ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ & ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ & ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ α ολογιστικά στοιχεία 20

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις ενότητες ου ακολουθούν αραθέτουµε τα ιο ρόσφατα α ολογιστικά στατιστικά στοιχεία ( εκέµβριος 20) σχετικά µε τη χρήση του υλικού και των υ ηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Πανε ιστηµίου Κρήτης (Π.Κ.), το µέγεθος των συλλογών, τις εκ αιδευτικές δραστηριότητες και τα ρογράµµατα στα ο οία συµµετέχει. ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΥΛΙΚΟΥ Το σύνολο των χρηστών, ου είναι καταγεγραµµένοι στο υ οσύστηµα διακίνησης υλικού, είναι Οι ροέρχονται α ό τα τµήµατα του Ηρακλείου ενώ οι.683 α ό τα τµήµατα του Ρεθύµνου. Οι ερισσότεροι νέοι χρήστες εισάγονται στο σύστηµα της Βιβλιοθήκης α ό τα µέσα Οκτωβρίου έως κα τα µέσα εκεµβρίου κάθε έτους. 2

3 Ανάλυση δανεισµών ανά όλη Ηράκλειο Ρέθυµνο Στη διακίνηση του υλικού δεν έχουν συµ εριληφθεί οι κινήσεις του δανεισµού των κλειδιών, ου για το 20 ανέρχονται στις χρεώσεις (µε τις αντίστοιχες ε ιστροφές). Στη συγκεκριµένη ε ιµέτρηση δεν εντάσσονται οι ανεισµοί των κλειστών συλλογών των αρατηµάτων της Κνωσού και Φυσικού-Βιολογικού. 3

4 ΙΑ ΑΝΕΙΣΜΟΣ Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ «ΩΣ ΠΕΛΑΤΗΣ» Η υ ηρεσία διαδανεισµού της Βιβλιοθήκης του Πανε ιστηµίου Κρήτης, το 20, συνεργάστηκε µε το Εθνικό ίκτυο Βιβλιοθηκών Έρευνας και Τεχνολογίας του ΕΚΤ, για την α όκτηση άρθρων, µε το ίκτυο ιαδανεισµού Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών ΙΡΙΣ για το διαδανεισµό βιβλίων, καθώς και µε άλλες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, οι ο οίες δεν είναι µέλη των αρα άνω δικτύων. Ε ίσης α ευθύνθηκε σε βιβλιοθήκες ή δίκτυα βιβλιοθηκών στο εξωτερικό, ό ως η British Library και το Subito. Οι αριθµοί των αιτηµάτων διαδανεισµού άρθρων αρουσιάζουν σταθερή µείωση. Η εκτίµηση του ροσω ικού, το ο οίο α ασχολείται στην Υ ηρεσία, είναι ότι η µείωση αυτή οφείλεται κυρίως στη δυνατότητα ρόσβασης των χρηστών σε ερισσότερα ηλεκτρονικά εριοδικά και ηλεκτρονικές ηγές γενικότερα. 4

5 Η Βιβλιοθήκη του ΠΚ ως Πελάτης διαδανεισµού βιβλίων Συνολικός αριθµός αιτηµάτων για διαδανεισµό βιβλίων, ου έγιναν α ό χρήστες της Βιβλιοθήκη του Π.Κ. Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ «ΩΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗΣ» Η υ ηρεσία ιαδανεισµού εξυ ηρέτησε αιτήµατα ου έγιναν µέσω του Εθνικού ικτύου Βιβλιοθηκών Έρευνας και Τεχνολογίας του ΕΚΤ, του ικτύου ιαδανεισµού Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Βιβλιοθηκών ΙΡΙΣ, καθώς και αιτήµατα άλλων βιβλιοθηκών της Ελλάδας και του εξωτερικού (χρησιµο οιώντας κου όνια της IFLA). 5

6 Η Βιβλιοθήκη ως ροµηθευτής διαδανεισµού άρθρων Συνολικός αριθµός αιτηµάτων διαδανεισµού άρθρων ου έγιναν α ό άλλες Βιβλιοθήκες Αριθµός αιτηµάτων διαδανεισµού άρθρων ου έγιναν α ό άλλες Βιβλιοθήκες ου διεκ εραιώθηκαν ε ιτυχώς Η Βιβλιοθήκη ως ροµηθευτής διαδανεισµού βιβλίων Συνολικός αριθµός αιτηµάτων διαδανεισµού βιβλίων ου έγιναν α ό άλλες Βιβλιοθήκες Όλα τα αιτήµατα διαδανεισµού άρθρων ου α οδέχτηκε η Βιβλιοθήκη του Παν/µιου Κρήτης, διεκ εραιώθηκαν ηλεκτρονικά 6

7 ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΧΡΗΣΤΩΝ Κατά τη διάρκεια του 20 ραγµατο οιήθηκαν συνολικά 58 σεµινάρια χρηστών, στα ο οία συµµετείχαν χρήστες. Τα σεµινάρια αφορούσαν τη βασική χρήση της Βιβλιοθήκης και τη χρήση των ηλεκτρονικών ηγών ληροφόρησης ου εξασφαλίζει στους χρήστες της (βιβλιογραφικός κατάλογος, βάσεις δεδοµένων, ηλεκτρονικά εριοδικά κ.α.) Στο Ρέθυµνο έγιναν 58 σεµινάρια σε χρήστες ενώ στο Ηράκλειο 00 σεµινάρια σε 975 χρήστε. Η εξέλιξη των σεµιναρίων και των χρηστών ου τα αρακολουθούν, α ό το 999 και µετά, έχει ως εξής: 7

