ είλαη κνλνζήκαληε, θαζψο ε αζθάιεηα ζην Γηαδίθηπν έρεη δχν κνξθέο, πνπ απνδίδνληαη αληίζηνηρα κε ηνπο αγγιηθνχο φξνπο «security» θαη «safety». ηε κία πεξίπησζε έρνπκε πξνζηαζία απφ θηλδχλνπο, 128

129 φπσο ε πξνζβνιή απφ ηνχο, ελψ ζηε δεχηεξε πξνζηαζία απφ ειεθηξνληθέο απάηεο θαη ζπλαθή αδηθήκαηα. Δπξσπατθή έξεπλα πνπ δηεμήρζε θαη ζηελ Διιάδα έθεξε ζην θσο φηη ηα λέα παηδηά δελ κπνξνχλ λα δηαθξίλνπλ ηε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν κνξθψλ αζθάιεηαο πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ ζην Γηαδίθηπν. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη λένη έδεημαλ φηη θαηαλννχλ ηελ πξψηε κνξθή αζθάιεηαο (security) θαη φηη αγλννχλ ηε δεχηεξε (safety). Πην αλαιπηηθά, ζηελ εξψηεζε εάλ αλεζπρνχλ γηα ζέκαηα αζθάιεηαο φηαλ ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν, ε πξψηε απάληεζε πνπ έδσζαλ ζρεηηδφηαλ ζρεδφλ πάληα κε ηνπο θηλδχλνπο απφ δηείζδπζε ηψλ, απφ αιινίσζε αξρείσλ ή απφ βιάβεο ζε ινγηζκηθφ. Απηή ε αληηκεηψπηζε κπνξεί λα νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη πνιινί λένη αζρνινχληαη κε επηθίλδπλεο θαη παξάλνκεο πξαθηηθέο, φπσο ε αληηγξαθή θαη δηαλνκή ινγηζκηθνχ, ειεθηξνληθψλ παηρληδηψλ, κνπζηθήο θαη άιισλ αξρείσλ. Ζ δεχηεξε ζε ζπρλφηεηα απάληεζε ζρεηηδφηαλ κε ηηο ειεθηξνληθέο αγνξέο. Οη λένη εμέθξαζαλ αλεζπρία γηα ηνπο θηλδχλνπο ρξήζεο ηξαπεδηθψλ θαξηψλ ζε αγνξέο κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη γηα ην νξγαλσκέλν έγθιεκα πηζησηηθψλ θαξηψλ, φπσο θαη γηα ηελ αγνξά αγαζψλ πνπ νπδέπνηε παξαδίδνληαη ή πνπ δελ αληαπνθξίλνληαη ζηηο πξνδηαγξαθέο πνπ πεξηγξάθνληαη ζηηο ζρεηηθέο δηαθεκίζεηο. Μφιηο ζηελ ηξίηε ζέζε ηνπνζέηεζαλ ηηο αλεζπρίεο ηνπο γηα ηελ ηθαλφηεηα αδίζηαθησλ αηφκσλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ην Γηαδίθηπν πξνθεηκέλνπ λα ζπιιέμνπλ πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο. ρεηηθά ιίγνη λένη αλαθέξζεθαλ εηδηθφηεξα ζηνπο πηζαλνχο θηλδχλνπο πνπ θξχβεη ε ζπκκεηνρή ηνπο ζε ζπλνκηιίεο κέζα ζε chat rooms. Σα πνξίζκαηα απηά καο απνθαιχπηνπλ πφζν ιίγν νη ζεκεξηλνί 129