8 Η αναλογία αριθµού χρηστών µε τον αριθµό των σεµιναρίων ου ραγµατο οιούνται στις δύο όλεις είναι αντίστροφη, καθώς η Βιβλιοθήκη λειτουργεί µε τέσσερα διαφορετικά Παραρτήµατα στο Ηράκλειο ενώ στο Ρέθυµνο υ άρχει µια Κεντρική Βιβλιοθήκη. Έτσι, στο Ηράκλειο ροσφέρονται ερισσότερα σεµινάρια σε λιγότερους χρήστες και στο Ρέθυµνο λιγότερα σεµινάρια σε ερισσότερους χρήστες. Η µεγάλη διαφορά στο σύνολο των χρηστών ου αρακολουθούν τα σεµινάρια οφείλεται στο γεγονός ότι, λόγω του µεγαλύτερου αριθµού και όγκου συλλογών ου υ άρχει στο Ρέθυµνο, ραγµατο οιούνται χωριστά σεµινάρια για τη βασική χρήση της Βιβλιοθήκης και χωριστά για τις ηλεκτρονικές ηγές ληροφόρησης, ενώ στο Ηράκλειο διεξάγονται ενιαία σεµινάρια. Ε ι- λέον, ένας χρήστης ου αρακολουθεί 2 διαφορετικά σεµινάρια, στο Ρέθυµνο, υ ολογίζεται 2 φορές. Το 202 ε ισκέφθηκαν, ε ίσης, τη Βιβλιοθήκη του Ρεθύµνου 92 άτοµα, κυρίως µαθητές σχολείων όλων των βαθµίδων της εκ αίδευσης τόσο α ό την εριφέρεια Κρήτης όσο και α ό την υ όλοι η Ελλάδα- ου ενηµερώθηκαν για το υλικό, τις υ ηρεσίες και τον κανονισµό λειτουργίας της και ξεναγήθηκαν στους χώρους της. 8

9 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Η Βιβλιοθήκη συνεχίζει την ροσ άθειά της για αροχή έγκυρης και έγκαιρης ληροφόρησης, αρακολουθώντας τις νέες τεχνολογίες και τη, συνεχώς αυξανόµενη, έκδοση ηλεκτρονικού υλικού. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Σύµφωνα µε α ογραφή στοιχείων της 3ης εκεµβρίου 20, η Βιβλιοθήκη του Π.Κ. διαθέτει συνολικά τεκµήρια ου αντιστοιχούν σε τίτλους. Το 20 εισήχθησαν στο σύστηµα τεκµήρια ου αντιστοιχούν σε τίτλους. 9

10 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ Η Ακαδηµαϊκή Κοινότητα του Πανε ιστηµίου Κρήτης, ό ως και η λειάδα των ακαδηµαϊκών ιδρυµάτων, ε ωφελείται κάθε χρόνο α ό τις συµβάσεις του Συνδέσµου των Ελληνικών Ακαδη- µαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ) ου εξασφαλίζουν ρόσβαση σε λήθος ηλεκτρονικού ε ιστηµονικού υλικού ( εριοδικά, εριοδικές σειρές, βιβλία και βάσεις δεδοµένων) αλλά και α ό τις µεµονωµένες συµβάσεις ου υ ογράφει η ανε ιστηµιακή Bιβλιοθήκη µε διάφορους εκδότες. Το 20, ό ως και το 200, υ ήρξαν ολλά οικονοµικά ροβλήµατα ου ε ηρέασαν αρνητικά την οµαλή και έγκαιρη τακτο οίηση των οικονοµικών υ οχρεώσεων του ΣΕΑΒ -και κατ ε έκταση την ανανέωση των ηλεκτρονικών συνδροµών. Ευτυχώς, έστω και την τελευταία στιγµή, δεσµεύθηκε ένα µεγάλο χρηµατικό οσό α ό το Πρόγραµµα ηµοσίων Ε ενδύσεων, το ο οίο αξιο οιήθηκε σε ληρωµές συµβάσεων ( έτους, 2 ετών και 3 ετών) µε 8 µεγάλους εκδότες, για τη χρονική ερίοδο Με αυτό τον τρό ο α οκαταστάθηκε η διακο ή της ηλεκτρονικής ρόσβασης. Αξιοσηµείωτο είναι, ε ίσης, ότι ξεκίνησε ταυτόχρονα η υλο οίηση του έργου στις Ακαδηµαϊκές Βιβλιοθήκες α ό το Ε ιχειρησιακό Πρόγραµµα «Ψηφιακή Σύγκλιση». Παράλληλα, ο ΣΕΑΒ και o εκδότης-οργανισµός Directory of Open Access Journals (DOAJ) ροχώρησαν σε συµφωνία συνεργασίας µε στόχο τη βελτίωση της οιότητας, της ρόσβασης και της διάχυσης του εριεχοµένου των εριοδικών ανοικτής ρόσβασης ου εκδίδονται στην Ελλάδα ή εριοδικών ανοικτής ρόσβασης ου δέχονται για δηµοσίευση άρθρα στην ελληνική γλώσσα. Αναλυτικότερα, ο ΣΕΑΒ ανέλαβε τη µετάφραση και τη συνεχή ενηµέρωση των ιστοσελίδων του DOAJ στα ελληνικά. Οι αρα άνω ενέργειες, σε συνδυασµό µε τις διµερείς συµβάσεις ου υ έγραψε το ΠΚ µε τους εκδότες, είχαν ως α οτέλεσµα την αροχή στην ακαδηµαϊκή κοινότητα, µέσω της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης ( ηλεκτρονική ρόσβαση σε: , ερί ου, τίτλους ε ιστηµονικών εριοδικών, µέσω του ενιαίου καταλόγου ηλεκτρονικών εριοδικών (sfx menu) , ερί ου, τίτλων ηλεκτρονικών βιβλίων και σειρών (Elsevier e-books, Book Series Handbooks-Reference Works, Emerald e-book Series, IEEE Proceedings, SpringerLink Book Series και Springer Full ebook Package (Copyright Years )) κ.λ.., µέσω της µηχανής συνδυαστικής αναζήτησης LiveSearch. Α ό αυτά, 7.000, ερί- ου, ηλεκτρονικά βιβλία είναι ροσβάσιµα και α ό το βιβλιογραφικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης (OPAC) 06 Βάσεις εδοµένων (βιβλιογραφικές και λήρους κειµένου) διαφόρων θεµατικών κατηγοριών. Για αράδειγµα, χάρη στο ΣΕΑΒ εξασφαλίστηκε ρόσβαση στις βάσεις Thesaurus Linguae Graecae, Migne's Patrologiae Graecae, OCLC FirstSearch, Scopus και Wilson ενώ µέσα α ό διάφορα συνεργατικά σχήµατα στις MathSciNet, Web of knowledge (Web of Science), Journal Citation Reports κλ. Ε ι λέον, µέσω διµερών συµβάσεων ληρώθηκαν α ό τον ετήσιο ροϋ ολογισµό του ΠΚ συνδροµές για την Academic Search Complete, τη Jstor κ.α. Ε ίσης, στον κατάλογο βάσεων δεδοµένων της Βιβλιοθήκης συµ εριλήφθηκαν και αρκετές ελεύθερης ρόσβασης ό ως είναι η Agricola, η Chemweb κ.α. 0

11 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟ ΙΚΩΝ Για να µ ορέσουµε να έχουµε συνολική εικόνα της χρήσης των ηλεκτρονικών εριοδικών θα έ ρε ε να έχουµε και τα στατιστικά χρήσης α ό τους εκδότες. Τα στατιστικά µέσα α ό το SFX α εικονίζουν τη χρήση της συγκεκριµένης υ ηρεσίας και όχι τη χρήση γενικά των ηλεκτρονικών εριοδικών. Τα αρακάτω στοιχεία αφορούν στις κινήσεις µέσα α ό τις ε ισκέψεις στον κατάλογο των η- λεκτρονικών εριοδικών του Π.Κ. ( ή την ε ιλογή του συνδέσµου ή, ή ου εντο ίστηκε στην αναφορά άρθρου µέσα στο εριβάλλον κά οιας βάσης ό ως PubMed, Elsevier_Scopus, ISI_Web of Science, Google Scholar, JSTOR, CSA κ.α. α ό αυτές ου υ οστηρίζουν τη διασύνδεση µε την το ική βάση εριοδικών (και τον το ικό ε ιλυτή διασυνδέσεων SFX). Για το 20 οι κινήσεις αυτές συνολικά ήταν Α ό τις αρα άνω κινήσεις οι χρήστες οδηγήθηκαν στην αρουσίαση των διαθέσιµων υ ηρεσιών δηλαδή σε ένα νέο αράθυρο το sfx menu ό ου αρουσιάζονται οι υ ηρεσίες ου είναι διαθέσιµες για την εκάστοτε αναζήτηση. Οι υ ηρεσίες αυτές µ ορεί να είναι: Πρόσβαση στο λήρες κείµενο άρθρου µε χρήση δικαιωµάτων τρέχουσας συνδροµής µας 2 Πληροφορίες διαθεσιµότητας έντυ ων τεκµηρίων α ό τον το ικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης 3 Πρόσβαση στο υ ό αναζήτηση άρθρο στο εριβάλλον του ISI_Web of Science 4 Χρήση του αριθµού DOI ενός άρθρου για ρόσβαση στο λήρες κείµενο του άρθρου µέσω του ιστοτό ου του εκδότη 5 Πληροφορίες σχετικά µε τον impact factor του εριοδικού 6 Παρα οµ ή στις Συχνές Ερωτήσεις του SFX Στατιστικά χρήσης της Υ ηρεσίας ιασύνδεσης (SFX) για το 20 Α ό τις συνολικά κινήσεις, οι έγιναν µε σκο ό την ρόσβαση στο λήρες κείµενο άρθρων. Πραγµατο οιήθηκαν 200 αναζητήσεις στη βάση ISI Web of Sicence Στον αρακάτω ίνακα φαίνονται οι Εκδότες/Παροχείς/Υ ηρεσίες µε τη µεγαλύτερη ε ισκεψιµότητα: Εκδότης / Target / Υ ηρεσία ΣΥΝΟΛΑ ELSEVIER 6409 EBSCO 5829 SPRINGER 24 WILEY 266