130 λένη γλσξίδνπλ θαη θαηαλννχλ ηηο ηερληθέο δπλαηφηεηεο πνπ θξχβνληαη ζην Γηαδίθηπν, νη νπνίεο εχθνια κπνξνχλ λα γίλνπλ αληηθείκελν θαηάρξεζεο. Σν Γηαδίθηπν δελ έρεη δηθιίδεο αζθαιείαο ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ηνπ πιηθνχ θαη ηηο πιεξνθνξίαο πνπ πεξηέρεη, ελψ, επίζεο, πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ηνπ ςεχδνπο. Ζ αλσλπκία πνπ παξέρεη δίλεη κελ ηε δπλαηφηεηα ηεο πην ειεχζεξεο επηθνηλσλίαο (ρσξίο ζχλνξα θαη θξαγκνχο), δίλεη, φκσο, θαη ηε δπλαηφηεηα ηεο εμαπάηεζεο κε δηάθνξνπο ζηφρνπο. Δλψ νη ελήιηθεο κπνξνχλ (ιίγν ή πνιχ) λα θηιηξάξνπλ θαη λα επηιέμνπλ ην είδνο θαη ηελ πνηφηεηα ηεο πιεξνθνξίαο, λα δηαθξίλνπλ ην βιαβεξφ πιηθφ θαη λα απνξξίςνπλ ηελ θαθή ή αλάξκνζηε επηθνηλσλία, νη λένη - παηδηά θαη έθεβνη - βξίζθνληαη θάησ απφ δχν θηλδχλνπο: ηελ έιιεηςε ηεο θξηηηθήο γλψζεο θαη ηελ πεξηέξγεηα. ΑΦΑΛΔΗΑ ΤΝΑΛΛΑΓΧΝ Γηα ηνπο εκπόξνπο Σνλ Ηνχιην ηνπ 97, θάπνηνο ζηηο ΖΠΑ θαηφξζσζε κε θάπνην ηξφπν λα ζπάζεη ηνπο θσδηθνχο κηαο επηρείξεζεο θαη λα ζηείιεη ειεθηξνληθά κελχκαηα ζε εθαηνληάδεο πειάηεο πνπ είραλ πξαγκαηνπνηήζεη αγνξέο κέζσ ησλ sites ESPN SportsZone and NBA.com, ηα νπνία δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηελ Starwave. Ο "εηζβνιέαο" ελεκέξσζε ηνπο πειάηεο φηη νη πηζησηηθέο ηνπο θάξηεο είραλ παξαβηαζηεί απφ ηνπο ππνινγηζηέο ηεο επηρείξεζεο θαη πεξηιάκβαλε ηα ηειεπηαία λνχκεξα ηνπ αξηζκνχ ηνπο σο απφδεημε. Απηφ ην γεγνλφο απνδεηθλχεη φηη νη ζπλαιιαγέο δελ είλαη 130

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Σα βασικότεπα σαπακτηπιστικά τος αθλητισμού ωρ ςπηπεσία Είναι: άπιε βησκαηηθή δελ απνζεθεχεηαη επεξεάδεηαη θαηαλαιψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγσγή

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Σοςπιζηική βιομησανία ( e-tourism ) εθαπμογέρ, δςναηόηηηερ και πποοπηικέρ εξέλιξηρ ΠΟΤΓΑΣΔ:

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτική Άσκηση - Δέντρα

Επαναληπτική Άσκηση - Δέντρα Η NovelGadgets Α.Ε. είλαη κηα πνιπεζληθή εηαηξεία πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ ρώξν ηεο πιεξνθνξηθήο θαη θαηαζθεπάδεη θαηλνηνκηθέο εθαξκνγέο (gadgets) γηα ηνπο πειάηεο ηεο. Πξόζθαηα, δεκηνύξγεζε έλα λέν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Α.Ε Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία Πνηνί είκαζηε Η ΜΙΝΔΡΑΛ ΥΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΣΑ Α.Δ. μεθίλεζε ηελ πνξεία ηεο ην 1976. Από ηελ αξρή ζπλεξγαζηήθακε κε πξωηνπόξνπο εηαηξείεο ζηνλ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 --

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» - 177 -- 5. Σίηινο καζήκαηνο Δηζαγσγή ζηα παθέηα Λνγηζκηθνχ 6. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Ησάλλεο Απνζηνιάθεο 7. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη ε εμνηθείσζε

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

«Ηλεκτρονικό εμπόριο και e- banking»