12 OVID 3269 WILSON 986 JSTOR 706 INFORMA/ TAYLOR & FRANCIS 292 OPEN ACCESS JOURNALS 2237 Αξίζει να αρατηρήσουµε τη µεγάλη χρήση των εριοδικών ελεύθερης ρόσβασης. - Σηµείωση σχετικά µε τη σύνδεση στην Υ ηρεσία SFX : στις 4 συνδέσεις γίνονται µέσω VPN: VPN συνδέσεις 20 ανά μήνα στις 4 συνδέσεις στο SFX γίνονται μέσω VPN

13 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ & ΒΙΒΛΙOΓΡΑΦΙΑ Α ό το 2005 ε ιχειρείται µια συστηµατική ροσ άθεια για την εισαγωγή στο Ολοκληρωµένο Σύστηµα της Βιβλιοθήκης βιβλιογραφιών ου αφορούν µαθήµατα του ρογράµµατος σ ουδών των Τµηµάτων του ΠΚ. Παράλληλα, το 20, αναρτήθηκαν σε λατφόρµα ασύγχρονης τηλεκ αίδευσης ψηφιο οιηµένες σηµειώσεις 24 µαθηµάτων, για τη διευκόλυνση φοιτητών των Τµηµάτων του Ρεθύµνου. 3

14 Ο αριθµός των µαθηµάτων µε αρα οµ ές σε βιβλιογραφία για τα Τµήµατα του Ηρακλείου α εικονίζονται στο αρακάτω σχεδιάγραµµα: Ο αριθµός των µαθηµάτων µε αρα οµ ές σε βιβλιογραφία για τα Τµήµατα του Ρεθύµνου α- εικονίζονται στο αρακάτω σχεδιάγραµµα: 4

15 ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Στο Ιδρυµατικό Καταθετήριο (E-Locus) του Πανε ιστηµίου Κρήτης, υ άρχουν εργασίες. Η κατανοµή τους έχει ως εξής: 978 ιδακτορικά 240 Μετα τυχιακά 485 Ποικίλα 5

16 Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σ ουδών Ανέµη, διαθέτει: εγγραφές ψηφιακά τεκµήρια ψηφιακές σελίδες ψηφιο οιηµένες σελίδες εγγραφές οι ο οίες εριέχουν ψηφιακό τεκµήριο 743 εγγραφές οι ο οίες αρα έµ ουν σε εξωτερικές ηγές 7.26 θέµατα 6

17 - ΧΡΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΩΝ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Γραφική ανα αράσταση της "κίνησης" στην ιστοσελίδα, σε σχέση µε το χρόνο, για το διάστηµα //20 3/2/20 Ε ισκέψεις: Ε ισκέ τες: Σελίδες ε ίσκεψης: Νέες ε ισκέψεις: Ε ισκέψεις: είναι οι ε ισκέψεις µίας ή ερισσότερων σελίδων του συστήµατος α ό έναν συγκεκριµένο χρήστη. Ε ισκέ τες: είναι ο αριθµός των διαφορετικών ε ισκε τών της ιστοσελίδας στο συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Σελίδες ε ίσκεψης: Ο αριθµός των σελίδων ου ε ισκέφθηκαν όλοι οι ε ισκέ τες στο συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Η αίτηση για τη θέαση της ίδιας σελίδας α ό τον ίδιο χρήστη σε µικρό χρονικό διάστηµα δε θεωρείται νέο page view. Νέοι ε ισκέ τες: είναι οι ε ισκέψεις ου έγιναν α ό χρήστες ου ε ισκέφτηκαν ρώτη φορά τη σελίδα. Γραφική ανα αράσταση της "κίνησης" για το Ιδρυµατικό Καταθετήριο (E-Locus), σε σχέση µε το χρόνο, για το διάστηµα //20 3/2/20. 7

18 Κατά τη διάρκεια του 20 οι συνολικές συνδέσεις ου ραγµατο οιήθηκαν µε το Ιδρυµατικό Καταθετήριο (E-Locus) του Πανε ιστηµίου Κρήτης ήταν Γραφική ανα αράσταση της "κίνησης" για τη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σ ουδών Ανέµη, σε σχέση µε το χρόνο, για το διάστηµα //20 3/2/20. Κατά τη διάρκεια του 20 οι συνολικές συνδέσεις ου ραγµατο οιήθηκαν µε τη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σ ουδών Ανέµη ήταν

19 ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΠΑΝΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Τακτικός ροϋ ολογισµός του Ιδρύµατος Α ό το έτος 200 στον ροϋ ολογισµό της Βιβλιοθήκης εριλαµβάνονται και οι δα άνες του Ψηφιακού Κέντρου Εκπαιδευτικών Μέσων (Ψ.Κ.Ε.Μ) του Πανε ιστηµίου Κρήτης. Οι δα- άνες αυτές εµφανίζονται αρακάτω σε χωριστή ενότητα. Χρηµατοδότησε τη Βιβλιοθήκη µε ~ Με το 93 % των ιστώσεων αυτών καλύφθηκε η ροµήθεια βιβλίων και οι συνδροµές σε Βάσεις εδοµένων και εριοδικά. Ενώ µε το υ όλοι ο 7 % αντιµετω ίστηκαν έκτακτες λειτουργικές δα άνες. Χρηµατοδότησε Ψηφιακό Κέντρο Εκ αιδευτικών Μέσων (Ψ.Κ.Ε.Μ) µε ~.432. Με τις ιστώσεις αυτές καλύφθηκε η ροµήθεια διαφόρων αναλωσίµων (χαρτί - µελάνια κα) και η συντήρηση του εξο λισµού. Έσοδα Βιβλιοθήκης α ό υ ηρεσίες Τα έσοδα της Βιβλιοθήκης α ό τη χρήση των φωτοτυ ικών µηχανηµάτων και των εκτυ ωτών και α ό τη χρήση της υ ηρεσίας του διαδανεισµού α ό εξωτερικούς χρήστες, έφτασαν τα Αντίστοιχα, δα ανήθηκαν τα ο οία χρησιµο οιήθηκαν, κυρίως, για την κάλυψη των λειτουργικών δα ανών του αρα άνω εξο λισµού (αγορά νέου και συντήρηση υ άρχοντος εξο λισµού, αγορά καρτών, µελανιών, έξοδα ε ισκευών κλ ). Συνο τικός ίνακας δα ανών ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΠΟΣΟ Τακτικός Προϋ ολογισµός ηµόσιες Ε ενδύσεις Έµµεσες α άνες Έσοδα α ό Υ ηρεσίες Τακτικός Προϋ ολογισµός (Ψ.Κ.Ε.Μ).432 9

20 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Κατά τη διάρκεια του έτους 20, εντάχθηκαν οι ροτάσεις στα λαίσια της ρόσκλησης Π2. µε τίτλο: Ψηφιακές Υ ηρεσίες Ανώτατων Εκ αιδευτικών Ιδρυµάτων, και συγκεκριµένα στις θεµατικές ενότητες: Β. Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Ανοικτής Πρόσβασης Β. Οριζόντια ράξη αροχής υ ηρεσιών Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Β2. Κάθετες ράξεις οργάνωσης, ανάδειξης και ροβολής Ακαδηµαϊκού Περιεχοµένου Η Βιβλιοθήκη του Πανε ιστηµίου Κρήτης συµµετέχει και στις 2 θεµατικές ενότητες µε τις αρακάτω ράξεις: Θεµατική ενότητα Β2: Κάθετες ράξεις οργάνωσης, ανάδειξης και ροβολής Ακαδηµαϊκού Περιεχοµένου Πράξη: Οργάνωση ανάδειξη και ροβολή του Ακαδηµαϊκού εριεχοµένου του Πανε- ιστηµίου Κρήτης Σύντοµη εριγραφή του έργου: Το έργο αφορά την αναβάθµιση και τον εκσυγχρονισµό των ψηφιακών υ ηρεσιών του Πανε ιστηµίου Κρήτης και το σηµαντικό εµ λουτισµό τους σε εριεχόµενο. Θα δηµιουργηθεί νέο ψηφιακό α όθεµα µε την ψηφιο οίηση, τεκµηρίωση και ευρετηρίαση ρόσθετου υλικού και θα αναβαθµιστούν οι ληροφοριακές υ οδοµές ου υ οστηρίζουν τη διαρκή ε ιµέλειά του και την αροχή ανοιχτής και ελεύθερης ρόσβασης σ αυτό. Η δηµιουργία, ανάδειξη και αξιο οίηση ενός δικτύου ψηφιακών συλλογών ακαδηµαϊκού εριεχοµένου του Π.Κ. θα συµβάλει στη βελτίωση της µάθησης, της έρευνας, της εκ αιδευτικής διαδικασίας και της έγκυρης και σύγχρονης ε ιστηµονικής ενηµέρωσης σε το ικό και εθνικό ε ί εδο. Ειδικότερα: θα δηµιουργηθεί µεγάλος όγκος σ άνιου υλικού ου κυρίως σχετίζεται µε την Ιστορία της Ιατρικής. Το ιδρυµατικό καταθετήριο θα ε- µ λουτιστεί µε το ερευνητικό έργο ου έχει αραχθεί στο ΠΚ α ό την ίδρυσή του µέχρι σήµερα και µε το υλικό α ό το Αρχείο και τη Φωτοθήκη του Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Θα δηµιουργηθεί Εθνοβοτανικό Αρχείο αρχαιολογικών, ιστορικών, λαογραφικών και φιλολογικών ηγών, θα οργανωθεί και θα δοθεί ρόσβαση σε ρωτότυ ο υλικό ου φυλάσσεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Τέλος, θα ανα τυχθεί υ ηρεσία για την ηλεκτρονική διάθεση µε ανοικτή ρόσβαση εριοδικών ου εκδίδονται στο ΠΚ. Το έργο συµ ληρώνεται µε δράσεις ου σχετίζονται µε την εφαρµογή και τον εναρµονισµό µε α οτελέσµατα συµµετοχών οριζόντιων δράσεων ου εκ ονούνται α ό το ΣΕΑΒ και α οσκο ούν στην εξοικονόµηση όρων, ό ως τη χρήση κοινού συστήµατος βιβλιοθήκης. Θα δοθεί έµφαση στη διασφάλιση της βιωσιµότητας του έργου, την εφαρ- µογή των κατάλληλων ροτύ ων για την ε ίτευξη λειτουργικότητας µε συναφή έργα και τη διείσδυση των νέων τεχνολογιών για τη δηµιουργία ληροφοριακών υ ηρεσιών ου συνάδουν στο τρέχον ψηφιακό εριβάλλον, ώστε οι υφιστάµενες υ ηρεσίες να καταστούν ληρέστερες ως ρος το εριεχόµενό τους και να είναι α οτελεσµατικότερη και ουσιαστικότερη η χρήση τους 20