«Ηλεκτρονικό εμπόριο και e- banking» Σ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ «Ηλεκτρονικό εμπόριο και e- banking» Μπαςδζκησ Γεώργιοσ Ιανουάριοσ 2015 ΕΠΟΠΣΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ Δρ. Μαδυτινόσ Δημήτριοσ 1 Πεξίιεςε θνπφο ηεο παξνχζαο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΛΟΙΟΓΗΘΟ ΔΘΠΑΗΓΔΤΣΗΘΟ ΗΓΡΤΚΑ ΘΑΒΑΙΑ ΥΟΙΖ ΓΗΟΗΘΖΖ & ΟΗΘΟΛΟΚΗΑ ΣΚΖΚΑ ΙΟΓΗΣΗΘΖ

ΣΔΥΛΟΙΟΓΗΘΟ ΔΘΠΑΗΓΔΤΣΗΘΟ ΗΓΡΤΚΑ ΘΑΒΑΙΑ ΥΟΙΖ ΓΗΟΗΘΖΖ & ΟΗΘΟΛΟΚΗΑ ΣΚΖΚΑ ΙΟΓΗΣΗΘΖ ΣΔΥΛΟΙΟΓΗΘΟ ΔΘΠΑΗΓΔΤΣΗΘΟ ΗΓΡΤΚΑ ΘΑΒΑΙΑ ΥΟΙΖ ΓΗΟΗΘΖΖ & ΟΗΘΟΛΟΚΗΑ ΣΚΖΚΑ ΙΟΓΗΣΗΘΖ ΠΣΤΥΗΑΘΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΚΠΗΣΟΤΛΖ ΘΑΗ ΤΚΠΔΡΗΦΟΡΑ ΣΗ ON LINE ΑΓΟΡΔ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ ΛΣΗΛΟΠΟΤΙΟΤ ΦΧΣΔΗΛΖ ΔΠΗΒΙΔΠΟΤΑ ΘΑΘΖΓΖΣΡΗΑ ΘΑΙΑΗΣΕΖ ΚΑΡΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο Πξαθηηθή Άζθεζε (επίπεδν 2): ηόρνο ηεο άζθεζεο είλαη ε πεξαηηέξω εμνηθείωζε

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΣΙΚΧΝ ΠΡΟΙΟΝΣΧΝ: ΟΙ ΑΠΟΦΔΙ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ ΣΗΝ ΠΔΡΙΟΥΗ. Πτυχιακή Δργασία του υοιτητή ΥΡΗΣΟΤ ΜΠΑΜΠΗ

ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΣΙΚΧΝ ΠΡΟΙΟΝΣΧΝ: ΟΙ ΑΠΟΦΔΙ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ ΣΗΝ ΠΔΡΙΟΥΗ. Πτυχιακή Δργασία του υοιτητή ΥΡΗΣΟΤ ΜΠΑΜΠΗ ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΙΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΓΔΧΠΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΣΡΟΦΙΜΧΝ ΚΑΙ ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΧΝ ΓΔΧΠΟΝΧΝ ΚΑΣΔΤΘΤΝΗ ΑΓΡΟΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΔΜΠΟΡΙΟ ΑΓΡΟΣΙΚΧΝ

Διαβάστε περισσότερα

CytaInfo+ έλα application γηα ηε Cyta.

CytaInfo+ έλα application γηα ηε Cyta. CytaInfo+ έλα application γηα ηε Cyta. 1 Απηή είλαη ε όςε ηνπ CytaInfo+ 2 3 Δπηιέγνληαο ην εηθνλίδην Find us κπνξείηε λα βξείηε ηα πην θνληηλά ζαο Cytashop, κε βάζε ηελ απόζηαζε ή αλά επαξρία. ηελ ζπλέρεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΗΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΗΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΗΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ Πηστηαθή Δργαζία Θέκα: «Γηερεύλεζε ηωλ δηαδηθαζηώλ ζσλαιιαγής Ηιεθηροληθού Δκπορίοσ ζηελ εσρύηερε περηοτή ηοσ λοκού Καβάιας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ E-BANKING

ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ E-BANKING ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΜΑΡΚΕΣΙΝΓΚ ΕΠΙΣΗΡΗΣΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ : ΜΠΕΛΙΔΗ ΑΘΑΝΑΙΟ ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ E-BANKING ΙΩΑΝΝΑ. ΖΑΜΠΕΣΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκηρονική Επιχειρημαηικόηηηα ζηην Ελλάδα