21 Το έργο, διαρθρωµένο σε 4 υ οέργα, ροσεγγίζει µεθοδικά την ανά τυξη νέων και την ενίσχυση υ αρχουσών υ ηρεσιών δηµιουργίας νέου ψηφιακού εριεχοµένου, µε την α- ναδροµική ψηφιο οίηση, τεκµηρίωση και ευρετηρίαση συλλογών, την α όθεσή τους σε κατάλληλο ψηφιακό καταθετήριο και την ροβολή τους είτε µέσω αυτόνοµων συστηµάτων είτε µέσω εναλλακτικών µεθόδων. Το ρώτο υ οέργο, εκ ονούµενο α ό ανάδοχο, θα δηµιουργήσει τις κατάλληλες υ- οδοµές σε λογισµικό ληροφοριακών συστηµάτων. Α ό το δεύτερο υ οέργο, εκ ονούµενο κι αυτό α ό ανάδοχο, θα ροκύψει το νέο ψηφιακό εριεχόµενο µε τα αντίστοιχα µεταδεδοµένα τεκµηρίωσης, τα ο οία θα ε- νταχθούν στα ληροφοριακά συστήµατα ου θα ανα τυχθούν κατά το ρώτο υ οέργο. Στο τρίτο υ οέργο έχει ροβλεφθεί η ρόσκτηση α αραίτητου εξο λισµού για τη φιλοξενία του αραγόµενου α ό την ράξη έργου. Τέλος α ό το τέταρτο υ οέργο, αυτε ιστασία του Ιδρύµατος, θα ραγµατο οιηθούν ενέργειες οι ο οίες θα ολοκληρώσουν τις δράσεις ου θα εκ ονηθούν στα άλλα υ- οέργα και θα εκτελέσουν εργασίες οι ο οίες, λόγω αντικειµενικών συνθηκών, δεν είναι εφικτό να ανατεθούν σε ανάδοχο, µε τελικό στόχο τα α οτελέσµατα του έργου να εναρµονιστούν µε τις υ άρχουσες υ ηρεσίες και τις υ οδοµές του Ιδρύµατος. Παράλληλα, λαµβάνουν χώρα ενέργειες ου αξιο οιούν τα α οτελέσµατα της Οριζόντιας ράξης αροχής υ ηρεσιών Ψηφιακών Βιβλιοθηκών, τα ο οία δηµιουργούν οικονοµία κλίµακας για όλα τα ακαδηµαϊκά Ιδρύµατα και ενισχύουν σηµαντικά τις ροσφερόµενες υ ηρεσίες του Πανε ιστηµίου Κρήτης. Οι δράσεις των υ οέργων συνιστούν τις τελικές υ ηρεσίες ρος τους χρήστες οι ο οίες α οτελούν τα συνολικά αραδοτέα του έργου. Στα λαίσια του έργου ε ιδιώκουµε την αναβάθµιση υφιστάµενων υ οδοµών των υ- ηρεσιών α όθεσης και ροβολής Ακαδηµαϊκού Περιεχοµένου του Πανε ιστηµίου Κρήτης. Ε ιδιώκουµε, ε ίσης, την εγκατάσταση νέων υ ηρεσιών ου α οσκο ούν στη δηµιουργία α οθετηρίων για τη διάθεση ρωτότυ ων συλλογών και ευρετηρίων και τη µεγαλύτερη διείσδυση των αρεχόµενων υ ηρεσιών σε ευρύτερη κοινότητα χρηστών. Το έργο συµ ληρώνεται µε την αραγωγή ενός µεγάλου όγκου ψηφιακού α οθέµατος, µε την ψηφιο οίηση και τεκµηρίωση ε ιστηµονικού εριεχοµένου. Τα αραδοτέα του έργου σύµφωνα µε τα αρα άνω ε ικεντρώνονται στις εξής ενότητες: Αναβάθµιση και ανά τυξη υ ηρεσιών Αναβάθµιση του Ιδρυµατικού Καταθετηρίου E_locus Αναβάθµιση της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Νεοελληνικών Σ ουδών Ανέµη Ανά τυξη της Εθνοβοτανικής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Ανά τυξη Πληροφοριακού Συστήµατος ιαχείρισης Ηλεκτρονικών Περιοδικών Ανοικτής ρόσβασης Ανά τυξη Πληροφοριακού Συστήµατος Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Ανά τυξη εναλλακτικού εριβάλλοντος ρόσβασης στις Ψηφιακές Υ ηρεσίες της Βιβλιοθήκης του ΠΚ 2

22 Μετάβαση στο Ολοκληρωµένο Περιβάλλον Βιβλιοθήκης του ΣΕΑΒ (ILSaS - Integrated Library System as Service) ΣΕΑΒ ΠΚ ηµιουργία ψηφιακού α οθέµατος ή/και τεκµηρίωση για τις αρακάτω Ψηφιακές Βιβλιοθήκες / συλλογές: Ψηφιακή Συλλογή Μουσείου Ιατρικής Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Σωρανός Ψηφιακή Συλλογή Φωτοθήκη του Τµήµατος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Συλλογή εριοδικών ανοικτής ρόσβασης του ΠΚ. Ψηφιακή συλλογή για το ερευνητικό έργο του ΠΚ. Εθνοβοτανική Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Α αραίτητη ροϋ όθεση για να συµβούν τα αρα άνω είναι η ρόσκτηση ελάχιστου εξο λισµού Blade server Enclosure 3 blade servers SAN (storage area network) 5 έξυ νες συσκευές για την ανά τυξη και δοκιµαστική λειτουργία εφαρµογών ου υ οστηρίζουν την ολυκαναλική διάθεση των υ ηρεσιών Θεµατική ενότητα Β: Οριζόντια ράξη αροχής υ ηρεσιών Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Πράξη: Προηγµένες, κεντρικές υ ηρεσίες ψηφιακών βιβλιοθηκών ανοικτής ρόσβασης Σ.Ε.Α.Β Συµµετοχή στα υ οέργα: Υ οέργο : ηµιουργία Κεντρικής Υ οδοµής για την αροχή Ολοκληρωµένου Περιβάλλοντος Βιβλιοθήκης ως Υ ηρεσίας (ILSaS - Integrated Library System as Service) Το βασικό αντικείµενο του έργου είναι η δηµιουργία κεντρικής υ οδοµής για την αροχή Ολοκληρωµένου Περιβάλλοντος Βιβλιοθήκης ως Υ ηρεσίας (Integrated Library System as Service- ILSaS). Αυτό θα ραγµατο οιηθεί µε την ροµήθεια ενός κεντρικού Ολοκληρωµένου Πληροφοριακού Συστήµατος Βιβλιοθήκης (Ο.Π.Σ.Β.), το ο οίο θα αντικαταστήσει τα το ικά Ο.Π.Σ.Β. ου διαθέτουν σήµερα οι βιβλιοθήκες των τριάντα (30) ιδρυµάτων ου συµµετέχουν στο έργο ILSaS και θα είναι διαθέσιµο σε όλα τα µέλη του ILSaS. Την ευθύνη λειτουργίας αυτής της κεντρικής υ οδοµής θα αναλάβει ο Σ.Ε.Α.Β., µε ε ισ εύδον ίδρυµα το Ε.Μ.Π. και άντα σε συνεργασία µε τις βιβλιοθήκες-µέλη ου συµµετέχουν στο δίκτυο ILSaS. Το Ο.Π.Σ.Β. θα εγκατασταθεί κεντρικά σε servers ου θα αραχωρηθούν για το σκο ό αυτό α ό την Ε..Ε.Τ. Α.Ε. Όταν η εγκατάσταση του κεντρικού Ο.Π.Σ.Β. ολοκληρωθεί και το νέο σύστηµα λειτουργεί λήρως, σε όλες του τις αραµέτρους, τα το ικά συστήµατα των βιβλιοθηκών-µελών θα σταµατήσουν να λειτουργούν. Το κεντρικό Ο.Π.Σ.Β. ρέ ει να υ οστηρίζει τουλάχιστον το σύνολο των βασικών υ οσυστηµάτων ου χρησιµο οιούν οι βιβλιοθήκες-µέλη του ILSaS (καταλογογράφηση, ροσκτήσεις, καθιερωµένα αρχεία, αναζήτηση υλικού, αρακολούθηση εριοδικών, κυκλοφορία υλικού κ.λ.) καθώς και όλα τα γνωστά βιβλιοθηκονοµικά 22