Ηλεκηρονική Επιχειρημαηικόηηηα ζηην Ελλάδα ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ τολή Γιοίκηζης και Οικονομίας Σμήμα Λογιζηικής Θέμα πηστιακής εργαζίας: Ηλεκηρονική Επιχειρημαηικόηηηα ζηην Ελλάδα σποβληθείζα ζηον Αναπλ. Καθηγηηή Κλεοβούλοσ Ιωάννη

Διαβάστε περισσότερα

Ω ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΜΑΣΙΚΩΝ ΕΤΚΑΙΡΙΩΝ

Ω ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΜΑΣΙΚΩΝ ΕΤΚΑΙΡΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΕΦΝΕΙΟ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ ΟΡΓΑΝΩΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ ΒΙΟΜΗΦΑΝΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ΕΙΔΙΚΕΤΗ : LOGISTICS ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΣΟ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΟ ΕΠΙΦΕΙΡΕΙΝ - ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην ζαο

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην  ζαο Δίζνδνο ζηελ Υπεξεζία Αλ είζηε ήδε εγγεγξακκέλνο ρξήζηεο ζηελ ππεξεζία, γηα ηελ είζνδν ζαο (login) ζηελ ππεξεζία e-bill, εηζάγεηαη ην Όλνκα Φξήζηε (username) θαη ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο (password) πνπ είραηε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΗΟΘΔΣΖΖ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ E-BANKING ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ

ΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΗΟΘΔΣΖΖ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ E-BANKING ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΩΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΣΖΝ ΤΗΟΘΔΣΖΖ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΟΤ E-BANKING ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Δπζπκηάδνπ Γαλάε Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Γ. Θεξίνπ Καβάια,

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Α/Α ΣΙΣΛΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΑΡΙΜΟ ΦΟΙΣΗΣΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΘΕΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ 1 Σα κνληέια πξνψζεζεο Above-the-Line

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

Απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ηνπ ΤΔΙ ΑΜΘ γηα ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Θεόδσξνο Κνύηξαο (Α.Δ.Μ.: 4350) Σππξηδνύια Σθέληνπ (Α.Δ.Μ.

Απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ηνπ ΤΔΙ ΑΜΘ γηα ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Θεόδσξνο Κνύηξαο (Α.Δ.Μ.: 4350) Σππξηδνύια Σθέληνπ (Α.Δ.Μ. Σ.Δ.Η. Α.Μ.Θ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ Απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ηνπ ΤΔΙ ΑΜΘ γηα ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνύ εκπνξίνπ Θεόδσξνο Κνύηξαο (Α.Δ.Μ.: 4350) Σππξηδνύια Σθέληνπ (Α.Δ.Μ.: 5096)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Διιεληθά Σειρά Moov Δγτειρίδιο τρήζηη Δνημέρφζης ταρηών Web Αλαζεώξεζε: R00 (2010/05) Πώς να ενημερώζφ ηοσς τάρηες; Υπάξρνπλ ηέζζεξα βήκαηα γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ ράξηε. Βήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΣΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ

ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΣΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΣΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ Πτυχιακή εργαςία «Αξιοποίηςη των νζων τεχνολογιών και του ηλεκτρονικοφ εμπορίου ςτον χώρο των επιχειρήςεων

Διαβάστε περισσότερα

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1.1 Εγκαηάζηαζη ηυν οδηγών ηηρ έξςπνηρ κάπηαρ ζηο λογιζμικό Mozilla Thunderbird

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Μνρηαλάθεο Κσλ/λνο Πξντζηάκελνο Πιεξνθνξηθήο Γήκνπ Ηξαθιείνπ Η κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ 1990-

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΠΟΡΟΤΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΤΝ ΟΗ ΗΣΟΔΛΗΓΔ ΣΗ ΑΠΟΦΔΗ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ; ΜΔΛΔΣΖ ΜΔΣΑΓΔΝΔΣΔΡΧΝ ΑΠΟΦΔΧΝ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ.

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΠΟΡΟΤΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΤΝ ΟΗ ΗΣΟΔΛΗΓΔ ΣΗ ΑΠΟΦΔΗ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ; ΜΔΛΔΣΖ ΜΔΣΑΓΔΝΔΣΔΡΧΝ ΑΠΟΦΔΧΝ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ. Α.Σ.Δ.Η ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΠΟΡΟΤΝ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΤΝ ΟΗ ΗΣΟΔΛΗΓΔ ΣΗ ΑΠΟΦΔΗ ΣΧΝ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΧΝ; ΜΔΛΔΣΖ ΜΔΣΑΓΔΝΔΣΔΡΧΝ ΑΠΟΦΔΧΝ ΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΔΜΠΟΡΗΟ. ΦΑΚΗΣΑ ΣΑΜΑΣΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

Π Σ Τ Υ Ι Α Κ Η Δ Ρ Γ Α Ι Α. ΘΔΜΑ: «Μάρκετινγκ: η εφαρμογή μέσω του διαδικτύου από επιχειρήσεις του κλάδου της πληροφορικής»

Π Σ Τ Υ Ι Α Κ Η Δ Ρ Γ Α Ι Α. ΘΔΜΑ: «Μάρκετινγκ: η εφαρμογή μέσω του διαδικτύου από επιχειρήσεις του κλάδου της πληροφορικής» Σ.Δ.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ Π Σ Τ Υ Ι Α Κ Η Δ Ρ Γ Α Ι Α ΘΔΜΑ: «Μάρκετινγκ: η εφαρμογή μέσω του διαδικτύου από επιχειρήσεις του κλάδου της πληροφορικής» ΔΙΗΓΗΣΗ ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΠΟΤ ΕΠΗΡΕΑΖΟΤΝ ΣΙ ONLINE ΑΓΟΡΕ

ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΠΟΤ ΕΠΗΡΕΑΖΟΤΝ ΣΙ ONLINE ΑΓΟΡΕ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΠΟΤ ΕΠΗΡΕΑΖΟΤΝ ΣΙ ONLINE ΑΓΟΡΕ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: ΜΑΔΤΣΗΝΟ ΔΗΜΗΣΡΙΟ ΕΚΠΟΝΗΗ ΕΡΓΑΙΑ: ΣΙΡΓΗ ΕΤΑΓΓΕΛΟ ΚΑΒΑΛΑ 2012 1 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ

Διαβάστε περισσότερα

Σρήκα Α. Γξάθνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ Πξνκεζεπηή θαη παηάκε Δηζαγσγή. Σρήκα Β1

Σρήκα Α. Γξάθνπκε ηα ζηνηρεία ηνπ Πξνκεζεπηή θαη παηάκε Δηζαγσγή. Σρήκα Β1 MENU ΜΗΤΡΩΑ Προμηθεστές Σε απηό ην ζεκείν ηεο εθαξκνγήο επεμεξγαδόκαζηε ηo κεηξών Πξνκεζεπηώλ. Κάλνληαο θιηθ κε ην πνληίθη πάλσ ζην Πξνζζήθε (βειάθη 1) ζα βγεη ε θόξκα γηα ηελ εηζαγσγή λέαο εγγξαθήο (Σρήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ MENU ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ Σε απηό ην ζεκείν ηεο εθαξκνγήο δεκηνπξγνύκε ηα δηάθνξα Ηιεθηξνληθά Αξρεία έηζη ώζηε λα ηα ππνβάινπκε ζηνπο δηάθνξνπο θνξείο. Γηα λα επηιέμνπκε έλα είδνο αξρείνπ

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΣΛΟ ΔΡΓΑΗΑ: «ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΚΑΣΑΣΖΜΑΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΑΝΑΛΧΗΜΧΝ» ΖΛΗΑ ΡΑΤΣΟΠΟΤΛΟ ΠΔΣΡΟ ΜΗΑΡΖ