23 και ληροφοριακά ρότυ α και ρωτόκολλα ε ικοινωνίας. Το νέο σύστηµα θα ρέ- ει να υ οστηρίζει την ύ αρξη κοινού βιβλιογραφικού καταλόγου και κοινού αρχείου καθιερωµένων α οδόσεων µεταξύ των µελών του ILSaS και θα ρέ ει να διασφαλίζει την λήρη αυτονοµία των µελών σε θέµατα αραµετρο οίησης και χρήσης των υ όλοι ων βιβλιοθηκονοµικών / διοικητικών λειτουργιών. Υ οέργο 5: Μηχανή Μετα-αναζήτησης και Πρόσβασης στις Πηγές των Ελληνικών Ακαδηµαϊκών Ιδρυµάτων Το ροτεινόµενο υ οέργο ροβλέ ει την εκ όνηση των α αραίτητων ενεργειών υ- λο οίησης και λειτουργίας σε ραγµατικές συνθήκες µιας δικτυακής ύλης η ο οία θα δίνει ροσω ο οιηµένες υ ηρεσίες κατανεµηµένης αναζήτησης και ανεύρεσης ληροφοριών α ό ετερογενείς ηγές ε ιστηµονικής ληροφόρησης η ο οία να είναι κατάλληλη για την εξυ ηρέτηση µιας κοινο ραξίας βιβλιοθηκών. Οι βασικοί στόχοι της δράσης είναι η αροχή οµογενο οιηµένης ρόσβασης στους καταλόγους, στα ιδρυµατικά α οθετήρια, στις ψηφιακές βιβλιοθήκες των συµµετεχόντων στην κοινο ραξία Ιδρυµάτων αλλά και σε ηγές ληροφόρησης ελεύθερης ρόσβασης και σε συνδροµητικές ηγές στις ο οίες το κάθε ίδρυµα διαθέτει ρόσβαση είτε µέσω της ΣΕΑΒ είτε µέσω ειδικής συµφωνίας. Τελικός στόχος είναι ο κάθε ερευνητής να µ ορεί ε ισκε τόµενος το διαδικτυακό τό ο της υ ηρεσίας να µ ορεί να εντο ίζει το υλικό ου τον ενδιαφέρει α ό ένα και µόνο σηµείο (one stop shop) χωρίς να χρειάζεται να ε ισκέ τεται άλλες αρόµοιες ή συµ ληρωµατικές υ ηρεσίες. Παράλληλος στόχος είναι να δοθεί η ευκαιρία σε όλα τα συµµετέχοντα ιδρύµατα να έχουν µια υ ηρεσία µετααναζήτησης ροσαρµοσµένης στις ειδικές τους ανάγκες η ο οία να υ οστηρίζεται κεντρικά. Η υ ηρεσία στην λήρη της ανά τυξη θα έχει τα εξής τεχνικά χαρακτηριστικά: αροχή ρόσβασης σε ηγές ληροφόρησης µέσω διε αφών Z39.50 και SRW/SRU συλλογή εγγραφών µεταδεδοµένων α ό Ιδρυµατικά Α οθετήρια και Ψηφιακές Βιβλιοθήκες µέσω OAI-PMH και λειτουργία ως ενο οιηµένου α οθετηρίου µε αροχή ρόσβασης µέσω διε αφής.χ. Ζ39.50 στη βάση δεδοµένων ου θα δηµιουργηθεί αροχή ρόσβασης σε ηγές ληροφόρησης µέσω ειδικών εφαρµογών (web connectors) οι ο οίες λαµβάνουν και αναλύουν το εριεχόµενο µιας συνεδρίας αναζήτησης στο διαδικτυακό τό ο του αρόχου εφόσον αυτό είναι εφικτό αροχή εριβάλλοντος χρήστη για τον εντο ισµός ληροφοριών µε δυνατότητα: σύνταξης α λών ή σύνθετων αναζητήσεων αράλληλης αναζήτηση σε ροε ιλεγµένες κατηγορίες ηγών, σε µεµονωµένες ηγές ή σε όλες τις διαθέσιµες α ό την υ ηρεσία ηγές χωρίς εριορισµούς κατάταξης α οτελεσµάτων µε βάση τη συνάφειά τους µε την εντολή αναζήτησης ταξινόµησης των α οτελεσµάτων µε εναλλακτικά κριτήρια (αλφαβητικά, 23

24 ηµερολογιακά κλ ) συγχώνευσης δι λοεγγραφών σύνδεσης α οτελεσµάτων µε το διαδικτυακό τό ο της ηγής α ' ό ου ροέρχονται και εφόσον διατίθεται α ό την ηγή σύνδεση µε την ερίληψη ή/και το λήρες κείµενο ή το ψηφιακό τεκµήριο ενεργο οίησης ε ιλυτή διασυνδέσεων (link resolver) µέσω δηµιουργίας OpenURL και σύνδεσής της µε τον κατάλληλο OpenURL resolver ου αντιστοιχεί στον Ίδρυµα του ε ισκέ τη εξαγωγής facets α ό τις εγγραφές των α οτελεσµάτων για τον εριορισµό των α οτελεσµάτων µιας αναζήτησης εξαγωγής ε ιλεγµένων α οτελεσµάτων µε µορφή βιβλιογραφικών αναφορών ροβολής της διαθεσιµότητας ενός αντιτύ ου µιας βιβλιοθήκης και ενεργο οίησης συστήµατος διαδανεισµού εντο ισµού όµοιων αντιτύ ων σε εναλλακτικές ηγές χαρακτηρισµού (tagging), βαθµολόγησης (rating) και τη συγγραφής κριτικών (reviewing) στα α οτελέσµατα εξαγωγής στατιστικών στοιχείων χρήσης αναγνώρισης του Ιδρύµατος αναφοράς του χρήστη βάση της διεύθυνσης διαδικτύου της σύνδεσης για την αροχή ροσω ο οιηµένης συνεδρίας αροχή εριβάλλοντος διαµόρφωσης και διαχείρισης της υ ηρεσίας σε ε ί εδο: ηγών δικαιωµάτων ρόσβασης στις ηγές σε ε ί εδο Ιδρύµατος ή κοινο ραξίας κατηγοριών των ηγών ρόσβασης των χρηστών σε ε ί εδο Ιδρύµατος διαµόρφωση κατάλληλων διε αφών για άντληση ληροφοριών α ό καταλόγους ηλεκτρονικών ηγών, για αράδειγµα, α ό τον κατάλογο ελληνικών ψηφιακών ηγών ε ιστηµονικής ληροφόρησης, α ό το Z39.50 Target Directory (irspy.indexdata.com) κ.α. ώστε να ενηµερώνεται σχετικά µε τις διαθέσιµες ελληνικές ψηφιακές ηγές, τα χαρακτηριστικά ρόσβασης σ' αυτές και να διαµορφώνεται κατάλληλα το εριβάλλον και η µηχανή αναζήτησης του. αροχή εριβάλλοντος ελέγχου ρόσβασης στις διαθέσιµες ηγές και ενηµέρωσης σε ερί τωση δυσλειτουργιών αροχή ολοκληρωµένου εριβάλλοντος για την ανά τυξη web connectors και του ελέγχου καλής λειτουργίας τους 24