ΣΗΣΛΟ ΔΡΓΑΗΑ: «ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΚΑΣΑΣΖΜΑΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΑΝΑΛΧΗΜΧΝ» ΖΛΗΑ ΡΑΤΣΟΠΟΤΛΟ ΠΔΣΡΟ ΜΗΑΡΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΗΣΛΟ ΔΡΓΑΗΑ: «ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΚΑΣΑΣΖΜΑΣΟ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΗ ΑΝΑΛΧΗΜΧΝ» ΖΛΗΑ ΡΑΤΣΟΠΟΤΛΟ ΠΔΣΡΟ ΜΗΑΡΖ ΔΠΟΠΣΖ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΓΡ. ΓΑΡΜΠΖ Α. 1 Δπραξηζηίεο Θα ζέιακε απφ θνηλνχ λα επραξηζηήζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Αλάπηπμε θαη Λεηηνπξγία Δκπνξηθνχ/Δπηρεηξεκαηηθνχ Ηζηνηφπνπ

Αλάπηπμε θαη Λεηηνπξγία Δκπνξηθνχ/Δπηρεηξεκαηηθνχ Ηζηνηφπνπ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΛΑΡΙΑ Δομή Απαςχόληςησ και ταδιοδρομίασ Αλάπηπμε θαη Λεηηνπξγία Δκπνξηθνχ/Δπηρεηξεκαηηθνχ Ηζηνηφπνπ Δηζεγεηήο: Γεκήηξεο Γθαλάηζηνο Λάξηζα, Ηνχληνο 2011 Πεξηερόκελα Δηζαγσγή...

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΡΙΝΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΠΑΡΣΗ

ΕΠΕΡΙΝΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΠΑΡΣΗ ΕΠΕΡΙΝΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΠΑΡΣΗ ΈΚΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΗΛΕΚΣΡΟΝΘΚΟ ΕΜΠΟΡΘΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΙΑ 1. ΝΘΚΟΛΑΟ ΚΟΤΣΟΒΘΣΗ 2. ΥΡΗΣΟ ΖΑΜΠΘΝΑ 3. ΑΜΑΡΣΖΗ ΝΘΚΟΛΑΟ 4. ΝΘΚΗ ΣΡΘΑΝΣΑΦΤΛΛΗ 5. ΥΑΡΑΚΑ ΘΩΑΝΝΗ 6. ΑΝΣΡΕΑ ΛΑΜΠΡΘΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

H ΑΦΑΛΗΖ ΠΗΣΧΔΧΝ (ΔΝΑ ΚΛΑΓΟ ΑΦΑΛΗΖ, ΚΤΡΗΧ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ) Γεώξγηνο Ναπ. Ξαλζνύιεο Γηθεγόξνο, Γξ. Ννκηθήο Ννκηθόο ύκβνπινο

H ΑΦΑΛΗΖ ΠΗΣΧΔΧΝ (ΔΝΑ ΚΛΑΓΟ ΑΦΑΛΗΖ, ΚΤΡΗΧ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ) Γεώξγηνο Ναπ. Ξαλζνύιεο Γηθεγόξνο, Γξ. Ννκηθήο Ννκηθόο ύκβνπινο H ΑΦΑΛΗΖ ΠΗΣΧΔΧΝ (ΔΝΑ ΚΛΑΓΟ ΑΦΑΛΗΖ, ΚΤΡΗΧ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ) Γεώξγηνο Ναπ. Ξαλζνύιεο Γηθεγόξνο, Γξ. Ννκηθήο Ννκηθόο ύκβνπινο 1 ΑΦΑΛΗΕΟΜΔΝΟΗ α. ΔΛΛΖΝΗΚΔ & ΞΔΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΜΔ ΔΓΡΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ θαζώο θαη β.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ " ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ SITES ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ CRM "

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ  ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ SITES ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ CRM ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ " ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ SITES ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk)

Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk) Σεκηλάξην Τνκέα Λνγηζκηθνύ Γίθησα ποσ παρέτοληαη από τρήζηες: Κίλεηρα, ηετλοιογίες θαη αλοητηά δεηήκαηα Λεσηέρες Μακάηας (lmamatas@ee.ucl.ac.uk) Περίιευε παροσζίαζες Τη είλαη ηα «Γίθηπα πνπ παξέρνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα